1
00:00:02,000 --> 00:00:07,000
Downloaded from
YTS.MX
2
00:00:08,000 --> 00:00:13,000
Official YIFY movies site:
YTS.MX
3
00:01:13,920 --> 00:01:16,720
Uwaga! Cisza!
4
00:01:19,240 --> 00:01:20,840
Tak. Kamera!
5
00:01:21,720 --> 00:01:24,119
Scena 62., ujęcie
szóste, podejście trzecie.
6
00:01:29,880 --> 00:01:30,880
Jedziesz!
7
00:01:38,600 --> 00:01:39,920
Mocniej!
8
00:01:52,039 --> 00:01:53,000
Cięcie!
9
00:01:53,000 --> 00:01:55,199
Brak w tym przekonania.
10
00:01:55,199 --> 00:01:57,119
Brak przekonania! Mocniej!
11
00:01:58,880 --> 00:02:00,559
Jeszcze raz.
12
00:02:00,559 --> 00:02:04,280
Tak! Wścieknij się!
13
00:02:05,119 --> 00:02:06,679
Tak! Dobrze!
14
00:02:06,679 --> 00:02:07,839
Uwaga!
15
00:02:07,839 --> 00:02:08,759
Cisza!
16
00:02:08,759 --> 00:02:09,720
Kamera!
17
00:02:11,519 --> 00:02:13,680
Scena 62., ujęcie szóste,
podejście czwarte.
18
00:02:15,799 --> 00:02:16,960
Śmiało!
19
00:02:27,920 --> 00:02:29,120
Jeszcze raz!
20
00:02:32,280 --> 00:02:33,480
Jeszcze raz!
21
00:02:39,000 --> 00:02:40,040
Cięcie!
22
00:02:55,920 --> 00:02:59,000
{\an8}To jakaś terapia? Nie wiem, nie pamiętam.
23
00:02:59,560 --> 00:03:02,600
Próbuję sobie teraz przypomnieć:
pierwsze wspomnienie z ojcem.
24
00:03:03,840 --> 00:03:09,760
Mam w pamięci, że pojechaliśmy z matką
do ojca na plan.
25
00:03:10,480 --> 00:03:14,160
W ten dzień, kiedy wysadzali plaże
26
00:03:14,160 --> 00:03:16,399
w powietrze i...
27
00:03:17,079 --> 00:03:19,320
Wydaje mi się, że przechodził obok mnie
28
00:03:19,320 --> 00:03:23,320
Monster, ten taki cierniowy stwór.
29
00:03:24,320 --> 00:03:26,880
Mam takie mocne przebłyski.
30
00:03:28,399 --> 00:03:29,640
Dziwne.
31
00:03:31,359 --> 00:03:36,320
Na pewno ta legenda nieskończonego filmu,
która jest prawdopodobnie...
32
00:03:36,320 --> 00:03:39,239
taką zmorą dla filmowców.
33
00:03:39,239 --> 00:03:43,760
Jeżeli komuś się takie coś przytrafia,
to to jest jakaś taka trauma potworna.
34
00:03:43,760 --> 00:03:48,920
Coś jest nieskończone,
coś jest w rozkroku, w krzyku.
35
00:03:48,920 --> 00:03:53,000
Myślę, że jemu jakoś
bardzo dobitnie to się wydarzyło.
36
00:03:53,000 --> 00:03:56,440
Ja myślę, że gdyby ten film
powstał w tamtych czasach,
37
00:03:56,440 --> 00:04:01,600
no to byłby pierwszym
filmem przed Gwiezdnymi Wojnami.
38
00:04:02,480 --> 00:04:06,679
I na pewno pierwszym europejskim
filmem science fiction,
39
00:04:06,679 --> 00:04:08,839
takim już na grubasie.
40
00:04:09,640 --> 00:04:12,839
To na pewno mogłoby ojcu też życie...
41
00:04:12,839 --> 00:04:16,760
Podejrzewam, że zupełnie inaczej
jego życie by się potoczyło.
42
00:05:35,719 --> 00:05:37,840
{\an8}Jest koniec lat 60.
43
00:05:37,840 --> 00:05:42,680
{\an8}Pracuję jako asystent
Kuby Morgensterna przy serialu Kolumbowie.
44
00:05:42,680 --> 00:05:48,520
Robimy odcinki powstańcze. Pył, kurz,
wszyscy jesteśmy usmarowani. Nagle...
45
00:05:48,520 --> 00:05:52,960
Fatamorgana? Nagle widzę
jakieś nieprawdopodobne zjawisko.
46
00:05:52,960 --> 00:05:56,400
Najpiękniejsza para PRL-u:
47
00:05:56,400 --> 00:05:59,760
Andrzej Żuławski i Małgosia Braunek.
48
00:06:00,440 --> 00:06:05,440
Zwiewni, pięknie ubrani,
kolorowo. Młodzi. Arcy.
49
00:06:05,440 --> 00:06:09,320
On przystojny, ona przepiękna i w tej...
50
00:06:09,320 --> 00:06:15,560
kurzawce, w tym pocie,
w tym wszystkim my żeśmy zamilkli nagle.
51
00:06:22,960 --> 00:06:28,200
Oni weszli, zrobili wrażenie
i po kilku minutach ich nie było.
52
00:06:29,479 --> 00:06:33,599
Matka miała jakiś taki totalnie
kolorowy płaszcz. Taki pikowany,
53
00:06:33,599 --> 00:06:39,280
w ogóle uszyty
w stylu tybetańsko-mongolskim, w kwiatach.
54
00:06:40,159 --> 00:06:44,120
Szła i po prostu wszyscy się,
kurwa, zatrzymywali,
55
00:06:44,120 --> 00:06:47,479
spoglądali, rzucali uwagami
albo rozpoznawali ją.
56
00:06:48,359 --> 00:06:53,640
I ona się totalnie świeciła
z tymi włosami, w ogóle z tym wszystkim.
57
00:06:53,640 --> 00:06:57,880
To też takie pierwsze wspomnienie:
jaka piękna kobieta, moja mama.
58
00:07:00,680 --> 00:07:05,680
Spotkali się w Paryżu,
kiedy Andrzej Wajda z Małgosią pojechali
59
00:07:05,680 --> 00:07:08,599
na festiwal z Polowaniem na muchy.
60
00:07:12,719 --> 00:07:16,640
{\an8}I tam się spotkali z Andrzejem Żuławskim.
On się zakochał.
61
00:07:16,640 --> 00:07:18,760
{\an8}Prawdopodobnie od razu.
62
00:07:29,159 --> 00:07:31,960
Andrzej zarobił
pierwsze większe pieniądze
63
00:07:31,960 --> 00:07:37,680
{\an8}we Francji i postanowił...
kupić sobie Porsche 911.
64
00:07:40,039 --> 00:07:42,760
Wsiadł w Porsche,
przyjechał do Warszawy,
65
00:07:42,760 --> 00:07:46,000
spotkał się z Małgosią i tak się zaczęło.
66
00:07:52,599 --> 00:07:54,560
To była najpiękniejsza para.
67
00:07:54,560 --> 00:07:56,000
Oni byli ozdobą.
68
00:07:56,000 --> 00:07:59,280
Gdyby była wtedy prasa kolorowa,
to nie schodziliby z okładek.
69
00:07:59,280 --> 00:08:03,640
Wszystkie kolorowe telewizje,
by się tylko nimi karmiły.
70
00:08:12,599 --> 00:08:16,880
{\an8}No i pamiętam, że się pojawił
człowiek, o którym mówiono, że ma studia
71
00:08:16,880 --> 00:08:21,120
{\an8}paryskie, więc to był atrakcyjne,
że był synem znanego literata.
72
00:08:21,120 --> 00:08:24,760
To też było interesujące.
I wreszcie, że miał warunki amanta,
73
00:08:24,760 --> 00:08:28,400
więc patrzyliśmy na niego pytająco,
po co on do tego jeszcze robi filmy.
74
00:08:28,400 --> 00:08:31,719
Dobrze wygląda, właściwie wszystko
może w życiu osiągnąć.
75
00:08:31,719 --> 00:08:34,120
Oni musieli go postrzegać
76
00:08:34,120 --> 00:08:40,400
nie wrogo, tylko z olbrzymim
zaciekawieniem, jako coś w rodzaju E.T.
77
00:08:41,199 --> 00:08:45,880
Coś spadło z jakiejś
innej planety, inaczej wygląda.
78
00:08:47,000 --> 00:08:51,240
Inaczej jest ubrany, inaczej mówi.
Co innego myśli.
79
00:08:51,240 --> 00:08:53,880
To było... zjawisko.
80
00:08:56,079 --> 00:08:59,160
Był dość lekceważony przez środowisko.
81
00:08:59,160 --> 00:09:01,319
„On nie nasz”.
82
00:09:01,319 --> 00:09:05,720
Uważano go za snoba,
mówiącego po francusku.
83
00:09:05,720 --> 00:09:10,800
Widziałem go kilka razy w takiej akcji,
że popisowo wypijał dwie wódki,
84
00:09:10,800 --> 00:09:14,400
dwieście gramów, pod rząd,
żeby pokazać, że jest swojak,
85
00:09:14,400 --> 00:09:19,400
i że nie musi na szampanie
od rana iść przez całą dobę.
86
00:09:27,480 --> 00:09:31,040
Skończyłem szkołę filmową
IDHEC w Paryżu przez przypadek,
87
00:09:31,040 --> 00:09:33,240
ponieważ mój ojciec zajmował się...
88
00:09:33,240 --> 00:09:36,160
Mój ojciec jest Polakiem,
pisarzem i pracował przy UNESCO.
89
00:09:36,160 --> 00:09:38,640
W Paryżu skończyłem liceum, a potem IDHEC.
90
00:09:42,640 --> 00:09:46,160
{\an8} Paryską szkołę skończył
w ciągu dwóch lat,
91
00:09:46,160 --> 00:09:51,720
czyli miał niecałe 19, jak miał już dyplom
wyższych studiów pod pachą.
92
00:09:52,920 --> 00:09:57,600
W paryskim kinie
odkrył film, który go...
93
00:09:58,199 --> 00:10:02,560
nakierował na to, czym on
po prostu będzie chciał być, a mianowicie
94
00:10:02,560 --> 00:10:05,360
{\an8}zobaczył Kanał Wajdy.
95
00:10:17,360 --> 00:10:20,360
To był jego film kultowy,
jeżeli chodzi o Wajdę.
96
00:10:20,920 --> 00:10:22,800
I od momentu kiedy...
97
00:10:23,959 --> 00:10:25,480
zaszczepił w sobie...
98
00:10:26,959 --> 00:10:31,800
tego rodzaju filmy po polsku,
no to marzył tylko o jednym:
99
00:10:31,800 --> 00:10:34,880
robić filmy w Polsce,
być asystentem Wajdy.
100
00:10:50,000 --> 00:10:53,400
Brat mój był
na zdjęciach próbnych do Wajdy
101
00:10:53,400 --> 00:10:56,360
i te zdjęcia próbne
prowadził Andrzej Żuławski.
102
00:10:56,360 --> 00:10:58,040
On myślał, że to jest Wajda.
103
00:10:58,040 --> 00:11:02,680
Tak po prostu kopiował mistrza,
tak się zachowywał,
104
00:11:02,680 --> 00:11:06,160
nosił taką samą skórzaną kurtkę.
Nie wiedział, jak Wajda wygląda,
105
00:11:06,160 --> 00:11:09,520
w związku z tym
Żuławskiego wziął za mistrza.
106
00:11:16,160 --> 00:11:20,640
Szybko wyjechałem do
Polski, aby być asystentem Andrzeja Wajdy.
107
00:11:20,640 --> 00:11:22,959
Czy też Ważdy, jak wy mówicie.
Był dla mnie...
108
00:11:22,959 --> 00:11:25,400
- Źle wymawiam?
- Nie, po francusku.
109
00:11:25,400 --> 00:11:27,959
Był dla mnie bogiem,
najlepszym reżyserem świata.
110
00:11:27,959 --> 00:11:29,560
Chciałem pracować tylko z nim.
111
00:11:38,760 --> 00:11:40,959
Przecież to dzięki pomocy Wajdy
112
00:11:40,959 --> 00:11:43,520
zrobił te dwa niezbędne,
półgodzinne filmy,
113
00:11:43,520 --> 00:11:47,680
które już go kwalifikowały
do debiutu fabularnego.
114
00:11:49,319 --> 00:11:52,959
To Andrzej Wajda
był jego opiekunem artystycznym
115
00:11:52,959 --> 00:11:54,560
przy Trzeciej części nocy.
116
00:12:24,439 --> 00:12:27,680
Mój ojciec przez pięć lat,
jako młody poeta,
117
00:12:27,680 --> 00:12:30,839
oddawał krew zarażonym tyfusem wszom.
118
00:12:48,240 --> 00:12:50,680
Dzięki temu miał dokumenty,
119
00:12:50,680 --> 00:12:52,360
nie aresztowali go,
120
00:12:52,360 --> 00:12:55,040
a był członkiem ruchu oporu
wysokiego szczebla
121
00:12:55,040 --> 00:12:58,360
w mieście w całości skazanym na zagładę.
122
00:13:10,800 --> 00:13:14,640
Do 15. roku życia
musiałem spać przy zapalonym świetle.
123
00:13:15,959 --> 00:13:19,680
Moja młodsza siostra
zmarła z zimna w czasie wojny.
124
00:13:19,680 --> 00:13:22,040
Z mojej rodziny przeżyli tylko rodzice.
125
00:13:41,079 --> 00:13:45,040
Rodzice oboje wychodzili do
pracy i zostawiali mnie w domu samego,
126
00:13:45,040 --> 00:13:46,880
bo nie było nikogo do pomocy.
127
00:13:48,480 --> 00:13:51,599
Miałem trzy lata.
128
00:13:57,400 --> 00:14:00,360
I wychodziłem na balkon,
a na końcu naszej ulicy
129
00:14:00,360 --> 00:14:04,160
był taki wał trawiasty,
za którym był cmentarz i park.
130
00:14:04,160 --> 00:14:07,800
Tego nie pamiętam dokładnie
i tam akurat Niemcy postanowili
131
00:14:07,800 --> 00:14:09,880
rozstrzeliwać ludność Polską.
