1
00:00:13,598 --> 00:00:16,224
‎ไม่ว่าจะเดินเส้นทางไหน
‎ล้วนแต่มีโชคชะตามาเกี่ยวข้อง

2
00:00:16,308 --> 00:00:18,061
‎(การช่วยผู้อื่นถือเป็น
‎การจ่ายค่าเช่าห้องของคุณบนสวรรค์)

3
00:00:18,144 --> 00:00:23,024
‎เป็นโชคชะตาที่พ่อฉัน
‎กับแคสเซียส เคลย์จะได้พบกัน

4
00:00:23,983 --> 00:00:29,530
‎สามปีสั้นๆ ที่พวกเขาได้ใช้ชีวิต

5
00:00:29,614 --> 00:00:31,949
‎ที่โชคชะตากำหนดไว้

6
00:00:33,451 --> 00:00:36,370
‎เยี่ยงพี่น้องร่วมสาบาน

7
00:00:36,871 --> 00:00:39,415
‎เราไม่ใช่ทาสแล้ว
‎คนขาวไม่ได้เป็นเจ้าของเราอีกต่อไป

8
00:00:39,499 --> 00:00:41,959
‎คืนก่อนแคสเซียสได้ทำลายภาพจำนั้น

9
00:00:42,043 --> 00:00:44,003
‎ตอนที่เขาล้มซันนี่ ลิสตัน

10
00:00:44,087 --> 00:00:46,631
‎แชมป์รุ่นเฮฟวี่เวท แคสเซียส เคลย์ครับ

11
00:00:46,714 --> 00:00:48,883
‎มัลคอล์มมาหาหนุ่มน้อยผู้นี้

12
00:00:49,425 --> 00:00:53,638
‎และมอบพลังที่ช่วยเขา

13
00:00:55,139 --> 00:00:56,015
‎พลังในการพูด

14
00:00:57,558 --> 00:00:59,977
‎(ผลงานภาพยนตร์สารคดีจาก NETFLIX)

15
00:02:08,795 --> 00:02:10,046
‎มัลคอล์มและมูฮัมหมัด

16
00:02:11,007 --> 00:02:12,592
‎พวกเขาสนิทกันมาก…

17
00:02:14,969 --> 00:02:16,596
‎เหมือนเป็นพี่น้องกันจริงๆ

18
00:02:19,348 --> 00:02:21,225
‎ผมเห็นพวกเขามาตลอด

19
00:02:25,271 --> 00:02:27,190
‎พี่ชายคุณชอบอยู่ใกล้มัลคอล์มไหม

20
00:02:27,273 --> 00:02:30,401
‎เขาชอบมากๆๆ เลยละ ผมก็เหมือนกัน

21
00:02:31,194 --> 00:02:32,820
‎เหมือนเขามีรังสีอะไรบางอย่าง

22
00:02:33,696 --> 00:02:34,864
‎ที่วิเศษมาก

23
00:02:36,949 --> 00:02:40,203
‎กระแสไฟฟ้า
‎ที่ออกมาจากร่างของเขาเป็นพลังศักดิ์สิทธิ์

24
00:02:41,913 --> 00:02:44,248
‎มีแบบนั้นแค่ไม่กี่คนในโลก

25
00:02:46,459 --> 00:02:48,669
‎คุณคิดว่าทำไมพวกเขาถึงเลิกเป็นเพื่อนกัน

26
00:02:50,171 --> 00:02:51,047
‎พวกเขาน่ะ…

27
00:02:53,132 --> 00:02:58,721
‎"โชคชะตาสามารถใช้เพื่อนรักของคุณ
‎เป็นเครื่องมือทำร้ายคุณ

28
00:02:58,804 --> 00:03:01,098
‎และเปลี่ยนศัตรูตัวฉกาจให้เป็นมิตรคุณ"

29
00:03:02,475 --> 00:03:03,434
‎จริงไหม

30
00:03:03,517 --> 00:03:05,686
‎ยูดาสทรยศพระเยซู

31
00:03:06,270 --> 00:03:08,731
‎มัลคอล์ม เอ็กซ์หักหลังเอไลจาห์ มูฮัมหมัด

32
00:03:09,774 --> 00:03:14,487
‎"โชคชะตาสามารถใช้เพื่อนรักของคุณ
‎เป็นเครื่องมือทำร้ายคุณ

33
00:03:14,987 --> 00:03:17,740
‎และเปลี่ยนศัตรูตัวฉกาจให้เป็นมิตรคุณ"

34
00:03:26,707 --> 00:03:29,752
‎ถึงเวลาที่คุณกับผมต้องยืนหยัดเพื่อตัวเอง

35
00:03:31,087 --> 00:03:34,006
‎ถึงเวลาที่คุณกับผมจะได้เห็นด้วยตาตัวเอง

36
00:03:34,674 --> 00:03:37,969
‎และถึงเวลาที่คุณกับผมต้องสู้เพื่อตัวเอง

37
00:03:42,598 --> 00:03:44,016
‎ไม่มีใครรักคุณ

38
00:03:46,560 --> 00:03:49,230
‎นั่นคือการเป็นคนผิวดำในโลกของคนผิวขาว

39
00:03:50,523 --> 00:03:52,608
‎(มูฮัมหมัดสปีคส์ อเมริกันกำลังล่มสลาย)

40
00:03:52,692 --> 00:03:56,195
‎คุณเป็นคนที่ไม่มีใครรัก
‎ไม่มีใครสนใจ ไม่มีใครใส่ใจ

41
00:03:56,279 --> 00:03:59,782
‎เขามองว่าคุณหน้าตาดีน้อยกว่า
‎มีคุณธรรมน้อยกว่า มีความฉลาดน้อยกว่า

42
00:03:59,865 --> 00:04:03,411
‎และมีคนบอกให้คุณคอยกลัว

43
00:04:04,704 --> 00:04:07,123
‎มัลคอล์ม เอ็กซ์ มูฮัมหมัด อาลี

44
00:04:08,249 --> 00:04:09,542
‎ไม่ยอมรับอะไรแบบนั้น

45
00:04:12,169 --> 00:04:15,006
‎มัลคอล์ม เอ็กซ์และมูฮัมหมัด อาลี

46
00:04:16,007 --> 00:04:21,053
‎เป็นสองคนดำที่มีอิสระทางความคิด
‎มากที่สุดในศตวรรษที่ 20

47
00:04:22,054 --> 00:04:24,598
‎ในทางกลับกันพวกเขาก็มี

48
00:04:25,099 --> 00:04:26,517
‎ภาระที่ต้องแบก

49
00:04:28,102 --> 00:04:31,105
‎ราคาที่ต้องจ่าย
‎เพื่อเป็นคนที่มีอิสระ คนที่รักเพื่อนมนุษย์

50
00:04:37,820 --> 00:04:38,946
‎ผมอายุ 22 แล้ว

51
00:04:39,030 --> 00:04:40,448
‎ผมต้องเป็นคนที่ยิ่งใหญ่ที่สุด

52
00:04:40,531 --> 00:04:42,450
‎- ผมคือราชาของโลก
‎- ยั้งไว้

53
00:04:42,533 --> 00:04:44,201
‎- ผมหล่อ
‎- คุณไม่ได้หล่อขนาดนั้น

54
00:04:44,285 --> 00:04:45,536
‎ผมเป็นวายร้าย

55
00:04:45,619 --> 00:04:47,747
‎- เดี๋ยวนะ
‎- ผมเขย่าโลก

56
00:04:47,830 --> 00:04:49,373
‎ผมเขย่าโลก

57
00:04:53,419 --> 00:04:56,547
‎มันแปลกที่คนผิวดำจะ

58
00:04:56,630 --> 00:04:59,717
‎คิดว่าตัวเอง "หล่อ"

59
00:05:00,301 --> 00:05:02,345
‎แชมป์โลกต้องหล่อเหมือนผม

60
00:05:02,428 --> 00:05:03,888
‎ผมคือราชาสังเวียน

61
00:05:04,555 --> 00:05:06,932
‎คนคาดหวังให้นักกีฬาให้ถ่อมตัว

62
00:05:07,850 --> 00:05:10,311
‎แต่แล้วฉายาปากเก่งแห่งลุยวิลล์โผล่มา

63
00:05:10,811 --> 00:05:13,064
‎การสู้ไม่ถอย และศักดิ์ศรี และความภาคภูมิ

64
00:05:13,147 --> 00:05:15,358
‎กับทัศนคติ "คุณไม่ชอบผมเหรอ แล้วไง"

65
00:05:15,441 --> 00:05:16,776
‎คุณมองผมเป็นคนยังไง

66
00:05:16,859 --> 00:05:18,361
‎- ผมเหมือนคนเลวเหรอ
‎- ผมไม่รู้ แคสเซียส

67
00:05:18,444 --> 00:05:20,363
‎คุณน่ะ… อย่างที่คุณบอก เป็นคนยิ่งใหญ่

68
00:05:20,446 --> 00:05:23,240
‎และคนจำนวนมากแม้แต่คนดำ

69
00:05:23,324 --> 00:05:25,576
‎ก็ไม่สบายใจกับเรื่องนี้ คนบอกว่าเขาปากเก่ง

70
00:05:25,659 --> 00:05:28,245
‎ผมไม่จำเป็นต้องเป็นอย่างที่คุณอยากให้ผมเป็น

71
00:05:28,329 --> 00:05:29,872
‎นั่นเป็นช่วงเวลาแห่งการเปลี่ยนผ่าน

72
00:05:29,955 --> 00:05:34,126
‎และอาลีก็เป็นด่านหน้า
‎ของการเปลี่ยนผ่านนี้เช่นเดียวกับมัลคอล์ม

73
00:05:34,627 --> 00:05:37,338
‎ผมมีอิสระที่จะเป็นในสิ่งที่ผมอยากเป็น
‎และคิดในสิ่งที่ผมอยากคิด

74
00:05:37,421 --> 00:05:38,339
‎ใช่แล้ว

75
00:05:39,799 --> 00:05:44,637
‎พวกเขาเปลี่ยนมุมมองที่โลกมีต่อคนดำ

76
00:05:48,182 --> 00:05:51,727
‎ทำไมคนขาวไม่กี่คน

77
00:05:53,104 --> 00:05:55,689
‎ถึงปกครองคนดำเยอะขนาดนี้ได้

78
00:05:57,233 --> 00:06:01,195
‎มาร์ติน ลูเธอร์ คิง
‎ผู้ที่มีอิทธิพลทางความคิดของผม

79
00:06:01,278 --> 00:06:03,781
‎พูดกับคนที่เราปรารถนาจะเป็น

80
00:06:03,864 --> 00:06:06,117
‎มัลคอล์มพูดกับตัวเราในอดีต

81
00:06:06,617 --> 00:06:07,785
‎และคนที่กดขี่พวกเรา

82
00:06:10,037 --> 00:06:13,541
‎ชาวอเมริกันมุสลิมเชื้อสายนิโกร

83
00:06:13,624 --> 00:06:16,085
‎เป็นกลุ่มที่มีอิทธิพลมากที่สุดในหมู่คนดำ

84
00:06:16,168 --> 00:06:19,755
‎ไมค์ วอลเลซเคยทำรายการทีวี
‎เกี่ยวกับกลุ่มเนชั่นออฟอิสลาม

85
00:06:19,839 --> 00:06:22,341
‎ที่ชื่อว่า "ความเกลียดชัง
‎เป็นผลผลิตของความเกลียดชัง"

86
00:06:22,425 --> 00:06:24,635
‎ชาวมุสลิมรวมตัวกันปีละสี่หรือห้าครั้ง

87
00:06:24,718 --> 00:06:26,345
‎ในเมืองใหญ่ๆ ของอเมริกา

88
00:06:26,429 --> 00:06:28,180
‎เพื่อฟังผู้นำของพวกเขา เอไลจาห์ มูฮัมหมัด

89
00:06:28,764 --> 00:06:31,267
‎ผู้ก่อตั้งและผู้นำทางจิตวิญญาณของกลุ่ม

90
00:06:32,059 --> 00:06:35,104
‎ศาสนาคริสต์ทำให้คุณผิดหวัง

91
00:06:35,187 --> 00:06:39,483
‎(เอไลจาห์ มูฮัมหมัด
‎ผู้นำกลุ่มเนชั่นออฟอิสลาม ปี 1934 ถึง 1975)

92
00:06:42,111 --> 00:06:44,655
‎แต่ที่ชาวนิวยอร์ก
‎สนใจยิ่งกว่าคือมัลคอล์ม เอ็กซ์

93
00:06:44,738 --> 00:06:46,574
‎ศาสนาจารย์มุสลิมประจำนิวยอร์ก

94
00:06:46,657 --> 00:06:50,870
‎โดยธรรมชาติแล้วชายผิวดำนั้นศักดิ์สิทธิ์

95
00:06:51,370 --> 00:06:54,874
‎นี่หมายความว่าโดยธรรมชาติแล้ว
‎คนขาวเป็นคนชั่วร้ายเหรอ

96
00:06:54,957 --> 00:06:57,668
‎โดยธรรมชาติแล้วเขาเป็นสิ่งอื่น
‎นอกเหนือจากคำว่าศักดิ์สิทธิ์

97
00:06:58,836 --> 00:07:01,755
‎คำวิจารณ์คนขาวสร้างแรงกระเพื่อมมาก

98
00:07:01,839 --> 00:07:03,549
‎เพราะก่อนหน้านี้

99
00:07:04,049 --> 00:07:06,343
‎คุณจะพูดอะไรแบบนั้นได้แต่ในที่ลับ

100
00:07:06,427 --> 00:07:09,138
‎ที่แน่ๆ คุณเรียกคนขาวว่าปีศาจไม่ได้

101
00:07:09,221 --> 00:07:10,347
‎ยิ่งเป็นที่แจ้งยิ่งไม่ได้

102
00:07:11,265 --> 00:07:12,892
‎โดยธรรมชาติแล้วเขาเป็นคนชั่วร้าย

103
00:07:14,727 --> 00:07:17,813
‎เขาเป็นคนที่โดดเด่น เขาผู้นี้ยอมรับ

104
00:07:17,897 --> 00:07:20,649
‎ว่าครั้งหนึ่งเคยจัดหาโสเภณีและค้ายาเสพติด

105
00:07:20,733 --> 00:07:23,569
‎แต่ตอนนี้เขาเปลี่ยนไปแล้ว
‎เขาไม่สูบบุหรี่หรือดื่มเหล้า

106
00:07:24,570 --> 00:07:26,906
‎ชีวิตของเขาเปลี่ยนไปเมื่อความศรัทธามุสลิม

107
00:07:26,989 --> 00:07:29,992
‎สอนให้เขาไม่ต้องอายที่เป็นคนดำอีกต่อไป

108
00:07:30,701 --> 00:07:33,954
‎เรามีสิ่งที่เรียกว่าจุดอ้างอิง

109
00:07:34,622 --> 00:07:38,417
‎พ่อของมัลคอล์มเป็นจุดอ้างอิงที่ดี
‎แน่นอนว่าแม่เขาด้วย

110
00:07:39,460 --> 00:07:41,962
‎เอิร์ล พ่อของเขาและลูอิส แม่ของเขา

111
00:07:42,463 --> 00:07:45,549
‎เคยเข้าร่วมขบวนการกับมาร์คัส การ์วีย์

112
00:07:46,926 --> 00:07:48,636
‎(มาร์คัส การ์วีย์)

113
00:07:48,719 --> 00:07:51,639
‎องค์กรของพ่อผมพยายาม

114
00:07:51,722 --> 00:07:53,432
‎เชื่อมโยงชาวแอฟริกัน

115
00:07:53,516 --> 00:07:56,810
‎ที่อยู่ในแอฟริกา แคริบเบียน และสหรัฐอเมริกา

116
00:07:58,187 --> 00:08:02,900
‎พ่อผมรู้สึกว่าแทนที่คนแอฟริกันจะเป็นทาสรับใช้

117
00:08:02,983 --> 00:08:05,611
‎พวกเขาต้องหันมาพึ่งพาตัวเอง

118
00:08:06,987 --> 00:08:10,115
‎ถ้าไม่มีการ์วีย์ก็ไม่มีมัลคอล์ม เอ็กซ์

119
00:08:11,242 --> 00:08:12,701
‎การ์วีย์เคยพูดว่า

120
00:08:13,452 --> 00:08:17,122
‎"พวกนิโกร… ไม่กลัว"

121
00:08:17,206 --> 00:08:18,541
‎(นิโกรรุ่นใหม่ไม่มีความกลัว)

122
00:08:20,084 --> 00:08:24,463
‎ไม่มีอิทธิพลอะไรที่ยิ่งใหญ่

123
00:08:24,547 --> 00:08:26,006
‎สำหรับเด็กหนุ่มผิวดำ

124
00:08:26,090 --> 00:08:30,636
‎ไปกว่าการได้อยู่เคียงข้างพ่อผู้รอบรู้

125
00:08:30,719 --> 00:08:34,014
‎ที่มีผู้คนศรัทธา

126
00:08:34,097 --> 00:08:36,808
‎ทั้งในฐานะศาสนาจารย์ นักเทศน์

127
00:08:36,892 --> 00:08:39,477
‎และเป็นตัวแทนขบวนการการ์วีย์

128
00:08:39,979 --> 00:08:42,188
‎พ่อของมัลคอล์มเป็นฮีโร่ของมัลคอล์ม

129
00:08:43,190 --> 00:08:46,819
‎แต่ปัญหาคือมีคนผิวขาว

130
00:08:46,902 --> 00:08:48,529
‎ที่ต้องการปิดปากเอิร์ล ลิตเทิล

131
00:08:49,822 --> 00:08:51,907
‎มัลคอล์มอายุแค่หกขวบ

132
00:08:51,991 --> 00:08:56,120
‎ตอนที่พ่อเขาถูกฆ่าในปี 1931

133
00:08:56,203 --> 00:08:57,621
‎(มีชายถูกรถรางทับ)

134
00:08:57,705 --> 00:08:59,957
‎สิ่งที่พวกนั้นทำกับเขาเลวร้ายมาก

135
00:09:00,749 --> 00:09:02,459
‎หัวเขาถูกกระแทก

136
00:09:02,543 --> 00:09:06,922
‎โดนลากเข้าไปในราง

137
00:09:07,965 --> 00:09:13,137
‎เพื่อให้รถรางที่กำลังแล่นมาทับ

138
00:09:16,765 --> 00:09:19,435
‎ในช่วงห้าหรือหกปีแรกของชีวิต

139
00:09:19,518 --> 00:09:23,022
‎เขามีโอกาสได้สัมผัสด้วยตัวเอง

140
00:09:23,105 --> 00:09:26,442
‎ความยิ่งใหญ่ของพ่อเขา

141
00:09:27,318 --> 00:09:30,946
‎ตลอดช่วงหลายปี
‎เขาจะย้อนกลับไปคิดถึงช่วงเวลาเหล่านั้น

142
00:09:31,739 --> 00:09:33,324
‎ของขบวนการที่นำโดยการ์วีย์

143
00:09:35,367 --> 00:09:38,912
‎จากการรวมตัวกันครั้งนั้น
‎เราได้คนอย่างเอไลจาห์ มูฮัมหมัด

144
00:09:38,996 --> 00:09:41,707
‎ที่ไปตั้งกลุ่มเนชั่นออฟอิสลาม

145
00:09:43,167 --> 00:09:45,878
‎เอไลจาห์ มูฮัมหมัดเอาสิ่งที่เขาเรียนรู้มา

146
00:09:45,961 --> 00:09:48,756
‎แนวคิดเรื่องการมีฐานเศรษฐกิจ

147
00:09:48,839 --> 00:09:52,676
‎ระเบียบวินัยและเครื่องแต่งกายทหาร

148
00:09:52,760 --> 00:09:57,139
‎มาปรับให้เข้ากับแนวคิด
‎ทางศาสนาของชาวมุสลิมผิวดำ

149
00:10:01,644 --> 00:10:03,395
‎ก่อนอายุ 21

150
00:10:03,479 --> 00:10:06,398
‎มัลคอล์ม เอ็กซ์
‎หนีออกจากโรงเรียนไปย่านฮาร์เลม

151
00:10:06,482 --> 00:10:08,692
‎(ปี 1948)

152
00:10:09,068 --> 00:10:11,987
‎เขาขายหวยใต้ดิน วิสกี้เถื่อนที่นั่น

153
00:10:12,071 --> 00:10:15,783
‎จัดหาโสเภณี เสพและขายยาเสพติด

154
00:10:17,951 --> 00:10:21,288
‎ช่วงปลายยุค 40
‎มัลคอล์ม เอ็กซ์ก่อเหตุปล้นในบอสตัน

155
00:10:21,372 --> 00:10:23,207
‎เขาถูกจับเข้าคุก

156
00:10:23,707 --> 00:10:25,459
‎เขาต้องโทษจำคุกด้วยข้อหาปล้น

157
00:10:26,043 --> 00:10:29,004
‎ในเรือนจำรัฐมิชิแกนและแมสซาชูเซตส์

158
00:10:33,342 --> 00:10:37,888
‎ช่วงแรกๆ เขามีความอยากรู้อยากเห็น

159
00:10:38,889 --> 00:10:41,266
‎เหมือนกับคนส่วนใหญ่ที่ใจไม่สงบ

160
00:10:41,350 --> 00:10:45,187
‎ที่สุดท้ายต้องแสดงออกมาด้วยการไปอยู่กับแก๊ง

161
00:10:45,270 --> 00:10:48,691
‎ใจเขาพยายามที่จะเอาชนะ ควบคุม

162
00:10:49,900 --> 00:10:54,196
‎ภายในกำแพงคุกเขาเหมือนเสือที่ถูกขังอยู่

163
00:10:54,279 --> 00:10:55,698
‎ค้นคว้าหาความรู้

164
00:10:55,781 --> 00:10:59,326
‎อ่านหนังสือ บ่มเพาะสติปัญญา

165
00:10:59,410 --> 00:11:02,621
‎นั่นคือเส้นทางสู่การสอนของเขา นั่นคือจุดเริ่มต้น

166
00:11:03,622 --> 00:11:07,251
‎เมื่อเขาพ้นโทษในปี 1952

167
00:11:07,334 --> 00:11:09,503
‎เขากลับไปที่มิชิแกน

168
00:11:09,586 --> 00:11:13,257
‎เขาเข้าไปพัวพันกับกลุ่มเนชั่นออฟอิสลามเต็มตัว

169
00:11:13,340 --> 00:11:16,844
‎ผมมีความสุขและผมขอบคุณอัลลอฮ์

170
00:11:16,927 --> 00:11:19,471
‎สำหรับพลังงานและจิตวิญญาณ

171
00:11:20,264 --> 00:11:24,727
‎ที่พระองค์มอบแด่ศาสนาจารย์มัลคอล์ม

172
00:11:28,772 --> 00:11:32,025
‎ถึงขนาดที่ในปี 1954

173
00:11:33,986 --> 00:11:36,071
‎เขาได้เป็นโฆษกระดับประเทศของกลุ่ม

174
00:11:45,205 --> 00:11:47,207
‎ผมชื่อราห์มัน อาลี

175
00:11:48,876 --> 00:11:52,880
‎ผมภูมิใจและดีใจที่จะบอกว่า
‎ผมเป็นน้องชายคนเดียวของมูฮัมหมัด อาลี

176
00:11:55,174 --> 00:11:56,508
‎พี่เขาไปสวรรค์แล้ว

177
00:11:57,968 --> 00:11:59,720
‎ครั้งต่อไปเราจะเจอกันในสวรรค์

178
00:11:59,803 --> 00:12:00,721
‎เราจะอยู่ในสวรรค์ด้วยกัน

179
00:12:00,804 --> 00:12:03,182
‎(การช่วยผู้อื่นถือเป็น
‎การจ่ายค่าเช่าห้องของคุณบนสวรรค์)

180
00:12:03,265 --> 00:12:05,601
‎ตอนเรายังเป็นเด็กเล็กๆ เขาบอกผมเสมอว่า

181
00:12:05,684 --> 00:12:08,395
‎"ฉันจะเป็นผู้ชายโด่งดังที่สุดในโลก"

182
00:12:08,979 --> 00:12:12,566
‎พูดตอนที่เขายังเป็นเด็กอายุสิบ 11 12 13…

183
00:12:13,066 --> 00:12:15,194
‎แล้วเขาก็ทำได้อย่างที่เขาบอก

184
00:12:18,363 --> 00:12:20,824
‎(ลุยวิลล์ รัฐเคนทักกี)

185
00:12:22,367 --> 00:12:24,828
‎บ้านสีชมพูตรงนั้นเป็นบ้านมูฮัมหมัด อาลี

186
00:12:24,912 --> 00:12:26,914
‎แคสเซียส เคลย์ แต่เราเรียกเขาว่าจีจี

187
00:12:26,997 --> 00:12:28,332
‎(บ้านสมัยเด็กของมูฮัมหมัด อาลี)

188
00:12:28,415 --> 00:12:30,042
‎พวกเราเรียนที่เดียวกันตั้งแต่ประถม

189
00:12:30,125 --> 00:12:32,211
‎ม.ต้นและม.ปลาย

190
00:12:33,337 --> 00:12:35,005
‎เซ็นทรัลไฮเป็นโรงเรียนคนดำแห่งเดียว

191
00:12:35,088 --> 00:12:36,089
‎ในเมืองลุยวิลล์

192
00:12:36,173 --> 00:12:39,676
‎เราไม่มีอุปกรณ์การศึกษาหลักๆ
‎ที่โรงเรียนคนขาวมี

193
00:12:39,760 --> 00:12:42,679
‎พวกเขาไม่ได้สร้างลู่วิ่ง
‎และสนามฟุตบอลไว้ที่เซ็นทรัลไฮ

194
00:12:42,763 --> 00:12:44,264
‎จนกระทั่งตอนรวมโรงเรียนเข้าด้วยกัน

195
00:12:45,182 --> 00:12:47,726
‎แคสเซียส เคลย์ ซีเนียร์เป็นแบปทิสต์ทางใต้

196
00:12:48,227 --> 00:12:51,688
‎แคสเซียส เคลย์ จูเนียร์
‎เป็นแบปทิสต์ทางใต้ พวกเขาไปที่โบสถ์

197
00:12:51,772 --> 00:12:54,149
‎เขาบอกผมว่าครั้งหนึ่งเขาไปลุยวิลล์

198
00:12:54,233 --> 00:12:55,818
‎เขาออกไปนอกโบสถ์เล็กๆ นั้น

199
00:12:56,568 --> 00:12:59,947
‎เพลงสวดที่ร้องกันในโบสถ์
‎เป็นเพลงเดียวกันกับที่ร้องในโบสถ์ของเขา

