1 00:00:10,760 --> 00:00:13,880 Ilang siglo na ang nakalipas, sa Kanlurang Gitnang Aprika, 2 00:00:15,560 --> 00:00:17,760 kung saan bumangon at bumagsak ang mga kaharian, 3 00:00:20,120 --> 00:00:23,040 namuhay ang isang babaeng itinadhanang mamuno. 4 00:00:23,640 --> 00:00:24,800 Isang mandirigma. 5 00:00:25,600 --> 00:00:28,760 Isang reyna at isang 'di mapantayang puwersa. 6 00:00:30,960 --> 00:00:32,200 Ang pangalan niya... 7 00:00:33,160 --> 00:00:34,040 Njinga. 8 00:00:38,960 --> 00:00:41,880 Kami ay mga taong ipinanganak na tumatakas mula sa pagkalipol. 9 00:00:45,560 --> 00:00:48,040 Ipinanganak sa panahon ng kadiliman, 10 00:00:48,680 --> 00:00:49,840 sa panahon ng karahasan, 11 00:00:51,360 --> 00:00:52,680 at pabago-bagong sitwasyon. 12 00:00:53,600 --> 00:00:56,480 Kung kailan ang pang-aalipin ay banta para wasakin ang isang kontinente. 13 00:00:57,800 --> 00:01:00,560 Gusto kong lumayas ang mga Portuges sa lupain ko. 14 00:01:01,320 --> 00:01:02,400 Bawat isa sa kanila. 15 00:01:06,760 --> 00:01:09,280 Buong tapang niyang ipinagtanggol ang kaniyang kaharian 16 00:01:09,280 --> 00:01:11,200 laban sa kapangyarihan ng Europa. 17 00:01:12,280 --> 00:01:14,120 Njinga! 18 00:01:18,280 --> 00:01:21,640 Tumindig upang maging pag-asa ng kaniyang mga tao. 19 00:01:24,640 --> 00:01:27,800 Lumaganap sa buong Aprika ang pamana ni Reyna Njinga 20 00:01:27,800 --> 00:01:28,840 hanggang sa ngayon. 21 00:01:30,800 --> 00:01:33,960 Panahon na para makilala natin siya. 22 00:01:34,760 --> 00:01:37,520 Mabuhay ang Reyna Njinga! 23 00:01:37,520 --> 00:01:43,520 - Njinga! - Njinga! 24 00:02:21,480 --> 00:02:23,640 - Handa ka na? - Handa ka na ba? 25 00:02:25,760 --> 00:02:27,040 Huwag mong isiping pagbibigyan kita 26 00:02:27,040 --> 00:02:28,720 dahil lang sa nanonood ang ama mo. 27 00:02:30,040 --> 00:02:31,120 Hindi ko naman inaasahan 'yon. 28 00:02:31,120 --> 00:02:32,400 Uy. 29 00:02:37,600 --> 00:02:40,520 {\an8}Isinilang at lumaki si Prinsesa Njinga sa panahong 30 00:02:40,520 --> 00:02:43,880 {\an8}nahihirapan ang ama niya, ang Hari, 31 00:02:44,000 --> 00:02:46,760 sa alitan laban sa mga Portuges 32 00:02:46,760 --> 00:02:49,360 na pumapasok sa lupain at kumukuha ng mga tao. 33 00:02:53,880 --> 00:02:56,920 {\an8}50 taon na nasang Ndongo ang mga Portuges. 34 00:02:57,680 --> 00:02:59,880 At dalawa talaga ang kanilang misyon. 35 00:02:59,880 --> 00:03:02,480 Una, gawing Kristiyano ang mga tao roon, 36 00:03:02,720 --> 00:03:07,440 {\an8}at mapalawak pa nang husto ang teritoryo ng Hari ng Portugal. 37 00:03:07,440 --> 00:03:09,400 IMPERYONG PORTUGES 1617 38 00:03:09,400 --> 00:03:12,880 Ang mga Portuges ang kauna-unahan at pinakamalakas na mandaragat 39 00:03:13,520 --> 00:03:15,720 at may mga kolonya sa buong mundo. 40 00:03:17,120 --> 00:03:18,720 Pinakamalaki ang nasa Brazil. 41 00:03:20,480 --> 00:03:22,080 Kung saan nadagdagan ang kanilang yaman 42 00:03:22,080 --> 00:03:24,120 sa pagpapatayo ng malalaking sakahan ng asukal. 43 00:03:25,280 --> 00:03:28,240 Kailangan ng mga Portuges ng mga taong magtatrabaho sa mga sakahang 'to, 44 00:03:28,680 --> 00:03:32,080 {\an8}kaya nagsimula silang kumuha ng mga tao mula sa Kanluran at Gitnang Aprika 45 00:03:32,200 --> 00:03:33,920 para maging aliping trabahador. 46 00:03:43,040 --> 00:03:45,720 Sa Ndongo, Ngola ang tawag nila sa Hari. 47 00:03:46,600 --> 00:03:48,680 Sa sandaling ito, nahihirapan siyang 48 00:03:48,680 --> 00:03:51,040 ipagtanggol ang kaharian niya mula sa mga Portuges. 49 00:03:52,000 --> 00:03:54,360 Dapat niyang ihanda ang panganay niyang babae na si Njinga, 50 00:03:54,480 --> 00:03:55,800 para sa paparating na digmaan. 51 00:03:58,880 --> 00:04:02,960 Sinasanay niya si Njinga sa kaalamang pandigma, 52 00:04:03,560 --> 00:04:04,640 kung paano makipaglaban. 53 00:04:05,400 --> 00:04:08,120 {\an8}Gamit ang mga sundalo niya bilang pagsasanay ni Njinga. 54 00:05:04,120 --> 00:05:05,480 Isang pulgada na lang at tatamaan ako. 55 00:05:06,040 --> 00:05:06,920 'Di mangyayari 'yan. 56 00:05:11,680 --> 00:05:14,640 Bilang prinsesa, may mga babaeng tagapaglingkod si Njinga. 57 00:05:14,640 --> 00:05:18,240 Ilan sa mga 'to ay mga kasama sa militar at kasabay niyang nagsasanay. 58 00:05:18,240 --> 00:05:20,440 Pero 'di pa rin karaniwan sa mga babae sa panahong ito 59 00:05:20,440 --> 00:05:22,840 na magkaroon ng aktibong papel sa militar. 60 00:05:23,920 --> 00:05:25,640 Masyado akong umaasa sa 'yo. 61 00:05:26,120 --> 00:05:27,600 Mabuti 'yon. 62 00:05:30,360 --> 00:05:32,160 Binagalan mo ang pamamaraan mo. 63 00:05:33,400 --> 00:05:38,000 Dahil hindi laging panalo sa karera ang mabibilis. 64 00:05:38,160 --> 00:05:39,320 Tama, Ndambi? 65 00:05:41,880 --> 00:05:43,800 Wala ka bang ibang pupuntahan? 66 00:05:43,800 --> 00:05:45,360 Tara, samahan mo 'ko. 67 00:05:53,280 --> 00:05:58,280 Makikita sa kasalukuyang Angola ang Ndongo sa Gitnang Kanlurang Aprika. 