132
00:14:11,160 --> 00:14:14,360
Co oglądałem spokojnie z tego balkonu,
133
00:14:14,360 --> 00:14:17,400
jak to gips wóz podjeżdżał,
naprzód kopali doły i tak dalej,
134
00:14:17,400 --> 00:14:19,120
i to wszystko, to było jak gdyby...
135
00:14:19,120 --> 00:14:21,760
moje pierwsze wspomnienie
jakie w ogóle mam w życiu.
136
00:14:36,760 --> 00:14:39,560
{\an8}Andrzej się interesował właśnie
137
00:14:40,240 --> 00:14:47,160
{\an8}krańcowo, pesymistyczną wizją
świata gnostyków, frankistów, katarów.
138
00:14:47,160 --> 00:14:49,920
Studiował...
139
00:14:49,920 --> 00:14:53,280
tę filozofię właściwie
od młodzieńczych lat
140
00:14:53,280 --> 00:14:56,640
i to jest esencja tego, w co wierzył,
141
00:14:56,640 --> 00:15:00,959
że świat materialny jest całkowicie zły.
142
00:15:04,040 --> 00:15:06,360
Stwórca tego świata,
143
00:15:06,360 --> 00:15:11,280
czyli biblijny Bóg to jest demiurg,
tyle że zły.
144
00:15:11,280 --> 00:15:17,000
Demiurg, który więzi nasze iskry Boże
145
00:15:17,000 --> 00:15:21,880
w tym więzieniu, w tej strasznej materii,
która jest całkowicie zła.
146
00:15:21,880 --> 00:15:23,959
Cała reszta jego życia po prostu
147
00:15:23,959 --> 00:15:28,280
działa się tak jak się działa,
bo tak był zaprogramowany.
148
00:15:28,280 --> 00:15:31,599
To był ten schemat demiurga,
który się potem...
149
00:15:31,599 --> 00:15:35,199
który infekował wszystko w jego życiu.
150
00:15:35,199 --> 00:15:37,199
Uwaga! Kamera!
151
00:15:38,880 --> 00:15:42,920
W Szczawnie Zdroju
zdjęcia plenerowe do nowego polskiego
152
00:15:42,920 --> 00:15:46,800
filmu Diabeł w reżyserii
Andrzeja Żuławskiego.
153
00:15:46,800 --> 00:15:50,800
Masz tylko to, że chcesz mu to pokazać
bardziej, czyli musisz odejść pół kroku.
154
00:15:50,800 --> 00:15:52,079
Tak? Musisz.
155
00:15:52,079 --> 00:15:56,040
To jest tylko dlatego, bo inaczej
cię przykleję do niego na całość. Dobra?
156
00:15:56,040 --> 00:15:57,199
Proszę, jeszcze raz.
157
00:15:58,479 --> 00:16:02,800
Co jest mniej więcej treścią
tego filmu. Co pan chciał pokazać?
158
00:16:02,800 --> 00:16:07,880
Wie pani, któryś z dziennikarzy
dosyć ładnie nazwał
159
00:16:07,880 --> 00:16:10,040
jeden z reportaży z planu
Diabła, ponieważ powiedział,
160
00:16:10,040 --> 00:16:11,920
że to jest film o zaraźliwości zła.
161
00:16:11,920 --> 00:16:15,359
Ja bym chciał, żeby ten film
był prawdziwie przejmujący i groźny.
162
00:17:12,520 --> 00:17:16,800
Andrzej zaczął robić ten film w
momencie, w którym czekaliśmy na dziecko.
163
00:17:19,000 --> 00:17:25,280
{\an8}I był to film kręcony,
kiedy kobieta czeka na chciane dziecko,
164
00:17:25,879 --> 00:17:30,480
która przygotowuje się psychicznie
do tego, żeby być matką.
165
00:17:30,480 --> 00:17:34,040
Akurat wtedy Andrzej robi najbardziej
166
00:17:34,040 --> 00:17:37,680
drastyczny film w swoim życiu.
167
00:17:40,879 --> 00:17:45,879
Ja wewnętrznie miałam sprzeciw,
a mimo tego grałam w tym filmie.
168
00:17:45,879 --> 00:17:50,240
Mimo tego byłam w tym filmie,
ale muszę powiedzieć, że tu właśnie
169
00:17:50,240 --> 00:17:55,919
zaczęło się coś takiego,
że moje widzenie i spojrzenie na to,
170
00:17:55,919 --> 00:18:01,080
czym jest ta sztuka
zaczęło się troszeczkę zmieniać.
171
00:18:03,840 --> 00:18:08,600
Byłam już poza, po prostu poza tym,
172
00:18:08,600 --> 00:18:13,440
że sztuka to jest wszystko,
i że trzeba wszystko dla tej sztuki.
173
00:18:29,120 --> 00:18:34,679
Po Diable była normalna afera,
różni partyjni towarzysze zerwali się ze
174
00:18:34,679 --> 00:18:40,280
swoich miejsc i po prostu krzyczeli,
że jest to skandal, że jest to...
175
00:18:40,280 --> 00:18:41,520
Kto dał pieniądze?
176
00:18:41,520 --> 00:18:46,879
Różne takie inwektywy padały,
że to jest coś obrzydliwego.
177
00:18:46,879 --> 00:18:48,600
Oczywiście, film poszedł na półki.
178
00:18:57,679 --> 00:19:01,159
Skończyło się na krótkiej
rozmowie w kawiarni, gdzie pan...
179
00:19:01,159 --> 00:19:04,360
Młody człowiek w krawacie,
który się przedstawił jako pan
180
00:19:04,360 --> 00:19:06,800
porucznik Roman, czy jakoś tak,
181
00:19:06,800 --> 00:19:10,720
paszport pod blacikiem podstawił.
My przecież nie mieliśmy paszportów wtedy.
182
00:19:10,720 --> 00:19:15,040
Powiedział, że to jest polecenie
i jego usilna rada,
183
00:19:15,040 --> 00:19:18,000
żebym w ciągu 24 godzin
wyjechał z tego kraju.
184
00:19:21,919 --> 00:19:22,960
No i wyjechałem,
185
00:19:24,760 --> 00:19:26,120
zostawiając żonę i dziecko.
186
00:19:26,120 --> 00:19:28,000
„Zobaczymy, co pan tam będzie mówił.
187
00:19:28,000 --> 00:19:31,760
Jeżeli wszystko dobrze pójdzie,
to pani Małgorzata będzie mogła dojechać”.
188
00:19:39,919 --> 00:19:42,760
Ja sobie nigdy
nie wyobrażałem,
189
00:19:42,760 --> 00:19:45,840
że będę musiał wyjechać z Polski.
190
00:19:49,120 --> 00:19:50,960
Rodzinnie,
191
00:19:50,960 --> 00:19:55,000
tradycyjnie i sam w sobie,
jestem straszliwie mocno
192
00:19:55,000 --> 00:19:58,000
wkorzeniony w ten kraj,
więc było to smutne,
193
00:19:58,000 --> 00:20:02,159
bo ja wcale nie chciałem tam być.
Wcale mi się tam nie podobało.
194
00:20:15,760 --> 00:20:19,960
Andrzej Żuławski,
polski reżyser Trzeciej części nocy,
195
00:20:19,960 --> 00:20:22,879
przyjechał kręcić we Francji
film Najważniejsze to kochać.
196
00:20:23,600 --> 00:20:25,760
Romy Schneider
to obecnie
197
00:20:25,760 --> 00:20:28,440
najbardziej ceniona aktorka
kina francuskiego.
198
00:20:31,040 --> 00:20:35,760
Znalazłem się tu...
199
00:20:35,760 --> 00:20:39,520
z takim problemem
bardziej dorosłego wieku.
200
00:20:39,520 --> 00:20:41,280
Mam 33 lata.
201
00:20:42,560 --> 00:20:44,840
Czym jest para? Jak w niej być?
202
00:20:44,840 --> 00:20:51,240
Jakie mamy prawa jako para,
jako zakochani?
203
00:20:51,240 --> 00:20:53,159
Jak daleko możemy się zapędzić?
204
00:20:54,679 --> 00:20:56,200
{\an8}Jeszcze raz!
205
00:20:56,200 --> 00:20:58,159
{\an8}- Jeszcze raz!
- Kocham cię.
206
00:20:58,159 --> 00:21:00,560
- Kocham... Nie mogę...
- Możesz!
207
00:21:00,560 --> 00:21:03,639
- Nie dam rady! To zbyt...
- Dalej!
208
00:21:03,639 --> 00:21:05,520
- Podpisałaś umowę!
- Ale...
209
00:21:05,520 --> 00:21:07,720
Rób co każę! Dalej!
210
00:21:07,720 --> 00:21:11,200
- Ale...
- Żadnych „ ale ” . Już!
211
00:21:11,200 --> 00:21:15,240
Wczuj się w to ... Poczuj to.
212
00:21:15,240 --> 00:21:17,240
Dobrze.
213
00:21:17,240 --> 00:21:19,919
Włóż w to więcej życia,
przecież go kochasz.
214
00:21:19,919 --> 00:21:22,440
Jeszcze raz. Jeszcze raz!
215
00:21:22,440 --> 00:21:23,600
Dobrze!
216
00:21:23,600 --> 00:21:26,560
Jeszcze raz! Uwaga! Dalej!
217
00:21:26,560 --> 00:21:28,560
- Kocham cię.
- Jeszcze raz!
218
00:21:28,560 --> 00:21:31,800
Jeszcze raz ... Już!
219
00:21:36,120 --> 00:21:39,080
Ten film szedł jak burza,
on był wszędzie grany.
220
00:21:39,080 --> 00:21:43,000
Ja pamiętam, cała prasa europejska pisała.
221
00:21:43,000 --> 00:21:45,320
TO WAŻNY FILM
NAJWAŻNIEJSZE TO GO POKOCHAĆ
222
00:21:45,320 --> 00:21:46,560
NAJWAŻNIEJSZE TO KOCHAĆ
223
00:21:46,560 --> 00:21:50,040
Jego poprzedni film to Trzecia część nocy.
224
00:21:50,040 --> 00:21:52,240
W Najważniejsze to kochać
225
00:21:52,240 --> 00:21:54,720
przeniósł z niego ten świat
226
00:21:54,720 --> 00:21:58,200
przemocy, opresji, terroru i paniki
227
00:21:58,200 --> 00:22:01,439
w środowisko paryskich
aktorów i fotografów.
228
00:22:06,000 --> 00:22:08,919
Dokonał wściekłego zwrotu w kinie francuskim
229
00:22:08,919 --> 00:22:11,639
i ten zwrot wydaje mi się bardzo wskazany.
230
00:22:12,879 --> 00:22:14,360
Ten film
trzeba zobaczyć,
231
00:22:14,360 --> 00:22:18,000
ponieważ Żuławski, jestem tego pewien,
jest wielkim reżyserem.
232
00:22:27,320 --> 00:22:31,040
Obchodzimy dzisiaj trzydziestolecie
naszej kinematografii.
233
00:22:31,040 --> 00:22:37,240
{\an8}Stawaliśmy się w latach 70.
nie tylko liczącą się kinematografią,
234
00:22:37,240 --> 00:22:43,040
{\an8}ale staraliśmy się również
potężnym instrumentem przemysłowym.
235
00:22:46,560 --> 00:22:51,040
Dziwiono się na świecie,
jak taka Polska może robić takie giganty.
236
00:23:00,760 --> 00:23:04,800
No było to możliwe,
ponieważ... była taka potrzebna.
237
00:23:04,800 --> 00:23:07,240
Była taka chęć, władza chciała.
238
00:23:07,240 --> 00:23:09,720
Gierek był generalnie...
239
00:23:09,720 --> 00:23:13,159
do kultury usposobiony
z większym zrozumieniem.
240
00:23:13,159 --> 00:23:16,679
Wiedział, że polityka kulturalna,
w ogóle opierająca się na promocji
241
00:23:16,679 --> 00:23:20,480
kultury danego kraju,
zaskarbia temu krajowi sympatię.
242
00:23:20,480 --> 00:23:23,280
A on o tę sympatię
na świecie, na Zachodzie zabiegał.
243
00:23:26,840 --> 00:23:29,840
{\an8} Kiedy ja się
zajmowałem kinematografią,
244
00:23:29,840 --> 00:23:32,840
{\an8}to przede wszystkim był olbrzymi Potop,
245
00:23:34,200 --> 00:23:38,000
{\an8}była Ziemia obiecana i Noce i dnie.
246
00:23:39,399 --> 00:23:43,919
Filmy, które wszystkie
dostały nominacje do Oskara.
247
00:23:51,159 --> 00:23:53,000
Wszyscy nam zazdrościli.
248
00:23:53,000 --> 00:23:57,960
Nie tylko w państwach
demokracji ludowej i Związku Radzieckim,
249
00:23:57,960 --> 00:23:59,439
ale i również na Zachodzie.
250
00:23:59,439 --> 00:24:02,720
Zazdrościli i pytali
o co tu w ogóle chodzi?
251
00:24:02,720 --> 00:24:09,320
Zaczęto kokietować Andrzeja Żuławskiego
i Jerzego Skolimowskiego,
252
00:24:09,320 --> 00:24:14,879
reżyserów, którzy niewątpliwie
odnieśli bardzo duże sukcesy za granicą,
253
00:24:14,879 --> 00:24:16,600
żeby coś zrobili dla kraju.
254
00:24:21,360 --> 00:24:23,280
Natychmiast zgłoszono się do mnie
255
00:24:23,280 --> 00:24:27,399
z ambasady z komunikatem,
że to było nieporozumienie z Diabłem,
256
00:24:27,399 --> 00:24:29,120
żebym wrócił do kraju,
257
00:24:29,120 --> 00:24:32,520
bo na pewno da się to
jakoś załatwić i załagodzić.
258
00:24:35,560 --> 00:24:39,600
Powiedziano mi,
abym przyniósł jakiś temat,
259
00:24:39,600 --> 00:24:42,040
abym zrobił film,
260
00:24:42,040 --> 00:24:44,360
z którego wszyscy bylibyśmy zadowoleni,
261
00:24:44,360 --> 00:24:46,520
to wtedy się Diabła natychmiast wypuścić.
262
00:24:46,520 --> 00:24:49,439
Taki warunek postawiono.
Przyjechałem natychmiast.
263
00:25:11,199 --> 00:25:13,120
To nie miało szans się utrzymać.
264
00:25:25,360 --> 00:25:31,120
Ogień i woda.
