1
00:00:12,160 --> 00:00:14,400
Roda sejarah berputar sekali lagi
2
00:00:14,400 --> 00:00:16,240
di Kerajaan Ndongo.
3
00:00:23,720 --> 00:00:25,800
Abang Njinga telah meninggal dunia.
4
00:00:29,600 --> 00:00:32,160
Hubungannya dengan Kasa,
pahlawan Imbangala,
5
00:00:32,160 --> 00:00:35,000
telah musnah,
perkahwinan mereka dibatalkan.
6
00:00:35,000 --> 00:00:36,800
Njinga!
7
00:00:38,040 --> 00:00:40,920
Akibat mengambil nyawa
bakal raja yang muda
8
00:00:40,920 --> 00:00:42,480
pada hari perkahwinan mereka.
9
00:00:45,400 --> 00:00:47,000
Tindakan yang perlu,
10
00:00:47,000 --> 00:00:50,200
untuk ambil alih kuasa
dan teruskan rancangannya...
11
00:00:51,840 --> 00:00:56,360
menghalau orang Portugis
dari Ndongo selama-lamanya.
12
00:00:58,240 --> 00:01:00,240
Semua hutang telah dibayar.
13
00:01:01,240 --> 00:01:03,240
Kini, tuankulah ratu.
14
00:01:11,880 --> 00:01:15,480
Daulat Ratu Njinga!
15
00:01:32,040 --> 00:01:34,200
- Njinga!
- Njinga!
16
00:01:34,200 --> 00:01:36,320
RATU AFRIKA
17
00:01:57,960 --> 00:02:01,840
KEPULAUAN KINDONGA
18
00:02:10,360 --> 00:02:12,760
Pasar nampak berbeza hari ini.
19
00:02:13,720 --> 00:02:15,720
Mereka bukan pedagang biasa, kakanda.
20
00:02:16,600 --> 00:02:18,960
Sekarang pada usia 42 tahun,
21
00:02:18,960 --> 00:02:22,680
{\an8}Njinga ialah ratu.
Dia pemerintah kerajaan ini.
22
00:02:22,680 --> 00:02:27,840
{\an8}Akhirnya dia bertanggungjawab
atas nasib kerajaannya, Ndongo.
23
00:02:29,920 --> 00:02:31,440
Di Kerajaan Ndongo,
24
00:02:31,440 --> 00:02:34,480
dari pangkalan tenteranya yang selamat
di Kepulauan Kindonga,
25
00:02:34,480 --> 00:02:38,840
{\an8}Njinga memerintah dengan adik-adiknya,
Kambu dan Funji di sisinya.
26
00:02:38,840 --> 00:02:41,560
Ramai daripada mereka
datang kerana seruan kakanda.
27
00:02:43,200 --> 00:02:45,600
Pengintip kata
seluruh kampung telah membalas,
28
00:02:46,640 --> 00:02:49,480
hantar orang yang paling
berkebolehan kepada kakanda.
29
00:02:50,440 --> 00:02:53,280
Njinga cuba mengembangkan tenteranya
30
00:02:53,280 --> 00:02:55,720
dengan mendekati rakyat dan berkata,
31
00:02:55,720 --> 00:02:57,720
"Biar beta menjadi ratu kamu."
32
00:02:57,720 --> 00:03:01,440
{\an8}Penampilan dirinya
sebagai pemerintah yang ingkar
33
00:03:01,440 --> 00:03:03,080
{\an8}menarik perhatian mereka,
34
00:03:03,080 --> 00:03:07,240
terutamanya yang rasa
perhambaan dan keganasan Portugis
35
00:03:07,240 --> 00:03:10,200
benar-benar menjejaskan
komuniti mereka pada masa itu.
36
00:03:10,200 --> 00:03:14,400
{\an8}Dia bina tempat perlindungan
bukan saja untuk rakyatnya,
37
00:03:14,400 --> 00:03:16,040
tapi rakyat puak lain.
38
00:03:23,400 --> 00:03:24,440
Mereka siapa?
39
00:03:26,240 --> 00:03:27,640
Mereka tiba pagi tadi.
40
00:03:28,680 --> 00:03:29,840
Sendiri?
41
00:03:31,200 --> 00:03:33,480
Keluarga mereka dibunuh.
42
00:03:36,320 --> 00:03:38,240
Orang Portugis menyerang kampung mereka.
43
00:03:38,800 --> 00:03:41,880
Mereka yang tak dibunuh dibawa ke Luanda.
44
00:03:43,000 --> 00:03:45,200
Mereka bersembunyi
di dalam semak selama tiga hari.
45
00:04:02,920 --> 00:04:04,000
Kamu selamat sekarang.
46
00:04:13,400 --> 00:04:14,520
Kematian berdarah...
47
00:04:15,480 --> 00:04:17,560
terlalu bagus untuk Gabenor Sousa.
48
00:04:17,560 --> 00:04:20,320
Kita masih tak cukup orang
untuk hancurkan Sousa.
49
00:04:20,320 --> 00:04:21,560
- Dia tak henti-henti.
- Ya.
50
00:04:21,560 --> 00:04:24,560
Terima kasih, Funji.
Kakanda tahu sikapnya. Tak perlu ingatkan.
51
00:04:24,560 --> 00:04:27,000
Adinda cuma kata dia ada orang yang...
52
00:04:27,000 --> 00:04:28,200
Manusia.
53
00:04:28,200 --> 00:04:29,480
Bukan dewa.
54
00:04:30,240 --> 00:04:33,400
Walaupun kita tak ramai,
kita masih boleh cederakan mereka.
55
00:04:33,400 --> 00:04:34,440
Bagaimana?
56
00:04:35,000 --> 00:04:37,720
Mereka ini kebanyakannya
petani, nelayan, bukan askar.
57
00:04:39,480 --> 00:04:41,600
Jadi, menyerah jika adinda
berputus asa, Funji.
58
00:04:42,200 --> 00:04:44,200
Njinga, bertimbang rasalah.
59
00:04:44,200 --> 00:04:45,600
Tak boleh.
60
00:04:46,560 --> 00:04:49,280
Adinda mungkin nampak
orang awam dan yang tertindas.
61
00:04:49,280 --> 00:04:54,000
Kakanda nampak tentera tempatan yang
sedia mempertahankan tanah mereka.
62
00:04:55,760 --> 00:05:00,040
Jangan pandang rendah kemampuan
seseorang yang berjuang demi keluarga.
63
00:05:01,720 --> 00:05:03,920
Terutamanya apabila
mereka takkan rugi apa-apa.
64
00:05:06,920 --> 00:05:08,640
Jangan terasa dengan kekecewaannya.
65
00:05:10,000 --> 00:05:12,040
Dia bercakap sebagai raja...
66
00:05:13,240 --> 00:05:15,240
dengan beban rakyat di bahunya,
67
00:05:15,760 --> 00:05:17,760
bukan sebagai kakanda kita.
