1 00:00:08,969 --> 00:00:10,303 Waar staat de S voor? 2 00:00:10,512 --> 00:00:12,055 Dat is geen S. 3 00:00:13,348 --> 00:00:15,016 Op mijn wereld betekent het 'hoop'. 4 00:00:20,272 --> 00:00:24,734 Als symbool kan ik onkreukbaar zijn. Ik kan eeuwig zijn. 5 00:00:27,821 --> 00:00:31,324 Ik ben bereid te vechten voor hen die dat niet kunnen. 6 00:00:33,910 --> 00:00:36,037 Ik kan vliegen. 7 00:00:36,204 --> 00:00:37,664 Ik kan onder water ademen... 8 00:00:37,831 --> 00:00:39,374 ...maar jij drinkt me onder tafel. 9 00:00:39,541 --> 00:00:41,835 Dat is mijn superkracht. 10 00:00:42,419 --> 00:00:44,921 Ik ben een superheld. 11 00:00:47,299 --> 00:00:50,135 Deze stad verdient een beter soort crimineel. 12 00:00:50,302 --> 00:00:52,679 Wacht maar tot ik in actie kom. 13 00:00:53,388 --> 00:00:58,435 DC is voor mij het grote voortoneel van superhelden. 14 00:00:58,601 --> 00:01:02,981 Ze vertellen heel verschillende verhalen over wat je moet doen met grote kracht... 15 00:01:03,440 --> 00:01:06,067 ...en hoe je de mensheid kunt helpen beter te worden. 16 00:01:06,234 --> 00:01:07,527 Hallo, daar. 17 00:01:08,111 --> 00:01:09,738 Ze zijn allemaal zo multidimensionaal. 18 00:01:09,904 --> 00:01:13,450 Mensen reageren op de menselijkheid. 19 00:01:15,577 --> 00:01:17,746 Het gaat om de wereld redden. 20 00:01:17,912 --> 00:01:22,375 De wereld overtuigen dat er een betere manier is. 21 00:01:23,418 --> 00:01:28,256 Ze zijn buitensporig, maar ook menselijk en heel echt. 22 00:01:28,965 --> 00:01:33,094 Al meer dan 85 jaar is DC het thuis... 23 00:01:33,261 --> 00:01:36,389 ...voor een universum van personages en duizenden verhalen. 24 00:01:37,557 --> 00:01:42,604 Maar de echte mensen die deze goden, stervelingen en monsters leven inblazen... 25 00:01:42,771 --> 00:01:44,356 ...zijn veel minder bekend. 26 00:01:44,522 --> 00:01:46,358 Achter de schermen maken deze creatieve geesten... 27 00:01:46,524 --> 00:01:50,570 ...hun aanwezigheid voelbaar door middel van woord en beeld. 28 00:01:52,530 --> 00:01:54,741 Als je een goed gemaakte strip leest... 29 00:01:54,908 --> 00:01:59,829 ...lees je de bewegingen van een mensenhand over het papier. 30 00:02:01,706 --> 00:02:05,710 Er is geen compactere vorm van verhalen vertellen... 31 00:02:05,877 --> 00:02:08,213 ...dan een stripverhaal met vier of vijf plaatjes... 32 00:02:08,380 --> 00:02:10,965 ...waarin je een begin, een midden en een einde moet vertellen. 33 00:02:11,883 --> 00:02:15,387 Stripboeken hebben altijd al de menselijke ervaring weerspiegeld. 34 00:02:15,553 --> 00:02:19,015 Ze onthullen onze fantasieën, geven onze emoties weer... 35 00:02:19,182 --> 00:02:21,309 ...en confronteren onze demonen. 36 00:02:21,851 --> 00:02:25,772 Het zijn verhalen over hoop. Het zijn verhalen over verlossing. 37 00:02:25,939 --> 00:02:30,527 Dezelfde thema's die ten grondslag liggen aan onze volksverhalen... 38 00:02:30,693 --> 00:02:32,779 ...sinds het begin der tijden. 39 00:02:34,114 --> 00:02:35,281 Mensen kunnen erover zeggen: 40 00:02:35,448 --> 00:02:38,284 'Je hebt het over stripboeken. Stripboeken zijn voor kinderen. 41 00:02:38,451 --> 00:02:41,621 Die ideeën zijn voor kinderen.' Is dat zo? 42 00:02:43,289 --> 00:02:46,000 Superhelden zijn wensvervulling... 43 00:02:46,167 --> 00:02:49,421 ...een generatie van talent, gesmede iconen van deugd... 44 00:02:49,587 --> 00:02:53,007 ...die zowel dromen als angsten van Amerika belichamen. 45 00:02:53,174 --> 00:02:57,720 Die ideeën brachten een wereldwijd, cultureel fenomeen op gang. 46 00:02:58,513 --> 00:03:03,143 Dit is het verhaal van de makers achter de legendes van DC. 47 00:03:19,325 --> 00:03:20,702 HEDEN 48 00:03:20,869 --> 00:03:24,289 De oorsprong van DC begint met een heldhaftige figuur... 49 00:03:24,456 --> 00:03:27,417 ...wiens levensechte avonturen lezen als fictie. 50 00:03:28,293 --> 00:03:32,505 Majoor Malcolm Wheeler-Nicholson, een cavalerieofficier in WO I... 51 00:03:32,672 --> 00:03:36,259 ...vocht in de Filipijnen, achtervolgde bandieten door Mexico... 52 00:03:36,426 --> 00:03:39,053 ...en vocht tegen bolsjewieken in Siberië. 53 00:03:39,220 --> 00:03:42,390 Als schrijver zette de majoor zijn heldendaden om in verhalen... 54 00:03:42,557 --> 00:03:43,975 ...voor goedkope tijdschriften. 55 00:03:45,310 --> 00:03:48,354 In 1935 richtte hij zijn eigen bedrijf op. 56 00:03:48,521 --> 00:03:52,609 In drie korte jaren transformeerde hij de stripindustrie... 57 00:03:52,775 --> 00:03:55,028 ...niet door oude krantenstrips te herdrukken... 58 00:03:55,195 --> 00:03:58,281 ...maar met nieuwe, volledig originele verhalen. 59 00:04:01,534 --> 00:04:05,580 Dat bedrijf zou uiteindelijk DC Comics worden. 60 00:04:07,916 --> 00:04:12,670 Hoewel hij een visionair was, worstelde de majoor als zakenman. 61 00:04:12,837 --> 00:04:14,714 Om een lang en ingewikkeld verhaal kort te maken... 62 00:04:14,881 --> 00:04:16,007 FILMPRODUCENT, BATMAN 63 00:04:16,174 --> 00:04:17,884 ...de majoor werd eruit gewerkt. 64 00:04:18,051 --> 00:04:20,595 Het bedrijf werd overgenomen... 65 00:04:20,762 --> 00:04:23,139 ...precies op het moment dat Superman... 66 00:04:23,306 --> 00:04:26,768 ...werd uitgebracht. Genoeg gezegd. 67 00:04:39,864 --> 00:04:41,199 Wie ben jij? 68 00:04:41,866 --> 00:04:44,827 Hij is iemand die altijd probeert het goede te doen. 69 00:04:44,994 --> 00:04:46,120 ACTEUR, MAN OF STEEL 70 00:04:46,287 --> 00:04:48,206 Dat is zijn oprechte bedoeling. 71 00:04:48,373 --> 00:04:52,043 Zelfs als het hem niet lukt wat hij van plan was... 72 00:04:52,210 --> 00:04:55,547 ...doet hij zijn uiterste best om het goed te maken. 73 00:04:55,713 --> 00:04:59,884 Er is nog zoveel wat niet over hem is verteld of gezegd, tot nu. 74 00:05:01,928 --> 00:05:03,555 De oorsprong van Superman... 75 00:05:03,721 --> 00:05:06,891 ...begint met schrijver Jerry Siegel en kunstenaar Joe Shuster... 76 00:05:07,433 --> 00:05:10,853 ...twee jonge Joodse immigranten die de Grote Depressie hebben overleefd... 77 00:05:11,020 --> 00:05:14,274 ...door te dromen van een betere toekomst. 78 00:05:14,440 --> 00:05:16,985 Zowel Joe Shuster als ik waren grote sciencefictionfans... 79 00:05:17,151 --> 00:05:18,236 1933 - STEM VAN JERRY SIEGEL 80 00:05:18,403 --> 00:05:20,488 ...in de jaren 30. 81 00:05:20,655 --> 00:05:23,533 Ik was tamelijk zachtmoedig en mild. 82 00:05:23,700 --> 00:05:27,787 Er waren aantrekkelijke meisjes die gewoon niet doorhadden dat ik bestond. 83 00:05:27,954 --> 00:05:31,791 Ik dacht: zou het niet geweldig zijn als ik een machtig iemand was... 84 00:05:31,958 --> 00:05:34,168 ...en dat die meisjes niet doorhadden dat die stoethaspel... 85 00:05:34,335 --> 00:05:36,129 ...een bijzonder iemand was? 86 00:05:37,130 --> 00:05:40,008 In mijn jeugd werd ik altijd gepest... 87 00:05:40,174 --> 00:05:41,050 STEM VAN JOE SHUSTER 88 00:05:41,217 --> 00:05:44,721 Ik was heel klein en ik werd altijd gepest... 89 00:05:44,887 --> 00:05:46,764 ...door pestkoppen en zo. 90 00:05:48,600 --> 00:05:50,143 Op de middelbare school... 91 00:05:50,310 --> 00:05:51,269 HET RIJK VAN DE SUPER-MAN 92 00:05:51,436 --> 00:05:54,230 ...werkten de twee samen aan proeven voor een krantenstrip. 93 00:05:54,397 --> 00:05:58,610 Na verschillende versies ontstond er een kampioen van de onderdrukten... 94 00:05:58,776 --> 00:06:01,571 ...een Superman die zich verschuilde achter de geheime identiteit... 95 00:06:01,738 --> 00:06:04,449 ...van de zachtaardige verslaggever Clark Kent. 96 00:06:06,200 --> 00:06:09,370 Hij was vooral de identificatie voor Siegel in het bijzonder... 97 00:06:09,537 --> 00:06:11,497 ...omdat hij fysiek op hem leek. 98 00:06:11,664 --> 00:06:12,957 Kent is de joodse intellectueel. 99 00:06:13,124 --> 00:06:14,250 SCHRIJVER, ALL-STAR SUPERMAN 100 00:06:14,417 --> 00:06:16,878 Hij is een journalist en hij leest, een letterkundige... 101 00:06:17,045 --> 00:06:18,921 ...en Superman is de man van actie. 102 00:06:19,631 --> 00:06:22,175 Joe had een fascinatie voor bodybuilding... 103 00:06:22,342 --> 00:06:25,553 ...voor circusartiesten, krachtpatsers... 104 00:06:25,720 --> 00:06:29,223 ...en creëerde de iconografie van wat het superheldenkostuum zou worden. 105 00:06:29,390 --> 00:06:31,142 Maar ze hadden het nergens kunnen verkopen. 106 00:06:32,310 --> 00:06:33,853 Creativiteit vereist moed. 107 00:06:34,020 --> 00:06:38,941 De grote, creatieve werken, in welk medium dan ook, hebben geen precedent. 108 00:06:39,108 --> 00:06:40,693 UITGEVER, DC COMICS 2002-2009 109 00:06:42,779 --> 00:06:46,324 Na zes tomeloze jaren werd hun moed beloond. 110 00:06:46,491 --> 00:06:49,827 DC had een verhaal nodig om een nieuwe serie aan op te hangen... 111 00:06:49,994 --> 00:06:51,829 ...genaamd Action Comics. 112 00:06:53,998 --> 00:06:59,212 De eerste keer dat we Superman zien, tilt hij een auto boven zijn hoofd. 113 00:06:59,379 --> 00:07:02,590 Vandaag de dag kun je dat onmogelijk zo zien... 114 00:07:02,757 --> 00:07:03,758 SCHRIJVER, SUPERMAN: BIRTHRIGHT 115 00:07:03,925 --> 00:07:06,886 ...maar toen had nog nooit iemand zoiets gezien. 116 00:07:08,388 --> 00:07:11,140 De vraag naar het personage was groot genoeg... 