Wiesz, jak ich drogi się potoczyły...
265
00:25:31,639 --> 00:25:35,760
mama buddyzm, ojciec artyzm. Ojciec...
266
00:25:35,760 --> 00:25:38,879
wskakiwał w zjawiska, w emocje...
267
00:25:39,560 --> 00:25:41,120
A matka siedziała i...
268
00:25:42,800 --> 00:25:44,240
„To jest zło”.
269
00:25:45,159 --> 00:25:46,560
„To jest dobro”.
270
00:25:47,480 --> 00:25:49,679
„Tu jest światło, tu jest ciemność”.
271
00:25:50,399 --> 00:25:53,679
A u ojca te... rzeczy się po prostu mielą.
272
00:25:58,280 --> 00:25:59,960
Oni się na tyle...
273
00:25:59,960 --> 00:26:05,520
burzliwie rozstawali, że stwierdzili,
że... lepiej mi będzie z dziadkami,
274
00:26:05,520 --> 00:26:08,720
niż uczestniczyć w całym procesie rozwodu.
275
00:26:11,120 --> 00:26:16,360
Spędziłem tam w sumie ze dwa lata.
276
00:26:16,360 --> 00:26:19,280
Chodziłem do przedszkola
afrykańskiego, było śmiesznie.
277
00:26:20,280 --> 00:26:25,080
Mnie się wydaje, że mojemu ojcu w ogóle
nie poszło z żadną kobietą, tak naprawdę,
278
00:26:26,560 --> 00:26:31,840
ponieważ był... po prostu przejęty sobą.
279
00:26:35,960 --> 00:26:39,159
To tkwiło w nim do końca, nie był...
280
00:26:39,159 --> 00:26:42,879
On, myślę, nie był w stanie,
a może nie chciał...
281
00:26:42,879 --> 00:26:48,800
nie chciał przyjąć,
że ktoś mógł go opuścić.
282
00:26:52,199 --> 00:26:54,240
To była urażona duma.
283
00:26:54,919 --> 00:26:58,560
To już nawet nie to,
że stracił miłość swojego życia,
284
00:26:58,560 --> 00:27:01,000
tylko jeszcze ta urażona duma,
285
00:27:01,000 --> 00:27:05,960
że ona poszła do mężczyzny,
który potrafił to, czego on nie potrafił.
286
00:27:06,960 --> 00:27:09,520
Który ją zatrzymał do końca życia.
287
00:27:10,360 --> 00:27:14,919
Ten związek się nie rozpadł,
a jego związki się rozpadały.
288
00:27:18,000 --> 00:27:24,360
Był... w takim stanie desperacji, załamania,
289
00:27:25,199 --> 00:27:26,320
że...
290
00:27:28,120 --> 00:27:33,080
ja pomyślałem, że on może
sobie coś zrobić, coś złego.
291
00:27:33,879 --> 00:27:37,679
No i to by był dobry podkład,
żeby zacząć ten film.
292
00:27:37,679 --> 00:27:39,760
Z tej rozpaczy.
293
00:27:50,000 --> 00:27:55,040
Ten trójksiąg jest w mojej
rodzinie od początku stulecia.
294
00:27:55,040 --> 00:27:59,360
{\an8}Tu jest napisane od około przełomu wieków,
295
00:27:59,360 --> 00:28:04,399
i to są książki,
które ja znam od wczesnej młodości.
296
00:28:04,399 --> 00:28:09,040
Takie dręczące książki i to są może
najsmutniejsze książki jakie znam.
297
00:28:11,280 --> 00:28:14,040
W owym czasie wróciłem do Polski
298
00:28:14,040 --> 00:28:17,840
na krótko, po żonę i dziecko,
a okazało się, że nie mam rodziny żadnej,
299
00:28:17,840 --> 00:28:21,280
bo... się rozpadło,
podczas gdy mnie nie było.
300
00:28:21,280 --> 00:28:25,040
Zająłem się synem i byłem bardzo samotny.
301
00:28:25,040 --> 00:28:29,919
To ten smutek, ta desperacja
prawdopodobnie znalazły echo
302
00:28:29,919 --> 00:28:36,280
i nagle poczułem się bliższy temu,
i wtedy wdałem się W srebrny glob.
303
00:28:36,280 --> 00:28:37,360
Klaps!
304
00:28:58,959 --> 00:29:03,199
Zdjęcia są kręcone,
jak pani widzi i słyszy, tutaj nad morzem.
305
00:29:03,199 --> 00:29:08,919
Będą kręcone w...
w kopalni Wieliczka pod Krakowem.
306
00:29:09,639 --> 00:29:12,399
Będą kręcone w Mongolii, na pustyni Gobi.
307
00:29:13,199 --> 00:29:16,840
Będą kręcone w górach... Kaukazu.
308
00:29:16,840 --> 00:29:19,919
Małego Kaukazu w Gruzji,
gdyż znaleźliśmy tam
309
00:29:19,919 --> 00:29:23,760
przedziwne i wspaniałe
miasto wykute w skale w 11 wieku.
310
00:29:34,959 --> 00:29:36,840
{\an8}Na srebrnym globie...
311
00:29:41,439 --> 00:29:46,320
jest parafrazą
Starego i Nowego Testamentu.
312
00:29:48,120 --> 00:29:54,840
Grupa kosmonautów opuszcza Ziemię,
chcąc zbudować gdzie indziej
313
00:29:55,360 --> 00:29:56,840
świat lepszy,
314
00:29:58,040 --> 00:30:00,800
niż ten, z którego uciekają.
315
00:30:03,159 --> 00:30:04,959
To się nie udaje.
316
00:30:06,959 --> 00:30:09,679
No i Ziemianie wysyłają następną wyprawę.
317
00:30:09,679 --> 00:30:14,439
Leci jeden i oni go uznają
za Boga właściwie.
318
00:30:15,639 --> 00:30:16,639
Fajne rzeczy.
319
00:30:19,080 --> 00:30:21,919
Jeśli chodzi o moją postać,
postać Marka,
320
00:30:23,600 --> 00:30:27,240
to to, co piękne,
wydaje mi się, w tej postaci,
321
00:30:28,560 --> 00:30:32,320
to fakt, że cierpienie indywidualne,
322
00:30:34,320 --> 00:30:36,720
cierpienie z powodu
kobiety, która go zdradziła,
323
00:30:38,760 --> 00:30:44,399
cierpienie, które spowodowało, że
Marek ucieka z tego świata, w którym żył,
324
00:30:45,840 --> 00:30:47,199
zmienia się
325
00:30:47,879 --> 00:30:52,480
we współcierpienie społeczeństwa,
w którym żyje, że Marek...
326
00:30:53,760 --> 00:30:57,320
staje się... wyzwolicielem,
327
00:30:57,879 --> 00:31:00,800
wodzem, przewodnikiem.
328
00:31:08,000 --> 00:31:12,639
Ja nie miałem poczucia, że robię
film wyjątkowy, robiąc Ziemię obiecaną.
329
00:31:13,840 --> 00:31:15,919
Natomiast,
330
00:31:15,919 --> 00:31:19,720
od pierwszych chwil,
od pierwszego spotkania wręcz
331
00:31:19,720 --> 00:31:23,159
z Andrzejem Żuławskim,
wiedziałem, że robimy coś wyjątkowego.
332
00:31:23,159 --> 00:31:25,360
Wiedziałem, że robimy coś nowego.
333
00:31:28,480 --> 00:31:32,520
{\an8}To było coś absolutnie
nowatorskiego pod każdym względem,
334
00:31:32,520 --> 00:31:35,840
{\an8}i plastycznym, i inscenizacyjnym,
i operatorskim.
335
00:31:36,439 --> 00:31:38,600
Nie było wtedy
takich filmów.
336
00:31:39,679 --> 00:31:44,080
Chyba dokładnie w tym samym roku,
co Andrzej kręcił Na srebrnym globie,
337
00:31:44,080 --> 00:31:48,159
to Lucas nakręcił Gwiezdne wojny.
338
00:31:52,760 --> 00:31:56,520
Andrzej dobrze wiedział,
że na Zachodzie nigdy by tego nie zrobił.
339
00:31:56,520 --> 00:31:59,120
Nikt nie dałby mu na to pieniędzy.
340
00:32:01,520 --> 00:32:02,760
Na miejsca!
341
00:32:03,320 --> 00:32:05,399
Gotowi! Kamera!
342
00:32:06,879 --> 00:32:10,879
{\an8} Andrzej Wajda odradzał
Andrzejowi Żuławskiemu
343
00:32:10,879 --> 00:32:13,719
{\an8}kręcenie Na srebrnym globie.
344
00:32:13,719 --> 00:32:20,240
Andrzej Wajda uważał, że kinematografia
Polska nie udźwignie tego projektu.
345
00:32:26,679 --> 00:32:30,199
{\an8}Zaczęliśmy ten film w momencie,
kiedy tak naprawdę...
346
00:32:31,159 --> 00:32:33,560
{\an8}była bieda w Polsce. Nic nie było.
347
00:32:33,560 --> 00:32:39,040
Tam były te miliony w kosztorysie,
tylko że mieliśmy robić science fiction,
348
00:32:39,040 --> 00:32:41,480
mieliśmy robić high tech.
349
00:32:41,959 --> 00:32:44,120
Myśmy sobie w pewnym momencie powiedzieli,
350
00:32:44,120 --> 00:32:46,800
że ten high tech Na srebrnym globie,
351
00:32:46,800 --> 00:32:49,080
to jest high tech postsowiecki
352
00:32:49,080 --> 00:32:55,240
To jest bolszaja technika,
ale są młotki, gwoździe, sznurki.
353
00:32:55,240 --> 00:32:59,679
Wszystko dokładnie
związane tymi powrozłami.
354
00:33:01,000 --> 00:33:02,159
I to funkcjonuje.
355
00:33:14,000 --> 00:33:18,080
Jestem pełen podziwu,
że ta rzeczywistość tak została...
356
00:33:18,080 --> 00:33:21,560
zrealizowana, bo ona została wymyślona
i zrealizowana
357
00:33:21,560 --> 00:33:25,360
w tamtych barchanowo-parcianych czasach.
358
00:33:25,360 --> 00:33:27,919
To to jest jakimś
nieprawdopodobnym sukcesem.
359
00:33:27,919 --> 00:33:30,439
To po prostu nie mogło się powieść,
360
00:33:30,439 --> 00:33:34,320
a jednak się powiodło,
czyli wizja i przekonanie
361
00:33:34,320 --> 00:33:40,159
spowodowało, że cała ekipa jak taran
weszła w rzeczywistość i ją zmieniła.
362
00:35:08,080 --> 00:35:13,279
{\an8}Andrzej był człowiekiem,
który... nie był łatwy sam dla siebie.
363
00:35:14,200 --> 00:35:18,319
On był zdeterminowany,
absolutnie, żeby zrobić ten film.
364
00:35:18,319 --> 00:35:22,040
On był zawsze na baczność,
zawsze był pierwszy i zawsze wszędzie był.
365
00:35:22,040 --> 00:35:25,960
Zawsze bardzo dokładnie wszystko
oglądał i musiał wszystko zaakceptować
366
00:35:25,960 --> 00:35:28,240
i bardzo często poprawiał też nas.
367
00:35:28,240 --> 00:35:31,799
Twierdził, że tu jest czegoś
za mało, a tam za dużo i tak dalej.
368
00:35:34,319 --> 00:35:38,080
On był... trochę jak guru.
369
00:35:38,080 --> 00:35:42,880
Ludzie mu wierzyli w to,
co on mówi, już nie dyskutowali.
370
00:35:42,880 --> 00:35:48,839
Gotowi, byli pójść jak w ogień,
to znaczy realizować to, co on chciał.
371
00:35:51,759 --> 00:35:55,000
Asystenci go się bali i uciekali...
372
00:35:55,640 --> 00:35:58,680
Bali się go zapytać,
czy jeszcze chce coś zrobić,
373
00:35:58,680 --> 00:36:01,080
czy to już koniec tej pracy?
374
00:36:01,080 --> 00:36:04,480
Zawsze wysyłali jakąś ofiarę,
która tam się narażała.
375
00:36:11,720 --> 00:36:15,440
Mnie się wydaje,
że jeżeli pan ma naprzeciw siebie
376
00:36:15,440 --> 00:36:17,960
człowieka, który cię szanuje,
377
00:36:17,960 --> 00:36:20,600
który cię wybrał. Który...
378
00:36:21,520 --> 00:36:26,120
Widzisz, że on jest najgłębiej przekonany
379
00:36:26,120 --> 00:36:29,560
o słuszności tego, co proponuje,
to wtedy idziesz za nim.
380
00:36:29,560 --> 00:36:30,680
Oczywiście, że tak.
381
00:36:36,680 --> 00:36:38,920
{\an8}To facet, który umiał stworzyć
coś takiego,
382
00:36:38,920 --> 00:36:41,400
{\an8}że każdy z nas był lepszy,
niż był naprawdę.
383
00:36:42,120 --> 00:36:43,560
{\an8}Nigdy nie miałam tylu pomysłów.
384
00:36:43,560 --> 00:36:47,279
Nigdy nie byłam taka kreatywna.
Nigdy nie byłam taka genialna jak wtedy.
385
00:36:47,279 --> 00:36:50,880
Ja nie nadążałam z zapisywaniem
tego, co mi przychodziło do głowy,
386
00:36:50,880 --> 00:36:53,080
po zwykłej rozmowie z nim.
Coś niebywałego.
387
00:36:53,080 --> 00:36:56,319
Dla mnie wtedy,
to po prostu było objawienie.
388
00:37:03,240 --> 00:37:06,120
Cała realizacja to było jak na highu.
389
00:37:06,120 --> 00:37:11,839
Było to rzeczywiście w wielkiej emocji
i euforii twórczej.
390
00:37:13,759 --> 00:37:17,799
Myślę, że to jest jedyny film Andrzeja,
391
00:37:17,799 --> 00:37:23,120
w którym cała ekipa filmowa
stworzyła coś na kształt rodziny.
392
00:37:23,120 --> 00:37:26,279
Wszyscy byli tak niesamowicie
zaangażowani w ten film.
393
00:37:26,279 --> 00:37:30,960
Tak zafascynowani tym,
co codziennie się dzieje na planie.
394
00:37:30,960 --> 00:37:36,120
Andrzej nie tylko robił ten film.
