1
00:00:13,598 --> 00:00:15,975
Από κάθε άποψη, ήταν γραφτό.

2
00:00:16,059 --> 00:00:18,061
Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΕΙΝΑΙ
ΤΟ ΤΙΜΗΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ

3
00:00:18,144 --> 00:00:23,024
Ήταν γραφτό να συναντηθούν
ο πατέρας μου και ο Κάσιους Κλέι.

4
00:00:23,983 --> 00:00:27,236
Σε αυτά τα τρία σύντομα χρόνια
που πέρασαν μαζί…

5
00:00:27,320 --> 00:00:29,530
ΙΛΙΑΣΑ ΑΛ-ΣΑΜΠΑΖ, ΚΟΡΗ ΤΟΥ ΜΑΛΚΟΛΜ Χ

6
00:00:29,614 --> 00:00:31,949
που τους ένωσε η μοίρα,

7
00:00:33,451 --> 00:00:36,370
έγιναν αδελφοί εξ αίματος.

8
00:00:36,871 --> 00:00:39,415
Δεν είμαστε πλέον ιδιοκτησία των λευκών.

9
00:00:39,499 --> 00:00:44,003
Ο Κάσιους διέλυσε αυτήν την εικόνα,
όταν έβγαλε νοκ άουτ τον Σάνι Λίστον.

10
00:00:44,087 --> 00:00:46,631
Πρωταθλητής βαρέων βαρών ο Κάσιους Κλέι!

11
00:00:46,714 --> 00:00:48,883
Ο Μάλκολμ πλησίασε τον νεαρό άνδρα

12
00:00:49,425 --> 00:00:53,638
και του έδωσε τη δύναμη που χρειαζόταν

13
00:00:55,139 --> 00:00:56,057
για να μιλήσει.

14
00:00:57,558 --> 00:00:59,977
ΕΝΑ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΤΟΥ NETFLIX

15
00:02:08,796 --> 00:02:10,214
Ο Μάλκολμ κι ο Μοχάμεντ.

16
00:02:11,007 --> 00:02:12,466
Ήταν πολύ δεμένοι.

17
00:02:14,969 --> 00:02:16,429
Σαν αδέρφια.

18
00:02:19,348 --> 00:02:21,100
Και εγώ το έζησα.

19
00:02:25,188 --> 00:02:27,190
Του άρεσε να είναι με τον Μάλκολμ;

20
00:02:27,273 --> 00:02:29,025
Το λάτρευε! Κι εγώ το ίδιο!

21
00:02:29,108 --> 00:02:31,110
ΡΑΧΜΑΝ ΑΛΙ
ΑΔΕΡΦΟΣ ΤΟΥ ΜΟΧΑΜΕΝΤ ΑΛΙ

22
00:02:31,194 --> 00:02:32,820
Είχε ένα αέρα, απέπνεε

23
00:02:33,696 --> 00:02:34,864
κάτι θεϊκό.

24
00:02:36,949 --> 00:02:40,203
Ο ηλεκτρισμός
που εξέπεμπε το σώμα του ήταν ιερός.

25
00:02:41,996 --> 00:02:44,081
Δεν έχουν υπάρξει πολλοί σαν αυτόν.

26
00:02:46,459 --> 00:02:48,669
Γιατί σταμάτησαν να είναι φίλοι;

27
00:02:50,171 --> 00:02:51,047
Να…

28
00:02:53,132 --> 00:02:58,721
"Το πεπρωμένο μπορεί να ωθήσει
τον καλύτερό σου φίλο να σε βλάψει

29
00:02:58,804 --> 00:03:01,432
και τον μεγαλύτερο εχθρό σου
να σε ωφελήσει".

30
00:03:02,475 --> 00:03:03,434
Σωστά;

31
00:03:03,517 --> 00:03:05,686
Ο Ιούδας πρόδωσε τον Χριστό.

32
00:03:06,270 --> 00:03:08,731
Ο Μάλκολμ Χ πρόδωσε τον Ελάιτζα Μοχάμεντ.

33
00:03:09,899 --> 00:03:14,487
"Το πεπρωμένο μπορεί να ωθήσει
τον καλύτερό σου φίλο να σε βλάψει

34
00:03:14,987 --> 00:03:17,615
και τον μεγαλύτερο εχθρό σου
να σε ωφελήσει".

35
00:03:26,707 --> 00:03:29,752
Είναι καιρός να αντισταθούμε μόνοι μας.

36
00:03:31,087 --> 00:03:34,006
Είναι καιρός να ανοίξουμε
τα μάτια μας μόνοι μας.

37
00:03:34,674 --> 00:03:37,969
Είναι καιρός να αγωνιστούμε μόνοι μας.

38
00:03:42,598 --> 00:03:44,016
Δεν σε αγαπάνε.

39
00:03:46,602 --> 00:03:49,689
Αυτό βιώνει ο μαύρος
σε έναν κόσμο λευκού φυλετισμού.

40
00:03:50,523 --> 00:03:52,608
Η ΑΜΕΡΙΚΗ ΚΑΤΑΡΡΕΕΙ!

41
00:03:52,692 --> 00:03:56,195
Δεν εισπράττεις ούτε αγάπη,
ούτε προσοχή, ούτε φροντίδα.

42
00:03:56,279 --> 00:03:59,657
Θεωρείσαι λιγότερο όμορφος
ή ηθικός ή έξυπνος και σου λένε…

43
00:03:59,740 --> 00:04:01,659
ΚΟΡΝΕΛ ΓΟΥΕΣΤ
ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΤΟΥ ΧΑΡΒΑΡΝΤ

44
00:04:01,742 --> 00:04:03,411
να φοβάσαι πάντα.

45
00:04:04,704 --> 00:04:07,123
Ο Μάλκολμ Χ κι ο Μοχάμεντ Άλι

46
00:04:08,249 --> 00:04:09,542
είπαν "Αποκλείεται".

47
00:04:12,169 --> 00:04:15,006
Ο Μάλκολμ Χ κι ο Μοχάμεντ Άλι

48
00:04:16,007 --> 00:04:21,053
ήταν οι δύο πιο ελεύθεροι μαύροι
του 20ού αιώνα.

49
00:04:22,138 --> 00:04:24,598
Από την άλλη, όμως,

50
00:04:25,099 --> 00:04:26,434
κουβαλάνε έναν σταυρό.

51
00:04:28,144 --> 00:04:31,522
Είναι τεράστιο το τίμημα
να είσαι ελεύθερος και να αγαπάς.

52
00:04:37,820 --> 00:04:38,946
Είμαι 22 ετών!

53
00:04:39,030 --> 00:04:40,448
Είμαι ο κορυφαίος!

54
00:04:40,531 --> 00:04:42,450
-Είμαι ο βασιλιάς του κόσμου!
-Στάσου.

55
00:04:42,533 --> 00:04:44,201
-Είμαι όμορφος.
-Όχι τόσο.

56
00:04:44,285 --> 00:04:45,536
Είμαι φοβερός!

57
00:04:45,619 --> 00:04:49,081
Συγκλόνισα τον κόσμο!

58
00:04:53,419 --> 00:04:57,340
Ήταν σπάνιο να θεωρεί ένας μαύρος
τον εαυτό του "όμορφο".

59
00:04:57,423 --> 00:04:59,717
ΤΟΝΤ ΜΠΟΪΝΤ
ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ

60
00:05:00,301 --> 00:05:03,888
Ένας πρωταθλητής είναι όμορφος σαν εμένα.
Είμαι ο βασιλιάς του ρινγκ!

61
00:05:04,555 --> 00:05:07,099
Οι αθλητές υποτίθεται
ότι ήταν μετριόφρονες.

62
00:05:07,850 --> 00:05:10,311
Ώσπου εμφανίστηκε o φαφλατάς του Λούιβιλ.

63
00:05:10,811 --> 00:05:11,771
ΜΕΡΙΑΜ ΑΛΙ, ΚΟΡΗ

64
00:05:11,854 --> 00:05:15,358
Πείσμα, αξιοπρέπεια, περηφάνια.
"Και τι έγινε αν δεν σας αρέσω;"

65
00:05:15,441 --> 00:05:18,527
-Πώς φέρομαι; Σαν κακός άνθρωπος;
-Δεν ξέρω, Κάσιους.

66
00:05:18,611 --> 00:05:20,363
Όπως λες, είσαι κορυφαίος.

67
00:05:20,446 --> 00:05:25,576
Πολλοί άνθρωποι, ακόμα και πολλοί μαύροι,
ένιωθαν άβολα, τον έλεγαν φαφλατά.

68
00:05:25,659 --> 00:05:28,245
Δεν είμαι υποχρεωμένος
να είμαι ό,τι θες εσύ.

69
00:05:28,329 --> 00:05:29,872
Ήταν μεταβατική περίοδος.

70
00:05:29,955 --> 00:05:34,126
Ο Άλι βρισκόταν στην αιχμή του δόρατος,
όπως κι ο Μάλκολμ.

71
00:05:34,627 --> 00:05:38,255
Είμαι ελεύθερος να είμαι ό,τι θέλω
και να σκέφτομαι ό,τι θέλω.

72
00:05:39,799 --> 00:05:44,637
Αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο
αντιλαμβανόταν ο κόσμος τον μαύρο.

73
00:05:48,265 --> 00:05:51,727
Πώς είναι δυνατόν τόσο λίγοι λευκοί

74
00:05:53,104 --> 00:05:55,689
να προστάζουν τόσους πολλούς μαύρους;

75
00:05:57,233 --> 00:06:01,195
Ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ,
από του οποίου τη σχολή σκέψης βγήκα,

76
00:06:01,278 --> 00:06:03,781
απευθυνόταν σε αυτό που έπρεπε να γίνουμε.

77
00:06:03,864 --> 00:06:07,785
Ο Μάλκολμ απευθυνόταν σε αυτό που ήμασταν
και στους υπαίτιους.

78
00:06:10,037 --> 00:06:12,832
Οι ημεδαποί μαύροι
Αμερικανοί μουσουλμάνοι είναι

79
00:06:13,707 --> 00:06:16,085
η πιο ισχυρή ομάδα μαύρου φυλετισμού.

80
00:06:16,168 --> 00:06:19,797
Ο Μάικ Γουάλας γύρισε
ένα τηλεοπτικό ντοκιμαντέρ για το Έθνος.

81
00:06:19,880 --> 00:06:22,341
Λεγόταν The Hate That Hate Produced.

82
00:06:22,425 --> 00:06:26,345
Οι μουσουλμάνοι συγκεντρώνονται
τέσσερις ή πέντε φορές ετησίως,

83
00:06:26,429 --> 00:06:31,267
για να ακούσουν τον Ελάιτζα Μοχάμεντ,
ιδρυτή και πνευματικό ηγέτη.

84
00:06:32,059 --> 00:06:35,104
Η χριστιανική θρησκεία σάς απογοήτευσε.

85
00:06:35,187 --> 00:06:39,483
ΕΛΑΪΤΖΑ ΜΟΧΑΜΕΝΤ
ΗΓΕΤΗΣ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ ΤΟΥ ΙΣΛΑΜ 1934 - 1975

86
00:06:42,111 --> 00:06:46,574
Το ενδιαφέρον κεντρίζει ο Μάλκολμ Χ,
ο ιερέας της Νέας Υόρκης.

87
00:06:46,657 --> 00:06:50,870
Ο μαύρος έχει θεϊκή φύση.

88
00:06:51,370 --> 00:06:54,457
Αυτό σημαίνει ότι
ο λευκός είναι κακός εκ φύσεως;

89
00:06:55,040 --> 00:06:57,668
Δεν έχει θεϊκή φύση.

90
00:06:58,836 --> 00:07:01,922
Αυτή η κριτική κατά των λευκών
ήταν κάτι πολύ δυνατό,

91
00:07:02,006 --> 00:07:06,343
γιατί έως τότε
κάτι τέτοιο το έλεγες ιδιαιτέρως.

92
00:07:06,427 --> 00:07:10,347
Δεν μπορούσες να αποκαλέσεις διαβόλους
τους λευκούς, ιδίως φωναχτά.

93
00:07:11,265 --> 00:07:12,892
Εκ φύσεως είναι κακός.

94
00:07:14,727 --> 00:07:17,813
Ένας αξιόλογος άνθρωπος,
που κατά ομολογία του

95
00:07:17,897 --> 00:07:20,649
υπήρξε κάποτε μαστροπός
και έμπορος ναρκωτικών.

96
00:07:20,733 --> 00:07:23,694
Τώρα, όμως, έχει αλλάξει.
Ούτε καπνίζει ούτε πίνει.

97
00:07:24,570 --> 00:07:27,990
Η ζωή του άλλαξε,
όταν το μουσουλμανικό δόγμα τού έμαθε

98
00:07:28,073 --> 00:07:30,075
να μην ντρέπεται που είναι μαύρος.

99
00:07:30,784 --> 00:07:33,954
Υπήρχαν αυτά που λέμε πρότυπα.

100
00:07:34,622 --> 00:07:37,333
Ο πατέρας του ήταν ισχυρό πρότυπο.
Και η μητέρα του.

101
00:07:37,416 --> 00:07:38,417
ΧΕΡΜΠ ΜΠΟΪΝΤ

102
00:07:39,460 --> 00:07:42,004
Ο πατέρας του ο Ερλ
και η μητέρα του η Λουίζ

103
00:07:42,546 --> 00:07:45,549
ήταν οπαδοί του κινήματος Μάρκους Γκάρβεϊ.

104
00:07:46,926 --> 00:07:48,636
ΜΑΡΚΟΥΣ ΓΚΑΡΒΕΪ

105
00:07:48,719 --> 00:07:51,639
Η οργάνωση του πατέρα μου επεδίωκε

106
00:07:51,722 --> 00:07:55,684
να συνδέσει τους Αφρικανούς
της Αφρικής, της Καραϊβικής και των ΗΠΑ.

107
00:07:55,768 --> 00:07:56,810
ΤΖΟΥΛΙΟΥΣ ΓΚΑΡΒΕΪ

108
00:07:56,894 --> 00:07:59,563
ΠΟΡΕΙΑ, ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ, 1921

109
00:07:59,647 --> 00:08:03,651
Ο πατέρας μου πίστευε ότι,
αντί οι Αφρικανοί να είναι δουλοπρεπείς,

110
00:08:03,734 --> 00:08:05,611
έπρεπε να γίνουν αυτάρκεις.

111
00:08:06,987 --> 00:08:10,115
Δεν υπάρχει Μάλκολμ Χ χωρίς τον Γκάρβεϊ.

112
00:08:11,242 --> 00:08:12,701
Ο Γκάρβεϊ έλεγε

113
00:08:13,452 --> 00:08:16,956
"Ο μαύρος δεν φοβάται".

114
00:08:17,039 --> 00:08:18,541
Ο ΝΕΟΣ ΜΑΥΡΟΣ ΔΕΝ ΦΟΒΑΤΑΙ

115
00:08:20,167 --> 00:08:21,877
ΕΡΛ ΛΙΤΛ, ΠΑΤΕΡΑΣ ΤΟΥ ΜΑΛΚΟΛΜ Χ

116
00:08:21,961 --> 00:08:24,463
Η πιο ισχυρή επιρροή

117
00:08:24,547 --> 00:08:26,006
για ένα μαύρο αγόρι

118
00:08:26,090 --> 00:08:30,719
είναι να βρίσκεται δίπλα
σε έναν πατέρα με βαθιά γνώση,

119
00:08:30,803 --> 00:08:34,098
ο οποίος είχε απήχηση στο κοινό,

120
00:08:34,181 --> 00:08:36,809
ως ιερέας, ιεροκήρυκας

121
00:08:36,892 --> 00:08:39,478
και εκπρόσωπος του κινήματος Γκάρβεϊ.

122
00:08:39,979 --> 00:08:42,189
Ο πατέρας του ήταν ο ήρωάς του.

123
00:08:43,190 --> 00:08:48,529
Το πρόβλημα ήταν ότι οι λευκοί ρατσιστές
ήθελαν να σωπάσουν τον Ερλ Λιτλ.

124
00:08:49,905 --> 00:08:51,907
Ο Μάλκολμ ήταν μόλις έξι ετών,

125
00:08:51,991 --> 00:08:54,243
όταν ο πατέρας του σκοτώθηκε,

126
00:08:54,827 --> 00:08:56,120
το 1931.

127
00:08:56,203 --> 00:08:57,621
ΤΡΑΜ ΣΚΟΤΩΝΕΙ ΠΕΖΟ

128
00:08:57,705 --> 00:08:59,623
Ήταν φρικτό αυτό που του έκαναν.

129
00:09:00,749 --> 00:09:02,459
Τον χτύπησαν στο κεφάλι,

130
00:09:02,543 --> 00:09:06,922
τον έσυραν ως τις γραμμές του τραμ,

131
00:09:07,965 --> 00:09:13,137
για να τον πατήσει ο συρμός που ερχόταν.

132
00:09:16,849 --> 00:09:19,310
Τα πρώτα πέντε ή έξι χρόνια της ζωής του

133
00:09:19,893 --> 00:09:26,442
μπόρεσε να αντιληφθεί από πρώτο χέρι
το μεγαλείο της φωνής του πατέρα του.

134
00:09:27,318 --> 00:09:30,946
Με τα χρόνια
ανακαλούσε εκείνες τις στιγμές

135
00:09:31,739 --> 00:09:33,324
του κινήματος Γκάρβεϊ.

136
00:09:35,451 --> 00:09:37,494
Από την οργάνωση βγήκαν

137
00:09:37,578 --> 00:09:41,707
άνθρωποι όπως ο Ελάιτζα Μοχάμεντ,
που μετά ίδρυσε το Έθνος του Ισλάμ.

138
00:09:43,167 --> 00:09:45,878
Ο Ελάιτζα Μοχάμεντ πήρε όσα είχε μάθει,

139
00:09:45,961 --> 00:09:48,756
την έννοια της οικονομικής βάσης,

140
00:09:48,839 --> 00:09:52,676
της πειθαρχίας
και της στρατιωτικής ενδυμασίας,

141
00:09:52,760 --> 00:09:57,139
και τα τοποθέτησε στο θρησκευτικό πλαίσιο
του μαύρου μουσουλμάνου.

142
00:10:01,644 --> 00:10:02,811
ΧΑΡΛΕΜ, ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ

143
00:10:02,895 --> 00:10:06,899
Λίγο πριν τα 21, ο Μάλκολμ Χ παράτησε
το σχολείο και πήγε στο Χάρλεμ.

144
00:10:09,068 --> 00:10:11,987
Δούλεψε σε στοιχηματζίδικα,
πουλούσε παράνομο ουίσκι,

145
00:10:12,071 --> 00:10:15,783
προωθούσε ιερόδουλες,
έκανε χρήση και εμπόριο ναρκωτικών.

146
00:10:17,951 --> 00:10:21,497
Στα τέλη της δεκαετίας του '40,
διέπραξε ληστεία στη Βοστόνη,

147
00:10:21,580 --> 00:10:23,248
συνελήφθη και καταδικάστηκε.

148
00:10:23,832 --> 00:10:25,876
Εξέτισε ποινή για ληστεία

149
00:10:25,959 --> 00:10:29,213
στις κρατικές φυλακές
του Μίσιγκαν και της Μασαχουσέτης.

150
00:10:33,342 --> 00:10:37,888
Εξαρχής επέδειξε φιλοπερίεργη φύση.

151
00:10:38,889 --> 00:10:41,266
Όπως συμβαίνει συχνά,

152
00:10:41,350 --> 00:10:45,187
καταλήγεις να την εκφράζεις
μέσα από τη ζωή σε μια συμμορία.

153
00:10:45,270 --> 00:10:48,607
Προσπαθείς να κατακτήσεις,
να έχεις τον έλεγχο.

154
00:10:49,900 --> 00:10:51,694
Μέσα στους τέσσερις τοίχους

155
00:10:51,777 --> 00:10:54,196
είναι σαν φυλακισμένη τίγρη,

156
00:10:54,279 --> 00:10:55,698
απορροφά πληροφορίες,

157
00:10:55,781 --> 00:10:59,326
καλλιεργεί το πνεύμα του, διαβάζει.

158
00:10:59,410 --> 00:11:02,621
Αυτή είναι η κατήχησή του,
αυτή είναι η αρχή.

159
00:11:03,706 --> 00:11:07,251
Και μόλις αποφυλακίζεται το 1952,

160
00:11:07,334 --> 00:11:09,503
επιστρέφει στο Μίσιγκαν

161
00:11:09,586 --> 00:11:13,257
και συμμετέχει ενεργά στο Έθνος του Ισλάμ.

162
00:11:13,340 --> 00:11:16,844
Χαίρομαι και ευγνωμονώ τον Αλλάχ

163
00:11:16,927 --> 00:11:19,471
για την ενέργεια και το πνεύμα

164
00:11:20,264 --> 00:11:24,727
που εμφύσησε στον ιερέα Μάλκολμ.

165
00:11:28,772 --> 00:11:32,025
Σε τέτοιο βαθμό, που το 1954

166
00:11:33,986 --> 00:11:36,071
είναι ο εθνικός εκπρόσωπος.

167
00:11:45,205 --> 00:11:47,207
Λέγομαι Ραχμάν Άλι.

168
00:11:48,959 --> 00:11:52,963
Με καμάρι και χαρά λέω ότι είμαι
μοναδικός αδερφός του Μοχάμεντ Άλι.

169
00:11:55,174 --> 00:11:56,508
Πήγε στον παράδεισο.

170
00:11:57,968 --> 00:12:00,721
Όταν ξαναδώ τον αδερφό μου,
θα είμαστε στον παράδεισο.

171
00:12:00,804 --> 00:12:03,182
Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΕΙΝΑΙ
ΤΟ ΤΙΜΗΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ

172
00:12:03,265 --> 00:12:05,601
Όταν ήμασταν παιδιά, μου έλεγε

173
00:12:05,684 --> 00:12:08,395
ότι θα γινόταν ο πιο διάσημος στον κόσμο.

174
00:12:08,979 --> 00:12:12,566
Από μικρό παιδί, από 11, 12, 13 ετών.

175
00:12:13,066 --> 00:12:15,194
Και αυτό ακριβώς έκανε.

176
00:12:18,363 --> 00:12:20,824
ΛΟΥΙΒΙΛ, ΚΕΝΤΑΚΙ

177
00:12:22,493 --> 00:12:26,872
Το ροζ σπίτι ήταν του Μοχάμεντ Άλι,
του Κάσιους Κλέι, τον φωνάζαμε Τζι Τζι.

178
00:12:26,955 --> 00:12:28,332
ΠΑΙΔΙΚΗ ΟΙΚΙΑ ΜΟΧΑΜΕΝΤ ΑΛΙ

179
00:12:28,415 --> 00:12:31,126
Πήγαμε όλοι στο ίδιο δημοτικό,
γυμνάσιο και λύκειο.

180
00:12:31,210 --> 00:12:32,211
ΜΠΟΜΠ ΚΟΟΥΛΜΑΝ

181
00:12:33,504 --> 00:12:36,089
Το Λύκειο Σέντραλ ήταν
το μόνο για μαύρους.