68 00:05:58,280 --> 00:06:00,040 {\an8}KARAGATANG INDIAN KARAGATANG TIMOG ATLANTIKO 69 00:06:00,040 --> 00:06:04,760 Noong 1617, ang Ndongo ang isa sa pinakamalaki at pinakamahalagang 70 00:06:04,760 --> 00:06:06,600 kaharian sa panahong 'yon. 71 00:06:06,600 --> 00:06:10,120 Nasa 100,000 hanggang 200,000 ang populasyon nito. 72 00:06:10,920 --> 00:06:13,600 Nakasentro ang kaharian sa Kabasa, 73 00:06:13,600 --> 00:06:16,560 ang kabisera at tahanan ng maharlikang pamilya. 74 00:06:37,680 --> 00:06:41,400 Napakasopistikadong lipunan ang Ndongo. 75 00:06:43,240 --> 00:06:46,800 Palagi nating iniisip na ang kontinente ng Aprika, 76 00:06:46,800 --> 00:06:50,040 ay hindi sibilisado bago pa dumating ang mga taga-Europa. 77 00:06:50,800 --> 00:06:52,440 At hindi totoo 'yon. 78 00:06:54,480 --> 00:06:56,240 May umiiral na kalakalan sa loob ng Ndongo. 79 00:06:57,000 --> 00:07:00,640 Malawak ang sakop nito at napakalakas ng militar nito. 80 00:07:00,640 --> 00:07:01,680 Hindi nila maintindihan. 81 00:07:01,680 --> 00:07:04,080 Akala ng lahat na tungkol sa pabilisan ang digmaan, 82 00:07:04,080 --> 00:07:06,840 pero katiyakan at pagpapasya ang susi rito. 83 00:07:06,840 --> 00:07:09,000 Kailangan mong pag-aralan ang labanan. 84 00:07:11,160 --> 00:07:14,200 Si Funji ang pinakabata sa tatlong anak na babae ng hari. 85 00:07:14,200 --> 00:07:17,640 Bilang mga prinsesa, hinahangaan at ginagalang sila sa Kabasa. 86 00:07:17,640 --> 00:07:21,360 Pag-aralan mo ang labanan at ang bawat detalye ay mahalaga. 87 00:07:21,360 --> 00:07:24,440 Kailangang handa kang umatake mula sa mahinang posisyon... 88 00:07:28,240 --> 00:07:30,080 Hindi ka pa rin ba magpapakilala? 89 00:07:30,760 --> 00:07:32,040 {\an8}Wala akong lakas ng loob tulad mo. 90 00:07:34,400 --> 00:07:38,720 Funji, anak ka ng hari. Magiging masuwerte siya sa 'yo. 91 00:07:39,280 --> 00:07:41,040 Tara na. Huli na 'ko sa pulong ng konseho. 92 00:07:41,040 --> 00:07:43,440 O, sige na. Pakiusap? 93 00:07:45,600 --> 00:07:48,880 Ibababa na natin 'yan at aalis na tayo. 94 00:07:50,120 --> 00:07:51,480 Maraming salamat. 95 00:08:05,080 --> 00:08:09,120 Kung ang pinakamahina ang mamamahala ng ating kaharian... 96 00:08:10,320 --> 00:08:13,240 Ganito ang balangkas ng lipunan sa Ndongo. 97 00:08:13,880 --> 00:08:15,960 Nasa itaas 'yong namumuno 98 00:08:15,960 --> 00:08:20,440 at pagkatapos may mga sobas, ang mahaharlika, na nasa ibaba. 99 00:08:21,960 --> 00:08:25,400 Humaharap sa mahirap na sitwasyon ang ama ni Njinga 100 00:08:25,400 --> 00:08:28,560 dahil may mga tao sa paligid niya na nag-aagawan sa kapangyarihan. 101 00:08:30,800 --> 00:08:36,360 Matalino at ambisyoso ang kapatid ni Njinga na si Mbande. 102 00:08:36,360 --> 00:08:40,799 Mararamdaman mo na gusto niya talagang patunayan na mahusay siyang pinuno. 103 00:08:41,520 --> 00:08:46,520 Alam ni Mbande na ang kapatid niya sa ama na si Kiluanje, 104 00:08:47,120 --> 00:08:50,080 ang magiging susunod na Ngola, 105 00:08:50,080 --> 00:08:53,000 {\an8}bilang panganay na anak na lalaki ng kasalukuyang hari. 106 00:08:54,240 --> 00:08:55,960 Kailangan nating gumawa ng paraan. 107 00:08:55,960 --> 00:08:58,680 Kailangan nating magkaisa. 108 00:08:58,680 --> 00:09:01,960 Para sa mga laro ang paraan. Lakas ang para sa digmaan. 109 00:09:03,480 --> 00:09:06,520 Sa panahong 'yon, pumasok na ang mga Portuges sa eksena. 110 00:09:06,520 --> 00:09:11,760 Sinamantala nila ang pagkakawatak-watak at pag-aaway sa pagitan ng mga soba. 111 00:09:11,760 --> 00:09:14,800 At bagaman maraming mga soba ang sumusuporta sa ama ni Njinga, 112 00:09:15,280 --> 00:09:17,480 may isang soba sa hilaga, si Soba Kavulo, 113 00:09:17,480 --> 00:09:19,720 ang namumuno sa pag-aaklas laban sa Hari. 114 00:09:21,280 --> 00:09:22,160 Mahal na Hari... 115 00:09:23,320 --> 00:09:25,760 sa lugar na 'yon, maraming tapat sa taksil na 'yon, 116 00:09:25,760 --> 00:09:27,080 Si Soba Kavulo. 117 00:09:27,560 --> 00:09:30,760 Ang Pasong Lucalla lang ang tanging daan para sa ating mga mandirigma. 118 00:09:30,760 --> 00:09:32,840 Magbabantay sila sa may bangin. 119 00:09:33,360 --> 00:09:36,160 At gagawa sila ng daanan para sa naipit nating tao 120 00:09:36,160 --> 00:09:38,000 at pararamihin ang bilang nila. 121 00:09:38,000 --> 00:09:39,000 Magaling. 122 00:09:39,000 --> 00:09:40,920 Matatapos ang digmaang 'to sa loob ng tatlong araw. 123 00:09:40,920 --> 00:09:44,040 Maipapanalo ang laban, pero magpapatuloy ang digmaan 124 00:09:44,040 --> 00:09:46,120 kung hindi sasamahan ni Ama ang mga tauhan 125 00:09:46,120 --> 00:09:48,040 at harapin ang mga mamamayan, 126 00:09:48,040 --> 00:09:50,720 at ipaalala sa kanila kung bakit ikaw ang kanilang hari. 127 00:09:52,480 --> 00:09:54,960 Alam kong naging limitado ang panahon mo sa korte 128 00:09:54,960 --> 00:09:56,960 pero hindi dapat ang katapatan mo! 129 00:09:56,960 --> 00:10:01,320 Hindi kailangan ipaalala ng Hari kung bakit siya ang hari, kapatid. 130 00:10:03,480 --> 00:10:06,840 Ngayon lang ako sumang-ayon kay Mbande. 'Di dapat pamunuan ni Ama ang labanan. 131 00:10:08,400 --> 00:10:12,360 Walang pagdududa ang katatapatan ko, aking kapatid. 