68
00:05:20,240 --> 00:05:21,320
Adinda tahu.
69
00:05:30,080 --> 00:05:34,840
Dia tak percaya perhambaan
Portugis dibenarkan
70
00:05:34,840 --> 00:05:37,320
dan rakyatnya boleh ditawan.
71
00:05:37,320 --> 00:05:41,720
Jadi, dia akan guna setiap cara yang ada.
72
00:05:46,200 --> 00:05:48,200
Satu perkara yang Njinga sedar,
73
00:05:48,200 --> 00:05:49,720
dengan bijak ialah
74
00:05:49,720 --> 00:05:52,920
dia mahu orang mempertikaikan
tindakan orang Portugis.
75
00:05:54,440 --> 00:05:59,080
Dia menghantar utusannya
ke pelbagai wilayah di Ndongo,
76
00:05:59,080 --> 00:06:00,880
dia menggalakkan mereka memberontak
77
00:06:00,880 --> 00:06:03,160
dan menyertainya menentang Portugis.
78
00:06:06,280 --> 00:06:10,160
Hamba di ladang Portugis
beramai-ramai melarikan diri.
79
00:06:11,440 --> 00:06:13,320
Askar yang diperhambakan,
80
00:06:13,320 --> 00:06:16,760
sebahagian daripada tentera Portugis
telah melarikan diri.
81
00:06:19,320 --> 00:06:22,800
Dalam gerakan yang
menunjukkan kehebatan taktiknya,
82
00:06:22,800 --> 00:06:24,520
Njinga menyekat jalan
83
00:06:24,520 --> 00:06:26,400
dan ini mengganggu pasar
84
00:06:26,400 --> 00:06:29,040
peneroka Portugis membeli hamba.
85
00:06:30,640 --> 00:06:33,080
Memusnahkan rangkaian ini
menghalang orang Portugis
86
00:06:33,080 --> 00:06:35,560
daripada membawa orang yang
dijadikan hamba ke Luanda,
87
00:06:35,560 --> 00:06:40,280
pangkalan Portugis di mana tahanan
dibawa ke ladang pantai,
88
00:06:40,280 --> 00:06:43,280
menjadi askar hamba
atau dihantar keluar dari Afrika
89
00:06:43,280 --> 00:06:45,520
ke perdagangan hamba rentas Atlantik.
90
00:06:46,200 --> 00:06:49,640
PELABUHAN LUANDA
91
00:06:58,080 --> 00:07:01,400
Di Luanda, gabenor baharu, Fernão de Sousa
92
00:07:01,400 --> 00:07:04,480
berang dengan kerugian besar.
93
00:07:05,040 --> 00:07:07,360
Gabenor baharu itu bukan saja melihat
94
00:07:07,360 --> 00:07:10,200
tenteranya berkurangan,
95
00:07:10,200 --> 00:07:13,280
tapi penglibatannya
dalam perdagangan hamba berkurangan
96
00:07:13,280 --> 00:07:15,440
kerana aktiviti Njinga.
97
00:07:28,560 --> 00:07:30,520
Pihak Portugis berang.
98
00:07:30,520 --> 00:07:33,880
Gangguan ini meletakkan Njinga
dalam pemerhatian mereka.
99
00:07:35,880 --> 00:07:38,320
Dia tak kelihatan gembira, kakanda.
100
00:07:38,320 --> 00:07:39,400
Bagus.
101
00:07:40,560 --> 00:07:42,720
Jika dia marah,
dia tak dapat mengawal keadaan.
102
00:07:47,400 --> 00:07:50,920
Walaupun Portugis mempunyai
tentera yang lebih kuat,
103
00:07:50,920 --> 00:07:55,320
mereka masih rasa lebih baik berunding
104
00:07:55,320 --> 00:07:57,840
daripada menggunakan kekerasan
105
00:07:57,840 --> 00:08:00,640
kerana itu mengurangkan jumlah mereka.
106
00:08:12,800 --> 00:08:17,640
Utusan Tuan Yang Terutama,
Gabenor de Sousa.
107
00:08:18,480 --> 00:08:20,120
Kamu dialu-alukan.
108
00:08:20,120 --> 00:08:21,280
Saya bawa pesanan.
109
00:08:22,760 --> 00:08:26,000
Saya bawa arahan daripada Gabenor.
110
00:08:27,200 --> 00:08:30,400
Kembalikan hartanya serta-merta.
111
00:08:30,400 --> 00:08:32,400
Harta? Harta apa?
112
00:08:32,400 --> 00:08:33,840
Hamba.
113
00:08:33,840 --> 00:08:35,480
Hamba Portugal...
114
00:08:35,480 --> 00:08:38,480
Awak tahu harta apa yang saya maksudkan,
115
00:08:38,480 --> 00:08:39,799
sejak awak dan...
116
00:08:47,640 --> 00:08:48,799
Teruskan.
117
00:08:51,800 --> 00:08:53,280
Sejak awak dan...
118
00:08:54,040 --> 00:08:55,320
askar-askar awak...
119
00:08:56,320 --> 00:08:59,760
mengganggu setiap
pasar hamba dari sini ke Luanda.
120
00:09:00,520 --> 00:09:03,840
Awak ambil harta yang bukan milik awak.
121
00:09:05,040 --> 00:09:07,040
Hamba-hamba itu milik Gabenor.
122
00:09:08,120 --> 00:09:09,560
Sila...
123
00:09:09,560 --> 00:09:13,240
beritahu Gabenor yang saya
sudi memulangkan hartanya...
124
00:09:14,240 --> 00:09:15,320
hamba-hambanya.
125
00:09:17,120 --> 00:09:18,200
Bagus.
126
00:09:18,800 --> 00:09:21,200
Saya akan kembali dan beritahu...
127
00:09:21,200 --> 00:09:22,960
Cuma masalahnya...
128
00:09:24,520 --> 00:09:25,760
saya tiada hamba.
129
00:09:26,520 --> 00:09:27,640
Apa?
130
00:09:28,120 --> 00:09:30,440
Saya tiada sebarang hamba.
131
00:09:31,960 --> 00:09:33,880
Apa maksud awak, tiada hamba?
132
00:09:33,880 --> 00:09:36,680
- Mustahil awak jual...
- Saya tak pernah ada...
133
00:09:37,360 --> 00:09:38,640
sebarang hamba.
134
00:09:39,600 --> 00:09:40,560
Lihat sekeliling.
135
00:09:42,320 --> 00:09:44,760
{\an8}Kamu nampak hamba di sini?
136
00:09:47,120 --> 00:09:49,800
Jika nampak, cakaplah.
137
00:09:51,320 --> 00:09:54,040
Saya sudi kembalikan
mereka kepada Gabenor.
138
00:09:58,640 --> 00:09:59,480
Cakaplah!
139
00:10:05,400 --> 00:10:10,120
Nampak hamba di sini?
