1 00:00:13,240 --> 00:00:14,600 Voor wie me niet kent… 2 00:00:15,800 --> 00:00:17,400 …ik ben Graham Hancock. 3 00:00:18,680 --> 00:00:23,560 Ik onderzoek de mogelijkheid van een verloren beschaving… 4 00:00:23,640 --> 00:00:26,760 …in de prehistorie, en dat doe ik al meer dan 30 jaar. 5 00:00:29,000 --> 00:00:32,880 Als er een verloren beschaving was, zegt de archeologie… 6 00:00:33,720 --> 00:00:36,240 …dan hadden ze die al gevonden. 7 00:00:38,600 --> 00:00:40,440 Daar ben ik het niet mee eens. 8 00:00:42,360 --> 00:00:44,160 Nu gaat mijn zoektocht verder… 9 00:00:48,880 --> 00:00:52,880 …in een deel van de wereld dat vaak genegeerd wordt door historici. 10 00:00:55,640 --> 00:01:00,800 De oudste data die we hebben, gaan ongeveer 13.200 jaar terug. 11 00:01:01,960 --> 00:01:06,000 Ik ga sommige van de meest intrigerende oude wonderen verkennen. 12 00:01:06,880 --> 00:01:10,160 Er is numerologie, wiskunde, astronomie. 13 00:01:11,120 --> 00:01:14,600 Dit kan beschouwd worden als verloren technologie. 14 00:01:15,200 --> 00:01:16,880 En ik ontdek nieuwe dingen. 15 00:01:18,200 --> 00:01:19,200 Wauw. 16 00:01:23,400 --> 00:01:26,480 Het is onmogelijk. 17 00:01:27,720 --> 00:01:32,680 Ik bedoel, als kind dacht ik altijd dat de tijdlijn niet klopte. 18 00:01:33,400 --> 00:01:36,400 Met een radicale, nieuwe stelling in gedachten. 19 00:01:38,040 --> 00:01:42,920 Kan de sleutel van een verloren beschaving uit de ijstijd hier liggen… 20 00:01:44,040 --> 00:01:45,160 …in Amerika? 21 00:02:20,080 --> 00:02:22,440 De zoektocht naar onze oorsprong… 22 00:02:23,680 --> 00:02:26,400 …en naar de oorsprong van de beschaving… 23 00:02:26,480 --> 00:02:30,600 …is fundamenteel voor wat het is om mens te zijn. 24 00:02:32,760 --> 00:02:34,840 Maar het ligt ook in onze natuur. 25 00:02:35,360 --> 00:02:40,760 Als we overtuigd zijn dat iets niet bestaat, gaan we er niet naar op zoek. 26 00:02:48,280 --> 00:02:51,600 Mijn zoektocht naar die oorsprong heeft me hier gebracht… 27 00:02:52,320 --> 00:02:55,680 …naar een van de opvallendste plekken in Noord-Amerika. 28 00:02:56,960 --> 00:02:58,200 White Sands. 29 00:03:05,360 --> 00:03:09,120 Dit land, van een sobere schoonheid en vreemdheid… 30 00:03:09,200 --> 00:03:12,040 …verbergt al duizenden jaren een geheim. 31 00:03:14,360 --> 00:03:19,680 Dat nu onthulde geheim dwingt ons de prehistorie van Amerika te herschrijven. 32 00:03:21,680 --> 00:03:25,760 Tot de jaren 90 werd ons geleerd dat diep in de ijstijd… 33 00:03:25,840 --> 00:03:30,680 …mensen van Noord-Azië naar Alaska migreerden, over de Beringlandbrug. 34 00:03:31,480 --> 00:03:34,200 En ongeveer 13.500 jaar geleden… 35 00:03:34,960 --> 00:03:37,880 …trokken ze zuidwaarts door een ijsvrije corridor… 36 00:03:37,960 --> 00:03:40,360 …en verspreidden zich over Amerika. 37 00:03:42,040 --> 00:03:45,120 Een scenario waar zo lang aan werd vastgehouden… 38 00:03:45,720 --> 00:03:50,400 …dat maar weinigen sporen gingen zoeken van eerdere menselijke migratie. 39 00:03:53,920 --> 00:03:58,080 Ze waren er lang van overtuigd dat er geen bewijs zou worden gevonden… 40 00:03:58,160 --> 00:04:01,920 …van een menselijke aanwezigheid ouder dan 13.500 jaar geleden. 41 00:04:03,160 --> 00:04:05,480 Maar dat idee bleek fout te zijn. 42 00:04:06,560 --> 00:04:07,600 Heel fout. 43 00:04:10,320 --> 00:04:13,840 David Bustos, de manager van White Sands National Park… 44 00:04:13,920 --> 00:04:16,320 {\an8}…ging hier in 2005 aan de slag. 45 00:04:16,440 --> 00:04:18,080 {\an8}MANAGER MIDDELENBEHEER 46 00:04:18,160 --> 00:04:23,120 Hij wil z'n passie voor deze ongerepte wildernis en z'n dieren met anderen delen. 47 00:04:24,840 --> 00:04:28,000 Maar algauw was hij iets anders op het spoor… 48 00:04:29,080 --> 00:04:31,880 …iets wat op het eerste gezicht gek leek. 49 00:04:33,760 --> 00:04:39,400 In 2006 hoorde ik een verhaal over pootafdrukken van een bigfoot. 50 00:04:40,120 --> 00:04:44,720 Een jager van de overheid had geweldige afdrukken gevonden. 51 00:04:44,800 --> 00:04:48,400 Volgens hem waren ze 56 cm lang en 51 cm breed. 52 00:04:48,480 --> 00:04:50,600 Dat moet een bigfoot zijn. 53 00:04:50,680 --> 00:04:56,520 Velen deden moeilijk: 'Een bigfoot bestaat niet.' Maar ik dacht: ik heb die gezien. 54 00:04:57,200 --> 00:05:01,600 Dus we gingen naar buiten en borstelden de pootafdrukken uit. 55 00:05:01,680 --> 00:05:04,400 Je zag dat ze ongelooflijke klauwsporen hadden. 56 00:05:05,160 --> 00:05:07,400 Dit was natuurlijk geen bigfoot. 57 00:05:09,720 --> 00:05:12,440 Het was een afdruk van een reuzengrondluiaard. 58 00:05:12,520 --> 00:05:15,240 - Dat waren het, reuzengrondluiaards. - Ja. 59 00:05:16,760 --> 00:05:19,280 De afdrukken moesten heel oud zijn. 60 00:05:20,920 --> 00:05:25,640 Reuzengrondluiaards zijn ongeveer 11.500 jaar geleden uitgestorven. 61 00:05:27,920 --> 00:05:31,720 Toen vonden David en z'n collega's vlakbij nog grotere afdrukken… 62 00:05:31,800 --> 00:05:34,440 …van mammoeten, ook al lang uitgestorven. 63 00:05:37,040 --> 00:05:41,520 Hij neemt passen van soms wel vier meter. Echt ongelooflijk. 64 00:05:43,440 --> 00:05:47,400 Een beetje verder zie je de reuzenkameel, de Amerikaanse kameel. 65 00:05:47,480 --> 00:05:49,280 Soms zie je reuzenwolven. 