1 00:00:08,969 --> 00:00:10,303 Šta znači to "S"? 2 00:00:10,512 --> 00:00:12,055 To nije "S". 3 00:00:13,348 --> 00:00:15,016 U mom svetu, označava nadu. 4 00:00:20,272 --> 00:00:24,734 Kao simbol, mogu biti nepodmitljiv. Mogu biti večan. 5 00:00:27,821 --> 00:00:31,324 Voljna sam da se borim za one koji se ne mogu boriti za same sebe. 6 00:00:33,868 --> 00:00:36,037 Mogu da letim! 7 00:00:36,204 --> 00:00:37,664 Kako to da mogu da dišem pod vodom, 8 00:00:37,831 --> 00:00:39,374 ali ti možeš da me nadmašiš u piću? 9 00:00:39,541 --> 00:00:41,835 To je moja supermoć. 10 00:00:42,419 --> 00:00:44,921 Ja sam superheroj! 11 00:00:47,299 --> 00:00:50,135 Ovaj grad zavređuje bolje kriminalce. 12 00:00:50,302 --> 00:00:52,679 Čekaj samo dok mene vide. 13 00:00:53,388 --> 00:00:58,435 "Di-Si" je, za mene, veliki proscenijum superheroja. 14 00:00:58,601 --> 00:01:02,981 Svi oni nam pokazuju šta treba raditi s velikom moći 15 00:01:03,440 --> 00:01:06,067 i kako pomoći čovečanstvu da postane bolje. 16 00:01:06,234 --> 00:01:07,527 Zdravo, momci. 17 00:01:08,111 --> 00:01:09,738 Svi su višedimenzionalni, 18 00:01:09,904 --> 00:01:13,450 i ljudi pozitivno reaguju na njihovu plemenitost. 19 00:01:15,577 --> 00:01:17,746 Posredi je spasavanje sveta. 20 00:01:17,912 --> 00:01:22,375 I kako uveriti svet da postoji bolji način. 21 00:01:23,418 --> 00:01:28,256 Oni su veoma moćni, ali i plemeniti i stvarni. 22 00:01:28,423 --> 00:01:29,257 "DI-SI" 23 00:01:29,424 --> 00:01:33,094 Više od 85 godina, "Di-Si" je dom 24 00:01:33,261 --> 00:01:36,389 univerzuma likova i hiljada priča. 25 00:01:37,557 --> 00:01:42,604 Ali stvarni ljudi koji udišu život ovim bogovima, smrtnicima i čudovištima, 26 00:01:42,771 --> 00:01:44,356 manje su poznati. 27 00:01:44,522 --> 00:01:46,358 Iza kulisa, ovi kreativni umovi 28 00:01:46,524 --> 00:01:50,570 približavaju nam se putem reči i slika. 29 00:01:52,530 --> 00:01:54,741 Kad čitate dobro napisan strip, 30 00:01:54,908 --> 00:01:59,829 čitate pokrete ljudske ruke na papiru. 31 00:02:01,706 --> 00:02:05,710 Ne postoji detaljnija forma pripovedanja 32 00:02:05,877 --> 00:02:08,213 od stripa u četiri-pet slika, 33 00:02:08,380 --> 00:02:10,965 u kojima morate da imate početak, sredinu i kraj. 34 00:02:11,883 --> 00:02:15,387 Stripovi su oduvek odražavali ljudsko iskustvo. 35 00:02:15,553 --> 00:02:19,015 Oni otkrivaju naše fantazije, izazivaju emocije, 36 00:02:19,182 --> 00:02:21,309 i suočavaju se s našim demonima. 37 00:02:21,851 --> 00:02:25,772 To su priče o nadi. I iskupljenju. 38 00:02:25,939 --> 00:02:30,527 To su iste teme koje su u osnovi naših narodnih priča 39 00:02:30,693 --> 00:02:32,779 odvajkada. 40 00:02:34,114 --> 00:02:35,281 Ljudi mogu da se osvrnu i kažu: 41 00:02:35,448 --> 00:02:38,284 "Govorite o stripovima. Stripovi su za decu. 42 00:02:38,451 --> 00:02:41,621 Te ideje su dečje." Jesu li? 43 00:02:43,289 --> 00:02:46,000 Superheroji su ispunjenje želja, 44 00:02:46,167 --> 00:02:49,421 generacija talenta, isklesanih ikona vrline, 45 00:02:49,587 --> 00:02:53,007 koji uobličuju snove i strahove Amerike. 46 00:02:53,174 --> 00:02:57,720 Te ideje su izrodile svetski kulturni fenomen. 47 00:02:58,513 --> 00:03:03,143 Ovo je priča o tvorcima legendi "Di-Sija". 48 00:03:11,609 --> 00:03:15,738 Supermoćni - DC — istorija 49 00:03:19,325 --> 00:03:20,702 DANAS 50 00:03:20,869 --> 00:03:24,289 "Di-Si" počinje herojskim likom 51 00:03:24,456 --> 00:03:27,500 čije stvarne avanture deluju kao fikcija. 52 00:03:28,293 --> 00:03:29,127 MALKOM VILER-NIKOLSON 53 00:03:29,294 --> 00:03:32,505 Major Malkom Viler-Nikolson, konjički oficir u Prvom svetskom ratu, 54 00:03:32,672 --> 00:03:36,259 borio se na Filipinima, jurio bandite po Meksiku, 55 00:03:36,426 --> 00:03:39,053 i borio se protiv boljševika u Sibiru. 56 00:03:39,220 --> 00:03:42,390 Kao pisac, major je pretočio svoje podvige u priče 57 00:03:42,557 --> 00:03:43,975 za petparačke časopise. 58 00:03:45,310 --> 00:03:48,354 Godine 1935, osnovao je svoju kompaniju. 59 00:03:48,521 --> 00:03:52,609 Kroz samo tri godine, transformisao je industriju stripa, 60 00:03:52,775 --> 00:03:55,028 ne ponovnim štampanjem starih novinskih stripova, 61 00:03:55,195 --> 00:03:57,280 već objavljivanjem novih originalnih priča. 62 00:03:57,447 --> 00:03:58,281 "NOVA ZABAVA" VELIKI STRIP-MAGAZIN 63 00:04:01,534 --> 00:04:04,746 Ta kompanija je na kraju postala "Di-Si komiks". 64 00:04:04,913 --> 00:04:05,788 "DETEKTIVSKI STRIPOVI" 65 00:04:07,916 --> 00:04:12,670 Ali uprkos tome što je bio vizionar, major je grcao kao biznismen. 66 00:04:12,837 --> 00:04:14,714 Da skratimo vrlo dugu i komplikovanu priču... 67 00:04:14,881 --> 00:04:16,007 MAJKL JUSLAN PRODUCENT, "BETMEN" 68 00:04:16,174 --> 00:04:17,884 Major je izbačen, 69 00:04:18,051 --> 00:04:20,595 a kompanija je preuzeta 70 00:04:20,762 --> 00:04:23,139 upravo u trenutku kad je "Supermen" 71 00:04:23,306 --> 00:04:26,768 izlazio na kioske. Dovoljno je to reći. 72 00:04:39,864 --> 00:04:41,199 Ko si ti? 73 00:04:41,866 --> 00:04:44,827 On je neko ko uvek pokušava da postupi ispravno. 74 00:04:44,994 --> 00:04:46,120 HENRI KAVIL GLUMAC, "ČOVEK OD ČELIKA" 75 00:04:46,287 --> 00:04:48,206 To mu je iskrena namera. 76 00:04:48,373 --> 00:04:52,043 Čak i ako ne postigne ono što je naumio, 77 00:04:52,210 --> 00:04:55,547 daće sve od sebe da se iskupi. 78 00:04:55,713 --> 00:04:59,884 I mnogo toga ne znamo o njemu, do sada. 79 00:05:01,970 --> 00:05:03,555 Izvorna priča "Supermena" 80 00:05:03,721 --> 00:05:06,891 počinje s piscem Džerijem Sigelom i crtačem Džoom Šusterom, 81 00:05:07,433 --> 00:05:10,853 dvojicom jevrejskih tinejdžera imigranata koji su preživeli Veliku depresiju 82 00:05:11,020 --> 00:05:14,274 sanjajući o boljem sutra. 83 00:05:14,440 --> 00:05:16,985 Džo Šuster i ja smo bili obožavaoci naučne fantastike... 84 00:05:17,151 --> 00:05:18,236 GLAS DŽERIJA SIGELA 1933. 85 00:05:18,403 --> 00:05:20,488 ...tih davnih 1930-ih. 86 00:05:20,655 --> 00:05:23,533 Bio sam popustljiv i krotak. 87 00:05:23,700 --> 00:05:27,787 Lepe devojke me nisu primećivale. 88 00:05:27,954 --> 00:05:30,707 I pomislio sam: "Čoveče, zar ne bi bilo super da sam neki moćni tip... 89 00:05:30,873 --> 00:05:31,791 DŽERI SIGEL 90 00:05:31,958 --> 00:05:34,168 ...i da ove devojke ne znaju da je ovaj nespretnjaković 91 00:05:34,335 --> 00:05:36,129 zapravo neko poseban?" 92 00:05:37,130 --> 00:05:40,008 Celo detinjstvo su me gurkali okolo... 93 00:05:40,174 --> 00:05:41,050 GLAS DŽOA ŠUSTERA 94 00:05:41,217 --> 00:05:44,721 Bio sam sitan, i uvek su me maltretirali 95 00:05:44,887 --> 00:05:46,764 nekakvi nasilnici. 96 00:05:48,600 --> 00:05:50,143 Dok su još bili u srednjoj školi... 97 00:05:50,310 --> 00:05:51,269 VLADAVINA SUPERMENA 98 00:05:51,436 --> 00:05:54,230 ...njih dvojica su radili na nacrtu za novinski strip. 99 00:05:54,397 --> 00:05:58,610 Nakon nekoliko verzija, iznikao je šampion potlačenih, 100 00:05:58,776 --> 00:06:01,571 Supermen, koji se krio iza tajnog identiteta 101 00:06:01,738 --> 00:06:04,449 uravnoteženog novinara Klarka Kenta. 102 00:06:06,200 --> 00:06:09,370 On je svakako bio personifikacija Sigela 103 00:06:09,537 --> 00:06:11,497 jer je ličio na njega. 104 00:06:11,664 --> 00:06:12,957 Kent je jevrejski intelektualac. 105 00:06:13,124 --> 00:06:14,250 GRANT MORISON PISAC, "SUPERMEN" 106 00:06:14,417 --> 00:06:16,878 On je novinar i načitan je, 107 00:06:17,045 --> 00:06:18,796 a Supermen je čovek od akcije. 108 00:06:18,963 --> 00:06:19,797 DŽO ŠUSTER 109 00:06:19,964 --> 00:06:22,175 Džo je uveo fascinaciju bodibildingom, 110 00:06:22,342 --> 00:06:25,553 cirkuskim izvođačima, cirkuskim snagatorima, 111 00:06:25,720 --> 00:06:29,223 stvarajući ikonografiju budućeg kostima superheroja. 112 00:06:29,390 --> 00:06:31,142 Ali nisu uspeli nigde da ga prodaju. 113 00:06:32,310 --> 00:06:33,853 Kreativnost zahteva hrabrost. 114 00:06:34,020 --> 00:06:38,941 Velikim kreativnim delima u svakom medijumu nedostaje presedan. 115 00:06:39,108 --> 00:06:40,693 POL LEVIC IZDAVAČ, "DI-SI KOMIKS" 2002-2009. 116 00:06:41,152 --> 00:06:42,612 NJUJORK 1938. 117 00:06:42,779 --> 00:06:46,324 Nakon šest neumornih godina, njihova hrabrost se isplatila. 118 00:06:46,491 --> 00:06:49,827 "Di-Siju" je bila potrebna priča za novu antologijsku seriju 119 00:06:49,994 --> 00:06:51,829 pod nazivom "Akcioni stripovi". 120 00:06:51,996 --> 00:06:53,831 "AKCIONI STRIPOVI" 121 00:06:53,998 --> 00:06:59,212 Prvi put kad vidimo Supermena, on podiže auto iznad glave. 122 00:06:59,379 --> 00:07:02,590 Nemoguće je danas razmišljati o tome na ovaj način. 