1
00:00:11,880 --> 00:00:16,760
<i>Njinga, seorang puteri yang jauh
dari rumah selama tiga tahun.</i>

2
00:00:17,240 --> 00:00:18,480
Kita perlu buat serentak.

3
00:00:18,480 --> 00:00:21,320
Sebaik saja satu kem terima
berita dari kem lain, habislah.

4
00:00:21,320 --> 00:00:23,560
Saya amanahkan awak dan orang awak
mengetuai serangan ini.

5
00:00:24,480 --> 00:00:27,160
<i>Menyedari keadaan kerajaannya
yang putus harapan,</i>

6
00:00:27,160 --> 00:00:31,200
<i>dia membentuk pakatan
dengan ketua Imbangala, Kasa,</i>

7
00:00:31,680 --> 00:00:34,760
<i>menjadikan musuh kepada musuhnya
saudara seperjuangan.</i>

8
00:00:41,400 --> 00:00:45,320
<i>Di tanah kelahirannya,
Kabasa jatuh ke tangan pesaing.</i>

9
00:00:45,320 --> 00:00:46,880
Jangan sentuhnya!

10
00:00:47,440 --> 00:00:48,400
Hei!

11
00:00:48,400 --> 00:00:50,360
- Funji!
- Funji!

12
00:00:50,360 --> 00:00:52,680
- Tuanku perlu pergi.
- Apa yang berlaku?

13
00:00:52,680 --> 00:00:54,400
- Kita mesti buat sesuatu!
- Kita akan buat!

14
00:00:55,280 --> 00:00:59,120
Tidak! Funji!

15
00:01:01,680 --> 00:01:06,440
<i>Tapi Njinga kekal teguh
untuk melakukan apa-apa saja</i>

16
00:01:06,440 --> 00:01:10,519
<i>demi melindungi masa depan
dan keselamatan rakyatnya.</i>

17
00:01:11,600 --> 00:01:13,320
<i>Atau mati ketika mencuba.</i>

18
00:01:52,360 --> 00:01:54,120
Semoga nenek moyang kamu
mengalu-alukan kepulangan kamu.

19
00:02:26,120 --> 00:02:29,240
Njinga mengusir dirinya sendiri.

20
00:02:29,240 --> 00:02:32,160
Dia telah membentuk pakatan
dengan Imbangala.

21
00:02:33,280 --> 00:02:35,680
Dengan mereka,
dia telah berjuang menentang Portugis.

22
00:02:37,600 --> 00:02:42,240
{\an8}Njinga bekerjasama dengan Kasa
mengganggu laluan perdagangan hamba,

23
00:02:42,240 --> 00:02:48,120
bantu mengambil hamba dari pedalaman
Afrika Tengah Barat ke pantai.

24
00:02:50,040 --> 00:02:53,400
Rasanya dia masih patah hati
atas kematian anaknya

25
00:02:53,400 --> 00:02:57,280
dan masih berasa geram
terhadap abangnya, Mbande.

26
00:02:58,520 --> 00:03:02,400
KEPULAUAN KINDONGA

27
00:03:02,400 --> 00:03:05,600
Tapi kini, Raja Mbande
berada dalam situasi terdesak.

28
00:03:07,120 --> 00:03:09,920
{\an8}Ibu kotanya, Kabasa
dijajah oleh orang Portugis.

29
00:03:09,920 --> 00:03:12,680
{\an8}Dia dipaksa melarikan diri
ke Kepulauan Kindonga.

30
00:03:13,920 --> 00:03:18,360
Kepulauan ini kubu pertahanan yang
terletak di tengah-tengah Sungai Kwanza.

31
00:03:18,360 --> 00:03:21,000
KABASA, SUNGAI KWANZA,
KEPULAUAN KINDONGA

32
00:03:21,000 --> 00:03:23,640
Kini, dia menyeru Njinga
untuk satu perjumpaan.

33
00:03:27,600 --> 00:03:28,800
Di mana pengawalnya?

34
00:03:32,240 --> 00:03:34,160
Tuanku patut maklum...

35
00:03:34,720 --> 00:03:36,880
tiga tahun ini telah mengubahnya.

36
00:03:38,240 --> 00:03:39,400
Beta boleh nampak.

37
00:03:44,240 --> 00:03:45,640
Mari menyeberang.

38
00:04:06,600 --> 00:04:07,840
Kakanda dah buat apa?

39
00:04:09,400 --> 00:04:10,720
Kini, kakanda sudah abadi?

40
00:04:11,760 --> 00:04:13,120
Berjalan di sini tanpa perlindungan.

41
00:04:13,120 --> 00:04:15,280
Bagaimana jika orang Portugis
tiba sebelum adinda?

42
00:04:15,280 --> 00:04:16,640
Kakanda tak dengarkah?

43
00:04:17,200 --> 00:04:18,240
Mereka sudah tiba.

44
00:04:19,400 --> 00:04:20,680
Kabasa tumbang.

45
00:04:22,519 --> 00:04:24,440
Kini, kakanda kehilangan
lebih banyak daripada ayahanda.

46
00:04:24,440 --> 00:04:25,800
Adinda kita pula? Mana Funji dan Kambu?

47
00:04:25,800 --> 00:04:26,839
Kakanda dah bawa keluar.

48
00:04:33,880 --> 00:04:36,560
- Mustahil ini penamat kita.
- Tidak.

49
00:04:38,440 --> 00:04:39,520
Kita masih di sini.

50
00:04:43,880 --> 00:04:45,600
Kenapa Raja menyeru adinda?

51
00:04:49,120 --> 00:04:50,160
Berdamai.

52
00:04:57,160 --> 00:04:59,960
Kakanda mahu adinda buat
rundingan damai dengan Portugis.

53
00:05:00,600 --> 00:05:01,600
Apa?

54
00:05:03,320 --> 00:05:05,800
Kejayaan adinda dengan Imbangala
sampai kepada kami di Kabasa.

55
00:05:06,960 --> 00:05:08,840
Adinda mengawal huru-hara mereka.

56
00:05:10,120 --> 00:05:12,680
Gunanya untuk memotong
talian hubungan Portugis.

57
00:05:12,680 --> 00:05:15,160
Njinga, kemahiran adinda
tak dapat dinafikan.

58
00:05:16,800 --> 00:05:19,080
Ini bukti adinda yang terbaik
untuk berunding bagi pihak kita.

59
00:05:19,080 --> 00:05:20,280
Sudah lama adinda menentang mereka.

60
00:05:20,280 --> 00:05:21,680
- Kakanda tahu.
- Jika adinda tak buat pun,

61
00:05:21,680 --> 00:05:23,960
ini bukan masanya untuk berunding.

62
00:05:23,960 --> 00:05:25,120
Tidak apabila kakanda...

63
00:05:27,160 --> 00:05:29,440
Tidak apabila takhta masih lemah.

64
00:05:30,720 --> 00:05:31,960
Kita mesti terus berjuang.

65
00:05:32,680 --> 00:05:33,600
Njinga.

66
00:05:37,520 --> 00:05:39,840
Kakanda tiada darah lagi
untuk ditumpahkan.

67
00:05:43,800 --> 00:05:47,640
Bukan darah kakanda yang ditumpahkan.
Darah mereka.

68
00:05:48,920 --> 00:05:52,680
Sehingga kita mengusir pencuri yang
membunuh itu dari kerajaan ini.

69
00:05:54,080 --> 00:05:56,280
Tolonglah, Njinga!

70
00:05:56,920 --> 00:05:58,160
Adinda satu-satunya harapan kami!

71
00:06:02,720 --> 00:06:04,560
Kakanda bukan memohon sebagai raja.