66 00:05:51,080 --> 00:05:53,200 Al deze sporen zijn van megafauna… 67 00:05:53,720 --> 00:05:57,880 …reuzenzoogdieren die op het einde van de laatste ijstijd plots verdwenen. 68 00:06:00,520 --> 00:06:03,160 Vele zijn niet meer dan samengeperst zand… 69 00:06:03,240 --> 00:06:07,200 …in de loop van duizenden jaren begraven onder lagen sediment… 70 00:06:09,480 --> 00:06:12,200 …tot erosie ze weer aan de oppervlakte bracht. 71 00:06:15,160 --> 00:06:17,480 Tussen deze oude mammoetsporen… 72 00:06:17,560 --> 00:06:21,160 …zag David ook nog een andere intrigerende reeks afdrukken. 73 00:06:24,040 --> 00:06:27,280 Hij en z'n collega's wilden die van dichterbij bekijken. 74 00:06:29,880 --> 00:06:31,800 Toen we ze uitborstelden… 75 00:06:31,880 --> 00:06:35,320 …zagen we heel mooie, duidelijke teenafdrukken in de hiel. 76 00:06:37,600 --> 00:06:39,640 - Menselijke voetafdrukken? - Ja. 77 00:06:39,720 --> 00:06:43,360 Even oud, zo leek het, als de megafauna. 78 00:06:43,440 --> 00:06:46,120 - Het was fantastisch. - Ongelooflijk. 79 00:06:51,400 --> 00:06:54,160 Deze menselijke voetafdrukken moeten dateren… 80 00:06:54,240 --> 00:06:57,200 …uit de tijd van de mammoeten en de reuzenluiaards. 81 00:06:58,760 --> 00:07:01,720 Minstens 11.500 jaar geleden. 82 00:07:03,840 --> 00:07:05,960 En er zijn er duizenden. 83 00:07:12,960 --> 00:07:18,120 White Sands heeft iets vertrouwds en speciaals. Niet het gereedschap. 84 00:07:18,200 --> 00:07:23,160 Niet een gebroken dijbeen van een prooidier dat is afgeslacht. 85 00:07:23,240 --> 00:07:25,640 Maar menselijke voetafdrukken. Wij. 86 00:07:28,960 --> 00:07:34,040 We zien de menselijke aanwezigheid heel duidelijk en direct in die voetafdrukken. 87 00:07:38,920 --> 00:07:41,640 Maar wanneer zijn ze hier achtergelaten? 88 00:07:43,920 --> 00:07:46,320 Hoe oud zijn deze voetafdrukken? 89 00:07:49,160 --> 00:07:52,600 Er is geen technologie die ze rechtstreeks kan dateren. 90 00:07:53,720 --> 00:07:57,920 Dus werkte de National Park Service samen met de US Geological Survey… 91 00:07:58,000 --> 00:07:59,760 …om meer bewijzen te zoeken. 92 00:08:05,160 --> 00:08:06,720 En die vonden ze. 93 00:08:07,280 --> 00:08:10,280 Laag na laag dierlijke en menselijke sporen… 94 00:08:10,360 --> 00:08:12,160 …tot ver in het verleden. 95 00:08:16,320 --> 00:08:19,320 Er lagen ook zaden van een watergras begraven… 96 00:08:21,240 --> 00:08:23,360 …die gedateerd konden worden. 97 00:08:27,040 --> 00:08:29,600 En de resultaten waren verbluffend. 98 00:08:33,560 --> 00:08:36,680 De voetafdrukken zijn hier al duizenden jaren… 99 00:08:36,760 --> 00:08:41,680 …van tussen 23.000 jaar en 21.000 jaar geleden. 100 00:08:41,760 --> 00:08:42,600 Wauw. 101 00:08:48,800 --> 00:08:52,600 De ontdekking van menselijke voetafdrukken in White Sands… 102 00:08:52,680 --> 00:08:56,000 …is een grote stap voorwaarts in ons begrip… 103 00:08:56,080 --> 00:08:58,000 …van het bevolken van Amerika. 104 00:08:59,200 --> 00:09:02,720 Dit is absoluut onweerlegbaar bewijs… 105 00:09:02,800 --> 00:09:06,560 …dat er diep in de ijstijd mensen waren in New Mexico… 106 00:09:06,640 --> 00:09:09,880 …maar liefst 23.000 jaar geleden. 107 00:09:11,240 --> 00:09:14,400 Het bewijst dat, lang voor het mogelijk was… 108 00:09:14,480 --> 00:09:18,240 …om door die ijsvrije corridor naar het zuiden te trekken… 109 00:09:18,320 --> 00:09:20,760 …er hier al mensen waren. 110 00:09:20,840 --> 00:09:22,880 22.860 JAAR GELEDEN 111 00:09:24,400 --> 00:09:28,400 Dat verandert de geschiedenis van Amerika en van de wereld. 112 00:09:32,800 --> 00:09:35,320 Dit zijn mensen net zoals wij… 113 00:09:35,400 --> 00:09:39,080 …maar mensen verborgen achter de sluier van de tijd. 114 00:09:39,680 --> 00:09:43,240 Het is nu onze taak om die sluier op te lichten… 115 00:09:43,320 --> 00:09:49,000 …en de verbinding met onze voorouders en het verre verleden te herstellen. 116 00:09:54,640 --> 00:09:57,360 De voetafdrukken hebben een speciale betekenis… 117 00:09:57,440 --> 00:09:59,920 …voor de inheemse gemeenschappen hier. 118 00:10:03,120 --> 00:10:05,800 {\an8}Kim Pasqual-Charlie uit Acoma Pueblo… 119 00:10:05,880 --> 00:10:09,400 {\an8}…adviseerde het team bij deze baanbrekende ontdekking. 120 00:10:12,520 --> 00:10:16,160 Vertel me over de relatie van de Acoma met het land. 121 00:10:16,240 --> 00:10:19,520 Hoelang zijn jouw mensen hier al? 122 00:10:19,600 --> 00:10:23,240 Zijn er mythen en tradities over een oorsprongsverhaal? 123 00:10:23,320 --> 00:10:27,520 Ons oorsprongsverhaal begon ergens in het noorden. 124 00:10:27,600 --> 00:10:32,200 En volgens ons migratieverhaal dat van generatie op generatie is doorgegeven… 125 00:10:32,280 --> 00:10:37,200 …vestigden we ons hier en daar op onze weg hierheen. Dat is waar mijn volk woonde. 126 00:10:37,280 --> 00:10:39,920 We zijn al heel lang in het zuidwesten. 127 00:10:41,720 --> 00:10:43,240 Voor Kim en haar volk… 128 00:10:43,320 --> 00:10:46,440 …zijn dit veel meer dan archeologische vondsten. 129 00:10:48,040 --> 00:10:50,800 Je voorouders lieten hun sporen na. 130 00:10:50,880 --> 00:10:53,840 En jij hebt ook enkele voetafdrukken gevonden. 131 00:10:53,920 --> 00:10:55,520 Er zijn geen woorden voor. 132 00:10:58,560 --> 00:11:02,920 We wilden zien waar onze voorouders ooit op deze aarde rondliepen. 