140
00:10:14,760 --> 00:10:18,960
Beritahu Gabenor tiada hamba di sini...
141
00:10:20,080 --> 00:10:22,240
di kerajaan saya.
142
00:10:26,480 --> 00:10:29,640
Tolong iringi tetamu kita
ke jalan dengan selamat.
143
00:10:31,960 --> 00:10:33,280
Hari hampir gelap.
144
00:10:35,040 --> 00:10:36,880
Kami tak nak kamu sesat.
145
00:10:38,360 --> 00:10:41,880
Menjadi harta orang lain.
146
00:10:42,680 --> 00:10:43,840
Betul?
147
00:10:48,760 --> 00:10:52,640
Kita berdua tahu Gabenor takkan gembira.
148
00:10:59,800 --> 00:11:00,880
Biarlah.
149
00:11:07,760 --> 00:11:10,480
Ini kali pertama dalam berdekad-dekad
150
00:11:10,480 --> 00:11:13,440
Ndongo ada kelebihan menentang Portugis
151
00:11:13,440 --> 00:11:17,040
di mana Ndongo kuasa yang disegani.
152
00:11:21,800 --> 00:11:25,480
PELABUHAN LUANDA
153
00:11:29,360 --> 00:11:30,960
Orang Portugis ketakutan.
154
00:11:31,960 --> 00:11:34,760
Ia menjejaskan Empayar Portugis
secara keseluruhan.
155
00:11:36,400 --> 00:11:39,160
Ia bukan saja tentang penaklukan Ndongo.
156
00:11:39,160 --> 00:11:41,480
Ia tentang pemilikan
jajahan mereka di Brazil,
157
00:11:41,480 --> 00:11:45,520
pada masa itu merupakan
salah satu koloni terkaya di dunia.
158
00:11:45,520 --> 00:11:49,640
Mereka perlukan buruh yang
diperhambakan untuk gula, emas putih,
159
00:11:49,640 --> 00:11:54,640
salah satu komoditi yang
paling menguntungkan pada abad ke-17.
160
00:11:56,360 --> 00:12:00,680
Tapi kini, perkara yang beri tamparan
besar bagi pedagang hamba Portugis,
161
00:12:00,680 --> 00:12:03,720
Njinga bukan saja memenangi hati
orang yang diperhambakan,
162
00:12:03,720 --> 00:12:07,640
dia juga membawa kelas bangsawan
dipanggil soba bersama.
163
00:12:08,280 --> 00:12:13,160
Orang Portugis menggunakan keganasan
politik untuk mewujudkan perikatan
164
00:12:13,160 --> 00:12:15,440
dan supaya orang takut
untuk menentang mereka.
165
00:12:16,040 --> 00:12:20,480
Mereka bergantung pada soba,
sekutu Afrika untuk hantar hamba
166
00:12:20,480 --> 00:12:25,000
dan disebabkan penentangan Njinga
terhadap pemerintahan Portugis,
167
00:12:25,000 --> 00:12:28,840
Soba menafikan penghantaran
ufti itu kepada orang Portugis.
168
00:12:33,840 --> 00:12:35,640
Kita tiada sebarang ufti.
169
00:12:36,640 --> 00:12:40,280
Soba terus berduyun-duyun
mengikuti Njinga.
170
00:12:41,640 --> 00:12:44,520
Jika berterusan, kita takkan
ada hamba untuk diperkatakan.
171
00:12:45,000 --> 00:12:46,400
Sepatutnya...
172
00:12:47,560 --> 00:12:49,040
orang gasar itu...
173
00:12:49,720 --> 00:12:53,200
patut berada di dalam kapal hamba
dalam perjalanan ke Salvador
174
00:12:53,680 --> 00:12:56,960
bersama rakan-rakan seperjuangannya,
175
00:12:56,960 --> 00:12:59,960
pencuri tak guna itu!
176
00:13:00,640 --> 00:13:03,680
Njinga tak tahu apa yang akan menimpanya.
177
00:13:04,960 --> 00:13:09,680
Kita akan lepaskan kemarahan Portugal
kepada wanita pagan itu
178
00:13:09,680 --> 00:13:12,520
sehingga dia tiada tempat lagi
179
00:13:12,520 --> 00:13:16,520
untuk bersembunyi
di tempat yang teruk ini!
180
00:13:18,000 --> 00:13:19,280
Apa saja yang diperlukan.
181
00:13:28,600 --> 00:13:33,920
Njinga membahayakan prospek
orang Portugis di rantau ini
182
00:13:33,920 --> 00:13:38,120
sehingga mereka memutuskan
untuk menghapuskan masalah,
183
00:13:38,120 --> 00:13:40,160
Njinga serta-merta.
184
00:13:40,160 --> 00:13:43,080
Dia musuh awam nombor satu.
185
00:13:43,080 --> 00:13:45,880
Inilah saat Gabenor Fernão de Sousa
186
00:13:45,880 --> 00:13:49,800
menerima kebenaran daripada Gereja Katolik
187
00:13:50,320 --> 00:13:54,320
untuk melancarkan
"perang suci yang adil" menentangnya.
188
00:13:55,280 --> 00:14:00,760
KEPULAUAN KINDONGA
189
00:14:05,320 --> 00:14:08,560
Tuan-tuan, hutan ini dipenuhi orang gasar.
190
00:14:09,120 --> 00:14:10,640
Ganjaran kita dah hampir.
191
00:14:10,640 --> 00:14:12,480
Saya nak kamu masuk dari barat...
192
00:14:13,240 --> 00:14:16,040
dan yang lain, ikut saya dari belakang.
193
00:14:16,960 --> 00:14:18,560
Hari ini, kita ambil hadiah kita.
194
00:14:20,200 --> 00:14:23,600
Orang Portugis memulakan kempen
ketenteraan menentang Njinga.
195
00:14:23,600 --> 00:14:25,120
KEPULAUAN KINDONGA
196
00:14:25,120 --> 00:14:28,600
Dalam tempoh dua bulan,
mereka menawan kawasannya
197
00:14:28,600 --> 00:14:31,960
dan akhirnya mengelilingi kubunya
di Kepulauan Kindonga.
198
00:15:06,560 --> 00:15:08,120
Mereka lebih kuat daripada kita.
199
00:15:11,000 --> 00:15:11,840
Berundur!
200
00:15:12,560 --> 00:15:15,480
Berundur ke semak sekarang!
201
00:15:16,480 --> 00:15:18,440
Portugis tak henti-henti menyerang.
202
00:15:18,440 --> 00:15:21,360
Dia fikir dia boleh halang mereka,
tapi sebenarnya tak boleh.
203
00:15:27,880 --> 00:15:30,880
Kuasa senjata Portugis
terlalu kuat untuk Njinga.
204
00:15:30,880 --> 00:15:32,600
Dia kehilangan ramai pahlawannya.