123 00:07:02,757 --> 00:07:03,758 MARK VEJD PISAC, "SUPERMEN" 124 00:07:03,925 --> 00:07:06,886 Ali tada niko nije video ništa poput toga. 125 00:07:08,388 --> 00:07:11,140 Potražnja za likom je bila dovoljno velika 126 00:07:11,307 --> 00:07:12,809 da su objavili više stripova... 127 00:07:12,975 --> 00:07:14,644 MAJK ČEKINI GLAVNI UREDNIK, "DEN OV GIK" 128 00:07:14,811 --> 00:07:16,479 Morali su da drže korak sa zahtevima 129 00:07:16,646 --> 00:07:18,773 i unajmili su druge umetnike da bi sve postigli. 130 00:07:20,566 --> 00:07:23,152 Ta originalna Sigelova i Šusterova ideja 131 00:07:23,319 --> 00:07:25,321 postavila je zlatni standard za likove superheroja... 132 00:07:25,488 --> 00:07:26,531 SUPERMEN DŽERI SIGEL - DŽO ŠUSTER 133 00:07:26,698 --> 00:07:28,658 ...lansirala je industriju, 134 00:07:28,825 --> 00:07:32,370 i inspirisala bezgraničnu kreativnost u budućim naraštajima. 135 00:07:34,038 --> 00:07:37,083 Sva ta različita gledišta spajaju se 136 00:07:37,250 --> 00:07:38,418 u jednu veličanstvenu priču. 137 00:07:38,584 --> 00:07:39,627 DEMATEIS PISAC, "LIGA PRAVDE" 138 00:07:39,794 --> 00:07:42,588 Pa ipak, da bi to uspelo, sve te pojedinačne priče... 139 00:07:42,755 --> 00:07:44,799 ...moraju da odražavaju pojedince. 140 00:07:48,886 --> 00:07:53,141 DANAS 141 00:07:54,517 --> 00:07:56,769 Primio sam poziv da pišem, ne samo za "Supermena"... 142 00:07:56,936 --> 00:07:58,187 FILIP K. DŽONSON PISAC, "AKCIONI STRIPOVI" 143 00:07:58,354 --> 00:08:00,314 ...već i za "Akcione stripove" i serijal "Zaveštanje". 144 00:08:01,441 --> 00:08:03,693 U mojoj smeni, Supermen je otac. 145 00:08:03,860 --> 00:08:07,155 To je važna okosnica priča 146 00:08:07,321 --> 00:08:09,157 koje sam dosad pisao. 147 00:08:09,323 --> 00:08:11,909 Ali on je i personifikacija nade, 148 00:08:12,076 --> 00:08:16,622 saosećanja, poniznosti, pravde, 149 00:08:16,789 --> 00:08:19,041 ne samo na Zemlji, ne samo u Metropolisu, 150 00:08:19,208 --> 00:08:20,668 već i u univerzumu. 151 00:08:22,962 --> 00:08:26,132 Razumem koliko Supermen znači ljudima 152 00:08:26,299 --> 00:08:28,176 jer je toliko značio i meni. 153 00:08:28,342 --> 00:08:29,719 Odrastajući, uvek sam želeo da budem jak. 154 00:08:29,886 --> 00:08:33,639 Ali bio sam mali za svoje godine i često sam se razboljevao, 155 00:08:33,806 --> 00:08:35,725 pa su me dosta maltretirali. 156 00:08:35,892 --> 00:08:37,935 Zamišljao sam da sam taj neki jak tip 157 00:08:38,102 --> 00:08:39,562 koji bi štitio sve. 158 00:08:41,647 --> 00:08:46,694 Gledajući Supermena u stripu rodila mi se fantazija u umu 159 00:08:46,903 --> 00:08:49,071 koja mi je postala veoma važna. 160 00:08:49,238 --> 00:08:52,241 Mislim da je sada Supermen važniji nego ikada ranije, 161 00:08:52,408 --> 00:08:54,869 delom zato što je živa kontradikcija 162 00:08:55,036 --> 00:08:59,373 ideji da apsolutna moć svakog kvari. 163 00:08:59,540 --> 00:09:03,294 Moramo verovati da neko može da dođe u posed moći, 164 00:09:03,461 --> 00:09:06,214 a da ga ona ne iskvari. 165 00:09:12,720 --> 00:09:14,138 BR. 2 - SUPERMEN 64 STRANICE U BOJI! 166 00:09:15,181 --> 00:09:17,934 Mislim da obožavaoci Supermena imaju poseban pogled na svet. 167 00:09:18,100 --> 00:09:19,644 Oni su optimisti. 168 00:09:19,811 --> 00:09:23,815 Smatraju da moć treba koristiti na određeni način. 169 00:09:25,149 --> 00:09:28,736 Gledajte ovo na nebu! Neka ptica! Ne, avion! To je Supermen! 170 00:09:28,903 --> 00:09:34,450 Tek kad je počela radio-emisija 1940, 171 00:09:34,617 --> 00:09:37,078 Supermen je kao fenomen pop kulture 172 00:09:37,245 --> 00:09:41,165 istinski našao uporište u kolektivnom nesvesnom. 173 00:09:47,338 --> 00:09:50,675 Radio je uveo moć letenja za Supermena. 174 00:09:50,842 --> 00:09:55,388 Filmska industrija ga je podigla u stvarni svet s papira. 175 00:09:55,555 --> 00:09:59,475 Glumac igranih filmova, Kirk Alin, postao je prvi Čovek od čelika. 176 00:10:00,101 --> 00:10:03,729 Serija kratkih animiranih filmova učvrstila je njegovo zaveštanje 177 00:10:03,896 --> 00:10:06,232 u veličanstvenom tehnikoloru. 178 00:10:06,399 --> 00:10:09,402 Postoji nešto neverovatno čarobno kod tvoraca... 179 00:10:09,569 --> 00:10:10,987 PETI DŽENKINS REDITELJKA, "ČUDESNA ŽENA" 180 00:10:11,153 --> 00:10:12,780 ...ovih likova koji su postali uspešni. 181 00:10:12,947 --> 00:10:15,408 Savršeno su postigli svoj cilj, 182 00:10:15,575 --> 00:10:18,995 i to nema kraja, 183 00:10:19,161 --> 00:10:24,000 samo im dodaju nove priče na jedan fascinantan način. 184 00:10:25,001 --> 00:10:27,461 Sigelu i Šusteru se ostvario američki san. 185 00:10:27,628 --> 00:10:28,921 TVORCI SUPERMENA SADA NA NAŠIM EKRANIMA 186 00:10:29,088 --> 00:10:33,426 Njihove nesigurnosti autsajdera inspirisale su moderno čudo, 187 00:10:33,593 --> 00:10:36,596 čiji je dolazak bio vrlo važan naciji imigranata. 188 00:10:38,139 --> 00:10:40,099 U dalekom delu svemira, 189 00:10:40,266 --> 00:10:43,019 nekad je postojala planeta Kripton. 190 00:10:43,185 --> 00:10:46,272 Njegova priča je da dolazi s te čudne planete Kripton. 191 00:10:46,439 --> 00:10:49,025 To je zaista čista imigrantska priča. 192 00:10:49,191 --> 00:10:50,026 DŽON RIDLI PISAC, "BETMEN" 193 00:10:50,192 --> 00:10:52,695 Reč je o nekome ko dolazi iz druge zemlje, 194 00:10:52,862 --> 00:10:55,656 ko u suštini izgleda kao da pripada toj kulturi, 195 00:10:55,823 --> 00:10:57,116 ali zna da je autsajder. 196 00:10:57,283 --> 00:11:00,620 Gde si bio? -Ja? Pa... 197 00:11:00,786 --> 00:11:02,496 DŽIN LUEN JANG PISAC, "SUPERMEN RAZBIJA KLAN" 198 00:11:02,663 --> 00:11:04,749 Mnogi imigranti pokušavaju da budu uzorni građani 199 00:11:04,916 --> 00:11:09,879 jer ne žele da iko dovodi u pitanje njihovo državljanstvo. 200 00:11:10,046 --> 00:11:11,839 To je takođe moja teorija o Supermenu. 201 00:11:12,006 --> 00:11:14,842 Supermen pokušava da bude savršeni građanin 202 00:11:15,009 --> 00:11:18,220 jer ne želi da iko dovede u pitanje njegovo državljanstvo. 203 00:11:18,930 --> 00:11:22,433 SIGELOVI KUĆNI FILMOVI 1940. 204 00:11:22,600 --> 00:11:25,561 Sigel i Šuster su gledali kako Supermen obuzima pop kulturu, 205 00:11:25,728 --> 00:11:27,772 dok su njihovi novi šefovi profitirali od toga. 206 00:11:27,939 --> 00:11:32,068 Predsednik "Di-Sija", Hari Donenfeld, započeo je karijeru razuzdanim časopisima. 207 00:11:32,234 --> 00:11:33,152 HARI DONENFELD 208 00:11:33,903 --> 00:11:36,822 Nakon što je izbegao tužbu FBI-ja za opscenost, 209 00:11:36,989 --> 00:11:38,407 Hari i njegov računovođa, Džek Libovic... 210 00:11:38,574 --> 00:11:39,575 DŽEK LIBOVIC - HARI DONENFELD 211 00:11:39,742 --> 00:11:41,953 ...potražili su legitimnije preduzeće za eksploataciju 212 00:11:42,119 --> 00:11:45,498 i preuzeli kontrolu nad "Di-Sijem" u savršenom trenutku. 213 00:11:46,666 --> 00:11:50,586 Sigel i Šuster su smatrali da zaslužuju više za uspeh "Di-Sija". 214 00:11:50,753 --> 00:11:53,172 Ispregovarali su bolji nedeljni honorar 215 00:11:53,339 --> 00:11:57,009 i postali najbolje plaćeni tvorci stripova u to vreme, 216 00:11:57,176 --> 00:11:59,971 ali "Di-Si" je zadržao vlasništvo. 217 00:12:02,056 --> 00:12:05,685 Stripovi su uglavnom crtani pod sumnjivim ugovorima. 218 00:12:05,851 --> 00:12:07,687 GORE I DALEKO! "USPON FIRME SUPERMENA" 219 00:12:07,853 --> 00:12:12,483 Nije bilo uobičajeno da tvorcima budu pripisane zasluge, 220 00:12:12,650 --> 00:12:15,444 i svakako nije bilo uobičajeno da dobijaju tantijeme. 221 00:12:17,405 --> 00:12:20,825 Željan da iskoristi rastuću popularnost superheroja, 222 00:12:20,992 --> 00:12:26,330 "Di-Si" je pozvao druge tvorce da iznesu ideje za idućeg borca pod plaštom. 223 00:12:34,380 --> 00:12:37,967 Šta si ti? -Ja sam Betmen. 224 00:12:41,721 --> 00:12:44,390 Mnogo istorije prožima tu ikonografiju 225 00:12:44,557 --> 00:12:46,475 i mnogo ljudi je povezano s njom na dubokom nivou 226 00:12:46,642 --> 00:12:47,977 i iz različitih razloga. 227 00:12:49,020 --> 00:12:52,314 Betmen je oduvek bio pristupačan superheroj. 228 00:12:52,481 --> 00:12:53,524 ROBERT PATINSON GLUMAC, "BETMEN" 229 00:12:53,691 --> 00:12:57,903 Činjenica da je on običan čovek mislim da je privlačna mnogima. 230 00:13:02,575 --> 00:13:04,368 Ta globalna dopadljivost privlači obožavaoce 231 00:13:04,535 --> 00:13:07,997 svih uzrasta i porekla, i na taj način, 232 00:13:08,164 --> 00:13:11,417 stvara svoje jedinstvene zvezde. 233 00:13:11,584 --> 00:13:12,918 Hvala. Prijatan dan. 234 00:13:14,003 --> 00:13:15,379 DANAS 235 00:13:15,546 --> 00:13:17,256 Betmenu me je privukao crtež. 236 00:13:18,841 --> 00:13:21,177 Mnogi stvaraoci ulaze u ovu industriju 237 00:13:21,343 --> 00:13:23,721 jer su bili obožavaoci kao deca. 238 00:13:25,765 --> 00:13:27,516 Rođen sam u Južnoj Koreji. 239 00:13:27,683 --> 00:13:31,604 Bili smo prvi iz moje šire porodice koji su se preselili u SAD. 240 00:13:32,188 --> 00:13:33,647 Nisam znao engleski. 