133 00:11:09,080 --> 00:11:13,680 En als ik m'n handen in de voetsporen van kinderen plaats… 134 00:11:17,000 --> 00:11:20,360 Daar word je erg emotioneel van. 135 00:11:20,440 --> 00:11:21,760 - Het is… - Ja. 136 00:11:22,360 --> 00:11:24,200 Het spijt me, het is gewoon… 137 00:11:25,160 --> 00:11:26,960 Soms wil je gewoon huilen. 138 00:11:27,040 --> 00:11:28,360 - Absoluut. - Snap je? 139 00:11:29,760 --> 00:11:32,080 Maar zodra de afdrukken zichtbaar zijn… 140 00:11:32,160 --> 00:11:36,640 …zal het erosieproces dat ze onthulde ze weer langzaam uitwissen. 141 00:11:38,920 --> 00:11:42,800 Deze afdrukken, het bewijs dat je volk hier al heel lang is… 142 00:11:42,880 --> 00:11:45,440 …kunnen ook makkelijk verloren gaan. 143 00:11:46,040 --> 00:11:48,880 Over 50 jaar misschien… 144 00:11:48,960 --> 00:11:52,640 …zal de volgende generatie de afdrukken niet meer kunnen zien. 145 00:11:52,720 --> 00:11:56,720 Maar de verhalen gaan door. Onze verhalen gaan door. 146 00:12:03,600 --> 00:12:06,560 Maar het dorre landschap roept een vraag op. 147 00:12:06,640 --> 00:12:09,680 Waarom kwamen al die mensen en dieren naar hier? 148 00:12:13,520 --> 00:12:17,120 Vergeet niet dat Noord-Amerika anders was tijdens de ijstijd. 149 00:12:17,640 --> 00:12:21,040 De noordelijke helft van het continent was bedekt met ijs. 150 00:12:22,840 --> 00:12:26,080 En dit deel van New Mexico was heel anders. 151 00:12:27,000 --> 00:12:30,880 Deze uitgestrekte, open woestijn met hier en daar wat struikgewas… 152 00:12:30,960 --> 00:12:35,360 …en door de wind gevormde duinen lijkt meedogenloos en buitenaards. 153 00:12:37,200 --> 00:12:43,000 Maar op het hoogtepunt van de ijstijd waren de omstandigheden hier heel anders. 154 00:12:48,280 --> 00:12:51,840 In het Tularosabekken was een gigantische massa zoet water… 155 00:12:51,920 --> 00:12:53,480 …bekend als Lake Otero… 156 00:12:55,120 --> 00:12:57,000 …omgeven door vegetatie. 157 00:12:58,400 --> 00:13:02,640 Mammoeten, grondluiaards en kamelen kwamen naar deze drinkplaats… 158 00:13:02,720 --> 00:13:05,280 …om te smullen van het gras en de bomen. 159 00:13:07,280 --> 00:13:09,880 En zoals we nu weten, volgden mensen hen. 160 00:13:15,320 --> 00:13:19,800 De ouderdom van de afdrukken bepalen was wetenschappelijk een heel probleem. 161 00:13:20,680 --> 00:13:25,120 David en een team van experts verzamelden meer dan tien jaar lang bewijzen. 162 00:13:26,880 --> 00:13:31,520 Maar toen ze in 2021 hun bevindingen in het tijdschrift Science publiceerden… 163 00:13:32,160 --> 00:13:34,280 …waren niet alle reacties positief. 164 00:13:34,360 --> 00:13:37,840 DATERING VOETAFDRUKKEN UIT IJSTIJD IN VRAAG GESTELD 165 00:13:37,920 --> 00:13:41,600 Iets wat zo uniek is, vergt veel wetenschap om te bewijzen. 166 00:13:43,160 --> 00:13:45,880 De koolstofdatering van de zaden werd betwist. 167 00:13:46,560 --> 00:13:51,000 Met andere monsters van stuifmeel en sediment bevestigden ze hun resultaten… 168 00:13:51,080 --> 00:13:53,200 …en dat snoerde de critici de mond. 169 00:13:53,800 --> 00:13:57,960 Is er nog discussie over het feit dat ze 23.000 jaar oud zijn? 170 00:13:58,600 --> 00:14:01,720 Tot je een tijdmachine hebt, zal die er altijd zijn. 171 00:14:01,800 --> 00:14:04,440 Maar zelfs zonder de datering… 172 00:14:04,960 --> 00:14:08,960 …als je kijkt, zie je nog steeds een gigantische voetafdruk… 173 00:14:09,040 --> 00:14:12,280 …anderhalve meter boven menselijke voetafdrukken. 174 00:14:12,360 --> 00:14:14,680 En eronder zijn ook mammoetafdrukken. 175 00:14:14,760 --> 00:14:19,200 Dus megafauna en mensen zijn hier duizenden jaren samen geweest. 176 00:14:21,160 --> 00:14:23,640 White Sands helpt bij het oplossen… 177 00:14:23,720 --> 00:14:26,760 …van een van de grootste mysteries van de prehistorie… 178 00:14:27,440 --> 00:14:31,000 …het plotse uitsterven van de megafauna in de ijstijd… 179 00:14:32,080 --> 00:14:35,280 …tussen 13.000 en 11.000 jaar geleden. 180 00:14:37,360 --> 00:14:42,760 Volgens de archeologie hadden mensen de megafauna opgejaagd… 181 00:14:42,840 --> 00:14:44,040 …en afgeslacht. 182 00:14:44,640 --> 00:14:46,560 Ik ken geen jagers-verzamelaars… 183 00:14:46,640 --> 00:14:49,480 …die bewust hun voedselvoorraad zouden uitroeien. 184 00:14:50,000 --> 00:14:54,560 Dat mensen verantwoordelijk waren voor het uitsterven van de megafauna… 185 00:14:54,640 --> 00:14:57,320 …heb ik altijd nogal vreemd gevonden. 186 00:14:59,400 --> 00:15:03,800 De sporen hier bewijzen dat mensen en die dieren samenleefden… 187 00:15:03,880 --> 00:15:07,000 …al minstens 10.000 jaar voor ze uitstierven. 188 00:15:10,200 --> 00:15:15,040 Ik denk dat een veel betere verklaring voor het uitsterven van de megafauna… 189 00:15:15,120 --> 00:15:21,160 …de wereldwijde ramp is die plaatsvond ongeveer 12.800, 12.900 jaar geleden… 190 00:15:21,240 --> 00:15:22,520 …de Jongere Dryas. 191 00:15:32,800 --> 00:15:38,200 Door een plotse daling van de temperatuur en een plotse stijging van de zeespiegel… 192 00:15:38,280 --> 00:15:43,240 …werd de wereld heel snel een uiterst moeilijke plek om te leven. 193 00:15:44,320 --> 00:15:47,600 Het is een tijd die wij de oude apocalyps noemen. 194 00:15:48,960 --> 00:15:51,280 Noord-Amerika werd het ergst getroffen. 