200
00:13:00,030 --> 00:13:02,074
‎"มีสหายเลิศคือพระเยซู"

201
00:13:04,409 --> 00:13:08,163
‎แล้วท่านศาสนาจารย์ก็บอกเขาว่า
‎"ไอ้หนู ออกไปจากที่นี่"

202
00:13:09,039 --> 00:13:10,499
‎เขาบอกว่า "มีบางอย่างผิดปกติ"

203
00:13:12,918 --> 00:13:15,170
‎"พวกเขาร้องเพลงเดียวกันกับเรา"

204
00:13:15,254 --> 00:13:18,006
‎"ทำไมผมต้องออกไปเพราะผมเป็นคนดำ"

205
00:13:21,510 --> 00:13:23,387
‎มีการแบ่งแยกกันรุนแรงมาก

206
00:13:23,470 --> 00:13:25,305
‎คุณไปที่ป้ายรถเมล์ มีป้าย "โซนคนผิวสี"

207
00:13:25,389 --> 00:13:26,306
‎(ห้องรอสำหรับคนผิวสี)

208
00:13:26,390 --> 00:13:29,351
‎คุณรู้ว่าในห้างสรรพสินค้า
‎คุณไม่สามารถลองเสื้อผ้าได้

209
00:13:29,434 --> 00:13:30,561
‎พวกเขาจะเอาเงินคุณไป

210
00:13:30,644 --> 00:13:32,771
‎แต่คุณต้องซื้อชุดนั้นและหวังว่ามันจะพอดี

211
00:13:32,855 --> 00:13:34,106
‎คุณไม่มีทางได้ลองใส่

212
00:13:38,902 --> 00:13:41,738
‎แคสเซียส เคลย์เกิดในปี 1942

213
00:13:43,532 --> 00:13:47,077
‎เอ็มเม็ตต์ ทิลล์เกิดในปี 1941

214
00:13:48,662 --> 00:13:49,913
‎ที่มันนี่ รัฐมิสซิสซิปปี

215
00:13:49,997 --> 00:13:52,708
‎เกิดเหตุที่ทำให้ทำคนทั้งสหรัฐฯช็อก

216
00:13:52,791 --> 00:13:54,877
‎(รัฐมิสซิสซิปปี 1955)

217
00:13:54,960 --> 00:13:57,296
‎เรื่องราวของเอ็มเม็ตต์ ทิลล์

218
00:13:58,171 --> 00:14:01,258
‎เป็นเหตุการณ์ที่รุนแรงมาก…

219
00:14:01,341 --> 00:14:02,175
‎(แคสเซียส เคลย์
‎วัย 13 ปี)

220
00:14:02,259 --> 00:14:04,595
‎สำหรับชายที่กำลังจะเป็นมูฮัมหมัด อาลี

221
00:14:05,554 --> 00:14:08,307
‎เอ็มเม็ตต์ ทิลล์ วัย 14 ปี
‎ถูกลักพาตัวและถูกฆ่า

222
00:14:08,390 --> 00:14:12,895
‎เขาถูกอ้างว่าผิวปากใส่ภรรยา
‎ของผู้ต้องสงสัย รอย ไบรอันต์

223
00:14:12,978 --> 00:14:16,940
‎คณะลูกขุนตัดสินให้ไบรอันต์
‎และน้องชายต่างแม่ เจ.ดับเบิลยู. ไมลัมพ้นผิด

224
00:14:23,113 --> 00:14:27,367
‎เขามองดูใบหน้าที่ยับเยิน
‎ของเอ็มเม็ตต์ ทิลล์ในหน้านิตยสารเจ็ต

225
00:14:28,118 --> 00:14:31,288
‎เขาได้ยินเรื่องน่ากลัว
‎เกี่ยวกับการแขวนคอจากพ่อของเขา

226
00:14:31,371 --> 00:14:32,915
‎มันยังคงเกิดขึ้น

227
00:14:34,499 --> 00:14:37,711
‎พ่อฉันมีปฏิกิริยารุนแรงกับการกดขี่มาตลอด

228
00:14:38,629 --> 00:14:42,591
‎และพ่อของพ่อก็สอนเขามา
‎เหมือนที่พ่อคนดำคนอื่นๆ สอนลูกในปัจจุบัน

229
00:14:42,674 --> 00:14:43,759
‎วิธีเอาชีวิตรอด

230
00:14:44,927 --> 00:14:46,637
‎และคุณย่าจะพูดว่า

231
00:14:46,720 --> 00:14:48,889
‎"เรื่องนี้กระทบจิตใจพ่อหลานมาก"

232
00:14:48,972 --> 00:14:51,099
‎เขาอยากเป็นคนยิ่งใหญ่

233
00:14:51,892 --> 00:14:53,977
‎แต่เรื่องนี้เป็นความมืดดำในจิตใจเด็ก

234
00:15:04,988 --> 00:15:07,407
‎(ฮาร์เลม นิวยอร์กซิตี)

235
00:15:08,825 --> 00:15:11,161
‎(ปี 1960)

236
00:15:11,662 --> 00:15:15,207
‎ผมเจอมัลคอล์มใน
‎ร้านอาหารเทมเพิลนัมเบอร์เซเว่น

237
00:15:15,916 --> 00:15:18,168
‎ตอนที่มัลคอล์มเดินเข้ามา เขาเหมือนยักษ์

238
00:15:18,669 --> 00:15:20,462
‎มัลคอล์มยักษ์ใหญ่

239
00:15:21,088 --> 00:15:22,172
‎ผมจับมือเขา

240
00:15:23,215 --> 00:15:26,468
‎พลังของมือเขาให้ความรู้สึกเหมือนพระเจ้า

241
00:15:27,511 --> 00:15:29,763
‎ผมพบมัลคอล์มครั้งแรก

242
00:15:30,263 --> 00:15:32,975
‎ประมาณปี 1959 ปี 1960

243
00:15:33,058 --> 00:15:36,478
‎เขาเดินไปตามโถงยาว เขาจับมือทุกคน

244
00:15:36,561 --> 00:15:39,106
‎ลูกพี่ลูกน้องผมจะบอกว่า "ไปถามคำถามเขาสิ"

245
00:15:39,189 --> 00:15:42,818
‎ผมจะตอบว่า "ไม่ๆๆ" ผมกลัวมาก

246
00:15:44,194 --> 00:15:47,155
‎วันอาทิตย์ที่ร้านเทมเพิลนัมเบอร์เซเว่น

247
00:15:47,239 --> 00:15:48,490
‎มัลคอล์มสอน

248
00:15:49,741 --> 00:15:54,454
‎สอง สาม สี่ บางครั้งห้าชั่วโมงติดต่อกัน

249
00:15:54,955 --> 00:15:56,957
‎คนที่ลักพาตัวเรามาและพาเรามาที่นี่

250
00:15:57,040 --> 00:15:58,208
‎ใช่

251
00:15:58,291 --> 00:16:00,669
‎- ที่เอาเรามาเป็นทาส
‎- ใช่

252
00:16:00,752 --> 00:16:03,046
‎- ที่แขวนเราไว้บนต้นไม้
‎- ใช่เลย

253
00:16:03,130 --> 00:16:06,258
‎- ผมไม่ต้องบอกคุณว่าผู้ชายคนไหน
‎- ใช่แล้ว

254
00:16:06,758 --> 00:16:10,429
‎ผมไม่เคยได้ยินใครพูดถึงการทำร้ายจิตใจ

255
00:16:10,512 --> 00:16:12,431
‎ได้อย่างชัดแจ้งแบบที่เขาทำ

256
00:16:13,515 --> 00:16:14,850
‎ภาพยนตร์

257
00:16:14,933 --> 00:16:16,518
‎หนังสือเรียน…

258
00:16:16,601 --> 00:16:18,311
‎(เอ. ปีเตอร์ เบลีย์ สมาชิกผู้ก่อตั้งโอโอเอยู
‎ผู้สื่อข่าว ศาสตราจารย์)

259
00:16:18,395 --> 00:16:20,105
‎รายการโทรทัศน์

260
00:16:20,188 --> 00:16:25,318
‎ทั้งหมดนี้เป็นการทำร้ายทางจิตใจ
‎อย่างไม่หยุดหย่อน

261
00:16:25,819 --> 00:16:27,279
‎ถึงขั้นเรียกเราว่า "ไอ้หนู"

262
00:16:27,362 --> 00:16:29,656
‎ไม่ได้สนใจว่าคุณจะตัวโตแค่ไหน
‎เขาเรียกคุณว่า "ไอ้หนู"

263
00:16:29,740 --> 00:16:32,951
‎มัลคอล์มทำให้คุณเชื่อว่าคุณตายไม่ได้

264
00:16:33,035 --> 00:16:36,997
‎และเมื่อคุณเป็นเด็กหนุ่มที่ได้รับการสอนแบบนั้น

265
00:16:37,581 --> 00:16:38,582
‎นั่นละสิ่งที่จะช่วยคุณ

266
00:16:41,752 --> 00:16:45,630
‎(โรมขอต้อนรับการแข่งขัน
‎กีฬาโอลิมปิกฤดูร้อนครั้งที่ 17)

267
00:16:49,051 --> 00:16:53,388
‎ในปี 1960 แคสเซียส เคลย์อายุ 18 ปี

268
00:16:53,472 --> 00:16:55,682
‎เขายังเด็กยังอ่อนต่อโลก

269
00:16:55,766 --> 00:16:57,726
‎เขาไปโอลิมปิกที่โรม

270
00:16:57,809 --> 00:17:00,103
‎แคสเซียส เคลย์เป็นผู้ชนะจากอเมริกา

271
00:17:00,854 --> 00:17:05,275
‎และถึงอย่างนั้นเขาก็มีเสน่ห์ที่น่าทึ่ง

272
00:17:06,276 --> 00:17:09,862
‎เขาแทบจะกลายเป็นผู้นำหมู่บ้านโอลิมปิก

273
00:17:12,239 --> 00:17:14,159
‎ครั้งแรกที่ผมเห็นเขาใกล้ๆ

274
00:17:14,242 --> 00:17:16,870
‎เขานั่งอยู่ที่ขั้นบันไดในหมู่บ้านโอลิมปิก

275
00:17:18,455 --> 00:17:19,414
‎แล้วเขาก็เริ่มพูดไม่หยุด

276
00:17:19,497 --> 00:17:21,500
‎เขาได้เหรียญและเขาถือมันไว้

277
00:17:21,583 --> 00:17:23,126
‎"ดูสิ ดูสิว่าฉันเป็นใคร ดูสิ ฉันหล่อ…"

278
00:17:23,209 --> 00:17:25,253
‎"ฉันจะเป็นแชมป์โลกรุ่นเฮฟวี่เวท"

279
00:17:25,337 --> 00:17:27,506
‎ไม่มีใครเข้าใจที่เขาพูดสักคำ

280
00:17:27,589 --> 00:17:29,216
‎แต่ผมสังเกตเห็นบางอย่าง

281
00:17:29,883 --> 00:17:32,219
‎ทุกครั้งที่นักกีฬาผู้หญิงเดินผ่าน

282
00:17:32,719 --> 00:17:35,013
‎พวกเธอหยุดและหันกลับมามองเขา

283
00:17:35,722 --> 00:17:37,933
‎ผมบอกว่า "นี่คือคนที่จะได้เป็นอะไรสักอย่าง"

284
00:17:38,016 --> 00:17:40,435
‎"ผมไม่รู้ว่าอะไร แต่มันต้องเป็นอะไรที่ยิ่งใหญ่"

285
00:17:40,519 --> 00:17:42,813
‎บอกหน่อยว่าคุณได้ชื่อโรมันแบบนั้นมาได้ยังไง

286
00:17:42,896 --> 00:17:45,982
‎ตามที่ผมเข้าใจ
‎ผมชื่อแคสเซียส มาร์เซลลัส เคลย์ที่หก

287
00:17:46,066 --> 00:17:49,069
‎และปู่ของปู่ของผมก็เป็นทาสอยู่ที่เคนทักกี

288
00:17:49,152 --> 00:17:51,196
‎ชื่อของเขาตั้งตามชื่อคนสำคัญของเคนทักกี

289
00:17:51,780 --> 00:17:53,240
‎ที่ที่เขาจากมา

290
00:17:53,323 --> 00:17:55,659
‎หรือที่ทุกอย่างเริ่มต้น ผมเองก็ไม่แน่ใจ

291
00:17:55,742 --> 00:17:58,078
‎แต่เมื่อผมเริ่มมีชื่อเสียงเล็กๆ ในวงการมวย

292
00:17:58,161 --> 00:18:00,205
‎คนส่วนใหญ่อยากรู้ว่าผมมาจากไหน

293
00:18:00,288 --> 00:18:03,542
‎และผมได้ชื่อนั้นมาจากไหน
‎แต่ที่จริงผมยังไม่ได้ตรวจสอบเลย

294
00:18:09,339 --> 00:18:12,884
‎เขาภูมิใจที่ได้เป็นตัวแทนอเมริกามาก

295
00:18:12,968 --> 00:18:14,344
‎นี่เป็นเกียรติสูงสุดของเขา

296
00:18:17,139 --> 00:18:19,307
‎และสิ่งหนึ่งที่เขาสังเกตได้คือ

297
00:18:20,809 --> 00:18:22,811
‎ที่นั่นไม่มีป้ายแบ่งแยกสีผิว

298
00:18:26,940 --> 00:18:30,944
‎เขาชอบอิสระในการเคลื่อนไหว
‎ที่เขาไม่เคยสัมผัสมาก่อน

299
00:18:32,863 --> 00:18:34,698
‎ที่นี่ไม่เหมือนลุยวิลล์ รัฐเคนตักกี

300
00:18:34,781 --> 00:18:38,201
‎(โรงละคร เชิญชมและรับฟัง
‎ผู้ส่งสาร เอไลจาห์ มูฮัมหมัด)

301
00:18:39,202 --> 00:18:41,204
‎ผมเป็นตัวแทนที่มาพูดให้ท่านฟัง

302
00:18:42,455 --> 00:18:43,874
‎ผมไม่ใช่หุ่นเชิด

303
00:18:44,416 --> 00:18:45,417
‎ครับท่าน

304
00:18:45,500 --> 00:18:48,795
‎แต่ผมเป็นตัวแทนของพระเจ้า

305
00:18:48,879 --> 00:18:50,046
‎ครับท่าน

306
00:18:50,130 --> 00:18:51,840
‎- ใช่แล้ว
‎- ใช่แล้ว

307
00:18:57,053 --> 00:18:59,848
‎ในนามอันศักดิ์สิทธิ์ของอัลลอฮ์ผู้ยิ่งใหญ่

308
00:19:01,725 --> 00:19:04,019
‎พระเจ้าที่แท้จริงและยังมีชีวิตเพียงหนึ่งเดียว

309
00:19:05,854 --> 00:19:08,523
‎เราต้องขอบคุณพระองค์ตลอดไป
‎สำหรับผู้ส่งสารอันศักดิ์สิทธิ์

310
00:19:08,607 --> 00:19:12,485
‎และผู้ส่งสารเพียงผู้เดียว
‎เอไลจาห์ มูฮัมหมัด ผู้ทรงเกียรติสูงสุด

311
00:19:13,069 --> 00:19:15,530
‎เมื่อไหร่กันที่คุณมีความปลอดภัยในกลุ่มคนขาว

312
00:19:15,614 --> 00:19:16,531
‎ถูกต้อง

313
00:19:16,615 --> 00:19:17,657
‎บอกมาสิ

314
00:19:19,117 --> 00:19:20,869
‎โปรแกรมของผู้ส่งสาร

315
00:19:20,952 --> 00:19:25,624
‎เป็นวินัยที่เราทุกคนต้องการและไม่เคยมี

316
00:19:27,042 --> 00:19:28,084
‎ไม่มีเหล้า

317
00:19:28,168 --> 00:19:30,921
‎ไม่มียา ไม่มีบุหรี่

318
00:19:31,755 --> 00:19:32,589
‎ไม่มีหมู

319
00:19:35,050 --> 00:19:37,802
‎เรียบร้อย สะอาด เป็นระเบียบ

320
00:19:39,179 --> 00:19:42,140
‎ผมคือเมลชิเซเดค ซูพรีม ชาบาซซ์ อัลลอฮ์

321
00:19:42,224 --> 00:19:45,936
‎รู้จักกันในฐานะนักเทศน์สากล
‎ระดับสูงของกลุ่มเนชั่นออฟอิสลาม

322
00:19:46,019 --> 00:19:48,063
‎ในโลกและจักรวาล

323
00:19:49,064 --> 00:19:51,066
‎ผมอายุ 84 ปี

324
00:19:51,149 --> 00:19:53,526
‎เป็นคนที่รักสันติ
‎คุณเข้าใจที่ผมพยายามจะพูดไหม

325
00:19:53,610 --> 00:19:55,362
‎แต่ไม่ได้ยากเลยถ้าจะให้ผมน็อกคุณ

326
00:19:57,364 --> 00:19:58,782
‎เพราะผมถูกฝึกมาแบบนั้น

327
00:20:00,075 --> 00:20:03,411
‎รักสันติ เคารพผู้อื่น ไม่เคยรุกรานใคร

328
00:20:04,037 --> 00:20:04,996
‎แต่ถึงตาย

329
00:20:06,748 --> 00:20:10,669
‎พี่ชายที่คุณคิดว่าถ่อมตัว หงิมๆ ไม่มั่นใจ

330
00:20:11,253 --> 00:20:16,258
‎พี่ชายคนนั้นเย็นชาเหมือนน้ำแข็งเมื่อถึงตอนสอน

331
00:20:18,760 --> 00:20:20,595
‎คุณบอกว่าเราเกลียดคนขาว

332
00:20:20,679 --> 00:20:22,013
‎เราไม่ได้เกลียดใคร

333
00:20:22,597 --> 00:20:24,432
‎เรารักคนของเรามาก

334
00:20:24,516 --> 00:20:29,187
‎พวกเขาคิดว่าเราเกลียด
‎คนที่สร้างความอยุติธรรมต่อพวกเขา

335
00:20:35,902 --> 00:20:38,822
‎นี่คือสถานีดับเบิลยูเอชเอเอส
‎ในลุยวิลล์ รัฐเคนตักกี

336
00:20:38,905 --> 00:20:41,241
‎และแขกของเราในคืนนี้
‎แคสเซียส เคลย์จากลุยวิลล์

337
00:20:41,324 --> 00:20:43,660
‎มือวางอันดับสี่ของโลกรุ่นเฮฟวี่เวท สวัสดีครับ

338
00:20:43,743 --> 00:20:48,456
‎คุณคิดว่าคุณเป็นนักมวยที่เก่งเท่าโจ หลุยส์ไหมคะ

339
00:20:48,540 --> 00:20:50,792
‎ผมไม่เก่งเท่าแต่เก่งกว่า

340
00:20:50,875 --> 00:20:55,213
‎ผมมีชั้นเชิงกว่า เร็วกว่า และพูดมากกว่า

341
00:20:56,506 --> 00:20:58,591
‎ใครชนะเหรียญทองโอลิมปิกที่โรม

342
00:20:59,592 --> 00:21:00,427
‎เขาเป็นฮีโร่

343
00:21:00,510 --> 00:21:01,594
‎(แคสเซียส เคลย์
‎ผู้ชนะเหรียญทองโอลิมปิกปี 1960)

344
00:21:02,929 --> 00:21:06,141
‎แต่พอเขากลับไปที่ลุยวิลล์
‎เขาก็พบว่าลุยวิลล์เหมือนเดิม

345
00:21:08,018 --> 00:21:11,146
‎ผมเพิ่งกลับมาจากโรม ผมอยากต่อยมวยอาชีพ

346
00:21:11,229 --> 00:21:12,939
‎ความเข้าใจที่ถือกันเป็นปกติ

347
00:21:13,023 --> 00:21:15,984
‎คือนักกีฬาผิวดำจะต้องเคารพกฎสิทธิพลเมือง

348
00:21:16,067 --> 00:21:17,861
‎ผู้คนจะเห็นเขาแต่ไม่มีใครฟังเขาพูด

349
00:21:37,255 --> 00:21:38,256
‎เขาชนะโอลิมปิก

350
00:21:38,340 --> 00:21:41,301
‎เขาได้ไปที่ต่างประเทศที่ที่ไม่มีการแบ่งแยกสีผิว

351
00:21:41,384 --> 00:21:43,470
‎เขากลับมาบ้านคิดว่าการเป็นแชมป์

352
00:21:43,553 --> 00:21:45,180
‎จะเปลี่ยนอะไรๆ แต่มันไม่ใช่

353
00:21:48,558 --> 00:21:50,810
‎แคสเซียส เคลย์ไปที่ร้านอาหาร

354
00:21:52,645 --> 00:21:56,441
‎คนขาวที่เคาน์เตอร์บอกว่า
‎"เราไม่ให้บริการคนแบบนาย ไอ้หนุ่ม"

355
00:21:57,067 --> 00:22:00,403
‎เขาอยู่ที่นั่น
‎สวมแจ็กเกตโอลิมปิก คล้องเหรียญทอง

356
00:22:00,487 --> 00:22:01,529
‎เขาอับอายมาก

357
00:22:02,864 --> 00:22:05,116
‎ในตอนนั้นเขาผิดหวังกับอเมริกา

358
00:22:06,117 --> 00:22:07,786
‎เขากระชากเหรียญออก

359
00:22:07,869 --> 00:22:09,662
‎แล้วโยนลงแม่น้ำ

360
00:22:17,420 --> 00:22:20,090
‎เขาผิดหวังที่คิดว่า "ฉันนำชัยชนะมาให้อเมริกา"

361
00:22:20,173 --> 00:22:23,051
‎"ฉันเป็นแชมป์ ฉันชนะ
‎แต่ยังต้องอยู่ในโลกของการแบ่งแยก"

362
00:22:24,928 --> 00:22:26,221
‎ผมคิดว่าเรื่องนี้ทำเขาผิดหวัง

363
00:22:26,304 --> 00:22:28,431
‎ที่จริงเรื่องนี้ทำให้เราทั้งหมดตื่นขึ้นมา

364
00:22:31,101 --> 00:22:34,229
‎ผมกอร์ดอน บี. เดวิดสัน
‎ทนายของกลุ่มผู้สนับสนุนลุยวิลล์

365
00:22:34,312 --> 00:22:35,522
‎เจ้าของแคสเซียส เคลย์

366
00:22:35,605 --> 00:22:38,525
‎และผมถูกจ้างมาเพื่อ
‎ทำให้กลุ่มกับแคสเซียส เคลย์อยู่ร่วมกัน

367
00:22:39,317 --> 00:22:45,323
‎ตอนนี้เขาเป็นที่สนใจของชาวผิวขาวในลุยวิลล์

368
00:22:45,407 --> 00:22:47,742
‎ที่มองเขาเป็นสินค้า

369
00:22:47,826 --> 00:22:50,120
‎โอเคไหม สิ่งที่เอาไว้ขายได้

370
00:22:50,203 --> 00:22:52,330
‎ผมดับเบิลยู.แอล. ลีออน บราวน์

371
00:22:52,414 --> 00:22:55,458
‎ประธานกรรมการ
‎บริษัทบราวน์ฟอร์แมนดิสทิลเลอร์ส

372
00:22:56,376 --> 00:23:02,298
‎กลุ่มนักธุรกิจที่ร่ำรวยมากตั้งกลุ่มผู้สนับสนุนลุยวิลล์

373
00:23:02,382 --> 00:23:05,301
‎เพื่อบริหารอาชีพนักมวยของเขา

374
00:23:05,385 --> 00:23:07,387
‎เจ.ดี. สเตทสัน โคลแมน

375
00:23:07,470 --> 00:23:09,347
‎ผมเวิร์ธ บิงแฮม ผู้ช่วยที่สำนักพิมพ์…

376
00:23:09,431 --> 00:23:11,766
‎และเขาถูกควบคุม

377
00:23:11,850 --> 00:23:16,563
‎โดยคนรวยแห่งลุยวิลล์ทั้ง 11 คนนี้

378
00:23:16,646 --> 00:23:18,982
‎ผมเป็นหนึ่งในผู้ก่อตั้งกลุ่มแคสเซียส เคลย์

379
00:23:19,607 --> 00:23:23,278
‎พอคุยกับพวกเขาคุณจะรู้สึกได้ว่า

380
00:23:23,361 --> 00:23:26,698
‎พวกเขากำลังพูดถึงม้าแข่งของพวกเขา

381
00:23:26,781 --> 00:23:29,117
‎"เขาเป็นเด็กดีมาก"

382
00:23:33,455 --> 00:23:35,665
‎(ปี 1961)

383
00:23:37,584 --> 00:23:39,586
‎แคสเซียสไปไมอามี

384
00:23:40,587 --> 00:23:42,547
‎เพื่อฝึกกับแอนเจโล ดันดี

385
00:23:43,131 --> 00:23:45,717
‎หนึ่งในเทรนเนอร์ที่เก่งที่สุดในวงการ

386
00:23:47,552 --> 00:23:48,887
‎(โรงยิมฟิฟธ์สตรีท ชื่อดังระดับโลก)

387
00:23:50,346 --> 00:23:53,808
‎แล้วเขาก็พบชายคนหนึ่งชื่ออับดุล ราห์มัน

388
00:23:54,392 --> 00:23:55,518
‎"กัปตันแซม"

389
00:23:55,602 --> 00:23:57,228
‎(อับดุล ราห์มัน หรือกัปตันแซม)

390
00:23:57,312 --> 00:23:59,355
‎พ่อผมเป็นกัปตันของมัสยิดไมอามี

391
00:23:59,439 --> 00:24:00,273
‎(มูฮัมหมัด วาลี)

392
00:24:00,356 --> 00:24:04,110
‎ตรงนี้เคยเป็นพื้นที่ของมัสยิดในตอนนั้น

393
00:24:04,194 --> 00:24:07,739
‎เขาออกไปแจกหนังสือพิมพ์มูฮัมหมัดสปีคส์

394
00:24:07,822 --> 00:24:11,201
‎เขาได้ยินคนจากอีกฝั่งถนนตะโกนว่า

395
00:24:11,993 --> 00:24:14,037
‎"ทำไมคนถึงเรียกเราว่านิโกร"

396
00:24:14,954 --> 00:24:16,915
‎"ทำไมเราถึงหูหนวก เป็นใบ้ และตาบอด"