117 00:07:11,307 --> 00:07:12,809 ...dat ze meerdere boeken uitbrachten. 118 00:07:12,975 --> 00:07:14,644 HOOFDREDACTEUR DEN OF GEEK 119 00:07:14,811 --> 00:07:16,479 De werkdruk was hoog... 120 00:07:16,646 --> 00:07:18,773 ...en ze huurden andere kunstenaars in om door te gaan. 121 00:07:20,566 --> 00:07:23,152 Dat originele idee van Siegel en Shuster... 122 00:07:23,319 --> 00:07:26,322 ...zette de gouden standaard voor superheldenpersonages... 123 00:07:26,698 --> 00:07:28,658 ...lanceerde een industrie... 124 00:07:28,825 --> 00:07:32,370 ...en inspireerde grenzeloze creativiteit in toekomstige generaties. 125 00:07:34,038 --> 00:07:37,083 Al deze verschillende gezichtspunten komen samen en smelten samen... 126 00:07:37,250 --> 00:07:38,418 ...tot dit ene grote verhaal. 127 00:07:38,584 --> 00:07:39,627 SCHRIJVER, JUSTICE LEAGUE 128 00:07:39,794 --> 00:07:42,630 Maar om het te laten werken, moeten die individuele verhalen... 129 00:07:42,797 --> 00:07:44,799 ...de individuen weerspiegelen. 130 00:07:48,886 --> 00:07:53,141 HEDEN 131 00:07:54,517 --> 00:07:56,769 Ik werd gevraagd te schrijven, voor Superman... 132 00:07:56,936 --> 00:07:58,187 SCHRIJVER, ACTION COMICS 133 00:07:58,354 --> 00:08:00,314 ...en ook voor Action Comics en de Legacy Superman -reeks. 134 00:08:01,441 --> 00:08:03,693 In mijn versie is Superman een vader. 135 00:08:03,860 --> 00:08:07,155 Dat is een belangrijk centraal principe van de verhalen... 136 00:08:07,321 --> 00:08:09,157 ...die ik tot nu toe heb verteld. 137 00:08:09,323 --> 00:08:11,909 Maar hij is ook de personificatie van hoop... 138 00:08:12,076 --> 00:08:16,622 ...van mededogen, nederigheid, rechtvaardigheid... 139 00:08:16,789 --> 00:08:19,041 ...en niet alleen voor de aarde en Metropolis... 140 00:08:19,208 --> 00:08:20,668 ...maar voor het universum. 141 00:08:22,962 --> 00:08:26,132 Ik begrijp hoeveel Superman voor mensen betekent... 142 00:08:26,299 --> 00:08:28,176 ...want dat betekende hij ook voor mij. 143 00:08:28,342 --> 00:08:29,719 Vroeger wilde ik altijd stoer zijn. 144 00:08:29,886 --> 00:08:33,639 Ik was heel klein voor mijn leeftijd en ik was vaak ziek... 145 00:08:33,806 --> 00:08:35,725 ...en kreeg veel klappen. 146 00:08:35,892 --> 00:08:37,935 Ik had een fantasie dat ik een stoere vent was... 147 00:08:38,102 --> 00:08:39,562 ...die iedereen zou beschermen. 148 00:08:41,647 --> 00:08:46,694 Toen ik Superman op papier zag, kreeg ik een fantasie... 149 00:08:46,903 --> 00:08:49,071 ...die heel belangrijk voor me werd. 150 00:08:49,238 --> 00:08:52,241 Ik denk dat Superman nu belangrijker is dan ooit. 151 00:08:52,408 --> 00:08:54,869 Deels omdat hij de levende tegenspraak is... 152 00:08:55,036 --> 00:08:59,373 ...van het idee dat absolute macht absoluut corrumpeert. 153 00:08:59,540 --> 00:09:03,294 We moeten geloven dat iemand macht kan uitoefenen... 154 00:09:03,461 --> 00:09:06,214 ...zonder erdoor gecorrumpeerd te worden. 155 00:09:12,720 --> 00:09:14,138 64 PAGINA'S IN KLEUR! 156 00:09:15,181 --> 00:09:17,934 Ik denk dat Supermanfans een heel eigen wereldbeeld hebben. 157 00:09:18,100 --> 00:09:19,644 Het zijn vaak optimisten. 158 00:09:19,811 --> 00:09:23,815 Ze denken dat macht op een bepaalde manier moet worden ingezet. 159 00:09:25,149 --> 00:09:28,736 Kijk in de lucht. Het is een vogel, het is een vliegtuig. Het is Superman. 160 00:09:28,903 --> 00:09:34,450 Pas tijdens de radioshow die begon in 1940... 161 00:09:34,617 --> 00:09:37,078 ...kreeg Superman als popcultuurfenomeen... 162 00:09:37,245 --> 00:09:41,165 ...echt een plek in het collectieve onderbewuste. 163 00:09:47,338 --> 00:09:50,675 Radio introduceerde de kracht van vliegen van Superman. 164 00:09:50,842 --> 00:09:55,388 Het grote doek tilde hem van de pagina's en de echte wereld in. 165 00:09:55,555 --> 00:09:59,475 Acteur Kirk Alyn werd de eerste Man van Staal. 166 00:10:00,101 --> 00:10:03,729 Een reeks korte animatiefilms bevestigde zijn erfgoed... 167 00:10:03,896 --> 00:10:06,232 ...in glorieuze Technicolor. 168 00:10:06,399 --> 00:10:09,402 Ik denk dat er iets ongelooflijk magisch is aan de makers... 169 00:10:09,569 --> 00:10:10,987 FILMREGISSEUR, WONDER WOMAN 170 00:10:11,153 --> 00:10:12,780 ...dat deze personages zijn aangeslagen. 171 00:10:12,947 --> 00:10:15,408 Het raakt zijn doel zo perfect... 172 00:10:15,575 --> 00:10:18,995 ...dat het steeds maar doorgaat. 173 00:10:19,161 --> 00:10:24,000 Nieuwe dingen worden er op fascinerende wijze op voortgebouwd. 174 00:10:25,001 --> 00:10:27,461 Voor Siegel en Shuster was de Amerikaanse droom uitgekomen. 175 00:10:27,628 --> 00:10:28,921 MAKERS VAN SUPERMAN - NU OP ONS SCHERM 176 00:10:29,088 --> 00:10:33,426 Hun onzekerheden als buitenstaanders inspireerden een modern wonder... 177 00:10:33,593 --> 00:10:36,596 ...wat relevant leek voor een natie van immigranten. 178 00:10:38,139 --> 00:10:40,099 In de eindeloze uithoeken van het universum... 179 00:10:40,266 --> 00:10:43,019 ...bestond ooit een planeet genaamd Krypton. 180 00:10:43,185 --> 00:10:46,272 Zijn verhaal is dat hij van deze vreemde planeet Krypton komt. 181 00:10:46,439 --> 00:10:49,025 Het is echt puur een immigrantenverhaal. 182 00:10:49,191 --> 00:10:50,026 SCHRIJVER, I AM BATMAN 183 00:10:50,192 --> 00:10:52,695 Het gaat over iemand die uit een ander land komt... 184 00:10:52,862 --> 00:10:55,656 ...die in wezen lijkt op de bestaande cultuur... 185 00:10:55,823 --> 00:10:57,116 ...wetende dat hij buitenstaander is. 186 00:10:57,283 --> 00:11:00,620 Waar was je? -Ik? 187 00:11:00,786 --> 00:11:02,496 SCHRIJVER, SUPERMAN SMASHES THE KLAN 188 00:11:02,663 --> 00:11:04,749 Veel immigranten proberen perfecte burgers te zijn... 189 00:11:04,916 --> 00:11:09,879 ...omdat ze niet willen dat iemand hun staatsburgerschap in twijfel trekt. 190 00:11:10,046 --> 00:11:11,839 Dat is mijn theorie over Superman ook. 191 00:11:12,006 --> 00:11:14,842 Superman probeert de perfecte burger te zijn... 192 00:11:15,009 --> 00:11:18,220 ...omdat hij niet wil dat iemand zijn staatsburgerschap in twijfel trekt. 193 00:11:18,930 --> 00:11:22,433 1940 - SIEGEL HOMEVIDEO'S 194 00:11:22,600 --> 00:11:25,561 Siegel en Shuster zagen hoe Superman de popcultuur ging domineren... 195 00:11:25,728 --> 00:11:27,772 ...terwijl hun nieuwe bazen ervan profiteerden. 196 00:11:27,939 --> 00:11:33,319 DC-directeur Harry Donenfeld begon zijn carrière met pikante blaadjes. 197 00:11:33,903 --> 00:11:36,822 Nadat hij was ontsnapt aan beschuldigingen van de FBI wegens obsceniteit... 198 00:11:36,989 --> 00:11:38,908 ...zochten Harry en zijn accountant... 199 00:11:39,367 --> 00:11:41,953 ...een meer legitieme onderneming om te exploiteren. 200 00:11:42,119 --> 00:11:45,498 Ze namen DC over op het perfecte moment. 201 00:11:46,666 --> 00:11:50,586 Siegel en Shuster vonden dat ze meer verschuldigd waren voor het succes. 202 00:11:50,753 --> 00:11:53,172 Ze onderhandelden over een beter weektarief... 203 00:11:53,339 --> 00:11:57,009 ...en werden de best betaalde stripboekmakers van die tijd... 204 00:11:57,176 --> 00:11:59,971 ...maar DC behield het eigendom. 205 00:12:02,056 --> 00:12:05,685 Strips in het algemeen waren gebaseerd op twijfelachtige overeenkomsten. 206 00:12:05,851 --> 00:12:07,687 DE LUCHT IN! DE OPKOMST VAN SUPERMAN, INC. 207 00:12:07,853 --> 00:12:12,483 Het was niet standaard dat de makers de eer kregen die hen toekwam... 208 00:12:12,650 --> 00:12:15,444 ...en al zeker niet dat ze royalty's kregen. 209 00:12:17,405 --> 00:12:20,825 Omdat ze wilden profiteren van de groeiende populariteit van superhelden... 210 00:12:20,992 --> 00:12:26,330 ...moedigde DC andere makers aan de volgende held met cape te bedenken. 211 00:12:34,380 --> 00:12:37,967 Wat ben jij? -Ik ben Batman. 212 00:12:41,721 --> 00:12:44,390 Er is zoveel geschiedenis geïnvesteerd in de iconografie... 213 00:12:44,557 --> 00:12:46,475 ...en zoveel mensen voelen zich diep verbonden... 214 00:12:46,642 --> 00:12:47,977 ...om zoveel verschillende redenen. 215 00:12:49,020 --> 00:12:52,314 Batman is altijd een vrij toegankelijke superheld geweest, vind ik. 216 00:12:52,481 --> 00:12:53,524 ACTEUR, THE BATMAN 217 00:12:53,691 --> 00:12:57,903 Het feit dat hij gewoon een man is, spreekt veel mensen aan. 218 00:13:02,575 --> 00:13:04,368 Die wereldwijde aantrekkingskracht trekt fans aan... 219 00:13:04,535 --> 00:13:07,997 ...van alle leeftijden en achtergronden en produceert daarbij... 220 00:13:08,164 --> 00:13:11,417 ...zijn eigen unieke beroemdheden. 221 00:13:11,584 --> 00:13:12,918 Bedankt. Een fijne dag verder. 222 00:13:14,003 --> 00:13:15,379 HEDEN 223 00:13:15,546 --> 00:13:17,256 Ik raakte betrokken bij Batman door de kunst. 224 00:13:18,841 --> 00:13:21,177 Veel van de makers komen bij deze business... 225 00:13:21,343 --> 00:13:23,721 ...omdat ze als kind fan waren. 226 00:13:25,765 --> 00:13:27,516 Ik ben geboren in Zuid-Korea. 227 00:13:27,683 --> 00:13:31,604 Wij waren de eersten van mijn familie die naar de Verenigde Staten verhuisden. 228 00:13:32,188 --> 00:13:33,647 Ik sprak helemaal geen Engels. 229 00:13:35,232 --> 00:13:38,360 Maar ik herkende Superman van de tekenfilms die ik in Korea had gezien. 