195 00:15:51,360 --> 00:15:54,360 Dat zou het uitsterven van z'n megafauna kunnen verklaren… 196 00:15:54,440 --> 00:15:57,760 …en de grote gaten in de menselijke geschiedenis hier. 197 00:16:02,000 --> 00:16:05,840 We moeten het verhaal van het bevolken van Amerika herschrijven… 198 00:16:05,920 --> 00:16:07,280 …met dit nieuwe bewijs. 199 00:16:09,280 --> 00:16:14,880 Archeologen erkennen de mogelijkheid van een veel vroegere menselijke aanwezigheid. 200 00:16:16,120 --> 00:16:19,480 Dit is nog maar het tipje van wat er te leren valt. 201 00:16:19,560 --> 00:16:21,400 In heel het zuidwesten… 202 00:16:21,480 --> 00:16:25,080 …zul je plekken vinden die net zo oud zijn als White Sands. 203 00:16:25,160 --> 00:16:29,480 Als een open deur naar het verleden waar nog niemand binnen is gestapt. 204 00:16:31,720 --> 00:16:34,680 Paradigmaverschuivingen gebeuren niet meteen. 205 00:16:34,760 --> 00:16:38,560 Een opeenstapeling van bewijzen betwist een oud paradigma… 206 00:16:38,640 --> 00:16:41,600 …en opent mensen de ogen voor nieuwe mogelijkheden. 207 00:16:41,680 --> 00:16:43,680 Dat is wat we nu in Amerika zien. 208 00:16:46,720 --> 00:16:50,960 Wat hier in White Sands is ontdekt, is deel van een veel groter verhaal… 209 00:16:51,040 --> 00:16:55,320 …een wereldwijd verhaal dat ik al meer dan 30 jaar onderzoek. 210 00:16:55,400 --> 00:17:00,000 Om de mist van geheugenverlies rond ons verre verleden te verwijderen… 211 00:17:00,080 --> 00:17:03,520 …moeten we veel dieper kijken en veel verder teruggaan… 212 00:17:03,600 --> 00:17:06,240 …dan we ooit hebben gedaan, hier in Amerika… 213 00:17:06,320 --> 00:17:11,000 …waar elke ontdekking de tijdlijn van de prehistorie weer doet opschuiven. 214 00:17:15,600 --> 00:17:16,920 Nieuwe ontdekkingen… 215 00:17:18,920 --> 00:17:21,920 …die niet alleen gevolgd worden door archeologen. 216 00:17:32,280 --> 00:17:33,720 Dus, Keanu… 217 00:17:33,800 --> 00:17:36,240 - Graham. - Even over het verleden. 218 00:17:36,880 --> 00:17:40,200 {\an8}Waarom is het verleden belangrijk voor jou? 219 00:17:40,920 --> 00:17:42,680 Nou, weet je… 220 00:17:43,240 --> 00:17:46,200 Ik herinner me dat ik als kind al nieuwsgierig was. 221 00:17:46,280 --> 00:17:48,200 En nu, als volwassene… 222 00:17:48,280 --> 00:17:52,040 …komt het neer op de vraag, een fundamenteel gevoel van… 223 00:17:53,400 --> 00:17:54,600 …wie zijn wij? 224 00:17:54,680 --> 00:17:59,920 Ja. En wat mij drijft op m'n zoektocht van meer dan 30 jaar… 225 00:18:00,840 --> 00:18:03,240 …is een soort bron proberen te vinden. 226 00:18:03,320 --> 00:18:04,560 Bron van wat? 227 00:18:05,080 --> 00:18:06,760 De bron van wie we zijn. 228 00:18:06,840 --> 00:18:09,840 - En de tijdlijn… - De tijdlijn klopt niet. 229 00:18:09,920 --> 00:18:15,080 Daarom waren die voetafdrukken in White Sands zo belangrijk voor me. 230 00:18:15,160 --> 00:18:18,120 Volgens mij is 23.000 jaar nog maar het begin. 231 00:18:18,200 --> 00:18:22,560 - We zullen veel verder teruggaan. - Ja, dat gevoel heb ik ook. 232 00:18:22,640 --> 00:18:27,640 En we beginnen ons verloren verleden nog maar net te herontdekken. 233 00:18:28,400 --> 00:18:32,560 En in zekere zin is Amerika de plek waar dat verhaal zich afspeelt. 234 00:18:32,640 --> 00:18:34,680 Dat is een boeiend idee. 235 00:18:36,880 --> 00:18:39,240 Ik denk dat je op zoek bent… 236 00:18:39,320 --> 00:18:43,400 …om te informeren en te zorgen voor begrip misschien. 237 00:18:43,480 --> 00:18:46,600 Het probleem met Amerika is… 238 00:18:47,120 --> 00:18:51,320 …dat we zo veel van ons verleden vergeten zijn. 239 00:18:51,400 --> 00:18:55,000 En mijn rol, als je dat zo kunt noemen… 240 00:18:55,080 --> 00:18:59,000 …is proberen die verloren herinneringen terug te halen. 241 00:18:59,080 --> 00:19:03,160 Als ik zo aan het verleden denk, klinkt het spannend. 242 00:19:03,240 --> 00:19:07,000 Absoluut. Voor mij draait het verleden om mysterie. 243 00:19:07,080 --> 00:19:09,920 Niet wat we wel weten, maar wat we niet weten. 244 00:19:10,000 --> 00:19:12,840 De enorme gebieden die nog niet zijn verkend. 245 00:19:12,920 --> 00:19:16,080 De mogelijkheden die nog niet zijn onderzocht. 246 00:19:21,560 --> 00:19:24,720 We moeten specifiek op zoek gaan naar bewijzen… 247 00:19:24,800 --> 00:19:27,640 …op plaatsen waar we nog niet hebben gezocht. 248 00:19:29,400 --> 00:19:33,360 In de ijstijd was het noorden van Noord-Amerika een bevroren woestenij. 249 00:19:33,440 --> 00:19:37,440 De plekken waar we moeten zoeken, zijn in de buurt van de tropen. 250 00:19:37,520 --> 00:19:38,560 Bij de evenaar. 251 00:19:38,640 --> 00:19:42,200 Warme, aangename, voedselrijke, gastvrije plekken. 252 00:19:43,560 --> 00:19:45,360 Zelfs een uitgestrekt gebied… 253 00:19:45,440 --> 00:19:49,160 …dat lang werd beschouwd als een archeologische woestenij… 254 00:19:50,760 --> 00:19:55,400 …maar waar wonderlijke geheimen van ons verleden nu aan het licht komen. 255 00:19:57,480 --> 00:19:59,240 Dit is de Amazone. 256 00:19:59,320 --> 00:20:03,360 DE AMAZONE 257 00:20:03,440 --> 00:20:07,080 Dat is meer dan zes miljoen vierkante kilometer land… 258 00:20:07,160 --> 00:20:10,520 …dat nog onder het bladerdak van het regenwoud ligt. 259 00:20:12,600 --> 00:20:17,520 Dat immense landoppervlak is een enorm mysterie… 260 00:20:17,600 --> 00:20:19,880 …in het verhaal van de mens. 261 00:20:19,960 --> 00:20:24,600 En langzamerhand beginnen we te beseffen hoe immens dat mysterie echt is. 262 00:20:26,360 --> 00:20:30,080 Decennialang was de dominante visie van archeologen… 263 00:20:30,160 --> 00:20:32,520 …dat de enige historische bewoners hier… 264 00:20:32,600 --> 00:20:36,240 …kleine seminomadische stammen van jagers-verzamelaars waren… 265 00:20:36,960 --> 00:20:40,240 …net als diegenen die nu nog in het regenwoud overleven. 