205
00:15:34,000 --> 00:15:38,720
Ancaman bagi Njinga dan rakyatnya
adalah penghapusan,
206
00:15:38,720 --> 00:15:40,480
kemusnahan sepenuhnya.
207
00:15:56,840 --> 00:15:59,520
Membentuk tempat persembunyian hutan
di Kepulauan Kindonga,
208
00:15:59,520 --> 00:16:02,600
Njinga tahu peluang
untuk menang adalah tipis.
209
00:16:02,600 --> 00:16:07,200
Dia mesti memutuskan sama ada terus
berjuang atau berundur dan bina semula.
210
00:16:08,880 --> 00:16:10,520
De Sousa menambah bilangan tenteranya.
211
00:16:10,520 --> 00:16:12,240
Malah ada khabar angin
tentang ganjaran untuk...
212
00:16:12,240 --> 00:16:14,160
Bakul berisi tangan,
213
00:16:14,160 --> 00:16:16,880
hidung dan kepala rakyat beta.
214
00:16:19,520 --> 00:16:20,880
Bahagian badan tuanku juga.
215
00:16:24,080 --> 00:16:26,080
Tindak balas berskala begini
216
00:16:26,760 --> 00:16:28,680
bermakna tuanku musuh yang menggerunkan.
217
00:16:29,560 --> 00:16:32,200
Tindakan mereka lebih kuat
daripada kata-kata mereka.
218
00:16:32,200 --> 00:16:33,800
Mereka cakap apa?
219
00:16:37,560 --> 00:16:39,080
Mereka pembunuh yang dahagakan darah,
220
00:16:40,080 --> 00:16:41,840
tamak dan kejam?
221
00:16:42,800 --> 00:16:45,480
Mereka kata tuanku adalah ratu.
222
00:16:46,520 --> 00:16:49,200
Sah, berkuasa, disayangi.
223
00:16:50,440 --> 00:16:52,440
Terlalu bahaya untuk hidup.
224
00:16:52,440 --> 00:16:53,880
Bukankah itu yang tuanku nak?
225
00:16:54,880 --> 00:16:57,120
Supaya mereka tahu dan akui diri tuanku?
226
00:16:58,400 --> 00:16:59,800
Jadi...
227
00:16:59,800 --> 00:17:01,280
hajat tuanku dah tertunai.
228
00:17:01,280 --> 00:17:02,720
Apa yang beta ada...
229
00:17:04,040 --> 00:17:06,280
tentera yang sakit,
230
00:17:07,080 --> 00:17:09,119
lemah dan keletihan.
231
00:17:13,119 --> 00:17:15,359
Beta tahu mereka akan setia
hingga ke akhirnya.
232
00:17:16,079 --> 00:17:17,359
Tapi bukan begini.
233
00:17:19,240 --> 00:17:21,640
Tidak apabila Portugis boleh
menghidu kelemahan kita.
234
00:17:23,839 --> 00:17:25,640
Nenek moyang kita cakap apa?
235
00:17:26,680 --> 00:17:28,960
Mereka tak boleh bawa kita
sejauh ini untuk gagal.
236
00:17:37,720 --> 00:17:39,640
Kita tahu daripada rekod sejarah,
237
00:17:39,640 --> 00:17:43,520
{\an8}dia perlu berundur, tapi dia tak boleh
buat begitu tanpa jatuhkan air mukanya.
238
00:17:43,520 --> 00:17:46,840
{\an8}Jadi, dia putuskan untuk berunding
dengan nenek moyang,
239
00:17:46,840 --> 00:17:48,560
terutamanya mendiang abangnya.
240
00:17:49,880 --> 00:17:51,400
Ngola Mbande.
241
00:17:52,320 --> 00:17:53,920
Tuanku nampak lebih banyak daripada kami.
242
00:17:55,240 --> 00:17:56,800
Lebih jauh daripada yang kami boleh.
243
00:17:57,840 --> 00:17:59,000
Bimbing kami.
244
00:18:05,160 --> 00:18:06,320
Apa katanya?
245
00:18:07,520 --> 00:18:08,480
Sabar.
246
00:18:16,640 --> 00:18:20,200
Kakanda tuanku kata tuanku perlu
hidup untuk berjuang, anakku.
247
00:18:22,960 --> 00:18:28,040
Mereka kata, "Hidup dulu
dan berjuang nanti."
248
00:18:39,360 --> 00:18:40,800
Kita tak boleh duduk di sini.
249
00:18:42,640 --> 00:18:44,200
Jika lebih ramai askar datang
250
00:18:44,680 --> 00:18:46,520
dan nenek moyang telah bersetuju...
251
00:18:47,720 --> 00:18:49,120
kita patut berundur...
252
00:18:51,440 --> 00:18:53,560
maka kita kena bertolak malam ini.
253
00:18:54,600 --> 00:18:57,000
Dalam gelap, terlalu bahaya
untuk menunggu.
254
00:18:58,840 --> 00:18:59,920
Kejutkan mereka.
255
00:19:01,120 --> 00:19:03,040
Nenek moyang telah bersuara.
256
00:19:03,800 --> 00:19:07,200
Njinga menggunakan
kerohaniannya secara strategik
257
00:19:07,200 --> 00:19:10,560
untuk menunjukkan kepada rakyat Ndongo,
dikenali sebagai orang Mbundu
258
00:19:10,560 --> 00:19:12,600
bahawa pengetahuan
dan kuasa nenek moyangnya
259
00:19:12,600 --> 00:19:15,920
yang memberitahunya
keputusan politik dan strategik.
260
00:19:27,080 --> 00:19:30,080
Njinga dan rombongannya melarikan diri.
261
00:19:31,480 --> 00:19:33,560
Dia buat keputusan yang sangat sukar,
262
00:19:33,560 --> 00:19:37,080
meninggalkan adik-adiknya
di Kepulauan Kindonga
263
00:19:37,080 --> 00:19:39,400
{\an8}di kem perang
demi keselamatan mereka sendiri.
264
00:19:42,640 --> 00:19:45,760
Pada ketika ini, orang Portugis
menawan sebahagian besar
265
00:19:45,760 --> 00:19:47,840
kerajaan Njinga, Ndongo.
266
00:19:49,480 --> 00:19:51,040
Demi melindungi rakyatnya,
267
00:19:51,040 --> 00:19:53,200
dia perlu menggunakan diplomasi.
268
00:19:55,800 --> 00:19:57,680
Dia fikir dia siapa?
269
00:20:01,440 --> 00:20:05,240
Pada 1626, Njinga menghantar Mwene Lumbo,
270
00:20:05,240 --> 00:20:08,280
pegawai tertinggi dan diplomat tertinggi
kepada Portugis,
271
00:20:08,280 --> 00:20:10,280
untuk cuba buat rundingan damai.
272
00:20:11,120 --> 00:20:13,640
Saya berterima kasih kerana sudi bertemu.
