1
00:00:24,160 --> 00:00:27,760
Buôn bán nô lệ đang khiến
vùng Tây và Trung Phi kiệt quệ.
2
00:00:29,000 --> 00:00:33,720
Hàng ngàn người bị đưa lên tàu
chuyển đến các bờ biển xa lạ,
3
00:00:33,720 --> 00:00:36,920
không bao giờ được gặp lại
gia đình hay quê nhà.
4
00:00:45,160 --> 00:00:49,560
Njinga, Nữ vương của Ndongo
và giờ là cả Matamba,
5
00:00:49,560 --> 00:00:52,960
sẽ chiến đấu đến hơi thở cuối cùng
để bảo vệ vương quốc của bà.
6
00:00:52,960 --> 00:00:54,800
Đừng cho chúng thoát!
7
00:00:56,120 --> 00:00:58,880
Đúng thế. Chạy nữa đi.
8
00:00:59,880 --> 00:01:01,560
Tới phiên chúng bây chạy rồi.
9
00:01:13,760 --> 00:01:16,240
Nhưng chiến thắng không mang lại hòa bình.
10
00:01:20,240 --> 00:01:24,560
Sau bốn năm, quân Bồ Đào Nha
vẫn giữ các em gái của bà làm con tin.
11
00:01:29,440 --> 00:01:31,200
Muốn họ được trả tự do,
12
00:01:31,200 --> 00:01:35,360
Njinga phải chấp nhận mở các tuyến đường
cho người Bồ Đào Nha buôn nô lệ.
13
00:01:43,440 --> 00:01:45,840
Bà đã từ chối nhượng bộ.
14
00:01:50,000 --> 00:01:52,640
Xem ra chị vẫn làm tốt
mà không cần bọn em.
15
00:01:55,800 --> 00:01:56,920
Kambu?
16
00:02:04,480 --> 00:02:05,560
Kambu!
17
00:02:25,560 --> 00:02:27,520
Đó là phái viên của thống đốc.
18
00:02:29,640 --> 00:02:33,400
Bọn chúng cử hắn đưa em về đây
kèm theo lời nhắn cho chị.
19
00:02:34,120 --> 00:02:35,880
Ta đã trả em gái lại cho cô.
20
00:02:35,880 --> 00:02:37,840
Giờ hãy mở cửa các chợ nô lệ trở lại.
21
00:02:41,600 --> 00:02:45,280
Các người vẫn giữ em gái Funji của ta.
22
00:02:46,240 --> 00:02:47,880
Cho đến khi nó được tự do,
23
00:02:47,880 --> 00:02:51,080
sẽ không có chợ nô lệ nào cả.
24
00:02:51,080 --> 00:02:56,360
Và cũng không có hòa bình
nếu em ta chưa trở về.
25
00:02:56,360 --> 00:02:57,760
Biến đi!
26
00:03:02,440 --> 00:03:04,840
NỮ VƯƠNG CHÂU PHI
27
00:03:22,640 --> 00:03:26,280
PHÁO ĐÀI MASSANGANO
28
00:03:28,360 --> 00:03:29,680
Thưa Cha ở trên trời...
29
00:03:31,360 --> 00:03:33,960
Funji vẫn còn bị giam
ở thành trì của Bồ Đào Nha.
30
00:03:33,960 --> 00:03:35,800
Pháo đài Massangano.
31
00:03:35,800 --> 00:03:37,320
PHÁO ĐÀI MASSANGANO
32
00:03:37,320 --> 00:03:38,800
Nhưng kể cả khi bị giam,
33
00:03:38,800 --> 00:03:42,160
{\an8}bà ấy vẫn chứng tỏ bản thân
là trợ thủ đắc lực của Njinga.
34
00:03:44,440 --> 00:03:47,480
Đi đi, con ta, và đừng phạm tội nữa.
35
00:03:49,000 --> 00:03:51,920
{\an8}NĂM THỨ 12 FUNJI BỊ BẮT GIAM
36
00:03:55,000 --> 00:03:57,120
Ta có tội cần phải xưng.
37
00:03:57,120 --> 00:03:58,880
Đây là nhà thờ Chúa đấy.
38
00:03:59,440 --> 00:04:01,360
Hãy cho cô ấy được xưng tội.
39
00:04:03,880 --> 00:04:05,080
Nhanh lên.
40
00:04:13,040 --> 00:04:16,480
Thưa Đức Mẹ, xin hãy
cầu nguyện cho chúng con.
41
00:04:19,360 --> 00:04:20,640
Đức mẹ Chúa trời...
42
00:04:21,760 --> 00:04:22,920
cầu nguyện cho chúng con.
43
00:04:24,560 --> 00:04:26,079
Đức Mẹ là Mẹ Thiên Chúa...
44
00:04:27,840 --> 00:04:29,080
cầu nguyện cho chúng con.
45
00:04:35,440 --> 00:04:38,960
{\an8}Funji là một gián điệp
rất năng lực của Njinga.
46
00:04:38,960 --> 00:04:40,760
{\an8}Bà để lại lời nhắn trong nhà thờ,
47
00:04:40,760 --> 00:04:42,400
{\an8}rồi sẽ có tín sứ đến lấy nó
48
00:04:42,400 --> 00:04:44,240
và giao cho chị của bà.
49
00:04:47,160 --> 00:04:50,800
BẢN DOANH CỦA NJINGA Ở DEMBOS
50
00:04:51,600 --> 00:04:53,880
Funji đã xác nhận nghi ngờ của chúng ta.
51
00:04:53,880 --> 00:04:55,920
Đám Bồ Đào Nha đang gặp rắc rối lớn.
52
00:04:55,920 --> 00:04:59,000
Chúng đã mất Luanda vào tay Hà Lan.
53
00:04:59,000 --> 00:05:00,920
Đây có thể là thời cơ của ta.
54
00:05:00,920 --> 00:05:02,280
Hoặc không.
55
00:05:02,280 --> 00:05:04,880
Chiến binh Imbalanga, Njinga Mona
56
00:05:04,880 --> 00:05:07,640
là tướng chỉ huy cao nhất
và là người thân tín của Nữ vương.
57
00:05:07,640 --> 00:05:10,080
Tên của ông ấy nghĩa là
"Con trai của Njinga",
58
00:05:10,080 --> 00:05:11,760
là cách bà nhìn ông ấy.
59
00:05:13,040 --> 00:05:16,120
Kẻ thù của kẻ thù có thể là bạn của ta.
60
00:05:18,400 --> 00:05:20,080
Ít ra cũng hãy thử đánh tiếng đi.
61
00:05:21,040 --> 00:05:24,080
Xem có khả năng làm đồng minh không.
62
00:05:27,960 --> 00:05:31,840
Nếu tổ tiên cũng đồng ý,
ta sẽ sử dụng quân Hà Lan
63
00:05:31,840 --> 00:05:34,680
để cho bọn Bồ Đào Nha một cái kết ê chề.
64
00:05:36,840 --> 00:05:39,000
Năm 1641, quân Hà Lan đổ bộ.
65
00:05:39,000 --> 00:05:41,680
Lúc này, họ thật sự là
kẻ quyền lực ở Đại Tây Dương.
66
00:05:41,680 --> 00:05:43,360
BRAZIL, NAM ĐẠI TÂY DƯƠNG, NDONGO
67
00:05:43,360 --> 00:05:46,600
Người Bồ Đào Nha đã độc quyền
buôn bán nô lệ Châu Phi
68
00:05:46,600 --> 00:05:48,000
suốt hơn một thế kỷ.
69
00:05:48,800 --> 00:05:52,320
Nhưng giờ đây,
Pháp, Anh, Hà Lan đã nhập cuộc
70
00:05:52,320 --> 00:05:54,400
để tranh phần của mình.