182
00:12:36,173 --> 00:12:39,676
Αλλά δεν είχαμε τις υποδομές
που είχαν τα σχολεία των λευκών.

183
00:12:39,760 --> 00:12:44,223
Στίβο και γήπεδο φούτμπολ έφτιαξαν
μόνο όταν το σχολείο έγινε μικτό.

184
00:12:45,182 --> 00:12:48,143
Ο Κάσιους Κλέι ο πρεσβύτερος
ήταν νότιος βαπτιστής.

185
00:12:48,227 --> 00:12:51,688
Όπως και ο Κάσιους Κλέι ο νεότερος.
Πήγαιναν εκκλησία.

186
00:12:51,772 --> 00:12:52,898
ΤΖΙΝ ΚΙΛΡΟΪ, ΜΑΝΑΤΖΕΡ

187
00:12:52,981 --> 00:12:55,818
Μια φορά στο Λούιβιλ
πέρασε έξω από μια εκκλησία.

188
00:12:56,568 --> 00:12:59,947
Έψελναν τους ίδιους ύμνους
που έλεγαν στη δική του εκκλησία.

189
00:13:00,030 --> 00:13:02,074
"Ο Χριστός είναι ο φίλος μας".

190
00:13:04,409 --> 00:13:08,163
Βγήκε ο ιερέας και του είπε
"Μικρέ, φύγε από εδώ".

191
00:13:09,039 --> 00:13:10,499
Είπε "Κάτι δεν κολλάει.

192
00:13:12,918 --> 00:13:15,170
Ψέλνουν τους ίδιους ύμνους.

193
00:13:15,754 --> 00:13:18,006
Αλλά με διώχνουν επειδή είμαι μαύρος;"

194
00:13:21,510 --> 00:13:25,806
Ο διαχωρισμός ήταν εξοργιστικός.
Υπήρχε χώρος μαύρων στη στάση λεωφορείου.

195
00:13:26,348 --> 00:13:29,351
Στα καταστήματα
δεν μπορούσες να δοκιμάσεις ρούχα.

196
00:13:29,434 --> 00:13:34,106
Παίρνουν τα λεφτά σου, αλλά θα αγοράσεις
κοστούμι ελπίζοντας ότι σου κάνει.

197
00:13:38,902 --> 00:13:41,738
Ο Κάσιους Κλέι γεννήθηκε το 1942.

198
00:13:43,615 --> 00:13:47,077
Ο Έμετ Τιλ γεννήθηκε το 1941.

199
00:13:48,662 --> 00:13:52,708
Στο Μόνι του Μισισιπή,
μια υπόθεση που συντάραξε όλη τη χώρα.

200
00:13:52,791 --> 00:13:54,877
ΜΙΣΙΣΙΠΗΣ, 1955

201
00:13:54,960 --> 00:13:57,296
Η υπόθεση του Έμετ Τιλ

202
00:13:58,171 --> 00:14:00,591
σημάδεψε…

203
00:14:00,674 --> 00:14:02,175
ΚΑΣΙΟΥΣ ΚΛΕΪ, 13 ΕΤΩΝ

204
00:14:02,259 --> 00:14:04,636
τον άνθρωπο που θα γινόταν Μοχάμεντ Άλι.

205
00:14:05,554 --> 00:14:07,097
Ο Έμετ Τιλ, 14 ετών,

206
00:14:07,180 --> 00:14:08,807
απήχθη και δολοφονήθηκε

207
00:14:08,891 --> 00:14:12,895
επειδή φέρεται να σφύριξε προς τη σύζυγο
του κατηγορούμενου Ρόι Μπράιντ.

208
00:14:12,978 --> 00:14:17,065
Οι ένορκοι αθώωσαν τον Μπράιντ
και τον θετό αδερφό του, Τζ. Γ. Μάιλαμ.

209
00:14:23,238 --> 00:14:27,367
Είδε το παραμορφωμένο πρόσωπο
του Έμετ Τιλ στο περιοδικό Jet.

210
00:14:28,118 --> 00:14:29,453
ΤΖΟΝΙ ΣΜΙΘ, ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

211
00:14:29,536 --> 00:14:33,248
Ξέρει από τον πατέρα του
τα φρικτά λιντσαρίσματα που συνεχίζονται.

212
00:14:34,499 --> 00:14:37,711
Ο πατέρας μου ήταν
ευαίσθητος ως προς την καταπίεση.

213
00:14:38,629 --> 00:14:42,591
Και ο πατέρας του του έμαθε,
όπως κάνουν σήμερα οι μαύροι,

214
00:14:42,674 --> 00:14:43,759
πώς να επιβιώνει.

215
00:14:44,927 --> 00:14:46,637
Και η γιαγιά μου έλεγε

216
00:14:46,720 --> 00:14:48,889
"Αυτό ενοχλούσε τον πατέρα σου".

217
00:14:48,972 --> 00:14:51,099
Ήθελε να γίνει σπουδαίος,

218
00:14:51,892 --> 00:14:54,227
αλλά αυτό για ένα παιδί είναι σκοτάδι.

219
00:15:04,988 --> 00:15:07,407
ΧΑΡΛΕΜ, ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ

220
00:15:11,662 --> 00:15:15,207
Γνώρισα τον Μάλκολμ
στο εστιατόριο-τέμενος No 7.

221
00:15:15,916 --> 00:15:19,002
Όταν μπήκε μέσα ο Μάλκολμ,
ήταν ένας γίγαντας.

222
00:15:19,086 --> 00:15:20,462
ΜΕΛΧΙΣΕΔΕΚ ΣΑΜΠΑΖ-ΑΛΛΑΧ

223
00:15:21,088 --> 00:15:22,214
Του έσφιξα το χέρι.

224
00:15:23,548 --> 00:15:26,468
Είχε μια δύναμη στο χέρι,
λες κι ήταν Θεός.

225
00:15:27,511 --> 00:15:29,763
Γνώρισα τον Μάλκολμ αυτοπροσώπως

226
00:15:30,263 --> 00:15:32,975
γύρω στο 1959 με 1960.

227
00:15:33,558 --> 00:15:36,645
Διέσχισε τον διάδρομο
σφίγγοντας το χέρι όλων.

228
00:15:36,728 --> 00:15:40,065
Ο ξάδερφός μου είπε
"Πήγαινε να του κάνεις μια ερώτηση".

229
00:15:40,148 --> 00:15:42,818
Αλλά εγώ ήμουν τρομοκρατημένος.

230
00:15:44,194 --> 00:15:47,155
Τις Κυριακές, στο τέμενος No 7,

231
00:15:47,239 --> 00:15:48,490
ο Μάλκολμ κήρυττε

232
00:15:49,741 --> 00:15:54,454
δύο, τρεις, τέσσερις,
μπορεί και πέντε ώρες αδιάκοπα.

233
00:15:54,955 --> 00:15:58,208
-Αυτός που μας απήγαγε και μας έφερε εδώ.
-Ναι.

234
00:15:58,291 --> 00:16:00,669
-Που μας έκανε σκλάβους.
-Ναι.

235
00:16:00,752 --> 00:16:03,046
-Που μας κρέμαγε στα δέντρα.
-Έτσι.

236
00:16:03,130 --> 00:16:06,258
-Δεν χρειάζεται να σας πω ποιος είναι.
-Έτσι.

237
00:16:06,758 --> 00:16:10,429
Δεν είχα ακούσει κανέναν να μιλάει
για επιθέσεις στον νου

238
00:16:10,512 --> 00:16:12,514
με τη διαύγεια που το έκανε αυτός.

239
00:16:13,515 --> 00:16:14,850
Οι ταινίες,

240
00:16:14,933 --> 00:16:16,518
τα σχολικά βιβλία…

241
00:16:16,601 --> 00:16:18,311
ΠΙΤΕΡ ΜΠΕΪΛΙ, ΙΔΡΥΤΙΚΟ ΜΕΛΟΣ OAAU

242
00:16:18,395 --> 00:16:20,105
οι τηλεοπτικές εκπομπές.

243
00:16:20,188 --> 00:16:25,318
Όλα αυτά αποτελούσαν
συνεχόμενες ψυχολογικές επιθέσεις.

244
00:16:25,819 --> 00:16:29,656
Μας αποκαλεί "Μικρέ".
Όσο μεγάλος κι αν είσαι, σε λέει μικρό.

245
00:16:29,740 --> 00:16:32,951
Ο Μάλκολμ σε έκανε να πιστεύεις
ότι δεν θα πέθαινες.

246
00:16:33,035 --> 00:16:36,997
Κι όταν είσαι νέος
και ακούς αυτό το κήρυγμα,

247
00:16:37,581 --> 00:16:38,582
αυτό χρειάζεσαι.

248
00:16:41,752 --> 00:16:45,630
Η Ρώμη υποδέχεται
τους 17ους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες.

249
00:16:49,051 --> 00:16:53,388
Το 1960 ο Κάσιους Κλέι είναι 18 χρόνων.

250
00:16:53,472 --> 00:16:55,682
Είναι νέος, εντυπωσιακός,

251
00:16:55,766 --> 00:16:57,934
πηγαίνει στους Ολυμπιακούς της Ρώμης.

252
00:16:58,018 --> 00:17:00,103
Νικητής ο Κάσιους Κλέι για τις ΗΠΑ.

253
00:17:00,854 --> 00:17:04,232
Από τότε είχε αυτό το εκπληκτικό χάρισμα.

254
00:17:04,316 --> 00:17:05,275
ΡΑΝΤΙ ΡΟΜΠΕΡΤΣ

255
00:17:06,276 --> 00:17:09,863
Έγινε ο δήμαρχος του Ολυμπιακού Χωριού.

256
00:17:12,240 --> 00:17:15,786
Όταν τον πρωτοείδα,
καθόταν στα σκαλιά στο Ολυμπιακό Χωριό.

257
00:17:15,869 --> 00:17:16,870
ΤΖΕΡΙ ΑΪΖΕΝΜΠΕΡΓΚ

258
00:17:18,455 --> 00:17:19,414
Και παραληρεί.

259
00:17:19,498 --> 00:17:21,500
Σηκώνει ψηλά το μετάλλιο.

260
00:17:21,583 --> 00:17:25,253
"Κοιτάξτε με. Θα γίνω παγκόσμιος
πρωταθλητής βαρέων βαρών".

261
00:17:25,337 --> 00:17:27,506
Δεν καταλαβαίνουν λέξη.

262
00:17:27,589 --> 00:17:29,216
Και παρατηρώ κάτι.

263
00:17:29,883 --> 00:17:35,013
Κάθε φορά που υπήρχε μια αθλήτρια,
σταματούσαν, γυρνούσαν και τον κοιτούσαν.

264
00:17:35,722 --> 00:17:37,933
Και σκέφτηκα "Αυτός κάτι θα καταφέρει.

265
00:17:38,016 --> 00:17:40,435
Δεν ξέρω τι, αλλά θα πάει ψηλά".

266
00:17:40,519 --> 00:17:42,813
Πώς απέκτησες αυτό το ρωμαϊκό όνομα;

267
00:17:42,896 --> 00:17:45,982
Λέγομαι Κάσιους Μαρσέλους Κλέι ο 6ος.

268
00:17:46,066 --> 00:17:51,196
Ο προ-προπάππους μου, σκλάβος στο Κεντάκι,
πήρε το όνομα κάποιου σημαντικού ντόπιου.

269
00:17:51,780 --> 00:17:55,659
Από πού ήταν αυτός ή πώς προέκυψε
δεν ξέρω να σας πω.

270
00:17:55,742 --> 00:17:58,411
Από τότε που έκανα όνομα στην πυγμαχία,

271
00:17:58,495 --> 00:18:02,124
με ρωτάνε από πού είμαι
και από πού προκύπτει το όνομά μου,

272
00:18:02,207 --> 00:18:03,542
αλλά δεν το έχω ψάξει.

273
00:18:09,339 --> 00:18:12,884
Ήταν απίστευτα περήφανος
που εκπροσωπούσε την Αμερική.

274
00:18:12,968 --> 00:18:14,344
Ήταν τεράστια τιμή.

275
00:18:17,139 --> 00:18:19,307
Και στη Ρώμη παρατήρησε

276
00:18:20,767 --> 00:18:23,019
ότι δεν υπήρχαν πινακίδες διαχωρισμού.

277
00:18:27,023 --> 00:18:30,944
Απολαμβάνει μια ελευθερία κίνησης
που δεν έχει είχε βιώσει ως τότε.

278
00:18:32,863 --> 00:18:34,698
Δεν είναι σαν το Λούιβιλ.

279
00:18:34,781 --> 00:18:38,201
ΔΕΙΤΕ ΚΑΙ ΑΚΟΥΣΤΕ
ΤΟΝ ΕΛΑΪΤΖΑ ΜΟΧΑΜΕΝΤ

280
00:18:39,202 --> 00:18:41,204
Εκπροσωπώ,

281
00:18:42,455 --> 00:18:43,874
όχι ως μαριονέτα…

282
00:18:44,416 --> 00:18:45,417
Μάλιστα!

283
00:18:45,500 --> 00:18:48,795
Εκπροσωπώ τον Θεό.

284
00:18:48,879 --> 00:18:50,046
Μάλιστα!

285
00:18:50,130 --> 00:18:51,840
Σωστά!

286
00:18:57,053 --> 00:18:59,848
Εις το άγιο όνομα του παντοδύναμου Αλλάχ,

287
00:19:01,725 --> 00:19:04,019
του ενός και αληθινού Θεού,

288
00:19:05,854 --> 00:19:10,442
τον ευχαριστούμε για τον θεϊκό
και μοναδικό αγγελιοφόρο του,

289
00:19:10,525 --> 00:19:12,527
τον σεβασμιότατο Ελάιτζα Μοχάμεντ.

290
00:19:13,570 --> 00:19:15,947
Πότε είστε ασφαλείς ανάμεσα σε λευκούς;

291
00:19:16,615 --> 00:19:17,657
Πείτε μου.

292
00:19:19,117 --> 00:19:20,869
Το πρόγραμμα του αγγελιοφόρου

293
00:19:20,952 --> 00:19:25,624
είναι μια πειθαρχία που όλοι χρειαζόμαστε
και δεν είχαμε ποτέ.

294
00:19:27,125 --> 00:19:30,921
Απαγορεύονται το αλκοόλ,
τα ναρκωτικά, το κάπνισμα,

295
00:19:31,755 --> 00:19:32,589
το χοιρινό.

296
00:19:35,050 --> 00:19:37,802
Όλα τακτοποιημένα, καθαρά, οργανωμένα.

297
00:19:39,179 --> 00:19:42,140
Είμαι ο Μελχισεδέκ Σαμπάζ-Αλλάχ,

298
00:19:42,224 --> 00:19:45,936
ο οικουμενικός αρχιερέας
του Έθνους του Ισλάμ

299
00:19:46,019 --> 00:19:48,063
επί Γης και σύμπαντος.

300
00:19:49,147 --> 00:19:51,066
Είμαι 84 ετών.

301
00:19:51,149 --> 00:19:55,362
Ένας φιλήσυχος άνθρωπος, με πιάνεις;
Αλλά χαλαρά σε αφήνω στον τόπο.

302
00:19:57,364 --> 00:19:58,907
Γιατί έτσι εκπαιδευτήκαμε.

303
00:20:00,075 --> 00:20:03,411
Φιλειρηνικοί, ευγενικοί, ποτέ επιθετικοί,

304
00:20:04,037 --> 00:20:05,038
αλλά θανατηφόροι.

305
00:20:06,748 --> 00:20:10,669
Ο αδερφός που θεωρείς
ταπεινό, πράο και ανασφαλή,

306
00:20:11,253 --> 00:20:16,258
αυτός ο αδερφός είναι ψυχρότατος
όσον αφορά τις διδαχές.

307
00:20:18,760 --> 00:20:22,055
Λέτε ότι μισούμε τους λευκούς.
Εμείς δεν μισούμε κανέναν.

308
00:20:22,681 --> 00:20:24,557
Αγαπάμε τους δικούς μας τόσο,

309
00:20:24,641 --> 00:20:29,187
που νομίζουν ότι μισούμε
όσους διαπράττουν αδικίες εναντίον τους.

310
00:20:35,902 --> 00:20:38,822
Ακούτε τον WHAS, στο Λούιβιλ του Κεντάκι.

311
00:20:38,905 --> 00:20:41,032
Καλεσμένος μας απόψε ο Κάσιους Κλέι,

312
00:20:41,116 --> 00:20:43,660
τέταρτος στην παγκόσμια
κατάταξη βαρέων βαρών.

313
00:20:43,743 --> 00:20:48,456
Πιστεύεις ότι είσαι τόσο καλός πυγμάχος,
όσο ήταν ο Τζο Λούις;

314
00:20:48,540 --> 00:20:50,792
Δεν είμαι τόσο καλός, είμαι καλύτερος.

315
00:20:50,875 --> 00:20:53,586
Έχω καλύτερη τεχνική, είμαι πιο γρήγορος

316
00:20:53,670 --> 00:20:55,213
και μιλάω περισσότερο.

317
00:20:56,506 --> 00:21:00,427
Ποιος κέρδισε το χρυσό στη Ρώμη;
Είναι ήρωας.

318
00:21:00,510 --> 00:21:01,594
ΧΡΥΣΟΣ ΚΑΣΙΟΥΣ ΚΛΕΪ

319
00:21:02,929 --> 00:21:06,141
Όταν, όμως, γυρίζει στο Λούιβιλ,
δεν έχει αλλάξει τίποτα.

320
00:21:08,018 --> 00:21:11,146
Μόλις γύρισα από τη Ρώμη.
Θέλω να γίνω επαγγελματίας.

321
00:21:11,229 --> 00:21:15,984
Το σύνηθες ήταν οι μαύροι αθλητές
να έχουν σεβασμό στα πολιτικά δικαιώματα.

322
00:21:16,067 --> 00:21:17,861
Εμφανίζονταν, αλλά δεν είχαν φωνή.

323
00:21:37,130 --> 00:21:41,301
Είναι χρυσός ολυμπιονίκης,
στην Ευρώπη δεν υπάρχει διαχωρισμός.

324
00:21:41,384 --> 00:21:45,180
Νομίζει ότι κάτι θα αλλάξει
τώρα που είναι πρωταθλητής.

325
00:21:48,558 --> 00:21:50,769
Ο Κάσιους Κλέι μπαίνει σε εστιατόριο.

326
00:21:52,645 --> 00:21:56,566
Ένας λευκός λέει
"Δεν σερβίρουμε το σινάφι σου, μικρέ".

327
00:21:57,067 --> 00:22:00,403
Ενώ φοράει το ολυμπιακό του τζάκετ
και το χρυσό μετάλλιο.

328
00:22:00,487 --> 00:22:01,529
Εξευτελίστηκε.

329
00:22:02,864 --> 00:22:05,116
Επιτόπου απορρίπτει την Αμερική.

330
00:22:06,117 --> 00:22:07,786
Βγάζει το μετάλλιο

331
00:22:07,869 --> 00:22:09,662
και το πετάει στο ποτάμι.

332
00:22:17,420 --> 00:22:18,838
Ήρθε η απογοήτευση.

333
00:22:18,922 --> 00:22:23,051
"Είμαι πρωταθλητής της Αμερικής,
αλλά ζω μες στον φυλετικό διαχωρισμό".

334
00:22:24,928 --> 00:22:26,221
Τον τσάκισε.

335
00:22:26,304 --> 00:22:28,431
Αφυπνιστήκαμε όλοι, εδώ που τα λέμε.

336
00:22:31,101 --> 00:22:35,522
Είμαι δικηγόρος του Louisville Sponsoring,
στον οποίο ανήκει ο Κάσιους Κλέι,

337
00:22:35,605 --> 00:22:38,525
δουλειά μου είναι
η συνεργασία ομίλου και Κλέι.

338
00:22:39,317 --> 00:22:45,323
Και τώρα κεντρίζει το ενδιαφέρον
συγκεκριμένων λευκών του Λούιβιλ,

339
00:22:45,407 --> 00:22:47,742
που τον βλέπουν ως προϊόν,

340
00:22:47,826 --> 00:22:50,120
ως κάτι που μπορούν να εμπορευτούν.

341
00:22:50,203 --> 00:22:52,330
Λέγομαι Γ. Λ. Μπράουν,

342
00:22:52,414 --> 00:22:55,458
διευθύνων σύμβουλος
της Brown-Forman Distillers.

343
00:22:56,376 --> 00:23:02,298
Μια ομάδα πλούσιων επιχειρηματιών
σχημάτισε τον όμιλο Louisville Sponsoring,

344
00:23:02,382 --> 00:23:05,301
για να μανατζάρουν
την καριέρα του στην πυγμαχία.

345
00:23:05,385 --> 00:23:07,387
Τζ. Ντ. Στέτσον Κόλμαν.

346
00:23:07,470 --> 00:23:09,347
Γουόρθ Μπίνγκαμ, εκδότης…

347
00:23:09,431 --> 00:23:11,766
Και ελέγχεται…

348
00:23:11,850 --> 00:23:14,060
ΡΟΜΠΕΡΤ ΛΙΠΣΑΪΤ
ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ

349
00:23:14,144 --> 00:23:16,563
από αυτούς τους 11 πλούσιους του Λούιβιλ.

350
00:23:16,646 --> 00:23:18,982
Είμαι ένας από τους ιδρυτές του ομίλου.

351
00:23:19,607 --> 00:23:23,278
Και όταν μιλούσες μαζί τους,
σου έδιναν την εντύπωση

352
00:23:23,361 --> 00:23:26,698
ότι αναφέρονταν
σε ένα από άλογά τους του ιπποδρόμου.

353
00:23:26,781 --> 00:23:29,117
"Ήταν πολύ καλό παιδί".

354
00:23:36,249 --> 00:23:37,584
ΜΑΪΑΜΙ, ΦΛΟΡΙΝΤΑ

355
00:23:37,667 --> 00:23:39,586
Ο Κάσιους πάει στο Μαϊάμι

356
00:23:41,087 --> 00:23:45,717
για να τον προπονήσει ο Άντζελο Ντάντι,
ένας από τους κορυφαίους προπονητές.

357
00:23:50,346 --> 00:23:53,808
Και μετά γνώρισε κάποιον Αμπντούλ Ραχμάν,

358
00:23:54,392 --> 00:23:55,518
τον αρχηγό Σαμ.

359
00:23:55,602 --> 00:23:57,228
ΑΜΠΝΤΟΥΛ ΡΑΧΜΑΝ, ΑΡΧΗΓΟΣ ΣΑΜ

360
00:23:57,312 --> 00:24:00,273
Ο πατέρας μου ήταν αρχηγός
του τεμένους του Μαϊάμι.

361
00:24:00,356 --> 00:24:04,110
Το τέμενος βρισκόταν
σε αυτήν την περιοχή εκείνη την εποχή.