273
00:20:14,280 --> 00:20:16,920
Dengan keizinan awak,
izinkan saya memperkenalkan diri.
274
00:20:17,560 --> 00:20:18,920
Saya Mwene Lumbo,
275
00:20:19,880 --> 00:20:22,560
utusan khas bagi Yang Amat Mulia
276
00:20:22,560 --> 00:20:24,240
Ratu Njinga dari Ndongo.
277
00:20:25,400 --> 00:20:29,480
Dia menghantar pegawai tertinggi
kerana ini tanda hormat baginya.
278
00:20:29,480 --> 00:20:31,720
Dia berharap dapat membawa Portugis
279
00:20:31,720 --> 00:20:33,480
ke meja rundingan.
280
00:20:34,200 --> 00:20:37,960
Ratu Njinga kirim salam
kepada Tuan Yang Terutama.
281
00:20:38,800 --> 00:20:40,320
Dia arahkan saya untuk maklumkan
282
00:20:40,920 --> 00:20:43,160
dia akan buka semula jalan ke pasar...
283
00:20:44,120 --> 00:20:47,120
sebagai balasan
mengiktirafnya sebagai ratu.
284
00:20:48,720 --> 00:20:50,040
Kami tawarkan ufti ini...
285
00:20:51,480 --> 00:20:53,720
sebagai tanda muhibah daripada ratu saya.
286
00:20:58,200 --> 00:20:59,440
Dengan janji lebih lagi,
287
00:20:59,920 --> 00:21:03,200
jika kita capai penyelesaian
yang dipersetujui bersama.
288
00:21:19,480 --> 00:21:20,880
Sila tunjukkan tetamu kita...
289
00:21:21,920 --> 00:21:26,120
bagaimana rupa penyelesaian yang
dipersetujui bersama.
290
00:21:54,920 --> 00:21:56,840
Mereka memenjarakan Mwene Lumbo
291
00:21:56,840 --> 00:21:59,360
dan kemudian,
membunuhnya di khalayak ramai.
292
00:22:00,560 --> 00:22:02,960
Tapi pihak Portugis belum selesai lagi.
293
00:22:02,960 --> 00:22:05,160
Portugis akan buat apa saja
294
00:22:05,160 --> 00:22:08,960
untuk memastikan
dia tak dapat teruskan misinya.
295
00:22:11,240 --> 00:22:16,240
Jadi, mereka perlu cari kelemahan yang
boleh menghakis kuasa Njinga dari dalam.
296
00:22:21,240 --> 00:22:22,360
Tuanku.
297
00:22:24,880 --> 00:22:26,640
Cakap! Apa yang berlaku?
298
00:22:26,640 --> 00:22:29,160
Orang Portugis memusnahkan Kilombo.
299
00:22:31,400 --> 00:22:32,880
Ramai yang terkorban.
300
00:22:33,360 --> 00:22:34,640
Funji, Kambu...
301
00:22:35,600 --> 00:22:37,520
Adinda beta. Mereka pula?
302
00:22:39,000 --> 00:22:40,240
Mereka telah diculik.
303
00:22:45,960 --> 00:22:47,040
Mereka apa?
304
00:23:03,120 --> 00:23:04,200
Tidak.
305
00:23:06,920 --> 00:23:08,360
Tidak, tolonglah.
306
00:23:10,080 --> 00:23:12,360
Nenek moyang, tolonglah.
307
00:23:12,360 --> 00:23:13,640
Tidak.
308
00:23:13,640 --> 00:23:15,920
Tolonglah, jangan.
309
00:23:15,920 --> 00:23:18,880
Adik-adiknya ditangkap dan ditawan
310
00:23:18,880 --> 00:23:21,680
oleh orang Portugis sebagai tawar-menawar.
311
00:23:23,360 --> 00:23:26,640
Adik-adiknya adalah dua hubungan
paling rapat dalam hidupnya.
312
00:23:28,200 --> 00:23:29,200
Ia amat menakutkan.
313
00:23:30,640 --> 00:23:32,480
Mereka diculik oleh pihak Portugis,
314
00:23:33,160 --> 00:23:35,480
yang hanya menunjukkan pengabaian ganas
315
00:23:35,480 --> 00:23:37,880
terhadap ramai pemimpin Ndongo terdahulu.
316
00:23:40,280 --> 00:23:41,240
Cukup.
317
00:23:42,120 --> 00:23:43,520
Bangkit, Njinga.
318
00:23:44,840 --> 00:23:47,120
Nenek moyang tuanku mahu tuanku berdiri.
319
00:23:51,520 --> 00:23:52,680
Ya.
320
00:23:52,680 --> 00:23:53,720
Begitulah.
321
00:23:53,720 --> 00:23:55,520
Hatinya hancur luluh,
322
00:23:55,520 --> 00:23:58,800
dia perlu fikir apa yang perlu dilakukan
323
00:23:58,800 --> 00:24:03,600
dan dia juga perlu sedar
apa yang dia perlu korbankan
324
00:24:03,600 --> 00:24:05,520
untuk mengambil adik-adiknya semula.
325
00:24:10,360 --> 00:24:12,000
Kita berkhemah di sini malam ini.
326
00:24:15,040 --> 00:24:17,040
Esok, kita akan ke Imbangala.
327
00:24:17,040 --> 00:24:18,440
Kita kembali kepada Kasa?
328
00:24:19,160 --> 00:24:21,600
Tidak, Kasa seorang budak.
Beta akan bertemu Ketua Kasanje.
329
00:24:22,600 --> 00:24:24,600
Tuanku, adakah itu tindakan yang wajar?
330
00:24:24,600 --> 00:24:27,040
- Kasanje...
- Dia bukan orang yang boleh dipermainkan.
331
00:24:27,040 --> 00:24:28,440
Beta tiada pilihan.
332
00:24:28,440 --> 00:24:30,080
Dia satu-satunya orang...
333
00:24:31,080 --> 00:24:33,400
yang boleh tunaikan keperluan beta...
334
00:24:34,400 --> 00:24:35,880
untuk melawan Portugis.
335
00:24:37,040 --> 00:24:40,120
Tuanku sanggup terima akibatnya?
336
00:24:42,400 --> 00:24:43,440
Ya.
337
00:24:45,480 --> 00:24:49,480
Kita tak hantar kambing untuk lawan singa.
338
00:24:50,680 --> 00:24:53,040
Beta mahu adinda beta semula.
339
00:24:53,040 --> 00:24:55,560
Beta mahu orang Portugis
keluar dari tanah beta.
340
00:24:55,560 --> 00:24:58,400
Setiap seorang daripada mereka pergi!
341
00:24:59,960 --> 00:25:04,480
Njinga menjadi lemah
selepas tenteranya berkurangan.
342
00:25:04,480 --> 00:25:07,400
Dia perlu membina semula sumber kuasanya.
343
00:25:07,400 --> 00:25:09,400
Dia perlukan orang dan tentera.