On i cała ekipa żyli tym filmem.
395
00:37:51,480 --> 00:37:54,560
W latach 70.,
w czasach PRL-u,
396
00:37:54,560 --> 00:37:57,720
to życie codzienne
było niesamowicie trudne.
397
00:37:57,720 --> 00:38:01,680
Kłopoty z zaopatrzeniem.
Kolejki w sklepach, nie było niczego.
398
00:38:01,680 --> 00:38:05,720
Były takie okresy,
że na półkach stał ocet albo herbata,
399
00:38:05,720 --> 00:38:10,960
albo musztarda i nic więcej,
więc ludzie byli zapędzeni, zagonieni,
400
00:38:10,960 --> 00:38:15,480
zakleszczenie w takich małych,
drobnych, codziennych sprawach.
401
00:38:16,080 --> 00:38:17,920
I te kłamstwa w telewizji.
402
00:38:17,920 --> 00:38:20,680
Cały czas opowieści,
jak to wspaniale jest w tym kraju.
403
00:38:20,680 --> 00:38:25,240
{\an8}Cudownie. Wszystko się rozwija.
Dla mnie to było nie do wytrzymania.
404
00:38:25,240 --> 00:38:31,839
A odejście od tego na plan filmowy,
gdzie tworzył się taki film,
405
00:38:33,000 --> 00:38:35,880
to była ucieczka od rzeczywistości.
406
00:38:38,000 --> 00:38:41,480
Ja ci tego
nie umiem opowiedzieć.
407
00:38:43,480 --> 00:38:45,359
Ja ci to muszę zatańczyć.
408
00:39:06,600 --> 00:39:12,960
Andrzej wciągnął nas,
wpuścił nas, zaprosił nas
409
00:39:12,960 --> 00:39:19,759
do swojego głębokiego,
złożonego, pasjonującego,
410
00:39:19,759 --> 00:39:24,359
niezwykle emocjonalnego,
jak również intelektualnego świata.
411
00:39:24,359 --> 00:39:27,640
Myśmy czuli się wyróżnieni,
412
00:39:29,000 --> 00:39:30,319
że możemy
413
00:39:32,160 --> 00:39:34,040
dotknąć tego świata.
414
00:39:38,319 --> 00:39:41,480
To były czasy rozkwitu
kinematografii reżyserskiej.
415
00:39:41,480 --> 00:39:45,319
{\an8}To były takie czasy, kiedy zespół uważał,
416
00:39:45,319 --> 00:39:51,000
że reżyser jest
tym absolutnie wielkim bogiem
417
00:39:51,000 --> 00:39:53,279
i on poradzi sobie,
418
00:39:53,279 --> 00:39:57,400
i on będzie podejmować
wszystkie decyzje kluczowe,
419
00:39:57,400 --> 00:39:59,560
jakie są potrzebne do zrealizowania filmu.
420
00:39:59,560 --> 00:40:04,920
Także w zasadzie od niego zależał
rozmiar tego przedsięwzięcia.
421
00:40:05,880 --> 00:40:09,640
Andrzej pisał stale.
I pisał, pisał, pisał. Dopisywał
422
00:40:09,640 --> 00:40:13,319
i przekazywał nam te teksty do grania.
423
00:40:15,319 --> 00:40:21,279
Wydaje mi się, to teraz sobie uzmysławiam,
że niektóre z tekstów dodanych
424
00:40:22,560 --> 00:40:24,560
były tekstami, które...
425
00:40:25,520 --> 00:40:30,839
on... cytował ze swojego pamiętnika.
426
00:40:30,839 --> 00:40:32,920
Godziny z ołowiu...
427
00:40:32,920 --> 00:40:36,279
Noce z ołowiu ... Ołów w sercu...
428
00:40:36,279 --> 00:40:38,720
Ból serca zamieniony w ołów.
429
00:40:38,720 --> 00:40:42,480
Myśli z ołowiu o niczym, o ołowiu.
430
00:40:42,480 --> 00:40:47,359
Ołowiany rak zjadający me ciało,
płynny jak ameba.
431
00:40:47,359 --> 00:40:50,120
Ameba mojej samolubności.
432
00:40:50,120 --> 00:40:51,880
Jestem sam,
433
00:40:51,880 --> 00:40:56,520
książę pośrodku lodowatego
pokoju wpisanego w lodowatą przestrzeń.
434
00:40:57,319 --> 00:41:03,319
Swoją własną przestrzeń niosę w sobie,
w absurdalnym kraju, w absurdalnym czasie.
435
00:41:03,319 --> 00:41:08,839
Ja myślę, że życie
Andrzeja Żuławskiego prawdopodobnie
436
00:41:08,839 --> 00:41:12,400
nie mogło nie splatać się
z jego twórczością.
437
00:41:15,680 --> 00:41:18,640
Ja wolę się przyczepić czegoś,
co przeżyłem i co wiem,
438
00:41:18,640 --> 00:41:21,000
i skonstruować tego fikcję,
439
00:41:21,000 --> 00:41:26,759
coś innego i wydaje mi się
to ruchem w stosunku do życia i...
440
00:41:26,759 --> 00:41:28,759
i kina także, bardziej szlachetnym.
441
00:41:28,759 --> 00:41:31,600
{\an8}Gdzie jest ta prawda, która to jest?
442
00:41:31,600 --> 00:41:35,240
{\an8}Ojciec specjalnie tak robił właśnie,
żeby to tak
443
00:41:35,240 --> 00:41:36,680
mieszać.
444
00:41:36,680 --> 00:41:40,080
Ona była piękna. I sławna.
445
00:41:40,799 --> 00:41:41,640
Tak.
446
00:41:48,920 --> 00:41:50,680
Ty jej nigdy nie kochałeś.
447
00:41:51,640 --> 00:41:55,040
Myślę, że ten film...
448
00:41:56,520 --> 00:42:01,400
Nie można powiedzieć,
że jest filmem biograficznym, ale...
449
00:42:03,600 --> 00:42:08,920
niewątpliwie w mojej postaci
odnajdujemy wiele z Andrzeja Żuławskiego,
450
00:42:08,920 --> 00:42:12,319
z jego życia osobistego.
451
00:42:12,319 --> 00:42:14,720
Niektórzy nazywają to alter ego.
452
00:42:39,600 --> 00:42:45,080
Wiadomość dotycząca obrotów handlowych
między Polską i Związkiem Radzieckim.
453
00:42:45,080 --> 00:42:49,359
Bieżące pięciolecie przyniesie dalszy
szybki wzrost wymiany handlowej i wartość
454
00:42:49,359 --> 00:42:52,799
{\an8}wzajemnych obrotów
osiągnie 28 miliardów rubli.
455
00:42:52,799 --> 00:42:55,880
Kieślowski. Zespół TOR, WFD.
456
00:42:55,880 --> 00:43:00,960
{\an8}Telewizja zajmuje się tym w swoich
programach, jak być powinno.
457
00:43:01,560 --> 00:43:04,080
Telewizja nie zajmuje się tym, jak jest.
458
00:43:04,080 --> 00:43:07,759
Istnieje... masa spraw społecznych w kraju,
459
00:43:07,759 --> 00:43:10,880
które nie są nawet dotknięte
przez program telewizyjny.
460
00:43:10,880 --> 00:43:13,880
Myślę o tych sprawach, które są tematem
461
00:43:15,080 --> 00:43:19,560
rozmów i myśli ludzkich tych
prawdziwych, a nie tych oficjalnych.
462
00:43:21,759 --> 00:43:25,359
{\an8} Ja pamiętam doskonale
postać Wilhelmiego.
463
00:43:26,400 --> 00:43:29,440
To był, co najgorsze,
bardzo inteligentny facet.
464
00:43:29,440 --> 00:43:36,000
{\an8}Był po stronie takiej opozycyjnej, ale
chyba w pewnym momencie zdał sobie sprawę
465
00:43:36,000 --> 00:43:40,480
skąd wiatr wieje,
i że ten wiatr będzie wiał dłużej.
466
00:43:40,480 --> 00:43:46,600
I że po stronie władz
może jakąś karierę osiągnąć
467
00:43:46,600 --> 00:43:48,080
może coś zdziałać.
468
00:43:50,040 --> 00:43:53,640
Władza szalenie pociąga,
władza urealnia idee,
469
00:43:53,640 --> 00:43:57,279
więc ja myślę,
że to jest u intelektualistów
470
00:43:57,279 --> 00:44:00,560
częsta pułapka
i Wilhelmi w tę pułapkę wpadł.
471
00:44:00,560 --> 00:44:02,120
On się znakomicie poruszał.
472
00:44:02,120 --> 00:44:06,279
Zaczynał jako redaktor naczelny Kultury
473
00:44:06,279 --> 00:44:08,240
i w ocenie
474
00:44:08,240 --> 00:44:12,400
Biura Politycznego sekretarzy KC
wywiązał się świetnie w tej roli,
475
00:44:12,400 --> 00:44:17,200
w związku z tym na następną
placówkę został przeniesiony do telewizji.
476
00:44:18,080 --> 00:44:23,480
Wilhelmi filmem pogardzał,
ale film dla niego był narzędziem
477
00:44:23,480 --> 00:44:25,560
do zdobywania wpływów politycznych,
478
00:44:25,560 --> 00:44:28,799
ponieważ zamarzył sobie
pewnego dnia, że nie będzie już tylko
479
00:44:28,799 --> 00:44:32,359
partyjnym intelektualistą,
ale że będzie politykiem kulturalnym.
480
00:44:32,359 --> 00:44:35,200
Chcielibyśmy prosić twórców o...
481
00:44:37,640 --> 00:44:44,040
zrozumienie pewnej specyficznej
naszej sytuacji i o współdziałanie.
482
00:44:44,040 --> 00:44:49,839
Musimy liczyć na tych młodych
twórców, bo oni są przyszłością w ogóle i...
483
00:44:49,839 --> 00:44:54,240
kinematografii, sztuki,
ale równocześnie chcielibyśmy prosić
484
00:44:54,240 --> 00:44:57,480
tych młodych twórców, żeby nieco...
485
00:44:57,480 --> 00:45:00,279
intensywniej z nami pracowali.
486
00:45:00,279 --> 00:45:02,759
Będziemy tak długo próbować, aż się uda.
487
00:45:22,080 --> 00:45:26,879
{\an8} Wyrobiska Kopalni Soli
w Wieliczce znalazły filmowe zastosowanie.
488
00:45:26,879 --> 00:45:29,240
{\an8}Służą jako sceneria do zdjęć księżycowych.
489
00:45:29,240 --> 00:45:34,080
Przybysz z Ziemi, Marek Zwycięzca
w interpretacji Andrzeja Seweryna.
490
00:45:36,759 --> 00:45:40,120
Powieść Na srebrnym
globie napisał Jerzy Żuławski
491
00:45:40,120 --> 00:45:43,400
w czasach, gdy tylko
fantazja prowadziła ludzi w kosmos.
492
00:45:43,400 --> 00:45:45,440
Przedstawił wyimaginowanych mieszkańców
493
00:45:45,440 --> 00:45:48,799
drugiej strony Księżyca,
przerażających Morców.
494
00:45:55,799 --> 00:45:59,799
Reżyser stara
się zachować posępny nastrój
495
00:45:59,799 --> 00:46:01,480
tej młodopolskiej literatury.
496
00:46:06,040 --> 00:46:07,600
Morcy!
497
00:46:09,640 --> 00:46:13,279
Nie wierzę, żebyście byli
tylko jedynie z ojców waszych!
498
00:46:14,040 --> 00:46:17,400
Musi mieć po matkach
coś ludzkiego w sobie!
499
00:46:18,000 --> 00:46:21,560
Ja odwołuję się do tego,
co w was człowiecze!
500
00:46:21,560 --> 00:46:22,839
Morcy!
501
00:46:23,480 --> 00:46:24,879
Zostaniecie przy życiu,
502
00:46:24,879 --> 00:46:27,960
jeżeli dołączycie do nas,
jeżeli z nami pójdziecie!
503
00:46:29,080 --> 00:46:32,440
Myślę, że zdjęcia w Wieliczce
to była jedna z najtrudniejszych
504
00:46:32,440 --> 00:46:34,759
sekwencji do zrealizowania.
505
00:46:34,759 --> 00:46:37,560
Górnicy zawsze z nami
zjeżdżali, przynajmniej jeden.
506
00:46:37,560 --> 00:46:38,799
Były takie miejsca,
507
00:46:38,799 --> 00:46:43,960
że trzeba było zejść na dół,
a właściwie to, tak się spuścić na dół,
508
00:46:43,960 --> 00:46:47,359
bo tak było stromo.
509
00:46:47,359 --> 00:46:48,879
Część ludzi się bała,
510
00:46:48,879 --> 00:46:52,520
więc się ich na sznurkach
spuszczało, z asekuracją.
511
00:46:52,520 --> 00:46:53,839
Dostawali histerii.
512
00:46:53,839 --> 00:46:58,480
Później był marsz w grupie
nieczynnymi wyrobiskami
513
00:46:58,480 --> 00:47:02,799
do, na przykład, Margielnika.
To około trzech km pod ziemią.
514
00:47:02,799 --> 00:47:05,040
Tam mieliśmy trochę zdjęć
515
00:47:05,040 --> 00:47:07,920
z użyciem sprzętu, który nie mógł iskrzyć,
516
00:47:07,920 --> 00:47:10,040
ponieważ to jest kopalnia metanowa.
517
00:47:10,040 --> 00:47:11,520
Mieliśmy nawiewy,
518
00:47:11,520 --> 00:47:16,480
mieliśmy agregat,
który nie iskrzył. Był bezpieczny.
519
00:47:16,480 --> 00:47:20,480
No i tam cudów zręczności
dokonywał od strony operatorskiej
520
00:47:20,480 --> 00:47:23,200
Andrzej Jaroszewicz.
521
00:47:23,200 --> 00:47:26,560
Po paru godzinach musieliśmy
rozpocząć drogę powrotną, prawda?
522
00:47:26,560 --> 00:47:30,480
I tak dzień po dniu,
kilkanaście dni zdjęciowych.
523
00:47:36,000 --> 00:47:37,799
{\an8}...po matkach.
524
00:47:45,520 --> 00:47:47,120
Odwraca się reszta!
525
00:47:49,240 --> 00:47:50,920
Odwracacie się!
526
00:47:50,920 --> 00:47:52,560
Śmiech!