362
00:24:04,194 --> 00:24:07,739
Ο πατέρας μου πουλάει
την εφημερίδα Ο Λόγος του Μωάμεθ.

363
00:24:07,822 --> 00:24:11,201
Ακούει έναν τύπο στον δρόμο να φωνάζει

364
00:24:11,993 --> 00:24:13,912
"Γιατί μας βρίζουν;

365
00:24:14,913 --> 00:24:17,290
Γιατί είμαστε κουφοί, χαζοί και τυφλοί;"

366
00:24:17,373 --> 00:24:18,291
ΕΘΝΟΣ ΤΟΥ ΙΣΛΑΜ

367
00:24:18,374 --> 00:24:22,045
"Γιατί όλοι πάνε μπροστά
κι εμείς μένουμε πίσω;"

368
00:24:22,545 --> 00:24:25,840
Ο μπαμπάς μου είπε
"Εσύ αντιλαμβάνεσαι τις διδαχές".

369
00:24:26,674 --> 00:24:28,843
"Ναι, είμαι ο Κάσιους Κλέι".

370
00:24:28,927 --> 00:24:31,679
Και είχαν επιτόπου μια εκπληκτική χημεία.

371
00:24:32,931 --> 00:24:36,976
Κανείς δεν μπορεί να διανοηθεί

372
00:24:37,060 --> 00:24:39,062
ότι ο Κάσιους Κλέι έχει μυστικό.

373
00:24:39,854 --> 00:24:42,190
Ότι ζει διπλή ζωή.

374
00:24:48,571 --> 00:24:50,907
Το 1959, ο Κάσιους Κλέι
βρίσκεται στο Σικάγο

375
00:24:50,990 --> 00:24:53,535
για ερασιτεχνικό αγώνα επίδειξης.

376
00:24:54,369 --> 00:24:58,039
Έχει χρόνο και κάνει μια βόλτα.
Βλέπει μέλη του Έθνους του Ισλάμ.

377
00:24:58,122 --> 00:24:59,332
Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΕΙΝΑΙ ΟΠΛΟ

378
00:25:01,543 --> 00:25:03,753
Και κάποιος του δίνει έναν δίσκο.

379
00:25:04,462 --> 00:25:07,799
-"Ο παράδεισος του λευκού…"
-"Είναι η κόλαση του μαύρου".

380
00:25:07,882 --> 00:25:09,509
Του Λούις Χ,

381
00:25:09,592 --> 00:25:13,805
που αργότερα έγινε Λούις Φάρακαν,
ενώ είχε γίνει γνωστός ως Καλύψο Τζιν.

382
00:25:15,515 --> 00:25:19,269
ΛΟΥΙΣ ΦΑΡΑΚΑΝ
ΠΡΩΗΝ ΚΑΛΥΨΟ ΤΖΙΝ Ο ΓΟΗΣ

383
00:25:23,147 --> 00:25:28,236
Ο Κάσιους γυρίζει με τον δίσκο στο Λούιβιλ
και τον ακούει ξανά και ξανά και ξανά.

384
00:25:45,295 --> 00:25:48,006
Όταν προπονούνταν στην 5η Οδό στο Μαϊάμι,

385
00:25:48,715 --> 00:25:51,843
άρχισαν να έρχονται νέα πρόσωπα.

386
00:25:52,760 --> 00:25:57,181
Ο Σαμ Σάξον, ο αρχηγός Σαμ,
έρχεται μαζί του.

387
00:25:57,265 --> 00:26:00,018
Και ο Άντζελο Ντάντι τον θεωρεί

388
00:26:00,101 --> 00:26:02,854
παιδικό φίλο που αράζει στο γυμναστήριο.

389
00:26:02,937 --> 00:26:05,565
Αντιμετώπισα τον Χένρι Κούπερ.

390
00:26:05,648 --> 00:26:07,358
Συναντιόντουσαν κάθε μέρα,

391
00:26:08,067 --> 00:26:10,778
δίδασκε τον Κάσιους περί ισλάμ,

392
00:26:11,821 --> 00:26:13,698
του μάθαινε τις διδαχές.

393
00:26:13,781 --> 00:26:16,492
ΟΡΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΜΑΥΡΩΝ

394
00:26:16,576 --> 00:26:21,289
Το Έθνος του Ισλάμ
άρχισε να προσφέρει στον Κλέι

395
00:26:21,956 --> 00:26:25,877
μια γλώσσα μαύρης αριστείας
και ανώτερων επιτευγμάτων των μαύρων.

396
00:26:25,960 --> 00:26:28,630
ΖΑΧΙΡ ΑΛΙ
ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ, ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΗΣ

397
00:26:28,713 --> 00:26:30,298
ΕΘΝΟΣ ΤΟΥ ΙΣΛΑΜ

398
00:26:30,381 --> 00:26:33,968
Ο αρχηγός Σαμ αρχίζει
να καθοδηγεί τον Κάσιους Κλέι…

399
00:26:34,677 --> 00:26:36,471
Αυτό διδάσκω.

400
00:26:36,554 --> 00:26:39,891
στα βήματα
του σεβασμιότατου Ελάιτζα Μοχάμεντ.

401
00:26:40,642 --> 00:26:42,435
Αυτοί οι μαύροι ηγέτες…

402
00:26:42,518 --> 00:26:46,314
Και του αναδυόμενου αστέρα Μάλκολμ Χ.

403
00:26:46,814 --> 00:26:50,318
Ο Κάσιους προσεγγίζει περισσότερο
το Έθνος του Ισλάμ.

404
00:26:51,361 --> 00:26:53,112
Δεν γίνεται μέλος,

405
00:26:53,738 --> 00:26:55,239
αλλά ενδιαφέρεται.

406
00:26:58,493 --> 00:27:02,622
Πιστεύεις ότι ο αδερφός σου θα γινόταν
ο κορυφαίος χωρίς την πίστη του;

407
00:27:03,247 --> 00:27:04,123
Όχι.

408
00:27:04,207 --> 00:27:07,377
Η πίστη του ισλάμ του 'δωσε αυτοπεποίθηση.

409
00:27:08,044 --> 00:27:09,879
Ο Θεός είναι καλός,

410
00:27:09,962 --> 00:27:12,882
ο Θεός είναι παντοδύναμος,
ο Θεός είναι δίκαιος.

411
00:27:12,965 --> 00:27:16,135
Ο Ελάιτζα Μοχάμεντ και ο Μάλκολμ Χ
του 'δωσαν αυτοπεποίθηση.

412
00:27:20,056 --> 00:27:25,395
Τον Ιούνιο, ο Κάσιους κι ο αδερφός του
βρίσκονταν σπίτι τους στο Λούιβιλ.

413
00:27:26,437 --> 00:27:28,398
Τους τηλεφώνησε ο αρχηγός Σαμ.

414
00:27:29,440 --> 00:27:33,236
Το Έθνος του Ισλάμ οργάνωνε
μεγάλη συγκέντρωση στο Ντιτρόιτ.

415
00:27:33,736 --> 00:27:38,741
Ο Κάσιους και ο Ρούντι έχουν ενθουσιαστεί,
δεν έχουν δει τον αγγελιοφόρο από κοντά.

416
00:27:38,825 --> 00:27:41,536
Ο αρχηγός Σαμ οδηγεί
απ' το Μαϊάμι ως το Λούιβιλ,

417
00:27:41,619 --> 00:27:44,455
παίρνει τους αδερφούς Κλέι
και πάνε στο Ντιτρόιτ.

418
00:27:45,206 --> 00:27:49,502
Πριν να πάνε στο Στάδιο Ολίμπια,
ο Σαμ τους πηγαίνει σε ένα εστιατόριο.

419
00:27:50,044 --> 00:27:54,257
Και σε αυτό το εστιατόριο
βρίσκεται ο Μάλκολμ Χ.

420
00:27:57,218 --> 00:28:01,013
Και εκεί βρίσκεται ο Μάλκολμ Χ,
κάθεται σε ένα τραπέζι.

421
00:28:01,097 --> 00:28:04,225
Πάντα καθόταν κοιτάζοντας προς την πόρτα.

422
00:28:04,308 --> 00:28:07,437
Σαν να ήταν σε καουμπόικη ταινία.

423
00:28:09,689 --> 00:28:12,108
Γύρω απ' το τραπέζι του υπάρχουν φρουροί.

424
00:28:13,151 --> 00:28:14,610
Ο Κάσιους έχει μαγευτεί.

425
00:28:18,489 --> 00:28:20,283
Κάτι που συμβαίνει σπανίως.

426
00:28:21,284 --> 00:28:24,120
"Έκανε λες κι έπρεπε να ξέρω ποιος ήταν.

427
00:28:25,288 --> 00:28:28,875
Ούτε που τον είχα ακουστά.
Ήμασταν από διαφορετικούς κόσμους".

428
00:28:28,958 --> 00:28:30,334
ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΜΑΛΚΟΛΜ Χ

429
00:28:31,085 --> 00:28:34,088
"Ο Ελάιτζα Μοχάμεντ αποθάρρυνε

430
00:28:34,172 --> 00:28:37,967
όλους εμάς τους μουσουλμάνους
από οποιαδήποτε μορφή αθλητισμού".

431
00:28:39,051 --> 00:28:40,011
Περίεργο.

432
00:28:40,845 --> 00:28:42,930
Ο πατέρας μου δεν ήξερε ποιος ήταν,

433
00:28:43,014 --> 00:28:47,477
αλλά δεν το έδειξε, ακολούθησε
αυτήν την αίσθηση του σπουδαίου.

434
00:28:48,102 --> 00:28:50,813
"Αν θεωρεί τον εαυτό του διάσημο,

435
00:28:51,397 --> 00:28:52,857
δεν θα διαφωνήσω".

436
00:28:52,940 --> 00:28:54,776
"Φυσικά σε ξέρω, είσαι τρανός!"

437
00:28:58,654 --> 00:29:00,198
Ο Μάλκολμ Χ ήταν ιδιοφυΐα.

438
00:29:01,783 --> 00:29:05,411
Κατήγγειλε την κακομεταχείριση
των μαύρων στην Αμερική.

439
00:29:06,204 --> 00:29:07,789
Δεν ήταν μίσος, ήταν αλήθεια.

440
00:29:07,872 --> 00:29:09,791
Ο ΜΟΝΟΣ ΘΕΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΑΛΛΑΧ

441
00:29:09,874 --> 00:29:12,877
Ο Ρούντι και ο Κάσιους
πάνε στο Στάδιο Ολίμπια.

442
00:29:13,753 --> 00:29:15,087
Και τι βλέπουν;

443
00:29:17,298 --> 00:29:19,926
Βλέπουν έναν στρατό από μαύρους.

444
00:29:20,009 --> 00:29:21,260
Περήφανους μαύρους,

445
00:29:21,344 --> 00:29:24,096
ντυμένους με μαύρες στολές, παπιγιόν.

446
00:29:24,180 --> 00:29:27,099
Και επικρατούν τάξη και πειθαρχία.

447
00:29:27,183 --> 00:29:30,978
Πριν από τους λευκούς,
είχαμε μεγάλους πολιτισμούς,

448
00:29:31,062 --> 00:29:35,441
εξίσου ισχυρούς
με αυτούς που έφτιαξε ο λευκός στη Γη.

449
00:29:36,025 --> 00:29:40,363
Το μήνυμα που ακούει ο Κάσιους
εκείνη την ημέρα είναι απόσχιση ή θάνατος.

450
00:29:41,280 --> 00:29:43,616
Απόσχιση ή θάνατος.

451
00:29:44,534 --> 00:29:48,412
Δεν θέλουμε ενσωμάτωση. Θέλουμε απόσχιση.

452
00:29:50,289 --> 00:29:54,252
Δεν θέλουμε τίποτε άλλο,
παρά μόνο την ελευθερία

453
00:29:55,044 --> 00:29:58,297
να κατέχουμε ένα κομμάτι γης
που θα είναι δικό μας.

454
00:30:01,259 --> 00:30:04,387
Η παρουσίαση του λευκού ως διαβόλου

455
00:30:04,470 --> 00:30:06,722
είχε μεγάλη απήχηση

456
00:30:06,806 --> 00:30:11,352
στους ανθρώπους που είχαν ζήσει
τα πάνδεινα στα χέρια των λευκών.

457
00:30:11,435 --> 00:30:15,731
Και σε τι χρησιμεύει ο χριστιανισμός
σε εσάς και σε εμένα,

458
00:30:16,524 --> 00:30:18,776
αν η θρησκεία αυτή

459
00:30:19,735 --> 00:30:23,364
δεν μας υπερασπίζεται
απέναντι στα λιντσαρίσματα;

460
00:30:23,447 --> 00:30:24,282
Έτσι!

461
00:30:25,950 --> 00:30:28,202
Λένε ότι είναι πιστοί του Χριστού.

462
00:30:28,911 --> 00:30:30,746
Πιστοί του διαβόλου είναι.

463
00:30:39,672 --> 00:30:42,425
"Πού και πού μάθαινα ότι ο Κάσιους

464
00:30:42,508 --> 00:30:46,429
εμφανιζόταν σε τεμένη
και σε εστιατόρια σε διάφορες πόλεις".

465
00:30:46,512 --> 00:30:48,139
ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΜΑΛΚΟΛΜ Χ

466
00:30:48,222 --> 00:30:52,435
"Κι αν τύχαινε να έχω ομιλία κάπου κοντά

467
00:30:52,518 --> 00:30:56,063
από εκεί που ήταν ο Κάσιους, θα ερχόταν".

468
00:31:09,660 --> 00:31:11,913
Τον Μάρτιο του 1963,

469
00:31:13,456 --> 00:31:17,460
ο Κάσιους βρίσκεται στη Νέα Υόρκη
για τον αγώνα με τον Νταγκ Τζόουνς.

470
00:31:17,543 --> 00:31:18,920
ΚΑΣΙΟΥΣ ΚΛΕΪ - ΝΤΑΓΚ ΤΖΟΟΥΝΣ

471
00:31:19,503 --> 00:31:20,504
Ποιος είναι εκεί;

472
00:31:22,048 --> 00:31:26,344
Ο Μάλκολμ ενδιαφέρεται συγκεκριμένα
για αυτόν τον νεαρό βαρέων βαρών.

473
00:31:26,844 --> 00:31:30,222
Νικητής με ομώνυμη απόφαση ο Κλέι!

474
00:31:31,557 --> 00:31:35,770
Την επόμενη μέρα ο Κάσιους Κλέι
εμφανίζεται δημοσίως,

475
00:31:35,853 --> 00:31:39,398
με το μαύρο κοστούμι,
το άσπρο πουκάμισο, το μαύρο παπιγιόν.

476
00:31:40,566 --> 00:31:43,152
Και δίνει συνέντευξη στη New York Post.

477
00:31:44,070 --> 00:31:47,823
Ρωτήθηκε γιατί δεν πήγε
σε πορείες για τα πολιτικά δικαιώματα.

478
00:31:49,283 --> 00:31:51,661
Και λέει "Δεν πιστεύω στη μη-βία.

479
00:31:52,578 --> 00:31:55,957
Πιστεύω στο 'οφθαλμόν αντί οφθαλμού
και οδόντα αντί οδόντος'".

480
00:31:56,624 --> 00:31:58,209
Είναι ξεκάθαρο τι έγινε.

481
00:31:58,793 --> 00:32:00,044
Βρίσκεται στο Χάρλεμ.

482
00:32:00,628 --> 00:32:02,338
Περνάει χρόνο με τον Μάλκολμ.

483
00:32:03,255 --> 00:32:07,718
Ο Μάλκολμ έφερε τον Μοχάμεντ Άλι
στο τέμενος και μας τον σύστησε.

484
00:32:07,802 --> 00:32:12,556
Είχαν αυτήν τη σχέση μαθητή-δασκάλου.

485
00:32:14,433 --> 00:32:16,018
Είχαν διαφορά ηλικίας.

486
00:32:16,102 --> 00:32:19,146
Ένας Άδωνις 22 ετών.

487
00:32:19,230 --> 00:32:21,691
Και εμφανίζεται ο Μάλκολμ,

488
00:32:21,774 --> 00:32:23,693
λίγο μεγαλύτερος,

489
00:32:23,776 --> 00:32:25,653
με μια κοσμοθεωρία

490
00:32:25,736 --> 00:32:28,656
στην οποία θα δώσει μεγάλη σημασία
ο Μοχάμεντ Άλι.

491
00:32:28,739 --> 00:32:31,158
Κοντά στον Μάλκολμ μόνο μάθαινες.

492
00:32:31,742 --> 00:32:33,411
Μοιραζόταν τη σοφία του.

493
00:32:38,499 --> 00:32:41,293
Αν το κράτος δεν μας προστατεύει,
τι να κάνουμε;

494
00:32:41,877 --> 00:32:45,256
Να βρουν ποιος έβαλε τη βόμβα
στο Μπέρμιγχαμ της Αλαμπάμα.

495
00:32:45,339 --> 00:32:47,383
ΝΕΚΡΑ ΤΕΣΣΕΡΑ ΠΑΙΔΙΑ

496
00:32:47,800 --> 00:32:51,387
Κι αν το κράτος δεν μπορεί,
να επιτρέψει σε εμάς να μάθουμε.

497
00:32:51,470 --> 00:32:52,596
Και όταν…

498
00:32:53,681 --> 00:32:54,807
Δεν θέλω τέτοια.

499
00:32:54,890 --> 00:32:57,393
Κι όταν εμείς μάθουμε ποιος ήταν αυτός

500
00:32:57,476 --> 00:33:00,062
που δολοφόνησε τα κορίτσια μας,

501
00:33:00,730 --> 00:33:05,234
ο νόμος της δικαιοσύνης λέει
ότι ο δολοφόνος πρέπει να δολοφονηθεί.

502
00:33:05,317 --> 00:33:08,112
Όταν ο Κάσιους Κλέι
γνωρίζει τον Μάλκολμ Χ,

503
00:33:08,195 --> 00:33:12,199
αγνοεί ότι ο Μάλκολμ κινείται
προς μια νέα πολιτική κατεύθυνση.

504
00:33:12,950 --> 00:33:15,995
Ο Μάλκολμ πιστεύει
ότι το Έθνος του Ισλάμ μπορεί

505
00:33:16,078 --> 00:33:19,623
να αφήσει το στίγμα του
αν βρεθεί στην εμπροσθοφυλακή.

506
00:33:19,707 --> 00:33:22,418
Μη σας ξεγελάνε
οι μπαρμπα-Θωμάδες ιεροκήρυκες.

507
00:33:22,501 --> 00:33:27,715
Όταν σας επιτίθεται ένας σκύλος,
χτυπήστε τον, είτε δίποδο είτε τετράποδο.

508
00:33:28,215 --> 00:33:32,470
Δεν υποστήριζε τη βία,
υποστήριζε την αυτοάμυνα.

509
00:33:34,263 --> 00:33:38,184
Δεν θέλουμε να προκαλέσουμε.
Αν δεν προκαλείς, δεν θα συμβεί.

510
00:33:38,851 --> 00:33:42,313
Αν, όμως, στραφείς εναντίον μας,
ετοιμάσου για μάχη,

511
00:33:42,396 --> 00:33:46,275
γιατί δεν ασπαζόμαστε
τη φιλοσοφία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ.

512
00:33:48,277 --> 00:33:50,821
Ο Ελάιτζα, όμως, του είπε να υποχωρήσει.

513
00:33:53,324 --> 00:33:56,660
Σε επιστολές του προς τον Μάλκολμ,
ο Ελάιτζα του υπενθυμίζει

514
00:33:57,536 --> 00:34:00,956
"Μη λες τίποτα
που δεν έχεις με έχεις ακούσει να λέω".

515
00:34:02,917 --> 00:34:04,794
Ο Ελάιτζα είπε

516
00:34:04,877 --> 00:34:08,547
"Η κρίση των λευκών της Αμερικής
θα έρθει απ' το χέρι του Θεού".

517
00:34:09,799 --> 00:34:12,051
Για τον Μάλκολμ,

518
00:34:13,010 --> 00:34:17,431
αυτό δεν συνάδει με την επιθυμία του
να αποδοθεί δικαιοσύνη πιο γρήγορα.

519
00:34:17,515 --> 00:34:21,143
Εφόσον τον λεγόμενο αγώνα
για τα πολιτικά δικαιώματα οργανώνουν,

520
00:34:21,227 --> 00:34:25,439
εντός εισαγωγικών η λέξη "οργανώνουν",
γιατί στην ουσία τον περιορίζουν,

521
00:34:25,523 --> 00:34:27,650
αυτοί οι μπαρμπα-Θωμάδες ηγέτες,

522
00:34:27,733 --> 00:34:29,902
το σύστημα των λευκών δεν ανησυχεί.

523
00:34:29,985 --> 00:34:33,531
Ανησυχεί μόνο όταν οι μαύροι
είναι έτοιμοι να εκραγούν.

524
00:34:33,614 --> 00:34:37,159
Κι επειδή κατά τη διαδικασία,
θα καταστραφούν τα έπιπλά τους.

525
00:34:37,701 --> 00:34:40,329
Ο πατέρας μου λάτρευε τη γενναιότητά του.

526
00:34:40,412 --> 00:34:43,582
Και βάσισε την εξωτερική του εικόνα

527
00:34:43,666 --> 00:34:45,709
στην εικόνα του Μάλκολμ.

528
00:34:48,129 --> 00:34:54,760
Αρχίζει να διαφαίνεται η απαρχή
της αναπτυσσόμενης έντασης

529
00:34:55,845 --> 00:34:59,348
μεταξύ του σεβασμιότατου Ελάιτζα Μοχάμεντ
και του Μάλκολμ Χ.

530
00:34:59,431 --> 00:35:05,146
Ο Ελάιτζα Μοχάμεντ δεν ήταν χαρισματικός
στο επίπεδο που ήταν ο Μάλκολμ.

531
00:35:05,229 --> 00:35:09,275
Γιατί δεν σας αρέσει η ιδέα
ότι λευκοί πυροβολούν μαύρους, έτσι;

532
00:35:09,775 --> 00:35:12,403
Κι είστε έτοιμοι να κάνετε κάτι γι' αυτό!

533
00:35:12,903 --> 00:35:13,863
Το ξέρουμε.

534
00:35:13,946 --> 00:35:17,533
Ο Μάλκολμ ήταν αγαπητός
στα μέλη του Έθνους του Ισλάμ.

535
00:35:17,616 --> 00:35:19,368
Για πολλούς

536
00:35:19,451 --> 00:35:25,875
ήταν η πιο άμεση εμπειρία και επαφή
με τη διδασκαλία του Ελάιτζα Μοχάμεντ.

537
00:35:26,959 --> 00:35:30,754
Όταν ο Μάλκολμ
άλλαξε κατεύθυνση προς τη διανόηση,

538
00:35:31,589 --> 00:35:36,886
κάποια στιγμή οι δικοί του στόχοι
και οι στόχοι του Έθνους απέκλιναν.

539
00:35:38,762 --> 00:35:42,141
Φυσικά αυτό οδηγεί
σε μεγαλύτερη ένταση και σύγκρουση.