397
00:24:16,998 --> 00:24:18,291
‎(เนชั่นออฟอิสลาม
‎มัสยิดมูฮัมหมัดที่ 29)

398
00:24:18,374 --> 00:24:22,045
‎"ทำไมทุกคนถึงคืบหน้า แต่เราล้าหลัง"

399
00:24:22,545 --> 00:24:25,840
‎พ่อผมบอกว่า
‎"นี่ นาย ฉันว่านายเข้าใจคำสอนดี"

400
00:24:26,674 --> 00:24:28,843
‎"ใช่ พวก ฉันแคสเซียส เคลย์ "

401
00:24:28,927 --> 00:24:31,679
‎แล้วพวกเขาก็ถูกชะตากันทันที

402
00:24:32,931 --> 00:24:36,976
‎คนส่วนใหญ่ของอเมริกาไม่รู้เลย

403
00:24:37,060 --> 00:24:39,062
‎ว่าแคสเซียส เคลย์มีความลับ

404
00:24:39,854 --> 00:24:42,190
‎ว่าเขาอาจจะมีชีวิตสองด้าน

405
00:24:42,273 --> 00:24:43,858
‎(ปี 1960)

406
00:24:43,942 --> 00:24:45,360
‎(ปี 1959)

407
00:24:48,571 --> 00:24:53,535
‎ในปี 1959 แคสเซียส เคลย์
‎ไปที่การแข่งขันมวยสากลสมัครเล่นที่ชิคาโก

408
00:24:54,369 --> 00:24:55,787
‎เขามีเวลาว่างจึงเดินไปตามถนน

409
00:24:55,870 --> 00:24:58,039
‎เขาได้เจอสมาชิกของกลุ่มเนชั่นออฟอิสลาม

410
00:24:58,122 --> 00:24:59,123
‎(ความจริงคืออาวุธที่ดีที่สุด)

411
00:25:01,543 --> 00:25:03,753
‎และหนึ่งในนั้นยื่นแผ่นเสียงให้เขา

412
00:25:04,462 --> 00:25:05,630
‎"สวรรค์ของคนขาว

413
00:25:05,713 --> 00:25:07,674
‎คือนรกของคนดำ"

414
00:25:07,757 --> 00:25:11,052
‎โดยหลุยส์ เอ็กซ์
‎ซึ่งต่อมารู้จักกันในชื่อหลุยส์ ฟาร์ราข่าน

415
00:25:11,135 --> 00:25:13,805
‎มีช่วงนึงที่คนเรียกเขาว่า
‎คาลิปโซ จีน เดอะชาร์เมอร์

416
00:25:15,515 --> 00:25:19,269
‎(หลุยส์ ฟาร์ราข่าน
‎ฉายาเดิม คาลิปโซ จีน เดอะชาร์เมอร์)

417
00:25:23,147 --> 00:25:25,441
‎แคสเซียสนำแผ่นเสียงนี้กลับไปที่ลุยวิลล์

418
00:25:25,525 --> 00:25:28,236
‎เขาเล่นซ้ำแล้วซ้ำอีก

419
00:25:37,245 --> 00:25:38,079
‎(ปี 1959 และ 1960)

420
00:25:38,162 --> 00:25:40,456
‎เขาเล่นซ้ำไปซ้ำมา

421
00:25:45,295 --> 00:25:48,006
‎ตอนที่เขาไปฝึกที่โรงยิมฟิฟธ์สตรีทในไมอามี

422
00:25:48,715 --> 00:25:51,843
‎ผมเห็นคนสับเปลี่ยนหน้ากันเข้ามาในค่าย

423
00:25:52,760 --> 00:25:57,181
‎แซม แซ็กซัน กัปตันแซมอยู่กับเขา

424
00:25:57,265 --> 00:26:00,018
‎และเท่าที่แองเจโล ดันดีรู้

425
00:26:00,101 --> 00:26:02,854
‎เขาเป็นเพื่อนสมัยเด็ก
‎ที่แคสเซียสให้เข้ามาในยิมด้วย

426
00:26:02,937 --> 00:26:05,565
‎ผมเพิ่งผ่านศึกเฮนรี่ คูเปอร์มาได้

427
00:26:05,648 --> 00:26:07,358
‎ทุกวันพวกเขาจะมารวมตัวกัน

428
00:26:08,067 --> 00:26:10,778
‎เขาจะสอนแคสเซียส เคลย์เรื่องศาสนาอิสลาม

429
00:26:11,821 --> 00:26:13,698
‎และนำคำสอนมาสู่เขา

430
00:26:13,781 --> 00:26:16,492
‎(นิยามการปฏิวัติของนิโกร)

431
00:26:16,576 --> 00:26:21,289
‎กลุ่มเนชั่นออฟอิสลามเริ่มสอนเคลย์

432
00:26:21,956 --> 00:26:25,877
‎ทุกความเป็นเลิศของคนผิวดำ

433
00:26:25,960 --> 00:26:28,630
‎และความสำเร็จสูงสุดของคนผิวดำ

434
00:26:28,713 --> 00:26:30,298
‎(กลุ่มเนชั่นออฟอิสลาม
‎มัสยิดมูฮัมหมัดที่ 29)

435
00:26:30,381 --> 00:26:33,968
‎กัปตันแซมเริ่มให้คำชี้แนะแคสเซียส เคลย์…

436
00:26:34,677 --> 00:26:36,471
‎นั่นคือสิ่งที่ผมสอน

437
00:26:36,554 --> 00:26:39,891
‎ด้วยตำแหน่งของ
‎เอไลจาห์ มูฮัมหมัดผู้ทรงเกียรติ…

438
00:26:40,642 --> 00:26:42,435
‎และผู้นำชาวนิโกรเหล่านี้…

439
00:26:42,518 --> 00:26:46,314
‎พร้อมกับขุมพลังมัลคอล์ม เอ็กซ์ที่กำลังร้อนแรง

440
00:26:46,814 --> 00:26:50,318
‎แคสเซียสเข้าใกล้กลุ่มเนชั่นออฟอิสลามมากขึ้น

441
00:26:51,277 --> 00:26:53,112
‎เขาไม่ได้เข้าร่วมกับกลุ่มเนชั่น

442
00:26:53,738 --> 00:26:55,239
‎แต่เขาสนใจ

443
00:26:58,493 --> 00:27:02,330
‎คุณคิดว่าหากไม่มีศรัทธา
‎พี่ชายคุณจะกลายเป็นคนที่ยิ่งใหญ่ที่สุดได้ไหม

444
00:27:03,247 --> 00:27:04,123
‎ไม่ครับ

445
00:27:04,207 --> 00:27:07,377
‎ศรัทธาของศาสนาอิสลามทำให้เขามั่นใจ

446
00:27:07,960 --> 00:27:09,879
‎พระเจ้าทรงประเสริฐ

447
00:27:09,962 --> 00:27:12,882
‎พระเจ้าทรงมีพลัง พระเจ้าทรงมีความชอบธรรม

448
00:27:12,965 --> 00:27:16,135
‎เอไลจาห์ มูฮัมหมัด มัลคอล์ม เอ็กซ์
‎ทำให้เขามั่นใจว่าเขาจะยิ่งใหญ่

449
00:27:18,388 --> 00:27:19,972
‎(ปี 1962)

450
00:27:20,056 --> 00:27:25,395
‎ในเดือนมิถุนายน
‎แคสเซียสกับน้องชายกำลังอยู่ที่บ้านในลุยวิลล์

451
00:27:26,437 --> 00:27:28,398
‎พวกเขาได้รับโทรศัพท์จากกัปตันแซม

452
00:27:29,440 --> 00:27:33,236
‎กลุ่มเนชั่นออฟอิสลามจัดงานชุมนุมใหญ่ในดีทรอยต์

453
00:27:33,736 --> 00:27:36,406
‎แคสเซียสกับรูดี้ตื่นเต้นมาก

454
00:27:36,489 --> 00:27:38,741
‎พวกเขาไม่เคยเห็นผู้ส่งสารด้วยตาตัวเอง

455
00:27:38,825 --> 00:27:41,536
‎กัปตันแซมขับรถจากไมอามีไปลุยวิลล์

456
00:27:41,619 --> 00:27:44,330
‎ไปรับพี่น้องเคลย์แล้วขับต่อไปที่ดีทรอยต์

457
00:27:45,206 --> 00:27:49,502
‎แต่ก่อนที่พวกเขาจะไปที่สนามกีฬาโอลิมเปีย
‎แซมพาพวกเขาไปที่ร้านอาหาร

458
00:27:50,044 --> 00:27:54,257
‎และคนที่อยู่ในร้านนั้นคือมัลคอล์ม เอ็กซ์

459
00:27:57,218 --> 00:28:01,013
‎มัลคอล์ม เอ็กซ์กำลังนั่งอยู่ที่โต๊ะ

460
00:28:01,097 --> 00:28:04,225
‎เขานั่งที่โต๊ะหันหน้าไปทางประตูอย่างเคย

461
00:28:04,308 --> 00:28:07,520
‎เหมือนในหนังคาวบอยตะวันตกยุคก่อนเลย

462
00:28:09,731 --> 00:28:12,108
‎มีบอดี้การ์ดล้อมรอบโต๊ะของมัลคอล์ม

463
00:28:13,109 --> 00:28:14,610
‎แคสเซียสตื่นเต้นจนทำอะไรไม่ถูก

464
00:28:18,489 --> 00:28:20,283
‎น้อยมากที่แคสเซียสจะตื่นเต้นแบบนี้

465
00:28:21,159 --> 00:28:24,120
‎"เขาทำเหมือนว่าฉันควรจะรู้ว่าเขาเป็นใคร"

466
00:28:25,288 --> 00:28:26,998
‎"ฉันไม่เคยได้ยินชื่อเขาเลย"

467
00:28:27,582 --> 00:28:30,334
‎"โลกของเราต่างกันโดยสิ้นเชิง"

468
00:28:31,085 --> 00:28:35,131
‎"อันที่จริง เอไลจาห์ มูฮัมหมัด
‎สั่งสอนพวกเรามุสลิม

469
00:28:35,214 --> 00:28:37,550
‎ให้ต่อต้านกีฬาทุกรูปแบบ"

470
00:28:39,051 --> 00:28:40,011
‎ตลกดีนะ

471
00:28:40,845 --> 00:28:42,180
‎พ่อฉันไม่รู้ว่าเขาเป็นใคร

472
00:28:42,263 --> 00:28:47,477
‎แต่เขาแค่ตามน้ำไป ไหลไปตามสถานการณ์

473
00:28:48,102 --> 00:28:50,813
‎"ถ้าผู้ชายคนนี้คิดว่าตัวเองโด่งดัง

474
00:28:51,397 --> 00:28:52,857
‎งั้นฉันก็จะเออออไปกับเขา"

475
00:28:52,940 --> 00:28:54,692
‎"แน่นอนว่าผมรู้จักคุณ คุณยอดมาก"

476
00:28:58,654 --> 00:29:00,156
‎มัลคอล์ม เอ็กซ์เป็นอัจฉริยะ

477
00:29:01,783 --> 00:29:05,077
‎เขาพูดความจริงเรื่องคนดำ
‎ได้รับการปฏิบัติไม่เท่าเทียมในอเมริกา

478
00:29:06,204 --> 00:29:07,789
‎มันไม่ใช่ความเกลียดชัง มันคือความจริง

479
00:29:07,872 --> 00:29:09,791
‎(พระเจ้ามีเพียงอัลลอฮ์ มูฮัมหมัดเป็นอัครสาวก)

480
00:29:09,874 --> 00:29:12,877
‎รูดี้กับแคสเซียสไปที่สนามกีฬาโอลิมเปีย

481
00:29:13,753 --> 00:29:15,087
‎แล้วพวกเขาเห็นอะไร

482
00:29:15,171 --> 00:29:17,215
‎(เอฟโอไอ)

483
00:29:17,298 --> 00:29:19,926
‎พวกเขาเห็นกองทัพคนดำ

484
00:29:20,009 --> 00:29:21,260
‎คนดำที่ภาคภูมิ

485
00:29:21,344 --> 00:29:24,096
‎ใส่สูทสีดำผูกหูกระต่าย

486
00:29:24,180 --> 00:29:27,099
‎พวกเขามีระเบียบมีวินัย

487
00:29:27,183 --> 00:29:30,978
‎ก่อนคนขาวบุกเรามีอารยธรรมที่ยิ่งใหญ่

488
00:29:31,062 --> 00:29:35,441
‎ยิ่งใหญ่กว่าสิ่งที่คนขาวสร้างขึ้นบนโลก

489
00:29:36,025 --> 00:29:40,363
‎และสารที่แคสเซียสได้ยินในวันนั้น
‎คือแยกจากกันหรือตาย

490
00:29:41,280 --> 00:29:43,616
‎แยกจากกันหรือตาย

491
00:29:44,534 --> 00:29:48,412
‎เราไม่ต้องการรวมกลุ่ม เราต้องการแยกกัน

492
00:29:50,289 --> 00:29:54,252
‎เราไม่ต้องการอะไรนอกจากอิสรภาพ

493
00:29:55,044 --> 00:29:58,297
‎เพื่อเป็นเจ้าของดินแดนบางส่วนในโลกนี้
‎ที่เราเรียกได้ว่าเป็นของเรา

494
00:30:01,259 --> 00:30:04,387
‎การวิเคราะห์นี้ที่ว่าคนขาวเป็นปีศาจ

495
00:30:04,470 --> 00:30:07,557
‎ดึงดูดใจผู้คนเป็นอย่างมาก

496
00:30:07,640 --> 00:30:11,352
‎คนที่เคยสัมผัสนรกบนดินในเงื้อมมือคนขาว

497
00:30:11,435 --> 00:30:15,731
‎ศาสนาคริสต์จะมีประโยชน์อะไรกับคุณและผม

498
00:30:16,524 --> 00:30:23,364
‎ถ้าศาสนาไม่ปกป้องเราจากการถูกแขวนคอ

499
00:30:23,447 --> 00:30:24,282
‎ใช่

500
00:30:25,950 --> 00:30:28,411
‎พวกเขาบอกว่าพวกเขาเป็นสาวกของพระเยซู

501
00:30:28,911 --> 00:30:30,746
‎พวกเขาเป็นสาวกของปีศาจ

502
00:30:39,672 --> 00:30:42,425
‎"เป็นครั้งคราวที่ผมได้ยินว่าแคสเซียส

503
00:30:42,508 --> 00:30:46,679
‎ไปที่มัสยิดและร้านอาหารมุสลิมในหลายเมือง"

504
00:30:46,762 --> 00:30:48,139
‎(อัตชีวประวัติของมัลคอล์ม เอ็กซ์)

505
00:30:48,222 --> 00:30:52,435
‎"และถ้าผมไปบรรยายที่ไหนก็ตาม ถ้าแคสเซียส

506
00:30:52,518 --> 00:30:56,063
‎อยู่ห่างไปไม่ไกล เขาจะมาร่วมฟังด้วย"

507
00:31:03,696 --> 00:31:06,657
‎(ปี 1963)

508
00:31:09,660 --> 00:31:11,913
‎ในเดือนมีนาคมปี 1963

509
00:31:13,456 --> 00:31:16,959
‎แคสเซียสไปนิวยอร์กเพื่อสู้กับดั๊ก โจนส์

510
00:31:17,043 --> 00:31:18,920
‎(แมดิสันสแควร์การ์เดน
‎แคสเซียส เคลย์ปะทะดั๊ก โจนส์)

511
00:31:19,503 --> 00:31:20,421
‎ใครอยู่ที่นั่น

512
00:31:22,048 --> 00:31:26,344
‎มัลคอล์มให้ความสนใจ
‎นักชกรุ่นเฮฟวี่เวทผู้นี้เป็นพิเศษ

513
00:31:26,844 --> 00:31:29,972
‎(เคลย์ชนะด้วยคะแนนเป็นเอกฉันท์)

514
00:31:30,056 --> 00:31:30,890
‎(แคสเซียส เคลย์ชนะ)

515
00:31:31,557 --> 00:31:35,770
‎วันต่อมามีคนเห็นแคสเซียส เคลย์

516
00:31:35,853 --> 00:31:39,440
‎ใส่สูทสีเข้ม เสื้อเชิ้ตสีขาว ผูกหูกระต่ายสีดำ

517
00:31:39,523 --> 00:31:40,483
‎(ชายที่ทำคนล้นอัฒจันทร์)

518
00:31:40,566 --> 00:31:43,152
‎จากนั้นเขาก็ให้สัมภาษณ์กับนิวยอร์กโพสต์

519
00:31:43,945 --> 00:31:47,823
‎เขาถูกถามว่าทำไม
‎เขาไม่เข้าร่วมเดินขบวนเรียกร้องสิทธิพลเมือง

520
00:31:49,283 --> 00:31:51,786
‎เขาบอกว่า
‎"ผมไม่เชื่อเรื่องการไม่ใช้ความรุนแรง"

521
00:31:52,578 --> 00:31:55,581
‎และ "ผมเชื่อในตาต่อตาฟันต่อฟัน"

522
00:31:56,624 --> 00:31:58,209
‎มันชัดเจนมากว่าเกิดอะไรขึ้น

523
00:31:58,793 --> 00:31:59,877
‎เขาอยู่ที่ฮาร์เลม

524
00:32:00,544 --> 00:32:02,213
‎เขาใช้เวลาอยู่กับมัลคอล์ม

525
00:32:03,255 --> 00:32:07,718
‎มัลคอล์มพามูฮัมหมัด อาลีมาที่ร้านเทมเพิล
‎และแนะนำมูฮัมหมัด อาลีให้เรารู้จัก

526
00:32:07,802 --> 00:32:12,556
‎ความสัมพันธ์ระหว่างพวกเขาเป็นแบบครูกับศิษย์

527
00:32:14,433 --> 00:32:16,018
‎พวกเขาต่างวัยกัน

528
00:32:16,102 --> 00:32:19,146
‎หนุ่มน้อยวัย 22 ปี

529
00:32:19,230 --> 00:32:23,693
‎และมัลคอล์มที่อายุมากกว่านิดหน่อย

530
00:32:23,776 --> 00:32:25,653
‎มีความเข้าใจโลก

531
00:32:25,736 --> 00:32:28,656
‎นั่นจะเป็นส่วนช่วยเสริมมูฮัมหมัด อาลี

532
00:32:28,739 --> 00:32:31,158
‎คุณอยู่ใกล้มัลคอล์มและไม่เรียนรู้ไม่ได้

533
00:32:31,742 --> 00:32:33,411
‎มัลคอล์มแบ่งปันความรู้

534
00:32:38,499 --> 00:32:41,127
‎ถ้ารัฐบาลปกป้องเราไม่ได้‎ ‎เราควรทำยังไง

535
00:32:41,877 --> 00:32:45,256
‎ไปหาตัวคนที่ระเบิดโบสถ์
‎ในเบอร์มิงแฮม รัฐแอละแบมา

536
00:32:45,339 --> 00:32:46,465
‎(โบสถ์ระเบิด เด็กตายสี่)

537
00:32:47,800 --> 00:32:51,387
‎ถ้าพวกเขาหาคนร้ายไม่ได้ เราจะไปหาเอง

538
00:32:51,470 --> 00:32:52,596
‎และเมื่อเราพบว่า…

539
00:32:53,681 --> 00:32:54,807
‎ผมไม่อยากฟัง

540
00:32:54,890 --> 00:32:57,393
‎และเมื่อเรารู้ว่าเป็นใคร

541
00:32:57,476 --> 00:33:00,646
‎ที่ฆ่าลูกสาวของเรา

542
00:33:00,730 --> 00:33:05,234
‎กฎแห่งความยุติธรรมก็คือฆาตกรควรถูกฆ่า

543
00:33:05,317 --> 00:33:07,319
‎ตอนที่แคสเซียส เคลย์พบกับมัลคอล์ม เอ็กซ์

544
00:33:08,154 --> 00:33:12,199
‎เขาไม่รู้เลยว่ามัลคอล์ม
‎กำลังมุ่งสู่ทิศทางใหม่ทางการเมือง

545
00:33:12,867 --> 00:33:15,995
‎มัลคอล์มเชื่อว่ากลุ่มเนชั่นออฟอิสลามมีศักยภาพ

546
00:33:16,078 --> 00:33:19,623
‎ที่จะเปลี่ยนโลกได้ ถ้าได้ร่วมกับแนวหน้า

547
00:33:19,707 --> 00:33:22,334
‎อย่าหลงเชื่อพวกนักเทศน์ที่ก้มหัวให้คนขาว

548
00:33:22,418 --> 00:33:25,379
‎เมื่อหมาพุ่งใส่คุณ คุณจัดการหมาตัวนั้น

549
00:33:25,463 --> 00:33:27,715
‎ไม่ว่าหมาสองขาหรือหมาสี่ขา

550
00:33:28,215 --> 00:33:32,470
‎เขาไม่ได้สนับสนุนการใช้ความรุนแรง
‎เขาสนับสนุนการป้องกันตัว

551
00:33:34,138 --> 00:33:35,473
‎เราไม่ได้จะหาเรื่องอะไรทั้งนั้น

552
00:33:35,556 --> 00:33:38,184
‎ถ้าไม่มายุ่งกับเราก่อน เราก็จะไม่ยุ่งกับคุณ

553
00:33:38,851 --> 00:33:42,313
‎แต่ถ้าคุณมาหาเรื่องเรา ก็เตรียมตัวสู้กันได้เลย

554
00:33:42,396 --> 00:33:46,275
‎เพราะเราไม่ยอมรับปรัชญามาร์ติน ลูเธอร์ คิง

555
00:33:48,277 --> 00:33:50,821
‎แต่เอไลจาห์บอกให้เขาหยุด

556
00:33:53,324 --> 00:33:56,660
‎ในจดหมายของเอไลจาห์ถึงมัลคอล์ม
‎หลายฉบับ เขาเตือนมัลคอล์มว่า

557
00:33:57,536 --> 00:34:00,956
‎"อย่าพูดอะไรที่คุณไม่เคยได้ยินผมพูด"

558
00:34:02,917 --> 00:34:04,794
‎เอไลจาห์บอกว่า

559
00:34:04,877 --> 00:34:08,547
‎"การพิพากษาคนขาวอเมริกันจะมาจากพระเจ้า"

560
00:34:09,798 --> 00:34:13,719
‎สำหรับมัลคอล์มเรื่องนี้ขัดกับ

561
00:34:13,803 --> 00:34:17,431
‎ความปรารถนาของเขา
‎ที่อยากจะเห็นความยุติธรรมในทันที

562
00:34:17,515 --> 00:34:20,226
‎ตราบใดที่มีการนำมวลชนต่อสู้เพื่อสิทธิพลเมือง

563
00:34:20,309 --> 00:34:21,143
‎("ดิโอเพ่นมายด์")

564
00:34:21,227 --> 00:34:23,479
‎เมื่อผมพูดคำว่า "นำ"
‎ผมใช้ "นำ" ในเครื่องหมายคำพูด

565
00:34:23,561 --> 00:34:27,650
‎ที่จริงหมายถึงควบคุม
‎โดยกลุ่มผู้นำที่ก้มหัวให้คนขาว

566
00:34:27,733 --> 00:34:29,902
‎โครงสร้างอำนาจของคนขาวไม่สั่นคลอนสักนิด

567
00:34:29,985 --> 00:34:32,278
‎พวกเขาจะกังวลก็ต่อเมื่อรู้ว่าคนดำจำนวนมาก

568
00:34:32,363 --> 00:34:33,530
‎พร้อมจะระเบิดแล้ว

569
00:34:33,614 --> 00:34:34,532
‎และการระเบิดที่ว่า

570
00:34:34,615 --> 00:34:37,117
‎จะทำลายเฟอร์นิเจอร์
‎บางส่วนในบ้านของพวกเขา

571
00:34:37,701 --> 00:34:39,829
‎พ่อฉันชอบความกล้าหาญของเขา

572
00:34:40,412 --> 00:34:43,582
‎และรูปแบบการแสดงออกหลายๆ ส่วนของเขา

573
00:34:43,666 --> 00:34:45,709
‎มาจากวิธีที่มัลคอล์มแสดงออก

574
00:34:48,128 --> 00:34:54,760
‎คุณเริ่มเห็นความตึงเครียดในช่วงแรกๆ

575
00:34:55,845 --> 00:34:58,931
‎ระหว่างเอไลจาห์ มูฮัมหมัด
‎ผู้ทรงเกียรติกับมัลคอล์ม เอ็กซ์

576
00:34:59,431 --> 00:35:02,768
‎เอไลจาห์ มูฮัมหมัดไม่ได้มีเสน่ห์

577
00:35:02,852 --> 00:35:05,146
‎ในแบบที่มัลคอล์มมีเสน่ห์

578
00:35:05,229 --> 00:35:06,522
‎เพราะคุณไม่ชอบการที่

579
00:35:06,605 --> 00:35:09,275
‎พวกคนขาวยิงคนดำใช่ไหม

580
00:35:09,775 --> 00:35:12,403
‎และคุณพร้อมจะทำอะไรสักอย่างแล้วใช่ไหม

581
00:35:12,903 --> 00:35:13,863
‎พวกเรารู้ว่าคุณพร้อม

582
00:35:13,946 --> 00:35:17,533
‎สมาชิกระดับสูง
‎ของกลุ่มเนชั่นออฟอิสลามรักมัลคอล์ม

583
00:35:17,616 --> 00:35:19,368
‎สำหรับหลายๆ คน

584
00:35:19,451 --> 00:35:23,956
‎มัลคอล์มเป็นประสบการณ์ตรง
‎ที่พวกเขาสัมผัสได้ จับต้องได้

585
00:35:24,039 --> 00:35:25,875
‎จากคำสอนของเอไลจาห์ มูฮัมหมัด

586
00:35:26,959 --> 00:35:30,754
‎เมื่อมัลคอล์มเริ่มตั้งใจ
‎ที่จะทำอะไรแบบปัญญาชน

587
00:35:31,589 --> 00:35:33,716
‎เขาไปถึงจุดที่เป้าหมายของเขา

588
00:35:33,799 --> 00:35:36,886
‎กับเป้าหมายของกลุ่มเนชั่นไม่ใช่สิ่งเดียวกัน

589
00:35:38,762 --> 00:35:42,141
‎และแน่นอนว่ามันนำไปสู่
‎ความตึงเครียดและความขัดแย้งมากขึ้น

590
00:35:44,018 --> 00:35:45,769
‎(อัตชีวประวัติของมัลคอล์ม เอ็กซ์)

591
00:35:45,853 --> 00:35:46,854
‎"ฉันชอบเขา"