241 00:13:35,232 --> 00:13:38,360 Ali prepoznao sam Supermena iz crtaća koje sam gledao u Koreji. 242 00:13:38,527 --> 00:13:39,653 DŽIM LI KREATIVNI DIREKTOR, "DI-SI" 243 00:13:39,820 --> 00:13:42,490 Jednostavno su me privlačili stripovi. 244 00:13:46,535 --> 00:13:49,413 Vrlo rano sam se povezao s Betmenom. 245 00:13:49,580 --> 00:13:52,500 Sa osam ili devet godina, sećam se da sam uzimao knjige iz biblioteke 246 00:13:52,666 --> 00:13:54,960 i bio očaran tim avanturama. 247 00:13:56,670 --> 00:14:01,175 Kupio sam ovaj na kiosku, verovatno '70. ili '75. 248 00:14:01,342 --> 00:14:03,803 I čitao sam ga bez prestanka. 249 00:14:03,969 --> 00:14:09,642 A onda sam ga selotejpom sastavljao. 250 00:14:12,937 --> 00:14:14,563 Ako je crtač dobro obavio posao, 251 00:14:14,730 --> 00:14:17,691 činio mi je te svetove i te likove 252 00:14:17,858 --> 00:14:20,277 živim i potpuno stvarnim. 253 00:14:20,444 --> 00:14:24,281 Kad biste otvorili strip, ušli biste u taj svet. 254 00:14:24,448 --> 00:14:26,325 Na mnogo načina, oslobađao me je pritiska 255 00:14:26,492 --> 00:14:29,662 koji sam osećao kao autsajder u čudnoj novoj zemlji. 256 00:14:31,914 --> 00:14:36,377 Betmen se prvi put pojavio u "Detektivskim stripovima" u broju 27. 257 00:14:36,544 --> 00:14:40,673 Ovo je hiljadito pojavljivanje Betmena. 258 00:14:40,840 --> 00:14:43,759 Bob Kejn i Bil Finger su upoznali svet 259 00:14:43,926 --> 00:14:48,931 sa ovim maskiranim osvetnikom, i to je zauvek promenilo igru. 260 00:14:56,730 --> 00:14:58,399 Imao sam 19 godina kad sam stvorio Betmena, 261 00:14:58,566 --> 00:15:01,944 i od tada radim u istoj kompaniji. 262 00:15:02,736 --> 00:15:06,365 Najveći superheroj na svetu, Betmen, 263 00:15:06,532 --> 00:15:08,951 iz pera tvorca, mene, dobrog starog mene. 264 00:15:09,118 --> 00:15:10,578 ZA KRISA - SVE NAJBOLJE BOB KEJN 1976. 265 00:15:10,786 --> 00:15:13,414 Bobe, ispričajte nam koje je vaše najranije sećanje 266 00:15:13,581 --> 00:15:15,749 povodom stvaranja Betmena. 267 00:15:15,916 --> 00:15:17,042 Postoje dve priče. 268 00:15:17,209 --> 00:15:20,546 Postoji mitska priča koju izmislite, 269 00:15:20,713 --> 00:15:22,173 i postoji istina, 270 00:15:22,339 --> 00:15:24,884 a mit i istina su se pomešali nakon 30 godina. 271 00:15:25,050 --> 00:15:27,344 LEGENDA O BETMENU - BOB KEJN KO JE ON I KAKO JE NASTAO! 272 00:15:27,511 --> 00:15:29,013 Ako pogledate najranije priče o Betmenu, 273 00:15:29,180 --> 00:15:31,432 svugde je u potpisu Bob Kejn. 274 00:15:31,599 --> 00:15:35,686 Problem je bio u tome što te priče nije nužno pisao Bob Kejn. 275 00:15:38,272 --> 00:15:41,400 Kontroverzna priča o nastanku Betmena 276 00:15:41,567 --> 00:15:45,070 počinje kada je Bob Kejn, 19-godišnji crtač stripova iz Bronksa, 277 00:15:45,237 --> 00:15:48,240 video kako Sigel i Šuster zarađuju na Supermenu. 278 00:15:48,407 --> 00:15:52,494 Ugrabio je priliku da stvori svog superheroja. 279 00:15:52,661 --> 00:15:55,623 Bio sam odličan preslikač. Pa sam kopirao Leonarda. 280 00:15:55,789 --> 00:15:59,001 Sećam se da sam gledao film "Slepi miš". 281 00:15:59,168 --> 00:16:02,546 Na mene je takođe uticao film "Znak Zoroa". 282 00:16:02,713 --> 00:16:04,048 Gledao sam originalnu verziju 283 00:16:04,215 --> 00:16:06,842 s Dagom Ferbenksom Starijim, toliko sam star. 284 00:16:07,009 --> 00:16:10,471 Pomešao sam sve njih i stvorio Betmena. 285 00:16:12,223 --> 00:16:15,684 Došao je s malom, grubom skicom i imenom Betmen. 286 00:16:15,851 --> 00:16:16,852 SLEPI MIŠ 287 00:16:17,019 --> 00:16:20,689 Urednik mu je rekao: "Simpatično, Bobe, ali koja je njegova priča?" 288 00:16:20,856 --> 00:16:24,068 Bob je rekao: "Ne znam." "Možda bi mogao da nađeš pisca." 289 00:16:25,152 --> 00:16:29,323 Bob Kejn je unajmio pisca iz senke, Bila Fingera, da osmisli lik. 290 00:16:29,490 --> 00:16:30,449 BIL FINGER 291 00:16:30,616 --> 00:16:34,203 Finger je napisao priču o nastanku rođenu iz straha od urbanog kriminala. 292 00:16:35,120 --> 00:16:40,501 Potamnio je lik da odražava petparačku kulturu i nemačku kinematografiju. 293 00:16:42,169 --> 00:16:44,797 I vrlo brzo razvijaju 294 00:16:44,964 --> 00:16:49,718 neverovatno detaljnu priču o njegovom poreklu, 295 00:16:49,885 --> 00:16:53,931 njegovim željama i potrebama, zašto se bori, šta kritikuje. 296 00:16:54,098 --> 00:16:56,892 Mladi Brus Vejn prisustvuje nečemu istinski užasnom. 297 00:16:57,059 --> 00:16:58,102 Razmislite o tome, 298 00:16:58,269 --> 00:17:01,897 da vidite kako vam ubijaju roditelje, i onda kasnije, 299 00:17:02,064 --> 00:17:04,400 kleči na krevetu i moli se: 300 00:17:04,566 --> 00:17:06,986 "Molim te, Gospode, daj mi alate. 301 00:17:07,653 --> 00:17:10,739 Obećavam ti, provešću ostatak života ratujući." 302 00:17:10,906 --> 00:17:15,160 Upotrebljava tu reč, "ratujući", protiv zločina. 303 00:17:16,954 --> 00:17:20,207 Uvek sam imao utisak da on samo želi da ponavlja 304 00:17:20,374 --> 00:17:22,418 tu noć kad su mu roditelji umrli. 305 00:17:22,584 --> 00:17:26,005 Samo želi da nanosi bol, da primeni 306 00:17:26,171 --> 00:17:30,759 svoj oblik pravde, koja je pomalo upitna. 307 00:17:32,094 --> 00:17:36,724 Betmen je satanska figura. Ima rogove. Izlazi noću. 308 00:17:36,890 --> 00:17:40,102 Oslanja se na strah umesto na poverenje ili snagu. 309 00:17:40,269 --> 00:17:46,608 Radije se prikrada nego da privlači pažnju kao cirkuzant. 310 00:17:46,775 --> 00:17:50,404 Ispalo je savršeno jer su to dve oprečne figure. 311 00:17:50,571 --> 00:17:54,283 Kao pronalaženje dva kraja jedne potencijalne ideje. 312 00:17:59,413 --> 00:18:02,124 Kako je Betmen postajao sve popularniji, 313 00:18:02,291 --> 00:18:06,795 Kejn je izdejstvovao ugovor koji mu je obezbedio retku stvar, 314 00:18:06,962 --> 00:18:12,343 autorsko pravo, tantijeme, i da bude samo on u potpisu. 315 00:18:12,509 --> 00:18:15,721 Bil Finger je davno preminuo kad je zvanično priznat... 316 00:18:15,971 --> 00:18:17,056 FINGER JE RADIO NA STVARANJU BETMENA 317 00:18:17,222 --> 00:18:20,225 ...kao saradnik u stvaranju Betmena, i ne samo Betmena, 318 00:18:20,392 --> 00:18:22,311 već i Džokera i svih dešavanja 319 00:18:22,478 --> 00:18:26,231 koja povezujemo s Gotam Sitijem. 320 00:18:28,150 --> 00:18:29,485 ISTINITA PRIČA O BETMENU I ROBINU 321 00:18:29,651 --> 00:18:33,739 Ubrzo nakon Fingerove smrti, Kejn je priznao to u javnosti. 322 00:18:33,906 --> 00:18:36,325 Bil nije samo napisao rane priče, 323 00:18:36,492 --> 00:18:41,497 već mi je pomogao da osmislim i stvorim više od polovine negativaca 324 00:18:41,663 --> 00:18:44,041 i sve likove u "Betmenu". 325 00:18:44,208 --> 00:18:47,044 Za većinu toga je zaslužan Bil Finger. 326 00:18:53,217 --> 00:18:55,636 Betmenov usamljenički rat protiv zločina 327 00:18:55,803 --> 00:18:57,679 proširio se kad je kreativni tim 328 00:18:57,846 --> 00:19:01,225 uveo jedinstven koncept da privuče mlade čitaoce: 329 00:19:01,892 --> 00:19:03,227 pomoćnika. 330 00:19:04,311 --> 00:19:07,815 Neko je imao sjajnu ideju, pošto deca čitaju stripove, 331 00:19:07,981 --> 00:19:09,608 da će želeti lika 332 00:19:09,775 --> 00:19:13,821 s kojim bi mogli da se poistovete. 333 00:19:13,987 --> 00:19:15,322 A to je bio Robin. 334 00:19:19,076 --> 00:19:21,662 "Di-Si" je poznat po pomoćnicima. 335 00:19:21,829 --> 00:19:23,330 Imate superheroja, a on ima pomoćnika. 336 00:19:23,497 --> 00:19:24,456 To se podrazumevalo. 337 00:19:26,291 --> 00:19:29,002 Robin je svakako bio jedan od prvih, ako ne i zaista prvi, 338 00:19:29,169 --> 00:19:31,046 začetnik tradicije ugrožavanja deteta. 339 00:19:31,213 --> 00:19:32,047 TONI IZABELA PISAC 340 00:19:34,299 --> 00:19:37,010 On uzima tog klinca za pomoćnika, 341 00:19:37,177 --> 00:19:39,471 oblači ga u crveno i zeleno. 342 00:19:41,056 --> 00:19:43,183 Na koga će da pucaju? 343 00:19:43,350 --> 00:19:47,354 Na klinca u crvenom i zelenom ili na tipa u crno-sivom odelu? 344 00:19:49,022 --> 00:19:51,525 Ali kao dete, obožavao sam ovaj strip. 345 00:19:54,945 --> 00:19:57,197 Dinamika ovog dua je promenila ton 346 00:19:57,364 --> 00:20:00,367 iz gotičkog noara u razigrani rusvaj. 347 00:20:01,618 --> 00:20:03,912 Spisak "Di-Sijevih" likova se proširio, 348 00:20:05,205 --> 00:20:07,374 ali nedostajao mu je ženski dodir. 349 00:20:07,541 --> 00:20:08,917 Koja je vaša priča, gospođo? 350 00:20:09,084 --> 00:20:09,960 Priča? 351 00:20:10,127 --> 00:20:12,754 U redu. Počnimo od vašeg imena. 352 00:20:12,921 --> 00:20:13,881 Čudesna žena. 353 00:20:14,423 --> 00:20:19,595 Naravno. Prezivate se "žena", a zovete "Čudesna", zar ne? 354 00:20:19,761 --> 00:20:20,637 Tako je. 355 00:20:25,767 --> 00:20:29,646 Kod Čudesne žene je najlepše to što je slojevita. 