71
00:05:54,400 --> 00:05:58,240
Lợi nhuận thu được ở hoạt động này là
không tưởng nếu so với tiêu chuẩn bây giờ.
72
00:05:58,240 --> 00:05:59,960
Riêng tiền kiếm từ đồn điền nô lệ
73
00:05:59,960 --> 00:06:02,640
cũng đủ để các vương quốc
khắp châu Âu trở nên giàu có.
74
00:06:02,640 --> 00:06:04,480
{\an8}Tất cả đổ xô về châu Phi
75
00:06:04,480 --> 00:06:09,280
{\an8}với động cơ khai thác Vàng Đen,
ý chỉ người dân nơi này
76
00:06:09,280 --> 00:06:14,640
để có được nguồn lao động miễn phí
xây dựng châu Mỹ và các ngành khác.
77
00:06:17,000 --> 00:06:18,120
Sao rồi?
78
00:06:19,280 --> 00:06:22,000
Là tổ tiên đã dẫn họ đến đây
để làm chiến hữu của chúng ta,
79
00:06:22,000 --> 00:06:24,360
hay ta vẫn phải sống trong cảnh thấp thỏm?
80
00:06:34,360 --> 00:06:38,080
Một người phụ nữ
ngủ với hai người đàn ông rồi
81
00:06:38,080 --> 00:06:41,320
thì mới biết mình thích ai hơn.
82
00:06:41,320 --> 00:06:43,040
Khi giao tế với kẻ thù,
83
00:06:44,120 --> 00:06:45,880
không được mất cảnh giác.
84
00:06:47,240 --> 00:06:50,400
Phải gặp những người này
ở địa vị có sức mạnh
85
00:06:51,280 --> 00:06:52,520
và quyền hành.
86
00:06:54,120 --> 00:06:55,600
Trên ngai của ta.
87
00:06:57,280 --> 00:06:58,680
Làm một vị vua nữ.
88
00:06:59,360 --> 00:07:00,520
Phải.
89
00:07:06,400 --> 00:07:07,560
Quyết định như vậy đi.
90
00:07:12,440 --> 00:07:16,560
Hãy cho đám người ngoại bang này
thấy rõ mồn một ta là ai.
91
00:07:19,160 --> 00:07:21,040
Một lãnh đạo họ không dám phớt lờ.
92
00:07:31,800 --> 00:07:32,880
Cho họ vào.
93
00:07:42,560 --> 00:07:44,640
{\an8}Đây là bước ngoặt lớn,
tôi nghĩ một phần là vì
94
00:07:44,640 --> 00:07:46,880
{\an8}Njinga đã nhận ra
95
00:07:46,880 --> 00:07:51,360
{\an8}sự tranh giành giữa các nước châu Âu
có thể giúp ích cho bà về chính trị.
96
00:07:58,080 --> 00:07:59,600
Mời ngồi.
97
00:08:03,800 --> 00:08:05,760
Nghe nói các ngài đã thâu tóm được Luanda.
98
00:08:06,800 --> 00:08:07,920
Chúc mừng nhé.
99
00:08:08,560 --> 00:08:09,720
Cảm ơn.
100
00:08:09,720 --> 00:08:12,960
Ta mời loại rượu các ngài thích
để uống mừng nhé?
101
00:08:14,480 --> 00:08:15,640
Nữ vương thật hiếu khách.
102
00:08:16,600 --> 00:08:17,720
Chắc để sau đi ạ.
103
00:08:17,720 --> 00:08:19,640
Sau khi chúng ta bàn xong chính sự.
104
00:08:20,240 --> 00:08:21,440
Chuyện chính trước nhỉ.
105
00:08:24,240 --> 00:08:26,240
Người Hà Lan quả thật rất sáng suốt.
106
00:08:29,400 --> 00:08:33,280
Vậy là các ngài đã chinh phục được Luanda.
107
00:08:34,960 --> 00:08:37,440
Mục tiêu kế tiếp của
đội quân đáng gờm các ngài là gì?
108
00:08:40,679 --> 00:08:43,120
- Ý người là sao?
- Kẻ thù chung của chúng ta,
109
00:08:43,120 --> 00:08:44,400
Bồ Đào Nha thì sao nào?
110
00:08:46,440 --> 00:08:48,520
Các ngài muốn chúng biến mất đến mức nào?
111
00:08:50,960 --> 00:08:54,360
Chúng ta đã nghe kể rất nhiều
về Njinga vĩ đại
112
00:08:54,360 --> 00:08:57,560
không hề biết kết bạn hay kết hòa
với người Bồ Đào Nha.
113
00:08:57,560 --> 00:09:00,560
Mảnh đất này chẳng còn biết
thế nào là bạn bè hay hòa bình
114
00:09:00,560 --> 00:09:03,000
kể từ khi quân Bồ Đào Nha kéo vào đây cơ.
115
00:09:04,720 --> 00:09:08,320
Chúng ta là một dân tộc
trốn chạy nạn tuyệt chủng từ khi sinh ra.
116
00:09:09,440 --> 00:09:11,080
Do đó, ta muốn chúng biến hết.
117
00:09:12,560 --> 00:09:14,080
Vậy thì ta có chung mục đích rồi.
118
00:09:15,560 --> 00:09:17,000
Không nhiều thì ít.
119
00:09:20,680 --> 00:09:22,080
"Không nhiều thì ít".
120
00:09:23,600 --> 00:09:26,800
Ý của ta là, chúng ta đến đây
với mục đích buôn bán,
121
00:09:27,720 --> 00:09:31,920
nhưng ai cũng biết Njinga đã dũng cảm
cấm người Bồ Đào Nha tiếp cận...
122
00:09:32,680 --> 00:09:33,920
Phải nói đây là...
123
00:09:34,920 --> 00:09:38,560
những tuyến giao thương quan trọng
đến các khu chợ lớn.
124
00:09:38,560 --> 00:09:41,200
Khu chợ nô lệ.
125
00:09:44,960 --> 00:09:49,120
Ta cũng có nghe phe ngài đã đánh chiếm
các đồn điền của Bồ Đào Nha
126
00:09:49,120 --> 00:09:51,440
từ châu Mỹ đến Gold Coast.
127
00:09:52,520 --> 00:09:53,840
Những mảnh đất đang reo hò
128
00:09:54,600 --> 00:09:57,120
để gọi người dân của ta tới đó
cong lưng cày cuốc.
129
00:09:58,600 --> 00:09:59,720
Ta nói đúng chứ?
130
00:10:04,040 --> 00:10:05,680
Nữ vương rất am hiểu tình hình.
131
00:10:08,400 --> 00:10:11,920
Để ta có thể cân nhắc điều ngài muốn,
132
00:10:14,080 --> 00:10:16,080
ta phải có được cái ta muốn đã.
133
00:10:17,640 --> 00:10:20,240
Ta đã làm trò này
với đám Bồ Đào Nha quá nhiều lần rồi.
134
00:10:21,240 --> 00:10:25,400
Hứa hẹn, thề thốt, bội ước, vô dụng...
135
00:10:25,400 --> 00:10:27,240
Chúng ta không phải bọn Bồ Đào Nha.
136
00:10:27,240 --> 00:10:31,880
Thế nhưng, lòng tham với nô lệ
thì các ngài ngang ngửa.
137
00:10:33,360 --> 00:10:34,680
Người cần gì?
138
00:10:34,680 --> 00:10:38,160
Binh lính, vũ khí, và quan trọng nhất là...
139
00:10:39,640 --> 00:10:40,800
sự công nhận.
140
00:10:41,680 --> 00:10:45,880
Rằng nếu ta đồng ý bắt tay với các ngài,
141
00:10:46,840 --> 00:10:51,320
các ngài sẽ công nhận ta là
một vị vua nữ của vương tộc.