540
00:35:44,018 --> 00:35:45,769
Η ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΜΑΛΚΟΛΜ Χ

541
00:35:45,853 --> 00:35:46,854
"Τον συμπαθούσα.

542
00:35:47,605 --> 00:35:50,524
Χάρη σε μια μεταδοτική ιδιότητα
που τον διέκρινε,

543
00:35:50,608 --> 00:35:54,361
ήταν ένας από τους ελάχιστους ανθρώπους
που κάλεσα σπίτι μου".

544
00:35:56,780 --> 00:35:58,157
ΟΙΚΙΑ ΜΑΛΚΟΛΜ Χ, ΚΟΥΙΝΣ

545
00:35:58,240 --> 00:36:00,868
Και μιλούσαν.
Μάλλον μιλούσαν στο τηλέφωνο.

546
00:36:00,951 --> 00:36:02,995
Μυστικά, όμως.

547
00:36:03,495 --> 00:36:07,958
Και ο όμιλος Louisville Sponsoring
άρχισε να αντιλαμβάνεται τι συνέβαινε.

548
00:36:08,042 --> 00:36:10,544
Άρχισαν να συνειδητοποιούν

549
00:36:10,628 --> 00:36:14,131
ότι ο Κάσιους
σχετιζόταν με τους μουσουλμάνους.

550
00:36:14,215 --> 00:36:16,592
Κι άρχισαν να οπισθοχωρούν.

551
00:36:17,885 --> 00:36:20,221
Και ξαφνικά στα λόγια του Κάσιους Κλέι

552
00:36:20,304 --> 00:36:24,058
αρχίζουμε να ακούμε την ηχώ του Μάλκολμ Χ.

553
00:36:27,478 --> 00:36:30,564
Ιούλιος, 1963, Σικάγο.

554
00:36:31,273 --> 00:36:34,068
Ο Μπρους Χιλς,
δημοσιογράφος της Chicago Sun-Times,

555
00:36:34,151 --> 00:36:36,737
στήνεται έξω
απ' το Πανεπιστήμιο του Ισλάμ,

556
00:36:36,820 --> 00:36:38,822
τη σχολή του Έθνους του Ισλάμ.

557
00:36:39,865 --> 00:36:41,700
Με κάποιον τρόπο μαθαίνει

558
00:36:41,784 --> 00:36:46,330
ότι μια κόκκινη Cadillac είναι σταθμευμένη
πίσω απ' το Πανεπιστήμιο του Ισλάμ.

559
00:36:47,081 --> 00:36:50,292
Βγαίνουν ο Κάσιους, ο Ρούντι
και μερικοί άλλοι.

560
00:36:51,252 --> 00:36:54,338
Ο Μπρους Χιλς ενθουσιάζεται,
γουρλώνει τα μάτια του.

561
00:36:55,256 --> 00:36:57,508
Και ακολουθεί το αμάξι του Κάσιους.

562
00:36:58,801 --> 00:37:01,345
Καταφέρνει τον Κάσιους
να κατεβάσει το παράθυρο.

563
00:37:02,763 --> 00:37:06,850
Βλέπει ότι ο Κάσιους φοράει
μια καρφίτσα με αστέρι και ημισέληνο.

564
00:37:06,934 --> 00:37:08,852
"Ανήκεις στο Έθνος του Ισλάμ;"

565
00:37:09,645 --> 00:37:12,690
Στην αρχή ο Κάσιους Κλέι λέει "Όχι!"
Και μετά…

566
00:37:12,773 --> 00:37:14,275
"Και τι έγινε, άμα ανήκω;

567
00:37:15,401 --> 00:37:17,069
Είναι εξαιρετική οργάνωση".

568
00:37:17,987 --> 00:37:23,242
Και συνεχίζεται μέχρι να βγει ο Ρούντι
στον αυτοκινητόδρομο.

569
00:37:26,453 --> 00:37:28,998
Το άρθρο που δημοσίευσε ο Μπρους Χιλς

570
00:37:29,081 --> 00:37:32,751
δεν τραβάει μεγάλη προσοχή στον Τύπο.

571
00:37:34,044 --> 00:37:38,716
Είναι προφανές, όμως,
ότι σχετίζεται με το Έθνος του Ισλάμ.

572
00:37:39,758 --> 00:37:45,597
Το γεγονός ότι ο Κάσιους Κλέι
σχετιζόταν με αυτήν την ομάδα

573
00:37:45,681 --> 00:37:47,433
άγχωνε πολλούς λευκούς.

574
00:37:48,225 --> 00:37:51,562
To FBI λέει ότι το κίνημα αποτελεί απειλή

575
00:37:51,645 --> 00:37:54,481
για την εσωτερική ασφάλεια των ΗΠΑ.

576
00:37:57,067 --> 00:37:59,945
Ο Τζέι Έντγκαρ Χούβερ ήταν
ο διευθυντής του FBI,

577
00:38:00,029 --> 00:38:02,573
επί προέδρου Κένεντι.

578
00:38:04,283 --> 00:38:09,204
Ο Χούβερ και το FBI εκτέλεσαν
ένα πρόγραμμα αντικατασκοπίας,

579
00:38:09,288 --> 00:38:13,083
με στόχο να αδρανοποιήσει
τον Ελάιτζα Μοχάμεντ και τον Μάλκολμ Χ.

580
00:38:15,794 --> 00:38:17,921
Όχι μόνο παθητική παρακολούθηση,

581
00:38:18,005 --> 00:38:20,466
αλλά ενεργή παρείσφρηση,

582
00:38:20,966 --> 00:38:26,096
με στόχο να υπονομεύσει τον αντίκτυπο
που είχε το Έθνος του Ισλάμ,

583
00:38:26,180 --> 00:38:29,016
να εξουδετερώσει
τον αντίκτυπο του Μάλκολμ.

584
00:38:29,892 --> 00:38:34,980
Κάθε μέρα σχεδιάζουν πώς να σταματήσουν
τον Ελάιτζα και τους πιστούς του.

585
00:38:35,689 --> 00:38:37,858
Αργά το θυμηθήκατε.

586
00:38:43,030 --> 00:38:45,574
Αντιμετωπίζουμε πρωτίστως ζήτημα ηθικό.

587
00:38:46,367 --> 00:38:48,285
Αρχαίο όσο και η Αγία Γραφή,

588
00:38:48,369 --> 00:38:51,038
σαφές όσο και το σύνταγμα της χώρας.

589
00:38:51,872 --> 00:38:53,499
Η ουσία του ζητήματος είναι

590
00:38:54,083 --> 00:38:59,129
αν θα αποδοθούν σε όλους τους Αμερικανούς
ίσα δικαιώματα και ίσες ευκαιρίες.

591
00:39:00,089 --> 00:39:04,343
Αν θα αντιμετωπίσουμε τους συμπατριώτες
όπως θέλουμε να μας αντιμετωπίζουν.

592
00:39:08,680 --> 00:39:09,848
22 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 1963

593
00:39:09,932 --> 00:39:13,143
Από το Ντάλας του Τέξας,
ανακοινώνεται πλέον επισήμως

594
00:39:13,227 --> 00:39:18,482
ότι ο πρόεδρος Κένεντι απεβίωσε
στη 1:00 μ.μ. Κεντρική Ζώνη Ώρας.

595
00:39:28,367 --> 00:39:31,745
Στη λεωφόρο της θλίψης
μεταφέρουν τον πρόεδρο Τζον Φ. Κένεντι,

596
00:39:31,829 --> 00:39:32,871
πεσόντα ήρωα,

597
00:39:32,955 --> 00:39:35,791
για να εκτεθεί
σε λαϊκό προσκύνημα στο Καπιτώλιο.

598
00:39:36,959 --> 00:39:39,128
Όταν πέθανε ο Κένεντι,

599
00:39:39,211 --> 00:39:43,924
ο Ελάιτζα Μοχάμεντ έδωσε οδηγία
σε όλα τα τεμένη

600
00:39:45,467 --> 00:39:48,637
ότι μόνο εκείνος θα εξέφραζε
τα συναισθήματα του Έθνους…

601
00:39:48,720 --> 00:39:50,973
ΤΖΟΝ ΑΛΙ
ΠΡΩΗΝ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ ΤΟΥ ΙΣΛΑΜ

602
00:39:51,056 --> 00:39:52,724
για τον θάνατο του προέδρου.

603
00:39:53,308 --> 00:39:57,563
Ο Ελάιτζα Μοχάμεντ, από την οικία του
στο Φοίνιξ, ζήτησε από την εφημερίδα

604
00:39:57,646 --> 00:40:00,774
να δημοσιεύσει την εξής ανακοίνωση:

605
00:40:00,858 --> 00:40:05,571
"Μαζί με τον κόσμο όλο έχουμε συγκλονιστεί
από τη δολοφονία του προέδρου μας".

606
00:40:07,072 --> 00:40:10,784
Θα σεβαστώ ό,τι είπε ο αγγελιοφόρος.
Δεν έπρεπε να γίνει δήλωση.

607
00:40:12,161 --> 00:40:13,412
Το καταλαβαίνω.

608
00:40:14,246 --> 00:40:17,332
Αν, όμως, διακηρύττεις
ότι ο λευκός είναι ο διάβολος,

609
00:40:17,916 --> 00:40:19,334
τότε τι είναι ο Κένεντι;

610
00:40:19,918 --> 00:40:22,463
Γιατί για εμένα δεν έκανε τίποτε απολύτως.

611
00:40:24,298 --> 00:40:28,010
Εγώ πρέπει να βγάλω το ψωμί μου.
Εμένα δεν μου έδωσε ούτε φράγκο.

612
00:40:28,594 --> 00:40:31,430
Αλλά σέβομαι
τον σεβασμιότατο Ελάιτζα Μοχάμεντ.

613
00:40:31,513 --> 00:40:33,974
Είχε καταστήσει σαφές
ότι δεν ήθελε δηλώσεις.

614
00:40:35,559 --> 00:40:40,230
Και παρά τις οδηγίες του αγγελιοφόρου,

615
00:40:40,939 --> 00:40:42,149
ο Μάλκολμ μίλησε.

616
00:40:44,568 --> 00:40:47,863
Ο Μάλκολμ Χ, δεύτερος τη τάξει
των μαύρων μουσουλμάνων,

617
00:40:47,946 --> 00:40:51,992
σε συγκέντρωση εξέφρασε χαρά
για τη δολοφονία του προέδρου Κένεντι.

618
00:40:52,075 --> 00:40:54,036
Είπε ότι η δολοφονία του προέδρου

619
00:40:54,119 --> 00:40:56,747
επιβεβαιώνει
πως "ό,τι σπείρεις θα θερίσεις".

620
00:40:56,830 --> 00:40:58,081
Πρόσθεσε αυτολεξεί

621
00:40:58,165 --> 00:41:02,711
"Μιας κι είμαι από αγροτική οικογένεια,
το θέρισμα δεν μου προκαλεί θλίψη,

622
00:41:02,794 --> 00:41:04,713
αντιθέτως πάντα μου δίνει χαρά".

623
00:41:04,796 --> 00:41:08,800
Ο Ελάιτζα Μοχάμεντ, αρχηγός
του μουσουλμανικού κινήματος κατά λευκών,

624
00:41:08,884 --> 00:41:12,471
διέγραψε τον Μάλκολμ Χ
κι αποστασιοποιήθηκε από τη δήλωσή του.

625
00:41:12,554 --> 00:41:16,725
Έδωσε στον Ελάιτζα Μοχάμεντ
μια κοινωνικά αποδεκτή δικαιολογία

626
00:41:17,518 --> 00:41:19,895
για να σιγάσει τον Μάλκολμ.

627
00:41:19,978 --> 00:41:23,023
Ο ΑΡΧΗΓΟΣ ΤΩΝ ΜΑΥΡΩΝ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΩΝ
ΔΙΑΓΡΑΦΕΙ ΤΟΝ ΜΑΛΚΟΛΜ Χ

628
00:41:23,106 --> 00:41:24,775
Του απαγορεύτηκε να κηρύττει

629
00:41:24,858 --> 00:41:28,070
και να εμφανίζεται
στο τέμενός του στο Χάρλεμ.

630
00:41:28,153 --> 00:41:32,407
Απαγορεύεται και στα μέλη του τεμένους
να σχετίζονται με τον Μάλκολμ.

631
00:41:36,328 --> 00:41:38,664
Ήταν μια σημαντική ρήξη στη ζωή του.

632
00:41:40,624 --> 00:41:43,877
Τον Ελάιτζα Μοχάμεντ
τον θεωρούσε σωτήρα του.

633
00:41:43,961 --> 00:41:45,254
ΠΙΤΕΡ ΓΚΟΛΝΤΜΑΝ

634
00:41:45,837 --> 00:41:47,798
Ο σεβασμιότατος Ελάιτζα Μοχάμεντ.

635
00:41:49,883 --> 00:41:55,222
Είχε αναμφισβήτητα
αισθήματα βαθιάς πίστης.

636
00:41:55,305 --> 00:41:58,934
Θέλω να σου ζητήσω συγγνώμη
που σε απογοήτευσα,

637
00:41:59,643 --> 00:42:02,854
για τα λάθη που έκανα,
ιδίως τον τελευταίο χρόνο.

638
00:42:04,815 --> 00:42:09,528
Και προσεύχομαι ο Αλλάχ να φέρει
στην καρδιά σου έλεος και συγχώρεση.

639
00:42:11,655 --> 00:42:13,490
Και βρίσκεται διχασμένος,

640
00:42:13,574 --> 00:42:17,202
διότι ο Ελάιτζα Μοχάμεντ
είναι σαν πατέρας γι' αυτόν

641
00:42:17,286 --> 00:42:21,415
και διότι αυτός ο πατέρας
τον έχει αρπάξει απ' τον λαιμό.

642
00:42:24,251 --> 00:42:27,921
Αυτή η αναπτυσσόμενη κόντρα
θα αποτελούσε μεγάλο πρόβλημα

643
00:42:28,005 --> 00:42:30,299
για πολλούς και για τον Μοχάμεντ Άλι.

644
00:42:33,677 --> 00:42:35,637
Αν ο Σάνι Λίστον με κατατροπώσει,

645
00:42:36,555 --> 00:42:38,932
θα του φιλήσω τα πόδια μες στη βροχή,

646
00:42:39,933 --> 00:42:43,687
θα του πω ότι είναι ο κορυφαίος
και θα φύγω αμέσως απ' τη χώρα.

647
00:42:43,770 --> 00:42:46,064
Αυτό έχω να πω για τον Σάνι Λίστον!

648
00:42:46,148 --> 00:42:48,150
Στην περίπτωση των Λίστον και Άλι,

649
00:42:48,233 --> 00:42:53,155
έχουμε από τη μία έναν κακοποιό
και από την άλλη έναν φαφλατά.

650
00:42:53,238 --> 00:42:55,407
Εγώ είμαι μες στην αυτοπεποίθηση!

651
00:42:55,490 --> 00:42:56,491
Είμαι αήττητος!

652
00:42:56,575 --> 00:43:00,621
Έχω 180 ερασιτεχνικούς αγώνες,
22 επαγγελματικούς και είμαι όμορφος.

653
00:43:03,290 --> 00:43:05,334
Ο κόσμος φοβόταν τον Λίστον.

654
00:43:07,336 --> 00:43:11,173
Ο Σάνι Λίστον ήταν ένας πυγμάχος
που ήρθε απ' τη φυλακή,

655
00:43:12,674 --> 00:43:16,553
που εργαζόταν ως μπράβος
για το οργανωμένο έγκλημα.

656
00:43:18,013 --> 00:43:21,016
Αν χρωστούσες λεφτά,
θα σε επισκεπτόταν ο Σάνι.

657
00:43:21,933 --> 00:43:26,897
Θα χάσει στον οχτώ, γιατί είμαι τρανός.
Κι όσο μου κουνιέται, θα χάσει στον πέντε.

658
00:43:28,357 --> 00:43:31,193
Επειδή ο Κάσιους
ήταν συγκεντρωμένος σε αυτό,

659
00:43:31,276 --> 00:43:33,403
στην προπόνηση για τον μεγάλο αγώνα,

660
00:43:33,487 --> 00:43:37,407
δεν νομίζω ότι παρακολουθούσε
τις εσωτερικές εξελίξεις

661
00:43:37,491 --> 00:43:38,784
στο Έθνος του Ισλάμ.

662
00:43:41,787 --> 00:43:45,749
Στις 15 Ιανουαρίου 1964
ο Μάλκολμ ταξιδεύει νότια.

663
00:43:45,832 --> 00:43:49,461
Πάει οικογενειακώς στο Μαϊάμι
για να δει τον Κάσιους Κλέι.

664
00:43:50,671 --> 00:43:54,174
Τηλεφωνεί στον Κάσιους πριν το ταξίδι,
αυτός απαντά "Τέλεια".

665
00:43:54,257 --> 00:43:56,551
Έχει ενθουσιαστεί, ανυπομονεί να τον δει.

666
00:43:56,635 --> 00:44:01,306
Ξέρουμε ότι υπήρξε αυτό το τηλεφώνημα,
διότι ένας πράκτορας του FBI Νέας Υόρκης

667
00:44:01,390 --> 00:44:06,353
ειδοποίησε αμέσως το γραφείο του Μαϊάμι
δίνοντας οδηγία.

668
00:44:06,436 --> 00:44:09,147
"Ο Μάλκολμ φτάνει
με τη συγκεκριμένη πτήση.

669
00:44:09,731 --> 00:44:12,067
Εκεί θα είναι ο Κάσιους Κλέι.

670
00:44:12,150 --> 00:44:14,528
Ακολουθήστε το αυτοκίνητό τους".

671
00:44:18,573 --> 00:44:20,867
Μόνο στο Μαϊάμι

672
00:44:20,951 --> 00:44:24,287
είχαμε ποτέ πάει οικογενειακές διακοπές,

673
00:44:24,955 --> 00:44:27,457
όπου φιλοξενηθήκαμε σε σπίτι.

674
00:44:27,541 --> 00:44:29,835
ΟΙΚΙΑ ΚΑΣΙΟΥΣ ΚΛΕΪ, ΜΑΪΑΜΙ

675
00:44:31,253 --> 00:44:33,755
Έχουμε μια φωτογραφία με τη μητέρα μου

676
00:44:33,839 --> 00:44:37,426
και τις δύο αδερφές μου,
την Άταλα και την Καμπίλα.

677
00:44:38,009 --> 00:44:40,220
Εμένα μ' έχει αγκαλιά ο Μοχάμεντ Άλι.

678
00:44:42,347 --> 00:44:46,476
Για να πάει ο πατέρας μου
με τη σύζυγό του και τα παιδιά του

679
00:44:47,144 --> 00:44:48,395
στο σπίτι του,

680
00:44:49,438 --> 00:44:52,691
σήμαινε ότι τον εμπιστευόταν απολύτως.

681
00:44:54,401 --> 00:44:56,862
Ο μπαμπάς μου
τον θεωρούσε φίλο, οικογένεια.

682
00:44:56,945 --> 00:44:57,863
ΧΑΝΑ ΑΛΙ, ΚΟΡΗ

683
00:44:57,946 --> 00:45:02,492
Ο Μάλκολμ ήταν ένας από τους λίγους
που μπορούσε να εμπιστευτεί.

684
00:45:05,954 --> 00:45:08,457
Ο Μάλκολμ χρειαζόταν συμμάχους.

685
00:45:08,540 --> 00:45:11,251
Είχε απομονωθεί εντός του κινήματος.

686
00:45:12,377 --> 00:45:14,671
Ο Κάσιους ίσως ήταν κελεπούρι.

687
00:45:14,755 --> 00:45:18,550
Νομίζω ότι πιθανώς
σε κάτι τέτοιο να λογάριαζε ο Μάλκολμ.

688
00:45:18,633 --> 00:45:20,135
ΕΓΚΩΜΙΑΖΕΙ ΤΟΝ ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΗ

689
00:45:20,218 --> 00:45:25,682
Δεν μπορούμε να απορρίψουμε την πιθανότητα
να είχε κίνητρο, προς δικό του όφελος.

690
00:45:25,766 --> 00:45:28,643
Θα μπορούσε να τον αξιοποιήσει,

691
00:45:28,727 --> 00:45:31,396
λόγω της αυξανόμενης επιρροής του.

692
00:45:31,480 --> 00:45:32,981
Θα μπορούσε να βοηθήσει.

693
00:45:36,067 --> 00:45:39,905
Ο Μάλκολμ στέλνει αυτές
τις φωτογραφίες σε δύο εφημερίδες μαύρων.

694
00:45:41,573 --> 00:45:44,659
Ο Μάλκολμ θέλει να υπενθυμίσει
στον Ελάιτζα Μοχάμεντ

695
00:45:44,743 --> 00:45:48,914
ότι ο Κάσιους Κλέι μπορεί να φέρει
περισσότερα μέλη στο κίνημα

696
00:45:48,997 --> 00:45:50,248
κι είναι σαν αδέρφια.

697
00:45:52,292 --> 00:45:53,960
Ο Μάλκολμ λέει στον Ελάιτζα

698
00:45:54,044 --> 00:45:59,049
"Πώς θα ήταν αν την Ημέρα του Σωτήρα,
που είναι την επομένη του αγώνα,

699
00:45:59,132 --> 00:46:01,551
εμφανιστώ με τον Κάσιους Κλέι;"

700
00:46:01,635 --> 00:46:02,552
ΑΓΩΝΑΣ ΤΙΤΛΟΥ

701
00:46:02,636 --> 00:46:03,845
ΟΜΙΛΙΑ ΕΛΑΪΤΖΑ ΜΟΧΑΜΕΝΤ

702
00:46:03,929 --> 00:46:06,556
"Θέλω να επιστρέψω,
σεβασμιότατε απεσταλμένε.

703
00:46:07,057 --> 00:46:10,894
Και έχω κάποιον
που θα βοηθήσει τον αγώνα μας".

704
00:46:15,732 --> 00:46:18,068
Μία εβδομάδα πριν το ματς,

705
00:46:18,151 --> 00:46:20,654
εμφανίζεται ο Μάλκολμ Χ.

706
00:46:21,655 --> 00:46:24,491
Ο Μάλκολμ παρακολουθεί
κάνα δυο προπονήσεις.

707
00:46:25,158 --> 00:46:28,829
Του είχε ζητηθεί να φύγει

708
00:46:29,913 --> 00:46:31,790
και να πάει σπίτι

709
00:46:31,873 --> 00:46:34,543
και να ερχόταν στον αγώνα.

710
00:46:35,252 --> 00:46:38,380
Το πραγματικό θέμα εκείνη τη στιγμή

711
00:46:38,463 --> 00:46:42,092
ήταν αν ο Κάσιους Κλέι

712
00:46:42,175 --> 00:46:46,054
αποτελούσε μέλος του Έθνους του Ισλάμ.

713
00:46:46,972 --> 00:46:50,100
Δεν ήθελαν μουσουλμάνο
για πρωταθλητή βαρέων βαρών.