72
00:06:09,360 --> 00:06:10,920
Kakanda memohon sebagai keluarga.

73
00:06:17,040 --> 00:06:20,360
Apabila abang Njinga mencari Njinga,

74
00:06:20,360 --> 00:06:24,200
{\an8}dia bukan saja ada abangnya,
pembunuh anaknya.

75
00:06:24,200 --> 00:06:25,800
{\an8}Dia ada raja,

76
00:06:25,800 --> 00:06:28,160
{\an8}orang yang duduk di atas takhta rakyatnya.

77
00:06:28,160 --> 00:06:31,160
Dia perlu berkhidmat kepada Mbande.

78
00:06:35,640 --> 00:06:36,600
Hei.

79
00:06:38,520 --> 00:06:44,280
Raja Ndongo tak tunduk kepada
sesiapa kecuali nenek moyang.

80
00:07:10,640 --> 00:07:12,240
Kakanda perlukan apa?

81
00:07:16,160 --> 00:07:20,520
Kita mungkin tak dapat bayangkan hari ini,

82
00:07:20,520 --> 00:07:24,520
memikirkan dia masih ada
hubungan dengan abangnya.

83
00:07:24,520 --> 00:07:28,520
{\an8}Dia tak percaya abangnya,
tapi ini lebih besar daripadanya.

84
00:07:28,520 --> 00:07:31,000
{\an8}Dalam setiap keputusannya,

85
00:07:31,000 --> 00:07:33,040
{\an8}dia berfikir tentang melindungi rakyatnya

86
00:07:33,040 --> 00:07:36,000
dan menghalang seramai orang
daripada perdagangan hamba.

87
00:07:37,960 --> 00:07:41,360
Portugis menyerang Kabasa
untuk menunjukkan kuasa tentera

88
00:07:41,360 --> 00:07:43,400
serta menakutkan Mbande dan rakyatnya.

89
00:07:43,400 --> 00:07:45,600
Apabila tentera Portugis
menuju ke tempat lain,

90
00:07:45,600 --> 00:07:49,200
Mbande dan adiknya
dapat pulang ke kota mereka,

91
00:07:49,760 --> 00:07:53,000
tapi mereka tahu pertempuran mereka
dengan Portugis masih belum tamat.

92
00:07:55,320 --> 00:07:59,760
Afrika Tengah Barat sedang
mengalami pergolakan besar.

93
00:07:59,760 --> 00:08:03,320
Orang Portugis menceroboh
kampung, pekan dan kota,

94
00:08:04,200 --> 00:08:08,200
memusnahkan, menjarah
dan menghancurkan masyarakat.

95
00:08:10,880 --> 00:08:13,840
Orang Portugis juga membina
sebuah kubu di Ambaca,

96
00:08:13,840 --> 00:08:17,400
tapak yang hampir
dengan ibu kota Mbande, Kabasa.

97
00:08:17,920 --> 00:08:20,440
Dia tahu mereka boleh
menyerang pada bila-bila masa.

98
00:08:22,080 --> 00:08:24,880
Mbande benar-benar keletihan.

99
00:08:24,880 --> 00:08:27,840
Dia tak mempunyai keupayaan tentera
untuk melawan Portugis.

100
00:08:27,840 --> 00:08:29,840
Berlaku huru-hara di wilayah itu.

101
00:08:31,680 --> 00:08:35,720
Ini detik penentuan
sama ada dia kekal bertakhta

102
00:08:35,720 --> 00:08:37,960
dan mengekalkan kuasa walaupun sedikit.

103
00:08:39,159 --> 00:08:40,720
Kakanda seru kamu berdua ke sini

104
00:08:40,720 --> 00:08:44,799
kerana kakanda perlu maklumkan
kakanda sudah berdamai dengan Mbande.

105
00:08:45,360 --> 00:08:46,320
Apa?

106
00:08:46,320 --> 00:08:48,799
Kakanda pun bersetuju
mewakilinya jumpa orang Portugis.

107
00:08:48,799 --> 00:08:50,360
Jadi, kita berangkat ke Luanda.

108
00:08:50,920 --> 00:08:53,160
Kenapa biarkan Mbande
bersembunyi di belakang kakanda?

109
00:08:53,160 --> 00:08:56,240
- Lagipun, dia raja.
- Raja yang kehilangan tempatnya.

110
00:09:06,640 --> 00:09:07,760
Mbande...

111
00:09:08,640 --> 00:09:10,720
Dia bukan dirinya sekarang.

112
00:09:12,480 --> 00:09:17,200
Dia percaya Portugis mahu keamanan,
tapi kakanda kenal musuh ini.

113
00:09:17,200 --> 00:09:21,960
Musuh ini licik, kejam
dan mahu kita tunduk kepadanya.

114
00:09:21,960 --> 00:09:23,760
Apa kata kita hantar pasukan perang?

115
00:09:24,560 --> 00:09:25,600
Kambu.

116
00:09:26,160 --> 00:09:28,640
Perang takkan dimenangi di medan
sehingga ia dimenangi dalam fikiran.

117
00:09:29,440 --> 00:09:30,800
Ayahanda selalu kata begitu.

118
00:09:30,800 --> 00:09:32,160
Ya, betul.

119
00:09:33,680 --> 00:09:34,960
Sebab itulah kakanda nak pergi.

120
00:09:36,440 --> 00:09:39,120
Kakanda nak pandang mata gabenor

121
00:09:39,120 --> 00:09:42,360
apabila dia pulangkan semua
yang dia rampas daripada kita.

122
00:09:43,320 --> 00:09:45,000
Kenapa kakanda pasti dia akan buat begitu?

123
00:09:46,040 --> 00:09:47,840
Sebab kakanda takkan berehat
sehingga dia buat.

124
00:09:49,720 --> 00:09:52,960
Tugas Njinga merupakan
satu cabaran yang menggerunkan,

125
00:09:53,440 --> 00:09:56,720
perwakilan keamanan rasmi terbesar
yang pernah dilaksanakan

126
00:09:56,720 --> 00:09:58,800
sejak kedatangan orang Portugis.

127
00:10:00,720 --> 00:10:04,720
Njinga dan sekumpulan pengiring
berangkat sejauh 200 batu

128
00:10:04,720 --> 00:10:06,400
dari Kabasa ke Luanda.

129
00:10:06,400 --> 00:10:11,560
KABASA, SUNGAI KWANZA, LUANDA

130
00:10:14,640 --> 00:10:18,840
PELABUHAN LUANDA

131
00:10:43,480 --> 00:10:46,280
Njinga tiba di Luanda
dengan rombongan pengiring,

132
00:10:46,280 --> 00:10:52,480
{\an8}mempamerkan keindahan bangsawan
Ndongo dan kerabat diraja Ndongo.

133
00:10:55,560 --> 00:10:59,920
Dia bercakap bahasa Portugis.
Dia amat berpengetahuan tentang politik.

134
00:10:59,920 --> 00:11:01,880
Dia seorang pemikir strategik.

135
00:11:01,880 --> 00:11:05,720
Dia sesuai menjadi utusan,
menunjukkan kepada orang Portugis,

136
00:11:05,720 --> 00:11:09,920
"Kami bangsa yang kuat, agung dan mulia."

137
00:11:12,120 --> 00:11:15,320
Ketika ini, gabenor wilayah ini
bernama de Sousa,

138
00:11:15,320 --> 00:11:17,880
bertindak bagi pihak negara Portugis.

139
00:11:17,880 --> 00:11:21,400
Dia berniat meletakkan
Njinga di tempatnya.

140
00:11:23,240 --> 00:11:24,920
Dia lebih tua daripada jangkaan saya.