132 00:10:13,480 --> 00:10:16,920 Sinasabi ko lang, huwag nating isawalang-bahala ang katotohanan 133 00:10:16,920 --> 00:10:19,200 na may mga banta sa Hari! 134 00:10:19,200 --> 00:10:21,880 Palaging may banta sa Hari. 135 00:10:23,120 --> 00:10:26,240 Hayaan nating pag-usapan ng mga tindera at lasenggo ang tungkol diyan 136 00:10:26,240 --> 00:10:28,200 habang nakatutok tayo sa hinaharap na problema, 137 00:10:29,000 --> 00:10:30,240 si Soba Kavulo. 138 00:10:30,880 --> 00:10:32,280 Kung maari lang, Mahal na Hari. 139 00:10:33,400 --> 00:10:34,800 {\an8}Tama ang prinsipe. 140 00:10:34,800 --> 00:10:36,000 Siyempre naman. 141 00:10:36,000 --> 00:10:41,560 Mahalaga ang ipinunto ni Kiluanje na gawin natin ang lahat 142 00:10:41,560 --> 00:10:42,840 para ipagtanggol ang Hari. 143 00:10:45,080 --> 00:10:48,320 Maraming tagapayo ang nakapaligid sa Ngola, 144 00:10:48,520 --> 00:10:51,960 at ang tendala, ang isa sa pinakamahalaga. 145 00:10:52,920 --> 00:10:55,400 Isa siyang bihag na alipin. 146 00:10:55,960 --> 00:10:59,360 Sa Ndongo, ang mga taong nabihag sa mga digmaan... 147 00:11:00,400 --> 00:11:03,120 ay maaaring magkaroon ng mataas na ranggo. 148 00:11:05,360 --> 00:11:08,640 Marami na tayong nasaksihang mga digmaan, kaibigan. 149 00:11:08,640 --> 00:11:11,320 Oo, bilang hari at bihag. 150 00:11:11,320 --> 00:11:13,040 At ngayon, bilang magkaibigan. 151 00:11:13,040 --> 00:11:14,200 Tama. 152 00:11:15,880 --> 00:11:19,960 Alam mo, hangal lang ang nag-iisip na kaya niyang takasan ang kamatayan. 153 00:11:21,400 --> 00:11:23,120 Pero susubukan pa rin natin. 154 00:11:31,680 --> 00:11:32,560 Njinga. 155 00:11:37,240 --> 00:11:39,040 may gusto ka pang sabihin? 156 00:11:41,920 --> 00:11:46,360 Nagtataka ako, bakit patuloy nating sinusugod ang mga Portuges sa likuran 157 00:11:46,560 --> 00:11:48,080 imbes na harapin natin sila. 158 00:11:48,080 --> 00:11:50,800 Njinga, hindi mga Portuges ang problema rito. 159 00:11:50,800 --> 00:11:52,600 Palaging sila ang problema, kapatid. 160 00:11:53,360 --> 00:11:55,840 Sino sa tingin mo ang lalong nag-uudyok kay Kavulo? 161 00:11:56,480 --> 00:11:59,920 {\an8}Sino sa tingin niyo ang gumagawa ng pagdududa sa Hari? 162 00:12:00,680 --> 00:12:03,120 Natutuhan ni Njinga sa korte ng hari ang diplomasya 163 00:12:03,120 --> 00:12:05,040 at ang politika ng mas malawak na rehiyon. 164 00:12:05,960 --> 00:12:07,560 Pero nangingibabaw rito ang mga lalaki. 165 00:12:09,080 --> 00:12:12,200 At ang pagdalo niya roon ay maaring maging dahilan ng pagkamuhi 166 00:12:12,200 --> 00:12:13,320 mula sa kaniyang mga kapatid. 167 00:12:14,440 --> 00:12:16,400 Ang pagsalakay sa soba na 'to... 168 00:12:18,000 --> 00:12:20,680 ay parang paglaban sa anino, 169 00:12:21,800 --> 00:12:23,480 hindi sa mismong tao. 170 00:12:33,080 --> 00:12:34,680 PANTALAN NG LUANDA 171 00:12:34,680 --> 00:12:38,960 {\an8}Naghahanap ang mga Portuges ng mga Aprikanong bihag sa kahit anong paraan. 172 00:12:39,560 --> 00:12:42,960 Kaya determinado silang sakupin ang kaharian ng Ndongo. 173 00:12:45,360 --> 00:12:48,560 Nanirahan ang mga Portuges sa Luanda bilang base ng mga operasyon nila, 174 00:12:48,920 --> 00:12:53,800 dahil mas maiksi ang biyahe mula Luanda hanggang sa baybayin ng Brazil 175 00:12:54,160 --> 00:12:57,200 kumpara sa iba pang mga lugar sa Gitnang Kanlurang Aprika. 176 00:12:59,400 --> 00:13:01,800 Kaya naging magandang lugar 'yon para sa kanila 177 00:13:01,800 --> 00:13:04,440 para simulan ang kanilang marahas na gawaing pang-aalipin. 178 00:13:07,120 --> 00:13:12,120 Ang mga Portuges at ang kanilang walang hanggang pagkauhaw sa mas maraming tao. 179 00:13:17,920 --> 00:13:21,400 Hindi sila nasisiyahan sa dami ng tao na mayroon sila. 180 00:13:22,240 --> 00:13:24,280 Patuloy ang kalakalang ito, kaya kailangang tuloy-tuloy 181 00:13:24,280 --> 00:13:25,280 ang pagtustos nito. 182 00:13:51,680 --> 00:13:53,440 Ano'ng sabi ng mga ninuno? 183 00:13:59,840 --> 00:14:00,840 Mahal na Hari. 184 00:14:19,800 --> 00:14:22,760 Isang espiritwal na tagapayo ang nganga. 185 00:14:22,760 --> 00:14:26,880 Bilang isang Aprikanong reyna o babaeng hari, gaya ko, 186 00:14:27,600 --> 00:14:31,840 kailangan kong sumangguni lagi sa aking espiritwal na tagapayo, 187 00:14:31,840 --> 00:14:36,920 dahil hindi kami maaring magsalita mula sa aming mga sarili. 188 00:14:36,920 --> 00:14:40,640 Kinakatawan namin ang boses ng mga ninuno. 189 00:14:40,640 --> 00:14:42,760 Kaya ang Hari, ang Ngola, 190 00:14:42,760 --> 00:14:48,920 ay laging sumasangguni sa nganga para tiyakin na ang bawat desisyon 191 00:14:48,920 --> 00:14:52,240 ay para sa kapakanan at pagpapalakas 192 00:14:52,240 --> 00:14:54,400 sa mga tao at ng kaharian. 193 00:15:11,280 --> 00:15:16,360 {\an8}Nakaupo pa rin sa trono ang Hari sa pagtatapos ng araw. 194 00:15:22,680 --> 00:15:25,280 Nagsalita na ang mga ninuno. 195 00:15:41,080 --> 00:15:43,400 Hindi lang isang mandirigma at diplomatiko si Njinga, 196 00:15:43,400 --> 00:15:46,640 pero sa panahong 'yon, isa rin siyang ina sa anak na lalaki. 197 00:15:52,080 --> 00:15:54,720 Masyado kang tuwang-tuwa sa kaniya. 198 00:15:55,480 --> 00:15:56,880 Alam ko. 199 00:16:00,840 --> 00:16:02,760 {\an8}Hindi mo pa kinukuwento ang pagpupulong ng konseho. 