527
00:47:54,600 --> 00:47:56,520
Wieliczka...
528
00:47:57,440 --> 00:48:01,600
{\an8}siedzi mi cały czas w głowie,
bo ja palę papierosy.
529
00:48:02,240 --> 00:48:05,600
A tam siedzieliśmy po 12 godzin.
530
00:48:06,759 --> 00:48:09,400
I nie dało się wytrzymać.
531
00:48:11,560 --> 00:48:13,920
Ludzie jedli cukierki.
532
00:48:15,600 --> 00:48:16,920
Ja nie umiałem.
533
00:48:17,560 --> 00:48:22,920
Była to dla mnie jedna wielka męczarnia,
którą przeżyłem tylko dzięki temu, że...
534
00:48:23,600 --> 00:48:26,879
byłem zaangażowany w to, co się dzieje.
535
00:48:27,920 --> 00:48:29,799
Ja z kina wychodziłem,
536
00:48:30,920 --> 00:48:34,400
bo dwóch godzin
nie mogłem wytrzymać bez papierosa,
537
00:48:34,400 --> 00:48:37,120
a tam wytrzymywałem te 12.
538
00:48:41,600 --> 00:48:46,279
{\an8}Tu właściwie każdy się godził na wszystko.
Godzili się aktorzy na noszenie
539
00:48:46,279 --> 00:48:48,960
kostiumów tak szalenie niewygodnych,
540
00:48:50,040 --> 00:48:54,080
że wiem, że w każdej innej
sytuacji, aktor by mi zaprotestował,
541
00:48:54,080 --> 00:48:56,600
nie przyjąłby takiej
propozycji z mojej strony.
542
00:48:56,600 --> 00:48:59,960
Talar grał w płaszczu,
który na niego zarzucali,
543
00:48:59,960 --> 00:49:02,279
w momencie włączania kamery,
dwaj kaskaderzy,
544
00:49:02,279 --> 00:49:04,799
bo jeden człowiek
nie był w stanie tego udźwignąć.
545
00:49:04,799 --> 00:49:06,520
I on grał w tym kostiumie.
546
00:49:06,520 --> 00:49:10,040
Człowiek grający Szerna
547
00:49:10,600 --> 00:49:15,240
też wytrzymywał w kostiumie,
który go właściwie skazywał na tortury.
548
00:49:15,240 --> 00:49:17,640
On wchodził w tym z
podłączaniem w morze.
549
00:49:17,640 --> 00:49:19,920
BARABARA KOMOSIŃSKA
WSPÓŁPRACA SCENOGRAFICZNA
550
00:49:19,920 --> 00:49:22,839
Tam się działy różne rzeczy
i on to dzielnie wytrzymywał.
551
00:49:22,839 --> 00:49:26,720
On w taką fazę wszedł,
że jest nawiedzony, że jak gdyby...
552
00:49:26,720 --> 00:49:30,120
jest postacią, a nie sobą.
553
00:49:30,120 --> 00:49:34,440
Jest kimś, kogo stworzył
Żuławski i on w to wierzył.
554
00:49:36,680 --> 00:49:40,080
Panie! Jakże ja się staram!
555
00:49:42,040 --> 00:49:43,279
Andrzej...
556
00:49:44,680 --> 00:49:47,680
wymagał od nas bycia w jakimś transie.
557
00:49:47,680 --> 00:49:51,279
Często u kresu sił, u kresu wytrzymałości.
558
00:49:52,720 --> 00:49:56,520
W stanie... jakiejś ostateczności.
559
00:49:58,720 --> 00:50:01,879
W stanie wielkiego
zaangażowania emocjonalnego.
560
00:50:03,160 --> 00:50:04,680
Na krawędzi.
561
00:50:04,680 --> 00:50:06,400
...inteligentny, sprawny...
562
00:50:06,400 --> 00:50:11,920
Ziemia,
planeta skąd przychodzisz. Co to jest?
563
00:50:11,920 --> 00:50:13,879
Andrzej mówi: „Stop!”.
564
00:50:13,879 --> 00:50:18,720
No to wstaję i mówię: „Jak było?”.
Ja myślałem, że mnie zabije wtedy.
565
00:50:20,200 --> 00:50:24,480
Dlatego, że w jego
rozumieniu pracy aktorskiej
566
00:50:24,480 --> 00:50:26,080
ja...
567
00:50:26,080 --> 00:50:30,440
powinienem nie mieć sił... aby wstać.
568
00:50:32,200 --> 00:50:36,839
A ja naprawdę dawałem z siebie wszystko,
na co mnie było wówczas stać.
569
00:50:37,759 --> 00:50:44,440
Andrzej Seweryn pozwalał
sobie podklejać powieki Butaprenem,
570
00:50:45,680 --> 00:50:49,839
żeby zagrać na krzyżu,
571
00:50:51,279 --> 00:50:53,080
na początku kwietnia.
572
00:50:55,000 --> 00:50:57,560
Na krzyżu, do którego wieszali go
573
00:50:58,160 --> 00:51:03,160
kilka razy i kilka razy
zdejmowali z niego.
574
00:51:04,040 --> 00:51:09,200
Prowadzili do namiotu, w którym
była nagrzewnica, żeby się rozgrzał,
575
00:51:10,720 --> 00:51:13,759
żeby go za chwilę z powrotem powiesić.
576
00:51:26,480 --> 00:51:29,759
{\an8}Ta ostatnia część, właśnie nad morzem,
zaczęła się chyba
577
00:51:29,759 --> 00:51:32,920
{\an8}w marcu, kiedy było potwornie zimno.
578
00:51:32,920 --> 00:51:36,480
{\an8}Pamiętam, taką sytuację, kiedy byliśmy
na wydmach: mieliśmy po dwie czapki
579
00:51:36,480 --> 00:51:38,920
i kaptur na głowie,
i mimo tego było zimno.
580
00:51:38,920 --> 00:51:42,040
W dwóch parach rękawiczek
zamarzły mi ręce.
581
00:51:42,040 --> 00:51:45,720
Także... to od tej strony było trudne,
582
00:51:45,720 --> 00:51:49,240
a z drugiej strony było tak,
że były przepiękne plany.
583
00:51:49,240 --> 00:51:51,279
Po prostu zachwycające.
584
00:51:52,160 --> 00:51:56,240
Można dojść do stanu, w
którym trzeba się przyznać, poddać,
585
00:51:56,240 --> 00:52:01,879
wypuścić z siebie kiszki,
jakby uznając, że tylko to jest wewnątrz,
586
00:52:01,879 --> 00:52:05,120
a widok tych kiszek jest
rezygnacją z sekretu.
587
00:52:05,120 --> 00:52:06,879
Wystawieniem na jaw.
588
00:52:07,600 --> 00:52:09,680
Wyzbyciem się swojego „ja”.
589
00:52:11,279 --> 00:52:15,520
Jeżeli chodzi o tych
kaskaderów i o sadzanie ich na pale,
590
00:52:15,520 --> 00:52:18,839
to pierwszym problemem
było wbicie tych pali.
591
00:52:18,839 --> 00:52:21,240
To były stare słupy telegraficzne.
592
00:52:21,240 --> 00:52:26,200
Kaskaderzy siedzieli w namiotach
i na sygnał
593
00:52:26,200 --> 00:52:30,680
wbiegali na przystawione
do tych pali drabiny, wchodzili na górę.
594
00:52:30,680 --> 00:52:35,160
Byli filmowani w zbliżeniu i natychmiast
po ujęciu przystawiano drabiny.
595
00:52:35,160 --> 00:52:37,399
Zbiegali na dół,
pili spirytus w namiotach,
596
00:52:37,399 --> 00:52:39,960
żeby być przygotowanym
do następnego dubla.
597
00:52:44,879 --> 00:52:49,720
No jednym z takich
trudnych do przygotowania ujęć,
598
00:52:49,720 --> 00:52:51,960
ekstremalnie trudnym,
599
00:52:51,960 --> 00:52:58,399
miała być przebitka na przybicie ręki
Marka, czyli Andrzeja Seweryna, do krzyża.
600
00:52:58,399 --> 00:53:02,440
Żuławski od razu postawił warunek,
że nie może to być żaden szpikulec
601
00:53:02,440 --> 00:53:05,600
z chowanym ostrzem,
są takie trójkowe noże.
602
00:53:05,600 --> 00:53:08,920
Tylko to powinno być coś innego.
A co? „To wymyślicie.
603
00:53:08,920 --> 00:53:12,319
Przecież potraficie wszystko
załatwić, to może ktoś wymyśli”.
604
00:53:13,000 --> 00:53:19,640
Wówczas ja zamówiłem w sztukatorni,
we wrocławskiej wytwórni sztuczną rękę,
605
00:53:19,640 --> 00:53:22,040
ale to co przyszło,
to było po prostu fatalne.
606
00:53:22,040 --> 00:53:25,720
To były jakieś takie
rozlatujące się różowe parówki,
607
00:53:25,720 --> 00:53:28,120
które w ogóle nie przypominały
ręki ludzkiej.
608
00:53:28,120 --> 00:53:31,040
No skończyło się na tym, że...
609
00:53:32,759 --> 00:53:37,040
To się odbyło poza mną, że kierownik
produkcji porozmawiał z rekwizytorem,
610
00:53:37,040 --> 00:53:42,080
który pojechał do Elbląga
i z prosektorium przywiózł specjalistę
611
00:53:42,080 --> 00:53:47,440
od tych spraw razem
z jakąś ręką i na planie, wąską ekipą,
612
00:53:47,440 --> 00:53:52,879
któregoś dnia po zasadniczych
zdjęciach, z udziałem pięciu osób,
613
00:53:52,879 --> 00:53:56,600
przybito tę rękę
na planie i to ujęcie weszło do filmu.
614
00:53:56,600 --> 00:54:01,839
Była prawdziwa. Był ksiądz przy tym.
Było to zrobione tak, że...
615
00:54:03,560 --> 00:54:08,440
myślę, że nie popełniliśmy
żadnego niecnego czynu.
616
00:54:08,440 --> 00:54:13,319
Ona była wcześniej w Akademii Medycznej.
617
00:54:13,319 --> 00:54:16,440
Zadbaliśmy o to,
żeby to było przyzwoicie zrobione.
618
00:54:17,399 --> 00:54:18,440
Kto?
619
00:54:20,279 --> 00:54:21,799
Co?!
620
00:54:23,879 --> 00:54:27,399
Dlaczego?
621
00:54:37,080 --> 00:54:41,440
W scenariuszu
ostatnie słowa Marka były inne.
622
00:54:42,560 --> 00:54:45,640
„Ja ją tak strasznie kochałem. To boli.”
623
00:54:50,279 --> 00:54:53,359
Film był kręcony
w bardzo trudnych warunkach,
624
00:54:53,359 --> 00:54:58,120
czego pan Sobański był świadkiem,
jako że śledził losy filmu z bliska.
625
00:54:59,040 --> 00:55:03,359
Ekonomia naszego kraju
się rozlatywała, po prostu...
626
00:55:03,359 --> 00:55:06,279
Przypomnijmy, że był to
koniec właściwie epoki Gierka.
627
00:55:06,279 --> 00:55:10,920
'76. Okres, powiedzmy,
początku wielkiego kryzysu.
628
00:55:10,920 --> 00:55:12,920
To znaczy, że dekoracje
nie powstawały na czas.
629
00:55:12,920 --> 00:55:16,399
Także produkcja się rozciągała,
bo to był film długi, kosztowny,
630
00:55:16,399 --> 00:55:19,240
ale głównie się rozciągały
przestoje i czekanie na to,
631
00:55:19,240 --> 00:55:22,720
że się wyrobią,
zrobią, dostarczą i tak dalej.
632
00:55:23,680 --> 00:55:30,640
Myśmy nie przewidzieli do końca,
że będą aż takie trudności w realizacji.
633
00:55:30,640 --> 00:55:34,000
Dekoracja miała być, nie ma.
Będzie za trzy tygodnie.
634
00:55:34,000 --> 00:55:38,560
Kostiumy nie zrobione,
to nie zrobione i tak dalej, i tak dalej.
635
00:55:38,560 --> 00:55:43,759
To były stresujące rzeczy, dlatego,
że gdzieś tam z tyłu wiedzieliśmy,
636
00:55:43,759 --> 00:55:45,839
że to znaczy, że czegoś nie dokręcimy,
637
00:55:45,839 --> 00:55:51,680
czegoś będzie brakowało,
czegoś się nie uda zrobić.
638
00:55:51,680 --> 00:55:55,080
Ja nie chcę mówić, że to wina produkcji.
639
00:55:55,080 --> 00:55:59,000
To wina, prawdopodobnie,
tej całej sytuacji,
640
00:55:59,000 --> 00:56:03,520
jaka była wtedy w Polsce,
co tu i teraz nas dobijało bez przerwy.
641
00:56:06,440 --> 00:56:09,600
Zdjęcia w kopalni
kręcone były w styczniu,
642
00:56:09,600 --> 00:56:12,160
kiedy jest bardzo krótki dzień.
643
00:56:12,160 --> 00:56:14,759
Na zewnątrz i pod ziemią
było cały czas ciemno.
644
00:56:14,759 --> 00:56:18,240
Po miesiącu ja się zaczęłam
bardzo źle czuć.
645
00:56:18,240 --> 00:56:23,440
W nocy nie mogłam spać, miałam koszmary:
jakieś głowy odrąbane skakały po kołdrze,
646
00:56:23,440 --> 00:56:27,799
jakieś jaszczury pętały się po pokoju,
coś mną rzucało o ścianę.
647
00:56:27,799 --> 00:56:32,720
Właściwie to teraz ja sobie zdaję sprawę
z tego, że to też była ciężka depresja.
648
00:56:32,720 --> 00:56:36,560
Takie wyczerpanie fizyczne i psychiczne
prowadzi do takich stanów,
649
00:56:36,560 --> 00:56:38,200
że człowiek ma takie zakłócenia,
650
00:56:38,200 --> 00:56:42,000
Uciążliwość tej... roboty
651
00:56:42,000 --> 00:56:44,359
obojętnie jakiego pionu
by to nie dotyczyło,
652
00:56:44,359 --> 00:56:47,399
była tak wielka,
że ludzie nie wytrzymywali psychicznie.