141
00:11:25,400 --> 00:11:27,480
Jangan pandang rendah kepadanya.

142
00:11:28,520 --> 00:11:29,960
Saya tak berniat begitu.

143
00:11:31,400 --> 00:11:34,200
Tiada siapa belum menundukkannya.

144
00:11:38,360 --> 00:11:40,840
Rasanya Portugis tak bersedia

145
00:11:40,840 --> 00:11:43,760
menerima seorang wanita sebagai diplomat.

146
00:11:43,760 --> 00:11:46,240
Rasanya mereka sangka,
disebabkan dia seorang wanita,

147
00:11:46,240 --> 00:11:49,240
mereka mungkin boleh
memperdaya atau melemahkannya.

148
00:11:49,800 --> 00:11:51,320
{\an8}Walaupun orang Portugis memahami

149
00:11:51,320 --> 00:11:55,440
{\an8}Mbande dan adiknya
orang penting di wilayah ini,

150
00:11:55,440 --> 00:11:57,000
ini sebuah kerajaan yang berkuasa.

151
00:11:57,000 --> 00:12:01,200
Buat masa ini, mereka mahu
nampak menunjukkan rasa hormat.

152
00:12:02,200 --> 00:12:05,880
Puteri Njinga, saya berbesar hati.

153
00:12:05,880 --> 00:12:07,640
Saya pasti, Gabenor.

154
00:12:08,680 --> 00:12:11,120
Jarang nampak puteri Ndongo,

155
00:12:11,920 --> 00:12:13,320
apatah lagi bertiga.

156
00:12:16,800 --> 00:12:18,920
Kamu tak perlu datang sejauh ini.

157
00:12:18,920 --> 00:12:21,360
Saya boleh hantar utusan
membawa syarat-syarat kami.

158
00:12:21,360 --> 00:12:25,120
Utusan di jalan yang berbahaya ini.

159
00:12:26,880 --> 00:12:28,480
Itu tindakan yang tak bijak.

160
00:12:37,560 --> 00:12:41,160
Njinga mahu tiga perkara utama
daripada rundingan ini,

161
00:12:41,800 --> 00:12:46,760
bebaskan tahanan Ndongo diperhambakan,
perlindungan daripada musuh bersama

162
00:12:46,760 --> 00:12:49,960
dan janji daripada orang Portugis
untuk merobohkan kubu Ambaca.

163
00:12:50,440 --> 00:12:54,240
Persoalannya, berapa banyak yang perlu
dikorbankan untuk penuhi kemahuannya?

164
00:13:10,240 --> 00:13:11,240
Silakan...

165
00:13:12,360 --> 00:13:13,360
duduk.

166
00:13:15,560 --> 00:13:18,440
Apabila orang Portugis
bertemunya buat kali pertama,

167
00:13:18,440 --> 00:13:20,520
mereka cuba memalukannya.

168
00:13:21,040 --> 00:13:22,920
Dia tak diberikan kerusi.

169
00:13:23,600 --> 00:13:24,800
Mereka cuba tunjuk kepadanya

170
00:13:24,800 --> 00:13:28,200
apa saja rundingan yang akan berlaku
akan mengikut kehendak mereka.

171
00:13:29,280 --> 00:13:33,800
Tak perlu susahkan diri bagi pihak saya.

172
00:13:35,200 --> 00:13:36,400
Saya sentiasa bersedia.

173
00:13:53,080 --> 00:13:56,640
Ia satu tindakan yang berani
dan dia mampu mengatakan,

174
00:13:56,640 --> 00:14:00,040
"Saya takkan benarkan kamu
merendahkan taraf saya.

175
00:14:00,040 --> 00:14:03,280
Kita rakan kongsi yang
setaraf dalam perbualan ini.

176
00:14:03,760 --> 00:14:06,720
Jika saya perlu cipta kerusi sendiri,
saya akan lakukannya."

177
00:14:10,080 --> 00:14:13,480
Saya berharap dapat berbual
dengan abang awak, bukannya utusan.

178
00:14:13,960 --> 00:14:17,880
Raja saya mengagihkan tugas
mengikut kemahuannya.

179
00:14:18,440 --> 00:14:19,520
Jelas sekali.

180
00:14:20,480 --> 00:14:22,760
Syarat-syarat kami agak mudah.

181
00:14:22,760 --> 00:14:25,080
Raja kami sanggup tawarkan
keamanan kepada abang awak

182
00:14:25,080 --> 00:14:27,800
dengan syarat dia
mengadakan gencatan senjata,

183
00:14:28,360 --> 00:14:32,800
bantu kami lawan musuh bersama
dan pulangkan harta kami.

184
00:14:33,280 --> 00:14:34,480
Harta?

185
00:14:35,440 --> 00:14:36,480
Hamba.

186
00:14:45,880 --> 00:14:49,880
Orang Portugis yang pertama
mula menggunakan Afrika

187
00:14:49,880 --> 00:14:53,760
sebagai tempat memperoleh
kargo manusia yang diperhambakan.

188
00:14:54,440 --> 00:14:58,400
Njinga sedar mereka
kehilangan beribu-ribu orang

189
00:14:58,400 --> 00:15:02,080
kerana keinginan orang Portugis
terhadap perdagangan hamba

190
00:15:02,080 --> 00:15:04,720
dan penjajahan di Dunia Baru.

191
00:15:08,160 --> 00:15:12,760
Raja saya percaya persahabatan lebih baik...

192
00:15:13,520 --> 00:15:14,520
untuk semua.

193
00:15:15,920 --> 00:15:18,680
Sudah tentu raja awak
percaya pada persahabatan.

194
00:15:18,680 --> 00:15:19,720
Tidak?

195
00:15:20,440 --> 00:15:22,000
Ya, betul.

196
00:15:23,560 --> 00:15:27,760
Raja saya mahu hidup dengan aman
bersama orang Portugis,

197
00:15:27,760 --> 00:15:29,920
tapi kami asyik menghadapi masalah.

198
00:15:31,000 --> 00:15:32,280
Kasanje.

199
00:15:34,760 --> 00:15:38,120
Kasanje ialah ketua Imbangala
dengan reputasi yang menakutkan.

200
00:15:39,440 --> 00:15:42,360
Dia sukar diramal di sekitar Ndongo.

201
00:15:43,200 --> 00:15:46,280
Dia ancaman kepada Njinga dan Portugis.

202
00:15:48,360 --> 00:15:50,080
Hantu dalam Kabus.

203
00:15:52,000 --> 00:15:53,920
Jadi, awak mengenalinya?

204
00:15:56,160 --> 00:15:58,320
Kami boleh uruskan Kasanje...

205
00:15:59,800 --> 00:16:02,440
asalkan abang awak
membayar ufti kepada Raja

206
00:16:02,920 --> 00:16:05,440
untuk menebus semua
harta yang kami akan rugi.

207
00:16:07,120 --> 00:16:11,520
Orang Portugis mahu Ndongo
membayar ufti tahunan kepada mereka.

208
00:16:11,520 --> 00:16:16,440
Maksudnya, mereka perlu
bawa hamba ke Luanda

209
00:16:16,440 --> 00:16:18,360
untuk dibayar kepada kerajaan Portugis.

210
00:16:20,240 --> 00:16:21,280
Gabenor,

211
00:16:21,880 --> 00:16:23,640
kami ada pepatah,

212
00:16:24,160 --> 00:16:29,200
"Orang yang dilahirkan bebas
patut kekalkan kebebasannya

213
00:16:30,120 --> 00:16:32,520
dan tak tunduk kepada orang lain."

214
00:16:34,000 --> 00:16:37,960
Ufti hanya boleh dibayar
oleh mereka yang telah ditakluki.