200 00:16:04,040 --> 00:16:05,680 Mayroon bang dapat ikuwento? 201 00:16:06,400 --> 00:16:09,400 Mas gusto nilang labanan ang isa't isa kaysa sa mga Portuges. 202 00:16:09,880 --> 00:16:11,920 - Sina Mbande at Kiluanje? - Sino pa ba? 203 00:16:11,920 --> 00:16:15,360 Sanay na sila sa labanan. Madali na 'yon sa kanila. 204 00:16:16,280 --> 00:16:20,240 Ibang klaseng apoy ang mga Portuges. 205 00:16:20,240 --> 00:16:23,480 Isang apoy na dapat nating agarang maapula. 206 00:16:24,880 --> 00:16:26,280 Bago pa tayo tuluyang tupukin nito. 207 00:16:27,200 --> 00:16:30,800 Sa halip, ilalagay si Ama sa panganib at para saan? 208 00:16:31,600 --> 00:16:35,120 {\an8}Isang walang kuwentang soba na mas piniling pumanig sa mga Portuges 209 00:16:35,120 --> 00:16:36,400 {\an8}kaysa sa sarili niyang mga tao. 210 00:16:38,440 --> 00:16:39,760 Ang masasabi ko, gawin niya 'yon. 211 00:16:40,400 --> 00:16:43,640 {\an8}Hindi rin magtatagal ay ipapaligpit din siya ng mga Portuges. 212 00:16:43,640 --> 00:16:45,320 Kinagat niya 'ko! 213 00:16:47,080 --> 00:16:51,080 Ikalawang kapatid na babae si Kambu nina Funji at Njinga. 214 00:16:51,080 --> 00:16:53,240 Makikita mo na talagang sinusuportahan niya 215 00:16:53,240 --> 00:16:54,400 ang kapatid niya. 216 00:16:54,400 --> 00:16:55,640 Tapos na siya. 217 00:16:56,640 --> 00:16:57,720 Akin na siya. 218 00:16:58,880 --> 00:17:00,440 Ibalik mo siya. 219 00:17:03,080 --> 00:17:04,200 Sa loob ng isang oras. 220 00:17:06,560 --> 00:17:07,520 Kambu. 221 00:17:08,680 --> 00:17:09,680 Kambu. 222 00:17:28,800 --> 00:17:33,480 May kakayahan ang posisyon ni Njinga na paligiran ang sarili niya 223 00:17:33,480 --> 00:17:37,080 ng mga pinili niyang kalaguyo. 224 00:17:43,800 --> 00:17:49,440 May ibang kultura sa Aprika na maaaring magkaroon ang mga babae 225 00:17:49,440 --> 00:17:50,720 ng iba't ibang karelasyon. 226 00:17:56,560 --> 00:18:00,600 Si Kia Ituxi ang paboritong kalaguyo ni Njinga. 227 00:18:03,800 --> 00:18:07,000 Siya ang ama ng kaniyang anak. 228 00:18:07,480 --> 00:18:11,120 At talagang mayroon silang espesyal na relasyon. 229 00:18:12,320 --> 00:18:15,800 At masasabing maganda talaga ang buhay ni Njinga. 230 00:18:33,240 --> 00:18:37,080 Nakarating sa ama ni Njinga na isa sa mga soba ang nag-alsa laban sa kaniya. 231 00:18:37,960 --> 00:18:41,600 Kaya nagdesisyon siyang pumunta ro'n at ipakita ang kapangyarihan niya. 232 00:18:44,520 --> 00:18:46,440 Payagan niyo na akong sumama sa inyo. 233 00:18:46,720 --> 00:18:49,320 Narito ka na kung saan kita kailangan. 234 00:18:52,920 --> 00:18:53,880 Tama ka, alam mo ba 'yon? 235 00:18:54,960 --> 00:18:57,520 Kinakagat tayo ng mga Portuges, 236 00:18:58,400 --> 00:19:01,880 unti-unti tayong binabalatan hanggang sa makarating sila sa buto. 237 00:19:02,760 --> 00:19:05,440 At uubusin din nila 'yan, 238 00:19:06,080 --> 00:19:08,160 na parang hindi tayo nabuhay. 239 00:19:08,880 --> 00:19:10,560 Hindi mangyayari 'yan. 240 00:19:13,480 --> 00:19:15,560 Ano ang gagawin mo kung ikaw ang nasa lugar ko. 241 00:19:19,640 --> 00:19:21,680 Hahanap ako ng paraan para magkaisa ang kaharian. 242 00:19:21,680 --> 00:19:25,040 Gamitin ang lahat ng ating lakas para itaboy ang mga Portuges 243 00:19:25,040 --> 00:19:26,560 pabalik kung saan sila galing at... 244 00:19:26,560 --> 00:19:29,000 At? Masalita ka lang, anak ko. 245 00:19:29,560 --> 00:19:31,720 At hindi ako makikipaglaban ngayon. 246 00:19:32,760 --> 00:19:34,600 Sinasabi mo 'yan na parang may pagpipilian ako. 247 00:19:35,800 --> 00:19:38,840 Hindi mo kilala ang mga lalaki at ang kayabangan nila. 248 00:19:40,680 --> 00:19:44,400 At muli, baka ikaw ang tanging pag-asa ng Ndongo. 249 00:19:45,840 --> 00:19:47,360 Kapag babae ang nasa trono... 250 00:19:48,320 --> 00:19:50,360 maaaring kaunting dugo lang ang dumanak. 251 00:19:54,960 --> 00:19:55,960 Tubig. 252 00:19:57,880 --> 00:19:59,560 Hindi sapat lagi ang dala niyo. 253 00:20:09,200 --> 00:20:12,840 Bantayan mo nang maigi ang mga kapatid mo. 254 00:20:25,160 --> 00:20:27,320 Gusto mong sumama sa kaniya, 'di ba? 255 00:20:27,440 --> 00:20:28,520 Oo. 256 00:20:29,240 --> 00:20:31,520 - Ikaw din ba? - Hindi. 257 00:20:32,400 --> 00:20:34,960 Mas gusto ka niyang kasama, hindi ako. 258 00:21:37,040 --> 00:21:39,880 Mahal na Hari? 259 00:21:40,600 --> 00:21:42,560 Mahal na Hari, nasaan ka? 260 00:21:42,560 --> 00:21:45,640 Ngola? Ngola? 261 00:21:53,760 --> 00:21:57,920 Halatang isa sa mga tauhan niya ang naglayo sa hari sa mga kawal niya 262 00:21:57,920 --> 00:22:01,240 para patayin siya sa ngalan ng mga sobas na sumasalungat sa kaniya. 263 00:22:20,600 --> 00:22:23,600 Hindi! 264 00:22:29,480 --> 00:22:33,680 Ngayong wala na ang ama ni Njinga, sino na ang mamumuno? 265 00:22:36,480 --> 00:22:38,800 Tingnan niyo ang ginawa nila sa inyong Hari! 266 00:22:40,520 --> 00:22:42,600 Kung 'di natin makapagkatiwalaan ang mga tauhan natin, 267 00:22:42,600 --> 00:22:43,880 kanino pa tayo magtitiwala? 268 00:22:45,720 --> 00:22:48,800 Mukhang wala sa labas ang panganib tulad ng sinabi mo, kapatid, 269 00:22:49,960 --> 00:22:51,360 kundi narito sa tahanan natin! 