266 00:20:42,440 --> 00:20:45,640 Maar ik denk dat de dominante visie verkeerd is. 267 00:20:53,240 --> 00:20:57,120 Ik trek naar het uiterste westen van Brazilië, naar de staat Acre. 268 00:20:58,120 --> 00:21:03,680 Het Amazonebekken is lang bedekt geweest door uitdijend regenwoud… 269 00:21:05,920 --> 00:21:11,480 …tot grote oppervlaktes werden afgebrand om plaats te maken voor veeboerderijen. 270 00:21:15,480 --> 00:21:21,640 Naar het Amazoneregenwoud komen is zowel opwindend als deprimerend. 271 00:21:23,720 --> 00:21:26,720 De hoeveelheid ontbost land… 272 00:21:26,800 --> 00:21:30,960 …is een moderne ramp zonder makkelijke oplossing. 273 00:21:32,440 --> 00:21:37,600 Maar de ontboste stroken land hebben tot iets geleid wat niemand had verwacht. 274 00:21:42,840 --> 00:21:45,080 {\an8}Ik ben hier voor dr. Alceu Ranzi… 275 00:21:46,520 --> 00:21:51,320 …een paleogeograaf die de ijstijddieren in de Amazone heeft bestudeerd. 276 00:21:56,240 --> 00:22:01,280 Hij wil me bewijs van een mysterie laten zien dat nog steeds niet is opgelost. 277 00:22:13,680 --> 00:22:14,720 Achtbaan. 278 00:22:23,040 --> 00:22:26,920 Hierboven kun je de aanhoudende verwoesting niet missen. 279 00:22:31,000 --> 00:22:34,800 - Je kunt zien hoeveel er al ontbost is. - Heel veel. 280 00:22:36,280 --> 00:22:40,080 Over twintig jaar zal al het bos verdwenen zijn. 281 00:22:40,880 --> 00:22:45,360 Maar de ontbossing werpt een beetje licht op een groot mysterie. 282 00:22:46,760 --> 00:22:50,440 In 1986 vloog dr. Ranzi over deze regio… 283 00:22:50,520 --> 00:22:53,360 …toen hij een glimp opving van iets onverwachts. 284 00:22:54,600 --> 00:22:58,960 Ik kwam in Rio Branco aan met een commercieel vliegtuig. 285 00:22:59,040 --> 00:23:00,640 Ik zat bij het raam. 286 00:23:01,440 --> 00:23:04,600 Ik keek naar de omgeving, zoals nu. 287 00:23:04,680 --> 00:23:06,760 En toen zag ik een grote cirkel. 288 00:23:15,080 --> 00:23:16,640 Mijn God. Wat is dit? 289 00:23:17,560 --> 00:23:21,680 Het vliegtuig was zo snel. Het was alweer verdwenen. 290 00:23:24,040 --> 00:23:25,680 Hij besefte het nog niet… 291 00:23:25,760 --> 00:23:29,040 …maar in die paar seconden had dr. Ranzi iets gezien… 292 00:23:29,120 --> 00:23:32,200 …dat, als onze oude ideeën over de Amazone waar zijn… 293 00:23:32,280 --> 00:23:34,160 …gewoon niet zou mogen bestaan. 294 00:23:36,320 --> 00:23:37,520 - Wauw. - Ja. 295 00:23:38,800 --> 00:23:40,800 Reusachtige geometrische vormen… 296 00:23:41,600 --> 00:23:43,800 …maar liefst 300 meter in doorsnede… 297 00:23:44,960 --> 00:23:48,280 …gevormd door greppels en grote hopen aarde… 298 00:23:49,240 --> 00:23:51,120 …nu bekend als geogliefen. 299 00:23:52,880 --> 00:23:57,400 - Fantastisch ontwerp. Mijn God. - Fantastisch ontwerp. En zo groot. 300 00:23:57,480 --> 00:24:00,600 - En reusachtig. - Echt reusachtig. 301 00:24:04,360 --> 00:24:06,720 - Prachtig. Prachtig ding. - Prachtig. 302 00:24:09,320 --> 00:24:13,680 Wat ik zie, is een vierkant omgeven door een ovaal. 303 00:24:14,560 --> 00:24:16,000 Kijk. Nog één. 304 00:24:18,080 --> 00:24:19,920 - Ze zijn overal. - Overal. 305 00:24:20,920 --> 00:24:22,000 Hier nog één. 306 00:24:22,880 --> 00:24:23,960 Hier nog één. 307 00:24:24,880 --> 00:24:27,000 Wauw. Ongelooflijk. 308 00:24:31,480 --> 00:24:35,960 De perfecte geometrie is alleen zichtbaar van honderden meters hoog. 309 00:24:36,880 --> 00:24:39,800 En toch is dit allemaal gemaakt… 310 00:24:39,880 --> 00:24:42,880 …door mensen met hun voeten stevig op de grond. 311 00:24:45,600 --> 00:24:49,440 Bij mij roept dit een gevoel van diep respect op. 312 00:24:52,880 --> 00:24:57,240 Hoe hadden zij het perspectief om te weten hoe het er van bovenaf uitzag? 313 00:24:59,440 --> 00:25:00,800 Het is indrukwekkend. 314 00:25:00,880 --> 00:25:05,400 Ik heb veel tempels bezocht, piramides en heilige plaatsen in de hele wereld… 315 00:25:05,480 --> 00:25:08,040 …en dit geeft me een heel bijzonder gevoel. 316 00:25:08,560 --> 00:25:10,280 Heel bijzonder. 317 00:25:13,600 --> 00:25:16,240 Ik bedoel, ik vind het ontroerend. 318 00:25:18,520 --> 00:25:21,120 Ik kijk naar iets majestueus. 319 00:25:27,480 --> 00:25:31,640 Het was alsof het gordijn van de Mona Lisa werd weggetrokken. 320 00:25:31,720 --> 00:25:35,000 Plots zag ik iets waarvan ik niet wist dat het er was… 321 00:25:35,080 --> 00:25:37,880 …en ik werd er heel emotioneel van. 322 00:25:42,640 --> 00:25:45,640 Het was alsof de ouden me rechtstreeks aanspraken. 323 00:25:45,720 --> 00:25:50,120 'Kijk eens wat we konden doen. Onderschat ons niet. 324 00:25:50,880 --> 00:25:52,520 We waren wetenschappers.' 325 00:25:57,640 --> 00:26:02,360 Toen je archeologen hier voor het eerst over vertelde, wat zeiden ze dan? 326 00:26:02,440 --> 00:26:07,240 De eerste was een beroemde archeologe. Ik liet haar de foto zien. 327 00:26:07,760 --> 00:26:13,560 Ze keek ernaar en zei: 'Waar is dit? In de Amazone? Dat is onmogelijk.' 