215
00:16:38,960 --> 00:16:41,520
Raja Mbande tak pernah ditakluki.

216
00:16:44,360 --> 00:16:48,280
Njinga enggan membayar ufti
dalam bentuk manusia,

217
00:16:48,280 --> 00:16:50,720
memberi orang kepada perhambaan,

218
00:16:50,720 --> 00:16:56,880
kerana Njinga percaya ia bertentangan
dengan perkara yang dia fikir betul.

219
00:16:56,880 --> 00:17:01,200
Dia tak percaya perhambaan Portugis
boleh diterima.

220
00:17:01,680 --> 00:17:07,240
{\an8}Orang Portugis mahu mengenakan
syarat-syarat berserah,

221
00:17:07,240 --> 00:17:08,960
menjadikan mereka hamba Portugis.

222
00:17:08,960 --> 00:17:12,599
Dia berkata,
pemerintah Ndongo takkan sesekali

223
00:17:12,599 --> 00:17:16,040
menjadi hamba kepada Raja Portugal

224
00:17:16,040 --> 00:17:22,040
kerana Portugal tak menang perang
dan tak pernah takluki Ndongo.

225
00:17:34,800 --> 00:17:38,440
Njinga seorang pengendali politik
yang sangat bijak.

226
00:17:39,840 --> 00:17:45,160
{\an8}Dia mengambil aspek budaya politik
yang asing baginya

227
00:17:45,160 --> 00:17:46,920
{\an8}untuk mendapatkan kemahuannya.

228
00:17:52,440 --> 00:17:56,600
Saya percaya dia memasuki rundingan itu
dengan perasaan yang dia boleh menang.

229
00:17:57,200 --> 00:18:00,520
Kapten Cardoso, jika awak terus
mengosongkan tanah kami,

230
00:18:01,000 --> 00:18:03,320
raja saya tiada rakyat untuk ditadbir.

231
00:18:03,880 --> 00:18:06,040
Apa gunanya raja tanpa rakyat?

232
00:18:08,600 --> 00:18:11,320
Awak akan jadi sekutu yang hebat.

233
00:18:11,960 --> 00:18:15,680
Kini, saya dan kapten
diperlukan di tempat lain.

234
00:18:18,160 --> 00:18:19,280
Tuan puteri.

235
00:18:23,440 --> 00:18:25,960
- Ada perkembangan?
- Mereka masih mempermainkan kita.

236
00:18:27,160 --> 00:18:29,280
Cuba memikirkan berapa banyak
yang kita sanggup beri

237
00:18:29,280 --> 00:18:31,160
dan berapa banyak yang
dia perlu ambil secara paksa.

238
00:18:31,840 --> 00:18:33,160
Apa maksudnya untuk keamanan?

239
00:18:34,400 --> 00:18:35,880
Keamanan belum ditawarkan lagi.

240
00:18:38,360 --> 00:18:40,880
Tapi setidaknya, mereka ingat
untuk beri saya kerusi kali ini.

241
00:18:49,320 --> 00:18:52,560
Kadangkala, untuk memahami seorang lelaki...

242
00:18:54,160 --> 00:18:55,720
kita perlu melalui seorang wanita.

243
00:19:00,400 --> 00:19:04,600
Ana da Silva ialah isteri pegawai
Portugis terkenal di Luanda.

244
00:19:04,600 --> 00:19:07,360
Seperti kebanyakan orang Portugis,
dia penganut Katolik yang taat.

245
00:19:07,360 --> 00:19:11,200
Daripada rekod, kita boleh tahu
dia dan Njinga saling menyukai.

246
00:19:12,320 --> 00:19:14,560
Sudah lama awak jauh dari rumah.

247
00:19:15,440 --> 00:19:16,880
Bagaimana anak-anak awak
menyesuaikan diri?

248
00:19:18,000 --> 00:19:19,360
Rakyat saya ialah anak-anak saya.

249
00:19:22,200 --> 00:19:24,400
Mereka faham saya berkhidmat
untuk mereka ke mana saja saya pergi.

250
00:19:25,400 --> 00:19:26,480
Ya.

251
00:19:28,320 --> 00:19:29,600
Orang awak...

252
00:19:31,400 --> 00:19:34,080
mereka cakap lain, mereka maksudkan lain.

253
00:19:35,040 --> 00:19:36,240
Kenapa?

254
00:19:38,200 --> 00:19:39,360
Rasanya ia bergantung.

255
00:19:39,840 --> 00:19:41,040
Pada apa?

256
00:19:41,040 --> 00:19:43,000
Sama ada mereka percaya awak atau tidak.

257
00:19:44,520 --> 00:19:48,000
Bagi orang saya,
maruah lelaki adalah janjinya.

258
00:19:48,720 --> 00:19:50,640
Melainkan dia melanggarnya,
awak percayanya.

259
00:19:51,920 --> 00:19:53,600
Di tempat asal saya,

260
00:19:53,600 --> 00:19:57,200
kepercayaan diperoleh melalui khidmat
dan perhubungan dengan satu sama lain.

261
00:19:58,320 --> 00:20:01,160
- Percaya terhadap nilai yang sama.
- Kami pun sama.

262
00:20:01,720 --> 00:20:03,560
Kepercayaan yang sama terhadap Tuhan kami

263
00:20:04,760 --> 00:20:08,400
dan pembaptisan
ke dalam satu keluarga Katolik.

264
00:20:10,720 --> 00:20:11,720
Jadi...

265
00:20:12,480 --> 00:20:14,480
dalam pembaptisan ini,

266
00:20:15,160 --> 00:20:17,640
awak anggap diri awak sama?

267
00:20:18,200 --> 00:20:19,160
Ya.

268
00:20:23,760 --> 00:20:25,200
Orang Portugis

269
00:20:25,200 --> 00:20:28,800
tak membayangkan diri mereka
melakukan penaklukan ganas ini

270
00:20:28,800 --> 00:20:30,800
hanya untuk kepentingan diri.

271
00:20:31,720 --> 00:20:34,320
Mereka sangka mereka suruh
orang gasar menganut agama Kristian.

272
00:20:34,880 --> 00:20:38,640
Mereka sangka mereka ada alasan
agama untuk penaklukan ini.

273
00:20:39,440 --> 00:20:43,160
Mereka percaya jika boleh
menukar agama seramai mungkin,

274
00:20:43,160 --> 00:20:47,360
kawalan kerohanian dan politik
boleh dikekalkan di wilayah ini,

275
00:20:47,360 --> 00:20:50,280
mereka boleh mendapatkan pengaruh.

276
00:20:55,040 --> 00:20:58,200
Jika tak percaya mereka,
kenapa mahu buat pembaptisan?

277
00:20:58,200 --> 00:21:01,760
Sebab kita boleh gunakannya
untuk paksa mereka tunaikan janji.

278
00:21:03,280 --> 00:21:05,400
Yakinkan mereka yang kita
satu keluarga Katolik yang besar.

279
00:21:05,960 --> 00:21:07,680
Jadi, kenapa teragak-agak?

280
00:21:08,240 --> 00:21:11,880
Kambu, kakanda masih akan terima
tangan musuh yang tak dipercayai

281
00:21:12,720 --> 00:21:14,080
tanpa jaminan.

282
00:21:16,200 --> 00:21:18,360
Jadi, kakanda akan ambil risiko.

283
00:21:28,520 --> 00:21:30,080
Adinda tak nak tengok itu lagi.

284
00:21:33,200 --> 00:21:34,280
Adinda mesti tengok.