270 00:22:53,880 --> 00:22:54,720 Tendala! 271 00:22:55,720 --> 00:22:57,120 Nasaan ang heneral? 272 00:22:57,120 --> 00:23:00,320 - Hindi na siya bumalik. - Puwes dalhin mo siya sa 'kin! 273 00:23:00,880 --> 00:23:05,320 Dalhin niyo ang mga gumawa nito sa paanan ko sa paglubog ng araw! 274 00:23:05,520 --> 00:23:06,760 Huwag, kapatid. 275 00:23:08,400 --> 00:23:09,400 Ano? 276 00:23:12,840 --> 00:23:15,360 Nakarating na sila sa mga amo nila sa ngayon. 277 00:23:17,960 --> 00:23:19,360 Hayaan mo sila. 278 00:23:22,040 --> 00:23:25,600 Hayaan nating maging ligtas, 279 00:23:26,240 --> 00:23:27,400 magpakasal... 280 00:23:28,480 --> 00:23:31,160 sipingan ang mga asawa nila't magkaanak. 281 00:23:32,200 --> 00:23:33,400 At pagkatapos... 282 00:23:34,240 --> 00:23:39,240 kung kailan iniisip nila na nanalo sila at iniutos ito ng mga ninuno, 283 00:23:39,240 --> 00:23:44,400 hahanapin natin sila at pagpapatayin. 284 00:23:45,720 --> 00:23:50,520 Lilipulin natin ang lahat ng nabubuhay sa kanila, 285 00:23:51,080 --> 00:23:54,080 hanggang sa maubos ang kanilang lahi! 286 00:23:57,800 --> 00:24:02,920 Tendala, ibalita mo ang pagkamatay ng aking ama at pulungin ang konseho. 287 00:24:26,800 --> 00:24:28,200 Wala siya rito, alam mo 'yon. 288 00:24:30,200 --> 00:24:32,360 Kasama na niya ang mga ninuno. 289 00:24:37,000 --> 00:24:43,960 Bakit sinabi mo sa kaniya na matatapos ang araw na nakaupo pa rin siya sa trono? 290 00:24:46,760 --> 00:24:49,480 Nasa trono pa rin siya, 'di ba? 291 00:24:49,480 --> 00:24:50,960 Alam mo ang ibig kong sabihin. 292 00:24:59,360 --> 00:25:03,520 "Hangal lang ang nag-iisip na kaya niyang takasan ang kamatayan." 293 00:25:04,920 --> 00:25:06,640 Iyan ang mga sinabi ng ama mo. 294 00:25:07,320 --> 00:25:10,480 Naintindihan niya ang ibig sabihin ng mga ninuno. 295 00:25:13,120 --> 00:25:16,120 Lagi niyang naiintindihan ang kahulugan sa likod ng mga salita. 296 00:25:18,160 --> 00:25:20,240 Tinawag niya akong pag-asa ng Ndongo. 297 00:25:22,320 --> 00:25:23,800 Ano ang ibig niyang sabihin? 298 00:25:23,800 --> 00:25:25,120 Naku, anak. 299 00:25:26,000 --> 00:25:27,920 Huwag kang magpanggap na 'di mo alam. 300 00:25:28,880 --> 00:25:30,680 Masyado kang malapit sa kaniya para 'di mo malaman. 301 00:25:36,120 --> 00:25:37,600 Isang bagay na dapat malaman. 302 00:25:38,240 --> 00:25:41,200 Ibang bagay na ang kumbinsihin ang lahat. 303 00:25:44,360 --> 00:25:46,960 Nagluluksa si Njinga, 304 00:25:47,360 --> 00:25:51,280 tulad ng ibang anak na nawalan ng ama. 305 00:25:51,800 --> 00:25:54,240 Pero rito, hindi lang ito pagkawala ng isang ama. 306 00:25:54,240 --> 00:25:56,400 Pagkawala rin ito ng isang Hari. 307 00:25:57,360 --> 00:26:00,240 May mga katanungan na umusbong, 308 00:26:00,240 --> 00:26:04,720 at pakiramdam ni Mbande na siya ang nararapat na tagapagmana. 309 00:26:05,960 --> 00:26:11,440 Pero dahil hindi siya anak ng legal na asawa ng dating Ngola, 310 00:26:11,440 --> 00:26:14,200 mahina ang pag-angkin niya sa trono. 311 00:26:15,480 --> 00:26:18,080 Walang malinaw na hanay ng tagapagmana. 312 00:26:18,080 --> 00:26:21,440 Kaya iniutos niya ang pagpatay sa iba 313 00:26:21,440 --> 00:26:24,320 para mawalan siya ng kaagaw. 314 00:26:25,080 --> 00:26:26,840 Ang anak ni Kiluanje... 315 00:26:27,840 --> 00:26:29,280 At ang lahat ng kaniyang tagapagmana. 316 00:26:32,880 --> 00:26:35,120 Walang dapat na banta sa trono ko. 317 00:26:48,960 --> 00:26:51,080 Lumabas ka! Alam mo ba kung nasaan ka? 318 00:27:11,640 --> 00:27:17,200 Pinatay ni Mbande ang anak ni Njinga, na isang bata, isang sanggol 319 00:27:17,840 --> 00:27:23,040 dahil nakita niyang banta ang batang 'to sa kapangyarihan niya. 320 00:27:41,440 --> 00:27:43,320 Ginawa ko lang ang nararapat. 321 00:27:43,960 --> 00:27:45,880 Bakit mo pa 'ko pinatawag? 322 00:27:46,560 --> 00:27:48,120 Dahil hindi ako sigurado. 323 00:27:48,120 --> 00:27:49,480 Sa ano? 324 00:27:51,080 --> 00:27:52,400 Ang trono? 325 00:27:53,640 --> 00:27:55,320 O sa ginawa mo para makuha 'to? 326 00:27:57,160 --> 00:28:03,160 Hindi kita mapapalaya sa mga pasyang ginawa mo. Ikaw ang may gawa no'n. 327 00:28:03,160 --> 00:28:04,760 Pero ito lang ang masasabi ko. 328 00:28:06,280 --> 00:28:10,920 Walang silbi ang matatag na trono kung walang matatag na hari. 329 00:28:11,640 --> 00:28:13,120 Kaya galingan mo. 330 00:28:17,400 --> 00:28:19,960 Mahalaga ang sandaling ito para kay Mbande 331 00:28:20,440 --> 00:28:23,520 dahil gusto niyang matiyak ang posisyon niya sa trono. 332 00:28:25,920 --> 00:28:28,760 Kapag naging hari ka, hindi ka na karaniwang tao 333 00:28:28,760 --> 00:28:31,200 na dapat sumunod sa mga kautusan. 334 00:28:31,920 --> 00:28:36,040 Sa pagpatay sa mga maaaring niyang makaagaw sa trono... 335 00:28:37,240 --> 00:28:39,880 kumikilos na siya bilang isang hari. 336 00:28:52,200 --> 00:28:53,400 Nasaan ako? 337 00:28:56,120 --> 00:28:57,200 Njinga. 338 00:29:00,440 --> 00:29:03,440 Hindi pinatay ni Mbande si Njinga at ang mga kapatid niyang babae. 