653
00:56:47,399 --> 00:56:50,440
Aktor, który był trochę
asystentem reżysera,
654
00:56:50,440 --> 00:56:52,480
trochę ochotnikiem, który grał Szerna,
655
00:56:52,480 --> 00:56:54,680
poszedł na leczenie psychiatryczne.
656
00:56:54,680 --> 00:56:56,879
Niektórzy po prostu uciekali z ekipy.
657
00:56:57,440 --> 00:57:00,319
W pewnym momencie
uciekł nam kierownik planu.
658
00:57:00,319 --> 00:57:03,879
Trzeba było na gwałt
zastąpić go kimś innym.
659
00:57:03,879 --> 00:57:07,960
Film... Na srebrnym globie
660
00:57:07,960 --> 00:57:12,879
i to, co opisujecie...
661
00:57:12,879 --> 00:57:16,359
Wszystko, co się działo przy tej produkcji
662
00:57:16,359 --> 00:57:21,120
na kilku poziomach,
to było samospełniające się proroctwo.
663
00:57:21,120 --> 00:57:25,440
Wyruszyliście tak licznie
a wracacie garstką.
664
00:57:25,440 --> 00:57:27,440
Wojna, choroby...
665
00:57:29,000 --> 00:57:31,319
Mówił mi Jeret,
którego wysłaliście przodem,
666
00:57:31,319 --> 00:57:33,879
że zrobiliście wszystko,
co w ludzkiej mocy.
667
00:57:35,319 --> 00:57:38,919
W ludzkiej... i nic poza tym.
668
00:57:38,919 --> 00:57:42,720
Dziwna atmosfera
zaczęła panować na planie.
669
00:57:42,720 --> 00:57:48,120
Nikt nie wiedział, jak to dalej będzie.
670
00:57:49,240 --> 00:57:52,120
Byliśmy jak w takiej malignie.
671
00:57:52,120 --> 00:57:56,200
Wszyscy się tak snuli, byli zmęczeni,
672
00:57:56,200 --> 00:57:59,279
kostiumy były poniszczone częściowo.
673
00:57:59,279 --> 00:58:02,720
Wiedzieliśmy,
że jeżeli to tak dalej będzie,
674
00:58:02,720 --> 00:58:05,839
to nie damy rady i to było
rzeczywiście bardzo trudne.
675
00:58:05,839 --> 00:58:10,359
Z tej emocji, która była początkowo,
z tego wielkiego zapału,
676
00:58:10,359 --> 00:58:16,319
w końcu pozostało tylko i wyłącznie
dzikie zmęczenie wszystkich.
677
00:58:16,319 --> 00:58:18,720
Takie rzeczy się nawarstwiają,
678
00:58:18,720 --> 00:58:24,000
nabudowują na siebie
i w pewnym momencie następuje krach.
679
00:58:24,000 --> 00:58:26,520
Wszyscy zaczynają szukać winnego.
680
00:58:28,120 --> 00:58:31,200
Kto jest winny?
Zawsze ten, kto stoi na czele.
681
00:58:44,080 --> 00:58:45,799
{\an8}„Ta przygoda jest skończona.
682
00:58:46,560 --> 00:58:50,040
{\an8}Mogą nawet,
co grozi w tych dniach, zatrzymać
683
00:58:50,040 --> 00:58:55,640
niepotrzebny, ekstrawagancki
i tak bardzo nieoczywisty, ten film.
684
00:58:56,680 --> 00:58:59,480
Ja dowiedziałem się,
czego się miałem dowiedzieć.
685
00:59:00,680 --> 00:59:05,640
Wykonałem salto, zatoczyłem łuk.
Jestem wygnany”.
686
01:00:01,520 --> 01:00:06,759
Człowiek z marmuru wywołał
nienawiść. To był policzek dla partii.
687
01:00:06,759 --> 01:00:10,799
Chciano pokazać,
owszem, przodowników pracy,
688
01:00:10,799 --> 01:00:15,200
tamte lata pierwsze powojenne,
budowę Nowej Huty.
689
01:00:15,200 --> 01:00:18,040
Chciano pokazać, ale w tonacji panegiryku,
690
01:00:18,040 --> 01:00:21,240
a Człowiek z marmuru
był zupełnie czym innym.
691
01:00:21,240 --> 01:00:24,839
W zasadzie demaskacją
pozorów tamtego okresu.
692
01:00:25,839 --> 01:00:31,120
Naprawdę był to obraz
buntu człowieka z klasy robotniczej,
693
01:00:31,120 --> 01:00:35,759
który miał być filarem ustroju,
a rzucił cegłą.
694
01:00:41,160 --> 01:00:45,319
Były uwagi,
że film jest politycznie niedobry.
695
01:00:46,120 --> 01:00:51,000
Ale była zasadnicza sprawa,
że film musi pójść na ekranie.
696
01:00:51,000 --> 01:00:53,799
Ten film nabrał rozgłosu.
697
01:00:54,600 --> 01:00:57,359
Nabrał rozgłosu, powiedziałbym, międzynarodowego.
698
01:00:57,359 --> 01:01:00,279
Czuć powiew
przemian dla Polski
699
01:01:00,279 --> 01:01:04,120
wciąganej, być może mimowolnie,
na ścieżkę liberalizacji.
700
01:01:04,120 --> 01:01:05,960
Tłum czeka w kolejce do kina,
701
01:01:05,960 --> 01:01:10,279
by zobaczyć najnowszy film słynnego
polskiego reżysera Andrzeja Wajdy,
702
01:01:10,279 --> 01:01:13,359
Człowiek z marmuru ,
będący ostrą krytyką socjalizmu.
703
01:01:13,359 --> 01:01:17,839
Zaczęły się komentarze
w agencjach i w prasie zachodniej,
704
01:01:17,839 --> 01:01:23,600
że jest to jednak
kolejny etap otwarcia przez Gierka
705
01:01:23,600 --> 01:01:26,080
polityki i demokratyzacji życia.
706
01:01:26,080 --> 01:01:32,160
Dlatego film musi się teraz ukazać,
żeby nie podważyć tej opinii.
707
01:01:32,839 --> 01:01:36,200
Jeszcze kilka lat
temu nie zagrano by tego filmu.
708
01:01:36,200 --> 01:01:39,080
Mieszkańcy Warszawy obawiają się,
że zostanie zdjęty z afisza
709
01:01:39,080 --> 01:01:41,560
i godzinami czekają w kolejce,
aby go obejrzeć.
710
01:01:44,440 --> 01:01:48,240
Gilles Jacob, nowy
dyrektor festiwalu w Cannes.
711
01:01:49,200 --> 01:01:53,720
{\an8} W tamtym okresie
712
01:01:53,720 --> 01:01:57,279
{\an8}starałem się pokazywać
zakazane polskie filmy.
713
01:01:57,279 --> 01:02:03,319
Dwukrotnie udało mi się
nielegalnie pokazać filmy Wajdy,
714
01:02:03,319 --> 01:02:05,279
w szczególności Człowieka z marmuru,
715
01:02:05,279 --> 01:02:08,440
którego pokazałem
jako seans-niespodzianka,
716
01:02:08,440 --> 01:02:09,919
ponieważ wiedziałem,
717
01:02:09,919 --> 01:02:12,640
że przedstawiciele polskich władz
obecni w Cannes,
718
01:02:12,640 --> 01:02:15,720
zatrzymaliby film i zakazali projekcji.
719
01:02:15,720 --> 01:02:19,240
Poszło tak dobrze,
że dziennikarze mieli do mnie pretensje,
720
01:02:19,240 --> 01:02:22,000
że film nie był w konkursie głównym.
721
01:02:22,000 --> 01:02:26,879
A New York Times
722
01:02:26,879 --> 01:02:29,359
nie zamieścił recenzji
w dziale kulturalnym,
723
01:02:29,359 --> 01:02:31,160
tylko opisał film w dziale politycznym.
724
01:02:42,680 --> 01:02:44,640
Wajda miał taki talent,
725
01:02:44,640 --> 01:02:46,600
że pod każdą władzą
726
01:02:46,600 --> 01:02:48,720
jako pierwszy robił film
727
01:02:48,720 --> 01:02:52,080
na skraju tego,
co dozwolone w danej epoce.
728
01:02:52,080 --> 01:02:55,240
To absolutny dar,
znajdować się na skraju przepaści
729
01:02:55,240 --> 01:02:57,720
i nie uczynić tego małego kroku do przodu.
730
01:02:57,720 --> 01:03:00,879
Dzięki temu zawsze był nagradzany,
731
01:03:00,879 --> 01:03:02,960
kochany i oklaskiwany.
732
01:03:02,960 --> 01:03:08,799
Robił to, znając dobrze
rzeczywistość danego momentu.
733
01:03:08,799 --> 01:03:10,240
Ja nie mam tego daru,
734
01:03:10,240 --> 01:03:13,120
zawsze robię za dużo kroków do przodu
i wpadam do dziury.
735
01:03:19,759 --> 01:03:22,680
Polityka kulturalna władz
to była amplituda.
736
01:03:22,680 --> 01:03:28,799
Okresy przykręcania śruby były na zmianę
z okresami względnego liberalizmu.
737
01:03:28,799 --> 01:03:33,520
Właśnie na takiej fali względnego
liberalizmu doszło do realizacji
738
01:03:33,520 --> 01:03:38,960
Człowieka z marmuru i w roku '76.
nastąpiło bardzo ostre przykręcenie śruby
739
01:03:38,960 --> 01:03:41,439
i w tym momencie
Wilhelmi okazał się przydatny.
740
01:03:47,359 --> 01:03:49,120
Będziesz służył.
741
01:03:50,279 --> 01:03:53,040
Przeciwko komu, panie?
742
01:04:00,040 --> 01:04:03,439
Zostałem zawezwany na spotkanie
743
01:04:03,439 --> 01:04:07,160
do Komitetu Centralnego przez
Jerzego Łukaszewicza,
744
01:04:07,160 --> 01:04:11,759
który był członkiem Biura i Sekretarzem
Komitetu Centralnego
745
01:04:11,759 --> 01:04:18,560
Wówczas on mnie poinformował,
że Biuro Polityczne
746
01:04:18,560 --> 01:04:22,439
straciło do mnie zaufanie.
747
01:04:23,160 --> 01:04:26,919
Przede wszystkim za sprawy
w kinematografii,
748
01:04:27,640 --> 01:04:28,960
ale nie tylko.
749
01:04:28,960 --> 01:04:31,759
A tutaj głównie za filmy.
750
01:04:31,759 --> 01:04:36,640
Wręczono mi wówczas...
751
01:04:38,160 --> 01:04:43,520
odwołanie z wiceministra,
kierownika resortu i szefa kinematografii.
752
01:04:43,520 --> 01:04:46,040
No i w ten sposób sprawa się skończyła.
753
01:04:50,120 --> 01:04:54,799
Wilhelmi dostrzegł swoją szansę
i postanowił się ukazać jako ten człowiek,
754
01:04:54,799 --> 01:05:00,680
który jest władny
to całe środowisko zdyscyplinować.
755
01:05:01,439 --> 01:05:04,839
Powiedział: „Ja znam ich jak łyse konie.
756
01:05:04,839 --> 01:05:07,759
Wiem doskonale jak ich ugodzić,
czym ich ugodzić
757
01:05:07,759 --> 01:05:10,640
i w jaki sposób spowodować,
że będą mi jedli z ręki.
758
01:05:11,520 --> 01:05:15,240
On chciał z kinematografii polskiej zrobić
759
01:05:15,240 --> 01:05:19,359
Departament przy Telewizji Polskiej.
760
01:05:19,359 --> 01:05:22,200
Nas by nie było,
gdyby on to doprowadził do końca.
761
01:05:30,640 --> 01:05:32,960
- Obejrzałem pani materiały.
- No i?
762
01:05:33,680 --> 01:05:37,520
Proszę pani, szczerze. Dotąd pani
przekroczyła wszystkie istniejące limity.
763
01:05:38,120 --> 01:05:42,759
My popieramy młodzież, ale ja nie jestem
reprezentantem instytucji charytatywnej.
764
01:05:42,759 --> 01:05:48,000
Nie mam dotąd filmu. Pani od
dziś nie otrzymuje ani taśmy, ani kamery.
765
01:05:49,480 --> 01:05:50,960
Pan chyba zwariował.
766
01:05:52,160 --> 01:05:53,799
Jak ja mam zrobić ten film?
767
01:06:03,240 --> 01:06:10,000
Mam przed sobą raport
produkcyjny nr 248 z 1 czerwca '77 roku.
768
01:06:10,000 --> 01:06:12,799
„Przerwanie zdjęć
do filmu Na srebrnym globie,
769
01:06:12,799 --> 01:06:15,759
decyzją pierwszego
zastępcy Ministra Kultury i Sztuki,
770
01:06:15,759 --> 01:06:17,240
Janusza Wilhelmiego.
771
01:06:17,240 --> 01:06:22,000
Telefonogram dyrektora PRF Zespoły Filmowe
około godziny 17.00.
772
01:06:22,000 --> 01:06:29,080
Końcowe parametry na ten dzień:
ogółem dni roboczych 473, dni wolne 106,
773
01:06:29,080 --> 01:06:32,080
ogółem dni kalendarzowych 579.
774
01:06:32,879 --> 01:06:37,200
Zużycie negatywu obrazu
na zdjęcia próbne 5155 m,
775
01:06:37,200 --> 01:06:40,600
na zdjęcia filmu 21694.
776
01:06:40,600 --> 01:06:44,279
Ogółem nakręcono metrów ekranowych 3626,
777
01:06:45,120 --> 01:06:47,759
co daje 72,5% filmu.
778
01:06:47,759 --> 01:06:50,759
Zrealizowano 2150 fotosów”.
779
01:06:55,240 --> 01:06:57,279
Dowiedziałem się tak, jak wszyscy.
780
01:06:59,720 --> 01:07:03,839
Powiedziano nam, że koniec,
że film zatrzymany.
781
01:07:03,839 --> 01:07:05,399
Co? Dlaczego?
782
01:07:05,399 --> 01:07:09,279
Dwa dni piliśmy. Andrzej wyjechał.
783
01:07:15,160 --> 01:07:18,879
No pamiętam, że to chyba jakoś rano było,
784
01:07:18,879 --> 01:07:23,160
że szykowaliśmy się na zdjęcia
i okazało się, że...
785
01:07:23,160 --> 01:07:26,040
przerywamy, że wstrzymane zdjęcia są
786
01:07:26,040 --> 01:07:28,720
i to było jak grom z jasnego nieba.