285
00:21:59,000 --> 00:22:01,680
Orang Portugis mengamalkan
perhambaan catel,

286
00:22:01,680 --> 00:22:05,040
satu bentuk eksploitasi yang amat kejam,

287
00:22:05,800 --> 00:22:08,960
ambil seramai orang yang boleh

288
00:22:08,960 --> 00:22:12,120
dan sumbat mereka ke dalam kapal
dalam keadaan yang teruk,

289
00:22:12,120 --> 00:22:17,560
kemudian hantar mereka bekerja
di ladang tebu atau ladang kopi.

290
00:22:20,400 --> 00:22:22,760
Njinga tahu ia menghampakan rakyatnya

291
00:22:23,320 --> 00:22:25,480
dan mengurangkan bilangan mereka.

292
00:22:26,040 --> 00:22:30,000
Dia melihat beratus-ratus orang
ditangkap dan diculik.

293
00:22:30,960 --> 00:22:32,160
Berapa ramai setakat ini?

294
00:22:32,680 --> 00:22:34,800
Adinda tak dapat kira beberapa hari lalu.

295
00:22:35,760 --> 00:22:38,920
Jika kita tak buat sesuatu
untuk tamatkan semua ini,

296
00:22:38,920 --> 00:22:40,520
rakyat kita akan pupus.

297
00:22:42,680 --> 00:22:44,160
Ia kehidupan yang sukar.

298
00:22:44,160 --> 00:22:47,240
Jangka hayat antara
tujuh hingga lapan tahun.

299
00:22:47,240 --> 00:22:50,880
Bayangkan, tujuh tahun
dari saat memasuki Dunia Baru,

300
00:22:50,880 --> 00:22:53,600
jangka hayat kita semakin suntuk.

301
00:22:56,040 --> 00:22:59,440
Ada pasar hamba pada masa itu di Ndongo,

302
00:22:59,440 --> 00:23:03,120
tapi ia dikawal rapi dan diawasi.

303
00:23:03,120 --> 00:23:05,160
Ia bukan sistem perhambaan catel.

304
00:23:05,160 --> 00:23:08,960
Jadi, hamba-hamba di Ndongo
tak semestinya harta orang.

305
00:23:08,960 --> 00:23:12,480
Pada dasarnya, mereka ahli unit keluarga.

306
00:23:14,200 --> 00:23:15,360
Ia sangat rumit.

307
00:23:15,360 --> 00:23:18,160
Tiada penyelesaian yang
sempurna pada zaman itu

308
00:23:18,160 --> 00:23:20,320
kerana perhambaan begitu endemik.

309
00:23:20,320 --> 00:23:21,720
Ia begitu biasa.

310
00:23:21,720 --> 00:23:25,280
Hampir mustahil untuk
mengelak daripada menyertainya.

311
00:23:27,160 --> 00:23:31,480
Ada perbezaan besar
antara cara perhambaan difahami

312
00:23:31,480 --> 00:23:34,520
oleh orang Portugis dan orang Ndongo.

313
00:23:35,120 --> 00:23:38,800
Rasanya Njinga percaya
dia tak boleh menghalang perhambaan,

314
00:23:38,800 --> 00:23:41,400
tapi saya rasa dia percaya
dia boleh membendungnya.

315
00:23:57,160 --> 00:24:02,200
Njinga menggunakan semua alat yang dia ada

316
00:24:02,200 --> 00:24:04,920
untuk menyelamatkan kerajaannya.

317
00:24:06,400 --> 00:24:09,560
Jadi, dia membuat keputusan strategik

318
00:24:10,080 --> 00:24:12,760
dengan harapan memeluk agama Kristian

319
00:24:12,760 --> 00:24:16,240
akan menyelamatkan legasi nenek moyangnya.

320
00:24:26,320 --> 00:24:28,040
Tahniah.

321
00:24:33,840 --> 00:24:38,480
Rasanya kita boleh beritahu <i>Ngola</i> Mbande
yang kita ada perjanjian.

322
00:24:39,000 --> 00:24:41,160
- Syarat-syaratnya?
- Boleh diterima.

323
00:24:41,640 --> 00:24:44,080
Termasuk kubu di Ambaca?

324
00:24:45,080 --> 00:24:49,240
Seperkara lagi, kami akan
lepaskan tawanan Ndongo

325
00:24:49,240 --> 00:24:51,880
supaya abang awak boleh
tubuhkan semula kerajaannya.

326
00:24:52,720 --> 00:24:55,960
Apa gunanya raja tanpa rakyat?

327
00:25:00,720 --> 00:25:04,880
Njinga menggunakan diplomasi
dan pembaptisannya menjadi bukti.

328
00:25:05,440 --> 00:25:08,480
Portugis akhirnya bersetuju
dengan perjanjian damai.

329
00:25:09,040 --> 00:25:12,120
Orang Portugis bersetuju
dengan ketiga-tiga tuntutan Njinga.

330
00:25:12,120 --> 00:25:16,800
Mereka kata akan bantu lindungi rakyatnya
daripada ketua Imbangala Kasanje.

331
00:25:17,640 --> 00:25:20,480
Mereka setuju keluarkan tentera
dari kubu mereka di Ambaca.

332
00:25:21,200 --> 00:25:25,080
Mereka juga setuju kembalikan
beberapa orang Ndongo

333
00:25:25,080 --> 00:25:26,920
yang mereka culik dan jadikan hamba.

334
00:25:43,360 --> 00:25:46,600
Njinga kembali ke Ndongo dengan kemenangan

335
00:25:48,000 --> 00:25:51,200
setelah mendapat persetujuan
dengan orang Portugis

336
00:25:51,200 --> 00:25:54,040
untuk mengubah Ndongo yang
semakin merudum...

337
00:25:54,600 --> 00:25:57,040
- Njinga!
- Njinga!

338
00:25:57,040 --> 00:26:01,000
...yang menjanjikan masa depan
lebih baik untuk kerajaan dan rakyatnya.

339
00:26:01,000 --> 00:26:04,120
- Njinga!
- Njinga!

340
00:26:04,120 --> 00:26:05,120
Adinda berjaya!

341
00:26:05,120 --> 00:26:17,160
- Njinga!
- Njinga!

342
00:26:17,160 --> 00:26:21,760
Rasanya pada ketika ini, Mbande mula sedar

343
00:26:22,320 --> 00:26:26,240
adiknya lebih berkuasa
dan berpengaruh daripada jangkaannya.

344
00:26:30,520 --> 00:26:32,360
Mbande kurang keyakinan diri.

345
00:26:34,200 --> 00:26:38,120
Dia juga sedar bahawa Njinga disayangi.

346
00:26:39,360 --> 00:26:44,520
Rasanya dia rasa terpinggir
atau disisihkan dalam komuniti.

347
00:26:50,040 --> 00:26:52,920
Dari awal zaman kanak-kanak
dan kedewasaannya,

348
00:26:52,920 --> 00:26:55,560
Njinga mengatasi Mbande.

349
00:26:56,520 --> 00:26:59,360
Dia lebih bijak.
Dia anak kesayangan ayahnya.

350
00:26:59,360 --> 00:27:03,840
Dia ada bakat semula jadi
dalam politik dan diplomasi.

351
00:27:04,560 --> 00:27:08,160
Nampaknya ada persaingan sejak awal lagi.

352
00:27:10,680 --> 00:27:11,720
Kakanda.

353
00:27:15,160 --> 00:27:16,760
Adinda nampak skalanya.

354
00:27:16,760 --> 00:27:19,560
- Apa?
- Perdagangan rakyat kita.

355
00:27:22,480 --> 00:27:24,160
- Kakanda tak boleh bayangkan.
- Njinga.

356
00:27:24,680 --> 00:27:27,400
- Adinda bawa kemenangan.
- Ini tak cukup.