328 00:26:14,320 --> 00:26:19,280 'Onmogelijk? Kijk naar de foto. Help me. Ik weet niet wat dit is.' 329 00:26:22,760 --> 00:26:25,440 Het onweerlegbare bewijs ligt verspreid… 330 00:26:25,520 --> 00:26:28,080 …over een gebied zo groot als West Virginia. 331 00:26:32,400 --> 00:26:37,080 Eerst dacht men dat deze heuvels verdedigingsmuren konden zijn. 332 00:26:39,160 --> 00:26:41,680 Maar er is geen bewijs van oorlogvoering. 333 00:26:41,760 --> 00:26:45,840 En de greppels liggen binnen de wallen, dus het zijn geen grachten. 334 00:26:48,440 --> 00:26:51,800 En niks bewijst dat ze als nederzettingen werden gebruikt. 335 00:26:56,800 --> 00:27:01,320 Speculatie is niet te vermijden als we naar de Amazonegeogliefen kijken. 336 00:27:01,400 --> 00:27:07,360 Er zijn geen schriftelijke documenten waarin staat waarom ze werden gemaakt. 337 00:27:09,840 --> 00:27:13,760 Hoeveel denk je dat er in het hele gebied zijn? 338 00:27:15,520 --> 00:27:16,800 - Duizenden. - Duizenden? 339 00:27:16,880 --> 00:27:20,160 - Duizenden. - Oké. 340 00:27:24,720 --> 00:27:26,520 Het roept veel vragen op. 341 00:27:27,040 --> 00:27:29,800 Hoe oud zijn deze geometrische grondwerken? 342 00:27:30,800 --> 00:27:34,600 Zijn ze ouder dan het regenwoud dat ze zo lang verborgen hield? 343 00:27:39,520 --> 00:27:43,400 Hoe groot was de groep arbeiders die ze heeft gemaakt? 344 00:27:46,240 --> 00:27:50,040 En welke vaardigheden waren nodig om de werken met succes te leiden? 345 00:27:52,040 --> 00:27:55,680 Dit is geen nieuw werk. Deze mensen wisten al wat ze deden. 346 00:27:55,760 --> 00:27:57,720 Ze hebben het vaker gedaan. 347 00:27:58,840 --> 00:28:03,000 Ik zou willen weten wat er in hun hoofd omging toen ze dit maakten. 348 00:28:04,320 --> 00:28:05,880 Al die moeite en energie. 349 00:28:12,520 --> 00:28:15,320 De geogliefen zijn een fascinerend mysterie… 350 00:28:15,800 --> 00:28:18,280 …waar veel onderzoekers mee worstelen. 351 00:28:25,000 --> 00:28:28,800 Terug op de grond ontmoeten we professor Martti Pärssinen… 352 00:28:28,880 --> 00:28:32,360 …archeoloog en antropoloog aan de Universiteit van Helsinki… 353 00:28:34,280 --> 00:28:38,920 …die samen met dr. Ranzi al twee decennia op zoek is naar antwoorden. 354 00:28:41,360 --> 00:28:45,960 We zien hier duidelijk een enorm fenomeen, niet iets kleins. 355 00:28:46,040 --> 00:28:48,640 Daaruit blijkt kennis van geometrie… 356 00:28:49,760 --> 00:28:53,040 …en ook een hoog niveau van organisatie. 357 00:28:53,640 --> 00:28:56,800 Ja. Veel van die werken zijn namelijk zo ingewikkeld… 358 00:28:56,880 --> 00:29:02,080 {\an8}…dat je vooraf moet plannen hoe je het gaat doen en hoe je het gaat organiseren. 359 00:29:06,960 --> 00:29:10,000 Na honderden geogliefen te hebben onderzocht… 360 00:29:10,080 --> 00:29:13,640 …heeft professor Pärssinen een belangrijk bewijsstuk ontdekt… 361 00:29:14,560 --> 00:29:18,560 …dat verwijst naar het soort samenleving dat deze structuren bouwde. 362 00:29:20,720 --> 00:29:25,840 Oude verhoogde wegen die veel geogliefen met elkaar verbinden. 363 00:29:29,160 --> 00:29:31,160 In dit gebied zijn veel wegen. 364 00:29:31,240 --> 00:29:36,720 Jagers en verzamelaars leggen geen wegen aan. Daar hebben ze geen behoefte aan. 365 00:29:36,800 --> 00:29:42,000 Het moet een samenleving zijn met een veel hoger niveau van denken. 366 00:29:42,080 --> 00:29:48,120 En ook onderlinge relaties. Het is dus een complexe samenleving. 367 00:29:48,200 --> 00:29:51,440 - Dit had u niet verwacht in de Amazone. - Nee. 368 00:29:51,520 --> 00:29:54,920 Het was een enorme verrassing voor ons. 369 00:29:57,320 --> 00:30:00,040 Om meer te weten te komen over de bouwers… 370 00:30:00,120 --> 00:30:04,840 …legt professor Pärssinens team de gebieden rond de geogliefen bloot… 371 00:30:04,920 --> 00:30:07,200 …waaronder dit gebied, Tequinho. 372 00:30:09,000 --> 00:30:13,400 Vertel eens wat u op archeologisch vlak in de grondwerken vindt. 373 00:30:13,480 --> 00:30:18,280 Bij Tequinho hebben we 40.000 keramiekscherven gevonden. 374 00:30:20,760 --> 00:30:23,600 Deze scherven waren zo'n 2000 jaar oud. 375 00:30:24,200 --> 00:30:28,880 De grondwerken zelf zouden dateren van zo'n 2500 jaar geleden. 376 00:30:28,960 --> 00:30:32,480 Maar het aardewerk was verrassend verfijnd. 377 00:30:33,480 --> 00:30:36,640 - Het meeste is van hoge kwaliteit. - Oké. 378 00:30:36,720 --> 00:30:41,600 - En het is polychrome keramiek. - Oké. Polychroom is dus vrij geavanceerd? 379 00:30:41,680 --> 00:30:46,760 Ja, polychrome keramiek wordt beschouwd als een kenmerk van beschaving. 380 00:30:49,480 --> 00:30:53,160 De veelkleurige keramiek wijst op een onverwachte parallel… 381 00:30:54,120 --> 00:30:56,240 …met een andere verre cultuur… 382 00:30:56,320 --> 00:30:58,920 …bekend om hun grondige geometrische kennis. 383 00:31:00,440 --> 00:31:01,880 De oude Grieken. 384 00:31:03,560 --> 00:31:06,320 Doorgaans zeggen historici en archeologen… 385 00:31:06,400 --> 00:31:09,840 …dat de Grieken bij de eersten waren die geometrie creëerden… 386 00:31:09,920 --> 00:31:12,600 …maar dat moeten we duidelijk herbekijken. 387 00:31:12,680 --> 00:31:17,920 Inderdaad, want deze geogliefencultuur dateert uit precies dezelfde tijd… 388 00:31:18,000 --> 00:31:21,600 …als de archeologische periode in de Griekse cultuur… 389 00:31:21,680 --> 00:31:24,760 …die de geometrische periode wordt genoemd. 