339 00:29:03,800 --> 00:29:05,680 Kilala si Njinga, 340 00:29:05,680 --> 00:29:09,520 at marahil naisip din ni Mbande na alisin siya bilang tagapagmana, 341 00:29:09,520 --> 00:29:13,240 pero puwede niya ring mapakinabangan si Njinga. 342 00:29:14,280 --> 00:29:15,360 Nasaan ang anak ko? 343 00:29:20,280 --> 00:29:21,680 Nasaan ang anak ko? 344 00:29:22,760 --> 00:29:23,920 Mbande. 345 00:29:27,080 --> 00:29:32,000 Kunin niyo ang palakol ko. 346 00:29:34,440 --> 00:29:35,560 Hawakan niyo siya. 347 00:29:36,040 --> 00:29:36,960 Uminom ka. 348 00:29:39,080 --> 00:29:40,480 Pakakalmahin ka nito. 349 00:29:42,240 --> 00:29:44,840 Huwag, kailangan kong... 350 00:29:46,000 --> 00:29:48,880 kailangan ko... 351 00:29:48,880 --> 00:29:50,360 Ang anak ko. 352 00:29:51,360 --> 00:29:52,480 Ang anak ko. 353 00:29:52,480 --> 00:29:56,400 Kumalma ka. Kagustuhan itong lahat ng mga ninuno. 354 00:29:56,400 --> 00:29:57,600 Hindi! 355 00:29:58,240 --> 00:30:00,920 Hindi maaari 'yon. 356 00:30:03,360 --> 00:30:06,840 Anak ko siya. Anak ko siya. 357 00:30:07,600 --> 00:30:09,280 Hindi siya isang banta. 358 00:30:10,320 --> 00:30:14,240 Natakot si Mbande sa magiging kakayahan ng anak mo. 359 00:30:14,960 --> 00:30:17,120 Natatakot din ba ang mga ninuno? 360 00:30:18,040 --> 00:30:19,520 Saan ka ba pumapanig? 361 00:30:20,600 --> 00:30:22,000 Hindi ko siya ipinagtatanggol. 362 00:30:22,960 --> 00:30:26,400 Iniisip ko ang Ndongo, at dapat gano'n ka rin. 363 00:30:27,120 --> 00:30:28,600 Patawad. 364 00:30:34,800 --> 00:30:36,400 Aalis na lang ako. 365 00:30:38,680 --> 00:30:40,360 Hindi ko kayang manatili rito. 366 00:30:40,360 --> 00:30:41,320 Hindi puwede. 367 00:30:42,120 --> 00:30:43,480 Mula ka sa tahanan ng mga maharlika. 368 00:30:43,480 --> 00:30:46,720 Hindi ka puwedeng umalis nang hindi sumasangguni sa mga ninuno. 369 00:30:46,720 --> 00:30:53,520 Kung gayon, sabihin mo kung ano'ng gagawin ko sa paghihirap na 'to? 370 00:30:54,120 --> 00:30:55,480 Sabihin mo sa 'kin. 371 00:30:56,560 --> 00:30:59,080 Ano'ng dapat kong gawin? 372 00:31:01,000 --> 00:31:03,320 Paano kung patayin nila ako? 373 00:31:05,360 --> 00:31:06,600 Dahil... 374 00:31:07,560 --> 00:31:10,280 Ikaw ang pag-asa ng Ndongo. 375 00:31:10,840 --> 00:31:15,400 Hindi alam ni Mbande 'yon, pero alam 'yon ng ama mo at ng ating mga ninuno, 376 00:31:15,400 --> 00:31:17,480 at walang nangyayari na hindi ayon sa kagustuhan nila. 377 00:31:18,480 --> 00:31:20,800 Kayanin mo, anak, 378 00:31:20,800 --> 00:31:24,680 at magtiwala, na ang lahat ng ito ay bahagi ng plano ng ating mga ninuno. 379 00:31:25,680 --> 00:31:28,640 Sobra na ang hinihiling nila. 380 00:31:30,160 --> 00:31:31,280 Siguro nga. 381 00:31:31,280 --> 00:31:32,680 {\an8}Tandaan mo... 382 00:31:33,440 --> 00:31:37,360 ang katapatan mo ay hindi sa taong nakaupo sa trono... 383 00:31:38,840 --> 00:31:42,360 kundi sa mga tao ng Ndongo at sa mismong trono. 384 00:31:43,600 --> 00:31:44,840 Kayanin mo 'to... 385 00:31:46,160 --> 00:31:48,760 At maaari kang maging kahit ano. 386 00:32:07,080 --> 00:32:09,880 Sa unang anim na buwan ng pamumuno ni Mbande, 387 00:32:09,880 --> 00:32:13,120 lumakas ang pag-atake ng mga Portuges sa kaniyang mga tao. 388 00:32:14,880 --> 00:32:16,720 Tingnan mo ang dalawang talaang 'to. 389 00:32:17,760 --> 00:32:18,920 Ito ang pagkakahati... 390 00:32:18,920 --> 00:32:21,960 May bagong liderato sa hanay ng mga Portuges. 391 00:32:22,520 --> 00:32:24,760 At sumasalakay sila 392 00:32:24,760 --> 00:32:28,480 at nanghihimasok na sa pinakakaloob-looban ng Aprika, 393 00:32:31,480 --> 00:32:36,520 Ang totoo, 'di makabuo si Mbande ng alyansang militar at politikal 394 00:32:36,520 --> 00:32:39,320 na kailangan para pigilan ang pagsalakay ng mga Portuges. 395 00:32:43,160 --> 00:32:45,160 Magkuwento ka tungkol kay Mbande. 396 00:32:46,440 --> 00:32:49,160 Mayroon tayong 15,000 mga alipin bawat taon 397 00:32:49,160 --> 00:32:52,000 na galing sa rehiyon ng Ndongo. 398 00:32:52,000 --> 00:32:55,480 Nawawalan tayo ng ilang daan dahil sa mga pag-atake 399 00:32:55,480 --> 00:32:56,880 sa mga lokal na pamilihan ng alipin. 400 00:32:58,160 --> 00:33:00,760 Para makabihag ng mas marami mula sa mga tao ni Mbande, 401 00:33:01,720 --> 00:33:04,280 humingi ng tulong ang mga Portuges sa isang grupo ng mga mandirigma 402 00:33:04,280 --> 00:33:05,800 na tinawag na Imbangala. 403 00:33:09,440 --> 00:33:12,520 Grupo sila ng mga mersenaryo. 404 00:33:14,520 --> 00:33:16,680 Sa katunayan, mga bayaran sila. 405 00:33:17,520 --> 00:33:20,120 At kilala silang malulupit na mandirigma. 406 00:33:33,720 --> 00:33:37,920 Ang pinakamahalagang lider ng Imbangala na si Kasanje, 407 00:33:38,880 --> 00:33:40,320 ay kaalyado ng mga Portuges. 408 00:33:45,360 --> 00:33:47,920 Kinatatakutan sila ng mga tao pero nirerespeto sila. 409 00:33:47,920 --> 00:33:52,280 Gusto ng lahat na kakampi nila ang Imbangala o nasa mga binabayaran nila 410 00:33:52,280 --> 00:33:56,200 dahil alam nila 'pag nasa panig mo sila, 411 00:33:56,200 --> 00:33:57,800 malaki ang pag-asa mong manalo. 412 00:34:08,840 --> 00:34:11,720 Nawalan ng ama at anak si Njinga. 