1
00:00:11,720 --> 00:00:15,280
Πρέπει να επανεξετάσουμε
την προϊστορία του Νησιού του Πάσχα.

2
00:00:18,200 --> 00:00:20,760
Όχι απλώς να δεχτούμε ό,τι μας λένε.

3
00:00:24,480 --> 00:00:28,680
{\an8}Η κάτοικος του νησιού και αρχαιολόγος
δρ Σόνια Χάοα Καρντινάλι

4
00:00:28,760 --> 00:00:33,000
{\an8}έχει αφιερώσει σχεδόν 50 χρόνια
στην ανάκτηση της χαμένης ιστορίας του,

5
00:00:35,080 --> 00:00:38,880
όχι μελετώντας τα μοάι
ή τους αρχαίους οικισμούς,

6
00:00:38,960 --> 00:00:42,000
αλλά ερευνώντας ενδελεχώς τα φυτά του.

7
00:00:42,960 --> 00:00:47,240
Σόνια, απ' ό,τι καταλαβαίνω,
σε ενδιαφέρει ιδιαίτερα η βοτανολογία,

8
00:00:47,320 --> 00:00:48,920
αλλά είσαι και αρχαιολόγος.

9
00:00:49,000 --> 00:00:52,120
Ναι. Το πιο σημαντικό για μένα

10
00:00:52,200 --> 00:00:55,560
είναι να καταλάβω τους ανθρώπους,

11
00:00:56,360 --> 00:00:58,840
να καταλάβω πώς έφτασαν οι άνθρωποι,

12
00:00:58,920 --> 00:01:02,800
να καταλάβω πώς προσαρμόστηκαν
οι άνθρωποι στο νησί,

13
00:01:03,400 --> 00:01:08,680
επειδή ως άνθρωποι, δεν μπορούμε
να κάνουμε τίποτα χωρίς τα φυτά.

14
00:01:12,040 --> 00:01:15,360
Στη λεκάνη ενός από τα σβησμένα
ηφαίστεια του Ράπα Νούι,

15
00:01:15,440 --> 00:01:18,040
η δρ Καρντινάλι
και οι συνάδελφοί της ψάχνουν

16
00:01:18,120 --> 00:01:21,040
τα πρώτα τεκμήρια
μη γηγενών φυτών ή καλλιεργειών

17
00:01:21,880 --> 00:01:24,040
που πρέπει να έφεραν εδώ άνθρωποι.

18
00:01:25,960 --> 00:01:29,040
Τι λένε τα φυτά
για το πότε έζησαν άνθρωποι στο νησί;

19
00:01:29,120 --> 00:01:34,400
Από τη μελέτη των διαφορετικών τροφίμων
που έχουμε, το αποτέλεσμα έδωσε…

20
00:01:34,480 --> 00:01:35,720
Ναι.

21
00:01:36,360 --> 00:01:37,200
…η μπανάνα.

22
00:01:39,360 --> 00:01:43,760
Βρήκαν ότι η μπανάνα
ήταν στο νησί πριν από 3.000 χρόνια.

23
00:01:43,840 --> 00:01:48,520
Δηλαδή, οι μπανάνες είναι στο Ράπα Νούι
τουλάχιστον 3.000 χρόνια;

24
00:01:48,600 --> 00:01:49,600
Ναι.

25
00:01:52,640 --> 00:01:54,960
Και δεν ήρθαν εδώ μόνες τους.

26
00:01:56,440 --> 00:01:59,120
Δεν τις έφεραν τα πουλιά.

27
00:01:59,200 --> 00:02:01,320
Δεν τις έφερε η θάλασσα.

28
00:02:01,400 --> 00:02:05,920
Η μπανάνα φυτεύεται από κάποιον άνθρωπο.

29
00:02:07,440 --> 00:02:10,400
Γι' αυτό λοιπόν κι εκείνη λέει

30
00:02:10,480 --> 00:02:16,240
ότι στο Ράπα Νούι οι άνθρωποι
έφτασαν σε διαφορετική περίοδο.

31
00:02:16,320 --> 00:02:17,160
Ναι.