142
00:10:52,600 --> 00:10:54,200
Không phải là kẻ dưới trướng.
143
00:10:57,440 --> 00:11:00,560
Nhưng có vẻ bàn chính sự
như vậy là quá nhiều...
144
00:11:01,520 --> 00:11:02,600
cho hôm nay rồi.
145
00:11:05,360 --> 00:11:07,680
Giờ ta qua phần uống rượu thôi.
146
00:11:08,520 --> 00:11:09,520
Nhỉ?
147
00:11:14,520 --> 00:11:18,440
Njinga không bao giờ hết
khinh bỉ quân Bồ Đào Nha,
148
00:11:18,440 --> 00:11:22,360
và dùng sức mạnh từ quân Hà Lan
để chống lại bọn họ là việc tiện ích.
149
00:11:22,360 --> 00:11:24,840
Quân Hà Lan khác với Bồ Đào Nha
150
00:11:24,840 --> 00:11:29,040
ở chỗ họ không có hứng thú
chinh phục vương quốc Ndongo.
151
00:11:39,560 --> 00:11:43,760
Chị thật sự định để cho
bọn Hà Lan mở chợ bán nô lệ sao?
152
00:11:45,120 --> 00:11:47,440
Chị phải tính đường đàm phán với chúng.
153
00:11:48,120 --> 00:11:50,720
Trên đường về, em đã tận mắt
chứng kiến cảnh tượng đó.
154
00:11:51,640 --> 00:11:53,800
Làng mạc không một bóng người.
155
00:11:54,840 --> 00:11:57,400
Bị bọn Bồ Đào Nha bóc lột đến trơ trọi.
156
00:11:59,560 --> 00:12:01,760
Không còn ai sống sót ở đó.
157
00:12:01,760 --> 00:12:04,080
Chẳng khác gì nơi ở của hồn ma vất vưởng.
158
00:12:04,080 --> 00:12:06,480
Đó có phải cũng là
chúng ta trong tương lai không?
159
00:12:06,480 --> 00:12:07,720
Dĩ nhiên không, Kambu.
160
00:12:07,720 --> 00:12:09,960
- Sao lại hỏi chị như vậy?
- Vậy sao chị vẫn còn
161
00:12:09,960 --> 00:12:12,360
nghĩ đến chuyện đàm phán với chúng vậy?
162
00:12:13,080 --> 00:12:16,760
Kể cả bây giờ, khi chúng ta
đã biết rõ như ban ngày
163
00:12:16,760 --> 00:12:19,120
thứ chúng muốn
cũng là thứ đám Bồ Đào Nha muốn.
164
00:12:19,120 --> 00:12:22,760
Vì đám Bồ Đào Nha vẫn là
kẻ thù lớn nhất của chúng ta!
165
00:12:24,400 --> 00:12:28,360
Và quân Hà Lan là cơ hội lớn nhất ta có
để đánh bại bọn Bồ Đào Nha!
166
00:12:29,840 --> 00:12:31,920
Và để gặp lại Funji nữa!
167
00:12:34,320 --> 00:12:36,160
Bọn Hà Lan cần chúng ta.
168
00:12:37,000 --> 00:12:38,840
Đòn bẩy của chúng ta đấy.
169
00:12:40,360 --> 00:12:42,120
Không có đòn bẩy thì chúng ta vô vọng.
170
00:12:43,880 --> 00:12:45,440
Những người tuyệt vời nhất nước ta
171
00:12:46,200 --> 00:12:48,200
sẽ tiếp tục bị lôi khỏi quê hương.
172
00:12:49,920 --> 00:12:52,400
Em còn nhớ lần cuối...
173
00:12:53,960 --> 00:12:56,440
chúng ta ngủ yên giấc là khi nào không?
174
00:13:07,040 --> 00:13:08,160
Không.
175
00:13:09,920 --> 00:13:13,160
Chúng ta phải bằng mọi giá
176
00:13:14,240 --> 00:13:16,440
sống sót để mà đấu tranh.
177
00:13:20,160 --> 00:13:23,200
Nếu Hà Lan đồng ý hỗ trợ ta chiến đấu,
178
00:13:23,200 --> 00:13:25,960
và công nhận chị là đối trọng của chúng,
179
00:13:25,960 --> 00:13:29,480
vậy thì chúng ta có thể đánh đuổi
bọn Bồ Đào Nha khỏi đất nước mình.
180
00:13:33,080 --> 00:13:34,760
Và chúng phải dè chừng chị.
181
00:13:50,480 --> 00:13:53,240
Njinga tiếp tục các cuộc tấn công
quân Bồ Đào Nha.
182
00:13:56,480 --> 00:14:00,120
Bà ấy có tác động rất lớn
lên việc buôn nô lệ xuyên Đại Tây Dương.
183
00:14:00,960 --> 00:14:02,960
So với quãng thời gian cực thịnh,
184
00:14:02,960 --> 00:14:04,640
phía Bồ Đào Nha từng xuất khẩu được
185
00:14:04,640 --> 00:14:08,480
từ 10.000 đến 13.000 nô lệ mỗi năm,
186
00:14:08,480 --> 00:14:10,480
thì lúc đó, nó giảm xuống gần như 0.
187
00:14:10,480 --> 00:14:12,920
Cuối cùng thì Hoàng đế Bồ Đào Nha
nổi cơn thịnh nộ
188
00:14:12,920 --> 00:14:14,360
vì thiệt hại quá nhiều, nên đã
189
00:14:14,360 --> 00:14:16,160
phái thống đốc mới đến xử lý bà.
190
00:14:17,920 --> 00:14:20,040
Tên ông ta là Souto-Maior.
191
00:14:21,440 --> 00:14:25,240
Ông ta tập hợp
một đội quân lớn vào năm 1646,
192
00:14:25,240 --> 00:14:27,560
phải gọi là lớn chưa từng thấy với Njinga.
193
00:14:30,640 --> 00:14:32,720
Bồ Đào Nha kéo thẳng vào
doanh trại của Njinga
194
00:14:32,720 --> 00:14:34,120
ở vùng Dembos.
195
00:14:52,600 --> 00:14:54,320
Chúng vẫn tiếp tục đến, thưa Nữ vương!
196
00:14:54,320 --> 00:14:55,720
Chúng bao vây ta rồi!
197
00:14:55,720 --> 00:14:58,360
Rút vào rừng! Nhanh!
198
00:15:03,520 --> 00:15:07,200
Njinga phải tháo chạy, và bỏ lại đằng sau
199
00:15:07,200 --> 00:15:11,160
{\an8}nhiều người dân của mình,
và lần nữa, có cả em gái Kambu.
200
00:15:18,640 --> 00:15:21,800
Đường đường là nơi ở của vương tộc
mà các ngươi lại xông vào.
201
00:15:21,800 --> 00:15:22,960
Sao các ngươi dám?
202
00:15:26,960 --> 00:15:29,360
Làm ơn! Ta...
203
00:15:29,360 --> 00:15:33,440
Không!
204
00:15:43,520 --> 00:15:48,600
Khi quân Bồ Đào Nha phát hiện ra
Funji là gián điệp từ đầu đến cuối,
205
00:15:48,600 --> 00:15:50,680
bọn họ đã vô cùng điên máu.
206
00:15:51,440 --> 00:15:54,840
Do đó, họ đã quyết định
thật sự cho Njinga thấy
207
00:15:54,840 --> 00:15:57,360
rằng "Các ngươi sẽ không
thắng nổi trận này đâu.
208
00:15:57,360 --> 00:15:59,440
Bọn ta sẽ nghiền nát các ngươi".
209
00:16:40,600 --> 00:16:42,920
Quân của Njinga
lại đang trên đường di chuyển
210
00:16:42,920 --> 00:16:47,720
thì nhận được tin
Kambu bị bắt cóc, còn Funji đã bị giết.