230 00:13:38,527 --> 00:13:39,653 HOOFD CREATIEF DIRECTEUR DC 231 00:13:39,820 --> 00:13:42,490 Dus ik trok gewoon naar stripboeken. 232 00:13:46,535 --> 00:13:49,413 Batman raakte een snaar bij me vanaf heel jonge leeftijd. 233 00:13:49,580 --> 00:13:52,500 Op mijn achtste of negende haalde ik de boeken uit de bibliotheek... 234 00:13:52,666 --> 00:13:54,960 ...en was ik gefascineerd door die avonturen. 235 00:13:56,670 --> 00:14:01,175 Ik heb dit gekocht in de kiosk, dus waarschijnlijk 1970, 1975. 236 00:14:01,342 --> 00:14:03,803 Vervolgens heb ik het steeds weer gelezen. 237 00:14:03,969 --> 00:14:09,642 En toen heb ik hem weer in elkaar geplakt met plakband. 238 00:14:12,937 --> 00:14:14,563 Als de kunstenaar geweldig werk heeft geleverd... 239 00:14:14,730 --> 00:14:17,691 ...werden die werelden of personages... 240 00:14:17,858 --> 00:14:20,277 ...zo levensecht voor mij en zo meeslepend. 241 00:14:20,444 --> 00:14:24,281 Als je een stripboek opende, had je het gevoel dat je in die wereld zat. 242 00:14:24,448 --> 00:14:26,325 In veel opzichten verlichtte het de druk... 243 00:14:26,492 --> 00:14:29,662 ...van een outsider te zijn in een vreemd, nieuw land. 244 00:14:31,914 --> 00:14:36,377 Batman verscheen voor het eerst in Detective Comics nummer 27. 245 00:14:36,544 --> 00:14:40,673 Dit is dus de 1000e verschijning van Batman. 246 00:14:40,840 --> 00:14:43,759 Bob Kane, samen met Bill Finger, stelde de gemaskerde held voor... 247 00:14:43,926 --> 00:14:48,931 ...aan de wereld en veranderde alles. 248 00:14:56,730 --> 00:14:58,399 Ik was 19 toen ik Batman creëerde... 249 00:14:58,566 --> 00:15:01,944 ...en sindsdien werk ik bij hetzelfde bedrijf. 250 00:15:02,736 --> 00:15:06,365 Het bekendste personage ter wereld, Batman... 251 00:15:06,532 --> 00:15:08,951 ...gemaakt door mij, door mijn persoontje. 252 00:15:09,118 --> 00:15:10,578 AAN CHRIS - HET BESTE, BOB KANE 1976 253 00:15:10,786 --> 00:15:13,414 Vertel ons over je vroegste herinnering... 254 00:15:13,581 --> 00:15:15,749 ...van de creatie van Batman. 255 00:15:15,916 --> 00:15:17,042 Er zijn twee verhalen. 256 00:15:17,209 --> 00:15:20,546 Er is een mythisch verhaal dat je bedenkt en verzint... 257 00:15:20,713 --> 00:15:22,173 ...en je hebt de waarheid. 258 00:15:22,339 --> 00:15:24,884 De mythe en waarheid zijn na 30 jaar vertroebeld. 259 00:15:25,050 --> 00:15:27,344 DE LEGENDE VAN DE BATMAN WIE HIJ IS EN HOE HIJ IS ZO IS GEWORDEN! 260 00:15:27,511 --> 00:15:29,013 Als je naar de eerste Batman-verhalen kijkt... 261 00:15:29,180 --> 00:15:31,432 ...staat er altijd 'door Bob Kane.' 262 00:15:31,599 --> 00:15:35,686 Het probleem was dat deze verhalen niet per se van Bob Kane waren. 263 00:15:38,272 --> 00:15:41,400 Het controversiële oorsprongsverhaal van Batman... 264 00:15:41,567 --> 00:15:45,070 ...begint wanneer Bob Kane, een 19-jarige tekenaar uit de Bronx... 265 00:15:45,237 --> 00:15:48,240 ...ziet hoe Siegel en Shuster binnenlopen met Superman. 266 00:15:48,407 --> 00:15:52,494 Hij greep de kans aan om zijn eigen superheld te creëren. 267 00:15:52,661 --> 00:15:55,623 Ik was een geweldige na-aper. Dus ik kopieerde Leonardo. 268 00:15:55,789 --> 00:15:59,001 Ik herinner me dat ik een film zag genaamd The Bat. 269 00:15:59,168 --> 00:16:02,546 Ik werd ook beïnvloed door The Mark of Zorro. 270 00:16:02,713 --> 00:16:04,048 Ik heb de originele versie gezien... 271 00:16:04,215 --> 00:16:06,842 ...met Doug Fairbanks Sr, zo oud ben ik dus. 272 00:16:07,009 --> 00:16:10,471 Ik maakte de combinatie van allemaal en creëerde een Batman. 273 00:16:12,223 --> 00:16:15,684 Hij komt binnen met een ruw schetsje en de naam Batman. 274 00:16:17,019 --> 00:16:20,689 De redacteur zegt: 'Leuk, Bob, maar wat is zijn verhaal?' 275 00:16:20,856 --> 00:16:24,068 Bob zegt: 'Geen idee.' 'Misschien moet je een schrijver nemen.' 276 00:16:25,152 --> 00:16:29,657 Bob Kane huurde een schrijver Bill Finger in om het personage uit te werken. 277 00:16:30,616 --> 00:16:34,203 Finger schreef een oorsprongsverhaal, geboren uit angst voor stadscriminaliteit. 278 00:16:35,120 --> 00:16:40,501 Hij maakte Kanes ontwerp donkerder om de Duitse cinema te weerspiegelen. 279 00:16:42,169 --> 00:16:44,797 En in korte tijd creëren ze... 280 00:16:44,964 --> 00:16:49,718 ...een verbazingwekkend specifiek verhaal en achtergrondverhaal... 281 00:16:49,885 --> 00:16:53,931 ...wat hij wil, wat hij nodig heeft, waarom en waartegen hij vecht. 282 00:16:54,098 --> 00:16:56,892 De jonge Bruce Wayne ziet iets afschuwelijks. 283 00:16:57,059 --> 00:16:58,102 Denk erover na... 284 00:16:58,269 --> 00:17:01,897 ...dat je je ouders neergeschoten ziet worden en dan later... 285 00:17:02,064 --> 00:17:04,400 ...knielt hij bij zijn bed en bidt: 286 00:17:04,566 --> 00:17:06,986 'Alstublieft, Heer, geef me het gereedschap. 287 00:17:07,653 --> 00:17:10,739 Ik beloof dat ik de rest van mijn leven zal strijden.' 288 00:17:10,906 --> 00:17:15,160 Hij gebruikt dat woord 'strijden' tegen de misdaad. 289 00:17:16,954 --> 00:17:20,207 Ik heb altijd de indruk dat hij de nacht dat zijn ouders stierven... 290 00:17:20,374 --> 00:17:22,418 ...steeds weer wil creëren. 291 00:17:22,584 --> 00:17:26,005 Hij wil alleen maar pijn toebrengen... 292 00:17:26,171 --> 00:17:30,759 ...als zijn vorm van gerechtigheid, wat een twijfelachtige gerechtigheid is. 293 00:17:32,094 --> 00:17:36,724 Batman ziet er wel satanisch uit. Hij heeft hoorns, hij opereert 's nachts. 294 00:17:36,890 --> 00:17:40,102 Hij vertrouwt op angst in plaats van vertrouwen of kracht. 295 00:17:40,269 --> 00:17:46,608 Hij vertrouwt op heimelijkheid in plaats van een grote show. 296 00:17:46,775 --> 00:17:50,404 Het werkte zo goed omdat dit twee tegengestelden zijn. 297 00:17:50,571 --> 00:17:54,283 Net twee polen van een mogelijk idee. 298 00:17:59,413 --> 00:18:02,124 Naarmate de populariteit van Batman in de loop van de tijd toenam... 299 00:18:02,291 --> 00:18:06,795 ...onderhandelde Kane over een contract, wat hem iets zeldzaams opleverde: 300 00:18:06,962 --> 00:18:12,343 rechten, royalty's en het recht de enige maker te zijn. 301 00:18:12,509 --> 00:18:15,721 Bill Finger was al lang weg toen hij officieel werd erkend... 302 00:18:15,971 --> 00:18:17,056 FINGER HEEFT BATMAN MEDE GEMAAKT 303 00:18:17,222 --> 00:18:20,225 ...als mede-bedenker van Batman. En niet alleen Batman... 304 00:18:20,392 --> 00:18:22,311 ...maar ook de Joker en alle ideeën... 305 00:18:22,478 --> 00:18:26,231 ...die we associëren met Gotham City. 306 00:18:28,150 --> 00:18:29,485 HET WARE VERHAAL VAN BATMAN EN ROBIN! 307 00:18:29,651 --> 00:18:33,739 Kort na Fingers dood, deed Kane een zeldzame bekentenis. 308 00:18:33,906 --> 00:18:36,325 Bill schreef niet alleen de vroege verhalen... 309 00:18:36,492 --> 00:18:41,497 ...maar hielp me ook te innoveren en meer dan de helft van de schurken te creëren... 310 00:18:41,663 --> 00:18:44,041 ...en alle innovatieve personages in The Batman. 311 00:18:44,208 --> 00:18:47,044 De meeste eer daarvan zou naar Bill Finger moeten gaan. 312 00:18:53,217 --> 00:18:55,636 Batmans eenzame oorlog tegen de misdaad... 313 00:18:55,803 --> 00:18:57,679 ...werd verbreed toen het creatieve team... 314 00:18:57,846 --> 00:19:01,225 ...een uniek concept introduceerde voor jonge lezers: 315 00:19:01,892 --> 00:19:03,227 het hulpje. 316 00:19:04,311 --> 00:19:07,815 Iemand had het lumineuze idee dat aangezien kinderen strips lezen... 317 00:19:07,981 --> 00:19:09,608 ...ze een personage zouden willen... 318 00:19:09,775 --> 00:19:13,821 ...waarmee ze zich kunnen identificeren en zichzelf op kunnen projecteren. 319 00:19:13,987 --> 00:19:15,322 En dat was Robin. 320 00:19:19,076 --> 00:19:21,662 DC is beroemd om zijn hulpjes. 321 00:19:21,829 --> 00:19:23,330 De superheld heeft een hulpje. 322 00:19:23,497 --> 00:19:24,456 Het was een vast gegeven. 323 00:19:26,291 --> 00:19:29,002 Robin is zeker een pionier op het gebied van... 324 00:19:29,169 --> 00:19:31,046 ...het in gevaar brengen van kinderen. 325 00:19:31,213 --> 00:19:32,047 SCHRIJVER, BLACK LIGHTNING 326 00:19:34,299 --> 00:19:37,010 Hij neemt een jongen aan als zijn hulpje... 327 00:19:37,177 --> 00:19:39,471 ...kleedt hem in rood en groen. 328 00:19:41,056 --> 00:19:43,183 Op wie zullen ze gaan schieten? 329 00:19:43,350 --> 00:19:47,354 Het kind in rood en groen of de vent in het grijszwarte pak? 330 00:19:49,022 --> 00:19:51,525 Maar als kind was ik dol op zijn strips. 331 00:19:54,945 --> 00:19:57,197 De dynamiek van het duo veranderde de toon... 332 00:19:57,364 --> 00:20:00,367 ...van gothic noir naar iets speelsers. 333 00:20:01,618 --> 00:20:03,912 De DC-personageselectie is uitgebreid... 334 00:20:05,205 --> 00:20:07,374 ...maar er ontbrak een vrouwelijk tintje. 335 00:20:07,541 --> 00:20:08,917 Wat is uw verhaal, dame? 336 00:20:09,084 --> 00:20:09,960 Verhaal? 337 00:20:10,127 --> 00:20:12,754 Begin maar met uw naam. 338 00:20:12,921 --> 00:20:13,881 Wonder Woman. 339 00:20:14,423 --> 00:20:19,595 Vast. Dus achternaam 'Woman' en voornaam 'Wonder' zeker? 340 00:20:19,761 --> 00:20:20,637 Juist. 