32
00:02:17,240 --> 00:02:21,600
Κι αυτό είναι μεγάλη έκπληξη για όλους.
Αλλάζει κάπως την ιστορία.

33
00:02:21,680 --> 00:02:23,880
Αλλάζει πολύ την ιστορία.

34
00:02:23,960 --> 00:02:25,720
Το χώμα δεν λέει ψέματα.

35
00:02:26,320 --> 00:02:27,800
Όχι, λέει την αλήθεια.

36
00:02:27,880 --> 00:02:33,240
Δεν πιστεύαμε ότι η μπανάνα
ήταν τόσο σημαντική.

37
00:02:36,840 --> 00:02:41,840
Η δρ Καρντινάλι χρονολόγησε
σε μικρά απομεινάρια μπανανιών,

38
00:02:42,600 --> 00:02:45,680
και μετέθεσε την άφιξη ανθρώπων
στο Ράπα Νούι

39
00:02:46,240 --> 00:02:48,640
περίπου 2.000 χρόνια πιο πίσω.

40
00:02:52,720 --> 00:02:55,720
Άρα, τα φυτά βοηθούν
να πάμε πίσω το χρονοδιάγραμμα.

41
00:02:56,320 --> 00:02:59,400
Και μπορεί να είναι
παλιότερη των 3.000 ετών.

42
00:02:59,480 --> 00:03:04,760
Δεν ξέρουμε. Αλλά γι' αυτό πρέπει
να συνεχίσουμε να μελετάμε.

43
00:03:04,840 --> 00:03:05,800
Ασφαλώς.

44
00:03:08,200 --> 00:03:10,160
Δεδομένων των νέων στοιχείων,

45
00:03:10,240 --> 00:03:13,320
η προϊστορία του Ράπα Νούι
πρέπει να αναθεωρηθεί.

46
00:03:14,560 --> 00:03:19,360
Τα ευρήματα της δρα Καρντινάλι δείχνουν
ότι οι Πολυνήσιοι έφτασαν στο νησί

47
00:03:19,440 --> 00:03:21,560
πολύ νωρίτερα απ' όσο δεχόμαστε.

48
00:03:22,320 --> 00:03:26,720
Αλλά βάσει των προφορικών παραδόσεων
των Ράπα Νούι, υπάρχει κι άλλη πιθανότητα.

49
00:03:28,440 --> 00:03:32,600
Ίσως ο Χότου Ματούα
και οι επτά ανιχνευτές του έφτασαν εδώ

50
00:03:32,680 --> 00:03:36,520
πολλές χιλιάδες χρόνια νωρίτερα
απ' όσο θα θεωρούσαμε ποτέ πιθανό.

51
00:03:39,960 --> 00:03:43,760
Μήπως δεν υπάρχει ξεχασμένο επεισόδιο
στην ιστορία του νησιού;

52
00:03:44,240 --> 00:03:48,560
Ένα παλιότερο κεφάλαιο, γραμμένο
από επιζώντες του παγκόσμιου κατακλυσμού

53
00:03:48,640 --> 00:03:51,160
που συνέβη πριν από περίπου 12.000 χρόνια;

54
00:04:05,040 --> 00:04:09,160
{\an8}ΑΡΧΑΙΑ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ
Η ΑΜΕΡΙΚΗ

55
00:04:14,760 --> 00:04:18,480
Αν έφτασαν άνθρωποι στο Ράπα Νούι
πολλές χιλιάδες χρόνια πριν,

56
00:04:19,080 --> 00:04:20,080
πού ζούσαν;

57
00:04:21,720 --> 00:04:25,240
Πού είναι τα αρχαιολογικά ίχνη
που θα περιμέναμε να βρούμε;

58
00:04:27,280 --> 00:04:29,960
Στο αποκορύφωμα της τελευταίας
Εποχής των Παγετώνων,

59
00:04:30,040 --> 00:04:33,600
η στάθμη της θάλασσας ήταν
120 μέτρα χαμηλότερη από σήμερα.

60
00:04:34,200 --> 00:04:36,640
Το Ράπα Νούι θα ήταν πολύ μεγαλύτερο νησί.