211
00:16:58,320 --> 00:17:01,000
Không thấy thi thể
thì làm sao nói tạm biệt được?
212
00:17:02,720 --> 00:17:05,040
Liệu có thể tìm được xác con bé về không?
213
00:17:09,040 --> 00:17:11,720
Cô ấy về với tổ tiên rồi.
214
00:17:14,240 --> 00:17:16,240
Chúng ta lại có thêm một vong linh,
215
00:17:17,359 --> 00:17:21,720
một chiến binh vương tộc dũng cảm
dõi theo từ trên cao.
216
00:17:26,440 --> 00:17:28,040
Mạnh mẽ lên.
217
00:17:30,079 --> 00:17:33,560
Không có chuyện gì xảy ra
mà không phải ý trời đâu, Njinga.
218
00:17:33,560 --> 00:17:36,160
Lỡ như chúng cũng làm vậy
với Kambu thì sao?
219
00:17:37,840 --> 00:17:41,040
Ta không thể mất thêm
con bé nữa. Không thể.
220
00:17:41,880 --> 00:17:43,080
Không thể đâu.
221
00:17:46,240 --> 00:17:47,360
Tôi biết...
222
00:17:49,000 --> 00:17:50,440
là rất đau đớn.
223
00:17:52,680 --> 00:17:54,440
Ta không thể mất cả con bé.
224
00:17:58,160 --> 00:17:59,640
Đây là em gái bé bỏng
225
00:17:59,640 --> 00:18:04,000
mà bà chịu trách nhiệm bảo vệ cả đời.
226
00:18:04,000 --> 00:18:06,360
{\an8}Tôi có thể hình dung
bà ấy đã thấy giằng xé thế nào
227
00:18:06,360 --> 00:18:10,320
{\an8}khi không thể bảo vệ
và giữ an toàn cho em gái.
228
00:18:26,920 --> 00:18:29,000
Hãy dõi theo bọn chị, Funji.
229
00:18:35,840 --> 00:18:38,080
Em sẽ không hy sinh vô ích đâu.
230
00:18:39,920 --> 00:18:41,040
Sau cái chết của Funji,
231
00:18:41,040 --> 00:18:44,160
Njinga cần đến quân Hà Lan
hơn bao giờ hết để cứu Kambu,
232
00:18:44,160 --> 00:18:46,480
và bà cần họ ký hiệp ước.
233
00:18:47,040 --> 00:18:50,680
Quân Bồ Đào Nha giam giữ Kambu
tại pháo đài Massangano.
234
00:18:50,680 --> 00:18:54,360
Một mình Njinga không đủ lực lượng
để đến giải cứu bà ấy.
235
00:19:02,400 --> 00:19:05,200
Để ký hiệp ước,
ta muốn lấy pháo đài Massangano
236
00:19:05,200 --> 00:19:09,480
nghĩa là ta cần quân Hà Lan,
súng và đạn dược.
237
00:19:09,480 --> 00:19:12,200
Sao pháo đài này
lại quan trọng với người vậy?
238
00:19:12,200 --> 00:19:14,520
Sao pháo đài này quan trọng vậy à?
239
00:19:16,800 --> 00:19:21,640
Massangano chính là
thành trì cuối cùng của quân Bồ Đào Nha,
240
00:19:21,640 --> 00:19:23,680
nếu không nói là mạnh nhất.
241
00:19:23,680 --> 00:19:28,560
Trên thực tế, nó rất quan trọng
về chiến lược, đến nỗi nếu sụp đổ hôm nay
242
00:19:28,560 --> 00:19:31,520
thì quân Bồ Đào Nha sẽ tiêu tùng,
chúng sẽ cầm chắc cái chết.
243
00:19:32,320 --> 00:19:36,040
Sao nó quan trọng với ta thế à?
Không chỉ thế đâu, thưa ngài.
244
00:19:37,320 --> 00:19:40,840
Nó cũng là thứ tối quan trọng
với các ngài nữa, phải vậy không?
245
00:19:40,840 --> 00:19:41,960
Đúng, ta hiểu rồi.
246
00:19:43,800 --> 00:19:47,400
Nhưng dù sao thì,
ký hiệp ước kiểu này với...
247
00:19:48,960 --> 00:19:50,640
Một vị vua nữ của Ndongo.
248
00:19:51,280 --> 00:19:53,880
Cứ cho là vụ này sẽ phức tạp, được chứ?
249
00:19:53,880 --> 00:19:55,200
Vì chưa từng có tiền lệ.
250
00:19:56,480 --> 00:19:58,440
Xin lỗi, nhưng ta không chắc
sẽ khả thi đâu.
251
00:19:58,440 --> 00:19:59,680
Nghĩa là bất khả thi à?
252
00:19:59,680 --> 00:20:02,200
Nghĩa là dù khả thi,
ta cũng không dám chắc...
253
00:20:02,200 --> 00:20:03,560
Nếu như khả thi đi nữa...
254
00:20:05,680 --> 00:20:08,320
Thì đương nhiên, cái giá sẽ cao đấy.
255
00:20:08,320 --> 00:20:09,480
Cao cỡ nào?
256
00:20:09,960 --> 00:20:11,400
Nhiều nô lệ hơn.
257
00:20:12,080 --> 00:20:13,280
Tôi đã nói gì nào?
258
00:20:14,080 --> 00:20:16,400
Rắn độc. Rặt một lũ rắn độc.
259
00:20:24,640 --> 00:20:29,320
Số người các ngài lấy của ta
đã nhiều không đếm xuể rồi.
260
00:20:29,320 --> 00:20:32,000
Phía chúng ta muốn buôn bán
ở các chợ nô lệ của Bồ Đào Nha
261
00:20:32,000 --> 00:20:34,920
và bọn Bồ Đào Nha không được can thiệp!
262
00:20:38,240 --> 00:20:41,160
Phía Hà Lan muốn Njinga
cho phép bọn họ khai thác
263
00:20:41,160 --> 00:20:44,560
chế độ nô dịch của Bồ Đào Nha,
từ đường giao thương đến chợ búa.
264
00:20:44,560 --> 00:20:47,360
Bà ấy đã chứng tỏ mình có thể
dễ dàng khiến chúng đóng cửa,
265
00:20:47,360 --> 00:20:49,320
nên bây giờ họ cần bà ấy hỗ trợ.
266
00:20:50,440 --> 00:20:52,480
Ta muốn giấy trắng mực đen.
267
00:20:52,480 --> 00:20:57,480
Nghĩa là các ngài chính thức
công nhận địa vị của ta
268
00:20:58,680 --> 00:21:02,360
là người cai trị độc lập và hợp pháp
của Ndongo và Matamba.
269
00:21:04,280 --> 00:21:07,720
Ngang hàng về chức tước,
đồng thời là cộng sự
270
00:21:09,280 --> 00:21:13,480
trong cuộc chiến đánh đuổi
đám Bồ Đào Nha khỏi mảnh đất này.
271
00:21:15,400 --> 00:21:18,200
Như ta đã nói,
272
00:21:18,200 --> 00:21:19,640
đòi hỏi vậy là quá nhiều.
273
00:21:19,640 --> 00:21:22,440
Vậy mới xứng với cái giá lớn...
274
00:21:23,880 --> 00:21:25,120
như ngài đã nói.
275
00:21:37,800 --> 00:21:41,360
Njinga ký hiệp ước chính thức
với phía Hà Lan.
276
00:21:41,360 --> 00:21:44,880
Bà ấy đồng ý trao cho họ
một nửa số tù binh chiến tranh
277
00:21:44,880 --> 00:21:48,640
mà họ có thể dùng làm
lao động nô lệ trên các đồn điền.