341 00:20:25,767 --> 00:20:29,646 Het mooie van Wonder Woman is dat ze zoveel dingen is. 342 00:20:29,813 --> 00:20:33,275 Ze is erg rechtschapen, ze vindt gerechtigheid erg belangrijk. 343 00:20:33,442 --> 00:20:35,235 Ze is de grootste krijger ooit. 344 00:20:35,402 --> 00:20:36,361 ACTEUR, WONDER WOMAN 345 00:20:39,781 --> 00:20:42,242 Ze heeft een vonk. 346 00:20:42,409 --> 00:20:46,330 Ze heeft vuur in haar ogen. 347 00:20:48,248 --> 00:20:51,960 De bedenker van Wonder Woman, William Moulton Marston... 348 00:20:52,252 --> 00:20:55,047 ...was een radicale figuur die vele levens leidde. 349 00:20:55,214 --> 00:20:56,215 We gaan nu testen... 350 00:20:56,381 --> 00:20:59,927 Als psycholoog maakte hij de weg vrij voor de leugendetectortest... 351 00:21:00,093 --> 00:21:02,971 ...middels een aantal bizarre experimenten. 352 00:21:04,264 --> 00:21:08,685 Dr. Marston en zijn wetenschap tonen aan dat blondines het snelst schrikken. 353 00:21:08,852 --> 00:21:12,272 Marston was ook een fervent criticus van de stripboekenbranche. 354 00:21:12,439 --> 00:21:14,066 Hij wilde ze confronteren met wat hij... 355 00:21:14,233 --> 00:21:15,192 LACH NIET OM STRIPS 356 00:21:15,359 --> 00:21:17,819 ...'de ijzingwekkende mannelijkheid van superhelden' noemde. 357 00:21:22,115 --> 00:21:25,827 DC was het daarmee eens en nodigde hem uit een vrouwelijk personage te creëren. 358 00:21:25,994 --> 00:21:30,749 Hij huurde tekenaar H.G. Peter in om haar kenmerkende look te ontwerpen. 359 00:21:33,252 --> 00:21:37,464 Ik ga altijd terug naar die originele tekening van Wonder Woman... 360 00:21:37,631 --> 00:21:40,676 ...waar ze mooi, benaderbaar was... 361 00:21:40,842 --> 00:21:43,220 ...heel vrouwelijk, heel sterk. 362 00:21:43,387 --> 00:21:45,639 Ze was herkenbaar voor iedere vrouw... 363 00:21:45,806 --> 00:21:49,351 ...daarom was ze ook zo'n succes. 364 00:21:50,978 --> 00:21:52,479 WIE IS ZIJ? 365 00:21:52,646 --> 00:21:55,732 Ze is een Amazone. Ze heeft connecties met de Griekse mythologie. 366 00:21:55,899 --> 00:21:57,150 SCHRIJVER/KUNST, WONDER WOMAN 367 00:21:57,317 --> 00:22:00,487 Haar mensen waren kinderen van Aphrodite en Athena, van liefde en wijsheid. 368 00:22:00,654 --> 00:22:03,782 Wonder Woman vraagt ons om te gaan met vragen... 369 00:22:03,949 --> 00:22:07,703 ...over hoe we ons voelen over gender, hoe we ons voelen over seks... 370 00:22:07,869 --> 00:22:10,706 ...en hoe we ons voelen over oorlog en conflict. 371 00:22:10,872 --> 00:22:14,710 Wat Wonder Woman interessant maakt, is het beleid van het feminisme. 372 00:22:15,836 --> 00:22:18,672 WONDER WOMAN ALS PRESIDENT 373 00:22:19,590 --> 00:22:22,259 Marston was een vurig feministische bondgenoot... 374 00:22:22,426 --> 00:22:26,888 ...ook al openbaarde zijn strijd voor gelijkheid zich op subversieve manieren. 375 00:22:27,681 --> 00:22:30,976 Wonder Womans lasso dwingt mensen om de waarheid te vertellen. 376 00:22:31,143 --> 00:22:36,106 Die beelden met vastbinden riepen ook associaties met seksuele bondage op. 377 00:22:37,566 --> 00:22:40,944 Dat was niet Marstons hoofdbedoeling. 378 00:22:41,653 --> 00:22:43,071 Hij koos beelden die de vrouwenbeweging... 379 00:22:43,238 --> 00:22:46,283 ...weergaven en symbool stonden voor emancipatie. 380 00:22:46,450 --> 00:22:47,284 DE SUFFRAGETTE 381 00:22:47,534 --> 00:22:49,953 De mythe was dat William Moulton Marston... 382 00:22:50,120 --> 00:22:51,413 ...al die verhalen ophoestte. 383 00:22:51,622 --> 00:22:53,790 De realiteit was dat hij omringd was door vrouwen. 384 00:22:53,957 --> 00:22:56,960 Hij had een open relatie met zijn vrouw en een andere vrouw... 385 00:22:57,127 --> 00:23:00,088 ...en zij droegen allemaal bij aan de Wonder Woman-mythe. 386 00:23:00,255 --> 00:23:01,798 Ze werken onder de radar... 387 00:23:01,965 --> 00:23:03,717 ...met pseudoniemen enzovoort. 388 00:23:03,884 --> 00:23:07,179 Maar hun impact is enorm. 389 00:23:08,430 --> 00:23:11,558 Ze geloofden er allemaal in om een vrouw... 390 00:23:11,725 --> 00:23:15,228 ...die net zo sterk was als een man op de wereld te zetten... 391 00:23:15,395 --> 00:23:17,356 ...als vrouw in alle opzichten. 392 00:23:19,566 --> 00:23:23,612 Door die kracht kon Wonder Woman de tijd overstijgen. 393 00:23:23,779 --> 00:23:26,365 Verhalenvertellers bouwden voort op haar fundament... 394 00:23:26,531 --> 00:23:29,493 ...en bevolkten haar wereld met nieuwe personages... 395 00:23:29,660 --> 00:23:32,788 ...die bij een moderner publiek passen. 396 00:23:32,954 --> 00:23:35,123 HEDEN 397 00:23:35,290 --> 00:23:38,794 Ik ben dol op Wonder Woman en ik ben dol op Diana Prince. 398 00:23:39,753 --> 00:23:40,754 SCHRIJVER/ARTIEST, WONDER GIRL 399 00:23:40,921 --> 00:23:43,590 Maar ik kan er nooit naar streven een perfecte vrouw te zijn... 400 00:23:43,757 --> 00:23:46,093 ...of zo'n symbool zonder gebreken. 401 00:23:48,220 --> 00:23:52,265 Toen Wonder Woman begon, was ze de eerste vrouw die erbij kwam. 402 00:23:52,432 --> 00:23:55,769 Ze moest perfect zijn en goed zijn in alles. 403 00:23:55,936 --> 00:24:00,273 Maar er zit meer nuance in het personage dat ik niet eerder zag. 404 00:24:01,942 --> 00:24:04,361 Ik wilde heel graag Wonder Girl maken... 405 00:24:04,528 --> 00:24:08,490 ...om de wereld van Wonder Woman verder te ontdekken. 406 00:24:08,657 --> 00:24:13,078 Ik wilde iemand die menselijker was en niet zo gedisciplineerd. 407 00:24:13,245 --> 00:24:17,791 Je ziet zelden vrouwelijke personages met openlijke gebreken. 408 00:24:17,958 --> 00:24:21,086 Ik dacht: kom op, ik kom nauwelijks de dag door. 409 00:24:21,253 --> 00:24:23,422 Ik wil iemand zien die ook worstelt. 410 00:24:24,589 --> 00:24:27,384 Dit zijn een paar heel vroege concepten... 411 00:24:27,551 --> 00:24:31,763 ...met diverse kapsels, lichaamstypes, oudere dames die ik op tv zie... 412 00:24:31,930 --> 00:24:33,932 ...want mijn handen zijn altijd bezig. 413 00:24:35,559 --> 00:24:37,811 De vrouwelijke personages waar ik altijd op reageer... 414 00:24:37,978 --> 00:24:40,272 ...of wilde zijn toen ik jong was... 415 00:24:40,439 --> 00:24:43,567 ...waren zeker van hun seksualiteit op een manier die hen sterker maakte... 416 00:24:43,734 --> 00:24:45,610 ...in plaats van dat het hen kracht ontnam. 417 00:24:46,653 --> 00:24:50,449 Met Wonder Girl werd ik erop aangesproken dat ze geen broek aan had. 418 00:24:50,615 --> 00:24:52,284 Ten eerste ben ik dol op het silhouet. 419 00:24:52,451 --> 00:24:56,371 Dus ik verander het niet. En Beyoncé hoeft ook geen broek aan. 420 00:24:57,497 --> 00:25:01,960 Yara heeft iets wat de geschiedenis van vrouwen aanspreekt... 421 00:25:02,127 --> 00:25:04,504 ...dat wat moderner is. 422 00:25:05,130 --> 00:25:07,507 Ze kan meer zichzelf zijn. 423 00:25:07,674 --> 00:25:09,760 Dat leek mij meer op... 424 00:25:09,926 --> 00:25:13,805 ...een moderne strijd dan dat waar Diana mee te maken had. 425 00:25:21,938 --> 00:25:24,524 Tijdens de Tweede Wereldoorlog symboliseerde Wonder Woman... 426 00:25:24,691 --> 00:25:28,445 ...een culturele golf van stoere, assertieve vrouwen op de werkvloer. 427 00:25:28,612 --> 00:25:29,654 WE KUNNEN HET 428 00:25:29,821 --> 00:25:34,493 Waarheid, gerechtigheid en de Amerikaanse manier om de massa aan te spreken. 429 00:25:34,659 --> 00:25:36,495 De sector schakelde superhelden in... 430 00:25:36,661 --> 00:25:39,247 ...om de oorlog te ondersteunen en propaganda te verspreiden... 431 00:25:39,414 --> 00:25:40,457 ...vaak doorspekt met racisme. 432 00:25:40,624 --> 00:25:42,125 SUPERMAN ZEGT: SLA EEN SPLEETOOG! 433 00:25:42,292 --> 00:25:44,669 De helden moesten patriotten worden. 434 00:25:44,836 --> 00:25:46,546 De noodzaak dat de personages opstonden... 435 00:25:46,713 --> 00:25:49,591 ...voor Amerikaanse waarden, in plaats van ertegenin te gaan... 436 00:25:49,758 --> 00:25:50,675 SCHRIJVER, ALL-STAR SUPERMAN 437 00:25:50,842 --> 00:25:53,345 ...veranderde hen compleet, maar maakte ze nog populairder. 438 00:25:54,679 --> 00:25:57,265 Er werden stripboeken gemaakt voor matrozen... 439 00:25:57,432 --> 00:25:59,851 ...die niet alleen moesten leren lezen... 440 00:26:00,018 --> 00:26:02,312 ...maar moesten leren hoe ze hun werk moesten doen. 441 00:26:03,605 --> 00:26:07,734 In de vroege jaren 40 bereikte de verkoop van strips een hoogtepunt... 442 00:26:07,901 --> 00:26:10,237 ...van 25 miljoen exemplaren per maand. 443 00:26:10,403 --> 00:26:13,865 Een explosie van nieuwe helden luidde een gouden eeuw in. 444 00:26:14,032 --> 00:26:17,869 DC bracht de fanfavorieten bij elkaar en vormde de eerste samenwerking: 445 00:26:18,036 --> 00:26:20,872 de Justice Society of America. 446 00:26:22,749 --> 00:26:25,252 Maar tegen het einde van de oorlog, zonder schurken om tegen te vechten... 447 00:26:25,418 --> 00:26:26,253 VREDE 448 00:26:26,419 --> 00:26:29,756 ...was er een mindere, naoorlogse periode. 449 00:26:30,924 --> 00:26:33,051 De populariteit van superhelden nam verder af... 450 00:26:33,218 --> 00:26:37,264 ...naarmate een glimmend nieuw object huiskamers binnendrong. 451 00:26:37,430 --> 00:26:38,890 Mijn babysitter als kind... 452 00:26:39,057 --> 00:26:41,518 ...net als de meesten van mijn generatie was de televisie. 453 00:26:41,685 --> 00:26:44,688 We hadden The Mickey Mouse Club, we hadden Howdy Doody... 