787
01:07:28,720 --> 01:07:33,040
Kompletnie nie spodziewaliśmy
się czegoś takiego.
788
01:07:33,040 --> 01:07:34,080
Z dnia na dzień.
789
01:07:35,439 --> 01:07:39,480
Tę decyzję, której mógł się spodziewać,
790
01:07:39,480 --> 01:07:42,319
ponieważ były sygnały,
791
01:07:42,319 --> 01:07:46,319
że się coś dzieje,
że jest klimat niedobry wokół filmu
792
01:07:46,319 --> 01:07:47,720
i coraz gorszy,
793
01:07:48,520 --> 01:07:51,439
przyjął bardzo źle.
794
01:07:52,040 --> 01:07:53,720
Rozpłakał się.
795
01:07:54,359 --> 01:07:58,359
Powiedział, że został potraktowany
jak psie gówno.
796
01:07:59,080 --> 01:08:02,399
Poprosił o samochód do Warszawy.
797
01:08:05,439 --> 01:08:07,879
Pan jakoś
nie miał szczęścia do Polski.
798
01:08:07,879 --> 01:08:09,040
A kto miał?
799
01:08:20,279 --> 01:08:23,840
Próbowaliśmy spotkać się z Wilhelmim.
800
01:08:23,840 --> 01:08:26,720
Napisaliśmy list,
801
01:08:27,519 --> 01:08:31,559
próbując odwołać się do rozsądku,
co było, oczywiście, kompletnie naiwne,
802
01:08:31,559 --> 01:08:34,439
ale zdawało się,
że to jedyne, co możemy zrobić.
803
01:08:34,439 --> 01:08:37,000
Powiedział, że jego to nie interesuje,
804
01:08:38,439 --> 01:08:41,519
że Polski nie stać na takie produkcje,
805
01:08:42,160 --> 01:08:46,319
tak jak nas nie stać na to,
żeby wybudować samolot Concorde.
806
01:08:46,319 --> 01:08:47,920
Inni to robią, oczywiście,
807
01:08:47,920 --> 01:08:49,519
natomiast nas na to nie stać.
808
01:08:49,519 --> 01:08:53,760
My się znamy na sztuce,
natomiast on się zna na finansach.
809
01:08:55,200 --> 01:08:57,880
I taką decyzję podjął.
810
01:08:59,040 --> 01:09:03,120
Dowiedzieliśmy się,
że mamy zabezpieczyć materiały.
811
01:09:03,760 --> 01:09:08,439
Mamy zlikwidować grupę zdjęciową,
rozesłać wszystkich do domów.
812
01:09:08,439 --> 01:09:14,080
Było jasne, że wszystkiego nie możemy
zawieźć do magazynów we Wrocławiu.
813
01:09:14,080 --> 01:09:16,880
Wybraliśmy rzeczy,
powiedziałbym, wzorcowe.
814
01:09:16,880 --> 01:09:20,800
Kostiumy pierwszoplanowe
zostały wyczyszczone, spakowane.
815
01:09:20,800 --> 01:09:24,240
A także te elementy dekoracji,
które się nadawały do przechowywania,
816
01:09:24,240 --> 01:09:28,679
natomiast całą resztę,
to była decyzja kierownika produkcji,
817
01:09:28,679 --> 01:09:32,760
zakopaliśmy na nieużytku,
czyli na wysypisku śmieci.
818
01:10:03,280 --> 01:10:07,360
Wilhelmiego nie interesowały
sprawy cenzuralne.
819
01:10:07,360 --> 01:10:09,840
To nie było zatrzymanie
ze względów cenzuralnych.
820
01:10:09,840 --> 01:10:13,040
Nie interesowało go też to,
że budżet był przekroczony.
821
01:10:13,040 --> 01:10:14,080
To było mało ważne.
822
01:10:14,080 --> 01:10:18,240
Według mnie zatrzymanie Na srebrnym globie
823
01:10:18,240 --> 01:10:20,720
to była pokazówka Wilhelmiego.
824
01:10:20,720 --> 01:10:25,360
Chciał pokazać, że on obejmuje
władzę nad kinematografią,
825
01:10:25,360 --> 01:10:30,280
że on jest władny
upokorzyć Andrzeja Żuławskiego,
826
01:10:30,280 --> 01:10:33,599
twórcę cenionego w Polsce i za granicą,
827
01:10:33,599 --> 01:10:35,440
a we Francji wręcz uwielbianego,
828
01:10:35,440 --> 01:10:39,400
że potrafił upokorzyć Ścibora Rylskiego,
który był szefem Zespołu Pryzmat,
829
01:10:39,400 --> 01:10:43,040
w którym ten film powstał,
a który był scenarzystą
830
01:10:43,040 --> 01:10:47,080
tego znienawidzonego
przez aparat partyjny Człowieka z marmuru.
831
01:10:48,679 --> 01:10:52,599
Przecież nie mógł nagle
zaatakować Andrzeja Wajdę.
832
01:10:52,599 --> 01:10:57,599
Jedynym człowiekiem, do którego
mógł się przyspawać w tym momencie,
833
01:10:57,599 --> 01:11:01,120
to był Andrzej Żuławski
z niedokończonych filmem.
834
01:11:01,120 --> 01:11:04,400
Za Żuławskim nie miał się kto
wstawić, mówiąc prawdę,
835
01:11:04,400 --> 01:11:08,040
bo Stowarzyszenie Filmowców,
to nie była organizacja,
836
01:11:08,040 --> 01:11:12,720
która mogła w tej sprawie
coś prawdziwego zrobić.
837
01:11:12,720 --> 01:11:17,559
Ja myślę, że Żuławski
jako twórca bardzo osobny
838
01:11:18,400 --> 01:11:24,240
był otoczony ogromną zawiścią kolegów
i to nie mobilizowało ich do solidarności.
839
01:11:24,240 --> 01:11:27,559
Andrzej Żuławski był francuskim reżyserem
840
01:11:27,559 --> 01:11:32,599
w pojęciu pewnych ludzi,
więc może nie chcieli walczyć
841
01:11:32,599 --> 01:11:34,679
za Żuławskiego.
842
01:11:34,679 --> 01:11:38,360
Znalazł się w niedobrym czasie
i w niedobrym miejscu.
843
01:11:38,360 --> 01:11:44,160
Mówimy o legendzie,
o filmie Legendzie, który po prostu jest...
844
01:11:45,040 --> 01:11:47,720
oby jedynym takim przykładem,
845
01:11:47,720 --> 01:11:52,400
jak w sposób arbitralny,
bezczelny, chamski
846
01:11:54,880 --> 01:11:56,200
zabronić
847
01:11:56,960 --> 01:11:59,679
twórcy dokończyć swojego dzieła.
848
01:11:59,679 --> 01:12:02,639
To jest najgorsze wymiar kary dla artysty.
849
01:12:21,800 --> 01:12:24,920
No i... potem już nie miał wyboru.
850
01:12:26,080 --> 01:12:30,679
Chciał, czy nie,
przyszło do niego dwóch smutnych panów,
851
01:12:30,679 --> 01:12:32,880
w długich, czarnych,
skórzanych płaszczach.
852
01:12:32,880 --> 01:12:35,400
i mu wręczyli... paszport.
853
01:12:36,360 --> 01:12:39,679
Dali 24 godziny czy 48, żeby...
854
01:12:40,720 --> 01:12:43,320
sobie pojechał. W jedną stronę.
855
01:13:26,559 --> 01:13:29,559
Mój ojciec został
ambasadorem w kilku krajach Afryki,
856
01:13:29,559 --> 01:13:31,280
z siedzibą w Dakarze.
857
01:13:32,720 --> 01:13:35,120
Odwiedziłem go tam.
858
01:13:35,120 --> 01:13:37,360
W domu był strażnik,
859
01:13:37,360 --> 01:13:40,679
który pochodził z głębi kraju.
860
01:13:40,679 --> 01:13:43,240
Miał przerażający wygląd.
861
01:13:47,080 --> 01:13:49,160
Powiedziałem:
„Czy mógłbyś mi...
862
01:13:49,160 --> 01:13:53,800
Mam dość trudne życie. Mocno ograniczone.
863
01:13:53,800 --> 01:13:57,599
Moja rodzina została zatrzymana w kraju.
864
01:13:57,599 --> 01:14:00,240
Chciałbym mieć przedmiot,
który będzie mnie chronił,
865
01:14:00,240 --> 01:14:02,960
bo siły zła, wobec których sam
jestem malutki,
866
01:14:02,960 --> 01:14:06,000
w dodatku jako Polak
bez paszportu, są ogromne”.
867
01:14:07,000 --> 01:14:08,000
Zrobił taką minę.
868
01:14:08,000 --> 01:14:10,000
Po kilku... miesiącach
869
01:14:10,000 --> 01:14:14,040
matka przywiozła mi od niego
ten przedmiot.
870
01:14:14,040 --> 01:14:15,639
To jest przedmiot szamański,
871
01:14:15,639 --> 01:14:20,000
z... Mali.
872
01:14:21,120 --> 01:14:22,400
To kurtka,
873
01:14:23,880 --> 01:14:28,040
którą starannie przechowuję,
a która chroni mój dom i mnie.
874
01:14:29,519 --> 01:14:32,599
Tak wygląda. Miałem ją na sobie tylko raz.
875
01:14:32,599 --> 01:14:34,200
Co panu zrobiono?
876
01:14:34,200 --> 01:14:36,280
Gdy zatrzymano mój drugi film,
877
01:14:36,280 --> 01:14:38,000
zabroniono pracować
878
01:14:38,000 --> 01:14:40,519
i nie wiedziałem, jak wykarmić dziecko.
879
01:14:40,519 --> 01:14:43,280
Założyłem tę kurtkę
880
01:14:43,280 --> 01:14:46,160
W pijanym geście,
wypiłem chyba za dużo wódki
881
01:14:46,160 --> 01:14:48,160
i stwierdziłem, że sprawdzę.
882
01:14:48,160 --> 01:14:50,719
Następnego dnia człowiek,
który to sprawił,
883
01:14:50,719 --> 01:14:54,040
Minister Kina i Kultury,
zginął w katastrofie lotniczej.
884
01:14:59,679 --> 01:15:05,800
Opowieści Andrzeja o szamanie nie znałem,
885
01:15:05,800 --> 01:15:11,480
ale jest okrutna anegdota o tym,
jak wracałem z pierwszej projekcji.
886
01:15:11,480 --> 01:15:15,519
To nie była kolaudacja,
materiały były tylko sklejone.
887
01:15:16,320 --> 01:15:20,240
Po projekcji Na srebrnym globie
żona mi zakomunikowała,
888
01:15:20,240 --> 01:15:25,400
że właśnie ogłoszono,
że się rozbił samolot z panem Wilhelmim.
889
01:15:36,320 --> 01:15:38,599
Myśmy wszyscy osłupieli, no po prostu...
890
01:15:41,320 --> 01:15:46,200
A gdyby nie było tej projekcji,
czy ten samolot by się rozbił?
891
01:15:47,400 --> 01:15:50,719
Jakieś takie głupie pytania
człowiek sobie zadaje.
892
01:15:54,880 --> 01:15:56,000
Tak to było...
893
01:15:58,679 --> 01:16:00,599
Czasami takie rzeczy się zdarzają.
894
01:16:53,080 --> 01:16:59,280
{\an8}KOZETKA
895
01:17:05,320 --> 01:17:08,480
KOZETKA HENRY'EGO CHAPIERA
896
01:17:08,480 --> 01:17:12,120
Dzisiejszego wieczoru Andrzej Żuławski,
897
01:17:12,120 --> 01:17:14,000
słynny polski reżyser,
898
01:17:14,000 --> 01:17:17,800
któremu Romy Schneider,
Isabelle Adjani, Valérie Kaprisky,
899
01:17:17,800 --> 01:17:20,519
a ostatnio Sophie Marceau
w Narwanej miłości ,
900
01:17:20,519 --> 01:17:22,719
zawdzięczają swoje najmocniejsze role.
901
01:17:22,719 --> 01:17:25,679
Z jego licznych podróży
między Francją a Polską,
902
01:17:25,679 --> 01:17:29,000
pozostanie nauka kina
u boku Andrzeja Wajdy,
903
01:17:29,000 --> 01:17:31,800
znakomity debiut reżyserski w Polsce
904
01:17:31,800 --> 01:17:35,480
i poważne problemy z cenzurą w tym kraju.
905
01:17:35,480 --> 01:17:36,800
{\an8}Zapadła wstępna decyzja...
906
01:17:36,800 --> 01:17:38,760
{\an8}KRZYSZTOF TOEPLITZ
KIEROWNIK LITERACKI ZF KADR
907
01:17:38,760 --> 01:17:40,679
{\an8}...w sprawie skończenia
filmu Na srebrnym globie.
908
01:17:40,679 --> 01:17:44,360
Pamiętamy dramatyczną historię tego filmu,
który został przerwany
909
01:17:44,360 --> 01:17:46,920
w roku '77, jeśli się nie mylę.
910
01:17:47,480 --> 01:17:48,719
I...
911
01:17:49,559 --> 01:17:54,280
Zostało z tego ponad 3 000 m materiału,
912
01:17:54,280 --> 01:17:59,760
które wydaje nam się materiałem
szalenie świeżym, szalenie odkrywczym
913
01:17:59,760 --> 01:18:01,800
Naprawdę
914
01:18:01,800 --> 01:18:06,280
wielką byłoby zasługą dla kinematografii,
żeby ten film skończyć,
915
01:18:06,920 --> 01:18:12,040
Tych kilka lat, które minęło w zasadzie
zupełnie nie wpłynęło na...
916
01:18:12,040 --> 01:18:16,480
aktualność tego filmu
i na jego jakość artystyczną.
917
01:18:17,240 --> 01:18:21,360
Andrzej Żuławski,
który do nas przyjechał w tej sprawie,
918
01:18:21,360 --> 01:18:27,400
zgodził się, przemyśleć pomysł
na skończenie filmu Na srebrnym globie.
919
01:18:28,040 --> 01:18:32,599
Po ośmiu latach mielibyśmy na ekranach
920
01:18:32,599 --> 01:18:36,880
i w Polsce, i mamy nadzieję,
że poza nią, film światowej klasy.