592
00:35:47,605 --> 00:35:50,482
‎"ในตัวเขามีอะไรบางอย่างที่ดึงดูด

593
00:35:50,566 --> 00:35:54,361
‎ที่ทำให้เขาเป็นหนึ่งในไม่กี่คน
‎ที่ฉันเคยเชิญมาที่บ้าน"

594
00:35:57,573 --> 00:35:58,741
‎พวกเขาจะคุยกัน

595
00:35:58,824 --> 00:36:00,868
‎พวกเขาอาจคุยกันทางโทรศัพท์

596
00:36:00,951 --> 00:36:02,995
‎แต่ทั้งหมดเป็นความลับ

597
00:36:03,495 --> 00:36:05,748
‎แต่กลุ่มผู้สนับสนุนลุยวิลล์

598
00:36:05,831 --> 00:36:07,958
‎เริ่มระแคะระคายกับสิ่งที่เกิดขึ้น

599
00:36:08,042 --> 00:36:10,544
‎พวกเขาเริ่มรู้ว่า

600
00:36:10,628 --> 00:36:14,131
‎แคสเซียสมีส่วนเกี่ยวข้องกับมุสลิม

601
00:36:14,215 --> 00:36:16,592
‎พวกเขาเริ่มถอยห่าง

602
00:36:17,885 --> 00:36:20,221
‎และจู่ๆ สำนวนคำพูดของแคสเซียส เคลย์

603
00:36:20,304 --> 00:36:24,058
‎ก็เริ่มเหมือนสำนวนของมัลคอล์ม เอ็กซ์

604
00:36:27,478 --> 00:36:30,564
‎เดือนกรกฎาคม ปี 1963 ชิคาโก

605
00:36:31,273 --> 00:36:34,068
‎บรูซ ฮิลส์ นักข่าวของชิคาโกซันไทมส์

606
00:36:34,151 --> 00:36:36,737
‎ไปตั้งแคมป์อยู่นอกมหาวิทยาลัยอิสลาม

607
00:36:36,820 --> 00:36:38,822
‎ซึ่งเป็นสถานศึกษาของกลุ่มเนชั่นออฟอิสลาม

608
00:36:38,906 --> 00:36:39,782
‎(มหาวิทยาลัยอิสลาม)

609
00:36:39,865 --> 00:36:43,661
‎เขารู้ว่ามีรถคาดิลแลคสีแดงมะเขือเทศ

610
00:36:43,744 --> 00:36:45,996
‎จอดอยู่หลังมหาวิทยาลัยอิสลาม

611
00:36:47,081 --> 00:36:50,292
‎แคสเซียสกับรูดี้และอีกสองสามคนออกมา

612
00:36:51,252 --> 00:36:53,003
‎บรูซ ฮิลส์ตื่นเต้น

613
00:36:53,087 --> 00:36:54,338
‎ตาของเขาเบิกกว้าง

614
00:36:55,256 --> 00:36:57,508
‎แล้วเขาก็เริ่มขับตามรถของแคสเซียส

615
00:36:58,801 --> 00:37:01,345
‎บรูซขอให้แคสเซียสเปิดกระจกหน้าต่าง

616
00:37:02,763 --> 00:37:06,350
‎และเขาเห็นว่าแคสเซียส
‎มีเข็มกลัดรูปดาวกับจันทร์เสี้ยว

617
00:37:06,433 --> 00:37:08,852
‎"เกิดอะไรขึ้น คุณเป็นสมาชิก
‎ของกลุ่มเนชั่นออฟอิสลามหรือ"

618
00:37:09,645 --> 00:37:11,522
‎ในตอนแรกแคสเซียส เคลย์บอกว่า "ไม่"

619
00:37:11,605 --> 00:37:12,731
‎แล้วเขาก็พูดว่า

620
00:37:12,815 --> 00:37:14,275
‎"ถ้าผมเป็นแล้วทำไมหรือ"

621
00:37:15,401 --> 00:37:17,069
‎"นี่เป็นองค์กรที่ยอดเยี่ยม"

622
00:37:17,987 --> 00:37:23,242
‎แล้วพวกเขาก็คุยกันต่อ
‎จนรูดี้เลี้ยวเข้าทางด่วนออกจากชิคาโก

623
00:37:26,453 --> 00:37:28,998
‎บทความที่เขียนโดยบรูซ ฮิลส์

624
00:37:29,081 --> 00:37:32,751
‎ไม่ค่อยได้รับความสนใจนักในวงการสื่อ

625
00:37:34,044 --> 00:37:38,716
‎แต่เห็นได้ชัดว่า
‎เขามีความสัมพันธ์กับกลุ่มเนชั่นออฟอิสลาม

626
00:37:39,758 --> 00:37:45,597
‎เรื่องที่แคสเซียส เคลย์เกี่ยวข้องกับกลุ่มนี้

627
00:37:45,681 --> 00:37:47,433
‎ทำให้คนขาวหลายคนกังวล

628
00:37:48,225 --> 00:37:51,562
‎และเอฟบีไอกล่าวว่า
‎ขบวนการนี้อาจจะเป็นภัยคุกคาม

629
00:37:51,645 --> 00:37:54,481
‎ต่อความมั่นคงภายในของสหรัฐฯ

630
00:37:57,067 --> 00:37:59,945
‎เจ. เอ็ดการ์ ฮูเวอร์
‎ผู้อำนวยการเอฟบีไอ

631
00:38:00,029 --> 00:38:02,573
‎ทำงานให้รัฐบาลของเคนเนดี

632
00:38:04,283 --> 00:38:09,204
‎ฮูเวอร์และเอฟบีไอ
‎ดำเนินโครงการต่อต้านข่าวกรอง

633
00:38:09,288 --> 00:38:13,000
‎ออกแบบมาเพื่อตัดกำลังของ
‎เอไลจาห์ มูฮัมหมัดและมัลคอล์ม เอ็กซ์

634
00:38:15,794 --> 00:38:17,921
‎ไม่ใช่แค่สอดส่องเฉยๆ

635
00:38:18,005 --> 00:38:20,466
‎แต่มีการแทรกซึมเข้ามา

636
00:38:20,966 --> 00:38:24,136
‎ออกแบบมาเพื่อกัดกร่อนฐานความนิยม

637
00:38:24,219 --> 00:38:26,096
‎ที่กลุ่มเนชั่นออฟอิสลามมีอยู่

638
00:38:26,180 --> 00:38:29,016
‎เพื่อลดแรงขับเคลื่อนมวลชนที่มัลคอล์มมี

639
00:38:29,892 --> 00:38:32,269
‎ทุกวันนี้พวกเขาวางแผน

640
00:38:32,353 --> 00:38:34,980
‎หาวิธีหยุดเอไลจาห์และผู้ศรัทธาของเขา

641
00:38:35,689 --> 00:38:37,858
‎แต่ผมว่าคุณมาช้าไปหน่อย

642
00:38:43,030 --> 00:38:45,574
‎เรากำลังเผชิญหน้ากับปัญหาทางศีลธรรม

643
00:38:46,367 --> 00:38:48,285
‎มันเก่าแก่พอๆ กับเนื้อหาในไบเบิล

644
00:38:48,369 --> 00:38:51,038
‎และชัดเจนพอๆ กับรัฐธรรมนูญอเมริกัน

645
00:38:51,872 --> 00:38:53,290
‎หัวใจของคำถามคือ

646
00:38:54,083 --> 00:38:57,211
‎คนอเมริกันทุกคนจะได้รับสิทธิที่เท่าเทียมกัน

647
00:38:57,711 --> 00:38:59,129
‎และโอกาสที่เท่าเทียมกันไหม

648
00:39:00,089 --> 00:39:02,591
‎เราจะปฏิบัติกับเพื่อนชาวอเมริกันของเรา

649
00:39:02,674 --> 00:39:03,884
‎แบบที่เราอยากถูกปฏิบัติไหม

650
00:39:09,681 --> 00:39:13,143
‎มีประกาศด่วนอย่างเป็นทางการ
‎จากดัลลัส รัฐเท็กซัสแล้วว่า

651
00:39:13,227 --> 00:39:18,482
‎ประธานาธิบดีเคนเนดี
‎ตายตอนบ่ายโมงตามเวลามาตรฐานกลาง

652
00:39:28,367 --> 00:39:31,745
‎บนถนนแห่งความเศร้า
‎พวกเขานำร่างปธน.จอห์น เอฟ. เคนเนดี

653
00:39:31,829 --> 00:39:32,871
‎วีรบุรุษผู้พลีชีพ

654
00:39:32,955 --> 00:39:35,791
‎วางบนแท่นใต้โดมใหญ่ของอาคารรัฐสภา

655
00:39:36,959 --> 00:39:39,128
‎ตอนที่เคนเนดีตาย

656
00:39:39,211 --> 00:39:43,924
‎เอไลจาห์ มูฮัมหมัดสั่งให้ทุกมัสยิด

657
00:39:45,467 --> 00:39:50,931
‎ปล่อยให้เขาทำหน้าที่
‎แถลงความรู้สึกของกลุ่มเนชั่น

658
00:39:51,014 --> 00:39:52,724
‎เรื่องการตายของประธานาธิบดี

659
00:39:53,308 --> 00:39:56,520
‎เอไลจาห์ มูฮัมหมัดโทรหาหนังสือพิมพ์
‎จากบ้านของเขาในฟีนิกซ์

660
00:39:56,603 --> 00:39:59,398
‎สั่งให้เอาคำแถลงการณ์ไว้ที่หน้าหนึ่ง

661
00:39:59,481 --> 00:40:00,774
‎คำแถลงการณ์คือ

662
00:40:00,858 --> 00:40:05,571
‎"พวกเราและคนทั้งโลกต่างก็ตกใจ
‎กับการลอบสังหารประธานาธิบดีของเรา"

663
00:40:07,072 --> 00:40:09,408
‎ผมต้องเคารพสิ่งที่ผู้ส่งสารพูด

664
00:40:09,491 --> 00:40:10,784
‎ไม่ควรมีใครแถลงการณ์ใดๆ

665
00:40:12,161 --> 00:40:13,412
‎ผมเข้าใจ

666
00:40:14,079 --> 00:40:17,040
‎สำหรับผมถ้าคุณสอนว่าคนขาวคือปีศาจ

667
00:40:17,916 --> 00:40:19,334
‎แล้วเคนเนดีคือใคร

668
00:40:19,918 --> 00:40:22,379
‎เท่าที่ผมรู้เขาไม่ได้ทำอะไรให้ผมเลย

669
00:40:22,963 --> 00:40:25,048
‎ผมยังต้อง…

670
00:40:25,132 --> 00:40:28,010
‎ผมยังต้องหาเลี้ยงตัวเอง
‎เขาไม่ได้เอาเงินใส่กระเป๋าผม

671
00:40:28,594 --> 00:40:31,430
‎แต่ผมต้องเดินตามพ่อของผม
‎เอไลจาห์ มูฮัมหมัด ผู้ทรงเกียรติสูงสุด

672
00:40:31,513 --> 00:40:33,974
‎เขาพูดชัดเจน อย่าแถลงการณ์อะไร

673
00:40:35,559 --> 00:40:40,230
‎แม้จะมีคำสั่งจากผู้ส่งสาร

674
00:40:40,939 --> 00:40:42,149
‎แต่มัลคอล์มก็พูด

675
00:40:44,568 --> 00:40:47,237
‎มัลคอล์ม เอ็กซ์‎ ‎รองหัวหน้าขบวนการมุสลิมผิวดำ

676
00:40:47,321 --> 00:40:49,865
‎แสดงความยินดี
‎ต่อการลอบสังหารประธานาธิบดีเคนเนดี

677
00:40:49,948 --> 00:40:51,992
‎ที่การชุมนุมในแมนฮัตตันเมื่อวันอาทิตย์ที่ผ่านมา

678
00:40:52,075 --> 00:40:53,827
‎มัลคอล์มบอกว่าการฆ่าประธานาธิบดี

679
00:40:53,911 --> 00:40:56,622
‎เป็นตัวอย่างของ "กรรมตามสนอง"

680
00:40:56,705 --> 00:40:58,081
‎เขายังพูดด้วยว่า

681
00:40:58,165 --> 00:41:00,042
‎"ผมเป็นเด็กบ้านไร่

682
00:41:00,125 --> 00:41:02,711
‎ไก่กลับบ้านเก่าไม่เคยทำให้ผมเศร้า

683
00:41:02,794 --> 00:41:04,713
‎ผมดีใจกับพวกมันเสมอ"

684
00:41:04,796 --> 00:41:06,507
‎ที่ชิคาโกวันนี้เอไลจาห์ มูฮัมหมัด

685
00:41:06,590 --> 00:41:08,592
‎ผู้นำขบวนการมุสลิมต่อต้านคนผิวขาว

686
00:41:08,675 --> 00:41:12,054
‎พักงานมัลคอล์ม เอ็กซ์
‎และปฏิเสธคำแถลงของเขา

687
00:41:12,554 --> 00:41:16,725
‎นี่ทำให้เอไลจาห์ มูฮัมหมัด
‎มีข้ออ้างที่สังคมยอมรับ

688
00:41:17,518 --> 00:41:19,895
‎เพื่อใช้ในการปิดปากมัลคอล์ม

689
00:41:19,978 --> 00:41:23,023
‎หัวหน้าคณะมุสลิมผิวดำ
‎พักงานมัลคอล์ม เอ็กซ์ฐานพูดหมิ่นเคนเนดี

690
00:41:23,106 --> 00:41:24,733
‎เขาไม่ได้รับอนุญาตให้เทศน์

691
00:41:24,816 --> 00:41:28,070
‎เขาไม่ได้รับอนุญาตให้ไปที่มัสยิดในฮาร์เลม

692
00:41:28,153 --> 00:41:30,531
‎อันที่จริงสมาชิกของมัสยิดนั้น

693
00:41:30,614 --> 00:41:32,407
‎ไม่ได้รับอนุญาตให้ยุ่งเกี่ยวกับมัลคอล์มด้วย

694
00:41:36,328 --> 00:41:38,664
‎นี่คือการละเมิดครั้งใหญ่ในชีวิตเขา

695
00:41:40,624 --> 00:41:45,254
‎เขามองว่าเอไลจาห์ มูฮัมหมัด
‎เป็นพระผู้ช่วยชีวิตของเขา

696
00:41:45,837 --> 00:41:47,798
‎(เอไลจาห์ มูฮัมหมัด ผู้ทรงเกียรติสูงสุด)

697
00:41:49,883 --> 00:41:55,222
‎ความรู้สึกของเขาลึกซึ้ง
‎และศรัทธาอย่างไม่มีข้อกังขา

698
00:41:55,305 --> 00:41:58,934
‎ผมอยากขอโทษท่านที่ทำให้ท่านผิดหวัง

699
00:41:59,643 --> 00:42:02,854
‎สำหรับความผิดพลาดที่ผมก่อ
‎โดยเฉพาะในปีที่ผ่านมา

700
00:42:04,856 --> 00:42:07,025
‎และเหนือสิ่งอื่นใดผมขอภาวนาต่ออัลลอฮ์

701
00:42:07,109 --> 00:42:09,653
‎ขอทรงบันดาลความเมตตา
‎และการให้อภัยในใจของท่าน

702
00:42:11,655 --> 00:42:17,202
‎เขาสับสนกับความคิดในใจของเขา
‎ที่ว่าเอไลจาห์ มูฮัมหมัดเป็นเหมือนพ่อของเขา

703
00:42:17,286 --> 00:42:21,415
‎และคนที่เขาคิดว่าเป็นพ่อ
‎กำลังเอามือบีบคอมัลคอล์ม

704
00:42:24,251 --> 00:42:27,921
‎ความแตกแยกที่เพิ่มขึ้นนี้จะเป็นปัญหาใหญ่

705
00:42:28,005 --> 00:42:30,299
‎สำหรับคนอื่นๆ หนึ่งในนั้นคือมูฮัมหมัด อาลี

706
00:42:33,677 --> 00:42:35,345
‎ถ้าซันนี่ ลิสตันต่อยผมคว่ำ

707
00:42:35,429 --> 00:42:36,346
‎(ปี 1964)

708
00:42:36,430 --> 00:42:38,932
‎ผมจะจูบเท้าเขากลางสายฝน

709
00:42:39,933 --> 00:42:43,687
‎บอกเขาว่าเขายิ่งใหญ่ที่สุด
‎แล้วขึ้นเครื่องบินหนีออกนอกประเทศซะ

710
00:42:43,770 --> 00:42:46,064
‎นั่นคือมุมมองผมต่อซันนี่ ลิสตัน

711
00:42:46,148 --> 00:42:47,983
‎ลิสตันกับอาลี

712
00:42:48,066 --> 00:42:51,111
‎ข้างหนึ่งเป็นนักเลง

713
00:42:51,612 --> 00:42:53,155
‎อีกข้างหนึ่งปากเก่ง

714
00:42:53,238 --> 00:42:55,407
‎คุณมองผมได้เลย ผมมั่นใจเต็มร้อย

715
00:42:55,490 --> 00:42:56,491
‎ใครก็เอาชนะผมไม่ได้

716
00:42:56,575 --> 00:42:59,244
‎ผมชกสมัครเล่น 180 ครั้ง อาชีพ 22 ครั้ง

717
00:42:59,328 --> 00:43:00,621
‎แล้วผมก็สวยเหมือนผู้หญิง

718
00:43:03,290 --> 00:43:05,334
‎ผู้คนหวาดกลัวลิสตันที่สุด

719
00:43:07,336 --> 00:43:11,173
‎ซันนี่ ลิสตันเป็นนักมวยที่ออกมาจากเรือนจำ

720
00:43:12,674 --> 00:43:16,553
‎เขาเคยทำงาน
‎ให้แก๊งอาชญากรรมเป็นนักเลงทวงหนี้

721
00:43:18,013 --> 00:43:21,016
‎ถ้าคุณติดเงินซันนี่จะไปหาคุณถึงที่

722
00:43:21,933 --> 00:43:23,894
‎ผมจะอัดเขาร่วงตอนยกแปด พิสูจน์ว่าผมเก่ง

723
00:43:23,977 --> 00:43:26,897
‎และถ้าเขาพูดเพ้อเจ้อมากๆ
‎ผมจะตัดให้เหลือยกห้า

724
00:43:28,357 --> 00:43:31,193
‎แคสเซียสกำลังตั้งใจกับการฝึก

725
00:43:31,276 --> 00:43:33,320
‎เขาฝึกซ้อมเพื่อสู้ศึกครั้งใหญ่

726
00:43:33,403 --> 00:43:37,407
‎ผมว่าเขาไม่ได้รู้เรื่องอะไรด้วย
‎กับการเปลี่ยนแปลงภายในทั้งหลาย

727
00:43:37,491 --> 00:43:38,784
‎ในกลุ่มเนชั่นออฟอิสลาม

728
00:43:41,536 --> 00:43:45,749
‎วันที่ 15 มกราคม 1964 มัลคอล์มมุ่งหน้าลงใต้

729
00:43:45,832 --> 00:43:49,461
‎เขาจะไปไมอามีกับครอบครัว
‎เพื่อไปเยี่ยมแคสเซียส เคลย์

730
00:43:50,671 --> 00:43:52,881
‎ก่อนเดินทางเขาโทรหาแคสเซียส

731
00:43:52,964 --> 00:43:54,174
‎แคสเซียสตอบว่า "เยี่ยม"

732
00:43:54,257 --> 00:43:56,551
‎เขากระตือรือร้น ตื่นเต้นที่ได้เจอมัลคอล์ม

733
00:43:56,635 --> 00:43:59,346
‎เรารู้ว่าการโทรนี้เป็นของมัลคอล์มกับแคสเซียส

734
00:43:59,429 --> 00:44:01,306
‎เพราะเจ้าหน้าที่เอฟบีไอนิวยอร์ก

735
00:44:01,390 --> 00:44:04,559
‎โทรหาสำนักงานที่ไมอามีทันที

736
00:44:04,643 --> 00:44:06,353
‎และออกคำสั่ง

737
00:44:06,436 --> 00:44:09,147
‎"มัลคอล์มจะบินมาด้วยเที่ยวบินนี้

738
00:44:09,731 --> 00:44:12,067
‎แคสเซียส เคลย์จะไปที่นั่น

739
00:44:12,150 --> 00:44:14,528
‎ขับตามรถพวกเขาไป"

740
00:44:18,573 --> 00:44:20,867
‎ไมอามีเป็นที่เดียว

741
00:44:20,951 --> 00:44:24,287
‎ที่เราไปเที่ยวกันแบบครอบครัว

742
00:44:24,955 --> 00:44:27,457
‎และไปพักอยู่บ้านคนอื่น

743
00:44:27,541 --> 00:44:29,835
‎(บ้านแคสเซียส เคลย์
‎ไมอามี รัฐฟลอริดา)

744
00:44:31,253 --> 00:44:33,755
‎รูปครอบครัวของแม่ฉัน

745
00:44:33,839 --> 00:44:37,426
‎กับพี่สาวสองคนของฉัน
‎อัททัลลาห์และคูบิลาห์

746
00:44:38,009 --> 00:44:39,886
‎และมีฉันนั่งอยู่บนตักมูฮัมหมัด อาลี

747
00:44:42,347 --> 00:44:46,476
‎การที่พ่อของฉันพาภรรยาและลูกๆ

748
00:44:47,144 --> 00:44:48,395
‎ไปที่บ้านเขา

749
00:44:49,438 --> 00:44:52,691
‎นั่นแปลว่าพ่อฉันเชื่อใจเขาเต็มร้อย

750
00:44:54,401 --> 00:44:57,863
‎พ่อฉันคิดว่าเขาเป็นเพื่อน
‎พ่อคิดว่าเขาเป็นครอบครัวจริงๆ

751
00:44:57,946 --> 00:45:02,492
‎และมัลคอล์มก็เป็นหนึ่งในคนไม่กี่คนที่เขาไว้ใจ

752
00:45:05,954 --> 00:45:08,457
‎มัลคอล์มต้องการพันธมิตร

753
00:45:08,540 --> 00:45:11,251
‎เขาโดดเดี่ยวตัวคนเดียวในขบวนการ

754
00:45:12,377 --> 00:45:14,671
‎แคสเซียสอาจเป็นหมากตัวสำคัญ

755
00:45:14,755 --> 00:45:18,550
‎ผมคิดว่านั่นอาจเป็นส่วนหนึ่ง
‎ในแผนการของมัลคอล์ม

756
00:45:19,676 --> 00:45:23,513
‎คุณไม่อาจมองข้ามได้ว่า
‎มัลคอล์มอาจมีจุดมุ่งหมายอื่น

757
00:45:23,597 --> 00:45:25,682
‎เขาอาจมีแรงจูงใจที่จะทำเพื่อเป้าหมายตัวเอง

758
00:45:25,766 --> 00:45:28,643
‎อาจพูดได้ว่า… เขาสามารถใช้ประโยชน์

759
00:45:28,727 --> 00:45:31,396
‎จากความนิยมในตัวเคลย์ที่เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ

760
00:45:31,480 --> 00:45:32,981
‎เคลย์อาจช่วยอะไรๆ เขาได้

761
00:45:36,067 --> 00:45:39,905
‎มัลคอล์มส่งรูปพวกนี้
‎ไปให้หนังสือพิมพ์คนดำสองฉบับ

762
00:45:41,573 --> 00:45:44,242
‎มัลคอล์มอยากเตือนความจำเอไลจาห์ มูฮัมหมัด

763
00:45:44,743 --> 00:45:46,620
‎ว่าแคสเซียส เคลย์มีความสามารถ

764
00:45:46,703 --> 00:45:50,248
‎ที่จะดึงสมาชิกมาเข้าร่วมขบวนการมากขึ้น
‎และพวกเขาสนิทกันเหมือนพี่น้อง

765
00:45:52,292 --> 00:45:53,960
‎มัลคอล์มบอกเอไลจาห์ มูฮัมหมัด

766
00:45:54,044 --> 00:45:57,589
‎"จะเป็นยังไงถ้างานฉลองวันพระผู้ช่วยให้รอด"

767
00:45:57,672 --> 00:45:59,049
‎หนึ่งวันหลังการต่อสู้

768
00:45:59,132 --> 00:46:01,551
‎"ถ้าผมไปที่นั่นกับแคสเซียส เคลย์"

769
00:46:01,635 --> 00:46:02,552
‎(ศึกชิงแชมป์)

770
00:46:02,636 --> 00:46:03,845
‎(เอไลจาห์ มูฮัมหมัด ผู้ทรงเกียรติ)

771
00:46:03,929 --> 00:46:06,556
‎"ผมอยากกลับไป ท่านผู้ส่งสารผู้ทรงเกียรติ

772
00:46:07,057 --> 00:46:10,894
‎และผมมีคนที่ช่วยเราได้"

773
00:46:15,732 --> 00:46:18,068
‎ประมาณหนึ่งสัปดาห์ก่อนการต่อสู้

774
00:46:18,151 --> 00:46:20,654
‎มัลคอล์ม เอ็กซ์ปรากฏตัว

775
00:46:21,655 --> 00:46:24,491
‎มัลคอล์มไปดูการซ้อมที่ค่าย

776
00:46:25,158 --> 00:46:28,829
‎เขาถูกเชิญให้ออกไป

777
00:46:29,913 --> 00:46:31,790
‎และกลับบ้าน

778
00:46:31,873 --> 00:46:34,543
‎แต่กลับมาได้ในวันขึ้นชก

779
00:46:35,252 --> 00:46:38,380
‎ประเด็นสำคัญในตอนนั้น

780
00:46:38,463 --> 00:46:42,092
‎คือแคสเซียส เคลย์

781
00:46:42,175 --> 00:46:46,054
‎เป็นสมาชิกของกลุ่มเนชั่นออฟอิสลามหรือไม่

782
00:46:46,972 --> 00:46:50,100
‎พวกนั้นไม่อยากให้มุสลิมเป็นแชมป์รุ่นเฮฟวี่เวท

783
00:46:50,183 --> 00:46:52,060
‎ก็เลยข่มขู่เขา

784
00:46:52,602 --> 00:46:56,189
‎แคสเซียสกำลังจะเก็บของ
‎ขึ้นรถบัสเพื่อออกจากเมือง

785
00:46:56,273 --> 00:46:58,191
‎เพราะพวกนั้นบอกว่าจะยกเลิกแมตช์

786
00:46:58,692 --> 00:47:01,820
‎แต่พอโปรโมเตอร์รู้เรื่อง
‎ว่าเขากำลังจะไป พวกนั้นกลับมาบอกว่า