454 00:26:44,855 --> 00:26:47,899 ...maar we hadden ook De avonturen van Superman. 455 00:26:48,066 --> 00:26:50,110 Sneller dan een kogel... 456 00:26:50,944 --> 00:26:53,321 ...sterker dan een locomotief... 457 00:26:53,488 --> 00:26:56,533 ...in staat met één sprong over een gebouw te springen. 458 00:26:56,700 --> 00:26:58,118 Kijk in de lucht. 459 00:26:58,285 --> 00:26:59,452 Het is een vogel. -Het is een vliegtuig. 460 00:26:59,619 --> 00:27:00,745 Het is Superman. 461 00:27:05,250 --> 00:27:09,045 DC reageerde op de dreiging van televisie door het te omarmen. 462 00:27:09,212 --> 00:27:12,340 Zes seizoenen lang trok B-filmster George Reeves... 463 00:27:12,507 --> 00:27:16,970 ...de cape aan en werd Superman voor een generatie. 464 00:27:17,137 --> 00:27:18,722 Elke dag op school... 465 00:27:18,889 --> 00:27:23,810 ...praatten we over dezelfde programma's die we zagen en konden bespreken. 466 00:27:23,977 --> 00:27:27,647 Dat gaf ons een gemeenschappelijke ervaring. 467 00:27:28,732 --> 00:27:32,527 Mijn vriend en ik keken naar een aflevering en aan het einde stond er: 468 00:27:32,694 --> 00:27:34,988 'Superman is auteursrechtelijk beschermd... 469 00:27:35,155 --> 00:27:37,490 ...en verschijnt in Action Comics en Superman.' 470 00:27:37,657 --> 00:27:39,826 En we stonden op, liepen naar de hoek... 471 00:27:39,993 --> 00:27:42,287 ...kochten ons eerste stripboek en zijn nooit meer opgehouden. 472 00:27:42,454 --> 00:27:43,538 SCHRIJVER, THE NEW TEEN TITANS 473 00:27:44,164 --> 00:27:45,916 Jullie vroegen erom, hier is het: 474 00:27:46,082 --> 00:27:50,921 het nieuwe officiële Superman-T-shirt met het officiële Superman-insigne. 475 00:27:51,922 --> 00:27:54,466 Terwijl kinderen Superman uitzochten... 476 00:27:54,633 --> 00:27:57,427 ...trokken de lugubere covers en bloederige kunst van horrorstrips... 477 00:27:57,594 --> 00:28:01,222 ...ook de aandacht en zorgen van hun ouders. 478 00:28:11,483 --> 00:28:14,736 Waar Amerika in de jaren 50 bang voor is: de Russen op nummer één... 479 00:28:14,903 --> 00:28:17,280 ...maar ook marsmannetjes... 480 00:28:19,199 --> 00:28:21,910 ...reuzenmieren en kwallen. 481 00:28:23,495 --> 00:28:27,499 Ze waren bang voor LGB-mensen, matrozen die opruiende poëzie schreven. 482 00:28:27,666 --> 00:28:29,250 MONSTER OP DE CAMPUS 483 00:28:30,001 --> 00:28:32,003 Je kunt nauwelijks iets noemen waar de Amerikanen... 484 00:28:32,170 --> 00:28:33,880 ...niet bang voor waren in de jaren 50. 485 00:28:34,047 --> 00:28:35,632 DE DODELIJKE BIDSPRINKHAAN 486 00:28:37,717 --> 00:28:39,678 Vertrouwelijk dossier. 487 00:28:39,844 --> 00:28:42,138 Een van de vooraanstaande nieuwsverslaggevers van het land... 488 00:28:42,305 --> 00:28:45,225 ...brengt u een feitelijk verslag over Amerika vandaag de dag. 489 00:28:45,392 --> 00:28:48,812 Dit stripboek beschrijft een seksuele afwijking die zo schokkend is... 490 00:28:48,979 --> 00:28:53,191 ...dat ik zelfs de wetenschappelijke term niet kon noemen op de televisie. 491 00:28:53,358 --> 00:28:55,860 Er zou een wet tegen hen moeten komen. 492 00:28:58,488 --> 00:29:01,032 Er was een groeiende onderstroom... 493 00:29:01,199 --> 00:29:04,411 ...die op het punt stond een tsunami te worden. 494 00:29:04,577 --> 00:29:09,666 Dat was het punt dat strips moreel verdorven waren... 495 00:29:10,917 --> 00:29:14,921 ...de hoofdoorzaak van de naoorlogse opkomst... 496 00:29:15,088 --> 00:29:17,716 ...van jeugdcriminaliteit in Amerika. 497 00:29:18,758 --> 00:29:23,763 De meeste strips zijn dodelijk. Ze doden de tijd, de verbeelding... 498 00:29:23,930 --> 00:29:26,224 ...en de enige regel is de regel van geweld. 499 00:29:28,351 --> 00:29:30,562 Ouderlijke onrust bereikte een verhit hoogtepunt... 500 00:29:30,729 --> 00:29:33,064 ...met de publicatie van Seduction of the Innocent... 501 00:29:33,231 --> 00:29:35,108 ...door dr. Fredric Wertham. 502 00:29:35,275 --> 00:29:36,901 Hij predikte de verdorvenheid van strips... 503 00:29:37,068 --> 00:29:37,902 STRIPBOEKVERGIF 504 00:29:38,069 --> 00:29:39,988 ...en de bedreiging voor de Amerikaanse jeugd. 505 00:29:40,155 --> 00:29:42,323 WAT OUDERS NIET WETEN OVER STRIPBOEKEN 506 00:29:42,490 --> 00:29:43,408 Wertham deed zo zijn best. 507 00:29:43,575 --> 00:29:46,661 Hij vond een afbeelding van Bruce Wayne en Dick Grayson... 508 00:29:46,828 --> 00:29:51,458 ...en wees er allerlei homoseksuele ondertonen aan toe. 509 00:29:51,624 --> 00:29:57,380 Dr. Wertham besloot dat er geen reden is waarom twee jonge mannen... 510 00:29:57,547 --> 00:30:00,800 ...samen zouden moeten leven en sporten... 511 00:30:00,967 --> 00:30:03,553 ...en zich verkleden in strakke kostuums... 512 00:30:03,720 --> 00:30:06,139 ...tenzij ze iets hadden samen. 513 00:30:08,516 --> 00:30:10,477 Seduction of the Innocent beweerde dat... 514 00:30:10,643 --> 00:30:15,482 ...strips als Batman en Wonder Woman hun lezers aanmoedigden om gay te zijn. 515 00:30:18,735 --> 00:30:21,863 In het geval van Wonder Woman klopte dat ook enigszins. 516 00:30:22,906 --> 00:30:25,533 Overal in Amerika werden stripboeken verbrand. 517 00:30:26,534 --> 00:30:29,537 Broers en zussen verraadden elkaar tegen hun ouders... 518 00:30:29,704 --> 00:30:31,748 ...die stapels stripboeken ontdekten... 519 00:30:31,915 --> 00:30:36,127 ...onder het bed, of in de garage of op zolder. 520 00:30:39,089 --> 00:30:41,132 Er waren zo'n 400... 521 00:30:41,299 --> 00:30:43,218 Vrees voor een federaal onderzoek... 522 00:30:43,384 --> 00:30:47,847 ...en overheidsregulering dwong DC en andere uitgevers tot actie. 523 00:30:48,473 --> 00:30:52,310 In 1954 vormden ze de Comics Code Authority... 524 00:30:52,477 --> 00:30:56,022 ...in een poging zichzelf te censureren en hun inkomen te behouden. 525 00:30:56,189 --> 00:30:57,899 Je mocht geen strips publiceren... 526 00:30:58,066 --> 00:31:01,152 ...met het woord 'horror' of 'terreur' in de titel, of zelfs maar 'misdaad'. 527 00:31:01,319 --> 00:31:05,031 Ze moesten ervoor zorgen dat het goede altijd zegevierde over het kwade. 528 00:31:05,198 --> 00:31:06,991 KAN IK NIET LATEN ZIEN 529 00:31:07,867 --> 00:31:09,202 Niks over echtscheiding. 530 00:31:09,369 --> 00:31:12,372 Je mocht wetshandhaving niet in een negatief daglicht stellen. 531 00:31:15,166 --> 00:31:19,796 Vrouwen mochten niet in prominente rollen voorkomen. 532 00:31:19,963 --> 00:31:22,757 Geen zombies, geen spoken. 533 00:31:22,924 --> 00:31:25,218 Het was een creatieve wurggreep. 534 00:31:26,469 --> 00:31:30,014 De strenge censuur lobotomiseerde het superheldengenre. 535 00:31:30,181 --> 00:31:31,891 Veel uitgevers hielden ermee op... 536 00:31:32,058 --> 00:31:35,728 ...terwijl een generatie makers wanhopig naar werk zochten. 537 00:31:35,895 --> 00:31:39,190 Wat de code en wat de onderdrukking van strips deed... 538 00:31:39,357 --> 00:31:43,319 ...was dat de makers ervan zich onderdrukt voelden. 539 00:31:43,486 --> 00:31:46,114 Het was geen gelukkige tijd in strips. 540 00:31:47,115 --> 00:31:49,450 Ze liepen niet te koop met hun werk. 541 00:31:49,617 --> 00:31:51,953 Het was geen gerespecteerd beroep. 542 00:31:52,120 --> 00:31:56,207 Dus mannen in hun pak die verzekeringsagenten leken te zijn... 543 00:31:56,374 --> 00:31:58,042 ...maakten in het geheim hun strips... 544 00:31:58,209 --> 00:32:00,420 ...acht uur per dag en gingen met de trein weer naar huis. 545 00:32:00,920 --> 00:32:02,380 Het is heel eenzaam werk. 546 00:32:02,547 --> 00:32:05,175 Je werkt urenlang helemaal alleen... 547 00:32:05,341 --> 00:32:06,676 ...met rare ideeën in je hoofd... 548 00:32:06,843 --> 00:32:07,719 KUNSTENAAR, MYSTERY IN SPACE 549 00:32:07,886 --> 00:32:09,762 ...omdat je nadenkt over de buitenwereld. 550 00:32:09,929 --> 00:32:11,764 En jij maakt er niet echt deel van uit. 551 00:32:11,931 --> 00:32:14,934 Jouw wereld is die fantasiewereld die je creëert op papier. 552 00:32:16,686 --> 00:32:18,438 We maakten ons zorgen: 553 00:32:18,605 --> 00:32:21,524 waar moet het heen met de stripboekenbusiness? 554 00:32:21,691 --> 00:32:25,820 We hadden vergaderingen om te plannen wat onze volgende stap zou zijn. 555 00:32:25,987 --> 00:32:27,113 UITGEVER DC COMICS 556 00:32:27,739 --> 00:32:29,532 We moesten met nieuwe ideeën komen. 557 00:32:31,534 --> 00:32:34,871 De verbeeldingskracht van kunstenaars en schrijvers kende geen grenzen... 558 00:32:35,038 --> 00:32:36,706 ...maar de redactie had de last... 559 00:32:36,873 --> 00:32:40,126 ...om de creativiteit in winst om te zetten. 560 00:32:42,003 --> 00:32:45,506 Ik was een redacteur en een freelance schrijver voor hen. 561 00:32:45,673 --> 00:32:48,009 Maar het waren allemaal mannen. 562 00:32:48,176 --> 00:32:51,930 Het was moeilijk om vriendschappelijk met deze mannen om te gaan... 563 00:32:52,096 --> 00:32:54,390 ...omdat ze me aankeken van: wat moet zij hier? 564 00:32:54,557 --> 00:32:55,892 SCHRIJVER, SECRET HEARTS 565 00:32:56,643 --> 00:32:59,520 Ze maakten het kunstenaars heel erg moeilijk... 566 00:32:59,687 --> 00:33:04,025 ...omdat ze goede verhalen wilden en goede tekeningen. 567 00:33:04,192 --> 00:33:09,697 Als ze niet kregen wat ze wilden, konden ze heel hard schreeuwen. 