356 00:20:29,813 --> 00:20:33,275 Ona je pravična, zanima je samo pravda, 357 00:20:33,442 --> 00:20:35,235 najveća je ratnica svih vremena. 358 00:20:35,402 --> 00:20:36,361 GAL GADOT "ČUDESNA ŽENA" 359 00:20:39,781 --> 00:20:42,242 Ima tu varnicu u sebi. 360 00:20:42,409 --> 00:20:46,330 Ima vatru u očima. 361 00:20:48,248 --> 00:20:51,126 Tvorac Čudesne žene, Vilijam Molton Marston... 362 00:20:51,293 --> 00:20:52,252 VILIJAM MOLTON MARSTON 363 00:20:52,419 --> 00:20:55,047 ...bio je radikalna osoba koja je vodila više života. 364 00:20:55,214 --> 00:20:56,215 Sada ćemo testirati... 365 00:20:56,381 --> 00:20:59,927 Kao psiholog, utro je put poligrafu 366 00:21:00,093 --> 00:21:02,971 kroz niz bizarnih eksperimenata. 367 00:21:04,264 --> 00:21:08,685 Dr Marston i nauka pokazuju da se plavuše najlakše uplaše. 368 00:21:08,852 --> 00:21:12,272 Marston je takođe bio odlučni kritičar industrije stripova. 369 00:21:12,439 --> 00:21:14,066 Izazvao ih je da se suoče sa onim što je nazvao... 370 00:21:14,233 --> 00:21:15,192 NE SMEJ SE STRIPOVIMA 371 00:21:15,359 --> 00:21:17,819 ..."krvoločnom muškošću superheroja". 372 00:21:22,115 --> 00:21:25,827 "Di-Si" se složio i pozvao ga da stvori ženskog lika. 373 00:21:25,994 --> 00:21:29,957 Unajmio je karikaturistu, H. Dž. Pitera, da dizajnira njen čuveni izgled. 374 00:21:30,123 --> 00:21:31,041 H. DŽ. PITER 375 00:21:33,252 --> 00:21:37,464 Uvek se vraćam na taj originalni crtež lika Čudesne žene, 376 00:21:37,631 --> 00:21:40,676 na kojem je ona bila lepa, pristupačna, 377 00:21:40,842 --> 00:21:43,220 vrlo ženstvena, vrlo jaka. 378 00:21:43,387 --> 00:21:45,639 Ona je zastupala svaku ženu, 379 00:21:45,806 --> 00:21:49,351 i to je bila suština njenog uspeha. 380 00:21:50,978 --> 00:21:52,479 KO JE ONA? 381 00:21:52,646 --> 00:21:55,816 Ona je Amazonka. Povezana je s grčkom mitologijom. 382 00:21:55,983 --> 00:21:57,150 FIL HIMENEZ PISAC/CRTAČ, "ČUDESNA ŽENA" 383 00:21:57,317 --> 00:22:00,487 Njen narod su bila deca Afrodite i Atine, boginja ljubavi i mudrosti. 384 00:22:00,654 --> 00:22:03,782 Čudesna žena traži da se pozabavimo pitanjima 385 00:22:03,949 --> 00:22:07,703 šta mislimo o polovima, šta mislimo o seksu, 386 00:22:07,869 --> 00:22:10,706 i šta mislimo o ratu i sukobima. 387 00:22:10,872 --> 00:22:14,710 Čudesnu ženu čini zanimljivom politika feminizma. 388 00:22:15,836 --> 00:22:18,672 ČUDESNA ŽENA ZA PREDSEDNICU 389 00:22:19,590 --> 00:22:22,259 Marston je bio vatreni saveznik feministkinja, 390 00:22:22,426 --> 00:22:26,888 iako se njegova borba za jednakost žena pokazivala na subverzivne načine. 391 00:22:27,681 --> 00:22:30,976 Laso Čudesne žene primoravao je ljude da govore istinu. 392 00:22:31,143 --> 00:22:36,106 Međutim, česti prikazi vezivanja podsećali su na seksualni čin. 393 00:22:37,566 --> 00:22:40,944 To nije bila izvorna namera Marstona. 394 00:22:41,653 --> 00:22:43,071 Izabrao je slike koje su odražavale 395 00:22:43,238 --> 00:22:46,283 ženski pokret sufražetkinja i simbolizovale su emancipaciju. 396 00:22:46,450 --> 00:22:47,284 SUFRAŽETKINJE 397 00:22:47,534 --> 00:22:49,953 Mislilo se da Vilijam Molton Marston 398 00:22:50,120 --> 00:22:51,413 smišlja te priče. 399 00:22:51,622 --> 00:22:53,790 Ali u stvarnosti, on je bio okružen ženama. 400 00:22:53,957 --> 00:22:56,960 Bio je u otvorenoj vezi sa svojom suprugom i još jednom ženom, 401 00:22:57,127 --> 00:23:00,088 i sve su one doprinosile mitu Čudesne žene. 402 00:23:00,255 --> 00:23:01,798 Radile su potajno, 403 00:23:01,965 --> 00:23:03,717 pod pseudonimima. 404 00:23:03,884 --> 00:23:07,179 Ali njihov uticaj je ogroman. 405 00:23:08,430 --> 00:23:11,558 Svi su verovali u taj lik, 406 00:23:11,725 --> 00:23:15,228 ženu jednako jaku kao muškarci, 407 00:23:15,395 --> 00:23:17,356 kao žena u svakom pogledu. 408 00:23:19,566 --> 00:23:23,612 Ta snaga je omogućila Čudesnoj ženi da postane vanvremenska. 409 00:23:23,779 --> 00:23:26,365 Pripovedači su nastavili da razvijaju njenu priču 410 00:23:26,531 --> 00:23:29,493 i popunjavaju njen svet novim likovima, 411 00:23:29,660 --> 00:23:32,788 onima koji su odražavali savremeniju publiku. 412 00:23:32,954 --> 00:23:35,123 DANAS 413 00:23:35,290 --> 00:23:38,794 Obožavam Čudesnu ženu, obožavam Dajanu Prins. 414 00:23:39,753 --> 00:23:40,754 DŽOEL DŽOUNS PISAC/CRTAČ 415 00:23:40,921 --> 00:23:43,590 Ali ne mogu da težim tome da budem savršena žena 416 00:23:43,757 --> 00:23:46,093 ili takav simbol bez ikakvih mana. 417 00:23:48,220 --> 00:23:52,265 Kada se Čudesna žena pojavila, bila je prva žena u tom svetu. 418 00:23:52,432 --> 00:23:55,769 Morala je da bude savršena i dobra u svemu. 419 00:23:55,936 --> 00:24:00,273 Ali njen lik ima više slojeva, što nisam primetila ranije. 420 00:24:01,942 --> 00:24:04,361 Zaista sam želela da stvorim lik Čudesne devojke 421 00:24:04,528 --> 00:24:08,490 kao odgovor na otkrivanje sveta Čudesne žene. 422 00:24:08,657 --> 00:24:13,078 Htela sam nekog više ljudskog i ne tako disciplinovanog. 423 00:24:13,245 --> 00:24:17,791 Retko viđate ženske likove koji otvoreno pokazuju svoje mane. 424 00:24:17,958 --> 00:24:21,086 Pomislim: "Dajte, jedva preguram dan. 425 00:24:21,253 --> 00:24:23,422 Hoću da vidim da se i drugi muče." 426 00:24:24,589 --> 00:24:27,384 Ovo su rani crteži, 427 00:24:27,551 --> 00:24:31,763 igrala sam se frizurom, oblikom tela, tu su i nasumične starice s televizije, 428 00:24:31,930 --> 00:24:33,932 jer moje ruke ne miruju. 429 00:24:35,559 --> 00:24:37,811 Ženski likovi na koje sam reagovala 430 00:24:37,978 --> 00:24:40,272 ili želela da budem poput njih kao mala, 431 00:24:40,439 --> 00:24:43,567 prigrljavale su svoju seksualnost i to ih je osnaživalo 432 00:24:43,734 --> 00:24:45,610 umesto da im oduzima snagu. 433 00:24:46,653 --> 00:24:50,449 Kod Čudesne devojke, nekoliko puta su me prozvali što ne nosi pantalone. 434 00:24:50,615 --> 00:24:52,284 Pre svega, sviđa mi se njena silueta. 435 00:24:52,451 --> 00:24:56,371 Tako da to ne menjam. Ali Bijonse ne mora da nosi pantalone. 436 00:24:57,497 --> 00:25:01,960 Nešto kod Jare govori o istoriji žena 437 00:25:02,127 --> 00:25:04,504 koje su s vremenom napredovale. 438 00:25:05,130 --> 00:25:07,507 Ona može da bude više svoja. 439 00:25:07,674 --> 00:25:09,760 To mi deluje 440 00:25:09,926 --> 00:25:13,805 kao savremenija borba nego ona koju je Dajana vodila. 441 00:25:21,938 --> 00:25:24,524 Tokom Drugog svetskog rata, Čudesna žena je simbolizovala 442 00:25:24,691 --> 00:25:28,445 kulturni talas snažnih i samopouzdanih žena kao radne snage. 443 00:25:28,612 --> 00:25:29,654 MI TO MOŽEMO 444 00:25:29,821 --> 00:25:34,493 Poziv na istinu, pravdu i američki način okupio je mase. 445 00:25:34,659 --> 00:25:36,495 Industrija je angažovala superheroje 446 00:25:36,661 --> 00:25:39,247 da podrže ratne napore i šire propagandu, 447 00:25:39,414 --> 00:25:40,457 ali bili su prožeti rasizmom. 448 00:25:40,624 --> 00:25:42,125 SUPERMEN: DAJTE ŽUTIMA RATNE OBVEZNICE I MARKICE! 449 00:25:42,292 --> 00:25:44,669 Heroji su morali da postanu patriote. 450 00:25:44,836 --> 00:25:46,546 Potreba da se likovi založe 451 00:25:46,713 --> 00:25:49,591 za američke vrednosti umesto da im se suprotstavljaju 452 00:25:49,758 --> 00:25:50,675 GRANT MORISON PISAC, "OL-STAR" 453 00:25:50,842 --> 00:25:53,345 potpuno ih je promenila, ali ih je i učinila popularnijim. 454 00:25:54,679 --> 00:25:57,265 Izdavani su stripovi za mornare, 455 00:25:57,432 --> 00:25:59,851 koji su morali da nauče da čitaju, 456 00:26:00,018 --> 00:26:02,312 ali i kako da rade svoj posao. 457 00:26:03,605 --> 00:26:07,734 Ranih '40-ih, prodaja stripova dostigla je svoj vrhunac 458 00:26:07,901 --> 00:26:10,237 s 25 miliona primeraka mesečno. 459 00:26:10,403 --> 00:26:13,865 Eksplozija novih heroja najavila je zlatno doba. 460 00:26:14,032 --> 00:26:17,869 "Di-Si" je okupio miljenike obožavalaca i oformio prvi tim: 461 00:26:18,036 --> 00:26:20,872 Društvo pravde Amerike. 462 00:26:22,749 --> 00:26:25,252 Ali krajem rata, kad je ponestalo negativaca Sila osovine... 463 00:26:25,418 --> 00:26:26,253 "EKSTRA" MIR 464 00:26:26,419 --> 00:26:29,756 ...usledio je period posleratne tuge u "Di-Siju". 465 00:26:30,924 --> 00:26:33,051 Popularnost superheroja još je više izbledela 466 00:26:33,218 --> 00:26:37,264 kad je sjajni novi trend preplavio dnevne sobe. 467 00:26:37,430 --> 00:26:38,890 Mene je kao dete čuvala, 468 00:26:39,057 --> 00:26:41,518 kao i većinu moje generacije, televizija. 469 00:26:41,685 --> 00:26:44,688 Imali smo "Klub Mikija Mausa", "Haudija Dudija", 470 00:26:44,855 --> 00:26:47,899 ali imali smo i "Supermenove pustolovine". 