413 00:34:11,720 --> 00:34:15,080 Kaya sa tingin ko, bilang tao, sobrang nanlulumo siya. 414 00:34:15,639 --> 00:34:19,159 Gayunman, isa pa rin siyang prinsesa. 415 00:34:19,159 --> 00:34:22,480 Sagisag pa rin siya ng isang ninuno, 416 00:34:23,199 --> 00:34:24,280 kaya... 417 00:34:25,040 --> 00:34:29,120 kailangan niyang isantabi ang galit na kinikimkim niya 418 00:34:29,120 --> 00:34:31,199 sa taong pumatay ng anak niya. 419 00:34:36,239 --> 00:34:37,679 Pinatawag niyo ako. 420 00:34:38,239 --> 00:34:40,440 Wala ka naman sa pulong ng konseho. 421 00:34:43,560 --> 00:34:47,120 Ipagpaumanhin mo, Mahal na Hari. 422 00:34:49,560 --> 00:34:50,440 Ipakita mo sa kaniya. 423 00:34:53,639 --> 00:34:55,719 Siya ang natira sa mga sundalo natin. 424 00:34:55,719 --> 00:34:57,000 Si Kasanje. 425 00:34:57,679 --> 00:34:59,080 Ang Multo sa Hamog. 426 00:35:01,480 --> 00:35:04,400 Paanong patuloy na nakalulusot si Kasanje sa mga depensa natin? 427 00:35:05,320 --> 00:35:07,880 Magpadala ka ng mga kawal ro'n at dalhin niyo siya sa 'kin! 428 00:35:07,880 --> 00:35:11,960 Nagbabantay sa Kabasa ang mga natitira mong kawal. 429 00:35:14,120 --> 00:35:15,840 Puwes, ipadala mo sila! 430 00:35:16,680 --> 00:35:18,920 Hindi maaaring makatawid si Kasanje sa Kabasa. 431 00:35:19,600 --> 00:35:22,000 Hindi mawawala sa 'kin ang higit pa sa nawala sa aking ama! 432 00:35:25,080 --> 00:35:27,080 Kapag nawala sa 'yo ang Kabasa, 433 00:35:27,080 --> 00:35:29,800 mas malaki ang mawawala sa 'yo kaysa sa nawala sa ama natin. 434 00:35:30,800 --> 00:35:33,840 Katangahan na isugal niyo ang huling hanay ng inyong depensa. 435 00:35:33,840 --> 00:35:36,440 At ano sa tingin mo ang dapat nating gawin, ha? 436 00:35:38,360 --> 00:35:39,280 Njinga! 437 00:35:39,440 --> 00:35:41,400 Puwede niyong gamitin ang mga mandirigmang Imbangala. 438 00:35:41,400 --> 00:35:42,440 Ano? 439 00:35:43,000 --> 00:35:45,720 Hindi ko ilalagay sa kamay ng mga taksil na 'yon ang kinabukasan ng Ndongo. 440 00:35:45,720 --> 00:35:48,640 Watak-watak ang mga taksil na 'yon. 441 00:35:49,200 --> 00:35:50,120 Gamitin niyo 'yon. 442 00:35:52,200 --> 00:35:55,320 At sinong mas mahusay na lalaban sa isang madirimang Imbangala 443 00:35:55,320 --> 00:35:56,240 na tulad ni Kasanje 444 00:35:56,240 --> 00:35:58,240 bukod sa isang pang Imbangala? 445 00:35:59,080 --> 00:36:02,240 Nahahati sa iba't ibang grupo ang mga Imbangala, 446 00:36:02,240 --> 00:36:05,200 kaya hindi sila pinamumunuan ng iisang tao. 447 00:36:06,400 --> 00:36:09,720 Walang katapatan sa kahit sino man ang mga lider ng Imbangala. 448 00:36:10,560 --> 00:36:13,080 Lalabanan nila ang isa't isa kung tama ang bayad sa kanila. 449 00:36:16,360 --> 00:36:18,360 At paano natin sila makukumbinsi? 450 00:36:18,360 --> 00:36:19,560 Hindi natin gagawin 'yon. 451 00:36:19,560 --> 00:36:22,920 Bigyan natin sila ng mga sandata, pakakawalan, at bigyan sila ng oras 452 00:36:22,920 --> 00:36:23,840 para mabuo muli. 453 00:36:23,840 --> 00:36:27,080 At paano kung kalabanin nila tayo? Ipadala sa mga nang-aalipin? 454 00:36:27,080 --> 00:36:29,240 - Hindi nila gagawin 'yon. - Sigurado ka, ha? 455 00:36:29,240 --> 00:36:31,400 May pagpipilian pa ba tayo? 456 00:36:32,760 --> 00:36:34,960 Ipadala niyo ako. Ako mismo ang kakausap sa kanila. 457 00:36:36,480 --> 00:36:38,560 Hindi, masyadong mapanganib. 458 00:36:39,600 --> 00:36:41,720 Gagamitin natin ang natitira nating tauhan sa Kabasa 459 00:36:41,720 --> 00:36:44,680 para lumaban sa mga Portuges at kay Kasanje! 460 00:36:48,440 --> 00:36:51,240 - Bakit? - Buo na ang pasya ko-- 461 00:36:51,240 --> 00:36:53,320 Ang anak ko ang tinutukoy ko. 462 00:36:55,640 --> 00:36:56,640 Bakit? 463 00:36:58,120 --> 00:37:01,720 Kung kinausap mo ako, inilayo ko na lang sana siya rito. 464 00:37:02,560 --> 00:37:05,040 Para 'di mo mararamdaman ang banta sa 'yo. 465 00:37:06,400 --> 00:37:07,880 Hinding-hindi mo na siya makikita. 466 00:37:09,520 --> 00:37:12,000 Bakit 'di mo 'ko kinausap, Mbande? 467 00:37:12,000 --> 00:37:15,000 Bakit mo kailangan kunin 468 00:37:15,680 --> 00:37:18,760 ang tanging bagay na mahalaga sa 'kin sa mundong 'to? 469 00:37:25,400 --> 00:37:27,320 Ginagawa ng Hari ang kailangang gawin. 470 00:38:07,720 --> 00:38:10,800 Mas mabuti kung aalis ako at hanapin ang Imbangala. 471 00:38:10,800 --> 00:38:12,720 Natatakot ako na kung mananatili ako... 472 00:38:14,200 --> 00:38:18,520 baka may magawa ako sa Hari na ikakagalit ng mga ninuno. 473 00:38:18,520 --> 00:38:20,720 Pero pinagbawalan ka niyang umalis. 474 00:38:21,360 --> 00:38:22,760 Hindi ako natatakot sa kaniya. 475 00:38:23,760 --> 00:38:25,600 Hindi niya ako kayang patayin ulit. 476 00:38:26,600 --> 00:38:28,560 Hindi niya maiintindihan. 477 00:38:28,560 --> 00:38:30,880 Aalis ka raw. Saan ka pupunta? 478 00:38:31,760 --> 00:38:32,920 Para hanapin ang Imbangala. 479 00:38:33,520 --> 00:38:35,320 Paano kung mahuli ka nila at ibigay sa mga kaaway? 480 00:38:35,320 --> 00:38:37,160 'Yon ang panganib na handa kong harapin. 481 00:38:37,160 --> 00:38:40,120 Kung 'yon ang makakapaglitas sa ating lahat mula sa kamatayan 482 00:38:40,120 --> 00:38:42,320 dahil sa kahangalan ni Mbande sa mga Portuges. 