568 00:33:12,659 --> 00:33:15,411 Een redacteur is net de generaal van een leger. 569 00:33:16,454 --> 00:33:21,084 Hij bedenkt een plan waarmee het leger de vijand overwint. 570 00:33:21,251 --> 00:33:22,877 In mijn geval moest ik een plan opstellen... 571 00:33:23,044 --> 00:33:26,297 ...om te zegevieren over het publiek. 572 00:33:26,464 --> 00:33:29,926 Ik moest zorgen dat ze tien cent uitgaven voor dat blad. 573 00:33:30,885 --> 00:33:32,387 Wanhopig op zoek naar succes... 574 00:33:32,553 --> 00:33:37,684 ...besloot Julius Schwartz oude superheld The Flash nieuw leven in te blazen... 575 00:33:37,850 --> 00:33:40,728 ...een personage dat razendsnel bewoog. 576 00:33:47,443 --> 00:33:51,322 Mijn naam is Barry Allen. Ik ben de snelste man ter wereld. 577 00:34:08,423 --> 00:34:09,507 DE MENSELIJKE BLIKSEM! 578 00:34:09,674 --> 00:34:12,760 Julie zei: 'We gaan weer superhelden doen.' 579 00:34:12,927 --> 00:34:16,723 Ik zei: 'O, mijn god.' Ik was er niet enthousiast over. 580 00:34:16,889 --> 00:34:18,057 Ik hield niet van superhelden. 581 00:34:18,224 --> 00:34:21,185 Rottig om toe te geven, maar ik deed ze niet graag. 582 00:34:21,352 --> 00:34:24,314 Ik weet niet. Ze waren iets te flamboyant voor mij. 583 00:34:26,357 --> 00:34:30,069 Ondanks zijn tegenzin klikte het strakke werk van Carmine Infantino... 584 00:34:30,236 --> 00:34:33,364 ...en gevoel voor schaal toch met de sciencefiction-benadering. 585 00:34:33,531 --> 00:34:37,910 Het was onweerstaanbaar voor een generatie die was opgegroeid met scheikundesets. 586 00:34:38,619 --> 00:34:41,706 Julie gaf deze personages een wetenschappelijke invalshoek... 587 00:34:41,873 --> 00:34:44,834 ...in de tijd van het straaltijdperk, de space age. 588 00:34:45,001 --> 00:34:47,086 Hij raakte een snaar bij... 589 00:34:47,253 --> 00:34:50,465 ...kinderen die astronaut wilden worden, die wetenschappers wilden worden. 590 00:34:51,632 --> 00:34:54,135 The Flash en Flash Facts kwamen door Julie Schwartz... 591 00:34:54,302 --> 00:34:55,511 CREATIEF DIRECTEUR, DC-ANIMATIE 592 00:34:55,678 --> 00:34:59,015 ...omdat hij gaf om het wetenschappelijke deel van sciencefiction. 593 00:34:59,182 --> 00:35:01,059 Het werkte voor mij. 594 00:35:01,225 --> 00:35:04,020 Ik leerde liever wetenschap uit een stripboek... 595 00:35:04,187 --> 00:35:06,397 ...dan dat ik naar school moest. 596 00:35:09,108 --> 00:35:10,818 Het alter ego van The Flash... 597 00:35:10,985 --> 00:35:14,655 ...politiewetenschapper Barry Allen, was nuchterder... 598 00:35:14,822 --> 00:35:17,283 ...in tegenstelling tot het mythische gehalte van DC's drie-eenheid. 599 00:35:18,451 --> 00:35:20,953 Superman was Superman. Hij was een alien van een andere planeet. 600 00:35:21,120 --> 00:35:22,080 Je kon geen Superman zijn. 601 00:35:22,246 --> 00:35:23,081 PRODUCENT, THE FLASH 602 00:35:23,247 --> 00:35:27,126 Batman had spullen, maar hij was een heel rijke man die spullen had. 603 00:35:27,293 --> 00:35:29,128 Maar The Flash leek wel op ons. 604 00:35:29,295 --> 00:35:30,880 Hij was een gewone vent die toevallig... 605 00:35:31,047 --> 00:35:32,256 ...door de bliksem werd getroffen. 606 00:35:32,423 --> 00:35:34,467 Ik weet nog dat ik als kind dacht: 607 00:35:34,634 --> 00:35:36,594 ik kan door de bliksem getroffen worden, dat kan. 608 00:35:36,761 --> 00:35:39,180 Ik kan op die manier een superheld worden. 609 00:35:40,390 --> 00:35:42,016 Toen ik The Flash las, was het niet alleen... 610 00:35:42,183 --> 00:35:45,853 ...dat hij hard kon rennen, hij kon door de tijd reizen... 611 00:35:46,020 --> 00:35:46,938 SCHRIJVER, THE FLASH 612 00:35:47,105 --> 00:35:50,650 ...en naar verschillende dimensies en parallelle werelden reizen. 613 00:35:50,817 --> 00:35:54,862 Dus het canvas van The Flash was tijd en ruimte. 614 00:35:58,241 --> 00:36:01,994 In 1961 was er een grote explosie van creativiteit. 615 00:36:02,412 --> 00:36:06,207 Julius Schwartz introduceerde een baanbrekend idee voor strips... 616 00:36:06,374 --> 00:36:09,001 ...het bestaan van parallelle werelden. 617 00:36:10,211 --> 00:36:11,879 De theorie stond verschillende versies toe... 618 00:36:12,046 --> 00:36:14,215 ...van hetzelfde personage die elkaar ontmoetten. 619 00:36:15,216 --> 00:36:17,802 Vanuit dat concept groeide een multiversum... 620 00:36:17,969 --> 00:36:21,305 ...dat nog jaren de superheldenverhalen zou definiëren. 621 00:36:23,474 --> 00:36:25,685 Nu heeft iedereen het over parallelle universums. 622 00:36:25,852 --> 00:36:27,520 Daar hadden niet veel mensen het over. 623 00:36:27,687 --> 00:36:30,773 En om er als kind mee geconfronteerd te worden... 624 00:36:30,940 --> 00:36:32,400 ...dat was ongelooflijk. 625 00:36:32,567 --> 00:36:34,861 Alsof iemand een staaf dynamiet in je oor gestoken had... 626 00:36:35,027 --> 00:36:36,446 ...die aanstak en je hoofd opblies. 627 00:36:38,739 --> 00:36:41,075 Het idee dat we niet alleen zijn. 628 00:36:41,242 --> 00:36:45,121 Ja, we leven in deze realiteit, maar er zijn oneindig veel realiteiten... 629 00:36:45,288 --> 00:36:48,499 ...die in feite naast elkaar liggen. 630 00:36:48,666 --> 00:36:50,126 En in die alternatieve realiteiten... 631 00:36:50,293 --> 00:36:52,587 ...hebben we onze iconische versies van onze personages... 632 00:36:52,753 --> 00:36:54,630 ...maar op andere aardes kunnen ze schurken zijn... 633 00:36:54,797 --> 00:36:57,425 ...of getrouwd zijn en een gezin hebben. 634 00:36:57,592 --> 00:37:01,095 Daardoor kunnen we verschillende verhalen vertellen... 635 00:37:01,262 --> 00:37:04,432 ...maar toch onze kern van iconische karakters behouden. 636 00:37:07,977 --> 00:37:11,522 DC dook in een catalogus van ongebruikte personages... 637 00:37:11,689 --> 00:37:14,775 ...in wat al snel een processie van heruitvinding werd. 638 00:37:14,942 --> 00:37:18,946 Deze opleving markeerde een zilveren tijdperk voor de sector... 639 00:37:19,113 --> 00:37:23,701 ...een tijdperk van verbluffende illustraties en opvallende covers. 640 00:37:24,327 --> 00:37:27,163 Veel ervan is gemaakt door kunstenaar Joe Kubert... 641 00:37:27,330 --> 00:37:31,167 ...een Poolse immigrant die de grenzen van visuele verhalen vertellen verlegde. 642 00:37:32,585 --> 00:37:35,838 Vertalen vertellen klinkt gemakkelijk, maar geloof me, het is heel moeilijk. 643 00:37:36,005 --> 00:37:37,715 KUNSTENAAR, BATMAN AND SON 644 00:37:37,882 --> 00:37:39,550 Het is echt heel moeilijk. 645 00:37:39,717 --> 00:37:43,930 Mijn vader kon met een stok tekenen en dan kon je nog steeds zien wat er gebeurde. 646 00:37:44,096 --> 00:37:46,724 Hij was iemand die, als je opgroeide... 647 00:37:46,891 --> 00:37:48,601 ...niet veel dingen verdroeg. 648 00:37:48,768 --> 00:37:53,189 Het was alsof je opgroeide met Sgt. Rock. 649 00:37:58,694 --> 00:38:00,947 De morsige, krasserige kunst van Joe Kubert... 650 00:38:01,113 --> 00:38:04,367 ...gaf vitaliteit en emotie aan de oorlogsstrips van DC... 651 00:38:04,534 --> 00:38:07,245 ...een genre voor degenen die liever de realiteit hadden... 652 00:38:07,411 --> 00:38:09,455 ...dan superheldenfantasie. 653 00:38:09,622 --> 00:38:12,250 Tegen de achtergrond van de wereldoorlogen... 654 00:38:12,416 --> 00:38:15,753 ...groeide hun populariteit met de introductie van Sgt. Rock... 655 00:38:15,920 --> 00:38:18,214 ...een stoïcijnse John Wayne-figuur die... 656 00:38:18,381 --> 00:38:20,132 VERDIENT ELKE SOLDAAT EEN MEDAILLE VOOR MOORD? 657 00:38:20,299 --> 00:38:23,844 ...de morele kant van oorlog en het interne conflict vertegenwoordigde. 658 00:38:25,429 --> 00:38:27,557 Uiteindelijk eindigde elke oorlogsstrip met een tekst... 659 00:38:27,723 --> 00:38:29,475 ...die zei: 'Geen oorlog meer.' 660 00:38:29,642 --> 00:38:32,103 Zo werden het geen verhalen over de verheerlijking van oorlog... 661 00:38:32,270 --> 00:38:33,521 SCHRIJVER, STRANGE ADVENTURES 662 00:38:33,688 --> 00:38:35,481 ...maar verhalen over de tragedies van oorlog. 663 00:38:36,065 --> 00:38:38,859 Mijn vaders stijl was heel impressionistisch. 664 00:38:40,194 --> 00:38:42,655 Hij bracht de emoties van de personages... 665 00:38:42,822 --> 00:38:46,576 ...hun gevoelens, perfect over. 666 00:38:47,577 --> 00:38:51,706 Je moet de tekening die je maakt voelen... 667 00:38:51,872 --> 00:38:54,625 ...en dat is niet eenvoudig. 668 00:38:54,792 --> 00:38:58,045 Ik probeer mezelf compleet in het verhaal onder te dompelen. 669 00:38:58,212 --> 00:38:59,422 KUNSTENAAR, OUR ARMY AT WAR 670 00:38:59,589 --> 00:39:03,801 Ik leerde al vroeg dat alles daarom draait. 671 00:39:03,968 --> 00:39:06,095 Het is geen kwestie van mooie plaatjes maken. 672 00:39:06,262 --> 00:39:08,806 Het is mooi als je dat kunt. 673 00:39:08,973 --> 00:39:12,602 Maar onze sector draait om het vertellen van een verhaal. 674 00:39:12,768 --> 00:39:15,021 We zijn communicators. We zijn verhalenvertellers. 675 00:39:20,359 --> 00:39:22,612 Strip is een medium als geen ander. 676 00:39:22,778 --> 00:39:25,531 Je hebt er een intimiteit mee die je niet hebt... 677 00:39:25,698 --> 00:39:28,200 ...in films of tv en zo. 678 00:39:28,367 --> 00:39:33,623 Met strips bepaal jij het tempo waarin je het verhaal leest. 