787
00:47:01,903 --> 00:47:04,447
‎"นายแค่อย่าบอกใครว่าเป็นมุสลิม
‎เราจะไม่พูดอะไร"

788
00:47:10,287 --> 00:47:12,956
‎วันที่ 25 กุมภาพันธ์ 1964

789
00:47:15,000 --> 00:47:17,002
‎แชมป์โลกรุ่นเฮฟวี่เวท

790
00:47:17,085 --> 00:47:19,796
‎มัลคอล์มกลับมาไมอามีแล้ว

791
00:47:21,214 --> 00:47:24,301
‎ไมอามี รัฐฟลอริดา ที่ที่คบเพลิงมิตรภาพ

792
00:47:24,384 --> 00:47:28,722
‎เป็นสัญลักษณ์การต้อนรับคนดี
‎จากทุกเชื้อชาติและศาสนา

793
00:47:29,931 --> 00:47:31,892
‎แต่ไมอามีน่ะเป็นเมืองที่แบ่งแยกสีผิว

794
00:47:31,975 --> 00:47:35,520
‎เขาต้องพักที่โรงแรมเฉพาะคนผิวดำ

795
00:47:37,063 --> 00:47:40,233
‎ตั้งแต่วินาทีแรกที่คุณขับรถ
‎มาถึงทางเข้าของแฮมป์ตันเฮาส์

796
00:47:40,317 --> 00:47:42,068
‎คุณจะได้รับการต้อนรับอย่างดี

797
00:47:42,152 --> 00:47:43,570
‎บ้านหลังที่สอง

798
00:47:43,653 --> 00:47:47,032
‎ของผู้มาเยือนหลายพันคน
‎จากรัฐต่างๆ ในสหรัฐอเมริกา

799
00:47:47,115 --> 00:47:48,450
‎และจากหลายต่อหลายประเทศ

800
00:47:48,533 --> 00:47:50,994
‎ผู้ที่โหยหาแสงตะวันอันงดงามของรัฐฟลอริดา

801
00:47:55,665 --> 00:47:56,791
‎(แฮมป์ตันเฮาส์
‎ศูนย์วัฒนธรรม)

802
00:47:56,875 --> 00:48:00,045
‎ถ้าคุณอยากเสียเงินก็ไปพนันข้างซันนี่

803
00:48:00,128 --> 00:48:02,756
‎แต่ถ้าคุณอยากมีวันที่ดีก็ลงเงินฝั่งเคลย์

804
00:48:04,716 --> 00:48:08,094
‎ผมคิดเสมอว่าซันนี่ ลิสตัน

805
00:48:08,595 --> 00:48:12,515
‎กลัวแค่สิ่งเดียวและนั่นคือคนบ้า

806
00:48:15,060 --> 00:48:18,396
‎เขาออกมาจากคุก เขาเคยอยู่ในคุก

807
00:48:18,897 --> 00:48:21,316
‎ที่ที่เขาเห็นคนเป็นบ้า

808
00:48:22,067 --> 00:48:24,819
‎แคสเซียสใช้สิ่งนั้น

809
00:48:25,320 --> 00:48:28,239
‎คุกคามเขา ล้อเลียนเขา

810
00:48:29,616 --> 00:48:32,535
‎ตอนชั่งน้ำหนักเขาพล่ามไม่ยั้ง

811
00:48:32,619 --> 00:48:35,038
‎พยายามจะขู่ซันนี่ ลิสตัน

812
00:48:36,331 --> 00:48:40,794
‎คนบ้าที่ไม่มีอะไรจะเสียอาจทำร้ายคุณได้

813
00:48:43,254 --> 00:48:45,131
‎เราเกือบจะพร้อมแล้ว

814
00:48:45,215 --> 00:48:47,801
‎สำหรับศึกชิงแชมป์โลกรุ่นเฮฟวี่เวท

815
00:48:47,884 --> 00:48:49,844
‎แชมป์ ซันนี่ ลิสตัน

816
00:48:49,928 --> 00:48:52,055
‎ผู้ท้าชิง แคสเซียส เคลย์

817
00:48:52,597 --> 00:48:53,890
‎ก่อนการต่อสู้

818
00:48:55,183 --> 00:48:57,143
‎แคสเซียสกังวล

819
00:48:58,478 --> 00:48:59,312
‎นี่เป็นศึกใหญ่

820
00:48:59,396 --> 00:49:02,649
‎เขาจะสู้กับซันนี่ ลิสตันที่เป็นจอมวายร้าย

821
00:49:04,150 --> 00:49:06,653
‎จู่ๆ มัลคอล์ม เอ็กซ์ก็โผล่มาในห้องล็อกเกอร์

822
00:49:06,736 --> 00:49:08,613
‎พวกเขาสวดมนต์ แล้วเขาก็คุยกับพี่ชายผม

823
00:49:08,697 --> 00:49:11,408
‎ให้คำแนะนำพี่ชายผม แล้วพอพี่ชายผมออกมา

824
00:49:11,491 --> 00:49:12,826
‎เขามั่นใจมาก

825
00:49:13,576 --> 00:49:16,371
‎มัลคอล์มกระตุ้นให้เขาเชื่อ

826
00:49:16,454 --> 00:49:20,667
‎ว่าเขาต้องนำสิ่งหนึ่งขึ้นสังเวียนไปด้วย

827
00:49:20,750 --> 00:49:24,004
‎พลังของพระเจ้าหรือไม่ก็พระองค์เอง

828
00:49:24,087 --> 00:49:28,174
‎เราพร้อมแล้วครับกับค่ำคืนอันน่าตื่นเต้น
‎ในคอนเวนชัน ฮอลล์ ไมอามี บีช

829
00:49:28,258 --> 00:49:30,802
‎ด้วยการสนับสนุนจากพี่ชาย

830
00:49:30,885 --> 00:49:33,847
‎คนที่ศรัทธาอย่างลึกซึ้งพอๆ กับคุณ

831
00:49:33,930 --> 00:49:35,724
‎คุณอธิษฐานต่อพระเจ้า

832
00:49:36,307 --> 00:49:39,894
‎เพื่อมอบพลังให้คุณเพื่อทำสิ่งที่ต้องทำได้

833
00:49:40,395 --> 00:49:42,731
‎สิ่งที่เราสงสัยกันกำลังจะมีคำตอบแล้วครับ

834
00:49:42,814 --> 00:49:45,734
‎ถ้าผ่านยกแรกไปได้ก็ถือว่าน่าประหลาดใจแล้ว

835
00:49:46,776 --> 00:49:50,864
‎มัลคอล์มได้ที่นั่งแถวเจ็ด‎ ‎ที่นั่งเบอร์เจ็ด

836
00:49:51,489 --> 00:49:53,616
‎คำทำนายกำลังจะเป็นจริง

837
00:49:54,200 --> 00:49:55,326
‎เริ่มกันแล้วครับ

838
00:49:55,410 --> 00:49:58,830
‎เคลย์หัวเราะเยาะใส่เขา
‎ถอยออกมา โยกศีรษะ หลบหลีกไปมา

839
00:49:59,205 --> 00:50:00,915
‎เคลย์ต่อยซ้ายและขวา

840
00:50:00,999 --> 00:50:03,543
‎ลิสตันจนมุมครับ
‎ลิสตันมีเลือดออกใต้ตาทั้งสองข้าง

841
00:50:03,626 --> 00:50:07,380
‎เสียงระฆังดังในยกที่ห้า ตาเขามีปัญหาครับ

842
00:50:07,464 --> 00:50:09,674
‎เทรนเนอร์คนหนึ่งตะโกนว่า
‎"มีบางอย่างอยู่ในนวมของลิสตัน"

843
00:50:09,758 --> 00:50:11,593
‎เคลย์กะพริบตา เขาบอกว่ามองไม่เห็น

844
00:50:13,553 --> 00:50:15,305
‎ลิสตันย่อตัว ต่อยเข้าที่ลำตัวล่าง

845
00:50:15,388 --> 00:50:17,682
‎และเคลย์กะพริบตาเหมือนเขาไม่เห็นลิสตัน

846
00:50:17,766 --> 00:50:18,850
‎นั่นอันตรายถึงชีวิตนะครับ

847
00:50:19,768 --> 00:50:22,437
‎การโยกศีรษะและรูปร่างที่ดี
‎ช่วยเขารอดจากหมัดของลิสตัน

848
00:50:24,397 --> 00:50:26,691
‎ยกที่ห้าเราเห็นแคสเซียสกลับมาโจมตีบ้างแล้ว

849
00:50:26,775 --> 00:50:27,984
‎ตลอดการต่อสู้ครั้งนี้

850
00:50:28,068 --> 00:50:31,279
‎แคสเซียสชกด้วยหมัดซ้ายใส่หน้าซันนี ลิสตันไม่ยั้ง

851
00:50:31,780 --> 00:50:35,492
‎และในยกที่หกนี้เคลย์คุมเกมได้แล้วครับ

852
00:50:39,496 --> 00:50:42,123
‎ยกที่หกจบลง ลิสตันเดินกลับเข้ามุมอย่างหมดแรง

853
00:50:42,707 --> 00:50:44,793
‎ระหว่างที่เรากำลังเข้าสู่ยกที่เจ็ด

854
00:50:45,293 --> 00:50:46,461
‎เดี๋ยวก่อนครับ

855
00:50:47,212 --> 00:50:49,589
‎ซันนี่ ลิสตันไม่ออกมาแล้วครับ

856
00:50:49,672 --> 00:50:52,342
‎ผู้ชนะและแชมป์รุ่นเฮฟวี่เวทคนใหม่ของโลกครับ

857
00:50:52,425 --> 00:50:54,010
‎แคสเซียส เคลย์

858
00:50:54,094 --> 00:50:57,013
‎ทุกครั้งที่ดูผมยังขนลุกอยู่เลย

859
00:50:57,806 --> 00:50:59,849
‎ชุลมุนวุ่นวายกันแล้วครับ

860
00:50:59,933 --> 00:51:02,393
‎ตอนที่เขาเดินไปรอบๆ เวที เขาชี้ไปที่ทุกคน

861
00:51:02,477 --> 00:51:04,562
‎"ผมบอกแล้วไง บอกแล้วไง"

862
00:51:05,480 --> 00:51:08,316
‎"ผมบอกแล้วไงว่าผมเก่งที่สุด ผมพิสูจน์แล้ว"

863
00:51:08,900 --> 00:51:12,320
‎ช่วงเวลานั้นมันจะอยู่กับคุณไปตลอดชีวิต

864
00:51:12,904 --> 00:51:14,239
‎ผมเขย่าโลก

865
00:51:14,322 --> 00:51:15,323
‎"ผมเขย่าโลก"

866
00:51:15,406 --> 00:51:16,574
‎"ผมเขย่าโลก"

867
00:51:16,658 --> 00:51:17,992
‎ผมเขย่าโลก

868
00:51:20,787 --> 00:51:23,581
‎เขาบอกว่าเขาเก่งที่สุด ทุกโพยบอกว่าเขาจะแพ้

869
00:51:23,665 --> 00:51:25,333
‎เขาทำคนกำหนดอัตราต่อรองหัวเสีย

870
00:51:25,416 --> 00:51:27,961
‎เขาชนะ เขาเอาชนะได้ เขาเป็นแชมป์

871
00:51:28,044 --> 00:51:31,589
‎และคนที่เข้าใจจิตวิทยา

872
00:51:31,673 --> 00:51:33,633
‎และผลกระทบที่…

873
00:51:34,300 --> 00:51:35,426
‎ผลทางจิตใจ

874
00:51:35,510 --> 00:51:39,430
‎ที่ภาพลักษณ์ความเป็นฮีโร่
‎ของใครก็ตามมีผลต่อตัวคนคนนั้น

875
00:51:40,640 --> 00:51:44,310
‎พวกเขารู้ทันทีว่า…
‎ถ้าคนเริ่มเห็นความเป็นฮีโร่ในตัวแคสเซียส

876
00:51:44,394 --> 00:51:46,229
‎และภาพลักษณ์ที่เขาสร้างขึ้น

877
00:51:46,312 --> 00:51:47,981
‎พวกเขาจะมีปัญหากับนิโกรพวกนี้แน่

878
00:51:48,064 --> 00:51:50,024
‎เพราะจะมีพวกนิโกรมาเดินตามถนน

879
00:51:50,108 --> 00:51:51,151
‎พูดว่า "ฉันยิ่งใหญ่ที่สุด"

880
00:51:51,234 --> 00:51:53,611
‎แคสเซียสบอกว่า "ฉันมีความชอบธรรม"

881
00:51:53,695 --> 00:51:56,698
‎แคสเซียส เคลย์ผู้ยิ่งใหญ่

882
00:51:56,781 --> 00:51:58,199
‎ใครคือนักสู้ที่หล่อที่สุดในประวัติศาสตร์

883
00:51:58,283 --> 00:51:59,909
‎แคสเซียส เคลย์

884
00:51:59,993 --> 00:52:01,703
‎- เขาคือผู้ยิ่งใหญ่ที่สุด
‎- ได้เลย

885
00:52:01,786 --> 00:52:03,913
‎บินสวยเหมือนผีเสื้อ ต่อยหนักเหมือนผึ้ง

886
00:52:03,997 --> 00:52:07,375
‎พวกเขาออกจากศูนย์ประชุมเป็นกลุ่มเล็กๆ

887
00:52:07,876 --> 00:52:10,920
‎รูดี้ แคสเซียส มัลคอล์ม เอ็กซ์

888
00:52:11,004 --> 00:52:13,882
‎จิม บราวน์ นักฟุตบอลผู้ยิ่งใหญ่ในตอนนั้น

889
00:52:14,591 --> 00:52:17,177
‎แซม คุก ศิลปินผู้น่าทึ่ง

890
00:52:17,260 --> 00:52:19,012
‎ซึ่งเป็นเพื่อนสนิทของแคสเซียส

891
00:52:19,095 --> 00:52:21,639
‎และพวกเขามาที่นี่

892
00:52:25,560 --> 00:52:26,686
‎ที่แฮมป์ตันเฮาส์

893
00:52:28,062 --> 00:52:32,984
‎แคสเซียสกับรูดี้นั่งอยู่บนเก้าอี้พวกนี้

894
00:52:35,195 --> 00:52:38,948
‎แชมป์แคสเซียส เคลย์กินไอศกรีม

895
00:52:39,032 --> 00:52:41,659
‎การฉลองใหญ่
‎ในความคิดของเขาคือไอศกรีมหนึ่งถ้วย

896
00:52:45,622 --> 00:52:47,665
‎เป็นช่วงเวลาที่ผมมีความสุขที่สุดในชีวิต

897
00:52:47,749 --> 00:52:49,334
‎ทุกคนฉลองชัยชนะ

898
00:52:52,003 --> 00:52:55,298
‎ตอนนี้ทุกคนบอกว่า "เราเชื่อในตัวนาย"

899
00:52:55,924 --> 00:52:58,009
‎แต่มัลคอล์มเป็นคนที่เชื่อในตัวเขาก่อน

900
00:52:59,844 --> 00:53:01,471
‎นั่นมีความหมายกับเขา

901
00:53:02,263 --> 00:53:05,225
‎เขาฉลองกับมัลคอล์มด้วยความขอบคุณ

902
00:53:06,142 --> 00:53:08,019
‎(แฮมป์ตันเฮาส์โมเต็ลแอนด์วิลล่า)

903
00:53:08,102 --> 00:53:09,145
‎ตอนนั้นเริ่มดึกแล้ว

904
00:53:09,896 --> 00:53:15,360
‎มัลคอล์ม แคสเซียส เคลย์ รูดี้ จิม บราวน์

905
00:53:15,443 --> 00:53:16,694
‎อาจจะอีกสองสามคน…

906
00:53:17,528 --> 00:53:19,822
‎พวกเขาไปที่ห้องของมัลคอล์ม เอ็กซ์

907
00:53:19,906 --> 00:53:21,449
‎ได้เวลาพูดกันจริงจังแล้ว

908
00:53:22,075 --> 00:53:23,868
‎ตอนนี้มัลคอล์ม เอ็กซ์พูดว่า "เอาละ

909
00:53:24,702 --> 00:53:27,330
‎ได้เวลาปิดฉากปากเก่งแห่งลุยวิลล์แล้ว"

910
00:53:29,165 --> 00:53:31,876
‎"นายได้ตำแหน่ง นายมีผู้ฟัง

911
00:53:33,878 --> 00:53:36,089
‎ตอนนี้นายต้องเริ่มพูดจาให้ดี"

912
00:53:36,172 --> 00:53:40,343
‎(ห้องมูฮัมหมัด อาลีในแฮมป์ตันเฮาส์)

913
00:53:40,426 --> 00:53:41,511
‎เราไม่ได้อยู่ในห้อง

914
00:53:41,594 --> 00:53:43,805
‎เราไม่มีเทปบันทึกบทสนทนาพวกนั้น

915
00:53:43,888 --> 00:53:46,516
‎เรารู้แค่สิ่งที่เกิดขึ้นต่อไป

916
00:53:47,767 --> 00:53:48,851
‎เขาทำได้

917
00:53:50,061 --> 00:53:53,064
‎ด้วยการยอมรับว่าอัลลอฮ์เป็นพระเจ้า

918
00:53:53,147 --> 00:53:55,692
‎และมูฮัมหมัดเป็นผู้ส่งสารของเขา

919
00:53:56,359 --> 00:54:00,905
‎จนสามารถคว่ำคนที่แกร่งกว่าเขาได้

920
00:54:01,406 --> 00:54:05,285
‎ศัตรูต้องการให้ร่างเขาแตกเป็นเสี่ยงๆ

921
00:54:07,745 --> 00:54:09,372
‎พวกเขาบอกว่าเขาจะ…

922
00:54:10,665 --> 00:54:13,793
‎ลิสตันจะต่อยใบหน้าหล่อเหลาของเขาให้เละ

923
00:54:17,005 --> 00:54:19,632
‎แต่อัลลอฮ์กับเราบอกว่า "ไม่"

924
00:54:20,717 --> 00:54:23,803
‎คุณคิดว่าการที่แคสเซียสเป็นมุสลิมผิวดำ

925
00:54:23,886 --> 00:54:25,722
‎เกี่ยวอะไรกับชัยชนะนี้ไหม

926
00:54:25,805 --> 00:54:27,807
‎ผมไม่เคยได้ยินเขาพูดว่าเขาเป็นมุสลิมผิวดำ

927
00:54:27,890 --> 00:54:31,144
‎ผมเคยได้ยินเขาพูดว่าเขาเชื่อในศาสนาอิสลาม

928
00:54:33,646 --> 00:54:34,480
‎(มีนาคม 1964)

929
00:54:34,564 --> 00:54:37,859
‎ประมาณหนึ่งสัปดาห์หลังจาก
‎การต่อสู้ระหว่างเคลย์กับลิสตัน

930
00:54:37,942 --> 00:54:39,610
‎พวกเขาไปที่องค์การสหประชาชาติ

931
00:54:39,694 --> 00:54:43,906
‎มัลคอล์ม เอ็กซ์ ผมอยากคุยหน่อยครับ
‎เรื่องความสัมพันธ์ของคุณกับแคสเซียส เคลย์

932
00:54:43,990 --> 00:54:45,700
‎คุณรู้จักเขานานหรือยัง

933
00:54:45,783 --> 00:54:47,035
‎ประมาณสามปี

934
00:54:47,118 --> 00:54:48,995
‎แล้วคุณได้ให้คำแนะนำเขา

935
00:54:49,495 --> 00:54:51,539
‎เรื่องที่เกี่ยวกับศาสนาของเขาไหม

936
00:54:51,622 --> 00:54:53,458
‎ไม่ครับ ผมไม่ให้คำแนะนำใคร

937
00:54:53,541 --> 00:54:55,126
‎เขาเป็นน้องชายและเพื่อนผม

938
00:54:55,209 --> 00:54:57,962
‎ผมพูดสิ่งที่ผมรู้และเข้าใจให้เขาฟัง

939
00:54:58,046 --> 00:55:01,924
‎มัลคอล์ม เอ็กซ์แนะนำเขาให้รู้จัก
‎กับนักการทูตผิวดำจากทั่วแอฟริกา

940
00:55:02,008 --> 00:55:03,885
‎นี่เพื่อนผม ครับท่าน

941
00:55:03,968 --> 00:55:05,470
‎ดีใจที่ได้เจอนะ

942
00:55:06,137 --> 00:55:08,222
‎และนี่คือที่ที่มัลคอล์มเตือนความจำเขา

943
00:55:08,306 --> 00:55:10,808
‎"นายไม่ใช่คนที่นายเคยเป็น"

944
00:55:11,601 --> 00:55:15,730
‎"ตอนนี้นายเป็นคนที่คนทั่วโลกชื่นชม"

945
00:55:15,813 --> 00:55:17,648
‎คุณมีแผนจะไปเที่ยวไนจีเรียไหม

946
00:55:17,732 --> 00:55:19,984
‎ครับ นั่นคือหนึ่งในที่ที่ผมจะไป แอฟริกา

947
00:55:20,068 --> 00:55:22,945
‎มัลคอล์มอยากเล่นบนเวทีที่ใหญ่ขึ้น

948
00:55:23,029 --> 00:55:26,866
‎เขาจะชูประเด็นเชื้อชาตินี้

949
00:55:27,492 --> 00:55:29,160
‎ไปเป็นประเด็นสากล

950
00:55:29,869 --> 00:55:31,079
‎ไปสู่องค์การสหประชาชาติ

951
00:55:32,955 --> 00:55:37,293
‎สหรัฐอเมริกากำลังผลักดันตัวเองสู่ผู้นำโลกเสรี

952
00:55:37,377 --> 00:55:39,379
‎ผู้สนับสนุนสิทธิมนุษยชน

953
00:55:39,462 --> 00:55:41,547
‎พี่มัลคอล์มพูดต่อสาธารณะว่า

954
00:55:41,631 --> 00:55:43,633
‎"นี่ พวกคุณ มันเป็นไปไม่ได้เลย"

955
00:55:45,802 --> 00:55:48,346
‎มัลคอล์มรู้ว่านี่จะเป็นสิ่งที่

956
00:55:48,429 --> 00:55:52,058
‎บีบให้รัฐบาลกลางต้องเคลื่อนไหว

957
00:55:54,060 --> 00:55:56,604
‎แคสเซียสมีความเหมาะสมกว่าใครทั้งหมด

958
00:55:56,687 --> 00:55:59,232
‎ที่จะเป็นผู้นำความภาคภูมิใจทางเชื้อชาติคืนมา

959
00:55:59,315 --> 00:56:02,235
‎ไม่ใช่แค่คนของเราในประเทศนี้ แต่ทั่วโลก

960
00:56:08,241 --> 00:56:09,575
‎ตลอดทั้งสัปดาห์

961
00:56:09,659 --> 00:56:13,246
‎ดูเหมือนมัลคอล์มกับแคสเซียสจะใกล้ชิดกันมาก

962
00:56:14,872 --> 00:56:16,707
‎พวกเขาไปที่ไทม์สแควร์

963
00:56:16,791 --> 00:56:20,837
‎และไปดูการต่อสู้ที่เคลย์เอาชนะลิสตัน

964
00:56:20,920 --> 00:56:25,091
‎ผู้ชนะและแชมป์โลก
‎รุ่นเฮฟวี่เวทคนใหม่ แคสเซียส เคลย์

965
00:56:28,261 --> 00:56:31,097
‎พอพวกเขาออกมาจากโรงละคร คุณเห็นอะไร

966
00:56:32,348 --> 00:56:35,643
‎ฝูงชนหลายร้อยคนรายล้อมพวกเขา

967
00:56:40,398 --> 00:56:41,941
‎นักข่าวถามมัลคอล์ม

968
00:56:42,024 --> 00:56:46,195
‎ว่าแชมป์จะมาร่วมการเคลื่อนไหวกับเขาหรือไม่

969
00:56:47,280 --> 00:56:49,740
‎มีคำถามมากมายเกี่ยวกับสิ่งที่จะเกิดขึ้นต่อไป

970
00:56:50,366 --> 00:56:51,659
‎(แคสเซียสพัวพันกับมัลคอล์ม
‎จะส่งผลเสียกับอาชีพเขาไหม)

971
00:56:52,743 --> 00:56:54,579
‎มีเจ้าหน้าที่เอฟบีไอในชิคาโก

972
00:56:54,662 --> 00:56:58,374
‎ที่ขอให้การเฝ้าดูคฤหาสน์ของ
‎เอไลจาห์ มูฮัมหมัดดำเนินต่อไป

973
00:56:58,458 --> 00:56:59,792
‎และเจ้าหน้าที่คนนี้สืบรู้ว่า

974
00:56:59,876 --> 00:57:02,795
‎เอไลจาห์ มูฮัมหมัดคุยโทรศัพท์

975
00:57:02,879 --> 00:57:04,672
‎กับแชมป์รุ่นเฮฟวี่เวท

976
00:57:08,217 --> 00:57:10,178
‎วันที่ 6 มีนาคม 1964

977
00:57:11,095 --> 00:57:14,390
‎แคสเซียสกลับไปที่ห้องพักในโรงแรมเทเรซ่า

978
00:57:14,474 --> 00:57:17,143
‎เขาได้รับโทรศัพท์จากเอไลจาห์ มูฮัมหมัด

979
00:57:17,768 --> 00:57:19,770
‎และท่านศาสนาจารย์สูงสุดบอกเขาว่า

980
00:57:19,854 --> 00:57:23,649
‎"คุณไม่ได้รับอนุญาต
‎ให้ข้องเกี่ยวกับมัลคอล์มอีกต่อไป"

981
00:57:34,368 --> 00:57:38,289
‎ผมเข้าใจว่าบ่ายวันนี้คุณจะไปชิคาโก

982
00:57:38,372 --> 00:57:41,083
‎เพื่อพบเอไลจาห์ มูฮัมหมัดเหรอ

983
00:57:41,167 --> 00:57:43,127
‎ครับ ผมจะทานมื้อค่ำกับท่าน

984
00:57:44,128 --> 00:57:47,507
‎หนึ่งในเหตุผลหลัก
‎ที่คุณเข้าร่วมกับชาวมุสลิมผิวดำ

985
00:57:47,590 --> 00:57:49,675
‎เพราะคุณเป็นเพื่อนกับมัลคอล์ม เอ็กซ์ไม่ใช่เหรอ

986
00:57:49,759 --> 00:57:53,137
‎ไม่ ผมเป็นมุสลิมสี่ปีก่อนที่จะเจอมัลคอล์ม เอ็กซ์