714
00:46:50,183 --> 00:46:52,060
Στην ουσία τον απείλησαν.

715
00:46:52,602 --> 00:46:56,189
Ο Κάσιους ετοιμαζόταν
να τα μαζέψει και να φύγει,

716
00:46:56,273 --> 00:46:58,608
αφού έλεγαν ότι θα ακύρωναν τον αγώνα,

717
00:46:58,692 --> 00:47:01,820
αλλά όταν οι μάνατζερ έμαθαν
ότι θα έφευγε, του είπαν

718
00:47:01,903 --> 00:47:04,447
"Μόνο μην πεις ότι είσαι μουσουλμάνος".

719
00:47:10,287 --> 00:47:12,956
25 Φεβρουαρίου 1964.

720
00:47:15,000 --> 00:47:17,002
Πρωτάθλημα βαρέων βαρών.

721
00:47:17,085 --> 00:47:19,796
Ο Μάλκολμ γύρισε στο Μαϊάμι.

722
00:47:21,214 --> 00:47:22,757
Το Μαϊάμι της Φλόριντα,

723
00:47:22,841 --> 00:47:25,927
εκεί όπου η Δάδα της Φιλίας
συμβολίζει το καλωσόρισμα

724
00:47:26,011 --> 00:47:28,722
στους καλούς ανθρώπους
κάθε φυλής και δόγματος.

725
00:47:29,890 --> 00:47:31,892
Στο Μαϊάμι ισχύει φυλετικός διαχωρισμός.

726
00:47:31,975 --> 00:47:35,604
Και πρέπει να μείνει σε ξενοδοχείο
που είναι μόνο για μαύρους.

727
00:47:37,063 --> 00:47:40,233
Μόλις φτάσετε στην κεντρική είσοδο
της Εστίας Χάμπτον,

728
00:47:40,317 --> 00:47:42,110
σας περιμένει θερμή υποδοχή.

729
00:47:42,193 --> 00:47:47,032
Ένα σπίτι μακριά από το σπίτι
για χιλιάδες επισκέπτες από όλη τη χώρα

730
00:47:47,115 --> 00:47:48,450
και από ξένες χώρες,

731
00:47:48,533 --> 00:47:51,077
που ήρθαν
για τον λαμπερό ήλιο της Φλόριντα.

732
00:47:55,665 --> 00:47:57,584
ΕΣΤΙΑ ΧΑΜΠΤΟΝ, ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ

733
00:47:57,667 --> 00:48:00,045
Θες λεφτά να χάνεις; Πόνταρε στον Σάνι.

734
00:48:00,128 --> 00:48:02,756
Αν θες να είσαι οκέι, πόνταρε στον Κλέι.

735
00:48:04,716 --> 00:48:08,094
Πάντα πίστευα ότι τον Σάνι Λίστον

736
00:48:08,595 --> 00:48:11,014
ένα πράγμα τον φόβιζε,

737
00:48:11,097 --> 00:48:12,515
ένας τρελός άνθρωπος.

738
00:48:15,060 --> 00:48:18,396
Είχε βγει απ' το σωφρονιστικό σύστημα,
είχε κάνει φυλακή,

739
00:48:18,897 --> 00:48:21,316
εκεί είχε δει ανθρώπους να τρελαίνονται.

740
00:48:22,067 --> 00:48:24,819
Ο Κάσιους το αξιοποίησε αυτό.

741
00:48:25,320 --> 00:48:26,947
Τον ενοχλούσε,

742
00:48:27,030 --> 00:48:28,239
τον κορόιδευε.

743
00:48:29,616 --> 00:48:32,535
Στο ζύγισμα έγινε έξαλλος,

744
00:48:32,619 --> 00:48:35,038
προσπάθησε να τον πλησιάσει.

745
00:48:36,331 --> 00:48:39,167
Ένας τρελός που δεν έχει τίποτα να χάσει

746
00:48:39,250 --> 00:48:41,086
μπορεί να σου κάνει μεγάλο κακό.

747
00:48:43,254 --> 00:48:47,801
Όλα είναι σχεδόν έτοιμα
για τον αγώνα του τίτλου βαρέων βαρών.

748
00:48:47,884 --> 00:48:49,844
Με τον πρωταθλητή Σάνι Λίστον

749
00:48:49,928 --> 00:48:52,055
και τον διεκδικητή Κάσιους Κλέι.

750
00:48:52,597 --> 00:48:53,890
Λίγο πριν τον αγώνα,

751
00:48:55,183 --> 00:48:57,143
ο Κάσιους είναι αγχωμένος.

752
00:48:58,478 --> 00:48:59,729
Είναι μεγάλος αγώνας.

753
00:48:59,813 --> 00:49:02,649
Θα αντιμετωπίσει τον Σάνι Λίστον,
έναν κακό άνθρωπο.

754
00:49:04,150 --> 00:49:06,653
Ξαφνικά στα αποδυτήρια
εμφανίζεται ο Μάλκολμ Χ.

755
00:49:06,736 --> 00:49:08,446
Προσευχήθηκαν και του μίλησε.

756
00:49:08,697 --> 00:49:11,408
Έδωσε οδηγίες στον αδερφό μου,
ο οποίος βγήκε

757
00:49:11,491 --> 00:49:12,867
μες στην αυτοπεποίθηση.

758
00:49:13,576 --> 00:49:16,371
Ο Μάλκολμ τον ώθησε να πιστέψει

759
00:49:16,454 --> 00:49:20,667
ότι έπρεπε να μπει στο ρινγκ
φέρνοντας μαζί του

760
00:49:20,750 --> 00:49:24,004
τη δύναμη του Θεού και τον ίδιο τον Θεό.

761
00:49:24,087 --> 00:49:28,174
Αναμένεται συναρπαστική βραδιά
στο Συνεδριακό Κέντρο του Μαϊάμι.

762
00:49:28,258 --> 00:49:30,802
Με την υποστήριξη του αδερφού σου,

763
00:49:30,885 --> 00:49:33,847
που έχει βαθιά πίστη όσο κι εσύ,

764
00:49:33,930 --> 00:49:37,934
μπορείς να προσευχηθείς στον Θεό
για να σου δώσει τη θέληση

765
00:49:38,018 --> 00:49:39,894
να κάνεις αυτό που πρέπει.

766
00:49:40,395 --> 00:49:42,731
Θα απαντηθούν όλα τα ερωτήματα.

767
00:49:42,814 --> 00:49:45,734
Κι αν δεν λήξει στον πρώτο γύρο,
θα 'ναι έκπληξη.

768
00:49:46,776 --> 00:49:50,864
Ο Μάλκολμ καθόταν
στην έβδομη σειρά, στο έβδομο κάθισμα.

769
00:49:51,489 --> 00:49:53,616
Η προφητεία εκπληρώνεται.

770
00:49:54,200 --> 00:49:55,326
Ξεκινάνε.

771
00:49:55,410 --> 00:49:58,830
Ο Κλέι γελάει μες στα μούτρα του,
κάνει πίσω, χοροπηδάει.

772
00:49:59,205 --> 00:50:00,915
Ο Κλέι, αριστερό και δεξί.

773
00:50:00,999 --> 00:50:03,543
Έχουν ματώσει τα μάτια του Λίστον.

774
00:50:03,626 --> 00:50:07,380
Καμπανάκι για τον πέμπτο γύρο,
έχει πρόβλημα το μάτι.

775
00:50:07,464 --> 00:50:11,593
Ο προπονητής λέει "Κάτι έχουν τα γάντια".
Ο Κλέι είπε ότι δεν βλέπει.

776
00:50:13,553 --> 00:50:15,305
Ο Λίστον σημαδεύει χαμηλά.

777
00:50:15,388 --> 00:50:19,309
Ο Κλέι βλεφαρίζει, σαν να μην τον βλέπει.
Κάτι τέτοιο θα 'ναι μοιραίο.

778
00:50:19,768 --> 00:50:23,063
Η εκπληκτική του κίνηση
τον προστατεύει απ' τα χτυπήματα.

779
00:50:24,397 --> 00:50:26,691
Πέμπτος γύρος, θα ανακάμψει ο Κάσιους;

780
00:50:26,775 --> 00:50:31,279
Σε όλη τη διάρκεια του αγώνα
ο Κάσιους χτυπάει δυνατά με το αριστερό.

781
00:50:31,780 --> 00:50:35,492
Στον έκτο γύρο
ο Κλέι έχει πάρει τον έλεγχο του αγώνα.

782
00:50:39,496 --> 00:50:42,123
Τέλος έκτου γύρου,
ο Λίστον έχει κουραστεί.

783
00:50:42,707 --> 00:50:44,793
Λίγο πριν τον έβδομο γύρο…

784
00:50:45,293 --> 00:50:46,461
Σταθείτε!

785
00:50:47,212 --> 00:50:49,589
Ο Σάνι Λίστον δεν θα συνεχίσει!

786
00:50:49,672 --> 00:50:54,010
Νικητής και νέος παγκόσμιος
πρωταθλητής βαρέων βαρών ο Κάσιους Κλέι!

787
00:50:54,094 --> 00:50:57,013
Κάθε φορά που το βλέπω,
ανατριχιάζω ολόκληρος.

788
00:50:57,806 --> 00:50:59,849
Επικρατεί πανδαιμόνιο!

789
00:50:59,933 --> 00:51:02,393
Και κάνει τον γύρο του ρινγκ και φωνάζει

790
00:51:02,477 --> 00:51:04,562
"Σας το είχα πει!"

791
00:51:05,396 --> 00:51:08,316
"Σας είχα πει ότι είμαι ο κορυφαίος,
το απέδειξα".

792
00:51:08,900 --> 00:51:12,320
Αυτή η στιγμή
σε σημαδεύει για όλη σου τη ζωή.

793
00:51:12,904 --> 00:51:14,239
Συγκλόνισα τον κόσμο!

794
00:51:14,322 --> 00:51:15,323
"Συγκλόνισα τον κόσμο".

795
00:51:15,406 --> 00:51:16,574
"Συγκλόνισα τον κόσμο".

796
00:51:16,658 --> 00:51:17,992
Συγκλόνισα τον κόσμο!

797
00:51:20,745 --> 00:51:22,122
Είπε ότι ήταν ο κορυφαίος,

798
00:51:22,205 --> 00:51:25,583
οι πιθανότητες ήταν εναντίον του,
διέψευσε τα προγνωστικά.

799
00:51:25,667 --> 00:51:27,961
Νίκησε, στέφτηκε πρωταθλητής.

800
00:51:28,044 --> 00:51:31,172
Και όσοι κατανοούν από ψυχολογία

801
00:51:31,673 --> 00:51:33,633
και τον αντίκτυπο,

802
00:51:34,300 --> 00:51:35,885
τον ψυχολογικό αντίκτυπο

803
00:51:35,969 --> 00:51:39,430
που έχει η εικόνα ενός ήρωα,

804
00:51:40,640 --> 00:51:44,310
ήξεραν ότι όταν οι άνθρωποι
θα ταυτίζονταν με τον Κάσιους

805
00:51:44,394 --> 00:51:46,229
και με την εικόνα του,

806
00:51:46,312 --> 00:51:47,981
θα είχαν πρόβλημα,

807
00:51:48,064 --> 00:51:51,151
γιατί οι μαύροι θα φωνάζουν πλέον
"είμαι ο κορυφαίος".

808
00:51:51,234 --> 00:51:53,611
Ο Κάσιους λέει "Είμαι δίκαιος".

809
00:51:53,695 --> 00:51:56,698
Ο Κάσιους Κλέι, ο κορυφαίος!

810
00:51:56,781 --> 00:51:58,199
Ποιος είναι ο πιο όμορφος;

811
00:51:58,283 --> 00:51:59,909
Ο Κάσιους Κλέι!

812
00:51:59,993 --> 00:52:01,703
Είναι ο κορυφαίος!

813
00:52:01,786 --> 00:52:04,414
Πέτα σαν πεταλούδα, τσίμπα σαν μέλισσα!

814
00:52:04,497 --> 00:52:07,375
Μετά τον αγώνα αποχωρεί μια μικρή ομάδα.

815
00:52:07,876 --> 00:52:10,920
Ο Ρούντι, ο Κάσιους, ο Μάλκολμ Χ,

816
00:52:11,004 --> 00:52:13,882
ο Τζιμ Μπράουν,
ο μεγάλος παίκτης του φούτμπολ,

817
00:52:14,591 --> 00:52:19,012
ο Σαμ Κουκ, ο εκπληκτικός τραγουδοποιός,
που είναι καλός φίλος του Κάσιους.

818
00:52:19,095 --> 00:52:21,639
Και έρχονται εδώ.

819
00:52:25,560 --> 00:52:26,895
Στην Εστία Χάμπτον.

820
00:52:28,062 --> 00:52:29,314
Ο Κάσιους κι ο Ρούντι

821
00:52:29,397 --> 00:52:32,984
κάθονται εκεί πέρα, σε αυτά τα σκαμπό.

822
00:52:35,195 --> 00:52:38,948
Ο Κάσιους Κλέι ο πρωταθλητής,
τρώει ένα μπολ παγωτό.

823
00:52:39,032 --> 00:52:41,659
Έτσι το γιόρταζε εκείνος,
τρώγοντας παγωτό.

824
00:52:45,622 --> 00:52:49,334
Από τις πιο ευτυχισμένες στιγμές μου.
Όλοι γιόρταζαν τη νίκη.

825
00:52:52,003 --> 00:52:58,009
Όλοι πλέον του λένε "Πιστέψαμε σε εσένα",
αλλά ο Μάλκολμ είχε πιστέψει σ' εκείνον.

826
00:52:59,844 --> 00:53:01,471
Και αυτό σημαίνει κάτι.

827
00:53:02,263 --> 00:53:05,225
Με τον Μάλκολμ γιορτάζει από ευγνωμοσύνη.

828
00:53:06,142 --> 00:53:08,019
ΕΣΤΙΑ ΧΑΜΠΤΟΝ

829
00:53:08,102 --> 00:53:09,229
Έχει περάσει η ώρα.

830
00:53:09,896 --> 00:53:11,522
Και λέγεται ότι ο Μάλκολμ,

831
00:53:11,606 --> 00:53:16,694
ο Κάσιους Κλέι, ο Ρούντι, ο Τζιμ Μπράουν
και ίσως κάποιοι άλλοι ακόμη…

832
00:53:17,528 --> 00:53:19,822
Πάνε στο δωμάτιο του Μάλκολμ Χ.

833
00:53:19,906 --> 00:53:21,449
Καιρός να μιλήσουν σοβαρά.

834
00:53:22,075 --> 00:53:24,035
Τώρα ο Μάλκολμ λέει "Ξέρεις κάτι;

835
00:53:24,786 --> 00:53:27,330
Ο φαφλατάς πρέπει να τελειώνει.

836
00:53:29,165 --> 00:53:31,876
Πήρες τον τίτλο, έχεις βήμα,

837
00:53:33,878 --> 00:53:36,089
πρέπει να αρχίσεις να μιλάς σωστά".

838
00:53:36,172 --> 00:53:40,343
ΕΣΤΙΑ ΧΑΜΠΤΟΝ
ΔΩΜΑΤΙΟ ΜΟΧΑΜΕΝΤ ΑΛΙ

839
00:53:40,426 --> 00:53:41,511
Δεν ήμασταν εκεί.

840
00:53:41,594 --> 00:53:43,805
Οι συζητήσεις αυτές δεν καταγράφηκαν.

841
00:53:43,888 --> 00:53:46,516
Ξέρουμε μόνο αυτό που έγινε μετά.

842
00:53:47,767 --> 00:53:48,851
Και κατάφερε,

843
00:53:50,144 --> 00:53:55,692
ομολογώντας ότι ο Αλλάχ είναι ο Θεός
και ο Μοχάμεντ ο αγγελιοφόρος του,

844
00:53:56,359 --> 00:54:00,905
να νικήσει έναν άντρα
πολύ πιο σκληρό από εκείνον.

845
00:54:01,406 --> 00:54:05,285
Ο εχθρός ήθελε να μπει στον αγώνα
με όλες του τις δυνάμεις.

846
00:54:07,745 --> 00:54:09,372
Του είχαν πει

847
00:54:10,665 --> 00:54:13,793
ότι ο Λίστον θα του έκανε
το πρόσωπο αγνώριστο.

848
00:54:17,005 --> 00:54:19,299
Ο Αλλάχ κι εγώ είπαμε "Όχι".

849
00:54:20,717 --> 00:54:25,722
Το ότι ο Κάσιους είναι μαύρος μουσουλμάνος
πιστεύεις ότι έπαιξε ρόλο στη νίκη του;

850
00:54:25,805 --> 00:54:31,019
Δεν είπε ότι είναι μαύρος μουσουλμάνος,
έχει πει ότι πιστεύει στο ισλάμ.

851
00:54:32,729 --> 00:54:34,480
ΜΑΡΤΙΟΣ 1964

852
00:54:34,564 --> 00:54:37,859
Μία εβδομάδα περίπου
μετά τον αγώνα μεταξύ Κλέι και Λίστον,

853
00:54:37,942 --> 00:54:39,610
πηγαίνουν στα Ηνωμένα Έθνη.

854
00:54:39,694 --> 00:54:43,906
Ήθελα να συζητήσουμε
για τη σχέση σου με τον Κάσιους.

855
00:54:43,990 --> 00:54:45,700
Πόσο καιρό γνωρίζεστε;

856
00:54:45,783 --> 00:54:47,035
Περίπου τρία χρόνια.

857
00:54:47,118 --> 00:54:51,539
Και τον έχεις συμβουλέψει
σχετικά με τους θρησκευτικούς δεσμούς του;

858
00:54:51,622 --> 00:54:55,168
Όχι, δεν συμβουλεύω κανέναν.
Είναι αδερφός μου και φίλος μου.

859
00:54:55,251 --> 00:54:57,962
Του εκφέρω την άποψή μου
για όσα ξέρω και κατανοώ.

860
00:54:58,046 --> 00:55:01,924
Ο Μάλκολμ Χ τον συστήνει
σε μαύρους διπλωμάτες από όλη την Αφρική.

861
00:55:02,008 --> 00:55:03,885
Να τος ο φίλος μου.

862
00:55:03,968 --> 00:55:05,470
Χαίρομαι που σε βλέπω.

863
00:55:06,137 --> 00:55:08,222
Εκεί ο Μάλκολμ του υπενθυμίζει

864
00:55:08,306 --> 00:55:10,808
"Δεν είσαι αυτό που ήσουν.

865
00:55:11,601 --> 00:55:15,730
Τώρα πια χαίρεις θαυμασμού
σε όλον τον κόσμο".

866
00:55:15,813 --> 00:55:17,648
Θα επισκεφθείτε τη Νιγηρία;

867
00:55:17,732 --> 00:55:19,984
Ναι, είναι σημαντικός προορισμός η Αφρική.

868
00:55:20,068 --> 00:55:22,945
Ο Μάλκολμ είχε μεγάλες φιλοδοξίες.

869
00:55:23,029 --> 00:55:26,866
Θα έθετε το φυλετικό θέμα

870
00:55:27,492 --> 00:55:29,160
σε διεθνές επίπεδο,

871
00:55:29,869 --> 00:55:31,079
θα πήγαινε στον ΟΗΕ.

872
00:55:32,955 --> 00:55:37,293
Οι ΗΠΑ παρουσιάζονταν
ως ηγέτης του ελεύθερου κόσμου,

873
00:55:37,377 --> 00:55:41,547
ως υποστηρικτής ανθρωπίνων δικαιωμάτων,
και ο Μάλκολμ έλεγε

874
00:55:41,631 --> 00:55:43,633
"Δεν ισχύει αυτό".

875
00:55:45,802 --> 00:55:48,346
Ο Μάλκολμ ήξερε ότι αυτό

876
00:55:48,429 --> 00:55:52,058
θα ανάγκαζε την ομοσπονδιακή κυβέρνηση
να ενεργήσει.

877
00:55:54,060 --> 00:55:56,562
Ο Κάσιους έχει τη δυνατότητα

878
00:55:56,646 --> 00:55:59,273
να αποκαταστήσει
κάποια φυλετική υπερηφάνεια,

879
00:55:59,357 --> 00:56:02,235
όχι μόνο στη χώρα,
αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο.

880
00:56:08,241 --> 00:56:13,246
Όλη την εβδομάδα ο Μάλκολμ κι ο Κάσιους
μοιάζουν πιο δεμένοι από ποτέ.

881
00:56:14,872 --> 00:56:16,707
Πάνε στην Τάιμς Σκουέαρ

882
00:56:16,791 --> 00:56:20,837
και παρακολουθούν
τον αγώνα όταν ο Κλέι νίκησε τον Λίστον.

883
00:56:20,920 --> 00:56:25,091
Νικητής και νέος παγκόσμιος
πρωταθλητής βαρέων βαρών ο Κάσιους Κλέι!

884
00:56:28,261 --> 00:56:31,097
Κι όταν βγαίνουν από το σινεμά,
τι βλέπουν;

885
00:56:32,348 --> 00:56:35,643
Ένα πλήθος,
εκατοντάδες άνθρωποι τους περικυκλώνουν.

886
00:56:40,398 --> 00:56:46,195
Οι δημοσιογράφοι ρωτάνε τον Μάλκολμ
αν ο πρωταθλητής θα μπει στο κίνημα.

887
00:56:47,280 --> 00:56:49,740
Όλοι ρωτάνε τι ακολουθεί.

888
00:56:50,283 --> 00:56:51,659
ΘΑ ΒΛΑΨΕΙ ΤΗΝ ΚΑΡΙΕΡΑ ΤΟΥ;

889
00:56:52,702 --> 00:56:54,662
Ένας πράκτορας του FBI στο Σικάγο

890
00:56:54,745 --> 00:56:58,416
ζητάει αδιάκοπη παρακολούθηση
της έπαυλης του Ελάιτζα Μοχάμεντ.

891
00:56:58,499 --> 00:56:59,876
Αυτός ο πράκτορας έμαθε

892
00:56:59,959 --> 00:57:02,920
ότι ο Ελάιτζα Μοχάμεντ
μιλούσε τηλεφωνικώς επί ώρες

893
00:57:03,004 --> 00:57:04,338
με τον πρωταθλητή.

894
00:57:08,217 --> 00:57:10,178
Στις 6 Μαρτίου 1964,

895
00:57:11,053 --> 00:57:14,557
ο Κάσιους επιστρέφει στο δωμάτιό του
στο ξενοδοχείο Theresa.

896
00:57:14,640 --> 00:57:17,143
Δέχεται τηλεφώνημα
από τον Ελάιτζα Μοχάμεντ.

897
00:57:17,894 --> 00:57:19,770
Ο αρχιερέας λέει στον Κάσιους

898
00:57:19,854 --> 00:57:23,649
"Απαγορεύεται να συγχρωτίζεσαι
με τον Μάλκολμ".