471 00:26:48,066 --> 00:26:50,110 Brži od metka, 472 00:26:50,944 --> 00:26:53,321 snažniji od lokomotive, 473 00:26:53,488 --> 00:26:56,533 u stanju da preskoči visoku zgradu jednim skokom. 474 00:26:56,700 --> 00:26:58,118 Gledajte ovo na nebu! 475 00:26:58,285 --> 00:26:59,452 Neka ptica! -Ne, avion! 476 00:26:59,619 --> 00:27:00,745 To je Supermen! 477 00:27:05,458 --> 00:27:09,045 "Di-Si" je odgovorio na pretnju televizije prihvatajući je. 478 00:27:09,212 --> 00:27:12,340 Šest sezona, filmska zvezda B-produkcije, Džordž Rivs, 479 00:27:12,507 --> 00:27:16,970 obukao je plašt i postao lice Supermena za celu generaciju. 480 00:27:17,137 --> 00:27:18,722 Svaki dan odete u školu, 481 00:27:18,889 --> 00:27:23,810 i svi smo pričali o istim emisijama koje smo gledali. 482 00:27:23,977 --> 00:27:27,647 To nam je pružalo istovetno iskustvo. 483 00:27:28,732 --> 00:27:32,527 Moj drug i ja smo gledali seriju, na kraju je pisalo: 484 00:27:32,694 --> 00:27:34,988 "Supermen je zasnovan na zaštićenom liku 485 00:27:35,155 --> 00:27:37,490 koji se pojavljuje u 'Akcionim stripovima' i 'Supermenu'." 486 00:27:37,657 --> 00:27:39,826 I nas dvojica smo ustali, otišli do ćoška, 487 00:27:39,993 --> 00:27:42,287 i kupili prve stripove, i više nismo prestali. 488 00:27:42,454 --> 00:27:43,538 MARV VULFMAN PISAC, "MALI TITANI" 489 00:27:44,164 --> 00:27:45,916 Tražili ste, i sada je ovde, 490 00:27:46,082 --> 00:27:50,921 nova zvanična majica sa simbolom Supermena. 491 00:27:51,922 --> 00:27:54,466 Dok su deca kupovala "Supermena" na kioscima, 492 00:27:54,633 --> 00:27:57,427 mračne naslovnice i krvavi crteži horor stripova 493 00:27:57,594 --> 00:28:01,222 takođe su im privlačili pažnju, ali i zabrinutost njihovih roditelja. 494 00:28:11,483 --> 00:28:14,736 Amerikanci su se '50-ih bojali Rusa, pre svega, 495 00:28:14,903 --> 00:28:17,280 ali bojali su se i Marsovaca... 496 00:28:19,199 --> 00:28:21,910 Zatim džinovskih mrava i meduza. 497 00:28:23,495 --> 00:28:27,499 Bojali su se gejeva i podzemnih mornara koji su pisali bit poeziju. 498 00:28:27,666 --> 00:28:29,250 "ČUDOVIŠTE NA KAMPUSU" 499 00:28:30,001 --> 00:28:32,003 Retko čega se Amerikanci 500 00:28:32,170 --> 00:28:33,880 nisu bojali '50-ih. 501 00:28:34,047 --> 00:28:35,632 "SMRTONOSNA BOGOMOLJKA" 502 00:28:37,717 --> 00:28:39,678 "Poverljivi dosije". 503 00:28:39,844 --> 00:28:42,138 Jedan od naših istaknutih novinara 504 00:28:42,305 --> 00:28:45,225 donosi vam potkrepljen izveštaj o Americi danas. 505 00:28:45,392 --> 00:28:48,812 Ovaj strip opisuje seksualno zastranjivanje toliko šokantno 506 00:28:48,979 --> 00:28:53,191 da ne bih smeo da pomenem ni naučni termin na televiziji. 507 00:28:53,358 --> 00:28:55,860 Mislim da bi trebalo doneti zakon protiv njih. 508 00:28:58,488 --> 00:29:01,032 Postojala je rastuća struja, 509 00:29:01,199 --> 00:29:04,411 koja je bila na rubu da postane cunami, 510 00:29:04,577 --> 00:29:09,666 da su stripovi moralno izopačeni, 511 00:29:10,917 --> 00:29:14,921 da su osnovni uzrok posleratnog porasta 512 00:29:15,088 --> 00:29:17,716 maloletničke delinkvencije u Americi. 513 00:29:18,758 --> 00:29:23,763 Većina stripova su ubice. Ubijaju vreme, ubijaju maštu, 514 00:29:23,930 --> 00:29:26,224 čine vladavinu nasilja jedinim pravilom. 515 00:29:28,351 --> 00:29:30,562 Protivljenje roditelja dostiglo je grozničav vrh 516 00:29:30,729 --> 00:29:33,064 objavljivanjem knjige "Zavođenje nevinih" 517 00:29:33,231 --> 00:29:35,108 doktora Fredrika Vertama. 518 00:29:35,275 --> 00:29:36,901 Propovedao je o izopačenosti stripova... 519 00:29:37,068 --> 00:29:37,902 STRIPOVI SU OTROV 520 00:29:38,069 --> 00:29:39,988 ...i pretnji koju nose američkoj omladini. 521 00:29:40,155 --> 00:29:42,323 ŠTA RODITELJI NE ZNAJU O STRIPOVIMA DR FREDRIK VERTAM 522 00:29:42,490 --> 00:29:43,408 Vertam se silno trudio. 523 00:29:43,575 --> 00:29:46,661 Pronašao bi sliku Brusa Vejna i Dika Grejsona 524 00:29:46,828 --> 00:29:51,458 i pripisao im homoseksualne namere. 525 00:29:51,624 --> 00:29:57,380 Dr Vertam je odlučio da nema razloga da dva mladića 526 00:29:57,547 --> 00:30:00,800 žive zajedno i vežbaju zajedno, 527 00:30:00,967 --> 00:30:03,553 i oblače se u uske kostime, 528 00:30:03,720 --> 00:30:06,139 osim ako se nešto ne događa među njima. 529 00:30:08,516 --> 00:30:10,477 U "Zavođenju nevinih" tvrdio je 530 00:30:10,643 --> 00:30:15,482 da stripovi "Betmen" i "Čudesna žena" podstiču čitaoce da postanu gej. 531 00:30:18,735 --> 00:30:21,863 U slučaju "Čudesne žene", to je možda i osnovano. 532 00:30:22,906 --> 00:30:25,533 Po celoj Americi su spaljivani stripovi. 533 00:30:26,534 --> 00:30:29,537 Braća i sestre su cinkarili jedni druge roditeljima 534 00:30:29,704 --> 00:30:31,748 koji bi onda pronalazili gomile 535 00:30:31,915 --> 00:30:36,127 skrivenih stripova pod krevetima, u garaži ili na tavanima. 536 00:30:39,089 --> 00:30:41,091 Bilo je oko 400... 537 00:30:41,257 --> 00:30:43,218 Strah od federalne istrage 538 00:30:43,384 --> 00:30:47,847 i uplitanja vlade, nagnao je "Di-Si" i druge izdavače da reaguju. 539 00:30:48,473 --> 00:30:52,310 Godine 1954, osnovali su regulatorno telo CCA 540 00:30:52,477 --> 00:30:56,022 u nastojanju da se autocenzurišu i sačuvaju svoje poslove. 541 00:30:56,189 --> 00:30:57,899 Niste mogli da objavite strip 542 00:30:58,066 --> 00:31:01,152 koji je u naslovu imao reči "horor", "teror", čak i "zločin". 543 00:31:01,319 --> 00:31:05,031 Morali su da se postaraju da dobro uvek nadvlada zlo. 544 00:31:05,198 --> 00:31:06,991 OVO SE NE MOŽE PRIKAZATI 545 00:31:07,867 --> 00:31:09,202 Niste smeli da pominjete razvod, 546 00:31:09,369 --> 00:31:12,372 ni da prikažete policiju u lošem svetlu. 547 00:31:13,456 --> 00:31:14,999 "DIK TREJSI" 548 00:31:15,166 --> 00:31:19,796 Žene ne smeju da budu prikazane u stripovima na istaknutim položajima. 549 00:31:19,963 --> 00:31:22,757 Nema zombija, nema duhova. 550 00:31:22,924 --> 00:31:25,218 To je bilo gušenje kreativnosti. 551 00:31:26,469 --> 00:31:30,014 Stroga cenzura je lobotomizovala žanr superheroja. 552 00:31:30,181 --> 00:31:31,891 Mnogi izdavači su se povukli, 553 00:31:32,058 --> 00:31:35,728 a umetnici su oskudevali u poslu. 554 00:31:35,895 --> 00:31:39,190 Taj odbor i progon stripova 555 00:31:39,357 --> 00:31:43,319 učinio je da se tvorci stripova osećaju potlačeno. 556 00:31:43,486 --> 00:31:46,114 To nisu bila srećna vremena za stripove. 557 00:31:47,115 --> 00:31:49,450 Nisu se hvalili svojim poslovima. 558 00:31:49,617 --> 00:31:51,953 To nije bila ugledna profesija. 559 00:31:52,120 --> 00:31:56,207 Ti ljudi u odelima, koji su izgledali kao agenti osiguranja, 560 00:31:56,374 --> 00:31:58,042 ulazili bi i tajno crtali stripove 561 00:31:58,209 --> 00:32:00,420 osam sati dnevno i onda se vozom vraćali kući. 562 00:32:00,920 --> 00:32:02,380 To je usamljenički posao. 563 00:32:02,547 --> 00:32:05,175 Satima radite sami, 564 00:32:05,341 --> 00:32:06,676 i svašta vam se mota po glavi... 565 00:32:06,843 --> 00:32:07,719 KARMAJN INFANTINO CRTAČ 566 00:32:07,886 --> 00:32:09,762 ...jer razmišljate o spoljašnjem svetu. 567 00:32:09,929 --> 00:32:11,764 A vi niste deo njega. 568 00:32:11,931 --> 00:32:14,934 Vi živite u izmišljenom svetu koji stvarate na papiru. 569 00:32:16,686 --> 00:32:18,438 Bili smo pomalo zabrinuti, 570 00:32:18,605 --> 00:32:21,524 kuda vodi izdavanje stripova? 571 00:32:21,691 --> 00:32:25,820 Tako smo održavali sastanke da smislimo koji nam je sledeći korak. 572 00:32:25,987 --> 00:32:27,113 DŽULIJUS ŠVARC UREDNIK, "DI-SI KOMIKS" 573 00:32:27,739 --> 00:32:29,532 Morali smo da smislimo nove ideje. 574 00:32:31,534 --> 00:32:34,871 Dok mašta crtača i pisaca nema granice, 575 00:32:35,038 --> 00:32:36,706 urednici su nosili sav teret 576 00:32:36,873 --> 00:32:40,126 zaštite kreativnosti od početne ideje do profita. 577 00:32:42,003 --> 00:32:45,506 Bila sam urednica i honorarni pisac. 578 00:32:45,673 --> 00:32:48,009 Ali tamo su svi bili muškarci. 579 00:32:48,176 --> 00:32:51,930 Bilo je teško sprijateljiti se s tim muškarcima 580 00:32:52,096 --> 00:32:54,390 jer su mislili: "Šta će ona ovde?" 581 00:32:54,557 --> 00:32:55,892 BARBARA FRIDLANDER PISAC, "TAJNA SRCA" 582 00:32:56,643 --> 00:32:59,520 Bili su veoma strogi prema crtačima, 583 00:32:59,687 --> 00:33:04,025 jer su želeli dobre priče, želeli su dobre crteže, 584 00:33:04,192 --> 00:33:09,697 i vikali su ako ne dobiju ono što žele. 585 00:33:12,659 --> 00:33:15,411 Urednik je kao general u vojsci. 586 00:33:15,578 --> 00:33:16,412 "ČUDNE AVANTURE" 587 00:33:16,579 --> 00:33:21,084 On osmišljava plan kako da vojska pobedi neprijatelja. 588 00:33:21,251 --> 00:33:22,877 U mom slučaju, ja sam smišljao plan 589 00:33:23,044 --> 00:33:26,297 kako da pobedim javnost. 