987
00:57:53,221 --> 00:57:54,096
‎จริงเหรอ

988
00:57:54,764 --> 00:57:56,807
‎แต่ตอนนี้เขาเป็นเพื่อนคุณไหม

989
00:57:56,891 --> 00:57:57,975
‎- ใช่
‎- เขา…

990
00:57:58,059 --> 00:58:01,521
‎เขาเป็นพี่ชาย เป็นพี่ชายผม
‎ไม่ว่าเขาจะทำอะไรเขายังเป็นพี่ชายผม

991
00:58:01,604 --> 00:58:03,356
‎ตอนนี้เขาแยกตัวออกจากกลุ่มมุสลิม

992
00:58:03,439 --> 00:58:04,440
‎ผมไม่รู้เรื่องการแยกตัว

993
00:58:04,524 --> 00:58:07,276
‎ผมต้องรู้เรื่องก่อนถึงจะตอบได้

994
00:58:07,360 --> 00:58:10,780
‎นั่นคือหนึ่งในเหตุผลหลัก
‎ที่ผมไปวันนี้เพื่อค้นหาความจริง

995
00:58:10,863 --> 00:58:14,242
‎เพราะผมไม่เชื่อสิ่งที่สื่อเขียน

996
00:58:21,290 --> 00:58:22,291
‎เอไลจาห์ มูฮัมหมัดบอกว่า

997
00:58:22,375 --> 00:58:23,209
‎(ชิคาโก)

998
00:58:23,292 --> 00:58:26,087
‎"สำหรับผู้ศรัทธาของผม
‎และคนของผมทุกคนที่เชื่อในศาสนาอิสลาม

999
00:58:26,963 --> 00:58:29,006
‎น้องชายผู้นี้ แคสเซียส เคลย์

1000
00:58:29,090 --> 00:58:32,468
‎ผู้ศรัทธาที่ผมไว้ใจที่สุด"

1001
00:58:32,552 --> 00:58:33,636
‎"และผมตั้งชื่อเขาว่า…

1002
00:58:34,720 --> 00:58:36,514
‎มูฮัมหมัด อาลี"

1003
00:58:39,976 --> 00:58:41,269
‎เขาถึงได้ชื่อนี้มา

1004
00:58:44,522 --> 00:58:48,693
‎แคสเซียส เคลย์มีชื่อมุสลิมว่ามูฮัมหมัด อาลี

1005
00:58:49,360 --> 00:58:52,238
‎คนส่วนใหญ่ต้องรอเป็นปีๆ

1006
00:58:53,197 --> 00:58:54,240
‎เขากลายเป็นฮีโร่

1007
00:58:54,323 --> 00:58:56,909
‎เขาปรากฏตัวบนเวทีพร้อมกับผู้ส่งสาร

1008
00:58:58,327 --> 00:58:59,912
‎ส่วนมัลคอล์ม

1009
00:59:01,622 --> 00:59:02,915
‎ก็แยกตัวออกไป

1010
00:59:08,629 --> 00:59:10,047
‎(มัลคอล์ม เอ็กซ์ผละจากมุสลิม)

1011
00:59:10,131 --> 00:59:12,592
‎ตอนนั้นมูฮัมหมัด อาลีอยู่ตรงกลาง

1012
00:59:12,675 --> 00:59:13,509
‎(เคลย์อยู่ต่อ)

1013
00:59:13,593 --> 00:59:16,304
‎ระหว่างคนสองคนที่มีอำนาจมาก

1014
00:59:16,387 --> 00:59:19,890
‎ผู้นำคนดำที่ทรงอิทธิพลสองคน
‎เอไลจาห์ มูฮัมหมัดและมัลคอล์ม เอ็กซ์

1015
00:59:19,974 --> 00:59:21,851
‎ไม่ว่าเขาจะรู้ตัวหรือไม่ก็ตาม

1016
00:59:21,934 --> 00:59:26,480
‎เมื่อถูกบังคับให้เลือก

1017
00:59:26,564 --> 00:59:29,984
‎สำหรับมัลคอล์ม
‎เขาไม่มีทางเลือกนอกจากเลือกตัวเอง

1018
00:59:30,568 --> 00:59:33,946
‎สำหรับแคสเซียส
‎เขาต้องเลือกบิดาผู้ทรงความศักดิ์สิทธิ์

1019
00:59:34,864 --> 00:59:36,991
‎มัลคอล์มเป็นบุคคลธรรมดา

1020
00:59:37,074 --> 00:59:39,368
‎เอไลจาห์เป็นสถาบัน

1021
00:59:39,952 --> 00:59:42,288
‎มีข่าวว่าทั้งสองฝ่ายแยกกันแล้ว
‎เรื่องนี้รบกวนใจคุณไหม

1022
00:59:42,371 --> 00:59:44,874
‎ไม่ สิ่งที่มัลคอล์ม เอ็กซ์ทำเป็นเรื่องของเขา
‎เขาตัดสินใจคนเดียว

1023
00:59:44,957 --> 00:59:45,791
‎(แคสเซียส อาลี เคลย์)

1024
00:59:45,875 --> 00:59:47,752
‎- ผู้นำของคุณคือเอไลจาห์ มูฮัมหมัดใช่ไหม
‎- ครับ

1025
00:59:47,835 --> 00:59:49,962
‎("แยกจากกันหรือตาย" เอไลจาห์ มูฮัมหมัด)

1026
00:59:50,046 --> 00:59:51,631
‎ผู้ส่งสารคือพ่อของเรา

1027
00:59:52,381 --> 00:59:55,009
‎พ่อที่เราไม่เคยมีและต้องการมาตลอด

1028
00:59:56,594 --> 00:59:58,763
‎เขาเป็นเหมือนเลือดในร่างกาย

1029
01:00:00,389 --> 01:00:02,767
‎ถ้าไม่มีคำสอนของผู้ส่งสาร ก็ไม่มีเมลชิเซเดค

1030
01:00:02,850 --> 01:00:05,728
‎ถ้าไม่มีคำสอนพวกนี้ ผมก็แค่ไอ้มืดข้างถนน

1031
01:00:05,811 --> 01:00:07,229
‎เข้าใจที่ผมพยายามจะบอกไหม

1032
01:00:09,148 --> 01:00:11,025
‎มันเป็นเรื่องราวที่ไม่สลับซับซ้อน

1033
01:00:11,108 --> 01:00:13,361
‎พ่อของฉันอยู่ตรงกลาง

1034
01:00:13,444 --> 01:00:17,740
‎เขาต้องเลือกในขณะที่ยังอายุน้อย

1035
01:00:17,823 --> 01:00:21,202
‎และใช่ อาจมีเรื่องของความอยู่รอดมาเกี่ยว

1036
01:00:21,952 --> 01:00:24,038
‎แคสเซียส เคลย์ไม่ใช่ชื่อคุณแล้วใช่ไหม

1037
01:00:24,121 --> 01:00:25,873
‎ถูกต้องครับ ผมชื่อมูฮัมหมัด อาลี

1038
01:00:25,956 --> 01:00:29,502
‎มูฮัมหมัดแปลว่า "ควรค่าแก่การสรรเสริญ"
‎และอาลีแปลว่า "สูงส่งที่สุด"

1039
01:00:29,585 --> 01:00:30,961
‎ตอนที่มัลคอล์มได้ยินเรื่องนี้

1040
01:00:31,045 --> 01:00:34,674
‎มัลคอล์มระเบิดในรถและพูดว่า "นี่คือการเมือง"

1041
01:00:34,757 --> 01:00:36,258
‎มีคนพิเศษตั้งชื่อให้คุณรึเปล่า

1042
01:00:36,342 --> 01:00:39,720
‎ครับ ท่านเป็นผู้นำและครูของผม
‎เอไลจาห์ มูฮัมหมัด ผู้ทรงเกียรติสูงสุด

1043
01:00:39,804 --> 01:00:45,184
‎เขารู้ว่าในการต่อสู้เพื่อเอาชนะใจมูฮัมหมัด อาลี

1044
01:00:46,602 --> 01:00:47,728
‎เขาแพ้การต่อสู้

1045
01:00:47,812 --> 01:00:49,355
‎(ผู้นำมุสลิมตั้งชื่อให้เคลย์ "มูฮัมหมัด อาลี")

1046
01:00:49,438 --> 01:00:50,981
‎มูฮัมหมัด ผมชื่อมูฮัมหมัด

1047
01:00:51,065 --> 01:00:53,651
‎พวกคุณเรียกผมว่าแคสเซียสอยู่นั่น
‎ผมเบื่อที่จะพูดแล้ว

1048
01:00:53,734 --> 01:00:57,446
‎พวกคุณฉลาดออก
‎ผมชื่อมูฮัมหมัด อาลี ไม่ใช่แคสเซียส

1049
01:00:57,530 --> 01:01:02,034
‎อาลีไม่ยอมให้อเมริกาเป็นผู้กำหนดเขา

1050
01:01:02,118 --> 01:01:04,328
‎และเขาไม่ยอมให้อเมริกาตั้งชื่อเขาหรอก

1051
01:01:04,412 --> 01:01:07,790
‎มูฮัมหมัด อาลี
‎รู้จักกันในชื่อแกสเซียส แคสเซียส

1052
01:01:07,873 --> 01:01:09,542
‎เขาเพิ่งเดินทางมาถึงเมือง…

1053
01:01:09,625 --> 01:01:12,753
‎งานโฆษณาทั้งหมด งานพรีเซนเตอร์ทุกอย่าง

1054
01:01:12,837 --> 01:01:15,506
‎ฮอลลีวูด ทุกประตูเปิดทางรอเขาแล้ว

1055
01:01:15,589 --> 01:01:19,260
‎พอเขาเปลี่ยนชื่อประตูทุกบานปิดลง

1056
01:01:19,343 --> 01:01:20,594
‎(แคสเซียส เคลย์)

1057
01:01:20,678 --> 01:01:24,849
‎ถ้าเป็นในศตวรรษที่ 21 คงต้องใช้
‎ความกล้าอย่างมาก แต่เป็นเรื่องที่คิดไม่ถึงเลย

1058
01:01:24,932 --> 01:01:26,767
‎เขาต้องบ้าไปแล้ว

1059
01:01:26,851 --> 01:01:28,519
‎(ฉันคือมูฮัมหมัด อาลี)

1060
01:01:28,602 --> 01:01:30,980
‎มันเป็นคำประกาศขั้นสูงสุด

1061
01:01:31,564 --> 01:01:32,732
‎คุณเคลย์ ตอนที่คุณ…

1062
01:01:32,815 --> 01:01:34,233
‎มูฮัมหมัด อาลีครับ

1063
01:01:34,316 --> 01:01:36,110
‎- คุณเคลย์…
‎- มูฮัมหมัด อาลีครับ

1064
01:01:36,193 --> 01:01:38,612
‎- คุณมูฮัมหมัด อาลี ชื่อไหนก็ได้
‎- ครับ

1065
01:01:38,696 --> 01:01:40,281
‎- แค่มูฮัมหมัด อาลีครับ
‎- ตอนคุณปรากฏ…

1066
01:01:40,364 --> 01:01:42,324
‎แล้วจู่ๆ ผู้คนก็พูดกันว่า

1067
01:01:42,408 --> 01:01:45,411
‎"เขาคิดว่าเขาเป็นใคร นิโกรปากเก่ง"

1068
01:01:46,787 --> 01:01:49,373
‎"นิโกรปากเก่ง เขาคิดว่าตัวเองเป็นใคร "

1069
01:01:49,457 --> 01:01:51,917
‎"ไปใช้ชื่ออื่น ศาสนาอื่น"

1070
01:01:52,960 --> 01:01:55,379
‎การเรียกผมว่าแคสเซียส เคลย์
‎ถือว่าดูถูกผม เพราะผมไม่ใช่คนขาว

1071
01:01:55,463 --> 01:01:57,089
‎ผมมูฮัมหมัด อาลี ผมเป็นคนดำ

1072
01:01:57,173 --> 01:01:59,425
‎มันคือชื่อในประวัติศาสตร์ของบรรพบุรุษของเรา

1073
01:01:59,508 --> 01:02:02,803
‎ตอนนี้ถือเป็นเกียรติ เมื่อผมได้รู้รากเหง้า

1074
01:02:02,887 --> 01:02:04,221
‎ให้คนเรียกผมด้วยชื่อผมเอง

1075
01:02:04,305 --> 01:02:06,682
‎จะเป็นยังไงถ้าคนรัสเซียชื่อจอร์จ วอชิงตัน

1076
01:02:07,558 --> 01:02:10,603
‎- พูดอีกที ใครยิ่งใหญ่
‎- มูฮัมหมัด อาลี

1077
01:02:11,479 --> 01:02:14,315
‎- อีกครั้ง ใครนะ
‎- มูฮัมหมัด อาลี

1078
01:02:18,235 --> 01:02:19,987
‎มีมุสลิมอยู่ทั่วโลก

1079
01:02:20,070 --> 01:02:23,741
‎ที่อาจไม่เคยติดตามดูการชกมวย

1080
01:02:23,824 --> 01:02:27,912
‎ตอนนี้ได้ยินชื่อนี้ที่แพร่กระจายผ่านสำนักข่าว

1081
01:02:27,995 --> 01:02:29,079
‎มูฮัมหมัด อาลี

1082
01:02:29,163 --> 01:02:30,414
‎(สหภาพนักมวยอาหรับขอต้อนรับมูฮัมหมัด อาลี)

1083
01:02:35,211 --> 01:02:38,672
‎ปี 1964 มูฮัมหมัดและมัลคอล์ม

1084
01:02:38,756 --> 01:02:41,258
‎เดินทางไปแอฟริกาและตะวันออกกลาง

1085
01:02:41,884 --> 01:02:43,427
‎แต่ไม่ใช่ด้วยกัน

1086
01:02:44,094 --> 01:02:46,138
‎พวกเขาทั้งคู่ต่างรู้

1087
01:02:46,222 --> 01:02:50,309
‎เรื่องการเปลี่ยนแปลงหลายอย่าง
‎ที่กำลังก่อตัวเพิ่มขึ้นทั่วแอฟริกา

1088
01:02:51,018 --> 01:02:54,980
‎มูฮัมหมัด อาลีได้พบกับฝูงชนที่รักเขา

1089
01:02:55,689 --> 01:02:58,192
‎เขาเหมือนมีมนต์สะกดใจคนในหลายๆ ด้าน

1090
01:02:58,275 --> 01:03:02,571
‎เสน่ห์ที่เขามีเหนือคนทั่วไป

1091
01:03:06,700 --> 01:03:09,995
‎ส่วนมัลคอล์มเดินทางคนเดียว

1092
01:03:11,580 --> 01:03:13,749
‎เข้าพบผู้นำระดับโลก

1093
01:03:13,833 --> 01:03:17,586
‎เขาพยายามนำสารของ
‎ชาวแอฟริกันอเมริกัน 22 ล้านคน

1094
01:03:17,670 --> 01:03:19,129
‎ไปสู่เวทีโลก…

1095
01:03:19,713 --> 01:03:21,924
‎- ขอสันติสุขจงมีแด่ท่าน
‎- ขอสันติสุขจงมีแด่ท่าน

1096
01:03:22,007 --> 01:03:24,927
‎และแจ้งข้อหาสหรัฐ

1097
01:03:25,010 --> 01:03:27,179
‎เรื่องการละเมิดสิทธิมนุษยชน

1098
01:03:27,263 --> 01:03:30,349
‎ปัญหาของเราไม่ใช่ปัญหาของอเมริกัน
‎แต่เป็นปัญหาของมนุษย์

1099
01:03:30,432 --> 01:03:33,561
‎ไม่ใช่ปัญหาของนิโกร
‎แต่เป็นปัญหาของมนุษยชาติ

1100
01:03:34,562 --> 01:03:37,606
‎เขาเป็นเหมือนตัวแทนมวลชน เป็นสส.

1101
01:03:38,315 --> 01:03:40,234
‎เป็นวุฒิสมาชิกของประเทศแบล็กอเมริกา

1102
01:03:40,317 --> 01:03:43,112
‎ถ้าไม่ใช่ประธานาธิบดีของประเทศแบล็กอเมริกา

1103
01:03:45,489 --> 01:03:46,949
‎"ชาวมุสลิมจากอเมริกาทุกแห่ง

1104
01:03:47,032 --> 01:03:51,412
‎ตื่นเต้น มีความสนใจใคร่รู้"

1105
01:03:51,495 --> 01:03:52,872
‎(อัตชีวประวัติของมัลคอล์ม เอ็กซ์)

1106
01:03:52,955 --> 01:03:55,958
‎"อีกครั้งที่ฉันมองคนอย่างแคสเซียส เคลย์ผิดไป"

1107
01:04:00,921 --> 01:04:03,340
‎"หนังสือพิมพ์ท้องถิ่นได้ตีพิมพ์รูปถ่าย

1108
01:04:03,424 --> 01:04:06,927
‎ของแคสเซียสกับฉันด้วยกัน
‎ที่องค์การสหประชาชาติ"

1109
01:04:10,055 --> 01:04:13,559
‎"ในตอนนั้นเขารับรู้ได้ถึงจินตนาการ

1110
01:04:13,642 --> 01:04:17,771
‎และการสนับสนุนของคนผิวสีทั้งโลก"

1111
01:04:21,025 --> 01:04:22,526
‎(ยินดีต้อนรับแคสเซียส เคลย์
‎ชายผู้งามสง่า)

1112
01:04:24,820 --> 01:04:27,072
‎(ขอต้อนรับแคสเซียส เคลย์ ราชาแห่งโลก)

1113
01:04:44,298 --> 01:04:46,383
‎อาลี! อาลี!

1114
01:04:46,467 --> 01:04:49,011
‎อาลี! อาลี!

1115
01:04:49,094 --> 01:04:50,804
‎อาลี! อาลี!

1116
01:04:54,558 --> 01:04:58,145
‎พ่อผมพูดถึงการไถ่บาปของแอฟริกาเสมอ

1117
01:04:59,813 --> 01:05:04,443
‎และ "เพลงแห่งการไถ่บาป"
‎เป็นการแสดงความเคารพต่อมาร์คัส การ์วีย์

1118
01:05:05,027 --> 01:05:08,864
‎และคำแถลงของมาร์คัส การ์วีย์ในปี 1937

1119
01:05:08,948 --> 01:05:11,408
‎ว่าเราต้องปลดปล่อยจิตใจ
‎จากการเป็นทาสทางจิต

1120
01:05:11,492 --> 01:05:15,037
‎เพราะในขณะที่คนอื่น
‎อาจช่วยเราปลดปล่อยร่างกาย

1121
01:05:15,120 --> 01:05:17,289
‎ไม่มีใครนอกจากเราเอง
‎ที่จะปลดปล่อยจิตใจเราได้

1122
01:05:22,252 --> 01:05:23,545
‎อีโบนี่

1123
01:05:27,174 --> 01:05:30,928
‎ผมคิดว่ามัลคอล์ม เริ่มเห็นตัวเองแล้ว

1124
01:05:31,428 --> 01:05:33,222
‎ระหว่างที่รับหน้าที่นั้น

1125
01:05:40,688 --> 01:05:41,814
‎(โพสต์
‎มัลคอล์ม เอ็กซ์)

1126
01:05:50,155 --> 01:05:52,491
‎เพราะการกำเนิดใหม่ทางวิญญาณ

1127
01:05:52,574 --> 01:05:54,076
‎ซึ่งผมมีโชคที่ได้เข้าพิธีนี้

1128
01:05:54,159 --> 01:05:57,371
‎จากการไปแสวงบุญที่นครศักดิ์สิทธิ์แห่งเมกกะ

1129
01:05:57,955 --> 01:06:02,126
‎ผมไม่เชื่อในการกล่าวหาเผ่าพันธุ์ใดๆ อีกต่อไป

1130
01:06:02,751 --> 01:06:05,254
‎(มัลคอล์ม เอ็กซ์
‎อดีตมุสลิมผิวดำ)

1131
01:06:12,636 --> 01:06:15,014
‎วันที่ 17 พฤษภาคม 1964

1132
01:06:16,432 --> 01:06:17,433
‎อักกรา ประเทศกานา

1133
01:06:18,434 --> 01:06:20,144
‎นอกโรงแรมแอมบาสซาเดอร์…

1134
01:06:22,271 --> 01:06:27,151
‎มัลคอล์มอยู่กับเพื่อนชาวอเมริกัน
‎ที่มาทำงานต่างประเทศ

1135
01:06:27,234 --> 01:06:30,404
‎มายา แอนเจลู และคนอื่นๆ

1136
01:06:30,487 --> 01:06:33,574
‎มัลคอล์มกำลังจะนั่งรถไปที่สนามบิน

1137
01:06:33,657 --> 01:06:35,409
‎และนอกโรงแรมนั้น

1138
01:06:35,492 --> 01:06:37,661
‎มูฮัมหมัด อาลีปรากฏตัว

1139
01:06:38,662 --> 01:06:40,039
‎(ขอต้อนรับสู่กานา
‎มูฮัมหมัด อาลี หรือแคสเซียส เคลย์)

1140
01:06:40,122 --> 01:06:42,583
‎ต้องทำความเข้าใจก่อนว่ามัลคอล์ม

1141
01:06:42,666 --> 01:06:46,128
‎เขาไปอียิปต์และซาอุดีอาระเบีย

1142
01:06:46,211 --> 01:06:47,838
‎และในบันทึกของเขา

1143
01:06:49,131 --> 01:06:52,134
‎เขาเขียนเรื่องอาลี
‎ในฐานะน้องชายและเพื่อนของเขา

1144
01:06:52,217 --> 01:06:54,928
‎ดังนั้นในช่วงเวลานั้นที่อักกรา ประเทศกานา

1145
01:06:55,012 --> 01:06:57,806
‎ตอนที่เขาได้เจอแชมป์โดยไม่คาดฝัน

1146
01:06:57,890 --> 01:07:00,476
‎เขาคิดว่าพวกเขาจะกอดกันอย่างพี่น้อง

1147
01:07:02,853 --> 01:07:06,190
‎มัลคอล์ม เอ็กซ์
‎พูดว่า "มูฮัมหมัด มูฮัมหมัด" ไม่หยุด

1148
01:07:08,150 --> 01:07:10,861
‎ในที่สุดมูฮัมหมัด อาลีก็หันไปทางเขาแล้วพูดว่า

1149
01:07:10,944 --> 01:07:14,156
‎"ฟังนะ นายหักหลังเอไลจาห์ มูฮัมหมัด"

1150
01:07:14,239 --> 01:07:16,283
‎"นายคิดผิดแล้วพี่ชาย นายคิดผิด "

1151
01:07:16,366 --> 01:07:17,785
‎แล้วก็หันหลังเดินจากไป

1152
01:07:19,286 --> 01:07:21,914
‎ตอนนั้นเขาดูแคลนมัลคอล์ม

1153
01:07:23,248 --> 01:07:27,461
‎ความสัมพันธ์ของพวกเขาแทบไม่เหลือเยื่อใย

1154
01:07:27,544 --> 01:07:31,048
‎มายา แอนเจลูเขียนบรรยายไว้
‎ถึงตอนที่มัลคอล์มขึ้นรถ

1155
01:07:31,131 --> 01:07:33,383
‎เขาทรุดตัวลงในที่นั่งผู้โดยสาร

1156
01:07:34,134 --> 01:07:36,637
‎เขาบอกว่า "ผมสูญเสียอะไรไปมากมาย"

1157
01:07:38,555 --> 01:07:40,516
‎เขาสูญเสียเอไลจาห์ มูฮัมหมัด

1158
01:07:40,599 --> 01:07:43,143
‎ผู้มีบทบาทเสมือนพ่อในชีวิตของเขา

1159
01:07:43,227 --> 01:07:45,521
‎และตอนนี้เขาเสียมูฮัมหมัด อาลีไป

1160
01:07:46,271 --> 01:07:49,024
‎ถ้านั่นคือความเป็นพี่น้องร่วมสาบานที่เราพูดถึง

1161
01:07:49,108 --> 01:07:52,653
‎ตอนนี้มันมาถึงจุดจบแล้ว

1162
01:07:54,613 --> 01:07:55,531
‎(แชมป์ล้อเลียนอดีตกลุ่มมุสลิมในกานา)

1163
01:07:55,614 --> 01:07:56,949
‎ตอนนี้คุณมีแผนอะไร

1164
01:07:57,574 --> 01:07:59,827
‎ผมจะกลับไปอเมริกา

1165
01:08:01,161 --> 01:08:02,746
‎ไปหาครอบครัวผมก่อน

1166
01:08:02,830 --> 01:08:04,706
‎- ครับ
‎- ดูว่าเกิดอะไรขึ้นบ้าง

1167
01:08:07,167 --> 01:08:11,004
‎ตอนพ่อกลับมาจากแอฟริกาที่สนามบินเจเอฟเค

1168
01:08:11,588 --> 01:08:14,424
‎แม่ฉันส่งฉันให้พ่อ

1169
01:08:14,508 --> 01:08:16,093
‎แล้วพ่อก็ยิ้ม

1170
01:08:16,969 --> 01:08:18,679
‎ฉันไม่รู้ว่านั่นเป็นความทรงจำที่ดี

1171
01:08:18,762 --> 01:08:22,598
‎หรือเพราะฉันเห็นรูปนี้มาหลายครั้ง

1172
01:08:23,558 --> 01:08:26,103
‎แต่ฉันรู้สึกเหมือนฉันเห็นพ่อมองฉัน

1173
01:08:26,186 --> 01:08:27,896
‎เหมือนพ่อรอให้เกิดอะไรขึ้น

1174
01:08:27,980 --> 01:08:30,732
‎และนี่คือมัสยิดมุสลิมสีทอง

1175
01:08:30,816 --> 01:08:34,444
‎ที่สภาอิสลามแห่งอียิปต์มอบให้ผม

1176
01:08:34,527 --> 01:08:36,405
‎(มิถุนายน 1964)

1177
01:08:39,283 --> 01:08:40,993
‎เป็นทองแท้เลย

1178
01:08:41,660 --> 01:08:43,245
‎ทองแท้ทั้งหมด

1179
01:08:44,913 --> 01:08:46,248
‎ทองแท้

1180
01:08:46,831 --> 01:08:47,958
‎ทองแท้ ครับ…

1181
01:08:48,040 --> 01:08:50,585
‎นี่เป็นของขวัญให้ผู้นำ
‎และครูของเราที่ปลุกพวกเราทุกคน