899
00:57:34,494 --> 00:57:38,289
Σήμερα το απόγευμα θα πας στο Σικάγο,

900
00:57:38,372 --> 00:57:41,209
για να συναντήσεις τον Ελάιτζα Μοχάμεντ;

901
00:57:41,292 --> 00:57:43,127
Ναι, θα φάμε μαζί.

902
00:57:44,128 --> 00:57:49,675
Εντάσσεσαι στους μαύρους μουσουλμάνους
λόγω της φιλίας σου με τον Μάλκολμ Χ;

903
00:57:49,759 --> 00:57:53,179
Όχι, ήμουν μουσουλμάνος
τέσσερα χρόνια πριν να τον γνωρίσω.

904
00:57:53,262 --> 00:57:54,180
Αλήθεια;

905
00:57:54,680 --> 00:57:56,807
Τώρα, όμως, είστε φίλοι, έτσι;

906
00:57:56,891 --> 00:57:57,975
Ναι.

907
00:57:58,059 --> 00:58:01,521
Είναι αδερφός μου.
Ό,τι κι αν κάνει, είναι αδερφός μου.

908
00:58:01,604 --> 00:58:04,565
-Τώρα που ανεξαρτητοποιήθηκε…
-Δεν ξέρω τι έγινε.

909
00:58:04,649 --> 00:58:07,276
Πρέπει να μάθω τι έγινε, πριν σχολιάσω.

910
00:58:07,360 --> 00:58:10,780
Γι' αυτό άλλωστε πηγαίνω σήμερα,
για να μάθω τι συμβαίνει.

911
00:58:10,863 --> 00:58:14,116
Δεν πιστεύω τα δημοσιεύματα.

912
00:58:20,790 --> 00:58:21,791
ΣΙΚΑΓΟ

913
00:58:21,874 --> 00:58:23,209
Ο Ελάιτζα Μοχάμεντ λέει

914
00:58:23,292 --> 00:58:25,962
"Παρουσιάζω σε όλους
τους πιστούς του ισλάμ

915
00:58:26,963 --> 00:58:28,839
τον αδερφό μου Κάσιους Κλέι,

916
00:58:29,590 --> 00:58:32,468
τον πιο έμπιστο πιστό μου,

917
00:58:32,552 --> 00:58:33,636
και τον ονομάζω

918
00:58:34,720 --> 00:58:36,514
Μοχάμεντ Άλι".

919
00:58:39,892 --> 00:58:41,269
Έτσι πήρε το όνομά του.

920
00:58:44,522 --> 00:58:48,693
Ο Κάσιους Κλέι αποκτά
το μουσουλμανικό όνομα, Μοχάμεντ Άλι.

921
00:58:49,360 --> 00:58:52,238
Οι περισσότεροι περίμεναν χρόνια γι' αυτό.

922
00:58:53,197 --> 00:58:54,240
Έγινε ήρωας.

923
00:58:54,323 --> 00:58:56,909
Εμφανίστηκε στη σκηνή με τον αγγελιοφόρο.

924
00:58:58,327 --> 00:58:59,912
Και ο Μάλκολμ ήταν

925
00:59:01,622 --> 00:59:02,832
αποξενωμένος.

926
00:59:08,629 --> 00:59:11,674
Ο ΜΑΛΚΟΛΜ Χ ΑΠΟΧΩΡΕΙ, Ο ΚΑΣΙΟΥΣ ΜΕΝΕΙ

927
00:59:11,757 --> 00:59:16,304
Ο Μοχάμεντ Άλι βρίσκεται στο στόχαστρο
δύο πανίσχυρων προσωπικοτήτων,

928
00:59:16,387 --> 00:59:19,890
δύο πανίσχυρων μαύρων ηγετών,
του Ελάιτζα Μοχάμεντ και του Μάλκολμ Χ,

929
00:59:19,974 --> 00:59:21,851
είτε το γνώριζε είτε όχι.

930
00:59:21,934 --> 00:59:26,480
Όταν αναγκάστηκαν να διαλέξουν,

931
00:59:26,564 --> 00:59:29,984
ο Μάλκολμ δεν είχε επιλογή,
διάλεξε τον εαυτό του.

932
00:59:30,568 --> 00:59:33,946
Ο Κάσιους έπρεπε να διαλέξει
τον πνευματικό του πατέρα.

933
00:59:34,864 --> 00:59:36,991
Ο Μάλκολμ ήταν ένα άτομο.

934
00:59:37,074 --> 00:59:39,368
Ο Ελάιτζα ήταν θεσμός.

935
00:59:39,952 --> 00:59:42,163
Σε ενοχλεί αυτός ο διχασμός;

936
00:59:42,246 --> 00:59:45,750
Όχι, δεν μ' αφορά τι κάνει ο Μάλκολμ Χ.
Είναι ένας άνθρωπος.

937
00:59:45,833 --> 00:59:47,752
-Ηγέτης σου είναι ο Ελάιτζα;
-Ναι.

938
00:59:47,835 --> 00:59:49,962
"ΑΠΟΣΧΙΣΗ Ή ΘΑΝΑΤΟΣ"
ΕΛΑΪΤΖΑ ΜΟΧΑΜΕΝΤ

939
00:59:50,046 --> 00:59:55,009
Ο αγγελιοφόρος ήταν πατέρας μας.
Ο πατέρας που δεν είχαμε και πάντα θέλαμε.

940
00:59:56,594 --> 00:59:58,638
Ήταν το αίμα στις φλέβες μας.

941
01:00:00,389 --> 01:00:02,767
Δεν υπάρχω
χωρίς τις διδαχές του αγγελιοφόρου.

942
01:00:02,850 --> 01:00:05,728
Χωρίς τις διδαχές,
είμαι άλλος ένας αλήτης.

943
01:00:05,811 --> 01:00:07,229
Με καταλαβαίνεις;

944
01:00:09,148 --> 01:00:13,361
Ήταν μια πολύπλοκη υπόθεση.
Και ο πατέρας μου βρέθηκε στο επίκεντρο.

945
01:00:13,444 --> 01:00:17,740
Ήταν ένας νέος άνθρωπος
που προσπαθούσε να επιλέξει.

946
01:00:17,823 --> 01:00:21,202
Και ναι, ίσως η επιβίωση να έπαιξε ρόλο.

947
01:00:21,952 --> 01:00:25,873
-Δεν υπάρχει πια το όνομα Κάσιους Κλέι.
-Ναι, λέγομαι Μοχάμεντ Άλι.

948
01:00:25,956 --> 01:00:29,502
Μοχάμεντ σημαίνει "αξιέπαινος",
και Άλι σημαίνει "ανώτερος".

949
01:00:29,585 --> 01:00:30,961
Όταν το έμαθε ο Μάλκολμ,

950
01:00:31,045 --> 01:00:34,674
ξέσπασε μέσα στο αυτοκίνητό του
"Είναι πολιτικό ζήτημα!"

951
01:00:34,757 --> 01:00:36,592
Σου το έδωσε κάποιος ξεχωριστός;

952
01:00:36,676 --> 01:00:39,804
Ο ηγέτης και δάσκαλός μου,
ο σεβασμιότατος Ελάιτζα Μοχάμεντ.

953
01:00:39,887 --> 01:00:45,184
Ήξερε ότι τη μάχη για να κερδίσει
την καρδιά του Μοχάμεντ Άλι

954
01:00:46,602 --> 01:00:47,937
την είχε πια χάσει.

955
01:00:49,438 --> 01:00:53,651
Μοχάμεντ, με λένε Μοχάμεντ.
Βαρέθηκα να με φωνάζετε Κάσιους.

956
01:00:53,734 --> 01:00:57,446
Το ξέρετε, είστε έξυπνοι.
Μοχάμεντ με λένε, όχι Κάσιους.

957
01:00:57,530 --> 01:01:02,034
Ο Άλι δεν θα επέτρεπε
να τον ορίσει η Αμερική,

958
01:01:02,118 --> 01:01:04,328
ούτε θα επέτρεπε να του δώσουν όνομα.

959
01:01:04,412 --> 01:01:07,790
Ο Μοχάμεντ Άλι,
γνωστός κυρίως ως Κάσιους ο Φλύαρος,

960
01:01:07,873 --> 01:01:09,542
έφτασε…

961
01:01:09,625 --> 01:01:12,753
Όλους τους χορηγούς, όλες τις διαφημίσεις,

962
01:01:12,837 --> 01:01:15,506
το Χόλιγουντ,
τους έχει όλους στα πόδια του.

963
01:01:15,589 --> 01:01:19,260
Η αλλαγή ονόματος
κλείνει όλες αυτές τις πόρτες.

964
01:01:19,343 --> 01:01:20,594
ΚΑΣΙΟΥΣ ΚΛΕΪ

965
01:01:20,678 --> 01:01:23,639
Θα ήθελε πολύ θάρρος
ακόμη και στον 21ο αιώνα,

966
01:01:23,723 --> 01:01:26,767
αλλά ήταν αδιανόητο,
πρέπει να είσαι τρελός.

967
01:01:26,851 --> 01:01:28,519
ΜΕ ΛΕΝΕ ΜΟΧΑΜΕΝΤ ΑΛΙ

968
01:01:28,602 --> 01:01:30,980
Ήταν η απόλυτη δήλωση.

969
01:01:31,564 --> 01:01:32,732
Κύριε Κλέι…

970
01:01:32,815 --> 01:01:34,233
Μοχάμεντ Άλι, κύριε.

971
01:01:34,316 --> 01:01:36,110
-Κύριε Κλέι…
-Μοχάμεντ Άλι.

972
01:01:36,193 --> 01:01:40,281
-Κύριε Μοχάμεντ Άλι, το ίδιο κάνει.
-Μοχάμεντ Άλι.

973
01:01:40,364 --> 01:01:42,324
Και ξαφνικά ο κόσμος είπε

974
01:01:42,408 --> 01:01:45,411
"Ποιος θαρρεί ότι είναι
αυτός ο ξιπασμένος α…;

975
01:01:46,787 --> 01:01:49,373
Για ποιον περνιέται ο αλαζόνας;

976
01:01:49,457 --> 01:01:51,917
Που πάει και αλλάζει όνομα και θρησκεία".

977
01:01:52,960 --> 01:01:55,504
Με προσβάλλει το Κάσιους Κλέι.
Δεν είμαι λευκός.

978
01:01:55,588 --> 01:01:59,425
Είμαι ο Μοχάμεντ Άλι, είμαι μαύρος.
Έχω όνομα ιστορικό, προγονικό.

979
01:01:59,508 --> 01:02:04,221
Αποτελεί τιμή, γνωρίζοντας ποιος είμαι,
να με φωνάζουν με το όνομά μου.

980
01:02:04,305 --> 01:02:06,807
Έναν Ρώσο
θα τον λέγατε Τζορτζ Ουάσινγκτον;

981
01:02:07,558 --> 01:02:10,603
-Ποιος έχει τη δύναμη;
-Ο Μοχάμεντ Άλι!

982
01:02:11,479 --> 01:02:14,315
-Ποιος;
-Ο Μοχάμεντ Άλι!

983
01:02:18,235 --> 01:02:23,741
Μουσουλμάνοι σε όλο τον κόσμο,
που δεν είχαν δει ποτέ τους αγώνα μποξ,

984
01:02:23,824 --> 01:02:27,912
ακούνε το όνομά του
να αναδύεται από τον Τύπο.

985
01:02:27,995 --> 01:02:30,414
Μοχάμεντ Άλι.

986
01:02:34,502 --> 01:02:35,711
ΑΠΡΙΛΙΟΣ 1964

987
01:02:35,795 --> 01:02:39,715
Το 1964, ο Μοχάμεντ και ο Μάλκολμ
ταξίδεψαν σε Αφρική και Μέση Ανατολή.

988
01:02:39,799 --> 01:02:41,801
Η ΑΦΡΙΚΗ ΑΓΚΑΛΙΑΖΕΙ ΤΟΝ "ΑΣΩΤΟ ΥΙΟ"

989
01:02:41,884 --> 01:02:43,427
Χωριστά, όμως.

990
01:02:44,094 --> 01:02:46,889
Και τους δύο απασχολούσαν πολύ

991
01:02:46,972 --> 01:02:50,309
οι άνεμοι αλλαγής που έπνεαν
σε όλη την Αφρική.

992
01:02:51,018 --> 01:02:54,980
Τον Μοχάμεντ Άλι υποδέχονταν
λατρευτικά πλήθη.

993
01:02:55,689 --> 01:02:58,192
Ήταν σαγηνευτικός με πολλούς τρόπους.

994
01:02:58,275 --> 01:03:02,279
Αυτό το χάρισμα που διέθετε
ήταν εξαιρετικό.

995
01:03:06,700 --> 01:03:09,995
Και ο Μάλκολμ ταξιδεύει μόνος.

996
01:03:11,580 --> 01:03:13,749
Συναντάει παγκόσμιους ηγέτες,

997
01:03:13,833 --> 01:03:17,586
προσπαθώντας να μεταφέρει
το μήνυμα 22.000.000 Αφροαμερικανών

998
01:03:17,670 --> 01:03:19,129
στο παγκόσμιο στερέωμα.

999
01:03:19,713 --> 01:03:21,924
-Σαλάμ αλέκουμ.
-Αλέκουμ σαλάμ.

1000
01:03:22,007 --> 01:03:27,179
Για να ασκηθούν κατηγορίες κατά των ΗΠΑ
για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

1001
01:03:27,263 --> 01:03:30,391
Το πρόβλημά μας δεν είναι αμερικανικό,
είναι πανανθρώπινο.

1002
01:03:30,474 --> 01:03:33,561
Δεν είναι πρόβλημα των μαύρων,
αλλά της ανθρωπότητας.

1003
01:03:34,562 --> 01:03:37,606
Είναι σαν εκπρόσωπος, σαν βουλευτής,

1004
01:03:38,315 --> 01:03:43,112
σαν γερουσιαστής της μαύρης Αμερικής,
αν όχι ο πρόεδρος της μαύρης Αμερικής.

1005
01:03:45,489 --> 01:03:48,450
"Ο μουσουλμάνος της Αμερικής προκαλούσε

1006
01:03:48,534 --> 01:03:51,412
μεγάλο ενδιαφέρον και πολλή περιέργεια".

1007
01:03:51,495 --> 01:03:52,872
ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΜΑΛΚΟΛΜ Χ

1008
01:03:52,955 --> 01:03:55,958
"Με περνούσαν διαρκώς
για τον Κάσιους Κλέι.

1009
01:04:00,921 --> 01:04:06,802
Μια τοπική εφημερίδα τύπωσε φωτογραφία
με τον Κάσιους κι εμένα έξω απ' τον ΟΗΕ.

1010
01:04:10,055 --> 01:04:13,559
Εκείνη τη στιγμή,
είχε κεντρίσει τη φαντασία

1011
01:04:13,642 --> 01:04:17,771
και τη στήριξη όλων των μαύρων".

1012
01:04:21,025 --> 01:04:22,526
ΚΑΛΩΣ ΗΡΘΕΣ, ΚΑΣΙΟΥΣ ΚΛΕΪ

1013
01:04:24,820 --> 01:04:27,072
ΚΑΛΩΣ ΗΡΘΕΣ, ΚΑΣΙΟΥΣ ΚΛΕΪ
ΒΑΣΙΛΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

1014
01:04:44,298 --> 01:04:46,383
Άλι!

1015
01:04:46,467 --> 01:04:50,804
Άλι!

1016
01:04:54,767 --> 01:04:58,145
Ο πατέρας μου πάντα μιλούσε
για τη λύτρωση της Αφρικής.

1017
01:04:59,813 --> 01:05:04,443
Το "Redemption Song" αποτελούσε φόρο τιμής
στον Μάρκους Γκάρβεϊ

1018
01:05:05,027 --> 01:05:08,864
και σε μία δήλωση
που είχε κάνει ο Γκάρβεϊ το 1937,

1019
01:05:08,948 --> 01:05:11,867
ότι πρέπει να λευτερωθούμε
από τη νοητική σκλαβιά,

1020
01:05:11,951 --> 01:05:14,954
διότι αν και άλλοι βοηθάνε
να λευτερωθούμε σωματικά,

1021
01:05:15,037 --> 01:05:17,831
μόνο εμείς μπορούμε
να λευτερώσουμε τον νου μας.

1022
01:05:27,174 --> 01:05:30,928
Νομίζω ότι ο Μάλκολμ άρχισε να θεωρεί
ότι πλέον εκείνος έπρεπε

1023
01:05:31,428 --> 01:05:33,222
να αναλάβει αυτό το βάρος.

1024
01:05:50,155 --> 01:05:52,491
Χάρη στην πνευματική αναγέννηση,

1025
01:05:52,574 --> 01:05:54,076
με την οποία ευλογήθηκα

1026
01:05:54,159 --> 01:05:57,371
μετά το προσκύνημά μου
στην ιερή πόλη της Μέκκα,

1027
01:05:57,955 --> 01:06:02,126
δεν πιστεύω πλέον
σε ένα βαρύ κατηγορητήριο για καμία φυλή.

1028
01:06:02,751 --> 01:06:05,254
ΜΑΛΚΟΛΜ Χ
ΠΡΩΗΝ ΜΑΥΡΟΣ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΟΣ

1029
01:06:12,636 --> 01:06:15,014
Στις 17 Μαΐου 1964,

1030
01:06:16,515 --> 01:06:20,144
στην Άκρα της Γκάνας,
έξω από το ξενοδοχείο Ambassador.

1031
01:06:22,271 --> 01:06:27,151
Ο Μάλκολμ βρισκόταν με φίλους του
απόδημους Αμερικανούς,

1032
01:06:27,234 --> 01:06:30,404
τη Μάγια Αγγέλου και άλλους.

1033
01:06:30,487 --> 01:06:33,574
Ο Μάλκολμ ετοιμάζεται να πάει
στο αεροδρόμιο,

1034
01:06:33,657 --> 01:06:35,409
είναι έξω από το ξενοδοχείο

1035
01:06:35,492 --> 01:06:37,661
και εμφανίζεται ο Μοχάμεντ Άλι.

1036
01:06:38,662 --> 01:06:40,039
ΚΑΛΩΣ ΗΡΘΕΣ, ΜΟΧΑΜΕΝΤ ΑΛΙ

1037
01:06:40,122 --> 01:06:41,498
Μην ξεχνάτε

1038
01:06:41,582 --> 01:06:46,170
ότι ο Μάλκολμ έχει πάει
στην Αίγυπτο, στη Σαουδική Αραβία.

1039
01:06:46,253 --> 01:06:47,838
Και στο ημερολόγιό του

1040
01:06:49,131 --> 01:06:52,134
αναφέρεται στον Άλι
ως αδερφό του και φίλο του.

1041
01:06:52,217 --> 01:06:55,012
Αυτήν τη στιγμή, στην Άκρα της Γκάνας,

1042
01:06:55,095 --> 01:06:57,806
όταν βλέπει ξαφνικά τον πρωταθλητή,

1043
01:06:57,890 --> 01:07:00,392
πιστεύει ότι θα αγκαλιαστούν σαν αδέρφια.

1044
01:07:02,853 --> 01:07:06,190
Ο Μάλκολμ Χ συνεχίζει
να τον φωνάζει. "Μοχάμεντ".

1045
01:07:08,150 --> 01:07:11,570
Κάποια στιγμή ο Μοχάμεντ Άλι απαντάει

1046
01:07:11,653 --> 01:07:14,156
"Γύρισες την πλάτη στον Ελάιτζα Μοχάμεντ.

1047
01:07:14,239 --> 01:07:17,785
Έκανες λάθος, αδερφέ".
Και κάνει μεταβολή και φεύγει.

1048
01:07:19,411 --> 01:07:21,914
Περιφρόνησε τον Μάλκολμ.

1049
01:07:23,248 --> 01:07:27,461
Η σχέση τους είχε πια δηλητηριαστεί,
είχε διαλυθεί.

1050
01:07:27,544 --> 01:07:31,131
Η Μάγια Αγγέλου έγραψε αργότερα
ότι όταν ο Μάλκολμ μπήκε στο αμάξι,

1051
01:07:31,215 --> 01:07:33,383
μαζεύτηκε στο κάθισμα

1052
01:07:34,134 --> 01:07:36,637
και είπε "Έχω χάσει πολλά".

1053
01:07:38,597 --> 01:07:40,516
Έχασε τον Ελάιτζα Μοχάμεντ,

1054
01:07:40,599 --> 01:07:43,143
που ήταν πατρικό πρότυπο στη ζωή του,

1055
01:07:43,227 --> 01:07:45,521
και τώρα έχασε τον Μοχάμεντ Άλι.

1056
01:07:46,271 --> 01:07:49,024
Αν αυτοί οι δύο ήταν αδελφοί εξ αίματος,

1057
01:07:49,108 --> 01:07:52,653
τότε αυτό ήταν το τέλος της αδελφότητας.

1058
01:07:55,614 --> 01:07:56,949
Τι σχέδια έχεις;

1059
01:07:57,574 --> 01:07:59,827
Επιστρέφω στις ΗΠΑ.

1060
01:08:01,161 --> 01:08:03,372
-Για να δω την οικογένειά μου.
-Ναι.

1061
01:08:03,455 --> 01:08:04,706
Και μετά βλέπουμε.

1062
01:08:07,167 --> 01:08:11,004
Όταν γυρίζει από την Αφρική,
στο αεροδρόμιο JFK,

1063
01:08:11,672 --> 01:08:14,424
η μητέρα μου με έδωσε στον πατέρα μου

1064
01:08:14,508 --> 01:08:16,093
και αυτός χαμογελάει.

1065
01:08:16,969 --> 01:08:22,599
Δεν ξέρω αν είναι μια όμορφη ανάμνηση
ή αν έχω δει πολλές φορές τη φωτογραφία,

1066
01:08:23,684 --> 01:08:27,896
αλλά νιώθω ότι με κοιτάει
σαν να περιμένει κάτι να συμβεί.

1067
01:08:28,480 --> 01:08:30,357
Αυτό είναι ένα χρυσό τέμενος,

1068
01:08:30,941 --> 01:08:34,444
δώρο από το Ισλαμικό Συμβούλιο Αιγύπτου.

1069
01:08:34,528 --> 01:08:36,405
ΙΟΥΝΙΟΣ 1964

1070
01:08:39,283 --> 01:08:40,993
Ατόφιο χρυσάφι.

1071
01:08:41,660 --> 01:08:43,245
Ατόφιο χρυσάφι.

1072
01:08:45,038 --> 01:08:46,248
Ατόφιο χρυσάφι.

1073
01:08:46,832 --> 01:08:47,958
Ατόφιο χρυσάφι!

1074
01:08:48,041 --> 01:08:50,878
Δώρο στον ηγέτη και δάσκαλό μας
που μας αφύπνισε,

1075
01:08:50,961 --> 01:08:53,505
γιατί πριν ήμασταν σε άσχημη κατάσταση.

1076
01:08:53,589 --> 01:08:54,673
Ναι!

1077
01:08:56,592 --> 01:08:59,678
Ζήτω!