590 00:33:26,464 --> 00:33:29,926 Morao sam da ih nateram da potroše deset centi na taj časopis. 591 00:33:30,885 --> 00:33:32,387 Očajnički žudeći za uspehom, 592 00:33:32,553 --> 00:33:37,684 Džulijus Švarc je odlučio da vrati davno zaboravljenog superheroja, Fleša, 593 00:33:37,850 --> 00:33:40,728 lika koji se kretao brzinom munje. 594 00:33:40,895 --> 00:33:42,355 "FLEŠ" 595 00:33:47,443 --> 00:33:51,322 Ja sam Bari Alen. Najbrži sam čovek na planeti. 596 00:34:08,423 --> 00:34:09,507 MISTERIJA LJUDSKE MUNJE! 597 00:34:09,674 --> 00:34:12,760 Džuli je rekao: "Opet ćemo raditi superheroje." 598 00:34:12,927 --> 00:34:16,723 A ja sam rekao: "Zaboga." Nisam bio oduševljen tom idejom. 599 00:34:16,889 --> 00:34:18,057 Nisu mi se sviđali superheroji. 600 00:34:18,224 --> 00:34:21,185 To je nezgodno priznati, ali nisam voleo da ih crtam. 601 00:34:21,352 --> 00:34:24,314 Ne znam. Bili su mi previše razmetljivi. 602 00:34:26,357 --> 00:34:30,069 Uprkos njegovom otporu, sofisticirani crteži Karmajna Infantina 603 00:34:30,236 --> 00:34:33,364 i osećaj za proporcije uklopili su se u temu naučne fantastike. 604 00:34:33,531 --> 00:34:37,910 To se pokazalo neodoljivim generaciji koja je odgajana na hemijskim kompletima. 605 00:34:38,619 --> 00:34:41,706 Džuli je ubacio nauku u te likove 606 00:34:41,873 --> 00:34:44,834 u vremenu koje je obeleženo mlaznjacima i istraživanjem svemira. 607 00:34:45,001 --> 00:34:47,086 Iskoristio je 608 00:34:47,253 --> 00:34:50,465 decu koja su želela da budu astronauti i naučnici. 609 00:34:51,632 --> 00:34:54,135 "Fleš" i "Fleš činjenice" su objavljeni zahvaljujući Švarcu... 610 00:34:54,302 --> 00:34:55,511 MAJK KARLIN, KREATIVNI DIREKTOR, "DI-SI" 611 00:34:55,678 --> 00:34:59,015 ...kojem je bilo stalo do nauke u naučnoj fantastici. 612 00:34:59,182 --> 00:35:01,059 Meni je to odgovaralo. 613 00:35:01,225 --> 00:35:04,020 Radije bih učio o fizici iz stripa 614 00:35:04,187 --> 00:35:06,397 nego u školi. 615 00:35:09,108 --> 00:35:10,818 Flešov alter ego, 616 00:35:10,985 --> 00:35:14,655 forenzički naučnik u policiji, Bari Alen, bio je prizemniji, 617 00:35:14,822 --> 00:35:17,283 za razliku od mitskog stava "Di-Sijeve" trojke. 618 00:35:18,451 --> 00:35:20,953 Supermen je bio poseban. Vanzemaljac s druge planete. 619 00:35:21,120 --> 00:35:22,080 Ne možete da budete Supermen. 620 00:35:22,246 --> 00:35:23,081 GREG BERLANTI PRODUCENT 621 00:35:23,247 --> 00:35:27,126 Betmen je imao sve i svašta, ali bio je bogataš. 622 00:35:27,293 --> 00:35:29,128 Ali Fleš je bio nekako poput nas. 623 00:35:29,295 --> 00:35:30,880 Prosečan momak koga je sasvim slučajno 624 00:35:31,047 --> 00:35:32,256 pogodio grom, 625 00:35:32,423 --> 00:35:34,467 sećam se da sam kao dete pomišljao: 626 00:35:34,634 --> 00:35:36,594 "Možda i mene udari grom. To bi moglo da se dogodi. 627 00:35:36,761 --> 00:35:39,180 Onda bih postao superheroj." 628 00:35:40,390 --> 00:35:42,016 Kad sam čitao "Fleša", nije bila reč 629 00:35:42,183 --> 00:35:45,853 samo o momku koji je brz, on je bio čovek koji može da putuje kroz vreme... 630 00:35:46,020 --> 00:35:46,938 DŽEF DŽONS PISAC, "FLEŠ" 631 00:35:47,105 --> 00:35:50,650 ...prelazi u druge dimenzije i paralelne svetove. 632 00:35:50,817 --> 00:35:54,862 Fleš je pokrivao sav prostor i sve vreme. 633 00:35:58,241 --> 00:36:02,036 Godinu 1961. je označio veliki prasak kreativnosti. 634 00:36:02,412 --> 00:36:06,207 Džulijus Švarc je uveo revolucionarnu ideju u stripove, 635 00:36:06,374 --> 00:36:09,001 postojanje paralelnih svetova. 636 00:36:10,211 --> 00:36:11,879 Ta teorija je dozvoljavala da različite verzije 637 00:36:12,046 --> 00:36:14,215 istih likova sreću jedni druge. 638 00:36:15,216 --> 00:36:17,802 Iz tog koncepta, izrastao je multiverzum 639 00:36:17,969 --> 00:36:21,305 koji je odredio priče o superherojima u dolazećim godinama. 640 00:36:23,474 --> 00:36:25,685 Sada svi govore o paralelnim univerzumima. 641 00:36:25,852 --> 00:36:27,520 Tada nije mnogo ljudi pričalo o tome. 642 00:36:27,687 --> 00:36:30,773 I da dete otkrije takvo nešto, 643 00:36:30,940 --> 00:36:32,400 to je bilo neverovatno. 644 00:36:32,567 --> 00:36:34,861 Kao kad bi vam neko ubacio štap dinamita u uho, 645 00:36:35,027 --> 00:36:36,446 zapalio ga i razneo vam glavu. 646 00:36:38,739 --> 00:36:41,075 Reč je o ideji da nismo sami. 647 00:36:41,242 --> 00:36:45,121 Da, živimo u ovoj stvarnosti, ali ima bezbroj višestrukih stvarnosti 648 00:36:45,288 --> 00:36:48,499 koje u osnovi postoje jedna pored druge. 649 00:36:48,666 --> 00:36:50,126 I u tim alternativnim stvarnostima, 650 00:36:50,293 --> 00:36:52,587 imamo čuvene verzije naših likova, 651 00:36:52,753 --> 00:36:54,630 ali na drugim Zemljama, oni su možda negativci 652 00:36:54,797 --> 00:36:57,425 ili su venčani i imaju decu. 653 00:36:57,592 --> 00:37:01,095 To zaista proširuje našu sposobnost da ispričamo različite vrste priča, 654 00:37:01,262 --> 00:37:04,432 ali da zadržimo suštinu čuvenih likova. 655 00:37:06,559 --> 00:37:07,810 "ZELENI FENJER" 656 00:37:07,977 --> 00:37:11,522 "Di-Si" je otvorio katalog neiskorišćenih likova 657 00:37:11,689 --> 00:37:14,775 i brzo ih ponovno oživeo. 658 00:37:14,942 --> 00:37:18,946 Ova renesansa je označila srebrno doba za industriju, 659 00:37:19,113 --> 00:37:23,701 eru definisanu izvanrednim crtežima i primamljivim naslovnicama. 660 00:37:24,327 --> 00:37:27,163 Mnoge je izradio crtač Džo Kjubert, 661 00:37:27,330 --> 00:37:31,167 poljski imigrant koji je probijao granice vizuelnog pripovedanja. 662 00:37:32,585 --> 00:37:35,838 Pripovedanje zvuči lako, ali verujte mi, to je zaista teško. 663 00:37:36,005 --> 00:37:37,715 ENDI KJUBERT CRTAČ, "BETMEN I SIN" 664 00:37:37,882 --> 00:37:39,550 Izuzetno je teško. 665 00:37:39,717 --> 00:37:43,930 Moj otac je mogao da crta i štapom, pa bi vam ipak bilo jasno šta crta. 666 00:37:44,096 --> 00:37:46,724 Bio je tip osobe, dok sam odrastao, 667 00:37:46,891 --> 00:37:48,601 koji nije trpeo mnogo toga. 668 00:37:48,768 --> 00:37:53,189 Bilo je to poput odrastanja uz Narednika Roka. 669 00:37:58,694 --> 00:38:00,947 Mračni crteži Džoa Kjuberta 670 00:38:01,113 --> 00:38:04,367 doneli su životnost i emociju u "Di-Sijeve" ratne stripove, 671 00:38:04,534 --> 00:38:07,245 žanr za one koji su više voleli realnost 672 00:38:07,411 --> 00:38:09,455 od fantazija o superherojima. 673 00:38:09,622 --> 00:38:12,250 Smešteni u vreme svetskih ratova, 674 00:38:12,416 --> 00:38:15,753 njihova popularnost je rasla uvođenjem Narednika Roka, 675 00:38:15,920 --> 00:38:18,214 stoičke figure Džona Vejna koji je predstavljao... 676 00:38:18,381 --> 00:38:20,132 ZASLUŽUJE LI IJEDAN VOJNIK ORDEN ZA UBISTVO? 677 00:38:20,299 --> 00:38:23,844 ...moralnu stranu rata i unutrašnjih sukoba kroz koje vojnici prolaze. 678 00:38:25,429 --> 00:38:27,557 Na kraju se svaki strip završavao natpisom: 679 00:38:27,723 --> 00:38:29,475 "Nemojmo više ratovati." 680 00:38:29,642 --> 00:38:32,103 I to su postale priče koje ne veličaju rat... 681 00:38:32,270 --> 00:38:33,521 TOM KING PISAC, "ČUDNE AVANTURE" 682 00:38:33,688 --> 00:38:35,481 ...već ratne priče o tragediji rata. 683 00:38:36,065 --> 00:38:38,859 Stil mog oca je bio impresionistički. 684 00:38:40,194 --> 00:38:42,655 Izvanredno je prikazivao emocije likova, 685 00:38:42,822 --> 00:38:46,576 svega onoga što osećaju. 686 00:38:47,577 --> 00:38:51,706 Morate da osetite crtež na kojem radite, 687 00:38:51,872 --> 00:38:54,625 a to nije lako uraditi. 688 00:38:54,792 --> 00:38:58,045 Trudim se da se potpuno predam priči. 689 00:38:58,212 --> 00:38:59,422 DŽO KJUBERT CRTAČ, "NAŠA VOJSKA U RATU" 690 00:38:59,589 --> 00:39:03,801 Rano sam naučio da je to najvažnije u ovom poslu. 691 00:39:03,968 --> 00:39:06,095 Nije tu reč o slikanju lepih crteža. 692 00:39:06,262 --> 00:39:08,806 Sjajno je ako to umete. 693 00:39:08,973 --> 00:39:12,602 Ali u našem poslu je najvažnije pripovedanje priča. 694 00:39:12,768 --> 00:39:15,021 Mi smo komunikatori, pripovedači. 695 00:39:20,359 --> 00:39:22,612 Strip je medijum kao nijedan drugi. 696 00:39:22,778 --> 00:39:25,531 Tu postoji intimnost koja nije prisutna 697 00:39:25,698 --> 00:39:28,200 u filmovima i na televiziji. 698 00:39:28,367 --> 00:39:33,623 Sa stripovima, vi odlučujete o tempu kojim ćete da upijate priču. 699 00:39:33,789 --> 00:39:36,417 Ima nečega u stripovima što vam dozvoljava 700 00:39:36,584 --> 00:39:39,295 da postanete sastavni deo toga. 701 00:39:40,796 --> 00:39:44,342 To bi moglo objasniti zašto su obožavaoci tako halapljivi, 702 00:39:44,508 --> 00:39:47,762 i shvataju ih tako lično jer njima to jeste lično. 703 00:39:47,928 --> 00:39:51,182 Oni su lično upleteni u te priče. 