357
00:27:29,480 --> 00:27:31,560
Perjanjian damai tak cukup
untuk menghentikan

358
00:27:31,560 --> 00:27:32,920
orang Portugis.

359
00:27:33,640 --> 00:27:34,760
Mbande.

360
00:27:35,800 --> 00:27:36,920
Kakanda.

361
00:27:38,520 --> 00:27:40,800
Ini kemenangan yang tak bermakna.

362
00:27:42,160 --> 00:27:43,480
Keadaan akan bertambah teruk.

363
00:27:45,040 --> 00:27:46,120
Tidak.

364
00:27:49,720 --> 00:27:54,600
Tidak jika adinda jadi pemangku raja
sehingga anak kakanda cukup umur.

365
00:27:55,680 --> 00:27:56,800
Apa?

366
00:27:57,360 --> 00:27:59,840
Apabila Njinga kembali,
dia yang menjadi tumpuan.

367
00:27:59,840 --> 00:28:02,680
Dia yang terbaik mewakili Ndongo.

368
00:28:02,680 --> 00:28:07,000
Njinga sendiri tahu. Mbande pun tahu.

369
00:28:08,080 --> 00:28:12,200
Kakanda perlu buat sekarang sementara
boleh, untuk menjamin masa depan Ndongo.

370
00:28:14,280 --> 00:28:16,880
Mungkin jika kakanda buat lebih awal,
kita takkan berada di sini.

371
00:28:19,840 --> 00:28:20,880
Mbande.

372
00:28:22,080 --> 00:28:24,120
Kakanda masih raja.

373
00:28:24,720 --> 00:28:28,480
Sanggup kakanda serahkan takhta
sedangkan masih duduk di atasnya?

374
00:28:31,840 --> 00:28:35,000
Apa yang penting ialah
kakanda percayakan diri sendiri...

375
00:28:35,920 --> 00:28:37,720
kerana kami percaya kakanda.

376
00:28:40,360 --> 00:28:43,560
Kakanda tak percaya orang lain
dengan masa depan Ndongo.

377
00:28:53,680 --> 00:28:54,840
Mari raikannya.

378
00:29:00,960 --> 00:29:04,600
Pada mulanya, nampaknya Mbande
betul untuk mempercayai Portugis.

379
00:29:06,600 --> 00:29:10,200
Kedamaian sementara Njinga dengan
mereka bertahan selama beberapa bulan.

380
00:29:39,080 --> 00:29:40,360
Kambu!

381
00:29:40,360 --> 00:29:42,080
Biar patik bawa kepada mereka!

382
00:30:02,320 --> 00:30:03,400
Kasanje.

383
00:30:04,080 --> 00:30:06,120
Njinga, kita perlu pergi.

384
00:30:08,440 --> 00:30:11,520
Njinga, kita mesti pergi!

385
00:30:18,280 --> 00:30:22,040
Entah kenapa Kasanje
menyerang Kabasa pada masa ini,

386
00:30:22,040 --> 00:30:24,800
tapi kami tahu Imbangala
adalah askar upahan yang akan

387
00:30:24,800 --> 00:30:27,760
buat apa saja untuk sesiapa yang
bayar mereka dengan setimpal.

388
00:30:27,760 --> 00:30:31,880
Jadi, ada kemungkinan Kasanje
bertindak bagi pihak orang lain.

389
00:30:45,080 --> 00:30:47,720
Bagaimana Kasanje...

390
00:30:48,600 --> 00:30:53,080
melepasi pertahanan kita pada waktu malam?

391
00:30:54,280 --> 00:30:58,320
Kejatuhan Kabasa amat
mengecewakan <i>Ngola</i> Mbande

392
00:30:58,320 --> 00:31:01,360
dan dia terpaksa melarikan diri
ke Kepulauan Kindonga.

393
00:31:01,920 --> 00:31:04,680
Dia terpaksa meninggalkan rakyatnya.

394
00:31:05,320 --> 00:31:08,960
Dia semakin hilang kawalan,
bukan saja di tapak kuasa utamanya,

395
00:31:08,960 --> 00:31:12,200
tapi rakyatnya juga mula
kurang mempercayainya.

396
00:31:12,800 --> 00:31:15,840
Kamu tahu apa yang dia perlu buat
untuk kumpul kuasa sebanyak itu.

397
00:31:17,000 --> 00:31:19,680
Kita perlukan Kabasa semula.
Kita perlukan pilihan, berilah pilihan.

398
00:31:19,680 --> 00:31:21,480
Boleh minta bantuan Kasa lagi?

399
00:31:21,480 --> 00:31:23,840
Tidak, tenteranya terlalu kecil
untuk menentang Kasanje.

400
00:31:23,840 --> 00:31:25,200
Kita tak boleh buat begitu.

401
00:31:25,200 --> 00:31:26,360
Apa kata kita hubungi...

402
00:31:27,160 --> 00:31:29,200
Mungkin mereka sudi sertai kita.

403
00:31:29,200 --> 00:31:30,320
Ia masih tak cukup.

404
00:31:30,320 --> 00:31:33,800
Dia tahu adiknya ada di sana,
bersedia untuk mengambil alih.

405
00:31:33,800 --> 00:31:36,640
Dia juga tahu ada puak dalam kerajaan

406
00:31:36,640 --> 00:31:40,240
yang fikir dia tak layak
menjadi pemerintah.

407
00:31:40,240 --> 00:31:42,720
Kita ada penduduk kampung. Mereka mampu...

408
00:31:42,720 --> 00:31:43,960
Bagaimana dengan Portugis?

409
00:31:47,200 --> 00:31:50,800
Mereka nak bantu kita melawan musuh.
Mungkin tiba masanya mereka buktikannya.

410
00:31:54,080 --> 00:31:55,440
Mungkin

411
00:31:56,120 --> 00:32:00,360
mereka yang menghantar Kasanje
untuk mengusir kita keluar dari Kabasa

412
00:32:00,880 --> 00:32:04,280
supaya kita terpaksa jumpa mereka
untuk meminta bantuan.

413
00:32:04,280 --> 00:32:07,760
Supaya mereka boleh ambil semua ufti
yang mereka mahu sebagai balasan.

414
00:32:07,760 --> 00:32:10,760
- Kita tiada pilihan lain.
- Ya, ada.

415
00:32:11,320 --> 00:32:12,640
Seperti yang kamu cakap tadi.

416
00:32:12,640 --> 00:32:14,240
Kita ada penduduk kampung.

417
00:32:14,240 --> 00:32:16,320
- Congo ada. Mereka berhutang dengan kita.
- Baik.

418
00:32:17,040 --> 00:32:18,840
- Jika kita bercakap dengan Congo...
- Njinga!

419
00:32:20,040 --> 00:32:22,520
Minta jeneral aturkan
pertemuan dengan orang Portugis.

420
00:32:38,240 --> 00:32:40,240
Pada musim sejuk 1623,

421
00:32:40,240 --> 00:32:42,800
orang Portugis menghantar
utusan untuk berunding.

422
00:32:43,360 --> 00:32:45,280
Paderi bernama Paderi Baretto.

423
00:32:46,840 --> 00:32:51,320
Pegawai di Luanda sanggup
membantu Raja peroleh semula Kabasa

424
00:32:52,400 --> 00:32:56,600
dengan syarat tunduk kepada
Raja Portugal dan dibaptiskan.

425
00:32:58,240 --> 00:33:01,320
Tunduk kepada Raja Portugal.

426
00:33:02,760 --> 00:33:08,560
Berani awak datang ke sini
dan cuba jadikan kami hamba?

427
00:33:09,200 --> 00:33:12,160
- Saya datang untuk buat tugas Tuhan...
- Tutup mulut!