390 00:31:24,840 --> 00:31:27,720 {\an8}OUD-GRIEKS - OUD-AMAZONIAANS 391 00:31:27,800 --> 00:31:31,760 {\an8}Dat twee culturen zo ver van elkaar geometrische kunst maakten… 392 00:31:31,840 --> 00:31:35,080 {\an8}…en rond dezelfde tijd verfijnd aardewerk produceerden… 393 00:31:35,600 --> 00:31:37,320 {\an8}…lijkt meer dan toeval. 394 00:31:40,760 --> 00:31:42,280 {\an8}Het is fascinerend… 395 00:31:42,360 --> 00:31:46,560 …deze parallelle ontwikkeling van ideeën tussen niet-verbonden culturen. 396 00:31:48,000 --> 00:31:52,280 Ik zeg niet dat de Grieken en de Amazoniërs contact met elkaar hadden. 397 00:31:53,840 --> 00:31:59,760 Maar misschien deelden ze geërfde kennis van een veel oudere beschaving… 398 00:32:00,920 --> 00:32:03,560 …die heel lang geleden over de aarde reisde… 399 00:32:04,320 --> 00:32:07,280 …en overal sporen van z'n wijsheid achterliet. 400 00:32:09,080 --> 00:32:11,960 De verklaring van de archeologie is: 401 00:32:12,040 --> 00:32:14,800 'We hebben als mensen allemaal dezelfde geest… 402 00:32:14,880 --> 00:32:17,880 …en dus gaan we allemaal dezelfde dingen doen.' 403 00:32:17,960 --> 00:32:22,720 {\an8}Dat ze dat tegelijkertijd deden op ver uit elkaar liggende locaties… 404 00:32:23,240 --> 00:32:25,840 …wordt verklaard door die gedeelde neurologie. 405 00:32:25,920 --> 00:32:28,200 Maar dat gaat er bij mij niet in. 406 00:32:29,960 --> 00:32:33,520 Het is duidelijk dat dit ontwerp een achtergrond moet hebben. 407 00:32:33,600 --> 00:32:36,880 Dit is niet iets wat plots uit het niets verschijnt. 408 00:32:36,960 --> 00:32:41,040 Dus hoever kun je teruggaan in de prehistorie van dit gebied? 409 00:32:41,120 --> 00:32:44,160 En is er bewijs dat deze plekken speciaal waren… 410 00:32:44,240 --> 00:32:47,640 …voordat de geogliefen daar werden geplaatst? 411 00:32:47,720 --> 00:32:52,120 Dat is een goede vraag, want we hebben tot een meter uitgegraven… 412 00:32:52,200 --> 00:32:55,200 …en daarna verdween de keramiek. 413 00:32:55,280 --> 00:32:58,840 Maar toen merkte ik dat de houtskool doorging. 414 00:32:59,640 --> 00:33:02,240 We gingen steeds verder naar beneden… 415 00:33:02,320 --> 00:33:06,640 …en toen begonnen we monsters van radioactieve koolstof te nemen… 416 00:33:06,720 --> 00:33:10,840 …en uiteindelijk ontdekten we dat veel van deze sites… 417 00:33:10,920 --> 00:33:14,360 …er 10.000 jaar geleden al waren. 418 00:33:15,400 --> 00:33:18,400 Mijn hemel. Wauw. Uit het verre verleden. 419 00:33:18,480 --> 00:33:20,800 - Uit het verre verleden. - Fascinerend. 420 00:33:22,400 --> 00:33:23,520 2500 JAAR GELEDEN 421 00:33:23,600 --> 00:33:28,040 Dus 10.000 jaar geleden, niet lang na het einde van de ijstijd… 422 00:33:28,120 --> 00:33:29,320 10.000 JAAR GELEDEN 423 00:33:29,400 --> 00:33:31,160 …hadden deze sites wellicht… 424 00:33:31,240 --> 00:33:34,840 …al een grote betekenis voor de mensen die ze bezochten. 425 00:33:36,320 --> 00:33:38,200 Dat wordt weer wat duidelijker. 426 00:33:38,280 --> 00:33:42,560 Dus waar we nu naar kijken, is eigenlijk de jongste incarnatie… 427 00:33:42,640 --> 00:33:45,560 …van een langdurige samenwerking met het land… 428 00:33:45,640 --> 00:33:47,360 …een heel langlopend project. 429 00:33:48,880 --> 00:33:52,200 We hebben bewijs van een goed georganiseerde, verfijnde… 430 00:33:52,280 --> 00:33:56,960 …inheemse beschaving, die alles deed wat een hoge beschaving doet. 431 00:33:58,640 --> 00:34:01,080 Dit onderzoek is echt baanbrekend… 432 00:34:01,160 --> 00:34:04,000 …voor ons groeiende begrip van de geschiedenis van de mens. 433 00:34:06,920 --> 00:34:10,640 We moeten al onze ideeën over de oude Amazone herbekijken… 434 00:34:10,720 --> 00:34:13,640 …en al onze ideeën over oude beschavingen. 435 00:34:13,720 --> 00:34:17,760 Dit is een van de boeiendste ontdekkingen van de afgelopen 100 jaar. 436 00:34:17,840 --> 00:34:19,560 Het is echt heel bijzonder. 437 00:34:24,600 --> 00:34:26,840 En het werk is nog lang niet voorbij. 438 00:34:28,480 --> 00:34:33,000 We zijn ons nu bewust van een fenomeen dat we 20 jaar terug niet kenden. 439 00:34:33,080 --> 00:34:39,240 De volgende vraag is: hoeveel zijn het er? Hoeveel van die grondwerken bestaan er? 440 00:34:42,760 --> 00:34:47,480 Tot nu toe zijn er in Acre alleen al ruim 1000 geogliefen ontdekt. 441 00:34:53,080 --> 00:34:55,200 Dertien kilometer van het vliegveld… 442 00:34:55,720 --> 00:34:58,560 …hoopt professor Pärssinen er nog meer te vinden… 443 00:34:58,640 --> 00:35:00,720 …in een onverkend deel van het bos… 444 00:35:00,800 --> 00:35:04,480 …in de buurt van een geoglief die Fazenda Cipoal heet. 445 00:35:07,160 --> 00:35:11,440 Ons inzicht stopte aan de rand van het bos… 446 00:35:11,520 --> 00:35:13,720 …en nu willen we weten wat daar is. 447 00:35:16,920 --> 00:35:19,200 Om te zien wat er onder de bomen zit… 448 00:35:19,280 --> 00:35:22,840 …vertrouwt het team op een technologie die erdoorheen kijkt. 449 00:35:24,320 --> 00:35:25,320 LiDAR. 450 00:35:27,040 --> 00:35:32,080 Met dit systeem kunnen we de vegetatie verwijderen… 451 00:35:32,160 --> 00:35:35,240 …en zien we wat er in de bodem zit. 452 00:35:35,320 --> 00:35:39,280 Op die manier krijgen we een nauwkeurig beeld van de topografie. 