704 00:39:51,349 --> 00:39:53,809 Razumljivo je zašto ih ljudi toliko vole. 705 00:39:56,103 --> 00:39:57,855 Tokom 1950-ih i '60-ih, 706 00:39:58,022 --> 00:40:00,775 ljubav i žudnja dovukli su devojke u jatima 707 00:40:00,941 --> 00:40:04,487 ljubavnom žanru koji je bio u ekspanziji. 708 00:40:04,654 --> 00:40:06,155 "SRCOLOMCI" 709 00:40:06,322 --> 00:40:10,326 Bili su divno nacrtani i mogli ste da se poistovetite s pričama. 710 00:40:10,493 --> 00:40:12,828 IZGUBILA SAM GA JER SAM SE... BOJALA DA GA VOLIM! 711 00:40:12,995 --> 00:40:15,081 Kome to nije slomljeno srce? 712 00:40:15,247 --> 00:40:20,252 Ko nije voleo nekoga, pa mu ta ljubav nije bila uzvraćena? 713 00:40:20,419 --> 00:40:23,255 SVIRAJU SVADBENI MARŠ, ALI JA NE MOGU DA ODEM TAMO... 714 00:40:23,422 --> 00:40:27,218 Toni Abruco, koji je bio divan umetnik, 715 00:40:27,385 --> 00:40:29,261 htela sam da radi samo za mene 716 00:40:29,428 --> 00:40:33,599 zato što je crtao tako divne i osećajne likove. 717 00:40:35,935 --> 00:40:39,188 Godine 1962, "Di-Sijev" umetnik, Toni Abruco, 718 00:40:39,355 --> 00:40:43,609 nacrtao je devojku kako se utapa u broju 83 "Tajnih srca". 719 00:40:43,776 --> 00:40:46,946 Godinu dana kasnije, njujorški pop umetnik 720 00:40:47,113 --> 00:40:49,824 pod imenom Roj Lihtenstajn, pretvorio je taj isti crtež 721 00:40:49,990 --> 00:40:52,243 u jedno od svojih najpoznatijih dela. 722 00:40:54,245 --> 00:40:56,622 Pregledam stripove u potrazi za materijalom 723 00:40:56,789 --> 00:40:58,749 koji mi može poslužiti za sliku... 724 00:40:58,916 --> 00:40:59,917 ROJ LIHTENSTAJN POP UMETNIK 725 00:41:00,084 --> 00:41:02,962 ...bilo zbog vizuelnog efekta ili efekta 726 00:41:03,129 --> 00:41:05,756 koji stvara ispisana poruka, koju retko izmišljam sam. 727 00:41:05,923 --> 00:41:07,967 Mislim da ne bih mogao da ih izmislim. 728 00:41:08,134 --> 00:41:10,761 Znam da su me optuživali 729 00:41:10,928 --> 00:41:12,680 da kopiram tuđe radove, 730 00:41:12,847 --> 00:41:15,641 i svakako tako izgleda. 731 00:41:15,808 --> 00:41:20,604 "Žena koja se davi" je potekla iz stripa "Tajna srca". 732 00:41:21,313 --> 00:41:24,275 Isprva ste polaskani, ali onda se osetite iskorišćeno. 733 00:41:25,109 --> 00:41:29,238 Pošto niko to nije tumačio kao ukradenu sliku, 734 00:41:29,405 --> 00:41:30,656 to je bilo njegovo umetničko delo. 735 00:41:33,451 --> 00:41:36,912 Trideset pet miliona, 36 miliona, još smo na 36 miliona... 736 00:41:37,079 --> 00:41:38,080 AUKCIJA U "KRISTIJU" 737 00:41:38,247 --> 00:41:40,916 Trideset sedam miliona, 38 miliona. 738 00:41:41,083 --> 00:41:43,085 Trideset osam miliona dolara. 739 00:41:43,252 --> 00:41:46,255 Uzmeš crteže koje su ti momci nacrtali, 740 00:41:46,422 --> 00:41:48,924 za koje su plaćeni 15 dolara po stranici, 741 00:41:49,091 --> 00:41:52,803 i u suštini samo uvećaš njihov rad. 742 00:41:52,970 --> 00:41:56,599 Mnogim crtačima bilo je teško da to prihvate. 743 00:41:58,392 --> 00:42:00,603 Bilo da je reč o intelektualnim delima ili ne, 744 00:42:00,770 --> 00:42:03,355 Amerikanci su jurili umetničke trendove 745 00:42:03,522 --> 00:42:05,649 većom brzinom nego ikad. 746 00:42:10,488 --> 00:42:15,075 Tokom '60-ih, kontrakultura je gurala pop kulturu da odražava tekuća vremena. 747 00:42:15,242 --> 00:42:18,662 I time je pokazala da "Di-Si" ne ide u korak s vremenom. 748 00:42:21,081 --> 00:42:25,336 Rastući konkurent iskoristio je tu situaciju, "Marvel". 749 00:42:25,503 --> 00:42:28,547 Glavni urednik, Sten Li, postarao se da njegovi heroji 750 00:42:28,714 --> 00:42:30,382 izgledaju savremeno na prodajnim policama, 751 00:42:30,549 --> 00:42:33,844 i time je stvorio uslove za doživotno rivalstvo. 752 00:42:34,011 --> 00:42:37,014 Pre mnogo godina, čitaoci su bili zainteresovani za običnu fikciju... 753 00:42:37,181 --> 00:42:38,015 STEN LI 754 00:42:38,182 --> 00:42:41,018 ...i naši zlikovci su bili samo ludaci koji žele da vladaju svetom. 755 00:42:41,185 --> 00:42:44,814 Ali danas, naše čitaoce zanimaju stvarni problemi 756 00:42:44,980 --> 00:42:47,316 i otkrivamo da su naši zlikovci danas vrsta ljudi 757 00:42:47,483 --> 00:42:50,736 koja možda izaziva rasne nerede ili podstiče sukobe 758 00:42:50,903 --> 00:42:52,738 među različitim klasama. 759 00:42:56,367 --> 00:43:01,705 "Marvel" je postizao uspeh. To je bilo vreme promena. 760 00:43:02,540 --> 00:43:05,960 Njihovi superheroji su imali svoje ekscentričnosti. 761 00:43:06,126 --> 00:43:08,254 I bili su pomalo blesavi. 762 00:43:08,838 --> 00:43:12,508 Bili su čudni. U početku se čak nisu ponašali mnogo herojski. 763 00:43:12,675 --> 00:43:15,010 Borili su se jedni protiv drugih, koškali su se, 764 00:43:15,177 --> 00:43:18,472 bili su sitničavi, razboljevali su se, 765 00:43:18,639 --> 00:43:20,182 bili su ljubomorni jedni na druge. 766 00:43:20,349 --> 00:43:22,977 Ti likovi su mogli da budu vi. 767 00:43:23,853 --> 00:43:28,148 "Marvel" je bio fokusiran na to da prikaže svet pred vašim prozorom. 768 00:43:28,315 --> 00:43:30,651 Njihove priče su se odigravale u Njujorku. 769 00:43:32,570 --> 00:43:37,575 "Di-Si" je ustanovio sve konvencije žanra superheroja, 770 00:43:38,117 --> 00:43:42,204 a "Marvel" se probio rušeći te konvencije. 771 00:43:42,371 --> 00:43:45,916 Ne bi mogli to da urade da "Di-Si" nije prvi odredio: 772 00:43:46,083 --> 00:43:48,961 "Ovako izgleda superheroj. Ovo radi superheroj." 773 00:43:49,879 --> 00:43:54,758 "Di-Si" je smatrao da je "Marvel" prolazna moda. 774 00:43:54,925 --> 00:43:58,345 Pogledali bi stripove i rekli: "Ovi crteži su loši. 775 00:43:58,512 --> 00:44:01,181 Zbog toga im se prodaju stripovi, to je loša umetnost." 776 00:44:03,392 --> 00:44:06,729 "Di-Si" kao kompanija nije razumela šta se događa. 777 00:44:06,896 --> 00:44:08,981 Nisu shvatali 778 00:44:09,148 --> 00:44:11,191 šta to "Marvel" radi dobro, a što oni ne rade. 779 00:44:11,942 --> 00:44:14,945 Njihova kompanija je bila dominantan igrač. 780 00:44:15,112 --> 00:44:19,116 Ali "Marvelovi" stripovi su jačali, dok "Di-Sijevi" nisu. 781 00:44:20,534 --> 00:44:25,247 Supermen, Betmen i Čudesna žena su u tom periodu bili dosadni. 782 00:44:25,414 --> 00:44:28,584 Heroji su više ličili na vesele autoritarne figure, 783 00:44:28,751 --> 00:44:30,794 postali su očinske figure. 784 00:44:30,961 --> 00:44:33,589 Prvobitno zamišljen kao osvetnik 785 00:44:33,756 --> 00:44:36,008 koji je sejao strah u srca kriminalaca, 786 00:44:36,592 --> 00:44:38,677 Betmen iz '50-ih i '60-ih 787 00:44:38,844 --> 00:44:42,431 igrao se u šarenom i nerazvijenom svetu fantazije. 788 00:44:43,057 --> 00:44:45,351 Interesovanje i prodaja su opali. 789 00:44:45,517 --> 00:44:48,437 Kako se njegovo otkazivanje približavalo, bačen mu je pojas za spasavanje 790 00:44:48,604 --> 00:44:52,566 kad je "Di-Si" dao prava za prikazivanje igranoj TV seriji. 791 00:44:59,990 --> 00:45:01,909 Kada se pojavila TV serija "Betmen", 792 00:45:02,076 --> 00:45:06,246 te hladne zimske noći u januaru 1966, 793 00:45:07,122 --> 00:45:13,587 ja sam imao 14 i po godina. Bio sam vatreni obožavalac stripova. 794 00:45:14,672 --> 00:45:16,966 Niko nije bio uzbuđeniji od mene što serija "Betmen" 795 00:45:17,132 --> 00:45:18,801 dolazi na male ekrane. 796 00:45:23,097 --> 00:45:26,308 Zapamti, Robine, uvek gledaj na obe strane. 797 00:45:26,475 --> 00:45:29,520 Nije bilo ničega tako kreativnog na televiziji, 798 00:45:30,062 --> 00:45:32,398 a ta serija je bila detaljno razrađena. 799 00:45:32,564 --> 00:45:35,526 Vizuelni identitet je bio rešen, ton dijaloga takođe. 800 00:45:35,693 --> 00:45:38,779 Gluma je bila potpuno primerena seriji. 801 00:45:38,946 --> 00:45:40,406 Odgurni se, Robine. 802 00:45:42,241 --> 00:45:43,784 Vrlo sam ozbiljno shvatao tu seriju. 803 00:45:43,951 --> 00:45:45,285 Uopšte nisam uviđao da je smešna. 804 00:45:45,452 --> 00:45:47,329 Za mene tu nije bilo ništa komično. 805 00:45:47,496 --> 00:45:50,499 Bio je to odličan uvod u Betmenov svet. 806 00:45:50,666 --> 00:45:52,793 Ljudskih ti bisera, Betmene. 807 00:45:52,960 --> 00:45:55,254 Ispravka, Robine, biseri dolaze iz ostriga. 808 00:45:55,421 --> 00:45:58,132 A ti si izašao iz ove školjke. 809 00:45:58,298 --> 00:46:02,678 Nakon 20 minuta, tresnulo me je. Jaoj! 810 00:46:03,637 --> 00:46:04,471 Bum! 811 00:46:05,848 --> 00:46:06,849 Tras! 812 00:46:08,809 --> 00:46:11,645 Bože mili. Ovo je komedija. 813 00:46:12,896 --> 00:46:16,275 Oni se sprdaju s Betmenom. 814 00:46:16,442 --> 00:46:20,195 Ceo svet se smeje Betmenu. 815 00:46:20,362 --> 00:46:22,406 I to me je ubilo. 816 00:46:26,160 --> 00:46:29,705 Vilijam Dozijer, izvršni producent "Betmena", 817 00:46:29,872 --> 00:46:32,791 nije pročitao nijedan broj stripa "Betmen" kad je dobio taj posao. 818 00:46:34,752 --> 00:46:38,839 Prilično očigledna ideja bila je da ga prikažemo tako konzervativnim... 