278
00:21:48,640 --> 00:21:51,680
Đổi lại, Hà Lan cũng đồng ý hỗ trợ Njinga
279
00:21:51,680 --> 00:21:54,400
cả về mặt quân sự lẫn chính trị.
280
00:21:54,400 --> 00:21:56,280
Phải đánh đổi thôi.
281
00:21:56,280 --> 00:22:01,400
Làm sao có thể bảo vệ người dân
trong một kỷ nguyên nô dịch tràn lan,
282
00:22:01,400 --> 00:22:03,800
khi mà chủ nô và nô lệ nhan nhản
283
00:22:03,800 --> 00:22:09,600
tại nơi mà quá trình thực dân hóa tàn bạo
hoặc là nô lệ hóa người ta,
284
00:22:09,600 --> 00:22:13,280
hoặc là dồn người ta vào cảnh
muốn chống lại nó thì phải liên minh
285
00:22:13,280 --> 00:22:15,640
với các cường quốc châu Âu
đi nô lệ hóa người khác?
286
00:22:16,960 --> 00:22:19,080
{\an8}Njinga, với sự hỗ trợ của quân Hà Lan,
287
00:22:19,080 --> 00:22:22,880
{\an8}bắt đầu lên kế hoạch tấn công
pháo đài Massangano để giải cứu Kambu.
288
00:22:22,880 --> 00:22:26,240
Hai tuần sau đó, họ chỉ còn cách pháo đài
một ngày theo kế hoạch.
289
00:22:34,400 --> 00:22:35,600
Nữ vương muôn năm.
290
00:22:36,720 --> 00:22:38,960
Muôn năm. Cô đến có chuyện gì?
291
00:22:43,720 --> 00:22:45,280
Cảm phiền mọi người nhé?
292
00:22:52,520 --> 00:22:56,360
Chúng đã cử một đội quân lớn từ Lisbon
đến chiến đấu với quân Hà Lan,
293
00:22:56,360 --> 00:22:58,440
nên các bạn Hà Lan của ta
phải đòi người lại.
294
00:22:58,440 --> 00:22:59,600
Nói thế là sao?
295
00:23:00,480 --> 00:23:02,280
Kể cả những người ở đây?
296
00:23:03,160 --> 00:23:06,720
Không sót một người nào,
để giữ được Luanda.
297
00:23:08,440 --> 00:23:09,680
Không đợi được sao?
298
00:23:10,560 --> 00:23:12,960
Còn một ngày nữa là tiến đánh pháo đài,
299
00:23:12,960 --> 00:23:14,400
là cứu được Kambu rồi, sao họ...
300
00:23:14,960 --> 00:23:16,000
Họ không thể làm vậy!
301
00:23:16,800 --> 00:23:18,640
Tôi thấy họ cũng hết cách rồi.
302
00:23:20,400 --> 00:23:21,920
Theo thông tin thu thập được,
303
00:23:21,920 --> 00:23:25,840
quân Bồ Đào Nha đổ bộ đến Luanda quá đông.
304
00:23:28,040 --> 00:23:28,920
Không.
305
00:23:29,720 --> 00:23:31,080
Cho gọi Nganga đi.
306
00:23:31,080 --> 00:23:33,720
Chắc tổ tiên sẽ có cách khác.
307
00:23:33,720 --> 00:23:38,120
Gần đạt được mục tiêu rồi,
không thể lại bỏ ngang như thế được.
308
00:23:38,120 --> 00:23:41,440
Bà ấy ở xa quá,
không có thời gian gọi đến hỏi đâu ạ.
309
00:23:44,840 --> 00:23:46,960
Vậy thì bảo họ cho ta thêm một ngày nữa.
310
00:23:47,600 --> 00:23:48,840
Một ngày nữa thôi.
311
00:23:49,600 --> 00:23:52,840
Ta sẽ đích thân tham chiến,
312
00:23:52,840 --> 00:23:55,040
dùng chiến binh của họ
và cả chúng ta để đánh.
313
00:23:55,040 --> 00:23:57,640
Nhưng chúng ta đã hứa giúp họ rồi.
314
00:23:57,640 --> 00:23:59,520
Đúng. Nhưng không phải hôm nay.
315
00:24:00,280 --> 00:24:01,480
Ngày mai đi.
316
00:24:03,880 --> 00:24:06,920
Tôi nghĩ họ không thể
chờ tới ngày mai đâu, Nữ vương.
317
00:24:07,560 --> 00:24:09,320
Nếu họ mất Luanda,
318
00:24:10,320 --> 00:24:14,400
thì mọi thứ ta đạt được hôm nay
sẽ đổ sông đổ bể!
319
00:24:16,240 --> 00:24:18,440
Họ cần lấy quân về ngay lập tức!
320
00:24:21,240 --> 00:24:22,920
Chúng ta phải chọn thôi.
321
00:24:40,280 --> 00:24:41,880
Điều binh đi đi.
322
00:24:43,960 --> 00:24:46,640
Nhưng tại thời điểm việc này chấm dứt...
323
00:24:48,880 --> 00:24:52,000
chúng ta sẽ trở lại như đã hứa
để cứu Kambu.
324
00:25:17,240 --> 00:25:19,440
Cuối cùng, khi Njinga trở lại Luanda,
325
00:25:19,440 --> 00:25:23,160
bà nhìn thấy những chiếc tàu cuối cùng
của Hà Lan khuất bóng về phía chân trời.
326
00:25:24,160 --> 00:25:26,560
Quân Bồ Đào Nha
đã lấy lại quyền kiểm soát thành phố.
327
00:25:27,600 --> 00:25:31,160
Bị quân Hà Lan phụ lòng
là cú sốc lớn cho Njinga.
328
00:25:31,160 --> 00:25:33,680
Bà nhận ra nếu thiếu
sự hỗ trợ về quân sự của họ,
329
00:25:33,680 --> 00:25:36,360
cuộc chiến chống quân Bồ Đào Nha
sẽ gian nan hơn nhiều.
330
00:25:42,720 --> 00:25:46,200
Dù có hay không có quân Hà Lan,
chiến đấu vẫn là điều chắc chắn.
331
00:25:46,200 --> 00:25:50,480
Ta vẫn là cái gai trong mắt chúng
và chúng ta vẫn chưa cứu được Kambu.
332
00:25:50,480 --> 00:25:53,600
Xem ra chúng ta có làm gì đi nữa
thì chúng cũng không khoan nhượng.
333
00:25:53,600 --> 00:25:56,160
Vậy phải chiến đấu cho đến khi
chúng đành khoan nhượng.
334
00:25:56,160 --> 00:25:58,520
Cô vẫn khỏe như cái ngày
cô ngồi lên ngai mà.
335
00:25:58,520 --> 00:26:00,480
Ừ, nhưng ta không bất tử,
336
00:26:00,480 --> 00:26:01,920
và Kambu cũng thế.
337
00:26:02,760 --> 00:26:06,400
Và ta cần con bé
thế chỗ ta khi ta không còn nữa.
338
00:26:10,400 --> 00:26:12,480
Chúng tôi tìm thấy chúng
trốn trong nhà thờ.
339
00:26:14,040 --> 00:26:16,880
Ngươi, ta biết ngươi mà, nhỉ?
340
00:26:19,960 --> 00:26:23,080
Ngươi làm gì ở Wandu vậy, bạn cũ?
341
00:26:23,080 --> 00:26:24,000
Bạn?
342
00:26:24,480 --> 00:26:25,800
Thành thầy tu Dòng Tên rồi à?
343
00:26:25,800 --> 00:26:28,440
Họ không phải Dòng Tên,
là Dòng Thánh Phanxicô.
344
00:26:28,440 --> 00:26:31,200
Khác nhau chỗ nào?
Đều là tay sai của đám Bồ Đào Nha cả.