344
00:25:09,400 --> 00:25:11,880
Dia mahu seseorang yang boleh membantu
345
00:25:11,880 --> 00:25:16,000
untuk memastikan pihak Portugis
tak lagi mampu membunuh
346
00:25:16,000 --> 00:25:17,560
ahli keluarganya yang lain.
347
00:25:18,800 --> 00:25:22,960
Jadi dalam keadaan terdesak,
dia mengambil langkah drastik,
348
00:25:22,960 --> 00:25:26,480
cuba bersekutu
dengan Kapten Imbangala, Kasanje.
349
00:25:31,520 --> 00:25:36,480
Kasanje ketua orang Imbangala
yang paling berkuasa.
350
00:25:36,480 --> 00:25:40,760
Kuasa Kasanje melangkaui kuasa
pemerintah Imbangala yang lain.
351
00:25:40,760 --> 00:25:44,000
Dia mempunyai tentera seramai 80,000 orang
352
00:25:44,000 --> 00:25:46,840
dan Njinga tahu dia boleh gunakan.
353
00:25:47,640 --> 00:25:52,280
Kasanje dikatakan amat ganas,
kanibal dan berbahaya.
354
00:25:54,240 --> 00:25:58,320
Dia juga musuh lama yang
menyerang Ndongo tujuh tahun lalu.
355
00:26:08,240 --> 00:26:12,520
WILAYAH IMBANGALA
356
00:26:14,000 --> 00:26:16,560
Pada ketika ini, Imbangala Kasanje
357
00:26:16,560 --> 00:26:19,840
bercita-cita untuk meninggalkan
gaya hidup nomad mereka
358
00:26:19,840 --> 00:26:21,480
untuk menjadi lebih menetap.
359
00:26:21,480 --> 00:26:24,120
Mereka berdua mempunyai sesuatu
yang masing-masing mahukan.
360
00:26:24,120 --> 00:26:26,440
Kasanje mempunyai
tentera yang dia perlukan,
361
00:26:26,440 --> 00:26:29,080
Njinga tahu cara membina
kerajaan untuknya.
362
00:26:31,080 --> 00:26:32,600
Itulah jalan terakhir Njinga.
363
00:26:32,600 --> 00:26:36,040
Jika dia boleh memperoleh sekutu,
dia boleh mengukuhkan kuasa
364
00:26:36,040 --> 00:26:39,120
supaya dia menjadi ancaman
terbesar di wilayah itu.
365
00:26:39,120 --> 00:26:41,280
Tuanku anak bonda tuanku.
366
00:26:42,360 --> 00:26:43,400
Maksudnya?
367
00:26:44,760 --> 00:26:46,840
Tuanku fikir itu tugas yang mudah,
368
00:26:46,840 --> 00:26:49,040
bersama lelaki berkuasa
seperti ayahanda tuanku?
369
00:26:50,320 --> 00:26:52,160
Lebih berkuasa daripada yang ini.
370
00:26:56,320 --> 00:26:57,560
Seru bonda tuanku.
371
00:26:58,440 --> 00:27:02,720
Kini tuanku perlu bersatu dengan roh
bonda, bukan ayahanda tuanku.
372
00:27:05,000 --> 00:27:07,280
Dia mungkin Imbangala
373
00:27:08,040 --> 00:27:09,760
yang megah dan gagah,
374
00:27:11,160 --> 00:27:12,520
tapi dia seorang lelaki dulu.
375
00:27:15,320 --> 00:27:18,440
Jadi, beta takkan jumpanya
sebagai raja wanita.
376
00:27:19,080 --> 00:27:20,280
Tapi sebagai ratu.
377
00:27:23,440 --> 00:27:25,520
Sebab beta juga seorang wanita dulu.
378
00:27:29,120 --> 00:27:30,280
Buat masa sekarang.
379
00:28:41,840 --> 00:28:43,240
Saya datang...
380
00:28:44,640 --> 00:28:45,680
mencari perlindungan
381
00:28:46,800 --> 00:28:48,160
dan bersekutu
382
00:28:50,480 --> 00:28:55,680
dengan satu-satunya orang
dalam kerajaan ini yang memang mampu
383
00:28:55,680 --> 00:28:57,480
mengalahkan Portugis.
384
00:28:58,840 --> 00:29:00,360
Njinga yang agung...
385
00:29:01,760 --> 00:29:04,080
mahukan perlindungan saya
daripada pihak Portugis.
386
00:29:06,640 --> 00:29:09,800
Sebagai balasan, saya akan
setia berjuang bersama awak.
387
00:29:10,800 --> 00:29:11,880
Dengan apa?
388
00:29:13,640 --> 00:29:14,520
Dengan...
389
00:29:15,560 --> 00:29:16,520
hati.
390
00:29:19,280 --> 00:29:21,680
Apa saja sumber yang
391
00:29:21,680 --> 00:29:25,240
Ketua Kasanje sanggup berikan kepada saya.
392
00:29:27,920 --> 00:29:31,360
Sudah banyak kali saya
berjuang bersama Imbangala.
393
00:29:32,560 --> 00:29:35,640
Saya tak pernah mengecewakan.
394
00:29:37,120 --> 00:29:38,600
Awak pandai bercakap.
395
00:29:38,600 --> 00:29:40,600
- Terima kasih.
- Tapi kata-kata awak...
396
00:29:41,160 --> 00:29:44,120
tak cukup untuk masuk ke sini.
397
00:29:45,800 --> 00:29:46,960
Apa yang diperlukan?
398
00:29:54,240 --> 00:29:55,640
Saya ada dua syarat.
399
00:29:57,400 --> 00:29:58,720
Pertama, awak jadi isteri saya.
400
00:30:00,480 --> 00:30:03,200
Saya ketua Kilombo ini.
401
00:30:04,720 --> 00:30:07,200
Hanya ada ruang untuk
seorang ketua, bukan dua.
402
00:30:07,680 --> 00:30:09,720
Awak takkan layan saya
seperti awak layan Kasa.
403
00:30:12,840 --> 00:30:13,960
Kedua?
404
00:30:16,320 --> 00:30:17,440
Buang itu.
405
00:30:19,120 --> 00:30:21,120
Saya enggan lihatnya di tangan awak.
406
00:30:21,120 --> 00:30:24,720
Lambang kuasa awak tiada pengaruh di sini.
407
00:30:26,840 --> 00:30:28,800
Njinga ada barang adat,
408
00:30:29,280 --> 00:30:31,800
seperti kebanyakan raja di Afrika.
409
00:30:32,400 --> 00:30:36,280
Beta ada kalung diraja.
Beta ada cokmar diraja.
410
00:30:37,040 --> 00:30:40,560
Njinga ada tali pinggangnya, lunga,
411
00:30:40,560 --> 00:30:44,640
mewakili kuasanya sebagai raja wanita.
412
00:30:47,160 --> 00:30:48,920
Buangnya.