1078
01:08:59,761 --> 01:09:01,096
Εσύ και ο Μάλκολμ Χ,

1079
01:09:01,722 --> 01:09:05,100
που σε προσηλύτισε
στο κίνημα των μαύρων μουσουλμάνων,

1080
01:09:05,184 --> 01:09:06,476
έχετε αποστασιοποιηθεί;

1081
01:09:07,060 --> 01:09:09,688
Όταν ο Ελάιτζα Μοχάμεντ
αποκηρύττει κάποιον,

1082
01:09:09,771 --> 01:09:12,357
αυτομάτως τον αποκηρύττουν όλοι οι πιστοί.

1083
01:09:12,441 --> 01:09:15,986
Σύμφωνα με άρθρο της εφημερίδας μου,
όταν γύρισες απ' την Αφρική,

1084
01:09:16,069 --> 01:09:19,448
αρνήθηκες να μείνεις στο Theresa,
πρώην έδρα σας…

1085
01:09:19,531 --> 01:09:23,327
Ακριβώς, ο ηγέτης μου,
μάλλον κάποιοι αξιωματούχοι, είπαν

1086
01:09:23,410 --> 01:09:26,205
ότι δεν ταίριαζε να μείνουμε
στο ίδιο ξενοδοχείο

1087
01:09:26,288 --> 01:09:27,664
και κάνω ό,τι μου πουν.

1088
01:09:30,792 --> 01:09:33,295
Όταν ο Κάσιους Κλέι βρισκόταν στην Άκρα,

1089
01:09:33,378 --> 01:09:37,883
φέρεται να είπε κάποια λόγια
όχι και τόσο φιλικά.

1090
01:09:39,092 --> 01:09:40,510
Έχετε κάποιο σχόλιο;

1091
01:09:40,594 --> 01:09:42,304
Δεν ξέρω τι είπε.

1092
01:09:42,387 --> 01:09:46,850
Αποφεύγω να πιστεύω
αυτά που διαβάζω στις εφημερίδες

1093
01:09:46,934 --> 01:09:50,187
για το τι είπε ένας μαύρος
για άλλον μαύρο.

1094
01:09:50,270 --> 01:09:51,104
Ήταν…

1095
01:09:51,188 --> 01:09:55,484
Κι αν έχω κάτι να πω για τον Κάσιους,
θα το πω σε αυτόν.

1096
01:09:55,567 --> 01:09:58,987
Δεν μιλάω καν για τον Μάλκολμ Χ.
Δεν μας αφορά, είναι ένας…

1097
01:09:59,071 --> 01:10:01,782
Δεν ασχολούμαστε μαζί του,
έχουμε πολλή δουλειά

1098
01:10:02,616 --> 01:10:07,120
Είναι μόνο ένα άτομο
που, όπως λέμε εμείς, ξεστράτισε.

1099
01:10:09,331 --> 01:10:11,500
Ακόμη τον θεωρείς φίλο;

1100
01:10:11,583 --> 01:10:14,336
Ναι, θεωρώ φίλους μου όλους τους μαύρους.

1101
01:10:14,419 --> 01:10:17,047
Όταν κάποιος δεν φέρεται με φιλικό τρόπο,

1102
01:10:17,130 --> 01:10:20,634
συνήθως αντικατοπτρίζει το δηλητήριο
που κάποιος άλλος τον πότισε.

1103
01:10:23,595 --> 01:10:25,555
Αναρωτιέμαι αν πιστεύεις ακόμα,

1104
01:10:25,639 --> 01:10:29,643
όπως πίστευες όταν ήσουν μέλος
του κινήματος μαύρων μουσουλμάνων,

1105
01:10:29,726 --> 01:10:33,897
σε μια διαχωρισμένη χώρα μαύρων
στη Βόρεια Αμερική;

1106
01:10:33,981 --> 01:10:37,567
Δεν πιστεύω σε καμία μορφή
διαχωρισμού ή ρατσισμού.

1107
01:10:37,651 --> 01:10:39,486
-Είσαι ακόμα μουσουλμάνος;
-Ναι.

1108
01:10:39,569 --> 01:10:41,989
Είμαι μουσουλμάνος, πιστεύω στο ισλάμ,

1109
01:10:42,072 --> 01:10:45,951
που πιστεύει στην αδελφότητα,
στην αδελφότητα όλων των ανθρώπων.

1110
01:10:46,034 --> 01:10:48,370
Ο ΜΑΛΚΟΛΜ Χ
ΑΠΟΚΑΛΕΙ ΚΑΛΠΙΚΟ ΤΟΝ ΕΛΑΪΤΖΑ

1111
01:10:48,453 --> 01:10:52,165
Ο Μάλκολμ θεωρούσε πλέον
τον εαυτό του φτασμένο

1112
01:10:52,749 --> 01:10:55,335
και αυτή ήταν η επιθυμία του.

1113
01:10:55,419 --> 01:10:57,921
Ήθελε να έχει κοινό.

1114
01:10:58,005 --> 01:11:01,341
Ήθελε να δοξαστεί
περισσότερο απ' τον δάσκαλό του.

1115
01:11:04,386 --> 01:11:05,762
Ο ΚΑΣΙΟΥΣ ΤΟΝ ΔΙΑΓΡΑΦΕΙ

1116
01:11:05,846 --> 01:11:08,932
Μόλις ο Μάλκολμ χαρακτηρίζεται υποκριτής,

1117
01:11:11,393 --> 01:11:12,686
στιγματίζεται.

1118
01:11:13,186 --> 01:11:14,438
Ο ΜΕΓΑΣ ΥΠΟΚΡΙΤΗΣ

1119
01:11:14,521 --> 01:11:17,024
Το πώς ο κόσμος αντιλαμβάνεται
την υποκρισία

1120
01:11:17,107 --> 01:11:21,695
ή το τι αυτή η αντίληψη
τους επιτρέπει να σκεφτούν,

1121
01:11:21,778 --> 01:11:24,865
τον τοποθετεί σε μια πολύ ευάλωτη θέση.

1122
01:11:27,367 --> 01:11:30,871
Σαφώς πιστεύουμε
ότι ένα απ' τα χειρότερα πράγματα

1123
01:11:30,954 --> 01:11:32,372
είναι η υποκρισία.

1124
01:11:32,456 --> 01:11:34,958
Δεν σχετιζόμαστε με υποκριτές

1125
01:11:35,042 --> 01:11:37,586
και τους υποκριτές
τους αναλαμβάνει ο Αλλάχ.

1126
01:11:38,128 --> 01:11:40,964
-Γιατί απειλούν τη ζωή σου;
-Κοιτάξτε…

1127
01:11:41,590 --> 01:11:43,175
Κυρίως επειδή φοβούνται

1128
01:11:43,258 --> 01:11:48,305
ότι θα πω τον βασικό λόγο εκδίωξής μου
απ' το κίνημα μαύρων μουσουλμάνων.

1129
01:11:48,388 --> 01:11:50,474
Κάτι που το κράτησα μυστικό.

1130
01:11:50,557 --> 01:11:54,978
Αλλά ο πραγματικός λόγος είναι
ότι ο Ελάιτζα Μοχάμεντ, ο ηγέτης,

1131
01:11:55,062 --> 01:11:59,191
έχει αποκτήσει οχτώ παιδιά
από έξι ανήλικες.

1132
01:11:59,274 --> 01:12:01,693
Από έξι διαφορετικές ανήλικες,

1133
01:12:01,777 --> 01:12:04,363
που ήταν οι προσωπικοί του γραμματείς.

1134
01:12:06,406 --> 01:12:09,368
Δεν έπρεπε να μιλήσει έτσι
για τον Ελάιτζα Μοχάμεντ!

1135
01:12:10,577 --> 01:12:12,245
Αυτός σου έμαθε ό,τι ήξερες.

1136
01:12:12,788 --> 01:12:15,749
Και στράφηκες εναντίον του; Ανόητε.

1137
01:12:18,668 --> 01:12:20,337
ΘΑΝΑΤΟΣ

1138
01:12:20,420 --> 01:12:21,880
Αυτό ήταν το λάθος του.

1139
01:12:23,507 --> 01:12:26,927
Διαχωρισμός της αποστολής
και της προσωπικής ζωής.

1140
01:12:29,471 --> 01:12:31,014
Αν έχω ένα πακέτο για σένα

1141
01:12:31,848 --> 01:12:34,976
και αποστολή μου είναι
να σου παραδώσω το πακέτο,

1142
01:12:35,060 --> 01:12:36,520
είναι αποστολή μου.

1143
01:12:36,603 --> 01:12:38,730
Αν με δεις με μια νεαρή κοπέλα

1144
01:12:38,814 --> 01:12:40,148
ή να πίνω κρασί,

1145
01:12:40,982 --> 01:12:42,401
αυτό δεν σε αφορά.

1146
01:12:43,485 --> 01:12:45,112
Εκπλήρωσα την αποστολή μου.

1147
01:12:45,821 --> 01:12:50,283
Ο αγγελιοφόρος δεν έχει καμία δουλειά
να εξηγεί την προσωπική του ζωή.

1148
01:12:50,951 --> 01:12:52,953
Δουλειά του είναι να φέρει το μήνυμα.

1149
01:12:53,036 --> 01:12:55,831
Ποιος είσαι εσύ
που αμφισβητείς τον αγγελιοφόρο,

1150
01:12:55,914 --> 01:12:58,667
που σε μάζεψε απ' τα σκουπίδια,
σε συγύρισε

1151
01:12:58,750 --> 01:13:03,338
και σε παρουσίασε σε όλον τον κόσμο
ως βασικό εκπρόσωπο των μαύρων;

1152
01:13:03,422 --> 01:13:05,090
Εσύ θα τον αμφισβητήσεις;

1153
01:13:07,426 --> 01:13:08,260
Όχι.

1154
01:13:12,139 --> 01:13:13,932
Όταν το έκανε αυτό ο Μάλκολμ,

1155
01:13:14,015 --> 01:13:16,560
όταν κακολόγησε τον Ελάιτζα

1156
01:13:17,185 --> 01:13:19,396
και τον τρόπο ζωής του με τις γυναίκες,

1157
01:13:19,479 --> 01:13:21,940
όσοι αγαπούσαν τον Ελάιτζα τον απέρριψαν.

1158
01:13:23,275 --> 01:13:24,526
Δεν έπρεπε να το πει.

1159
01:13:25,235 --> 01:13:28,029
Πολλοί αγαπούσαν τον Ελάιτζα,
θα σκότωναν για χάρη του.

1160
01:13:28,113 --> 01:13:28,989
Και το έκαναν.

1161
01:13:30,449 --> 01:13:33,285
Στις 14 Φεβρουαρίου 1965,

1162
01:13:33,785 --> 01:13:37,205
έγινε εμπρηστική επίθεση
στο σπίτι του στο Ιστ Έλμχερστ.

1163
01:13:37,789 --> 01:13:41,042
Το σπίτι του στο Κουίνς
υπέστη σοβαρές ζημιές από φωτιά,

1164
01:13:41,126 --> 01:13:43,753
την οποία προκάλεσαν βόμβες μολότοφ.

1165
01:13:44,629 --> 01:13:45,797
Για τη μητέρα μου,

1166
01:13:45,881 --> 01:13:51,011
είχαν πετάξει βόμβες στο παιδικό δωμάτιο,
όπου κοιμόνταν τα μωρά της.

1167
01:13:52,471 --> 01:13:54,806
Αυτό πρέπει να είναι τρομακτικό.

1168
01:13:55,390 --> 01:13:59,436
Έγινε εμπρηστική επίθεση στο σπίτι μου
από το κίνημα μαύρων μουσουλμάνων,

1169
01:13:59,519 --> 01:14:01,730
κατόπιν εντολής του Ελάιτζα Μοχάμεντ.

1170
01:14:02,481 --> 01:14:06,359
Επιτέθηκαν από μπροστά και από πίσω,
για να μην μπορώ να διαφύγω.

1171
01:14:06,943 --> 01:14:08,570
Δούλευα βραδινή βάρδια

1172
01:14:08,653 --> 01:14:11,740
σε εργοστάσιο αυτοκινήτων στο Ντιτρόιτ.

1173
01:14:11,823 --> 01:14:15,202
Είχε προγραμματισμένη ομιλία στο Ντιτρόιτ.

1174
01:14:16,536 --> 01:14:20,499
Όταν το πρωί άκουσα ότι είχε γίνει
εμπρηστική επίθεση στο σπίτι του,

1175
01:14:20,582 --> 01:14:22,584
ήξερα ότι δεν θα ερχόταν.

1176
01:14:22,667 --> 01:14:23,960
Έκανα λάθος.

1177
01:14:25,337 --> 01:14:27,631
Στις εννιά ακριβώς ο Μάλκολμ πετούσε,

1178
01:14:27,714 --> 01:14:30,342
ήρθε στο Ντιτρόιτ,
μίλησε στην Αίθουσα Φορντ.

1179
01:14:31,259 --> 01:14:34,179
Ένας φίλος μου που πήγε
είπε ότι μύριζε κάπνα,

1180
01:14:34,262 --> 01:14:37,516
καθώς προσπάθησε να διασώσει
αντικείμενα απ' το σπίτι του.

1181
01:14:41,478 --> 01:14:45,065
21 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1965

1182
01:14:48,401 --> 01:14:49,819
ΑΙΘΟΥΣΑ ΟΝΤΟΜΠΟΝ

1183
01:14:49,903 --> 01:14:52,572
Υπήρχαν περίπου 400 άτομα

1184
01:14:53,448 --> 01:14:54,908
στην αίθουσα,

1185
01:14:54,991 --> 01:14:56,451
εκπρόσωποι

1186
01:14:56,535 --> 01:14:59,913
μιας οργάνωσης,

1187
01:14:59,996 --> 01:15:03,333
της Οργάνωσης για την Ενότητα
των Αφροαμερικανών,

1188
01:15:04,668 --> 01:15:06,920
με επικεφαλής τον Μάλκολμ Χ.

1189
01:15:09,005 --> 01:15:11,675
Η Αίθουσα Όντομπον ήταν τεράστια.

1190
01:15:12,801 --> 01:15:15,095
Αλλά είχε πολύ μικρό λόμπι.

1191
01:15:16,930 --> 01:15:20,308
Καθόμουν στο λόμπι,
κοιτάζοντας την είσοδο.

1192
01:15:22,936 --> 01:15:24,479
Πρέπει να καθόμουν εκεί

1193
01:15:25,438 --> 01:15:26,982
το πολύ ένα τέταρτο,

1194
01:15:27,774 --> 01:15:31,695
όταν ο Μάλκολμ είπε "σαλάμ αλέκουμ"
και ακούστηκαν πυροβολισμοί.

1195
01:15:32,362 --> 01:15:33,363
Σαλάμ αλέκουμ.

1196
01:15:38,702 --> 01:15:41,079
Είδα τον κόσμο να σέρνεται στο πάτωμα

1197
01:15:41,746 --> 01:15:43,707
κι έπεσα κι εγώ.

1198
01:15:45,917 --> 01:15:47,043
Τα παιδιά έκλαιγαν.

1199
01:15:47,127 --> 01:15:48,378
ΜΠΕΤΙ ΣΑΜΠΑΖ, ΣΥΖΥΓΟΣ

1200
01:15:48,461 --> 01:15:50,589
Φοβόντουσαν ότι θα μας πυροβολούσαν.

1201
01:15:51,881 --> 01:15:54,134
Ήξερα ότι πυροβόλησαν τον άντρα μου.

1202
01:15:55,927 --> 01:15:57,178
Έτρεξα μπροστά.

1203
01:15:57,262 --> 01:16:00,974
Είδα τον Μάλκολμ να κρατάει την κοιλιά του
και να πέφτει κάτω.

1204
01:16:01,933 --> 01:16:04,686
Κρατούνται δύο ύποπτοι.

1205
01:16:04,769 --> 01:16:08,440
Ο ένας συνελήφθη στον δρόμο

1206
01:16:08,523 --> 01:16:11,067
από έναν πεζό αστυνομικό.

1207
01:16:11,568 --> 01:16:14,571
Είναι μέλη των μαύρων μουσουλμάνων;

1208
01:16:14,654 --> 01:16:15,822
Δεν το γνωρίζω.

1209
01:16:17,991 --> 01:16:20,660
-Πώς νιώθεις;
-Θέλω να σκοτώσω κάποιον.

1210
01:16:21,661 --> 01:16:23,622
Ακριβώς, θέλω να σκοτώσω κάποιον.

1211
01:16:24,372 --> 01:16:27,834
Αν απόψε πεθάνει ο Μάλκολμ,
κάποιος θα πεθάνει.

1212
01:16:37,177 --> 01:16:40,180
ΔΟΛΟΦΟΝΗΘΗΚΕ Ο ΜΑΛΚΟΛΜ Χ

1213
01:16:40,263 --> 01:16:41,806
Ήταν η ενηλικίωσή μας.

1214
01:16:42,307 --> 01:16:46,436
Ήταν ένα ορόσημο, ήταν η άγκυρά μας.

1215
01:16:46,519 --> 01:16:49,606
Ήταν ο πιο σπουδαίος μαύρος
μετά τον Μάρκους Γκάρβεϊ.

1216
01:16:51,358 --> 01:16:52,525
Κι όταν τον χάσαμε,

1217
01:16:53,109 --> 01:16:56,071
μάθαμε πόσο χαμένοι ήμασταν ως λαός.

1218
01:16:56,154 --> 01:17:01,785
Θα υπερισχύσουμε κάποτε

1219
01:17:01,868 --> 01:17:05,497
Κύριε Μοχάμεντ, χτες κυκλοφόρησε
στα ειδησεογραφικά πρακτορεία

1220
01:17:06,414 --> 01:17:09,626
ότι ένας μουσουλμάνος είπε

1221
01:17:10,126 --> 01:17:12,962
πως ο Μάλκολμ ό,τι έσπειρε θέρισε,

1222
01:17:13,046 --> 01:17:17,676
αναφερόμενος σε παλαιότερη δήλωσή του
για τη δολοφονία του προέδρου Κένεντι.

1223
01:17:17,759 --> 01:17:21,846
Πιστεύετε ότι ένας μουσουλμάνος
θα έκανε τέτοια δήλωση για τον Μάλκολμ

1224
01:17:21,930 --> 01:17:23,723
με την είδηση του θανάτου του;

1225
01:17:24,224 --> 01:17:25,141
Δεν ξέρω.

1226
01:17:25,225 --> 01:17:28,812
Δεν ξέρω ποιος ήταν, ό,τι ξέρετε ξέρω.

1227
01:17:28,895 --> 01:17:31,523
Σας πήρε κατάθεση η αστυνομία;

1228
01:17:32,315 --> 01:17:33,149
Όχι, κύριε.

1229
01:17:33,650 --> 01:17:35,944
Πριν να σκοτωθεί είχε πει

1230
01:17:36,027 --> 01:17:39,572
ότι οι μαύροι μουσουλμάνοι
προσπαθούν να τον σκοτώσουν.

1231
01:17:39,656 --> 01:17:41,241
Έχετε κάποιο σχόλιο;

1232
01:17:41,324 --> 01:17:42,659
Δεν ξέρω τίποτα.

1233
01:17:43,660 --> 01:17:46,454
Δεν είμαστε βίαιος λαός.

1234
01:17:47,080 --> 01:17:48,790
Έχουμε συγκλονιστεί.

1235
01:17:52,711 --> 01:17:54,963
Τι πιστεύετε ότι συνέβη στον Μάλκολμ Χ;

1236
01:17:55,046 --> 01:17:56,673
-Τι πιστεύω εγώ;
-Ναι.

1237
01:18:02,178 --> 01:18:04,305
Ξέρω τι του συνέβη.

1238
01:18:07,475 --> 01:18:09,436
Ξέρω ότι ξεστράτισε και…

1239
01:18:11,146 --> 01:18:12,313
πέθανε.

1240
01:18:17,652 --> 01:18:21,114
Είναι εύκολο να αφηγηθείς
τη δολοφονία του Μάλκολμ Χ

1241
01:18:21,197 --> 01:18:22,741
ως την ιστορία

1242
01:18:22,824 --> 01:18:24,075
ενός αντιφρονούντα,

1243
01:18:24,159 --> 01:18:26,995
που ηγείται ενός κινήματος
και γι' αυτό τιμωρείται.

1244
01:18:27,787 --> 01:18:30,707
Σίγουρα υπήρχε μεγάλη έχθρα

1245
01:18:30,790 --> 01:18:33,126
μεταξύ Μάλκολμ και Έθνους του Ισλάμ.

1246
01:18:37,714 --> 01:18:39,424
ΑΠΑΙΤΟΥΜΕ ΑΝΕΞΙΘΡΗΣΚΕΙΑ

1247
01:18:40,049 --> 01:18:43,261
Αλλά, σύμφωνα με όσα
καταφέραμε να αλιεύσουμε

1248
01:18:43,344 --> 01:18:48,349
από αποχαρακτηρισμένα αρχεία του FBI,
καθώς δεν έχουν δοθεί όλα στη δημοσιότητα,

1249
01:18:48,433 --> 01:18:51,853
το FBI με ικανοποίηση

1250
01:18:52,729 --> 01:18:56,191
παρακολουθούσε το ρήγμα,
την εντεινόμενη ρήξη,

1251
01:18:57,066 --> 01:18:58,943
την αυξανόμενη έχθρα

1252
01:18:59,027 --> 01:19:02,655
μεταξύ του Μάλκολμ
και του Έθνους του Ισλάμ.

1253
01:19:02,739 --> 01:19:05,325
ΕΝΤΕΙΝΕΤΑΙ Η ΡΗΞΗ
ΜΕΤΑΞΥ ΕΛΑΪΤΖΑ ΚΑΙ ΜΑΛΚΟΛΜ Χ

1254
01:19:05,408 --> 01:19:08,161
Πίσω απ' όλα
βρισκόταν το ομοσπονδιακό κράτος.

1255
01:19:08,745 --> 01:19:13,082
Δεν θα άφηναν να τον σκοτώσει λευκός,
γιατί αυτό θα σήμαινε καταστροφή.

1256
01:19:16,211 --> 01:19:19,881
Πάντα θα υπάρχει,
και συγγνώμη για την έκφραση,

1257
01:19:20,465 --> 01:19:22,383
ένα παλιοτόμαρο

1258
01:19:22,467 --> 01:19:25,678
που θα πουλούσε και τη μάνα του
για δύο δολάρια.

1259
01:19:28,431 --> 01:19:30,683
Η αστυνομία είναι παντού, στις στέγες,

1260
01:19:31,184 --> 01:19:33,394
σε εξόδους κινδύνου με πολιτικά.

1261
01:19:33,478 --> 01:19:39,108
Και εκατοντάδες ένστολοι αστυνομικοί
παρατάσσονται στην 147η Οδό.

1262
01:19:39,692 --> 01:19:42,278
Μέχρι τώρα το ύστατο αντίο στον Μάλκολμ Χ

1263
01:19:42,362 --> 01:19:44,739
εκτυλίσσεται χωρίς απρόοπτα.