921
01:18:37,599 --> 01:18:41,360
Bardzo mi miło, że Krzysztof pozytywnie
się wypowiada o Na srebrnym globie.
922
01:18:41,360 --> 01:18:44,679
Ja to muszę obejrzeć. Materiału nie
widziałem od ponad pięciu lat.
923
01:18:44,679 --> 01:18:48,400
A kino światowe poszło
może w dół, ale też i do przodu.
924
01:18:48,400 --> 01:18:53,200
Mnie pozwolono pojechać
do Wrocławia na dziesięć dni,
925
01:18:53,200 --> 01:18:54,639
aby posklejać materiał.
926
01:18:54,639 --> 01:18:56,559
Zrobiłem to na łapu capu,
927
01:18:56,559 --> 01:19:00,920
żeby cokolwiek dało się obejrzeć,
żeby coś było,
928
01:19:00,920 --> 01:19:02,559
aby nie mówić o nieistniejącym filmie.
929
01:19:02,559 --> 01:19:05,920
Fragmenty kopii roboczej
filmu Na srebrnym globie .
930
01:19:15,240 --> 01:19:17,519
Mam taką teorię
na temat kina,
931
01:19:17,519 --> 01:19:20,040
że nie jest to wykute w marmurze.
932
01:19:20,040 --> 01:19:22,440
To wszystko jest przecież takie ulotne
933
01:19:22,440 --> 01:19:25,880
i jeżeli się film ogląda
o kilka lat za późno,
934
01:19:25,880 --> 01:19:29,320
to może się okazać,
niestety, że film jest przebrzmiały,
935
01:19:29,320 --> 01:19:32,559
że stracił swoje znaczenie,
936
01:19:32,559 --> 01:19:36,120
swój sens, podczas gdy
miał go zaledwie osiem lat wcześniej.
937
01:19:38,000 --> 01:19:40,440
Próbuję się wczuć w niego.
938
01:19:40,440 --> 01:19:42,440
Musiał to bardzo mocno...
939
01:19:43,240 --> 01:19:45,440
przeżywać, szczególnie w momencie,
940
01:19:45,440 --> 01:19:48,840
kiedy nagle coś się zmieniło w tym kraju
941
01:19:48,840 --> 01:19:51,320
i powiedzieli: „Dobra,
to skończ ten film”.
942
01:19:51,800 --> 01:19:53,719
Teraz to co? Teraz to po ptakach.
943
01:20:00,599 --> 01:20:02,760
Okazało się, że się tego nie da dokończyć.
944
01:20:02,760 --> 01:20:05,360
Nie da się nakręcić tych scen,
945
01:20:05,360 --> 01:20:10,360
bo nie ma ani tych aktorów,
ani tych kostiumów, ani...
946
01:20:11,000 --> 01:20:12,200
Nie ma tego zapału.
947
01:20:12,200 --> 01:20:15,400
Można tylko wziąć tę kamerę
i biegać po mieście.
948
01:20:15,400 --> 01:20:17,920
Doklejać do tego, co już zostało zrobione.
949
01:20:26,320 --> 01:20:30,760
Andrzej wybrał tę formę,
całką ciekawą, żeby zrobić te zdjęcia
950
01:20:30,760 --> 01:20:36,040
na ulicach Warszawy, w różnych
sytuacjach, w których on opowiada,
951
01:20:36,040 --> 01:20:38,599
co miało być w tych scenach brakujących.
952
01:20:38,599 --> 01:20:42,120
... pokazując to, co widzi
kamera umieszczona na rakiecie Marka.
953
01:20:42,120 --> 01:20:44,880
Widać kamera uruchamia
się na ruch lub ciepło ludzkie.
954
01:20:46,040 --> 01:20:48,559
Myślę, że nic się nie dało więcej zrobić.
955
01:20:50,880 --> 01:20:54,000
Zabrałem kamerę
Piotra i Marty.
956
01:20:54,000 --> 01:20:57,559
Ich przestały interesować to,
co z nami się dzieje.
957
01:20:57,559 --> 01:20:59,960
Przelałem ich pamięci w jedną moją.
958
01:21:00,760 --> 01:21:04,120
Wymazuję nieistotne fragmenty,
zostawiam jądro.
959
01:21:05,080 --> 01:21:07,800
W tym
rejestrowaniu widzę jedyny sens,
960
01:21:07,800 --> 01:21:09,240
mój własny.
961
01:21:11,480 --> 01:21:13,760
Muszę być ostrożny.
962
01:21:13,760 --> 01:21:17,280
Ich wiele to kosztuje, mnie tak mało.
963
01:21:17,280 --> 01:21:18,440
To jest super.
964
01:21:18,440 --> 01:21:21,240
Dlaczego? Nic a nic.
965
01:21:21,240 --> 01:21:22,760
Niczego nie wymagam.
966
01:21:22,760 --> 01:21:25,080
- Nie wierzę w nic...
- To żyje bardziej prawda...
967
01:21:25,080 --> 01:21:26,599
Lepsze jest, oczywiście.
968
01:21:26,599 --> 01:21:29,519
...w naszą, moją doskonałą wolność.
969
01:22:02,280 --> 01:22:07,320
Andrzej Żuławski pokazał
mi fragmenty swojego filmu.
970
01:22:08,480 --> 01:22:14,120
Powiedziałem sobie,
że to bardzo ważne, telluryczne dzieło.
971
01:22:14,120 --> 01:22:17,160
Czuło się narodziny wielkiego reżysera.
972
01:22:17,719 --> 01:22:20,480
Reżysera-demiurga, tak ich nazywam.
973
01:22:20,480 --> 01:22:24,480
Demiurgowie stwarzają świat,
wszechświat, na własny sposób.
974
01:22:36,240 --> 01:22:40,240
Jak to powiedzieć?
Mówi pan, że nie chce programu o kinie.
975
01:22:40,240 --> 01:22:42,840
Ale, proszę wybaczyć, kino to ja.
976
01:22:42,840 --> 01:22:45,920
Nie mogę go z siebie wyciąć.
977
01:22:45,920 --> 01:22:49,679
Jest ze mną nierozerwalnie złączone.
978
01:22:49,679 --> 01:22:53,360
Mój plan życiowy nie jest intelektualny.
979
01:22:53,360 --> 01:22:59,679
Chodzi o całkowitą spójność tego,
co robię z tym, kim jestem.
980
01:22:59,679 --> 01:23:03,360
W związku z tym wszystko co robił,
981
01:23:04,160 --> 01:23:07,639
musiało być... w jego reżyserii.
982
01:23:08,599 --> 01:23:10,040
Czyli,
983
01:23:10,040 --> 01:23:16,080
jeżeli spotykał się z rodziną,
czy zapraszał rodzinę do siebie,
984
01:23:16,080 --> 01:23:19,800
on reżyserował cały dzień.
985
01:23:21,440 --> 01:23:24,840
Będziemy robić to, będziemy to, będziemy...
986
01:23:26,519 --> 01:23:30,599
Absolutnie wszystko.
Każdą sprawę ustawiał.
987
01:23:30,599 --> 01:23:32,200
A jaki mam kupić samochód?
988
01:23:35,000 --> 01:23:36,200
Andrzej ci powie.
989
01:23:39,800 --> 01:23:43,320
A jakie perfumy wybrać? Andrzej ci powie.
990
01:23:48,360 --> 01:23:53,800
Wszystko w tym świecie
musiało działać według
991
01:23:54,719 --> 01:23:56,880
jego widzenia.
992
01:24:10,440 --> 01:24:15,080
W jakiś sposób nas
wszystkich w swoim świecie ponazywał.
993
01:24:16,440 --> 01:24:18,040
Porozdawał nam role.
994
01:24:19,080 --> 01:24:22,679
I, tak naprawdę, w tych rolach
żeśmy trwali do jego śmierci.
995
01:24:24,599 --> 01:24:27,160
„Żona, która go opuściła”.
996
01:24:28,639 --> 01:24:31,760
„Najstarszy syn, wierny jak pies”.
997
01:24:31,760 --> 01:24:34,719
No i tak można całe życie.
998
01:24:34,719 --> 01:24:37,280
To jego projekcja na...
999
01:24:37,280 --> 01:24:39,760
Kim pan jest?
Cudownym ojcem rodziny?
1000
01:24:39,760 --> 01:24:41,559
Zupełnie nie.
1001
01:24:41,559 --> 01:24:43,719
Jeśli mamy szukać negatywów...
1002
01:24:43,719 --> 01:24:47,000
- Nie!
- Nie, nie, to bardzo ważne.
1003
01:24:47,000 --> 01:24:50,400
Kocham dzieci i sądzę,
że nie potrafię być prawdziwym ojcem.
1004
01:24:50,400 --> 01:24:55,240
Jeśli tylko ktoś znajdował się o obok
i dorównywał kroku,
1005
01:24:55,240 --> 01:24:59,840
czy też dawał się... zagonić na tego
samego konia, na którym on jedzie,
1006
01:24:59,840 --> 01:25:03,320
nie wiem, jak tu powiedzieć,
to mógł z nim tam trwać.
1007
01:25:03,320 --> 01:25:06,120
Ale jak tylko zaczynasz mieć jakieś swoje
1008
01:25:07,120 --> 01:25:09,280
pomysły na cokolwiek, no to...
1009
01:25:10,080 --> 01:25:12,360
ojciec rezygnował z człowieka.
1010
01:25:13,559 --> 01:25:17,960
Proszę zauważyć:
mówię „ja”. Ja.
1011
01:25:17,960 --> 01:25:21,960
Mówię „ja”, bo...
Może dlatego jestem reżyserem.
1012
01:25:21,960 --> 01:25:27,400
Reżyserowanie to jeden
z najbardziej egoistycznych aktów.
1013
01:25:27,400 --> 01:25:30,840
Inny, jeszcze bardziej egoistyczny,
to sprawowanie władzy.
1014
01:25:30,840 --> 01:25:32,400
Bycie politykiem.
1015
01:25:32,400 --> 01:25:38,679
Tylko polityk narzuca... swoją wolę tym,
1016
01:25:38,679 --> 01:25:41,800
którzy niekoniecznie jej chcą,
1017
01:25:41,800 --> 01:25:43,719
ale procedury demokratyczne,
1018
01:25:43,719 --> 01:25:45,840
zobowiązują ich do akceptacji.
1019
01:25:45,840 --> 01:25:47,360
Reżyseria jest skomplikowana,
1020
01:25:47,360 --> 01:25:49,760
ponieważ narzuca pan swoje prawo ludziom,
1021
01:25:49,760 --> 01:25:52,200
których przekonał pan do tego,
by tego chcieli.
1022
01:25:52,200 --> 01:25:55,320
To jest bardziej złożone
i pewnie bardziej perwersyjne.
1023
01:25:55,320 --> 01:26:00,240
Ojciec miał jakieś jebitne ego,
które powodowało,
1024
01:26:00,240 --> 01:26:02,280
że on robił to, co robił...
1025
01:26:03,080 --> 01:26:06,679
Jemu z tym jakoś było
do twarzy, tak bym powiedział.
1026
01:26:07,880 --> 01:26:11,080
Panie i panowie,
prosimy o zajęcie miejsc.
1027
01:26:11,080 --> 01:26:13,400
Zaraz zacznie się projekcja.
1028
01:26:13,400 --> 01:26:15,200
Jesteśmy tu,
1029
01:26:15,200 --> 01:26:17,840
aby otworzyć sekcję Un certain regard
1030
01:26:17,840 --> 01:26:21,120
{\an8}festiwalu, którego dewiza brzmi:
1031
01:26:21,120 --> 01:26:24,160
{\an8}„Wszystko dla kina, nic innego,
1032
01:26:24,160 --> 01:26:26,800
jak to, co jest konieczne
i dobre dla kina”.
1033
01:26:27,440 --> 01:26:30,679
I myślę, że otwarcie sekcji
Un certain regard
1034
01:26:30,679 --> 01:26:33,679
przez Andrzeja Żuławskiego
1035
01:26:33,679 --> 01:26:38,840
to gest symbolizujący to,
czego chcemy dla festiwalu.
1036
01:26:39,599 --> 01:26:43,080
Chcę powiedzieć,
jak bardzo jestem wzruszony.
1037
01:26:43,840 --> 01:26:47,000
Ten film miał dramatyczną historię.
1038
01:26:47,000 --> 01:26:49,559
Zaczął powstawać dziesięć
lat temu w Polsce,
1039
01:26:49,559 --> 01:26:53,040
został zatrzymany przez władze,
1040
01:26:53,040 --> 01:26:56,000
i który dopiero teraz skończyliśmy.
1041
01:26:56,000 --> 01:26:59,920
Są państwo pierwszą prawdziwą
publicznością, która ten film obejrzy.
1042
01:27:11,280 --> 01:27:13,719
Ja nie mogę powiedzieć,
że ojciec mnie czegoś nauczył.
1043
01:27:13,719 --> 01:27:16,360
Mogę tylko powiedzieć,
że ojciec mi coś pokazał.
1044
01:27:16,360 --> 01:27:20,200
I... i myślę, że pokazał mi taką...
1045
01:27:21,200 --> 01:27:28,000
bezkompromisową wolność
w przeżywaniu po swojemu życia.
1046
01:27:28,000 --> 01:27:29,240
Jako takiego.
1047
01:27:29,800 --> 01:27:32,320
Strasznie nie lubił tych wszystkich...
1048
01:27:33,960 --> 01:27:37,880
obłożenie i tego walca, który trzeba...
1049
01:27:37,880 --> 01:27:42,360
tego tańca, w który my wszyscy
wchodzimy, żeby jakoś ugrać to swoje.
1050
01:27:42,360 --> 01:27:46,200
On chciał po prostu grać po swojemu...
1051
01:27:46,200 --> 01:27:51,240
i na pewno cierpiał, bo spotykał się
z odrzuceniem i niezrozumieniem.
1052
01:27:51,880 --> 01:27:56,360
Tak. Dlatego, że to był własny,
wolny język.
1053
01:27:56,360 --> 01:27:57,599
Od wszystkiego.
1054
01:28:11,080 --> 01:28:12,920
Nazywam się Andrzej Żuławski.
1055
01:28:13,519 --> 01:28:15,639
Jestem reżyserem filmu Na srebrnym globie.
1056
01:28:19,679 --> 01:28:20,840
Cięcie!
1057
01:29:25,880 --> 01:29:28,719
Ziemia, co to jest?