413
00:31:03,240 --> 00:31:07,520
Dia tahu untuk mengukuhkan kedudukan
dan mengambil adik-adiknya semula,
414
00:31:07,520 --> 00:31:09,520
dia harus berkorban.
415
00:31:24,800 --> 00:31:27,920
Salah satu strategi yang dia gunakan
sepanjang hidupnya
416
00:31:27,920 --> 00:31:29,760
adalah dia akan menyesuaikan diri,
417
00:31:29,760 --> 00:31:34,840
menerima aspek budaya yang asing
baginya untuk memperoleh kemahuannya.
418
00:31:34,840 --> 00:31:36,520
Saya rasa itu amat unik
419
00:31:36,520 --> 00:31:37,920
tentang Njinga sebagai ketua.
420
00:31:39,120 --> 00:31:40,760
Awak kata awak mahu berjuang,
421
00:31:42,000 --> 00:31:44,160
memimpin tentera saya.
422
00:31:45,280 --> 00:31:48,480
Awak tak boleh buat begitu tanpa gelaran.
423
00:31:50,520 --> 00:31:53,760
Jadi, saya melantik awak
sebagai Ratu Njinga.
424
00:31:55,200 --> 00:31:57,360
Bentara dan Pahlawan Hebat.
425
00:31:58,520 --> 00:31:59,560
Tapi...
426
00:32:01,040 --> 00:32:02,360
Tapi apa?
427
00:32:05,320 --> 00:32:07,480
- Syarat lagi?
- Awak amat mengenali saya.
428
00:32:09,000 --> 00:32:12,200
- Kita pasangan yang menggerunkan.
- Awak nak apa daripada saya, Kasanje?
429
00:32:12,200 --> 00:32:13,280
Bukan saya saja.
430
00:32:14,560 --> 00:32:15,640
Kita!
431
00:32:26,520 --> 00:32:27,960
Awak mesti angkat Sumpah Darah.
432
00:32:31,000 --> 00:32:32,520
Buktikan awak sebahagian daripada kami.
433
00:32:33,760 --> 00:32:37,480
Buat sekarang dan semua yang
saya janjikan akan jadi milik awak.
434
00:32:52,400 --> 00:32:54,440
Dia perlu membuktikan dirinya
435
00:32:54,440 --> 00:32:58,360
berazam untuk benar-benar
menjadi Imbangala.
436
00:33:00,320 --> 00:33:03,520
Dia perlu melalui satu istiadat.
437
00:33:06,200 --> 00:33:10,040
Dia kena meminum darah manusia.
438
00:33:16,840 --> 00:33:19,960
Detik itu dalam biografi Njinga
439
00:33:19,960 --> 00:33:22,920
paling dibahaskan dalam rekod sejarah
440
00:33:22,920 --> 00:33:25,040
dan dalam mitologi Njinga.
441
00:33:28,760 --> 00:33:33,720
Sejauh mana dia menjadi kanibal Imbangala?
442
00:33:35,080 --> 00:33:36,840
Adakah dia makan daging manusia?
443
00:33:36,840 --> 00:33:39,720
Adakah dia melakukan korban manusia?
444
00:33:43,040 --> 00:33:45,600
{\an8}Sumber Portugis
445
00:33:45,600 --> 00:33:51,200
{\an8}memburuk-burukkan Imbangala
sebagai orang gasar yang kanibal.
446
00:33:51,200 --> 00:33:52,760
Orang Portugis
447
00:33:53,240 --> 00:33:58,600
menggunakan kempen fitnah ini
untuk mencemarkan nama baik Njinga.
448
00:33:58,600 --> 00:34:00,280
Pada pendapat saya,
449
00:34:00,280 --> 00:34:03,960
tiada jantung yang dimakan oleh sesiapa.
450
00:34:03,960 --> 00:34:06,320
Njinga tak makan jantung sesiapa.
451
00:34:20,560 --> 00:34:23,000
Selepas menjadi Kapten Imbangala,
452
00:34:23,000 --> 00:34:27,679
Njinga berfikir
dan berusaha untuk menakluk.
453
00:34:28,239 --> 00:34:29,159
Apa?
454
00:34:33,600 --> 00:34:34,880
Saya mahu satu perkara lagi.
455
00:34:35,440 --> 00:34:36,480
Lagi?
456
00:34:40,840 --> 00:34:41,760
Pangkalan.
457
00:34:43,120 --> 00:34:45,560
Mahu bercakap tentang perang sekarang?
458
00:34:45,560 --> 00:34:46,600
Ya.
459
00:34:49,520 --> 00:34:51,080
Awak sudah ada pangkalan.
460
00:34:52,520 --> 00:34:54,760
- Di sini.
- Saya nak pangkalan sendiri.
461
00:34:56,480 --> 00:35:00,040
Cukup kuat di mana saya boleh
merancang dan membina...
462
00:35:01,320 --> 00:35:04,360
menyerang orang Portugis
di mana ia paling menyakitkan mereka.
463
00:35:06,040 --> 00:35:08,280
Kenapa saya rasa awak dah tahu lokasinya?
464
00:35:14,000 --> 00:35:17,440
Saya nak Matamba sebagai pangkalan saya.
465
00:35:19,560 --> 00:35:21,200
Jika saya bantu tunaikan kemahuan awak...
466
00:35:22,880 --> 00:35:24,600
saya akan dapat apa?
467
00:35:27,320 --> 00:35:28,920
Awak mahu apa, Kasanje?
468
00:35:31,000 --> 00:35:33,880
Apa yang boleh saya berikan
kepada Kasanje yang berkuasa?
469
00:35:33,880 --> 00:35:35,320
Saya mahukan awak.
470
00:35:35,320 --> 00:35:37,240
- Awak sudah ada saya.
- Kesetiaan awak.
471
00:35:38,320 --> 00:35:40,200
- Awak ada...
- Tidak, Njinga.
472
00:35:41,320 --> 00:35:42,320
Dengar sini.
473
00:35:46,360 --> 00:35:48,160
Awak mahu tamatkan Portugis?
474
00:35:51,760 --> 00:35:53,240
Saya mahu kerajaan saya sendiri.
475
00:35:55,120 --> 00:35:56,760
Kerajaan yang kuat.
476
00:36:04,360 --> 00:36:05,520
Saya mahu...
477
00:36:06,640 --> 00:36:07,880
Percaya saya?
478
00:36:10,080 --> 00:36:11,640
- Saya akan...
- Setia.
479
00:36:13,680 --> 00:36:14,600
Sentiasa.
480
00:36:17,600 --> 00:36:19,120
Bolehkah saya percaya awak?
481
00:36:20,840 --> 00:36:21,920
Kasanje...
482
00:36:25,000 --> 00:36:27,120
Saya yang terbaring bogel
di atas katil awak.
483
00:36:29,080 --> 00:36:31,000
Saya tak sembunyikan apa-apa.