1264
01:19:49,452 --> 01:19:51,996
Οι αδερφές μου κι εγώ
χάσαμε τον πατέρα μας.

1265
01:19:54,749 --> 01:19:57,544
Αλλά πιστεύω ότι οι μαύροι

1266
01:19:58,044 --> 01:20:02,340
χάσαμε κάποιον ευφυέστατο,

1267
01:20:03,675 --> 01:20:05,552
ευγενικό, τρυφερό,

1268
01:20:06,344 --> 01:20:07,720
πολύ συμπονετικό.

1269
01:20:08,221 --> 01:20:11,391
Τέτοιες ιδιότητες χρειάζονται

1270
01:20:11,474 --> 01:20:15,061
για να αντιδράς τόσο σθεναρά
απέναντι στην αδικία.

1271
01:20:17,480 --> 01:20:20,316
Ο Τζέιμς Μπόλντουιν έγραψε
για τον Μάλκολμ Χ

1272
01:20:20,900 --> 01:20:24,988
"Ήταν ο πιο ευγενικός και τρυφερός
άνθρωπος που είχα γνωρίσει".

1273
01:20:26,364 --> 01:20:27,740
Δεν είναι η εικόνα του.

1274
01:20:28,616 --> 01:20:30,952
Αλλά τον είδε σε σχέση με τους μαύρους.

1275
01:20:34,956 --> 01:20:38,334
Τιμούσε τον ίδιο τον κώδικα
που δίδαξε σε εμάς.

1276
01:20:43,256 --> 01:20:46,801
Συμφιλίωση με τον θάνατο.
Μόλις συμφιλιωθείς, είσαι λεύτερος.

1277
01:20:52,682 --> 01:20:54,976
Μία ημέρα πριν την ταφή του Μάλκολμ Χ,

1278
01:20:55,059 --> 01:20:58,938
ο Ελάιτζα Μοχάμεντ έκανε την πρώτη του
δημόσια εμφάνιση μετά τη δολοφονία.

1279
01:20:59,022 --> 01:21:03,401
Ο αρχηγός του Έθνους σχεδόν δεν φαινόταν
πίσω από τείχος των σωματοφυλάκων.

1280
01:21:04,027 --> 01:21:08,156
Αν θέλετε να ακολουθήσετε
οποιονδήποτε κόντρα σε εμένα,

1281
01:21:08,948 --> 01:21:10,158
κάντε το.

1282
01:21:10,700 --> 01:21:14,329
Αλλά θα έχετε τέλος πολύ άσχημο.

1283
01:21:15,496 --> 01:21:17,457
Φοβάμαι για εσάς.

1284
01:21:20,668 --> 01:21:23,922
Στο μουσουλμανικό συνέδριο στο Σικάγο
επίσης συμμετέχει

1285
01:21:24,005 --> 01:21:29,093
ο πρωταθλητής βαρέων βαρών Κάσιους Κλέι,
με το μουσουλμανικό όνομα Μοχάμεντ Άλι.

1286
01:21:32,138 --> 01:21:35,266
Η ΤΑΦΗ ΤΟΥ ΜΑΛΚΟΛΜ Χ

1287
01:21:38,102 --> 01:21:41,022
Ο Μάλκολμ Χ και όποιος επιτίθεται

1288
01:21:41,105 --> 01:21:45,276
ή μιλάει για επίθεση
κατά του Ελάιτζα Μοχάμεντ πεθαίνει.

1289
01:21:45,360 --> 01:21:46,194
ΜΑΡΤΙΟΣ 1965

1290
01:21:46,277 --> 01:21:50,114
Κανείς δεν μπορεί να αντιταχθεί
κατά του αγγελιοφόρου

1291
01:21:50,198 --> 01:21:52,909
είτε λεκτικά είτε σωματικά,
χωρίς να τιμωρηθεί.

1292
01:21:54,661 --> 01:21:57,080
Ο Μοχάμεντ Άλι επαναλαμβάνει το ρεφρέν

1293
01:21:58,331 --> 01:22:02,919
ότι όποιος προδώσει τον Ελάιτζα Μοχάμεντ
πρέπει να πεθάνει.

1294
01:22:04,379 --> 01:22:05,922
Αυτό είναι το πιο τραγικό.

1295
01:22:06,673 --> 01:22:08,174
Ο Μάλκολμ είναι ο εχθρός;

1296
01:22:10,343 --> 01:22:14,055
Ήταν εχθρός ο Μάλκολμ,
όταν έφερε την οικογένειά του στο Μαϊάμι;

1297
01:22:14,138 --> 01:22:16,015
Τον θεωρούσε εχθρό,

1298
01:22:16,099 --> 01:22:18,768
όταν προσευχήθηκε μαζί του
πριν απ' τον αγώνα;

1299
01:22:20,895 --> 01:22:22,438
Ο Μάλκολμ Χ έγινε διάσημος

1300
01:22:22,522 --> 01:22:25,566
επειδή δεν χαριζόταν
σε ανθρώπους σαν εσένα, σε λευκούς.

1301
01:22:25,650 --> 01:22:28,903
Λευκούς διαβόλους,
γαλαζομάτηδες, ξανθωπά σκυλιά.

1302
01:22:29,654 --> 01:22:33,116
Οι λευκοί δεν νοιάζονταν για τον Μάλκολμ,
ούτε για τους μαύρους,

1303
01:22:33,199 --> 01:22:34,993
όταν ήταν με τον Ελάιτζα Μοχάμεντ.

1304
01:22:35,076 --> 01:22:38,204
Τώρα λατρεύουν κι ακολουθούν
τους νεκρούς μας ηγέτες.

1305
01:22:38,287 --> 01:22:42,583
Και τώρα ασχολούνται με έναν νεκρό,
που δεν ήταν παρά μόνο,

1306
01:22:42,667 --> 01:22:44,711
όπως κι ο ίδιος είχε παραδεχτεί,

1307
01:22:44,794 --> 01:22:46,838
ένας αλήτης.

1308
01:22:48,047 --> 01:22:50,341
Ένας προαγωγός λευκών γυναικών.

1309
01:22:50,425 --> 01:22:53,928
Ήταν ένα τίποτα, ώσπου ο Ελάιτζα Μοχάμεντ
τον έκανε σπουδαίο.

1310
01:22:54,012 --> 01:22:57,432
Αν ο Μάλκολμ Χ είχε μείνει
με αυτόν που τον έκανε σπουδαίο,

1311
01:22:57,515 --> 01:23:00,518
που του έμαθε όσα ήξερε,
σήμερα θα ήταν τρανός.

1312
01:23:20,580 --> 01:23:21,581
Το 1972,

1313
01:23:22,665 --> 01:23:24,375
ο πατέρας μου πήγε στη Μέκκα.

1314
01:23:29,130 --> 01:23:32,425
Και αυτό έφερε τον πατέρα μου

1315
01:23:33,134 --> 01:23:34,552
στο αληθινό ισλάμ.

1316
01:23:35,136 --> 01:23:39,265
Ο ηγέτης των μαύρων μουσουλμάνων
Ελάιτζα Μοχάμεντ απεβίωσε από ανακοπή,

1317
01:23:39,348 --> 01:23:41,601
στο Σικάγο, σε ηλικία 77 ετών.

1318
01:23:51,778 --> 01:23:55,448
Εγκαταλείψαμε το Έθνος γύρω στο 1975.

1319
01:23:55,531 --> 01:23:56,991
Ήμουν εφτά χρόνων.

1320
01:24:07,001 --> 01:24:08,586
Ο αδερφός μου ήταν καλός.

1321
01:24:13,049 --> 01:24:15,760
Κανείς δεν μπορεί να καταλάβει πώς νιώθω.

1322
01:24:17,011 --> 01:24:20,264
Ήμουν ο μόνος αδερφός που είχε.

1323
01:24:20,765 --> 01:24:22,433
Αδερφός εξ αίματος.

1324
01:24:23,351 --> 01:24:26,062
Μου λείπει πολύ,
αλλά θα τον δω στον παράδεισο.

1325
01:24:27,355 --> 01:24:30,441
Ανυπομονώ να τον δω.
Θα τον αγκαλιάσω και θα τον φιλήσω.

1326
01:24:42,954 --> 01:24:46,249
Θυμάσαι κάτι για το οποίο
να μετάνιωσε ο Μοχάμεντ Άλι;

1327
01:24:50,253 --> 01:24:51,295
Άσε με να σκεφτώ.

1328
01:24:51,379 --> 01:24:52,797
Θέλω λίγο χρόνο.

1329
01:24:52,880 --> 01:24:53,714
Εντάξει.

1330
01:24:59,053 --> 01:25:00,888
Φοβερή ερώτηση.

1331
01:25:06,561 --> 01:25:10,231
Αναρωτιόμαστε,
όταν θα έχουν περάσει πολλά χρόνια,

1332
01:25:10,314 --> 01:25:12,441
σε μία ή δύο γενιές από τώρα,

1333
01:25:12,525 --> 01:25:15,319
πώς θα αντιλαμβάνονται

1334
01:25:15,403 --> 01:25:16,946
και πώς θα εκτιμούν

1335
01:25:17,029 --> 01:25:19,073
τον Μοχάμεντ Άλι

1336
01:25:19,157 --> 01:25:20,616
και τον Μάλκολμ Χ.

1337
01:25:21,909 --> 01:25:25,288
Ποια ήταν η πορεία τους στη ζωή
και τι σήμαινε;

1338
01:25:26,539 --> 01:25:28,958
Το έχουμε ήδη δει,

1339
01:25:29,041 --> 01:25:31,460
στη λογοτεχνία, στον κινηματογράφο,

1340
01:25:32,336 --> 01:25:33,337
σε εκδηλώσεις.

1341
01:25:33,421 --> 01:25:35,423
Κοιτάξτε ποιος ακολουθεί.

1342
01:25:37,717 --> 01:25:38,885
Ο πιο σπουδαίος.

1343
01:25:41,053 --> 01:25:42,221
Ο Άλι

1344
01:25:43,139 --> 01:25:48,811
που έχει παρουσιαστεί
στο κοινό από το 1996

1345
01:25:49,812 --> 01:25:51,147
είναι ψεύτικη εικόνα.

1346
01:25:51,230 --> 01:25:53,774
Κατάφεραν να αποκρύψουν

1347
01:25:53,858 --> 01:25:59,363
όλα όσα έκαναν τον Μοχάμεντ Άλι
αμφιλεγόμενο, σε μια άλλη εποχή.

1348
01:26:03,367 --> 01:26:06,621
Οι ίδιοι άνθρωποι
που τον αποθέωσαν όρθιοι στην Ατλάντα,

1349
01:26:09,498 --> 01:26:13,586
αυτοί οι ίδιοι πριν από 20 χρόνια
μιλούσαν γι' αυτόν σαν να 'ταν σκυλί.

1350
01:26:15,630 --> 01:26:18,341
Ασκούσε δριμεία κριτική
στον λευκό φυλετισμό.

1351
01:26:18,424 --> 01:26:21,552
Δεν νομίζω ότι πρέπει να ταξιδέψω
15.000 χιλιόμετρα

1352
01:26:21,636 --> 01:26:24,347
για να σκοτώσω μαύρους
που δεν με έβρισαν ποτέ,

1353
01:26:24,430 --> 01:26:28,184
δεν με λίντσαραν, δεν ξαμόλησαν τα σκυλιά,
δεν βίασαν τη μαμά μου.

1354
01:26:28,267 --> 01:26:30,478
Πιστεύω ότι διαγράφηκαν πολλά

1355
01:26:30,561 --> 01:26:32,563
λόγω της ασθένειάς του

1356
01:26:32,647 --> 01:26:35,024
και επειδή δεν μπορούσε να μιλήσει.

1357
01:26:40,363 --> 01:26:44,867
Ακόμα και σήμερα η Αμερική παραμένει
μια χώρα με σύστημα διακυβέρνησης

1358
01:26:44,951 --> 01:26:49,205
βασισμένο στην ελευθερία, τη δικαιοσύνη
και την ισότητα μόνο για λευκούς.

1359
01:26:49,747 --> 01:26:53,459
Σε αυτήν τη χώρα
δεν υπάρχει ελευθερία για τους μαύρους.

1360
01:26:53,542 --> 01:26:55,795
Ο Μάλκολμ σκοτώθηκε το '65

1361
01:26:55,878 --> 01:27:01,217
και φυσικά από τότε ο κόσμος
ξαναγράφει την ιστορία του.

1362
01:27:01,300 --> 01:27:03,344
ΛΕΩΦΟΡΟΣ ΜΑΛΚΟΛΜ Χ

1363
01:27:03,427 --> 01:27:04,804
ΜΑΥΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

1364
01:27:04,887 --> 01:27:08,391
Όταν πήγα να αγοράσω γραμματόσημα
με το πρόσωπο του Μάλκολμ,

1365
01:27:08,474 --> 01:27:09,725
ένιωθα διχασμένος.

1366
01:27:09,809 --> 01:27:11,894
Όταν σκοτώθηκε ο Μάλκολμ το 1965,

1367
01:27:11,978 --> 01:27:14,272
κανείς δεν φανταζόταν ότι θα κατέληγε

1368
01:27:14,355 --> 01:27:17,733
σε επίσημο προϊόν του κράτους των ΗΠΑ.

1369
01:27:18,651 --> 01:27:20,861
Το γραμματόσημο του Μάλκολμ συμβολίζει

1370
01:27:20,945 --> 01:27:24,949
το πώς άλλαξε η εικόνα του εν καιρώ.

1371
01:27:29,203 --> 01:27:31,872
Σε κάποιο βαθμό, ζει ακόμα ανάμεσά μας.

1372
01:27:32,456 --> 01:27:33,874
Δεν έχει φύγει.

1373
01:27:35,042 --> 01:27:36,711
Το πνεύμα του ζει.

1374
01:27:38,212 --> 01:27:40,214
ΚΕΝΤΡΟ ΜΝΗΜΗΣ
ΜΑΛΚΟΛΜ Χ ΚΑΙ ΜΠΕΤΙ ΣΑΜΠΑΖ

1375
01:27:40,298 --> 01:27:42,174
Μπορείς να σκοτώσεις τον άνθρωπο,

1376
01:27:42,883 --> 01:27:45,011
αλλά όχι την ιδέα.

1377
01:27:47,388 --> 01:27:51,225
Όλα τα γυμνάσια, τα κολέγια,
τα πανεπιστήμια, το YouTube

1378
01:27:51,309 --> 01:27:54,603
αναπαράγουν ηχογραφήσεις
και μαγνητοσκοπήσεις του Μάλκολμ

1379
01:27:54,687 --> 01:27:55,771
σαν να 'ταν εδώ.

1380
01:27:55,855 --> 01:27:58,733
Και όσα δίδαξε πριν από 50 χρόνια

1381
01:27:58,816 --> 01:28:00,818
τα βλέπουμε να συμβαίνουν σήμερα.

1382
01:28:04,530 --> 01:28:09,035
Η μαύρη ιστορία, η αμερικανική ιστορία
και η παγκόσμια ιστορία άλλαξαν

1383
01:28:09,118 --> 01:28:12,204
χάρη σε αυτούς τους δύο,
που είχαν το θράσος

1384
01:28:12,288 --> 01:28:14,457
να είναι ο εαυτός τους και να τολμήσουν.

1385
01:28:14,540 --> 01:28:16,792
Αυτή η τόλμη έγινε μεταδοτική.

1386
01:28:19,045 --> 01:28:22,173
Καθόρισαν μία ολόκληρη γενιά,

1387
01:28:22,256 --> 01:28:26,802
γιατί περπατούσαμε
με το κεφάλι ψηλά και τους ώμους πίσω.

1388
01:28:29,597 --> 01:28:33,559
Ο κόσμος ξεχνάει ότι ο πατέρας μου
ήταν ένας νέος άνθρωπος,

1389
01:28:34,143 --> 01:28:36,145
που κυνηγούσε τον τίτλο.

1390
01:28:36,854 --> 01:28:40,775
Ο πατέρας μου κράτησε
κάποια πράγματα που του έμαθε ο Μάλκολμ,

1391
01:28:41,692 --> 01:28:43,402
μέχρι την τελευταία του μέρα.

1392
01:28:45,112 --> 01:28:47,031
Πώς ένιωθε ο αδερφός σου

1393
01:28:47,615 --> 01:28:50,826
για τον Μάλκολμ Χ μετά τη δολοφονία του;

1394
01:28:50,910 --> 01:28:55,539
Μιλούσε ποτέ για τύψεις
ή για το πώς ένιωθε;

1395
01:28:56,123 --> 01:28:59,001
Δεν μίλησε ποτέ, αλλά εγώ τον ήξερα.

1396
01:28:59,502 --> 01:29:01,212
Ένιωθε άσχημα.

1397
01:29:02,213 --> 01:29:03,839
Πληγώθηκε πολύ.

1398
01:29:07,301 --> 01:29:10,888
Μόλις έκοψε τους δεσμούς
με το Έθνος του Ισλάμ,

1399
01:29:11,639 --> 01:29:14,517
ο Μοχάμεντ Άλι
πλησίασε την οικογένειά μας.

1400
01:29:15,226 --> 01:29:18,354
Πιστεύω ότι ο Μοχάμεντ Άλι μάλλον ένιωθε

1401
01:29:18,437 --> 01:29:21,565
ότι χρωστούσε στον πατέρα μου

1402
01:29:21,649 --> 01:29:27,029
να βεβαιωθεί ότι η γυναίκα του
και τα μωρά του ήταν ασφαλή

1403
01:29:27,113 --> 01:29:28,531
και ότι ήταν καλά.

1404
01:29:31,492 --> 01:29:34,745
Ξαφνιάστηκε όταν τον συνάντησα.

1405
01:29:34,829 --> 01:29:38,124
Εγώ ήμουν περίπου 19 ή 20 χρόνων.

1406
01:29:38,207 --> 01:29:39,875
ΑΤΑΛΑ ΣΑΜΠΑΖ
ΚΟΡΗ ΤΟΥ ΜΑΛΚΟΛΜ Χ

1407
01:29:39,959 --> 01:29:41,877
Εγώ τον κοιτάω κατάματα.

1408
01:29:41,961 --> 01:29:45,381
Ξέρετε πώς κάνει.
Σε κοιτάει με αυτό το ύφος "Εσύ είσαι;"

1409
01:29:45,464 --> 01:29:48,968
ΚΗΔΕΙΑ ΜΟΧΑΜΕΝΤ ΑΛΙ
10 ΙΟΥΝΙΟΥ 2016

1410
01:29:51,095 --> 01:29:54,014
Από τη στιγμή
που βρήκαμε ο ένας τον άλλον,

1411
01:29:54,098 --> 01:29:56,183
ήταν σαν να μην είχε περάσει χρόνος.

1412
01:29:56,851 --> 01:29:58,519
Κλάψαμε γοερά.

1413
01:30:00,729 --> 01:30:05,651
Πενθούσε επειδή δεν είχε μιλήσει
στον μπαμπά μου πριν χαθεί.

1414
01:30:06,402 --> 01:30:10,531
Με τον Μοχάμεντ Άλι στη ζωή μου
διατηρήθηκε η ανάσα του πατέρα μου

1415
01:30:11,740 --> 01:30:13,409
λίγο ακόμη,

1416
01:30:14,410 --> 01:30:16,203
για 51 χρόνια ακόμη,

1417
01:30:16,287 --> 01:30:17,288
μέχρι τώρα.

1418
01:30:39,894 --> 01:30:43,063
Κατατρόπωσα τον Σάνι Λίστον
και είμαι μόνο 22 χρόνων!

1419
01:30:43,147 --> 01:30:45,858
Είμαι ο κορυφαίος!
Είμαι ο βασιλιάς του κόσμου!

1420
01:30:49,236 --> 01:30:50,821
Είναι αδερφός μου και φίλος.

1421
01:30:51,739 --> 01:30:54,575
Του εκφέρω την άποψή μου
για όσα ξέρω και κατανοώ.

1422
01:30:54,658 --> 01:30:57,661
Αλλά σκέφτεται και κρίνει μόνος του.

1423
01:30:58,746 --> 01:31:01,749
ΠΡΟΠΟΝΗΤΗΡΙΟ ΜΟΧΑΜΕΝΤ ΑΛΙ

1424
01:31:01,832 --> 01:31:05,961
Ήταν γραφτό να νιώσουν
αυτήν την αδελφότητα

1425
01:31:06,045 --> 01:31:07,963
και να μάθουν μαζί.

1426
01:31:10,966 --> 01:31:13,302
Αλλά υπήρχαν εξωτερικές δυνάμεις

1427
01:31:13,385 --> 01:31:16,347
που τους εμπόδισαν να συνεχίσουν

1428
01:31:16,430 --> 01:31:19,767
αυτήν την όμορφη σχέση που είχαν αρχίσει.

1429
01:31:26,273 --> 01:31:30,027
Όταν γράφαμε την αυτοβιογραφία
του πατέρα μου το 2003,

1430
01:31:31,362 --> 01:31:35,366
τον ρώτησα για τον Μάλκολμ Χ
και πώς ένιωθε για το πώς έληξε η σχέση.

1431
01:31:36,534 --> 01:31:41,539
Και θυμάμαι ότι ο πατέρας μου ακούμπησε
πίσω στην καρέκλα, έκλεισε τα μάτια

1432
01:31:44,083 --> 01:31:47,586
και καθυστέρησε λίγο να απαντήσει,
ίσως 15 δευτερόλεπτα,

1433
01:31:47,670 --> 01:31:49,171
και μου είπε

1434
01:31:49,880 --> 01:31:54,134
ότι μετανιώνει πολύ
που γύρισε την πλάτη στον Μάλκολμ.

1435
01:31:54,218 --> 01:31:57,846
Ευχόταν να μπορούσε να ζητήσει
συγγνώμη απ' τον Μάλκολμ.

1436
01:31:57,930 --> 01:32:00,266
Τον αγαπούσε, ήταν φίλος του

1437
01:32:00,349 --> 01:32:02,351
και είχε δίκιο σε αρκετά θέματα.

1438
01:32:02,434 --> 01:32:04,979
ΤΕΜΕΝΟΣ ΤΟΥ ΜΟΧΑΜΕΝΤ ΑΛΙ
ΝΤΙΡ ΛΕΪΚ, ΠΕΝΣΙΛΒΑΝΙΑ

1439
01:32:05,062 --> 01:32:07,731
Αυτό που δεν θα ξεχάσω ποτέ

1440
01:32:09,400 --> 01:32:11,944
είναι όταν ρώτησα τον Μοχάμεντ Άλι

1441
01:32:13,112 --> 01:32:14,738
"Αγαπούσες τον πατέρα μου;"

1442
01:32:17,908 --> 01:32:19,785
Και αυτός απάντησε

1443
01:32:21,287 --> 01:32:23,956
"Αγαπούσα τον πατέρα σου
με όλη μου την καρδιά".

1444
01:35:03,490 --> 01:35:05,492
Υποτιτλισμός: Μάρθα Λυρώνη