679 00:39:33,789 --> 00:39:36,417 En met strips kun je... 680 00:39:36,584 --> 00:39:39,295 ...een intiem onderdeel daarvan zijn. 681 00:39:40,796 --> 00:39:44,342 Dat verklaart waarom fans zo gretig zijn. 682 00:39:44,508 --> 00:39:47,762 Ze vatten het persoonlijk op, omdat het persoonlijk is voor hen. 683 00:39:47,928 --> 00:39:51,182 Ze hebben een persoonlijke interactie met deze verhalen. 684 00:39:51,349 --> 00:39:53,809 Je snapt waarom mensen er zo dol op zijn. 685 00:39:56,103 --> 00:39:57,855 In de jaren vijftig en zestig... 686 00:39:58,022 --> 00:40:00,775 ...bracht liefde en verlangen jonge meisjes in drommen... 687 00:40:00,941 --> 00:40:04,487 ...naar een genre in volle bloei: romantiek. 688 00:40:04,654 --> 00:40:06,155 HARTENDIEF 689 00:40:06,322 --> 00:40:10,326 Ze waren prachtig getekend en de verhalen waren herkenbaar. 690 00:40:10,493 --> 00:40:12,828 IK HEB HEM VERLOREN OMDAT IK BANG WAS OM VAN HEM TE HOUDEN! 691 00:40:12,995 --> 00:40:15,081 Wie heeft er geen liefdesverdriet meegemaakt? 692 00:40:15,247 --> 00:40:20,252 Wie heeft niet van iemand gehouden wat niet beantwoord werd? 693 00:40:20,419 --> 00:40:23,255 ZE SPELEN DE HUWELIJKSMARS, MAAR IK KAN NIET NAAR HEM TOE GAAN... 694 00:40:23,422 --> 00:40:27,218 Tony Abruzzo was een geweldige kunstenaar. 695 00:40:27,385 --> 00:40:29,261 Ik wilde dat hij voor mij werkte... 696 00:40:29,428 --> 00:40:33,599 ...want hij maakte van die prachtige, gevoelige personages. 697 00:40:35,935 --> 00:40:39,188 In 1962 tekende DC-kunstenaar Tony Abruzzo... 698 00:40:39,355 --> 00:40:43,609 ...een meisje dat verdronk in nummer 83 van Secret Hearts. 699 00:40:43,776 --> 00:40:46,946 Een jaar later maakte een popartiest uit New York... 700 00:40:47,113 --> 00:40:49,824 ...Roy Lichtenstein, van diezelfde tekening... 701 00:40:49,990 --> 00:40:52,243 ...een van zijn beroemdste werken. 702 00:40:54,245 --> 00:40:56,622 Ik blader door stripboeken op zoek naar materiaal... 703 00:40:56,789 --> 00:40:59,667 ...om mogelijk een schilderij van te maken... 704 00:40:59,834 --> 00:41:02,962 ...zowel visueel als de impact... 705 00:41:03,129 --> 00:41:05,756 ...van de geschreven boodschap, die ik zelden verzin. 706 00:41:05,923 --> 00:41:07,967 Ik denk niet dat ik in staat zou zijn ze te verzinnen. 707 00:41:08,134 --> 00:41:10,761 Ik weet dat mijn werk ervan beschuldigd wordt dat het eruitziet... 708 00:41:10,928 --> 00:41:12,680 ...als de dingen die ik kopieer. 709 00:41:12,847 --> 00:41:15,641 Het lijkt zeker ook op de dingen die ik kopieer. 710 00:41:15,808 --> 00:41:20,604 The Drowning Woman kwam direct uit dat boek. 711 00:41:21,313 --> 00:41:24,275 Eerst voel je je gevleid en dan voel je je gebruikt. 712 00:41:25,109 --> 00:41:29,238 Omdat niemand het interpreteerde als iets wat gestolen was... 713 00:41:29,405 --> 00:41:30,656 ...was het zijn kunstwerk. 714 00:41:33,492 --> 00:41:36,912 Vijfendertig miljoen, 36 miljoen, met Mark nog op 36 miljoen... 715 00:41:37,079 --> 00:41:38,080 VEILING CHRISTIE'S 716 00:41:38,247 --> 00:41:40,916 ...37 miljoen, 38 miljoen. 717 00:41:41,083 --> 00:41:43,085 Op 38 miljoen. 718 00:41:43,252 --> 00:41:46,255 Je neemt de plaatjes die die jongens hebben getekend... 719 00:41:46,422 --> 00:41:48,924 ...die 15 dollar per pagina verdienden... 720 00:41:49,091 --> 00:41:52,803 ...en je blaast eigenlijk alleen hun werk op. 721 00:41:52,970 --> 00:41:56,599 Het was een bittere pil voor veel van die kunstenaars. 722 00:41:58,392 --> 00:42:00,603 Of het nu intellectueel was of niet... 723 00:42:00,770 --> 00:42:03,355 ...Amerikanen joegen de ene artistieke trend na de andere na... 724 00:42:03,522 --> 00:42:05,649 ...en sneller dan ooit. 725 00:42:10,488 --> 00:42:15,075 In de jaren 60 dwong de tegenbeweging de popcultuur om terug te kijken. 726 00:42:15,242 --> 00:42:18,662 Daaruit bleek dat DC buiten de werkelijkheid stond. 727 00:42:21,081 --> 00:42:25,336 Een groeiende concurrent maakte daar gebruik van, Marvel. 728 00:42:25,503 --> 00:42:28,547 Hoofdredacteur Stan Lee zorgde ervoor dat zijn helden... 729 00:42:28,714 --> 00:42:30,382 ...actueel waren op de schappen... 730 00:42:30,549 --> 00:42:33,844 ...waardoor een levenslange rivaliteit ontstond. 731 00:42:34,011 --> 00:42:38,015 Jaren geleden waren de lezers geïnteresseerd in gewone fantasie... 732 00:42:38,182 --> 00:42:41,018 ...en onze schurken waren gewoon gekken die de wereld wilden regeren. 733 00:42:41,185 --> 00:42:44,814 Maar tegenwoordig zijn onze lezers geïnteresseerd in echte problemen... 734 00:42:44,980 --> 00:42:47,316 ...en we ontdekken dat onze schurken nu... 735 00:42:47,483 --> 00:42:50,736 ...mogelijk rassenrellen veroorzaken of problemen laten gisten... 736 00:42:50,903 --> 00:42:52,738 ...tussen verschillende klassen. 737 00:42:56,367 --> 00:43:01,705 Marvel werd succesvol. Dat kenmerkte veranderingen. 738 00:43:02,540 --> 00:43:05,960 Hun superhelden hadden eigenaardigheden. 739 00:43:06,126 --> 00:43:08,254 En ze waren een beetje maf. 740 00:43:08,838 --> 00:43:12,508 Ze waren raar. In het begin waren ze niet eens zo heldhaftig. 741 00:43:12,675 --> 00:43:15,010 Ze vochten met elkaar, ze kibbelden... 742 00:43:15,177 --> 00:43:18,472 ...ze waren kleinzielig, ze werden verkouden... 743 00:43:18,639 --> 00:43:20,182 ...ze waren jaloers op elkaar. 744 00:43:20,349 --> 00:43:22,977 Jij kon zo'n personage zijn. 745 00:43:23,853 --> 00:43:28,148 Marvel was erg gefocust op de wereld buiten. 746 00:43:28,315 --> 00:43:30,651 Al hun verhalen vinden plaats in New York. 747 00:43:32,570 --> 00:43:37,575 DC vestigde alle conventies van het superheldengenre... 748 00:43:38,117 --> 00:43:42,204 ...en Marvel maakte naam door die conventies te doorbreken. 749 00:43:42,371 --> 00:43:45,916 Dat had niet gekund als niet DC niet eerst had gezegd: 750 00:43:46,083 --> 00:43:48,961 zo ziet een superheld eruit, dit is wat een superheld doet. 751 00:43:49,879 --> 00:43:54,758 DC zag Marvel als een tijdelijke rage die komt en ook weer gaat. 752 00:43:54,925 --> 00:43:58,345 Ze keken naar de strips en vonden het slechte kunst. 753 00:43:58,512 --> 00:44:01,181 Blijkbaar kun je strips verkopen met slechte kunst. 754 00:44:03,392 --> 00:44:06,729 Ik denk niet dat DC als groep het heeft begrepen. 755 00:44:06,896 --> 00:44:08,981 Ik denk niet dat ze echt begrepen... 756 00:44:09,148 --> 00:44:11,191 ...wat Marvel goed deed en zij niet deden. 757 00:44:11,942 --> 00:44:14,945 Het was een bedrijf dat de dominante speler was geweest. 758 00:44:15,112 --> 00:44:19,116 Maar Marvel won aan kracht en DC niet. 759 00:44:20,534 --> 00:44:25,247 Superman, Batman en Wonder Woman waren in deze tijd bijzonder flets. 760 00:44:25,414 --> 00:44:28,584 De helden werden meer vrolijke gezagsdragers. 761 00:44:28,751 --> 00:44:30,794 Ze werden vaderlijk. 762 00:44:30,961 --> 00:44:33,589 Oorspronkelijk bedacht als burgerwacht... 763 00:44:33,756 --> 00:44:36,008 ...die de criminelen angst aanjoeg... 764 00:44:36,592 --> 00:44:38,677 ...zat de Batman van de jaren 50 en 60... 765 00:44:38,844 --> 00:44:42,431 ...in een kleurrijke, jeugdige fantasiewereld. 766 00:44:43,057 --> 00:44:45,351 Interesse en de omzet kelderden. 767 00:44:45,517 --> 00:44:48,437 Toen de annulering naderde, werd er een reddingsboei uitgeworpen... 768 00:44:48,604 --> 00:44:52,566 ...toen DC licentierechten gaf aan een liveaction tv-programma. 769 00:44:59,990 --> 00:45:01,909 Toen de Batman- televisieserie begon... 770 00:45:02,076 --> 00:45:06,246 ...op die koude winternacht in januari 1966... 771 00:45:07,122 --> 00:45:13,587 ...was ik 14,5 jaar. Ik was een fervent stripfan. 772 00:45:14,672 --> 00:45:16,966 Niemand verheugde zich meer over Batman... 773 00:45:17,132 --> 00:45:18,801 ...op tv dan ik. 774 00:45:23,097 --> 00:45:26,308 Denk eraan, Robin, altijd beide kanten op kijken. 775 00:45:26,475 --> 00:45:29,520 Er was niets op tv wat zo creatief was. 776 00:45:30,062 --> 00:45:32,398 Dat programma was volledig doordacht. 777 00:45:32,564 --> 00:45:35,526 Het uiterlijk was gepland, de toon was gepland. 778 00:45:35,693 --> 00:45:38,779 Het acteerwerk was precies wat het moest zijn. 779 00:45:38,946 --> 00:45:40,406 Duw jezelf weg, Robin. 780 00:45:42,241 --> 00:45:43,784 Ik vond het een heel serieus programma. 781 00:45:43,951 --> 00:45:45,285 Ik had niet door dat het grappig was. 782 00:45:45,452 --> 00:45:47,329 Er zat voor mij geen komedie in. 783 00:45:47,496 --> 00:45:50,499 Het was een geweldige introductie in de wereld van Batman. 784 00:45:50,666 --> 00:45:52,793 Heilige mensenparels, Batman. 785 00:45:52,960 --> 00:45:55,254 Correctie, Robin, parels komen uit oesters. 786 00:45:55,421 --> 00:45:58,132 Jij kwam uit die schelp. 787 00:45:58,298 --> 00:46:02,678 Na zo'n 20 minuten drong het tot me door. 788 00:46:08,809 --> 00:46:11,645 Mijn god. Dit is een komedie. 789 00:46:12,896 --> 00:46:16,275 Ze zetten Batman voor gek. 790 00:46:16,442 --> 00:46:20,195 De hele wereld lacht Batman uit. 791 00:46:20,362 --> 00:46:22,406 Daar was ik kapot van. 792 00:46:26,160 --> 00:46:29,705 William Dozier, de uitvoerend producent van Batman... 793 00:46:29,872 --> 00:46:32,791 ...had nog nooit een Batman- strip gelezen toen hij die baan kreeg. 