484
00:36:38,240 --> 00:36:39,400
Beri saya...
485
00:36:40,880 --> 00:36:42,120
beribu-ribu...
486
00:36:43,040 --> 00:36:44,640
orang terkuat awak.
487
00:36:47,320 --> 00:36:50,320
Saya akan berikan awak sebuah kerajaan.
488
00:36:52,720 --> 00:36:54,120
Kita telah bersetuju.
489
00:36:55,760 --> 00:36:57,920
Ratu Matamba saya.
490
00:37:14,440 --> 00:37:17,760
Penaklukan Matamba penting bagi Njinga
491
00:37:17,760 --> 00:37:20,360
dari segi strategi,
politik dan ketenteraan.
492
00:37:21,360 --> 00:37:23,960
Ia terletak di sempadan kerajaan Ndongo.
493
00:37:23,960 --> 00:37:26,040
Dari sinilah dia boleh
melancarkan serangan
494
00:37:26,040 --> 00:37:28,560
dan mengganggu pihak Portugis.
495
00:37:29,440 --> 00:37:30,760
Bersama orang Kasanje,
496
00:37:30,760 --> 00:37:33,640
dia memulakan penaklukan
Matamba selama empat tahun.
497
00:37:33,640 --> 00:37:36,840
Di situlah dia menetapkan dengan kukuh
498
00:37:36,840 --> 00:37:38,640
pangkalan wilayah baharunya.
499
00:37:39,240 --> 00:37:43,280
KERAJAAN MATAMBA
500
00:37:48,560 --> 00:37:50,000
Kini, pada usia 53 tahun,
501
00:37:50,000 --> 00:37:52,480
Njinga mengetuai tentera gabungan,
502
00:37:52,480 --> 00:37:56,080
terdiri daripada ribuan pahlawan
Imbangala dan askar Mbundu.
503
00:38:10,080 --> 00:38:13,760
Dia menyerang kerajaan itu
dan akhirnya tiba di ibu kota,
504
00:38:13,760 --> 00:38:17,720
tempat kediaman Ratu Matamba.
505
00:38:47,680 --> 00:38:48,520
Tidak!
506
00:38:49,840 --> 00:38:51,400
Kita bukan orang Portugis.
507
00:38:51,960 --> 00:38:54,680
Ini bukan cara kita
melayan kerabat diraja.
508
00:38:57,400 --> 00:38:58,880
Walaupun dalam kekalahan.
509
00:39:02,600 --> 00:39:03,640
Beta kata...
510
00:39:07,080 --> 00:39:09,720
Patutkah kita jumpa Kasanje
dan selesaikannya sekarang?
511
00:39:10,600 --> 00:39:11,800
Kamu pekakkah?
512
00:39:11,800 --> 00:39:14,800
Pergi sementara masih
ada kaki untuk berjalan.
513
00:39:30,600 --> 00:39:32,640
Mereka tak boleh apa-apakan kamu.
Jangan takut.
514
00:39:34,240 --> 00:39:35,240
Awak pula?
515
00:39:37,560 --> 00:39:39,000
Patutkah kami takut akan awak?
516
00:40:02,040 --> 00:40:03,480
Kamu diusir.
517
00:40:04,800 --> 00:40:05,960
Tapi jangan risau.
518
00:40:07,400 --> 00:40:09,520
{\an8}Kamu akan selamat
di tempat yang saya hantar.
519
00:40:12,120 --> 00:40:16,120
Kamu boleh memerintah di sana bagi
pihak saya, tapi tak boleh kembali ke sini
520
00:40:16,120 --> 00:40:17,640
tanpa keizinan saya.
521
00:40:19,160 --> 00:40:21,240
Matamba milik saya sekarang.
522
00:40:22,720 --> 00:40:23,840
Faham?
523
00:40:27,040 --> 00:40:28,160
Baiklah.
524
00:40:28,640 --> 00:40:31,000
- Kami akan pergi...
- Anak awak kekal di sini.
525
00:40:32,160 --> 00:40:33,160
Apa?
526
00:40:35,440 --> 00:40:36,560
Dia masih muda.
527
00:40:37,640 --> 00:40:39,320
Masih banyak yang dia perlu belajar.
528
00:40:39,320 --> 00:40:42,240
- Dia tak berguna untuk awak.
- Biar saya yang tentukan.
529
00:40:44,480 --> 00:40:45,600
Jangan risau.
530
00:40:46,280 --> 00:40:48,040
Asalkan awak pergi
531
00:40:49,280 --> 00:40:51,280
dan ikut cakap Ratu awak...
532
00:40:53,200 --> 00:40:54,320
dia akan selamat.
533
00:40:56,560 --> 00:40:58,600
- Tunggu.
- Saya berjanji.
534
00:41:22,120 --> 00:41:23,440
Ini bukan hal peribadi.
535
00:41:30,480 --> 00:41:31,920
Ia perlu dilakukan.
536
00:41:36,520 --> 00:41:37,920
Awak boleh pergi sekarang.
537
00:41:39,040 --> 00:41:40,160
Tolonglah.
538
00:41:40,680 --> 00:41:42,680
Saya kata pergi!
539
00:41:43,600 --> 00:41:45,360
Saya saja yang dia ada.
540
00:41:45,360 --> 00:41:47,160
Tolonglah. Saya saja yang dia ada!
541
00:41:48,880 --> 00:41:50,400
Tidak!
542
00:41:51,400 --> 00:41:52,480
Tidak!
543
00:41:52,960 --> 00:41:54,560
Mengambil anak Muongo
544
00:41:54,560 --> 00:41:57,720
pasti sukar, tapi pilihan
yang perlu bagi Njinga.
545
00:41:57,720 --> 00:42:01,320
Ia akan memastikan Muongo
takkan kembali ke Matamba.
546
00:42:04,680 --> 00:42:07,760
Kini, dia ratu kerajaan ini.
547
00:42:07,760 --> 00:42:11,480
Njinga terpaksa membuat
pilihan yang amat sukar
548
00:42:11,480 --> 00:42:14,880
untuk memastikan dia menjamin kebebasan
549
00:42:14,880 --> 00:42:16,840
dan kedaulatan rakyatnya.
550
00:42:35,120 --> 00:42:37,560
Njinga telah membuat
kemunculan semula yang hebat.
551
00:42:37,560 --> 00:42:41,640
Kini, dia seorang Kapten Imbangala,
seorang ratu pahlawan yang digeruni
552
00:42:41,640 --> 00:42:44,720
dan mengetuai tentera
seramai 100,000 orang,
553
00:42:44,720 --> 00:42:49,720
tapi adik-adiknya masih
di tangan orang Portugis.
554
00:42:50,480 --> 00:42:53,640
Kakanda akan selamatkan kamu
tak lama lagi.
555
00:44:07,520 --> 00:44:10,760
{\an8}Terjemahan sari kata oleh Haziqah Hamidun