1182
01:08:50,669 --> 01:08:53,505
‎เพราะเราอยู่ในสภาพย่ำแย่
‎ก่อนที่จะได้ฟังคำสอนของเขา

1183
01:08:53,589 --> 01:08:54,673
‎ใช่แล้วครับ

1184
01:08:56,592 --> 01:08:59,678
‎ไชโย ใช่แล้ว

1185
01:08:59,761 --> 01:09:01,096
‎คุณกับมัลคอล์ม เอ็กซ์

1186
01:09:01,722 --> 01:09:05,142
‎คนที่ช่วยนำคุณเข้าสู่องค์กรมุสลิมผิวดำ

1187
01:09:05,225 --> 01:09:06,476
‎คุณสองคนแยกทางกันแล้วรึยัง

1188
01:09:07,060 --> 01:09:09,396
‎เมื่อเอไลจาห์ มูฮัมหมัด
‎ผู้ทรงเกียรติ ตัดเยื่อใยกับใคร

1189
01:09:09,478 --> 01:09:12,357
‎เขาตัดเยื่อใยนั้น
‎ของผู้ศรัทธาทุกคนออกโดยอัตโนมัติ

1190
01:09:12,441 --> 01:09:15,986
‎หนังสือพิมพ์ฉันมีข่าวว่าคุณกลับมาจากแอฟริกา

1191
01:09:16,069 --> 01:09:19,572
‎คุณปฏิเสธที่จะพักที่โรงแรมเทเรซ่า
‎ซึ่งเป็นสำนักงานใหญ่เดิมของคุณ

1192
01:09:19,656 --> 01:09:23,326
‎ผู้นำของผมบอกผม…
‎ไม่ใช่ผู้นำผม แต่เป็นเจ้าหน้าที่หลายคน

1193
01:09:23,410 --> 01:09:26,330
‎บอกว่าคงไม่ดีถ้าอยู่ในโรงแรมเดียวกับที่เขาอยู่

1194
01:09:26,413 --> 01:09:27,623
‎และผมทำตามที่พวกเขาบอก

1195
01:09:30,792 --> 01:09:33,295
‎ตอนที่แคสเซียส เคลย์อยู่ที่อักกรา

1196
01:09:33,378 --> 01:09:38,091
‎มีข่าวว่าเขาพูดจาไม่ค่อยเป็นมิตร

1197
01:09:39,092 --> 01:09:40,344
‎คุณมีอะไรจะเสริมไหมครับ

1198
01:09:40,427 --> 01:09:42,304
‎ผมไม่รู้อะไรเกี่ยวกับที่เขาพูดเลย

1199
01:09:42,387 --> 01:09:46,850
‎ผมมักไม่ปักใจเชื่อสิ่งที่ผมอ่านในหนังสือพิมพ์

1200
01:09:46,933 --> 01:09:50,187
‎ว่าคนดำพูดแบบนั้นกับคนดำอีกคน

1201
01:09:50,270 --> 01:09:51,103
‎เขาน่ะ…

1202
01:09:51,188 --> 01:09:55,484
‎และถ้าผมมีอะไรจะพูด
‎เกี่ยวกับแคสเซียส ผมจะพูดกับเขาเอง

1203
01:09:55,567 --> 01:09:57,319
‎ผมไม่ได้พูดถึงมัลคอล์ม เอ็กซ์ด้วยซ้ำ

1204
01:09:57,402 --> 01:09:59,238
‎เขาไม่ได้อยู่ในความคิดเรา เขาแค่…

1205
01:09:59,321 --> 01:10:01,782
‎เราไม่ห่วงเรื่องมัลคอล์ม เอ็กซ์
‎มีเรื่องอื่นให้ทำอีกเยอะ

1206
01:10:02,616 --> 01:10:07,120
‎และเขาก็เป็นแค่คนคนหนึ่งที่ออกนอกลู่นอกทาง

1207
01:10:09,331 --> 01:10:11,500
‎คุณยังคิดว่าเขาเป็นเพื่อนอยู่ไหม

1208
01:10:11,583 --> 01:10:14,336
‎ครับ ผมคิดว่าคนของเราทุกคนเป็นเพื่อนผม

1209
01:10:14,419 --> 01:10:17,047
‎และตามปกติแล้วคนที่ทำตัวไม่เป็นมิตร

1210
01:10:17,130 --> 01:10:20,509
‎แค่สะท้อนพิษร้ายที่อีกคนมอบให้

1211
01:10:23,595 --> 01:10:26,890
‎ผมสงสัยว่าคุณยังเชื่ออยู่ไหม
‎เหมือนที่ผมคิดว่าคุณเชื่อ

1212
01:10:26,974 --> 01:10:29,643
‎ตอนที่คุณเป็นพันธมิตรกับกลุ่มมุสลิมผิวดำ

1213
01:10:29,726 --> 01:10:33,897
‎เรื่องการแบ่งแยกดินแดนในอเมริกาเหนือ

1214
01:10:33,981 --> 01:10:37,567
‎ผมไม่เชื่อเรื่องการแบ่งแยก
‎หรือการเหยียดผิวใดๆ

1215
01:10:37,651 --> 01:10:39,486
‎- คุณยังเป็นมุสลิมอยู่ไหม
‎- โอ้ เป็นครับ

1216
01:10:39,569 --> 01:10:41,989
‎ผมเป็นมุสลิม ผมเชื่อในศาสนาอิสลาม

1217
01:10:42,072 --> 01:10:43,991
‎ซึ่งเชื่อในความเป็นพี่น้อง

1218
01:10:44,074 --> 01:10:45,951
‎ความเป็นพี่น้องอย่างสมบูรณ์ของทุกคน

1219
01:10:46,034 --> 01:10:47,953
‎(มัลคอล์ม เอ็กซ์เรียกเอไลจาห์ว่า "ลวงโลก"

1220
01:10:48,036 --> 01:10:52,666
‎มัลคอล์มรู้สึกว่าตอนนี้
‎เขาเป็นคนใหญ่คนโตต่อหน้าสาธารณชน

1221
01:10:52,749 --> 01:10:55,335
‎ซึ่งดูจะเป็นความปรารถนาของเขามาโดยตลอด

1222
01:10:55,419 --> 01:10:57,921
‎เขาอยากให้คนเห็นเขาและฟังเขา

1223
01:10:58,005 --> 01:11:01,341
‎เขาอยากเชิดชูตัวเองเหนือครู

1224
01:11:04,386 --> 01:11:05,595
‎(แคสเซียสตัดขาดมัลคอล์ม
‎เรียกเขาว่า "ปากว่าตาขยิบ")

1225
01:11:05,679 --> 01:11:08,932
‎เมื่อมัลคอล์มถูกตราหน้าว่าปากว่าตาขยิบ

1226
01:11:11,393 --> 01:11:12,686
‎นั่นทำให้เขาเป็นเป้าทันที

1227
01:11:13,186 --> 01:11:14,438
‎(มัลคอล์ม ปากว่าตาขยิบตัวพ่อ)

1228
01:11:14,521 --> 01:11:17,024
‎สิ่งที่คนตีความคำว่า "ปากว่าตาขยิบ"

1229
01:11:17,107 --> 01:11:21,695
‎หรือทำให้พวกเขาคิดว่า
‎มีสิทธิ์ที่จะทำการใดการหนึ่ง

1230
01:11:21,778 --> 01:11:24,865
‎ทำให้มัลคอล์มตกเป็นเป้านิ่ง

1231
01:11:27,367 --> 01:11:30,871
‎เรามองว่าหนึ่งในสิ่งที่แย่ที่สุดที่คุณจะเป็นได้

1232
01:11:30,954 --> 01:11:32,372
‎คือ "ปากว่าตาขยิบ"

1233
01:11:32,456 --> 01:11:34,958
‎ฟังนะ เราไม่ไปยุ่งกับคนปากว่าตาขยิบ

1234
01:11:35,042 --> 01:11:37,627
‎เราปล่อยให้อัลลอฮ์ทรงจัดการพวกนี้เอง

1235
01:11:38,128 --> 01:11:39,463
‎ทำไมพวกเขาถึงขู่เอาชีวิตคุณ

1236
01:11:39,546 --> 01:11:43,175
‎หลักๆ ก็เพราะพวกเขากลัว

1237
01:11:43,258 --> 01:11:46,636
‎ว่าผมจะบอกเหตุผลที่แท้จริงที่…

1238
01:11:46,720 --> 01:11:48,305
‎ที่ผมออกจากกลุ่มมุสลิมผิวดำ

1239
01:11:48,388 --> 01:11:50,474
‎ซึ่งผมไม่เคยบอก ผมเก็บไว้คนเดียว

1240
01:11:50,557 --> 01:11:53,602
‎แต่เหตุผลที่แท้จริงคือเอไลจาห์ มูฮัมหมัด

1241
01:11:53,685 --> 01:11:54,978
‎หัวหน้าองค์กร

1242
01:11:55,062 --> 01:11:59,191
‎เป็นพ่อของเด็กแปดคน
‎ที่เกิดจากเด็กสาววัยรุ่นหกคน

1243
01:11:59,274 --> 01:12:01,693
‎เด็กสาววัยรุ่นหกคน

1244
01:12:01,777 --> 01:12:04,363
‎ซึ่งเป็นเลขาส่วนตัวของเขา

1245
01:12:06,406 --> 01:12:09,076
‎ไม่ควรพูดถึงเขาแบบนั้นเลย
‎เอไลจาห์ มูฮัมหมัดเนี่ยนะ

1246
01:12:10,577 --> 01:12:12,287
‎สอนทุกอย่างที่คุณรู้

1247
01:12:12,788 --> 01:12:14,164
‎คิดจะหักหลังผู้ชายคนนั้น

1248
01:12:14,664 --> 01:12:15,749
‎โง่จริงๆ

1249
01:12:18,668 --> 01:12:20,337
‎(ความตาย)

1250
01:12:20,420 --> 01:12:21,880
‎เขาทำพลาดแล้ว

1251
01:12:23,507 --> 01:12:26,927
‎ภารกิจของคุณกับชีวิตส่วนตัวของคุณแยกกัน

1252
01:12:29,471 --> 01:12:30,931
‎ถ้าผมมีของมาให้คุณ

1253
01:12:31,848 --> 01:12:34,976
‎และภารกิจของผมคือข้ามถนนเพื่อเอาของให้คุณ

1254
01:12:35,060 --> 01:12:36,103
‎นั่นเป็นภารกิจผม

1255
01:12:36,603 --> 01:12:38,730
‎ถ้าคุณเห็นผมอยู่ฝั่งตรงข้ามกับเด็กสาว

1256
01:12:38,814 --> 01:12:40,148
‎หรือดื่มไวน์อยู่

1257
01:12:40,982 --> 01:12:42,401
‎นั่นไม่ใช่กงการอะไรของคุณ

1258
01:12:43,485 --> 01:12:44,986
‎เพราะผมทำภารกิจสำเร็จ

1259
01:12:45,821 --> 01:12:50,367
‎หน้าที่ของผู้ส่งสารไม่ใช่มาถกปัญหา
‎หรืออธิบายชีวิตส่วนตัวของเขา

1260
01:12:50,909 --> 01:12:52,953
‎หน้าที่ของเขาคือส่งสาร

1261
01:12:53,036 --> 01:12:55,622
‎คุณเป็นใครถึงได้ตั้งคำถามกับผู้ส่งสาร

1262
01:12:55,705 --> 01:12:58,667
‎ใครเอาคุณออกจากถังขยะมาล้างตัว

1263
01:12:58,750 --> 01:13:00,419
‎และให้ที่ยืนคุณต่อหน้าโลก

1264
01:13:00,502 --> 01:13:03,338
‎ในฐานะโฆษกอันดับหนึ่งของคนดำ

1265
01:13:03,422 --> 01:13:05,090
‎คุณจะมาตั้งคำถามกับเขาแบบนี้เหรอ

1266
01:13:07,426 --> 01:13:08,260
‎ไม่ๆ

1267
01:13:12,139 --> 01:13:13,348
‎ตอนที่มัลคอล์มทำแบบนั้น

1268
01:13:14,015 --> 01:13:17,686
‎พูดถึงเอไลจาห์
‎พูดเรื่องแย่ๆ เกี่ยวกับวิถีชีวิตของเขา

1269
01:13:17,769 --> 01:13:19,396
‎กับผู้หญิงอะไรแบบนั้น

1270
01:13:19,479 --> 01:13:21,606
‎ทุกคนที่รักเอไลจาห์หันมาเป็นศัตรูกับเขา

1271
01:13:23,275 --> 01:13:24,568
‎เขาไม่ควรพูดแบบนั้น

1272
01:13:25,235 --> 01:13:28,029
‎มีคนรักเอไลจาห์มากมาย
‎พวกเขายอมฆ่าคนเพื่อเอไลจาห์

1273
01:13:28,113 --> 01:13:28,989
‎พวกเขายอมทำ

1274
01:13:30,449 --> 01:13:33,285
‎วันที่ 14 กุมภาพันธ์ 1965

1275
01:13:33,785 --> 01:13:37,205
‎บ้านของมัลคอล์ม
‎ในอีสต์เอล์มเฮิสต์ถูกวางระเบิดเพลิง

1276
01:13:37,789 --> 01:13:41,001
‎บ้านของเขาในควีนส์ถูกไฟไหม้เสียหายหนัก

1277
01:13:41,084 --> 01:13:43,753
‎ไฟไหม้ที่เกิดจากระเบิดขวด

1278
01:13:44,629 --> 01:13:47,924
‎ส่วนแม่ของฉัน
‎มีคนโยนระเบิดเข้าไปในห้องเด็ก

1279
01:13:48,008 --> 01:13:51,011
‎ที่ลูกๆ ของแม่นอนหลับ

1280
01:13:52,345 --> 01:13:54,806
‎คงเป็นเหตุการณ์ที่น่ากลัวมาก

1281
01:13:55,390 --> 01:13:56,600
‎บ้านผมโดนระเบิด

1282
01:13:56,683 --> 01:13:59,269
‎มันถูกระเบิดโดยขบวนการมุสลิมผิวดำ

1283
01:13:59,352 --> 01:14:01,730
‎ตามคำสั่งของเอไลจาห์ มูฮัมหมัด

1284
01:14:02,481 --> 01:14:04,858
‎พวกเขาวางแผนลงมือจากด้านหน้าและด้านหลัง

1285
01:14:04,941 --> 01:14:06,359
‎ผมจะได้ออกไปไม่ได้

1286
01:14:06,943 --> 01:14:08,570
‎ตอนนั้นผมทำงานกะดึก

1287
01:14:08,653 --> 01:14:11,740
‎ในโรงงานผลิตรถยนต์แห่งหนึ่งในดีทรอยต์

1288
01:14:11,823 --> 01:14:15,202
‎ตามกำหนดแล้วเขาต้องมาพูดที่ดีทรอยต์

1289
01:14:16,453 --> 01:14:18,246
‎ตอนที่ผมรู้ข่าวตอนเช้า

1290
01:14:18,330 --> 01:14:20,457
‎ว่าบ้านเขาในอีสต์เอล์มเฮิร์สต์
‎ถูกวางระเบิดเพลิง

1291
01:14:20,540 --> 01:14:22,584
‎ผมนึกว่าเขามาไม่ได้

1292
01:14:22,667 --> 01:14:23,960
‎ผมคิดผิด

1293
01:14:25,337 --> 01:14:27,631
‎ตอนสามทุ่มมัลคอล์มอยู่บนเครื่องบิน

1294
01:14:27,714 --> 01:14:30,258
‎เขามาที่ดีทรอยต์เพื่อพูดที่หอประชุม

1295
01:14:31,259 --> 01:14:34,221
‎เพื่อนคนหนึ่งของผมไปที่นั่น
‎เพื่อนเล่าว่าได้กลิ่นควันจากตัวเขา

1296
01:14:34,304 --> 01:14:37,516
‎เขาเอาชีวิตรอดมาได้จากระเบิดเพลิงที่บ้านเขา

1297
01:14:41,478 --> 01:14:45,065
‎(วันที่ 21 กุมภาพันธ์ 1965)

1298
01:14:48,401 --> 01:14:49,819
‎(ห้องบอลรูมออดูบอน)

1299
01:14:49,903 --> 01:14:54,908
‎มีคนอยู่ประมาณ 400 คนในห้องบอลรูม

1300
01:14:54,991 --> 01:14:56,451
‎เป็นการรวมตัวกัน

1301
01:14:56,535 --> 01:15:03,333
‎ขององค์กรที่รู้จักกันในชื่อ
‎องค์กรเอกภาพแอฟโฟรอเมริกัน

1302
01:15:04,668 --> 01:15:06,920
‎มีมัลคอล์ม เอ็กซ์เป็นผู้นำ

1303
01:15:09,005 --> 01:15:11,675
‎ห้องบอลรูมออดูบอนเป็นห้องบอลรูมที่ใหญ่มาก

1304
01:15:12,801 --> 01:15:15,220
‎แต่มีพื้นที่ล็อบบี้เล็กมาก

1305
01:15:16,930 --> 01:15:20,308
‎ผมนั่งอยู่ที่ล็อบบี้หันหน้าไปทางประตู

1306
01:15:22,936 --> 01:15:27,607
‎ผมเพิ่งมาถึงที่นั่นได้สิบหรืออย่างมาก 15 นาที

1307
01:15:27,691 --> 01:15:29,776
‎ผมได้ยินพี่มัลคอล์มพูดว่า ขอสันติสุขจงมีแด่ท่าน

1308
01:15:29,859 --> 01:15:31,695
‎เสียงถัดไปที่ผมได้ยินเป็นเสียงปืน

1309
01:15:32,362 --> 01:15:33,363
‎ขอสันติสุขจงมีแด่ท่าน

1310
01:15:38,702 --> 01:15:41,079
‎ฉันเห็นผู้คนคลานอยู่บนพื้น

1311
01:15:41,746 --> 01:15:43,707
‎ฉันก็เลยลงไปคลานด้วย

1312
01:15:45,917 --> 01:15:47,085
‎แล้วลูกๆ ฉันก็ร้องไห้…

1313
01:15:47,168 --> 01:15:48,295
‎(เบ็ตตี้ ชาบาซซ์
‎ภรรยามัลคอล์ม เอ็กซ์)

1314
01:15:48,378 --> 01:15:50,589
‎เกิดอะไรขึ้น พวกเขาจะยิงเราไหม

1315
01:15:51,881 --> 01:15:53,550
‎ฉันรู้ว่าสามีฉันถูกยิง

1316
01:15:55,927 --> 01:15:57,178
‎ผมวิ่งไปข้างหน้า

1317
01:15:57,262 --> 01:16:00,974
‎ผมเห็นมัลคอล์มกุมลำตัวกุมท้องแล้วก็ล้มลง

1318
01:16:01,933 --> 01:16:04,686
‎เราได้ตัวผู้ต้องสงสัยสองคนแล้ว

1319
01:16:04,769 --> 01:16:08,440
‎ชายคนหนึ่งถูกจับกุมบนถนน

1320
01:16:08,523 --> 01:16:11,067
‎โดยเจ้าหน้าที่ลาดตระเวนที่อยู่ใกล้เคียง

1321
01:16:11,568 --> 01:16:14,571
‎พวกเขาเป็นพวกมุสลิมผิวดำไหม

1322
01:16:14,654 --> 01:16:15,822
‎เรื่องนั้นผมไม่รู้หรอก

1323
01:16:17,991 --> 01:16:19,284
‎คุณรู้สึกยังไงบ้าง

1324
01:16:19,367 --> 01:16:20,660
‎ผมอยากจะฆ่าใครสักคน

1325
01:16:21,661 --> 01:16:23,580
‎ใช่แล้ว ผมอยากฆ่าใครสักคน

1326
01:16:24,372 --> 01:16:27,834
‎ก่อนสิ้นสุดคืนนี้
‎ถ้ามัลคอล์มตาย ใครบางคนต้องตาย

1327
01:16:37,177 --> 01:16:40,180
‎(มัลคอล์ม เอ็กซ์ถูกฆาตกรรม
‎ถูกยิงดับที่งานชุมนุม)

1328
01:16:40,263 --> 01:16:41,806
‎เขาเป็นหลักยึดของเรา

1329
01:16:42,307 --> 01:16:46,436
‎เขาเป็นหลักเขต เป็นที่ยึดเหนี่ยวของเรา

1330
01:16:46,519 --> 01:16:49,898
‎มัลคอล์ม เอ็กซ์เป็นคนผิวดำ
‎ที่ยิ่งใหญ่ที่สุดนับจากมาร์คัส การ์วีย์

1331
01:16:51,399 --> 01:16:52,525
‎และเมื่อคุณสูญเสียไป

1332
01:16:53,109 --> 01:16:56,071
‎คุณพบว่าคุณสูญเสียมากแค่ไหนในฐานะคนคนหนึ่ง

1333
01:16:56,154 --> 01:17:01,785
‎สักวันเราจะทำใจได้

1334
01:17:01,868 --> 01:17:04,913
‎คุณมูฮัมหมัด
‎เมื่อวานนี้ในบทความจากสำนักข่าว

1335
01:17:06,414 --> 01:17:09,959
‎มีการอ้างว่ามุสลิมคนหนึ่งได้กล่าวว่า

1336
01:17:10,043 --> 01:17:12,962
‎"พวกไก่กลับบ้านเก่ามาเกาะมัลคอล์ม"

1337
01:17:13,046 --> 01:17:15,048
‎ตามคำให้การก่อนหน้านี้ของมัลคอล์ม

1338
01:17:15,131 --> 01:17:17,676
‎ถึงเรื่องการลอบสังหารประธานาธิบดีเคนเนดี

1339
01:17:17,759 --> 01:17:21,971
‎ท่านคิดว่ามีพี่น้องมุสลิมคนไหน
‎ที่จะพูดถึงมัลคอล์มแบบนี้บ้างไหม

1340
01:17:22,055 --> 01:17:23,598
‎เมื่อรู้ว่าเขาตาย

1341
01:17:24,224 --> 01:17:25,141
‎ไม่รู้สิ

1342
01:17:25,225 --> 01:17:28,812
‎ผมไม่รู้ว่าเป็นใคร ผมไม่รู้มากไปกว่าคุณ

1343
01:17:28,895 --> 01:17:31,523
‎มีตำรวจมาขอให้ท่านให้ปากคำไหมครับ

1344
01:17:32,315 --> 01:17:33,149
‎ไม่มีครับ

1345
01:17:33,650 --> 01:17:36,403
‎ท่านมูฮัมหมัดครับ ก่อนที่เขาจะถูกฆ่าเมื่อวานนี้

1346
01:17:36,486 --> 01:17:39,572
‎มัลคอล์มบอกว่ามุสลิมผิวดำพยายามฆ่าเขา

1347
01:17:39,656 --> 01:17:41,241
‎ช่วยออกความเห็นหน่อยได้ไหม

1348
01:17:41,324 --> 01:17:42,659
‎ผมไม่รู้อะไรเลย

1349
01:17:43,660 --> 01:17:46,454
‎เราไม่ใช่พวกใช้ความรุนแรง

1350
01:17:46,996 --> 01:17:48,915
‎เรื่องนี้เป็นเรื่องน่าตกใจสำหรับเรา

1351
01:17:52,711 --> 01:17:54,963
‎คุณคิดว่าเกิดอะไรขึ้นกับมัลคอล์ม เอ็กซ์

1352
01:17:55,046 --> 01:17:56,673
‎- ผมคิดว่าไงเหรอ
‎- ครับ

1353
01:18:02,178 --> 01:18:04,305
‎สิ่งที่ผมรู้ สิ่งที่ขึ้นกับเขา

1354
01:18:07,475 --> 01:18:09,436
‎ผมรู้ว่าเขาเดินออกนอกเส้นทาง

1355
01:18:11,146 --> 01:18:12,313
‎และเขาก็ตาย

1356
01:18:17,652 --> 01:18:21,114
‎มันง่ายมากที่จะเล่า
‎เรื่องการลอบสังหารมัลคอล์ม เอ็กซ์

1357
01:18:21,197 --> 01:18:24,075
‎เป็นเรื่องราวของผู้คัดค้าน

1358
01:18:24,159 --> 01:18:26,995
‎ที่ออกจากองค์กรไปและถูกลงโทษ

1359
01:18:27,787 --> 01:18:30,707
‎และแน่นอนว่ามีความขัดแย้งอย่างรุนแรง

1360
01:18:30,790 --> 01:18:33,126
‎ระหว่างมัลคอล์มกับกลุ่มเนชั่นออฟอิสลาม

1361
01:18:37,714 --> 01:18:39,424
‎(อัลลอฮ์คือผู้ยิ่งใหญ่
‎เราต้องการเสรีภาพทางศาสนา)

1362
01:18:40,049 --> 01:18:43,261
‎แต่จากที่เรารวบรวมมาได้

1363
01:18:43,344 --> 01:18:46,181
‎จากเอกสารที่เอฟบีไอปล่อยออกมา

1364
01:18:46,264 --> 01:18:48,349
‎ตอนนั้นข้อมูลยังไม่ได้ถูกปล่อยออกมาทั้งหมด

1365
01:18:48,433 --> 01:18:51,853
‎เราพบว่าเอฟบีไอนั้นยินดีปรีดา

1366
01:18:52,729 --> 01:18:56,191
‎ที่ได้เห็นรอยแยกนี้กว้างขึ้นเรื่อยๆ

1367
01:18:57,066 --> 01:19:00,445
‎และความขัดแย้งที่เลวร้ายขึ้นระหว่างมัลคอล์ม

1368
01:19:01,321 --> 01:19:02,655
‎และกลุ่มเนชั่นออฟอิสลาม

1369
01:19:02,739 --> 01:19:03,948
‎(ความแตกแยกระหว่างเอไลจาห์ มูฮัมหมัด)

1370
01:19:04,032 --> 01:19:05,325
‎(กับมือขวาของเขา มัลคอล์ม เอ็กซ์)

1371
01:19:05,408 --> 01:19:08,161
‎มือที่มองไม่เห็นคือรัฐบาลกลาง

1372
01:19:08,244 --> 01:19:10,705
‎พวกเขาจะไม่ยอมให้คนขาวยิงมัลคอล์มแน่

1373
01:19:10,789 --> 01:19:13,082
‎เพราะไม่งั้นคงเกิดหายนะ

1374
01:19:16,211 --> 01:19:19,881
‎คุณจะเจอได้ทั่วๆ ไป… ขออภัยที่ต้องพูดแบบนี้

1375
01:19:20,465 --> 01:19:25,678
‎ไอ้มืดที่ยอมขายแม่ตัวเองเพื่อเงินแค่สองดอลลาร์