453 00:35:40,960 --> 00:35:43,760 Met LiDAR zie je wat er onder het bladerdak zit… 454 00:35:43,840 --> 00:35:45,840 …zonder bomen te vernietigen. 455 00:35:46,440 --> 00:35:49,960 Je hoeft het regenwoud niet af te branden of te vernietigen. 456 00:35:51,640 --> 00:35:54,560 Fabio De Novaes Filho gaat mee op zoek. 457 00:35:54,640 --> 00:35:58,560 Hij onderzoekt het bos met zijn drone met LiDAR-systeem. 458 00:35:59,560 --> 00:36:02,120 We gaan op 80 meter hoogte vliegen. 459 00:36:02,200 --> 00:36:03,200 {\an8}ONDERZOEKER 460 00:36:03,280 --> 00:36:08,640 {\an8}Misschien kunnen we ongeveer 100 tot 200 punten per vierkante meter hebben. 461 00:36:08,720 --> 00:36:12,600 - Dat is uitstekend. - De topografie zal heel nauwkeurig zijn. 462 00:36:27,560 --> 00:36:30,680 Het apparaat vuurt tussen de bladeren laserstralen af… 463 00:36:30,760 --> 00:36:32,880 …die hoogteverschillen detecteren. 464 00:36:36,240 --> 00:36:39,840 Met die gegevens wordt een 3D-kaart van het landschap gemaakt… 465 00:36:39,920 --> 00:36:42,160 …die afwijkingen aan het licht brengt. 466 00:36:43,560 --> 00:36:46,600 Deze drones zijn een revolutie voor de archeologie. 467 00:36:53,800 --> 00:36:57,160 Terwijl het team kijkt wat er onder het bladerdak schuilt… 468 00:36:57,240 --> 00:36:59,080 …onderzoek ik een andere vraag. 469 00:37:01,920 --> 00:37:04,720 Waarom werden de geogliefen eigenlijk gebouwd? 470 00:37:07,520 --> 00:37:12,240 Uit archeologische opgravingen valt niet af te leiden waarom ze werden gemaakt. 471 00:37:12,760 --> 00:37:16,160 Maar de inheemse bevolking hier heeft kennis en herinneringen… 472 00:37:16,240 --> 00:37:20,960 …die licht kunnen werpen op de betekenis van deze opmerkelijke grondwerken. 473 00:37:25,840 --> 00:37:30,520 Bij de geoglief Jaco Sá ontmoet ik een van z'n verzorgers. 474 00:37:34,720 --> 00:37:39,520 {\an8}Antônio Apurinã behoort tot het Apurinã-volk en werkt voor FUNAI… 475 00:37:39,600 --> 00:37:42,520 …het Braziliaanse agentschap voor inheemse zaken. 476 00:37:43,920 --> 00:37:49,280 De Apurinã zijn een volk waarvan de oorsprong nauw verbonden is… 477 00:37:50,200 --> 00:37:53,000 …met de natuur, met de aarde. 478 00:37:53,080 --> 00:37:57,960 Wat is de mening van de Apurinã over deze constructies? 479 00:37:58,040 --> 00:37:59,520 Wat voel jij hier? 480 00:37:59,600 --> 00:38:01,920 Ik sta op een plek… 481 00:38:04,200 --> 00:38:07,320 …waarvoor ik het allergrootste respect heb. 482 00:38:08,520 --> 00:38:11,680 Voor ons is het een heilige plek. 483 00:38:11,760 --> 00:38:16,080 Het is niet gemaakt voor oorlog. Het is niet gemaakt voor verdediging. 484 00:38:16,160 --> 00:38:21,200 Het is gemaakt om iets cultureels uit te drukken. 485 00:38:24,040 --> 00:38:27,080 Als de geometrische vormen geen praktische functie hebben… 486 00:38:27,160 --> 00:38:31,440 …suggereert de enorme inspanning om ze te maken een hoger doel. 487 00:38:33,320 --> 00:38:37,000 Misschien zit er een aanwijzing in de spirituele tradities van de Apurinã. 488 00:38:37,720 --> 00:38:42,080 Dus we beschouwen dit hier… 489 00:38:42,160 --> 00:38:47,960 …als een cirkel van de Apurinã… 490 00:38:48,040 --> 00:38:54,160 …om te dansen en hulde te brengen aan een overleden leider, een sjamaan… 491 00:38:54,680 --> 00:38:57,680 …een belangrijke overleden persoon uit het dorp. 492 00:39:01,600 --> 00:39:06,160 We beschouwen dit als een ruimte die ons verwelkomt… 493 00:39:06,880 --> 00:39:13,040 …zodra we de materiële wereld hebben verlaten. 494 00:39:16,000 --> 00:39:18,400 Dit is een visie die heel sterk leeft… 495 00:39:18,480 --> 00:39:21,800 …bij inheemse Amazoneculturen, tot op de dag van vandaag. 496 00:39:21,880 --> 00:39:28,440 Dat na onze dood onze ziel een reis maakt, om in het hiernamaals verder te leven. 497 00:39:30,120 --> 00:39:35,280 Dat idee vind je over de hele wereld en er werden structuren gecreëerd… 498 00:39:35,360 --> 00:39:37,920 …voor de reis van de ziel na de dood. 499 00:39:40,200 --> 00:39:43,400 Neem nu het voorbeeld van de piramides. 500 00:39:44,080 --> 00:39:50,400 Ik ken geen enkele piramidale structuur in de wereld die niet verbonden is… 501 00:39:50,480 --> 00:39:54,720 …met het idee van de dood en de reis van de ziel naar het hiernamaals. 502 00:39:56,320 --> 00:39:59,880 Dat is vooral duidelijk bij de oude Egyptische piramides… 503 00:39:59,960 --> 00:40:05,200 …maar het is net zo duidelijk bij de piramides in Amerika en in Mexico. 504 00:40:07,520 --> 00:40:10,000 Het is interessant om van Antônio te horen… 505 00:40:10,080 --> 00:40:13,040 …dat de Amazonegeogliefen wellicht eenzelfde doel hadden… 506 00:40:13,120 --> 00:40:17,480 …voor de mensen die ze duizenden jaren geleden hebben gemaakt. 507 00:40:25,000 --> 00:40:29,560 Op het vliegveld is het tijd om te kijken of ons LiDAR-onderzoek… 508 00:40:29,640 --> 00:40:33,840 …onder het bladerdak nog meer van deze heilige plaatsen heeft ontdekt. 509 00:40:35,240 --> 00:40:37,680 Fabio, vertel ons wat je hebt gevonden. 510 00:40:38,360 --> 00:40:43,920 We hebben het gebied onderzocht met de LiDAR. Zie je de bomen? 511 00:40:44,000 --> 00:40:44,840 Ja. 512 00:40:48,160 --> 00:40:49,160 En nu… 513 00:40:50,480 --> 00:40:53,240 - Wauw. Ongelooflijk. - Wauw. 514 00:41:21,880 --> 00:41:24,760 {\an8}Ondertiteld door: Mireille Van Overmeiren