345
00:26:31,200 --> 00:26:34,520
Họ không bắt tay với quân Bồ Đào Nha.
Họ phụng sự Rome.
346
00:26:34,520 --> 00:26:35,880
- Rome?
- Không phải Lisbon.
347
00:26:36,760 --> 00:26:38,840
Đúng. Phụng sự Giáo hoàng.
348
00:26:38,840 --> 00:26:40,840
Tín đồ nào mà chẳng phụng sự Giáo hoàng.
349
00:26:41,640 --> 00:26:43,840
Kể cả Hoàng đế Bồ Đào Nha.
350
00:26:44,600 --> 00:26:48,120
Đấy, ta vẫn thuộc bài ngươi dạy
từ hồi làm lễ rửa tội, đúng chứ?
351
00:26:48,680 --> 00:26:50,600
May mà người chưa quên, Nữ vương Njinga.
352
00:26:51,120 --> 00:26:53,880
Mọi tín đồ thuộc Giáo hội Công giáo
đều phụng sự Giáo hoàng.
353
00:26:53,880 --> 00:26:57,200
Vậy sao chúng ta không
trảm Giáo hoàng thay vì ngươi nhỉ?
354
00:26:58,960 --> 00:27:01,400
Vì rõ ràng ngươi chỉ là
cái đuôi của con rắn chúa đó,
355
00:27:01,400 --> 00:27:03,200
và hắn ta mới là cái đầu.
356
00:27:03,200 --> 00:27:06,400
Njinga Mona, đừng dọa khách nữa.
357
00:27:08,000 --> 00:27:10,160
Hôm nay không ai mất đầu cả.
358
00:27:10,880 --> 00:27:12,480
Tiếp đãi khách đàng hoàng đi.
359
00:27:13,320 --> 00:27:14,480
Làm ngay.
360
00:27:28,560 --> 00:27:29,640
Sao vậy?
361
00:27:30,520 --> 00:27:33,600
Có lẽ chúng ta
đuổi theo cái đuôi quá lâu rồi.
362
00:27:35,720 --> 00:27:38,760
Lần này ta nghĩ Njinga Mona nói đúng đấy.
363
00:27:57,360 --> 00:28:01,960
Trong những giờ phút khó khăn này,
con mong Người giúp đỡ, soi đường cho con.
364
00:28:03,040 --> 00:28:04,160
Amen.
365
00:28:06,640 --> 00:28:08,840
Hy vọng ta không
làm ngươi phân tâm, bạn cũ.
366
00:28:09,640 --> 00:28:12,440
Không, không hề đâu ạ.
367
00:28:14,200 --> 00:28:15,480
Gặp ngươi...
368
00:28:16,480 --> 00:28:19,200
làm ta nhớ lại lễ rửa tội
cách đây rất nhiều con trăng rồi.
369
00:28:20,400 --> 00:28:22,520
Đó là một ngày an lành, đáng nhớ.
370
00:28:22,520 --> 00:28:24,000
Mang tính làm ăn là chủ yếu.
371
00:28:26,400 --> 00:28:27,640
Ta đùa đấy.
372
00:28:28,280 --> 00:28:30,120
Hôm đó quả là đáng nhớ.
373
00:28:30,960 --> 00:28:32,720
Ta sẽ vào thẳng vấn đề luôn.
374
00:28:34,440 --> 00:28:39,960
Ta cần được Giáo hoàng công nhận
là người thống trị hợp pháp của Ndongo.
375
00:28:42,120 --> 00:28:44,320
Nếu ngài ấy công nhận ta,
376
00:28:45,160 --> 00:28:47,680
quân Bồ Đào Nha phải làm điều tương tự.
377
00:28:48,600 --> 00:28:51,240
Làm trái chính là bất tuân Giáo hoàng.
378
00:28:52,000 --> 00:28:52,960
Và chúng không thể.
379
00:28:52,960 --> 00:28:56,320
Ta cần ngươi và những người anh em
Dòng Thánh Phanxicô giúp đỡ
380
00:28:56,320 --> 00:28:58,360
để giành được sự công nhận.
381
00:28:59,000 --> 00:29:01,000
- Không đơn giản thế đâu.
- Ta biết chứ.
382
00:29:01,640 --> 00:29:02,920
Làm sao để được công nhận?
383
00:29:04,200 --> 00:29:05,400
Bằng chứng cải đạo.
384
00:29:06,520 --> 00:29:08,080
Không chỉ người đâu.
385
00:29:08,080 --> 00:29:09,600
Toàn bộ đất nước Ndongo.
386
00:29:09,600 --> 00:29:11,920
- Lối sống...
- Và văn hóa của chúng ta.
387
00:29:13,680 --> 00:29:15,280
Ta cần Giáo hoàng.
388
00:29:17,080 --> 00:29:20,960
Và ta cần ngươi giúp đỡ
để ngài ấy về phe ta.
389
00:29:21,920 --> 00:29:23,120
Ngươi và...
390
00:29:23,760 --> 00:29:26,360
những người anh em
Dòng Thánh Phanxicô sẽ giúp ta chứ?
391
00:29:31,480 --> 00:29:33,960
Cha Zelotes đã đồng ý giúp bà.
392
00:29:33,960 --> 00:29:36,640
Do đó, Njinga bắt đầu
gửi thư cho Giáo hoàng.
393
00:29:36,640 --> 00:29:40,080
Bà ấy nói sẵn sàng trở lại với Kitô giáo.
394
00:29:40,080 --> 00:29:43,600
Bà ấy cũng mời người dân
cũng như các nhà truyền giáo đến
395
00:29:43,600 --> 00:29:47,120
để rửa tội cho người dân mình,
và phổ biến Kitô giáo
396
00:29:47,120 --> 00:29:48,560
trên toàn vương quốc.
397
00:29:53,120 --> 00:29:55,040
Trong khi chờ đợi Giáo hoàng hồi âm,
398
00:29:55,040 --> 00:29:57,640
quân Bồ Đào Nha lợi dụng
tình trạng cấp bách của Njinga
399
00:29:57,640 --> 00:29:59,200
trong việc cứu em gái Kambu về.
400
00:29:59,200 --> 00:30:02,040
Họ cho phái viên tôn giáo đến
đàm phán việc thả em gái bà.
401
00:30:04,440 --> 00:30:09,040
Phía Bồ Đào Nha yêu cầu
người dừng các hành vi hiếu chiến
402
00:30:09,960 --> 00:30:12,200
nếu còn muốn gặp lại em gái.
403
00:30:12,200 --> 00:30:14,080
"Hành vi hiếu chiến".
404
00:30:15,520 --> 00:30:16,440
Xem ai nói kìa.
405
00:30:18,040 --> 00:30:19,160
Ta chỉ mong muốn
406
00:30:19,800 --> 00:30:22,120
các ngài trả em gái về với ta
407
00:30:23,320 --> 00:30:25,360
vì nó là người kế vị hợp pháp,
408
00:30:25,360 --> 00:30:27,280
và hãy để cho chúng ta yên.
409
00:30:29,080 --> 00:30:32,440
Nếu các người thuận theo
thì làm gì còn chiến tranh chứ.
410
00:30:33,680 --> 00:30:36,960
Chúng ta muốn thấy các người
dừng thực hành ngoại giáo.
411
00:30:38,480 --> 00:30:42,160
Phải có bằng chứng thuyết phục tuyệt đối
rằng các người đã cải đạo sang Kitô giáo.
412
00:30:43,600 --> 00:30:46,160
Và sự cải đạo hoàn toàn
của dân tộc các người.
413
00:30:49,360 --> 00:30:50,280
Sao ông dám?
414
00:30:50,280 --> 00:30:51,680
Để ông ấy nói hết đã.
415
00:31:00,960 --> 00:31:01,880
Và...
416
00:31:04,920 --> 00:31:05,880
Và gì nữa?