819 00:46:39,006 --> 00:46:40,549 VILIJAM DOZIJER IZVRŠNI PRODUCENT, "BETMEN" 820 00:46:40,716 --> 00:46:42,968 ...i ozbiljnim i klišeiziranim, 821 00:46:43,135 --> 00:46:45,471 tako preteranim, 822 00:46:45,637 --> 00:46:49,266 ali da to ipak uradimo sa izvesnom elegancijom i stilom 823 00:46:49,433 --> 00:46:51,143 da bude smešno. 824 00:46:51,310 --> 00:46:55,481 Da bude toliko otrcano i loše, da postane smešno. 825 00:46:55,647 --> 00:46:57,566 Svetog mu pajaca u kutiji! 826 00:47:00,027 --> 00:47:03,614 Za mnoge ljude, veseo, srećan, TV Betmen je bio distrakcija, 827 00:47:03,781 --> 00:47:05,240 i to dobra distrakcija. 828 00:47:05,741 --> 00:47:07,576 Svima nam je u nekom trenutku potrebna distrakcija 829 00:47:07,743 --> 00:47:10,245 od onoga što se dešava u stvarnom svetu. 830 00:47:14,249 --> 00:47:16,794 Došla je ta potpuno besmislena serija, 831 00:47:16,960 --> 00:47:21,173 bila je šarena, učinili su je zabavnom, 832 00:47:21,340 --> 00:47:23,926 i učinili su je pomalo subverzivnom. 833 00:47:24,093 --> 00:47:27,137 Deca cveća misle da smo kul, čoveče. Zanimljivi smo im, znaš? 834 00:47:27,304 --> 00:47:30,933 Iako to možda ne razumeju prizemniji umovi, 835 00:47:31,100 --> 00:47:32,893 na svoj način, rade koliko mogu 836 00:47:33,060 --> 00:47:37,773 da isprave svetske nevolje ljubavlju i cvećem. 837 00:47:37,940 --> 00:47:39,983 Dok su se lude avanture i Betmenove naprave dopadale deci... 838 00:47:40,150 --> 00:47:41,026 BETMOBIL BET-TRAGAČ 839 00:47:41,193 --> 00:47:44,863 ...odrasli su uživali u humoru i seksualnim aluzijama. 840 00:47:45,030 --> 00:47:48,492 Želiš li da uđeš na čašu mleka s kolačićima? 841 00:47:49,201 --> 00:47:52,204 Čovek ne može da živi samo od borbe protiv zločina. 842 00:48:00,337 --> 00:48:03,966 Iako je Betmen izazvao nalet kratkotrajnog uzbuđenja, 843 00:48:04,133 --> 00:48:06,635 TV serija se pretvorila u parodiju, 844 00:48:06,802 --> 00:48:07,970 i gledaoci su se osuli. 845 00:48:09,221 --> 00:48:11,306 TV mreža je otkazala to ludilo puno doskočica 846 00:48:11,473 --> 00:48:13,809 nakon samo tri sezone. 847 00:48:13,976 --> 00:48:17,020 Istinsko kreativno otkriće serije prepoznato je 848 00:48:17,187 --> 00:48:20,649 tek decenijama kasnije: da svaka izvedba Betmena 849 00:48:20,816 --> 00:48:22,276 može da ima drugačiji ton. 850 00:48:23,402 --> 00:48:26,405 Ako pogledate Betmena koji je stvoren 1966, 851 00:48:26,572 --> 00:48:28,699 to nije isti Betmen kojeg imamo danas. 852 00:48:29,825 --> 00:48:33,203 Uvek je bilo trenutaka kada su umetnici 853 00:48:33,370 --> 00:48:34,913 želeli da urade nešto drugačije. 854 00:48:47,968 --> 00:48:50,554 Da. Pogledajte to. To je sjajno. 855 00:48:50,721 --> 00:48:53,765 Hteo sam da snimim priču u kojoj se lik Betmena transformiše. 856 00:48:53,932 --> 00:48:54,892 MET RIVS REDITELJ, "BETMEN" 857 00:48:55,058 --> 00:48:56,768 Hteo sam da snimim nesavršenog Betmena. 858 00:49:00,147 --> 00:49:05,485 Hteo sam da postavim lik u okruženje u kojem nije dosad bio, 859 00:49:05,652 --> 00:49:08,113 da ga uronim u noar, 860 00:49:08,280 --> 00:49:10,616 i prikažem kao najvećeg detektiva na svetu. 861 00:49:13,327 --> 00:49:15,287 Prvih dana snimanja 862 00:49:15,454 --> 00:49:18,373 otkrivali smo kako će Betmen zvučati, 863 00:49:18,540 --> 00:49:20,500 i kako će se ostali likovi odnositi prema njemu. 864 00:49:25,797 --> 00:49:27,257 Policija. 865 00:49:27,424 --> 00:49:32,054 Kako maskirani čovek u plaštu uđe na mesto zločina, 866 00:49:32,221 --> 00:49:33,805 i kako to učiniti stvarnim? 867 00:49:35,807 --> 00:49:38,769 Snimanje ove scene je bilo veoma izazovno 868 00:49:38,936 --> 00:49:43,106 i suštinski je odredilo ton celog filma. 869 00:49:46,902 --> 00:49:48,237 Ne teraj me da te povredim. 870 00:49:48,403 --> 00:49:50,572 Pazi se. 871 00:49:50,739 --> 00:49:52,741 Znaš kakav me glas bije? 872 00:49:54,743 --> 00:49:57,746 Postoje određene stvari koje možete da uradite u filmu o Betmenu. 873 00:49:57,913 --> 00:49:59,498 Morate da se uštinete jer shvatite: 874 00:49:59,665 --> 00:50:02,000 "Treba nam naša verzija Betmobila." 875 00:50:04,503 --> 00:50:08,173 Kao dete, obožavao sam "Betmena" iz '66. Obožavao sam Adama Vesta. 876 00:50:08,340 --> 00:50:11,134 I njegov Betmobil "futura", taj prototip, 877 00:50:11,301 --> 00:50:15,055 mislio sam da je to najgotivniji automobil na svetu, s vatrom koja šiklja pozadi. 878 00:50:15,222 --> 00:50:19,643 I znao sam šta želim, moćan auto. 879 00:50:19,810 --> 00:50:21,937 Hteo sam da osetite da je potpuno stvarno. 880 00:50:27,234 --> 00:50:29,319 Snaga ovog filma ogleda se u tome što prikazuje... 881 00:50:29,486 --> 00:50:30,445 ZOI KRAVIC GLUMICA, "BETMEN" 882 00:50:30,612 --> 00:50:33,824 ...svaki veliki trenutak, ali sve deluje uverljivo. 883 00:50:34,533 --> 00:50:39,454 Zaista je posvećen tome da sve deluje stvarno i motivisano emocijama. 884 00:50:41,790 --> 00:50:43,875 Priča je psihološka. 885 00:50:44,042 --> 00:50:47,212 U osnovi se bori s događajima iz prošlosti. 886 00:50:47,379 --> 00:50:50,632 Ima jaku želju da sredi svoj život. 887 00:50:50,799 --> 00:50:52,509 To je za mene suština snimanja filmova. 888 00:50:52,676 --> 00:50:55,220 Pokušavate da ispričate priču jer, na taj način, 889 00:50:55,387 --> 00:50:58,682 donosite red i smisao u svetu. 890 00:51:12,529 --> 00:51:15,824 Amerika 1968. doživljava previranja. 891 00:51:15,991 --> 00:51:18,535 U društvu obeleženom Vijetnamskim ratom, 892 00:51:18,702 --> 00:51:22,372 nemirima zbog građanskih prava i socijalne nepravde, 893 00:51:22,539 --> 00:51:24,249 "Di-Sijevi" likovi ostaju gluvi na sve. 894 00:51:24,416 --> 00:51:28,295 Suočili su se sa sopstvenom stvarnom opasnošću, da postanu prošlost. 895 00:51:28,462 --> 00:51:29,755 BETMEN UMIRE! 896 00:51:30,422 --> 00:51:34,092 Zarađuje se novac od prodaje prava, zarađuje se na igračkama. 897 00:51:34,259 --> 00:51:35,635 BET-MEGAFON 898 00:51:35,802 --> 00:51:40,015 Novca nema u stripovima. Oni samo podstiču prodaju reklamne robe. 899 00:51:41,183 --> 00:51:46,104 "Di-Si" je zaradio 75 miliona od prodaje Betmenove reklamne robe, 900 00:51:46,271 --> 00:51:47,898 što je ogroman iznos za to vreme, 901 00:51:48,065 --> 00:51:52,027 i cifra koju je mudri predsednik, Džek Libovic, iskoristio. 902 00:51:52,194 --> 00:51:53,070 DŽEK LIBOVIC 903 00:51:54,404 --> 00:51:57,407 Godine 1969, "Di-Si" je bio meta korporativnog preuzimanja 904 00:51:57,574 --> 00:52:01,286 zbog svog potencijala za prodaju prava, ne zbog stripova. 905 00:52:03,080 --> 00:52:06,541 Nastupalo je potpuno novo doba. 906 00:52:06,708 --> 00:52:08,585 Ljudi su se plašili, zaista. 907 00:52:08,752 --> 00:52:12,589 Nisu znali kakvi će im poslovi biti nakon toga. 908 00:52:14,508 --> 00:52:17,177 Libovic je izbacio veći broj legendi "Di-Sija", 909 00:52:17,344 --> 00:52:22,516 uključujući tvorca Betmena, Bila Fingera, koji je umro u siromaštvu 1974. 910 00:52:23,558 --> 00:52:27,062 Džeri Sigel i Džo Šuster više nisu radili u kompaniji. 911 00:52:28,105 --> 00:52:31,316 Nekoliko ozlojeđenih tužbi oko autorskih prava za Supermena 912 00:52:31,483 --> 00:52:33,318 uništilo je njihov odnos. 913 00:52:33,485 --> 00:52:37,364 Porodična atmosfera popustila je pred korporativnim ustrojstvom. 914 00:52:37,531 --> 00:52:42,828 Moć koju su nekada imali superheroji preuzeli su novi izvršni direktori, 915 00:52:42,994 --> 00:52:44,204 "Vorner komunikacije". 916 00:52:45,414 --> 00:52:50,544 Kupili su "Di-Si komiks" iz jednostavnog razloga. 917 00:52:50,710 --> 00:52:52,921 Želeli su prava na Supermena. 918 00:52:53,088 --> 00:52:56,383 Smatrali su da je to jedini lik iz stripa 919 00:52:56,550 --> 00:52:59,845 koji je sposoban da iznese visokobudžetni film 920 00:53:00,011 --> 00:53:02,806 i reklamnu robu koja bi išla uz njega. 921 00:53:03,932 --> 00:53:07,227 Samo ako gledate na to iz ugla tog vremena, 922 00:53:07,394 --> 00:53:09,354 stvari će vam biti jasne. 923 00:53:09,521 --> 00:53:12,357 Niko nije razumeo vrednost ovih likova, 924 00:53:12,524 --> 00:53:14,901 niti je mislio da su vredni. 925 00:53:15,068 --> 00:53:19,406 Omalovažavali su tvorce, uopšteno govoreći, 926 00:53:19,573 --> 00:53:22,242 i nisu videli nikakvu vrednost u tome. 927 00:53:23,952 --> 00:53:26,580 Dani "Di-Si komiksa" su bili odbrojani, 928 00:53:26,746 --> 00:53:30,250 i sudbina njegovog univerzuma bila je nesigurna. 929 00:53:30,417 --> 00:53:33,044 Ako Amerika može da pošalje čoveka na Mesec, 930 00:53:33,211 --> 00:53:37,174 koliko je teško vratiti superheroje u žižu interesovanja? 931 00:53:38,216 --> 00:53:40,135 To je zvučalo kao posao za... 932 00:53:42,554 --> 00:53:43,597 Obožavaoce. 933 00:54:14,628 --> 00:54:19,633 Prevod titlova: Marija Vasiljević