428
00:33:13,200 --> 00:33:15,400
Di hadapan Raja!

429
00:33:16,920 --> 00:33:18,120
Ular.

430
00:33:20,040 --> 00:33:22,240
"Saya datang untuk buat tugas Tuhan."

431
00:33:22,240 --> 00:33:26,080
Itu yang awak beritahu diri sendiri
semasa merantai manusia?

432
00:33:31,560 --> 00:33:33,160
Siapa Tuhan...

433
00:33:34,680 --> 00:33:37,960
yang lebihkan orang awak,
bukannya orang saya?

434
00:33:40,520 --> 00:33:44,280
Saya patut bunuh kamu semua di Luanda.

435
00:33:44,280 --> 00:33:45,560
Njinga.

436
00:33:55,680 --> 00:33:57,680
- Apa yang diperlukan?
- Mbande.

437
00:34:02,000 --> 00:34:05,280
Penyerahan diri awak
kepada Christ mesti lengkap.

438
00:34:06,320 --> 00:34:08,400
Maksudnya, tiada lagi cara pagan.

439
00:34:09,600 --> 00:34:10,840
Tiada dewa-dewi palsu.

440
00:34:11,320 --> 00:34:14,400
Tiada berhala,
tiada upacara, tiada gundik.

441
00:34:15,120 --> 00:34:16,800
Tiada <i>nganga</i>.

442
00:34:16,800 --> 00:34:19,920
- Perkara tak suci mesti dihapuskan.
- Mbande.

443
00:34:19,920 --> 00:34:20,880
Mbande.

444
00:34:23,520 --> 00:34:26,280
Kakandalah hubungan kami
dengan nenek moyang.

445
00:34:26,280 --> 00:34:29,360
Jika kakanda tinggalkan mereka,
kita akan kalah.

446
00:34:30,000 --> 00:34:31,159
Adinda dibaptiskan.

447
00:34:31,760 --> 00:34:33,440
Nenek moyang tinggalkan adinda?

448
00:34:34,040 --> 00:34:36,440
- Adinda bukan raja.
- Betul.

449
00:34:42,480 --> 00:34:44,400
Walaupun dibaptiskan sendiri,

450
00:34:44,400 --> 00:34:48,719
Njinga merasakan permintaan
orang Portugis adalah keterlaluan.

451
00:34:49,280 --> 00:34:53,199
Dia melihat Mbande melepaskan
kuasanya kepada musuh,

452
00:34:53,199 --> 00:34:55,880
mengabaikan tradisi dan adat resam mereka.

453
00:34:55,880 --> 00:34:57,280
Jika dia bersetuju,

454
00:34:57,280 --> 00:35:00,360
ini satu lagi kelemahannya sebagai raja.

455
00:35:08,840 --> 00:35:10,240
Jika kakanda buat begini...

456
00:35:12,800 --> 00:35:15,920
lebih baik kakanda melepaskan takhta...

457
00:35:17,440 --> 00:35:18,960
dan bekerja di ladang.

458
00:35:40,560 --> 00:35:43,040
Mbande mengabaikan nasihat adiknya.

459
00:35:43,600 --> 00:35:46,760
Dia tiada pilihan lain
dan bersetuju untuk dibaptiskan.

460
00:35:47,760 --> 00:35:48,800
Selama beberapa minggu,

461
00:35:48,800 --> 00:35:51,720
dia belajar soal jawab agama
daripada Paderi Baretto.

462
00:35:51,720 --> 00:35:52,760
...di syurga.

463
00:35:52,760 --> 00:35:57,280
Sebab itulah awak perlu berpaling
daripada dewa-dewi palsu

464
00:35:57,280 --> 00:35:59,800
dan berhala palsu ini kerana...

465
00:35:59,800 --> 00:36:01,840
Mereka dah langgar perjanjian damai.

466
00:36:03,840 --> 00:36:09,080
Orang Portugis hantar tentera
untuk kukuhkan kubu di Ambaca.

467
00:36:09,880 --> 00:36:12,360
Inilah diri mereka.

468
00:36:18,440 --> 00:36:23,320
Beritahu ayah kulit putih awak
yang semua ini dah selesai!

469
00:36:24,160 --> 00:36:25,240
Pergi!

470
00:36:29,200 --> 00:36:35,120
Tentulah orang Portugis
memungkiri janji mereka.

471
00:36:35,120 --> 00:36:36,640
Bagi Raja,

472
00:36:36,640 --> 00:36:40,360
ini kegagalan kuasa yang membawa bencana.

473
00:36:43,320 --> 00:36:44,600
Kakanda tak boleh buat.

474
00:36:51,240 --> 00:36:52,240
Mengarut.

475
00:36:53,200 --> 00:36:55,160
Nenek moyang kita pernah
lalui perkara yang lebih teruk.

476
00:36:57,840 --> 00:36:58,960
Mereka tak pernah.

477
00:37:04,760 --> 00:37:06,160
Kakanda penat, Njinga.

478
00:37:12,680 --> 00:37:15,480
Rasanya tiba masanya kakanda berehat.

479
00:37:18,000 --> 00:37:19,080
Mbande.

480
00:37:20,480 --> 00:37:22,360
Adakah kakanda berkata
apa yang adinda fikirkan?

481
00:37:28,040 --> 00:37:32,600
Mbande kecewa dengan apa yang
berlaku dengan orang Portugis

482
00:37:32,600 --> 00:37:36,280
dan itu menyebabkannya
mengalami kemurungan.

483
00:37:36,840 --> 00:37:39,000
Ini menyebabkannya menghadapi persoalan,

484
00:37:39,000 --> 00:37:41,840
"Mampukah tuanku mempertahankan kerajaan?"

485
00:37:42,320 --> 00:37:47,000
Saya rasa pada dasarnya, dia amat takut.

486
00:37:48,880 --> 00:37:53,520
Mbande memerintah dan menjalani hidup
dengan begitu banyak keganasan

487
00:37:53,520 --> 00:37:54,960
sehingga ia memakan diri.

488
00:37:55,920 --> 00:38:01,040
Dia terpaksa tanya diri sendiri
soalan sukar tentang keputusannya

489
00:38:01,040 --> 00:38:02,360
dan jika ia berbaloi.

490
00:38:36,440 --> 00:38:37,440
Bagaimana?

491
00:38:50,120 --> 00:38:51,240
Racun.

492
00:38:58,000 --> 00:38:59,320
Siapa lagi yang tahu?

493
00:39:00,800 --> 00:39:01,760
Tiada siapa.

494
00:39:07,680 --> 00:39:10,360
Cara Mbande mati tak jelas.

495
00:39:10,360 --> 00:39:15,720
Ada yang kata dia minum racun
dan bunuh diri

496
00:39:15,720 --> 00:39:17,560
kerana kemurungan.

497
00:39:18,120 --> 00:39:21,560
Ada yang membuat spekulasi
bahawa Njinga dalang kejadian ini,

498
00:39:22,120 --> 00:39:27,800
Njinga meracuni abangnya
atau dalang di sebalik keracunan itu.

499
00:39:28,880 --> 00:39:30,760
Semoga nenek moyang...

500
00:39:31,960 --> 00:39:33,880
mengalu-alukan kepulangan kakanda.

501
00:39:42,080 --> 00:39:43,400
Funji, berjaga-jaga.

502
00:39:44,120 --> 00:39:45,080
Kambu.

503
00:39:46,480 --> 00:39:48,080
Seru Mwene Lumbo.

504
00:39:49,360 --> 00:39:51,440
Suruhnya umumkan kemangkatan Raja.

505
00:39:54,480 --> 00:39:56,080
Kakanda nak ke mana?