417
00:31:07,720 --> 00:31:10,960
Thống đốc Chichorro
cũng yêu cầu nộp 200 nô lệ
418
00:31:11,720 --> 00:31:13,320
làm cống phẩm thể hiện thiện chí.
419
00:31:15,680 --> 00:31:19,320
Giáo hội Công giáo rất thông đồng
khi nói đến việc buôn bán nô lệ.
420
00:31:19,320 --> 00:31:21,520
Tôi nghĩ chúng ta vẫn chưa có được
421
00:31:21,520 --> 00:31:24,920
những cuộc trao đổi đủ sâu sắc
về mức độ can thiệp của Giáo hội
422
00:31:24,920 --> 00:31:26,920
vào hoạt động buôn nô lệ
423
00:31:26,920 --> 00:31:30,920
và Giáo hội Công giáo trở nên
thịnh vượng bao nhiêu nhờ buôn nô lệ.
424
00:31:42,640 --> 00:31:44,440
Để ta nói lại cho rõ nhé.
425
00:31:48,760 --> 00:31:50,440
Các ngài đòi chúng ta...
426
00:31:51,640 --> 00:31:54,920
quay lưng lại với tổ tiên mình,
427
00:31:56,440 --> 00:31:58,200
vứt bỏ phong tục tập quán
428
00:31:59,560 --> 00:32:01,720
vốn là nếp sống từ khi sinh ra
429
00:32:03,240 --> 00:32:04,800
và để làm gì cơ?
430
00:32:06,480 --> 00:32:07,600
Một vị thánh
431
00:32:08,600 --> 00:32:10,640
đến cái tên chúng ta còn đọc không đúng,
432
00:32:12,360 --> 00:32:16,080
và dùng thứ ngôn ngữ
chúng ta không biết nói?
433
00:32:17,600 --> 00:32:19,600
Quá quắt như thế còn chưa đủ,
434
00:32:21,560 --> 00:32:22,600
các ngài còn đòi...
435
00:32:23,520 --> 00:32:29,120
thêm 200 nô lệ sau con số hàng ngàn...
436
00:32:31,480 --> 00:32:32,760
hàng vạn người...
437
00:32:33,960 --> 00:32:36,320
mà các ngài đã bắt đi?
438
00:32:41,600 --> 00:32:42,760
Vậy thôi à?
439
00:32:46,440 --> 00:32:49,040
Từng đó là đủ rồi chứ?
440
00:32:50,920 --> 00:32:54,680
Chúa của các người
luôn nói về lòng yêu thương và trắc ẩn.
441
00:32:54,680 --> 00:32:55,920
Thứ đó của các người đâu?
442
00:33:00,760 --> 00:33:06,280
Ta sẽ không nộp thêm 200 nô lệ nữa đâu.
443
00:33:06,280 --> 00:33:07,600
Ta...
444
00:33:10,080 --> 00:33:13,800
Chúng ta đã giao nộp đủ rồi.
445
00:33:25,120 --> 00:33:28,440
Để cứu được Kambu về, Njinga đồng ý
vài yêu sách của quân Bồ Đào Nha,
446
00:33:28,440 --> 00:33:32,080
nhưng bà từ chối
giao nộp 200 nô lệ cho bọn họ,
447
00:33:32,080 --> 00:33:33,400
đồng nghĩa với việc từ chối
448
00:33:33,400 --> 00:33:36,000
nộp số tiền tương đương với
một triệu đô la ngày nay.
449
00:33:37,800 --> 00:33:41,000
MATAMBA, 2 NĂM SAU
450
00:33:41,000 --> 00:33:43,640
Nhằm thuyết phục để có được
sự công nhận từ Giáo hoàng,
451
00:33:43,640 --> 00:33:46,240
Njinga cho xây dựng nhiều nhà thờ
trên khắp vương quốc
452
00:33:46,240 --> 00:33:48,960
và tổ chức nhiều đại lễ rửa tội cho dân.
453
00:33:48,960 --> 00:33:50,120
Con bé đâu rồi?
454
00:33:52,240 --> 00:33:54,160
Sau khi được đáp ứng vài yêu cầu,
455
00:33:54,160 --> 00:33:56,800
quân Bồ Đào Nha chấp nhận
thả em gái Kambu của bà ra,
456
00:33:56,800 --> 00:34:02,000
nhưng Giáo hoàng vẫn chưa công nhận bà
là quân chủ của một đất nước có chủ quyền.
457
00:34:06,000 --> 00:34:07,520
Về rồi kìa.
458
00:34:32,360 --> 00:34:37,560
Kambu!
459
00:34:45,080 --> 00:34:46,719
Kambu!
460
00:34:47,639 --> 00:34:49,199
Đội ơn tổ tiên chúng con.
461
00:34:54,320 --> 00:34:55,880
Nhìn em kìa.
462
00:34:59,760 --> 00:35:01,600
Em gái bé bỏng của chị.
463
00:35:02,640 --> 00:35:04,560
Giờ này mà còn bé bỏng gì nữa?
464
00:35:13,240 --> 00:35:17,160
- Kambu!
- Kambu!
465
00:35:17,160 --> 00:35:18,440
Xin cảm ơn.
466
00:35:36,080 --> 00:35:38,400
Ongoyo nhảy đẹp thật.
467
00:35:46,800 --> 00:35:48,720
Phải chi Funji cũng có ở đây để xem.
468
00:35:52,160 --> 00:35:53,760
Cha chúng ta nữa.
469
00:35:54,720 --> 00:35:55,680
Có mà.
470
00:35:56,720 --> 00:36:00,160
Tổ tiên luôn đồng hành cùng chúng ta.
471
00:36:04,680 --> 00:36:06,360
Em biết không hề dễ dàng...
472
00:36:07,160 --> 00:36:08,640
khi chị chấp nhận toàn bộ...
473
00:36:10,320 --> 00:36:13,280
phong tục của Kitô giáo
du nhập vào cộng đồng ta.
474
00:36:14,080 --> 00:36:15,360
Để thuyết phục Giáo hoàng.
475
00:36:15,360 --> 00:36:16,800
Để đạt được hòa bình.
476
00:36:18,000 --> 00:36:20,160
Để đảm bảo em được kế vị
477
00:36:22,040 --> 00:36:23,760
và để dân tộc chúng ta có tương lai.
478
00:36:27,200 --> 00:36:30,040
Chị không hề làm điều gì
mà không có tổ tiên chỉ dẫn.
479
00:36:32,160 --> 00:36:34,720
Và chắc chắn chị không làm
vì bất cứ tên da trắng nào
480
00:36:35,560 --> 00:36:37,920
dù hắn nghĩ hắn quyền lực đến đâu đi nữa.
481
00:36:39,080 --> 00:36:40,280
Em biết mà.
482
00:36:46,200 --> 00:36:47,800
Vì chị sẽ không sống mãi ở đây.
483
00:36:50,000 --> 00:36:51,520
Đừng nói vậy, Njinga.
484
00:36:53,840 --> 00:36:54,960
Khi chị đi rồi...
485
00:36:58,160 --> 00:37:00,760
em hãy nhớ chị đã làm những gì
mới đến được đây.
486
00:37:02,520 --> 00:37:04,040
Hãy phấn đấu bảo vệ nó.
487
00:37:12,840 --> 00:37:15,040
Nếu em không đủ sức thì sao?
488
00:37:16,960 --> 00:37:19,880
Chỉ cần tổ tiên sát cánh bên ta,
489
00:37:20,600 --> 00:37:22,800
không có chuyện chúng ta không đủ sức.
490
00:37:26,560 --> 00:37:28,880
Chúng ta không bao giờ đơn độc.