1376
01:19:28,431 --> 01:19:30,683
‎ตำรวจประจำอยู่ทุกที่ บนหลังคา

1377
01:19:31,184 --> 01:19:33,394
‎ยืนอยู่ตรงบันไดหนีไฟในชุดธรรมดา

1378
01:19:33,478 --> 01:19:39,108
‎ตำรวจนิวยอร์กหลายร้อยนาย
‎ในเครื่องแบบยืนตามถนนเลขที่ 147

1379
01:19:39,692 --> 01:19:42,278
‎จนถึงตอนนี้พิธีศพของมัลคอล์ม เอ็กซ์

1380
01:19:42,362 --> 01:19:44,739
‎ดำเนินไปโดยไม่มีเหตุร้ายเกิดขึ้น

1381
01:19:49,494 --> 01:19:51,538
‎ฉันกับพี่สาวผมเสียพ่อไป…

1382
01:19:54,749 --> 01:19:57,544
‎แต่ฉันคิดว่าในฐานะคนดำ

1383
01:19:58,044 --> 01:20:02,340
‎เราเสียบุคคลที่ฉลาด

1384
01:20:03,675 --> 01:20:05,552
‎ใจดี รักเพื่อนมนุษย์

1385
01:20:06,344 --> 01:20:07,720
‎เห็นอกเห็นใจ

1386
01:20:08,221 --> 01:20:10,139
‎ฉันคิดว่านั่นเป็นสิ่งที่เขาเป็น

1387
01:20:10,223 --> 01:20:15,061
‎เขาจึงตอบสนอง
‎ต่อความอยุติธรรมได้อย่างลึกซึ้ง

1388
01:20:17,480 --> 01:20:20,316
‎เจมส์ บอลด์วินเขียนถึงมัลคอล์ม เอ็กซ์ว่า

1389
01:20:20,900 --> 01:20:24,988
‎"เขาเป็นชายที่อ่อนโยน
‎และนุ่มนวลที่สุดที่ผมเคยเจอ"

1390
01:20:26,364 --> 01:20:27,740
‎นั่นไม่ใช่ภาพลักษณ์ของมัลคอล์ม

1391
01:20:28,533 --> 01:20:30,952
‎แต่เขาเห็นมัลคอล์ม
‎ในแง่มุมที่เกี่ยวข้องกับคนผิวดำ

1392
01:20:34,956 --> 01:20:38,459
‎เขาเคารพกฎของตัวเองและเขาสอนเรา

1393
01:20:43,256 --> 01:20:44,424
‎ยอมรับความตาย

1394
01:20:44,924 --> 01:20:46,676
‎เมื่อคุณยอมรับความตายคุณก็จะเป็นอิสระ

1395
01:20:52,682 --> 01:20:54,976
‎หนึ่งวันก่อนจะมีการฝังมัลคอล์ม เอ็กซ์

1396
01:20:55,059 --> 01:20:58,855
‎เอไลจาห์ มูฮัมหมัดปรากฏตัว
‎ต่อสาธารณชนครั้งแรกหลังเหตุลอบสังหาร

1397
01:20:58,938 --> 01:21:03,109
‎ผู้นำกลุ่มเนชั่นถูกล้อมรอบ
‎โดยกลุ่มบอดี้การ์ดจนแทบมองไม่เห็นอะไรเลย

1398
01:21:04,027 --> 01:21:08,156
‎ถ้าคุณอยากเดินตามใครก็ตามที่ต่อต้านผม

1399
01:21:08,948 --> 01:21:10,158
‎เชิญได้เลย

1400
01:21:10,700 --> 01:21:14,329
‎แต่จุดจบของคุณจะเลวร้ายมาก

1401
01:21:15,496 --> 01:21:17,457
‎ผมกลัวแทนพวกคุณ

1402
01:21:20,668 --> 01:21:23,922
‎อีกหนึ่งคนที่ร่วมการประชุมมุสลิมที่ชิคาโก

1403
01:21:24,005 --> 01:21:26,299
‎คือแชมป์รุ่นเฮฟวี่เวท‎ ‎แคสเซียส เคลย์

1404
01:21:26,382 --> 01:21:29,093
‎ชื่อมุสลิมของเขาคือ มูฮัมหมัด อาลี

1405
01:21:32,138 --> 01:21:35,266
‎พิธีฝังศพของมัลคอล์ม เอ็กซ์

1406
01:21:38,102 --> 01:21:41,022
‎มัลคอล์ม เอ็กซ์และใครก็ตามที่โจมตี

1407
01:21:41,105 --> 01:21:45,276
‎หรือพูดถึงการโจมตี
‎เอไลจาห์ มูฮัมหมัดจะต้องตาย

1408
01:21:45,360 --> 01:21:46,194
‎(มีนาคม 1965)

1409
01:21:46,277 --> 01:21:49,781
‎ไม่มีใครสามารถต่อต้าน
‎ผู้ส่งสารแห่งพระเจ้าผู้ยิ่งใหญ่

1410
01:21:50,281 --> 01:21:52,909
‎ไม่ว่าทางวาจาหรือทางกายแล้วจะหนีรอดไปได้

1411
01:21:54,661 --> 01:21:57,080
‎มูฮัมหมัด อาลีออกมาพูดในทางเดียวกัน

1412
01:21:58,331 --> 01:22:02,919
‎ว่าใครก็ตามที่ขวาง
‎เอไลจาห์ มูฮัมหมัดจะต้องตาย

1413
01:22:04,379 --> 01:22:06,172
‎โศกนาฏกรรมแท้ๆ

1414
01:22:06,673 --> 01:22:08,174
‎มัลคอล์มเป็นศัตรูงั้นหรือ

1415
01:22:10,259 --> 01:22:14,055
‎มัลคอล์มเป็นศัตรู
‎ตอนที่เขาพาครอบครัวไปไมอามีรึเปล่า

1416
01:22:14,138 --> 01:22:16,015
‎เขาคิดว่ามัลคอล์มเป็นศัตรู

1417
01:22:16,099 --> 01:22:18,685
‎ตอนที่เขาสวดภาวนา
‎กับมัลคอล์มก่อนขึ้นชกรึเปล่า

1418
01:22:20,895 --> 01:22:22,271
‎มัลคอล์ม เอ็กซ์มีชื่อเสียงได้

1419
01:22:22,355 --> 01:22:25,566
‎หลักๆ แล้วเป็นเพราะ
‎การต่อสู้กับคนอย่างพวกคุณ คนขาว

1420
01:22:25,650 --> 01:22:28,903
‎ปีศาจคนขาว หมาตาสีฟ้าขนทอง

1421
01:22:29,654 --> 01:22:33,116
‎คนขาวไม่สนใจมัลคอล์มหรือพวกนิโกร

1422
01:22:33,199 --> 01:22:34,993
‎ตอนที่เขาอยู่กับเอไลจาห์ มูฮัมหมัด

1423
01:22:35,076 --> 01:22:38,204
‎แต่ดูเหมือนพวกเขาจะรัก
‎และศรัทธาผู้นำที่ตายไปแล้วของเรา

1424
01:22:38,287 --> 01:22:42,583
‎ตอนนี้พวกเขาก็มีคนตายที่เป็นแค่…

1425
01:22:42,667 --> 01:22:44,711
‎ตัวมัลคอล์มยอมรับเอง

1426
01:22:44,794 --> 01:22:46,838
‎ว่าเขาเป็นคนจรจัด…

1427
01:22:48,047 --> 01:22:50,341
‎เอาผู้หญิงผิวขาวมาขายตัว

1428
01:22:50,425 --> 01:22:53,928
‎เขาไม่มีค่าอะไรจนกระทั่งเอไลจาห์ มูฮัมหมัด
‎ผู้ทรงเกียรติทำให้เขายิ่งใหญ่

1429
01:22:54,012 --> 01:22:57,056
‎และถ้ามัลคอล์ม เอ็กซ์อยู่กับคนที่ทำให้เขายิ่งใหญ่

1430
01:22:57,140 --> 01:23:00,518
‎คนที่สอนเขาทุกอย่างที่เขารู้
‎วันนี้เขาคงได้เป็นคนใหญ่คนโตไปแล้ว

1431
01:23:20,580 --> 01:23:24,167
‎ในปี 72 พ่อฉันไปเมกกะ

1432
01:23:29,130 --> 01:23:34,552
‎และนั่นคือสิ่งที่ทำให้พ่อของฉันเป็นอิสลามที่แท้จริง

1433
01:23:35,136 --> 01:23:37,638
‎เอไลจาห์ มูฮัมหมัด ผู้นำมุสลิมผิวดำ

1434
01:23:37,722 --> 01:23:39,724
‎หัวใจวายตายที่ชิคาโกวันนี้

1435
01:23:39,807 --> 01:23:41,601
‎เขาอายุ 77 ปี

1436
01:23:43,770 --> 01:23:45,855
‎(ปี 1975)

1437
01:23:51,778 --> 01:23:55,448
‎เราออกจากกลุ่มเนชั่นประมาณปี 75

1438
01:23:55,531 --> 01:23:56,991
‎ตอนนั้นฉันอายุเจ็ดขวบ

1439
01:24:07,001 --> 01:24:08,586
‎พี่ชายผมเก่งมาก

1440
01:24:13,049 --> 01:24:15,760
‎คุณต้องมาเป็นผมถึงจะเข้าใจความรู้สึกผม

1441
01:24:17,011 --> 01:24:20,264
‎ผมเป็นน้องชายคนเดียว น้องชายคนเดียว

1442
01:24:20,765 --> 01:24:22,475
‎พี่น้องร่วมสายเลือด

1443
01:24:23,351 --> 01:24:26,312
‎ผมคิดถึงเขามาก แต่ผมจะไปหาเขาบนสวรรค์

1444
01:24:27,355 --> 01:24:30,066
‎ผมรอเจอเขาไม่ไหวแล้ว ผมจะกอดและจูบเขา

1445
01:24:42,954 --> 01:24:46,249
‎มีเรื่องอะไรที่มูฮัมหมัด อาลี
‎เสียใจที่ได้ทำลงไปไหม

1446
01:24:50,253 --> 01:24:51,295
‎ขอคิดก่อนนะ

1447
01:24:51,379 --> 01:24:52,797
‎ขอผมคิดสักครู่

1448
01:24:52,880 --> 01:24:53,714
‎ครับ

1449
01:24:59,053 --> 01:25:00,888
‎นี่เป็นคำถามที่ยากมาก

1450
01:25:06,561 --> 01:25:08,646
‎เวลาจะผ่านไปหลายต่อหลายปี

1451
01:25:08,729 --> 01:25:12,441
‎เราอยากรู้เสมอว่าคนรุ่นสองรุ่นต่อจากนี้

1452
01:25:12,525 --> 01:25:15,319
‎พวกเขาจะมีมุมมองยังไง

1453
01:25:15,403 --> 01:25:19,073
‎พวกเขาจะคิดว่ามูฮัมหมัด อาลีเป็นคนยังไง

1454
01:25:19,157 --> 01:25:20,616
‎มัลคอล์ม เอ็กซ์เป็นคนยังไง

1455
01:25:21,909 --> 01:25:25,288
‎เส้นทางชีวิตของพวกเขาเป็นยังไง
‎และหมายความว่าอะไร

1456
01:25:26,539 --> 01:25:28,958
‎ตอนนี้เราได้เห็นสิ่งเหล่านั้นแล้ว

1457
01:25:29,041 --> 01:25:31,460
‎อยู่ในหลากหลายวรรณกรรม ภาพยนตร์

1458
01:25:32,336 --> 01:25:33,337
‎หลากหลายสถานที่

1459
01:25:33,421 --> 01:25:35,423
‎ดูสิว่าใครรับช่วงเป็นคนต่อไป

1460
01:25:37,717 --> 01:25:38,885
‎นักกีฬาผู้ยิ่งใหญ่ที่สุด

1461
01:25:41,053 --> 01:25:46,726
‎ภาพอาลีที่ถูกนำเสนอต่อสาธารณชน

1462
01:25:46,809 --> 01:25:48,811
‎ตั้งแต่ปี 1996

1463
01:25:49,812 --> 01:25:51,147
‎เป็นภาพลักษณ์ที่ผิดพลาด

1464
01:25:51,230 --> 01:25:53,774
‎พวกเขาทำการตัดต่อออกไปแล้ว

1465
01:25:53,858 --> 01:25:59,363
‎พวกสิ่งที่ทำให้มูฮัมหมัด อาลี
‎เป็นที่ถกเถียงในอีกยุคหนึ่ง

1466
01:26:03,367 --> 01:26:06,495
‎พวกที่ยืนปรบมือให้เขาในแอตแลนตา

1467
01:26:09,498 --> 01:26:11,834
‎เป็นพวกเดียวกับใน 20 ปีก่อน

1468
01:26:11,918 --> 01:26:13,586
‎ที่เคยพูดถึงเขาเหมือนหมาตัวนึง

1469
01:26:15,630 --> 01:26:18,341
‎เขาวิจารณ์คนขาวแบบไม่กลัวใครหน้าไหน

1470
01:26:18,424 --> 01:26:21,677
‎และผมคิดว่าผมไม่ควรทำอะไรเลยเถิด

1471
01:26:21,761 --> 01:26:24,347
‎ไปยิงคนดำที่ไม่เคยเรียกผมว่าไอ้มืด

1472
01:26:24,430 --> 01:26:28,184
‎ไม่เคยแขวนคอผม
‎ไม่เคยเอาหมามากัดผม ไม่เคยข่มขืนแม่ผม

1473
01:26:28,267 --> 01:26:30,478
‎และผมคิดว่าหลายอย่างที่ถูกเขียนออกมา

1474
01:26:30,561 --> 01:26:32,563
‎เพราะอาการป่วยของเขา

1475
01:26:32,647 --> 01:26:35,024
‎และการที่เขาพูดไม่ได้

1476
01:26:40,363 --> 01:26:44,867
‎และแม้แต่วันนี้ อเมริกาก็ยังเป็น
‎ประเทศที่มีระบบการปกครอง

1477
01:26:44,951 --> 01:26:49,121
‎ที่ยึดหลักเสรีภาพ ความยุติธรรม
‎และความเท่าเทียมสำหรับคนขาวเท่านั้น

1478
01:26:49,622 --> 01:26:53,459
‎ประเทศนี้ไม่มีอิสรภาพสำหรับคนดำ

1479
01:26:53,542 --> 01:26:55,795
‎มัลคอล์มถูกฆ่าในปี 1965

1480
01:26:55,878 --> 01:27:01,217
‎ผู้คนจึงเขียนเรื่องเล่าของเขาใหม่

1481
01:27:01,300 --> 01:27:03,344
‎มัลคอล์ม เอ็กซ์บูเลอวาร์ด

1482
01:27:03,427 --> 01:27:04,804
‎(มรดกชนผิวดำ มัลคอล์ม เอ็กซ์)

1483
01:27:04,887 --> 01:27:09,600
‎ครั้งแรกที่ผมไปที่ไปรษณีย์
‎เพื่อซื้อแสตมป์ของมัลคอล์ม เอ็กซ์

1484
01:27:09,684 --> 01:27:11,894
‎ตอนที่มัลคอล์มถูกฆ่าในปี 1965

1485
01:27:11,978 --> 01:27:14,272
‎ไม่มีใครคาดคิดว่าเขาจะปรากฏอยู่ใน

1486
01:27:14,355 --> 01:27:17,608
‎สินค้าของรัฐบาลสหรัฐฯ

1487
01:27:18,651 --> 01:27:20,736
‎การได้เห็นมัลคอล์มบนแสตมป์เป็นเครื่องบ่งชี้

1488
01:27:20,820 --> 01:27:24,949
‎ถึงการที่ภาพลักษณ์ของเขา
‎เปลี่ยนไปตามกาลเวลา

1489
01:27:29,203 --> 01:27:31,872
‎ยังไงก็ตามเขายังอยู่กับเรา

1490
01:27:32,456 --> 01:27:34,375
‎เขายังไม่ได้จากไป

1491
01:27:35,042 --> 01:27:36,711
‎จิตวิญญาณของเขายังมีชีวิตอยู่

1492
01:27:38,212 --> 01:27:40,214
‎(มัลคอล์ม เอ็กซ์และดร.เบ็ตตี้ ชาบาซซ์
‎อนุสรณ์สถานและศูนย์การศึกษา)

1493
01:27:40,298 --> 01:27:41,716
‎คุณฆ่าคนได้

1494
01:27:42,883 --> 01:27:45,011
‎แต่คุณฆ่าความคิดของเขาไม่ได้

1495
01:27:47,388 --> 01:27:51,225
‎ในโรงเรียน วิทยาลัย มหาวิทยาลัยทุกแห่ง ยูทูบ

1496
01:27:51,309 --> 01:27:55,771
‎ยังเปิดไฟล์เสียง
‎และวิดีโอของมัลคอล์มเหมือนเขายังอยู่ที่นี่

1497
01:27:55,855 --> 01:27:58,733
‎และสิ่งที่เขาสอนเมื่อ 50 ปีก่อน

1498
01:27:58,816 --> 01:28:00,818
‎คุณยังเห็นทุกอย่างนั้นในวันนี้

1499
01:28:04,530 --> 01:28:09,035
‎ประวัติศาสตร์คนดำ ประวัติศาสตร์อเมริกา
‎และประวัติศาสตร์โลกเปลี่ยนไป

1500
01:28:09,118 --> 01:28:12,204
‎เพราะสองคนนี้ที่กล้า

1501
01:28:12,288 --> 01:28:14,457
‎ที่จะเป็นตัวของตัวเองและกล้าหาญ

1502
01:28:14,540 --> 01:28:16,792
‎และความกล้านั้นแผ่ขยายไปทุกหย่อมหญ้า

1503
01:28:17,376 --> 01:28:18,961
‎เพราะมันคือสุนัขสองขาที่ควบคุม…

1504
01:28:19,045 --> 01:28:22,173
‎พวกเขากำหนดเส้นทางให้กับคนรุ่นเรา

1505
01:28:22,256 --> 01:28:25,134
‎ทิศทางที่เราเดินไปอย่างภาคภูมิ

1506
01:28:25,217 --> 01:28:26,802
‎สง่าผ่าเผย

1507
01:28:29,597 --> 01:28:33,559
‎ผู้คนลืมไปว่าพ่อของฉันยังเป็นหนุ่มน้อยอายุ 20

1508
01:28:34,143 --> 01:28:36,145
‎ที่มุ่งมั่นอยากเป็นแชมป์

1509
01:28:36,854 --> 01:28:40,775
‎มีหลายอย่าง
‎ที่มัลคอล์มสอนเขา ที่ทำให้เขาจดจำ

1510
01:28:41,692 --> 01:28:42,985
‎จนถึงวันสุดท้ายของเขา

1511
01:28:45,112 --> 01:28:48,532
‎พี่ชายคุณรู้สึกยังไงกับมัลคอล์ม เอ็กซ์

1512
01:28:48,616 --> 01:28:50,826
‎หลังจากที่เขาถูกลอบสังหาร

1513
01:28:50,910 --> 01:28:55,539
‎เขาเคยคุยกับคุณ
‎เรื่องความเสียใจหรือความรู้สึกของเขาไหม

1514
01:28:56,040 --> 01:28:58,918
‎เขาไม่เคยแต่ผมรู้จักพี่ชายผมดี

1515
01:28:59,418 --> 01:29:01,212
‎เขารู้สึกแย่

1516
01:29:02,213 --> 01:29:03,881
‎เรื่องนี้ทำให้พี่ชายผมเจ็บปวดมาก

1517
01:29:07,301 --> 01:29:10,888
‎ทันทีที่เขาตัดขาดกับกลุ่มเนชั่นออฟอิสลาม

1518
01:29:11,639 --> 01:29:14,517
‎มูฮัมหมัดอาลีติดต่อกับครอบครัวเรา

1519
01:29:15,226 --> 01:29:18,354
‎ฉันคิดว่ามูฮัมหมัด อาลีคงจะรู้สึก

1520
01:29:18,437 --> 01:29:21,565
‎ว่าเขาติดหนี้พ่อฉัน

1521
01:29:21,649 --> 01:29:27,029
‎เขาอยากแน่ใจ
‎ว่าภรรยาและลูกๆ ของมัลคอล์มปลอดภัย

1522
01:29:27,113 --> 01:29:28,531
‎และไม่เดือดร้อน

1523
01:29:31,492 --> 01:29:34,745
‎เขาชะงักแล้วทำหน้าตกใจตอนที่ฉันเดินไปหาเขา

1524
01:29:34,829 --> 01:29:38,124
‎ระหว่างช่วงที่ฉันย่างเข้า 18 19 หรือ 20

1525
01:29:38,207 --> 01:29:39,875
‎(อัททัลลาห์ ชาบาซซ์
‎ลูกสาวคนโตของมัลคอล์ม เอ็กซ์)

1526
01:29:39,959 --> 01:29:41,877
‎พอฉันมองหน้าเขา…

1527
01:29:41,961 --> 01:29:42,878
‎คุณก็รู้ว่าเขาเป็นยังไง

1528
01:29:42,962 --> 01:29:45,381
‎เขาพูดเชิงไม่แน่ใจว่า "ใช่เธอเหรอ"

1529
01:29:45,464 --> 01:29:49,343
‎(รำลึกถึงมูฮัมหมัด อาลี
‎วันที่ 10 มิถุนายน 2016)

1530
01:29:51,095 --> 01:29:54,014
‎ตั้งแต่วินาทีแรกที่เราพบกัน

1531
01:29:54,098 --> 01:29:56,183
‎เหมือนเวลาไม่ได้ผ่านไปแม้แต่วันเดียว

1532
01:29:56,851 --> 01:29:58,769
‎เราร้องไห้โฮ

1533
01:30:00,729 --> 01:30:05,651
‎เขาเสียใจที่ไม่ได้คุยกับพ่อฉันก่อนพ่อจากไป

1534
01:30:06,402 --> 01:30:10,531
‎การมีมูฮัมหมัด อาลีเข้ามา
‎ในชีวิตของฉัน ช่วยต่อลมหายใจของพ่อ

1535
01:30:11,740 --> 01:30:13,409
‎ให้อยู่กับฉันต่ออีกหน่อย

1536
01:30:14,410 --> 01:30:16,203
‎อีก 51 ปี

1537
01:30:16,287 --> 01:30:17,288
‎จนกระทั่งตอนนี้

1538
01:30:39,894 --> 01:30:43,063
‎ผมดับฝันซันนี่ ลิสตันตอนที่เพิ่งอายุ 22

1539
01:30:43,147 --> 01:30:44,607
‎ผมเป็นคนที่ยิ่งใหญ่ที่สุดแน่นอน

1540
01:30:44,690 --> 01:30:46,525
‎ผมคือราชาของโลก

1541
01:30:49,236 --> 01:30:50,821
‎เขาเป็นพี่ชายและเพื่อนของผม

1542
01:30:51,739 --> 01:30:54,575
‎ผมพูดสิ่งที่ผมรู้และเข้าใจให้เขาฟัง

1543
01:30:54,658 --> 01:30:57,661
‎แต่เขามีความคิดเป็นของเขาเอง
‎มีความเข้าใจของเขาเอง

1544
01:30:58,746 --> 01:31:01,749
‎(ขอต้อนรับสู่ค่ายฝึกมูฮัมหมัด อาลี)

1545
01:31:01,832 --> 01:31:05,961
‎โชคชะตาทำให้
‎พวกเขารู้สึกถึงความเป็นพี่น้องกัน

1546
01:31:06,045 --> 01:31:07,963
‎และเรียนรู้ไปด้วยกัน

1547
01:31:10,966 --> 01:31:13,302
‎แต่มีอิทธิพลจากภายนอก

1548
01:31:13,385 --> 01:31:16,347
‎ที่ทำให้พวกเขาไม่สามารถสานต่อ

1549
01:31:16,430 --> 01:31:19,975
‎ความสัมพันธ์อันงดงามที่เกิดขึ้นนี้ได้

1550
01:31:26,190 --> 01:31:27,900
‎ตอนที่เราเขียนอัตชีวประวัติของพ่อ

1551
01:31:27,983 --> 01:31:30,194
‎"จิตวิญญาณของผีเสื้อ" ในปี 2003

1552
01:31:31,278 --> 01:31:32,696
‎ฉันถามเขาเรื่องมัลคอล์ม เอ็กซ์

1553
01:31:32,780 --> 01:31:35,157
‎ว่าเขารู้สึกยังไง
‎กับความสัมพันธ์นี้ที่จบลงแบบนี้

1554
01:31:36,534 --> 01:31:38,786
‎และฉันจำได้ว่า

1555
01:31:38,869 --> 01:31:41,455
‎พ่อฉันนั่งลงบนเก้าอี้และหลับตา

1556
01:31:44,083 --> 01:31:47,586
‎เขาใช้เวลานานเล็กน้อย
‎อาจถึงสิบหรือ 15 วินาที

1557
01:31:47,670 --> 01:31:49,171
‎เขาพูดกับฉันว่า

1558
01:31:49,880 --> 01:31:54,134
‎เขาบอกว่าการแตกหักกับมัลคอล์ม
‎เป็นเรื่องที่เขาเสียใจที่สุด

1559
01:31:54,218 --> 01:31:57,846
‎เขาอยากมีโอกาส
‎กลับไปบอกมัลคอล์มว่าเขาขอโทษ

1560
01:31:57,930 --> 01:32:00,266
‎เขารักมัลคอล์ม มัลคอล์มเป็นเพื่อนเขา

1561
01:32:00,349 --> 01:32:02,351
‎และมัลคอล์มพูดถูกหลายเรื่อง

1562
01:32:02,434 --> 01:32:04,979
‎(มัสยิดมูฮัมหมัด อาลี
‎เดียร์เลค รัฐเพนซิลเวเนีย)

1563
01:32:05,062 --> 01:32:07,731
‎สิ่งหนึ่งที่ฉันจะไม่มีวันลืมคือ

1564
01:32:09,400 --> 01:32:11,944
‎ฉันมองไปที่มูฮัมหมัด อาลีและถามเขาว่า

1565
01:32:13,112 --> 01:32:14,613
‎"คุณรักพ่อฉันไหม"

1566
01:32:17,908 --> 01:32:19,868
‎และเขาบอกว่า

1567
01:32:21,287 --> 01:32:23,956
‎"ฉันรักพ่อของเธอสุดหัวใจ"

1568
01:35:03,490 --> 01:35:08,495
‎คำบรรยายโดย พัชรินทร์ อนะพรอนันต์