506
00:40:00,680 --> 00:40:03,760
Kakanda akan kumpulkan ahli majlis...

507
00:40:06,120 --> 00:40:08,240
dan minta mereka undi ratu baharu.

508
00:40:15,480 --> 00:40:19,800
Njinga bercita-cita tinggi
dan dia melihat ini sebagai peluang

509
00:40:20,480 --> 00:40:23,720
menyingkirkan abangnya,
supaya abangnya tak lagi terlibat.

510
00:40:24,200 --> 00:40:29,800
Saya takkan terkejut
jika Njinga membunuh abangnya

511
00:40:29,800 --> 00:40:34,080
atau mengarahkan abangnya
dibunuh atas satu sebab,

512
00:40:34,640 --> 00:40:36,400
Mbande lemah.

513
00:40:36,960 --> 00:40:41,600
Dia tak cukup berani
menjadi raja seperti ayahnya.

514
00:40:56,600 --> 00:40:57,640
Ada apa?

515
00:41:00,280 --> 00:41:02,360
Beta tanya diri beta soalan yang sama.

516
00:41:05,600 --> 00:41:08,920
Beta rasa seperti merampas hak orang lain.

517
00:41:11,520 --> 00:41:14,520
- Tuanku diundi sebagai Ratu.
- Pemangku Ratu.

518
00:41:16,200 --> 00:41:17,400
Bermakna tiada kuasa.

519
00:41:18,320 --> 00:41:20,640
Beta akan memegang
takhta untuk anak Mbande.

520
00:41:21,400 --> 00:41:24,480
Semua tindakan beta akan dicabar

521
00:41:24,480 --> 00:41:27,160
oleh mereka yang tak percaya
beta layak menaiki takhta.

522
00:41:27,160 --> 00:41:30,080
Portugis akan guna penentang beta
untuk kelebihan mereka.

523
00:41:32,600 --> 00:41:35,640
Beta akan memimpin
tanpa sesiapa mengikuti beta.

524
00:41:37,960 --> 00:41:39,520
Seperti wanita yang berjalan-jalan.

525
00:41:44,840 --> 00:41:46,200
Tuanku mahu apa?

526
00:41:50,960 --> 00:41:51,960
Kuasa.

527
00:41:54,680 --> 00:41:58,680
Kuasa yang akan
mengubah hidup rakyat beta.

528
00:41:59,640 --> 00:42:02,120
Kuasa yang Portugis tak boleh abaikan.

529
00:42:05,960 --> 00:42:08,360
Kuasa tak diberikan, Njinga.

530
00:42:09,600 --> 00:42:10,920
Ia dirampas.

531
00:42:24,000 --> 00:42:26,760
Apabila Mbande mati,
dia meninggalkan seorang waris.

532
00:42:26,760 --> 00:42:28,080
Anak lelaki yang berusia tujuh tahun.

533
00:42:28,080 --> 00:42:31,160
Tapi kerana dia masih muda,
Njinga menjadi Pemangku Ratu

534
00:42:31,160 --> 00:42:34,760
sehingga anak itu berusia 18 tahun
dan mampu mengambil alih.

535
00:42:36,080 --> 00:42:37,600
Pusingkan pinggul ke arah tujahan.

536
00:42:37,600 --> 00:42:40,880
Anak Mbande dihantar
untuk tinggal bersama Kasa,

537
00:42:40,880 --> 00:42:43,720
ketua Imbangala dan sekutu lama Njinga,

538
00:42:43,720 --> 00:42:46,120
di mana dia berlatih
untuk menjadi pahlawan.

539
00:42:46,800 --> 00:42:47,800
Pinggul. Bagus.

540
00:42:49,640 --> 00:42:50,960
Kasa.

541
00:42:54,040 --> 00:42:55,280
Puteri Njinga.

542
00:42:56,720 --> 00:42:59,400
Ratu Njinga sekarang.

543
00:43:02,800 --> 00:43:05,280
Njinga perlu cepat adakan
pakatan yang kuat.

544
00:43:05,280 --> 00:43:09,400
Kasa yang bertarung bersamanya
sebelum ini mungkin berguna baginya.

545
00:43:11,040 --> 00:43:13,440
Sapalah mak cik awak. Pergilah.

546
00:43:14,920 --> 00:43:17,720
Dia pemalu, tapi mampu
berlatih dengan baik.

547
00:43:18,240 --> 00:43:20,320
Pergi berlatih. Pergilah.

548
00:43:21,480 --> 00:43:23,240
Saya akan jadikannya pahlawan.

549
00:43:23,800 --> 00:43:27,080
Saya tak risau tentang anak saudara saya.
Saya mahu seseorang yang lebih tua.

550
00:43:27,800 --> 00:43:28,800
Seorang suami.

551
00:43:35,360 --> 00:43:36,680
Awak serius.

552
00:43:37,600 --> 00:43:38,960
Saya tak boleh.

553
00:43:39,880 --> 00:43:42,000
Walaupun untuk takhta?

554
00:43:44,160 --> 00:43:45,800
Berapa berat takhta ini?

555
00:43:47,440 --> 00:43:48,400
Amat berat.

556
00:43:49,240 --> 00:43:53,440
Saya akan bina empayar yang
lebih besar daripada Congo.

557
00:43:54,360 --> 00:43:56,360
Saya akan jadikan awak rajanya.

558
00:43:57,480 --> 00:44:00,520
Melainkan awak tak nak,
saya akan tawarkan kepada Kasanje.

559
00:44:00,520 --> 00:44:02,560
Jangan sebut nama itu di sini.

560
00:44:08,520 --> 00:44:09,600
Kenapa saya?

561
00:44:10,200 --> 00:44:11,920
Awak beri saya tempat perlindungan.

562
00:44:13,200 --> 00:44:15,400
Askar-askar awak membantu saya
melawan orang Portugis.

563
00:44:15,880 --> 00:44:17,840
Sudah tentu saya jumpa awak dahulu.

564
00:44:19,360 --> 00:44:21,680
Tapi bercakap sebagai wanita,

565
00:44:22,320 --> 00:44:23,480
awak muda...

566
00:44:24,600 --> 00:44:28,280
sedap mata memandang
dengan stamina macam lembu.

567
00:44:30,680 --> 00:44:33,960
Kenapa wanita sebaya awak
tahu tentang perkara begitu?

568
00:44:34,640 --> 00:44:35,720
Aduhai,

569
00:44:36,680 --> 00:44:41,280
ada beberapa perkara yang
hanya wanita sebaya saya tahu.

570
00:45:02,960 --> 00:45:07,160
Dia memikat Kasa, mempamerkan
kasih sayangnya di khalayak ramai,

571
00:45:07,160 --> 00:45:09,560
menggunakan kekayaannya
untuk memberi Kasa hadiah.

572
00:45:09,560 --> 00:45:11,760
Kasa bersetuju untuk mengahwininya.

573
00:46:13,760 --> 00:46:16,120
Saya percaya Njinga perlu
menjauhkan dirinya

574
00:46:16,120 --> 00:46:17,840
daripada menjadi manusia.

575
00:46:21,920 --> 00:46:24,800
Apa ini?

576
00:46:24,800 --> 00:46:29,400
Apabila anak saudaranya mati,
Njinga mengambil alih kuasanya.

577
00:46:30,880 --> 00:46:34,040
Dia bangkit sebagai pemerintah rakyatnya.

578
00:46:34,040 --> 00:46:35,200
Apa ini?

579
00:46:36,240 --> 00:46:37,360
Imbangala!

580
00:46:38,760 --> 00:46:41,520
Njinga!

581
00:47:54,520 --> 00:47:59,520
{\an8}Terjemahan sari kata oleh Haziqah Hamidun