491
00:37:51,000 --> 00:37:54,080
5 NĂM SAU
492
00:38:09,080 --> 00:38:11,000
Njinga miệt mài cầu thị
493
00:38:11,000 --> 00:38:14,080
với vô vàn lá thư gửi đến Giáo hoàng
trong suốt cả thập kỷ.
494
00:38:22,200 --> 00:38:25,480
Và cuối cùng, bà ấy đã nhận được
lá thư hồi âm điều hằng mong mỏi.
495
00:38:25,480 --> 00:38:30,200
Nó đã công nhận, đúng thế, đây thật sự là
đất nước châu Phi theo Kitô giáo
496
00:38:30,200 --> 00:38:33,600
và người Bồ Đào Nha
cũng phải công nhận điều này.
497
00:38:39,040 --> 00:38:40,720
Tôi cho là hòa bình đã về.
498
00:38:42,560 --> 00:38:44,040
Cuối cùng cũng hòa bình.
499
00:38:44,040 --> 00:38:47,000
Bởi vì đến cả những chiến binh
ngoan cường nhất
500
00:38:47,000 --> 00:38:49,640
cũng sẽ đến ngày phải giã từ vũ khí,
501
00:38:49,640 --> 00:38:54,120
dù là trên chiến trường, là một điều
huy hoàng với chiến binh tử trận,
502
00:38:54,120 --> 00:38:57,120
hay trong trường hợp của bà,
người ngồi trên ngai,
503
00:38:58,240 --> 00:39:00,040
và đó cũng là nơi bà mất.
504
00:39:01,480 --> 00:39:05,440
Vào quãng thời gian cuối đời của Njinga,
505
00:39:05,440 --> 00:39:08,560
nạn buôn nô lệ đã bùng nổ.
506
00:39:08,560 --> 00:39:11,160
Hầu như không có quốc gia nào,
507
00:39:11,160 --> 00:39:14,160
chẳng có được mấy quốc gia
không dính vào nạn buôn nô lệ,
508
00:39:14,160 --> 00:39:17,360
không giày xéo lục địa châu Phi
509
00:39:17,360 --> 00:39:20,440
để nô lệ hóa hàng triệu dân nơi này.
510
00:39:20,440 --> 00:39:23,600
Bà ấy không thể chống lại nó.
Đâu thể nào chống lại cả thế giới.
511
00:39:33,760 --> 00:39:36,760
Njinga là người cầm quyền duy nhất
của châu Phi được công nhận
512
00:39:36,760 --> 00:39:39,800
bởi các nhà cai trị châu Âu
với vai trò là vị vua nữ.
513
00:39:41,120 --> 00:39:43,080
Njinga là một vị quốc mẫu.
514
00:39:43,680 --> 00:39:45,160
Bà yêu đất nước của mình vô cùng
515
00:39:45,160 --> 00:39:47,680
và đã có nhiều sự hy sinh lớn lao vì nó.
516
00:39:48,360 --> 00:39:50,800
Nhưng những điều bà hy sinh đã đảm bảo
517
00:39:50,800 --> 00:39:53,880
sự độc lập cho vương quốc của bà
518
00:39:53,880 --> 00:39:56,840
khi phần còn lại của châu Phi
bị chủ nghĩa đế quốc nuốt chửng.
519
00:39:59,360 --> 00:40:01,680
Chúng tôi vẫn còn nhiều chuyện phải kể.
520
00:40:01,680 --> 00:40:05,000
Vì hầu hết các sự kiện
đều không do chúng tôi kể.
521
00:40:05,000 --> 00:40:07,200
Đều có người kể thay chúng tôi.
522
00:40:07,800 --> 00:40:10,960
{\an8}Bản thân là một người Angola,
523
00:40:10,960 --> 00:40:15,080
{\an8}làm việc ở Trung tâm Lưu trữ Quốc gia,
524
00:40:15,080 --> 00:40:16,760
tôi biết được câu chuyện của Njinga
525
00:40:16,760 --> 00:40:20,680
và chưa từng quên nó cho đến tận hôm nay.
526
00:40:22,080 --> 00:40:24,000
Nó là một câu chuyện cảm động.
527
00:40:28,960 --> 00:40:30,840
Nó quan trọng.
528
00:40:31,880 --> 00:40:34,160
Và đối với đất nước Angola...
529
00:40:34,840 --> 00:40:36,160
cũng như thế giới...
530
00:40:37,720 --> 00:40:39,200
Njinga sẽ sống mãi.
531
00:40:44,040 --> 00:40:48,400
Tôi nghĩ bà có lẽ là
một trong những nữ chiến binh
532
00:40:48,400 --> 00:40:51,440
và nữ nhân cai trị vĩ đại nhất
mà thế giới từng có.
533
00:40:57,600 --> 00:40:59,440
Khi Njinga về cuối đời,
534
00:40:59,440 --> 00:41:02,480
mọi điều bà đấu tranh để đạt được
cuối cùng cũng thành hiện thực.
535
00:41:02,480 --> 00:41:07,040
Bà đã giành được sự an toàn và độc lập
cho vương quốc cũng như người dân mình.
536
00:41:07,040 --> 00:41:11,760
Dòng dõi vương tộc bà hy sinh rất nhiều
để bảo tồn đã được tiếp nối,
537
00:41:11,760 --> 00:41:14,320
với người đầu tiên là em gái Kambu của bà,
538
00:41:14,320 --> 00:41:18,440
kế đến là ba vị nữ vương
tiếp tục cai trị vương quốc Matamba.
539
00:41:19,120 --> 00:41:21,120
Như ở phần lớn lãnh thổ châu Phi,
540
00:41:21,120 --> 00:41:24,840
lục địa mà cuối cùng đã không chịu nổi
sự càn quét của các thế lực châu Âu,
541
00:41:24,840 --> 00:41:29,880
Ndongo cũng đã rơi vào tay Bồ Đào Nha
và trở thành Angola mà ngày nay ta biết.
542
00:41:30,520 --> 00:41:34,360
Và như hầu hết những câu chuyện đi săn
chỉ được kể bởi kẻ đi săn,
543
00:41:34,360 --> 00:41:38,160
năng lực của Njinga bị hạ thấp
và câu chuyện của bà bị chôn vùi.
544
00:41:38,160 --> 00:41:39,960
Rồi sau đó, vào những năm 1960,
545
00:41:39,960 --> 00:41:43,400
một thế hệ mới người Angola
đấu tranh giành độc lập
546
00:41:43,400 --> 00:41:46,080
khẳng định lại rằng
Njinga thuộc về dân tộc họ,
547
00:41:46,800 --> 00:41:51,240
một biểu tượng cho sự ngoan cường,
cho hy vọng, một nhà cách mạng.
548
00:41:51,240 --> 00:41:54,760
Một chiến binh mạnh mẽ,
và một nữ vương châu Phi
549
00:41:54,760 --> 00:41:57,640
với câu chuyện xứng đáng được kể lại.
550
00:42:01,840 --> 00:42:06,560
CHỈ TÍNH Ở ANGOLA,
ĐÃ CÓ SÁU TRIỆU NÔ LỆ BỊ XUẤT KHẨU
551
00:42:06,560 --> 00:42:09,160
TRONG KHOẢNG TỪ NĂM 1525 ĐẾN 1866.
552
00:42:11,920 --> 00:42:15,000
SAU CUỘC CHIẾN TRƯỜNG KỲ GIÀNH TỰ DO,
553
00:42:15,000 --> 00:42:18,040
CUỐI CÙNG, CHẾ ĐỘ THỰC DÂN
CỦA BỒ ĐÀO NHA Ở ANGOLA
554
00:42:18,040 --> 00:42:19,920
ĐÃ CHẤM DỨT VÀO NĂM 1975.
555
00:43:25,680 --> 00:43:30,680
{\an8}Biên dịch: Nguyễn Võ Thanh Nguyên