794 00:46:34,752 --> 00:46:38,839 Het vrij voor de hand liggende idee was om het zo braaf te maken... 795 00:46:39,006 --> 00:46:40,549 UITVOEREND PRODUCENT, BATMAN 796 00:46:40,716 --> 00:46:42,968 ...zo serieus, zo clichématig... 797 00:46:43,135 --> 00:46:45,471 ...en zo overdreven... 798 00:46:45,637 --> 00:46:49,266 ...maar toch met elegantie en stijl... 799 00:46:49,433 --> 00:46:51,143 ...dat het grappig zou worden. 800 00:46:51,310 --> 00:46:55,481 Dat het zo oubollig en slecht zou zijn, dat het grappig werd. 801 00:46:55,647 --> 00:46:57,566 Alle duvels uit een doosje. 802 00:47:00,027 --> 00:47:03,614 Voor veel mensen was de blije, vrolijke tv-Batman een afleiding... 803 00:47:03,781 --> 00:47:05,240 ...en dat is een goede afleiding. 804 00:47:05,741 --> 00:47:07,576 We hebben allemaal wel eens afleiding nodig... 805 00:47:07,743 --> 00:47:10,245 ...van wat er gebeurt in de echte wereld. 806 00:47:14,249 --> 00:47:16,794 Dit was een volkomen belachelijke show. 807 00:47:16,960 --> 00:47:21,173 Ze maakten hem kleurrijk, ze maakten hem buitenproportioneel... 808 00:47:21,340 --> 00:47:23,926 ...en ze maakten hem een beetje subversief. 809 00:47:24,093 --> 00:47:27,137 De hippies vinden dat we cool zijn. Ze vinden ons opwindend. 810 00:47:27,304 --> 00:47:30,933 Hoewel het misschien niet wordt begrepen door starre geesten... 811 00:47:31,100 --> 00:47:32,893 ...doen ze op hun eigen manier wat ze kunnen... 812 00:47:33,060 --> 00:47:37,773 ...om de ellende van de wereld te corrigeren met liefde en bloemen. 813 00:47:37,940 --> 00:47:40,984 Het avontuur en de Bat-Gadgets spraken kinderen aan... 814 00:47:41,193 --> 00:47:44,863 ...volwassenen vonden de humor leuk en de seksuele toespelingen. 815 00:47:45,030 --> 00:47:48,492 Wil je binnen komen voor een glaasje melk en koekjes? 816 00:47:49,201 --> 00:47:52,204 Een mens kan niet leven van misdaadbestrijding alleen. 817 00:48:00,337 --> 00:48:03,966 Hoewel Batman kort een vlaag aan opwinding veroorzaakte... 818 00:48:04,133 --> 00:48:06,635 ...werd het een parodie van zichzelf... 819 00:48:06,802 --> 00:48:07,970 ...en kijkers haakten af. 820 00:48:09,221 --> 00:48:11,306 Het netwerk annuleerde de waanzin vol woordspelingen... 821 00:48:11,473 --> 00:48:13,809 ...na slechts drie seizoenen. 822 00:48:13,976 --> 00:48:17,020 Niemand herkende de ware creatieve ontdekking van het programma... 823 00:48:17,187 --> 00:48:20,649 ...tot decennia later bleek dat elke vertolking van Batman... 824 00:48:20,816 --> 00:48:22,276 ...een andere toon kon hebben. 825 00:48:23,402 --> 00:48:26,405 Als je kijkt naar de Batman die in 1966 werd gecreëerd... 826 00:48:26,572 --> 00:48:28,699 ...die is niet hetzelfde als die van vandaag. 827 00:48:29,825 --> 00:48:33,203 Er waren altijd momenten waarop de creatievelingen... 828 00:48:33,370 --> 00:48:35,247 ...het iets anders wilden doen. 829 00:48:47,968 --> 00:48:50,554 Moet je kijken. Dat is geweldig. 830 00:48:50,721 --> 00:48:53,765 Ik wilde een verhaal vertellen waar het personage Batman verhaallijn had. 831 00:48:53,932 --> 00:48:54,892 FILMREGISSEUR, THE BATMAN 832 00:48:55,058 --> 00:48:56,768 Ik wilde een imperfecte Batman maken. 833 00:49:00,147 --> 00:49:05,485 Ik wilde hem in een modus hebben die nog niet gedaan was... 834 00:49:05,652 --> 00:49:08,113 ...die zwaar leunde op de noir-kant... 835 00:49:08,280 --> 00:49:10,616 ...van het verhaal en hem tot de beste detective ter wereld maakte. 836 00:49:13,327 --> 00:49:15,287 De eerste draaidagen... 837 00:49:15,454 --> 00:49:18,373 ...zochten we uit hoe Batman klonk... 838 00:49:18,540 --> 00:49:20,500 ...hoe de andere personages tegenover hem stonden. 839 00:49:25,797 --> 00:49:27,257 Alleen politie. 840 00:49:27,424 --> 00:49:32,054 Hoe komt een gemaskerde man met een cape een plaats delict op... 841 00:49:32,221 --> 00:49:33,805 ...en hoe laat je dat als echt overkomen? 842 00:49:35,807 --> 00:49:38,769 Het filmen van deze scène was echt een grote uitdaging... 843 00:49:38,936 --> 00:49:43,106 ...en het zette min of meer de toon voor de hele film. 844 00:49:46,902 --> 00:49:48,237 Dwing me niet je pijn te doen. 845 00:49:48,403 --> 00:49:50,572 Ik zou maar oppassen. 846 00:49:50,739 --> 00:49:52,741 Ken je mijn reputatie? 847 00:49:54,743 --> 00:49:57,746 Er zijn bepaalde dingen die je kunt doen in een Batman-film. 848 00:49:57,913 --> 00:49:59,498 Je knijpt jezelf gewoon, want... 849 00:49:59,665 --> 00:50:02,000 ...we hebben onze versie van de Batmobiel nodig. 850 00:50:04,503 --> 00:50:08,173 Ik was als kind dol op Batman 1966. Ik was dol op Adam West. 851 00:50:08,340 --> 00:50:11,134 En die Futura Batmobiel, die auto... 852 00:50:11,301 --> 00:50:15,055 ...vond ik de coolste auto ooit, met vlammen die uit de achterkant schoten. 853 00:50:15,222 --> 00:50:19,643 Ik wist dat ik een stoere auto wilde. 854 00:50:19,810 --> 00:50:21,937 Ik wilde dat je voelde dat hij helemaal echt was. 855 00:50:27,234 --> 00:50:29,319 De kracht van deze film is dat hij voldoet... 856 00:50:29,486 --> 00:50:30,445 ACTEUR, THE BATMAN 857 00:50:30,612 --> 00:50:33,824 ...aan de grote momenten, maar het voelt allemaal heel echt. 858 00:50:34,533 --> 00:50:39,454 Hij wil het echt laten voelen en gemotiveerd door emotie. 859 00:50:41,790 --> 00:50:43,875 Het is een heel psychologisch verhaal. 860 00:50:44,042 --> 00:50:47,212 Hij moet dingen verwerken die hem als kind zijn overkomen. 861 00:50:47,379 --> 00:50:50,632 Hij is gedreven om zijn leven zin te geven. 862 00:50:50,799 --> 00:50:52,509 Daar draait filmmaken om voor mij. Ja, toch? 863 00:50:52,676 --> 00:50:55,220 Je wilt verhalen vertellen, want daarmee... 864 00:50:55,387 --> 00:50:58,682 ...schep je orde en geef je de wereld zin. 865 00:51:12,529 --> 00:51:15,824 Het Amerika van 1968 raakte in rep en roer. 866 00:51:15,991 --> 00:51:18,535 In een samenleving die geplaagd werd door de oorlog in Vietnam... 867 00:51:18,702 --> 00:51:22,372 ...burgerrechtenonrust en sociaal onrecht... 868 00:51:22,539 --> 00:51:24,249 ...leken de DC-personages onwetend. 869 00:51:24,416 --> 00:51:28,295 Ze liepen zelf het gevaar om een relikwie te worden. 870 00:51:28,462 --> 00:51:29,755 BATMAN STERFT! 871 00:51:30,422 --> 00:51:34,092 Het geld wordt verdiend met licenties, het geld wordt verdiend met speelgoed. 872 00:51:34,259 --> 00:51:35,635 BATMAN MEGAFOON 873 00:51:35,802 --> 00:51:40,015 Het geld zit niet in de strips. Daarmee wordt verlies geleden. 874 00:51:41,183 --> 00:51:46,104 DC incasseerde $75 miljoen aan Batmania-merchandising... 875 00:51:46,271 --> 00:51:47,898 ...een waanzinnig bedrag voor die tijd. 876 00:51:48,065 --> 00:51:52,027 En een bedrag dat zakelijk ingestelde directeur Jack Liebowitz direct aangreep. 877 00:51:54,404 --> 00:51:57,407 In 1969 wilde een bedrijf DC overnemen... 878 00:51:57,574 --> 00:52:01,286 ...voor haar licenties, niet de stripboeken. 879 00:52:03,080 --> 00:52:06,541 Dat werd een heel ander verhaal. 880 00:52:06,708 --> 00:52:08,585 Mensen waren bang, echt. 881 00:52:08,752 --> 00:52:12,589 Ze wisten niet wat er van hun baan zou worden. 882 00:52:14,508 --> 00:52:17,177 Liebowitz dwong een aantal DC-legendes te vertrekken... 883 00:52:17,344 --> 00:52:22,516 ...waaronder Batmans medebedenker Bill Finger, die in 1974 berooid stierf. 884 00:52:23,558 --> 00:52:27,062 Jerry Siegel en Joe Shuster werkten niet meer bij het bedrijf. 885 00:52:28,105 --> 00:52:31,316 Verschillende bittere rechtszaken over rechten en eer voor Superman... 886 00:52:31,483 --> 00:52:33,318 ...hadden de relatie verzuurd. 887 00:52:33,485 --> 00:52:37,364 De familiesfeer moest zwichten voor bedrijfsstructuur. 888 00:52:37,531 --> 00:52:42,828 De macht, ooit in handen van superhelden, ging naar de nieuwe leidinggevenden... 889 00:52:42,994 --> 00:52:44,204 ...Warner Communications. 890 00:52:45,414 --> 00:52:50,544 De reden dat ze DC Comics kochten was heel simpel. 891 00:52:50,710 --> 00:52:52,921 Ze wilden de rechten op Superman. 892 00:52:53,088 --> 00:52:56,383 Ze vonden dat dat het enige stripboekpersonage was... 893 00:52:56,550 --> 00:52:59,845 ...dat een blockbusterfilm overeind kon houden... 894 00:53:00,011 --> 00:53:02,806 ...en de merchandising die daarbij hoort. 895 00:53:03,932 --> 00:53:07,227 Alleen als je er later op terugkijkt... 896 00:53:07,394 --> 00:53:09,354 ...kan het ergens op slaan. 897 00:53:09,521 --> 00:53:12,357 Niemand begreep de waarde van deze personages... 898 00:53:12,524 --> 00:53:14,901 ...of dacht dat ze enige waarde hadden. 899 00:53:15,068 --> 00:53:19,406 Ze keken neer op de makers in het algemeen... 900 00:53:19,573 --> 00:53:22,242 ...en zagen geen waarde. 901 00:53:23,952 --> 00:53:26,580 De dagen van DC Comics waren geteld... 902 00:53:26,746 --> 00:53:30,250 ...en het lot van haar universum stond op het spel. 903 00:53:30,417 --> 00:53:33,044 Als Amerika een man op de maan kon laten landen... 904 00:53:33,211 --> 00:53:37,174 ...hoe moeilijk kon het dan zijn om superhelden weer relevant te maken? 905 00:53:38,216 --> 00:53:40,135 Dit leek een klus voor... 906 00:53:42,554 --> 00:53:43,597 ...de fans. 907 00:54:14,628 --> 00:54:19,633 Ondertiteld door: Armande