483 00:38:42,320 --> 00:38:44,720 Siya ang papuntahin mo, gulo niya 'to! Siya ang Hari! 484 00:38:44,720 --> 00:38:47,400 Hindi! Mas mabuting nandito siya. 485 00:38:47,400 --> 00:38:48,920 Kung gano'n, sasama ako sa 'yo. 486 00:38:48,920 --> 00:38:50,720 Kailangan kita rito, 487 00:38:50,720 --> 00:38:53,920 para mabantayan niyong dalawa si Mbande. 488 00:38:56,280 --> 00:39:01,080 Ipangako niyong aalagaan niyo ang isa't isa hanggang sa pagbabalik ko. 489 00:39:01,080 --> 00:39:04,040 Ipangako mo sa 'min na babalik ka. 490 00:39:06,720 --> 00:39:08,320 Pakiusap bumalik ka nang ligtas. 491 00:39:12,320 --> 00:39:13,800 Mahal ko kayong dalawa. 492 00:39:16,000 --> 00:39:19,480 Sinuway ni Njinga ang kaniyang kapatid at naghanap ng alyansa 493 00:39:19,480 --> 00:39:21,640 sa isang lider ng Imbangala na tinatawag na Kasa. 494 00:39:21,640 --> 00:39:23,760 Mag-isa na lang siyang kumikilos. 495 00:39:36,640 --> 00:39:39,200 Maaaring ikaw ang tanging pag-asa ng Ndongo. 496 00:40:23,680 --> 00:40:28,480 SILANGANANG NDONGO TERITORYO NG IMBANGALA 497 00:40:35,120 --> 00:40:38,440 Sumusuong sa panganib si Njinga sa paghahanap niya sa Imbangala. 498 00:40:40,040 --> 00:40:41,720 Palipat-lipat sila ng lugar, 499 00:40:41,720 --> 00:40:44,720 nandarambong sa mga pamayanan at pinapatay ang kahit sinong 500 00:40:44,720 --> 00:40:45,760 humaharang sa kanila. 501 00:41:06,800 --> 00:41:09,480 Galing rito ang mga Imbangala. Ilabas ang mga sandata! 502 00:41:12,360 --> 00:41:13,440 Ingat. 503 00:41:16,040 --> 00:41:17,920 Sigurado ka ba sa Imbangala? 504 00:41:18,480 --> 00:41:19,360 Hindi. 505 00:41:20,640 --> 00:41:23,360 Pero mas may tiwala ako sa kanila kaysa sa mga Portuges. 506 00:41:27,240 --> 00:41:29,280 Sinaksak nila siya nang patalikod. 507 00:41:29,840 --> 00:41:31,120 Kahiya-hiya. 508 00:41:32,440 --> 00:41:34,960 - Tungkol sa karangalan ang digmaan. - Tungkol sa kamatayan ang digmaan. 509 00:41:35,960 --> 00:41:37,840 Iyon ang totoo, Ndambi. 510 00:41:41,200 --> 00:41:42,400 Tumingin ka sa paligid mo. 511 00:41:44,560 --> 00:41:47,680 Matagal nang iniwanan ng karangalan ang labanang 'to. 512 00:41:59,440 --> 00:42:01,200 Kayong lahat, sa likod ko! 513 00:42:11,000 --> 00:42:12,240 Imbangala! 514 00:42:13,000 --> 00:42:14,160 Imbangala! 515 00:42:14,680 --> 00:42:16,000 Imbangala! 516 00:42:19,840 --> 00:42:20,960 Tingnan mo nga naman. 517 00:42:21,880 --> 00:42:22,880 Isang babae. 518 00:42:24,000 --> 00:42:25,440 At ikaw ay si? 519 00:42:25,440 --> 00:42:27,880 Dismayado... sa 'yo. 520 00:42:28,840 --> 00:42:31,360 Ganito mo ba salubungin ang mga panauhin sa lupain niyo? 521 00:42:32,000 --> 00:42:34,000 Regalo ang dala ng mga panauhi. Ikaw? 522 00:42:34,760 --> 00:42:36,240 Palakol ang dala mo. 523 00:42:36,800 --> 00:42:38,360 Mga mandirigma ang dala mo. 524 00:42:39,440 --> 00:42:40,440 Totoo. 525 00:42:42,640 --> 00:42:44,040 Pakawalan mo ang mandirigma ko. 526 00:42:44,880 --> 00:42:47,640 Alisin mo ang palakol at bibigyan kita ng punyal para paglaruan. 527 00:42:51,120 --> 00:42:52,360 Kung 'yan ang gusto mo. 528 00:42:57,880 --> 00:43:00,000 Hindi ka pa rin nagpapakilala. 529 00:43:00,000 --> 00:43:00,960 Njinga. 530 00:43:00,960 --> 00:43:05,840 Prinsesa ng Ndongo, kapatid ng Haring Ngola, si Mbande. 531 00:43:06,680 --> 00:43:08,600 At ikaw siguro si Kasa. 532 00:43:10,120 --> 00:43:14,760 Mas bata kaysa kay Njinga ang lider ng Imbangala na si Kasa, 533 00:43:14,760 --> 00:43:16,280 pero may kahusayan siya sa militar. 534 00:43:16,280 --> 00:43:18,680 At mayroon siyang pangkat ng mga mandirigma 535 00:43:18,680 --> 00:43:21,640 na sa tingin ni Njinga ay mahusay siyang mapagsisilbihan. 536 00:43:22,840 --> 00:43:24,480 May imumungkahi ako para sa 'yo. 537 00:43:26,040 --> 00:43:29,400 Umalis ka na at dalhin mo ang mga tao mo, prinsesa. 538 00:43:29,400 --> 00:43:30,960 - Ngayon na. - Hindi! 539 00:43:31,240 --> 00:43:33,000 Hangga't 'di ko nakukuha ang pinunta ko rito. 540 00:43:33,000 --> 00:43:34,720 At naman ang pinunta mo rito? 541 00:43:34,720 --> 00:43:37,720 Ang mga madirigma mo para labanan si Kasanje... 542 00:43:38,760 --> 00:43:39,920 at ang mga Portuges. 543 00:43:41,200 --> 00:43:42,280 'Yon lang ba? 544 00:43:46,320 --> 00:43:47,760 Ngayon sabihin mo sa 'kin... 545 00:43:49,080 --> 00:43:53,560 ano naman ang dala mong kapalit sa malaking kahilingang 'to? 546 00:43:54,200 --> 00:43:56,000 - Wala. - Wala? 547 00:43:57,280 --> 00:43:58,280 Wala? 548 00:43:59,160 --> 00:44:01,480 Bakit naman kita tutulungan para sa wala? 549 00:44:02,040 --> 00:44:05,040 Dahil wala nang mawawala sa 'kin, 550 00:44:06,280 --> 00:44:08,600 {\an8}kaya naman mapanganib ako. 551 00:44:16,840 --> 00:44:22,000 Hindi ka mukhang mapanganib dito, Prinsesa Njinga ng Ndongo. 552 00:44:22,800 --> 00:44:24,000 Talaga? 553 00:44:30,000 --> 00:44:32,440 Handa ka na bang makipag-usap? 554 00:44:33,640 --> 00:44:36,440 O gusto mo pa ring paglaruan ko ang punyal mo? 555 00:45:44,960 --> 00:45:47,920 {\an8}Ang pagsasalin ng subtitle ay ginawa ni Andrew Jan Novera