61
00:04:38,800 --> 00:04:42,480
Τόση γη θα μπορούσε να συντηρήσει
πολύ μεγαλύτερο πληθυσμό,

62
00:04:45,000 --> 00:04:46,480
κάτι που ίσως θα εξηγούσε

63
00:04:46,560 --> 00:04:49,760
πώς περατώθηκε το τεράστιο έργο
της λάξευσης των μοάι.

64
00:04:52,440 --> 00:04:56,440
Μήπως οι κατασκευαστές επέλεξαν
να ζήσουν κοντά στην αρχαία ακτογραμμή

65
00:04:56,520 --> 00:04:57,800
που έχει πια χαθεί,

66
00:05:00,400 --> 00:05:05,200
και χρησιμοποίησαν το ψηλότερο σημείο
μόνο για την κατασκευή των αγαλμάτων;

67
00:05:06,800 --> 00:05:13,120
Δεν συνειδητοποιούμε πόση γη χάθηκε
με την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.

68
00:05:13,200 --> 00:05:16,880
Είναι περίπου 6,5 εκατομμύρια
τετραγωνικά χιλιόμετρα,

69
00:05:17,680 --> 00:05:20,000
η καλύτερη γη του κόσμου τότε.

70
00:05:20,640 --> 00:05:22,640
Κι όταν ξαφνικά ανεβαίνει η στάθμη

71
00:05:22,720 --> 00:05:26,160
και οι ακτογραμμές βυθίζονται
κάτω από τη θάλασσα,

72
00:05:27,360 --> 00:05:31,840
οτιδήποτε έχει χτιστεί στις βυθισμένες
περιοχές διαλύεται και καταστρέφεται.

73
00:05:33,160 --> 00:05:36,480
Κι ένας Θεός ξέρει τι χάθηκε
όταν ανέβηκε η θάλασσα.

74
00:05:45,800 --> 00:05:49,720
Αυτό που ξέρουμε είναι
ότι οι πρώτοι άνθρωποι που έζησαν εδώ

75
00:05:49,800 --> 00:05:53,480
δεν έγιναν απλώς εξαιρετικοί μάστορες
στο λάξεμα της πέτρας.

76
00:05:57,960 --> 00:06:02,320
Η παράδοση των Ράπα Νούι λέει ότι
ο μεγάλος ιδρυτής, βασιλιάς Χότου Ματούα,

77
00:06:02,920 --> 00:06:05,960
έφερε κάτι μοναδικό
από τη μακρινή γη του Χίβα.

78
00:06:07,120 --> 00:06:08,280
Μια γραπτή γλώσσα.

79
00:06:11,520 --> 00:06:16,000
Τα απομεινάρια της διατηρήθηκαν
σε ξύλινες πλάκες, τα ρόνγκο ρόνγκο,

80
00:06:16,960 --> 00:06:20,400
πιθανότατα αντίγραφα αντιγράφων
που έγιναν ανά τους αιώνες,

81
00:06:20,480 --> 00:06:22,880
καθώς τα πρωτότυπα χάθηκαν στην ιστορία.

82
00:06:23,840 --> 00:06:26,280
Λιγότερα από 30 ρόνγκο ρόνγκο επιβιώνουν,

83
00:06:26,880 --> 00:06:29,800
και φυλάσσονται σήμερα
σε μουσεία όλου του κόσμου.

84
00:06:31,280 --> 00:06:35,720
Για τους κατοίκους του νησιού όπως
ο αυτόχθων ντοκιμαντερίστας Λίο Πακαράτι,

85
00:06:36,240 --> 00:06:39,160
οι πλάκες αυτές
έχουν ιδιαίτερη θέση στην ιστορία.

86
00:06:40,080 --> 00:06:41,440
Είναι φοβερό επίτευγμα.

87
00:06:41,520 --> 00:06:43,840
Κανονικά, ένα γραπτό κείμενο συνδέεται

88
00:06:43,920 --> 00:06:46,600
με μια μεγάλη, πολύ οργανωμένη κουλτούρα.

89
00:06:46,680 --> 00:06:49,040
{\an8}Κι εδώ το βρίσκουμε σ' ένα μικρό νησί.

90
00:06:49,560 --> 00:06:53,320
Τα ρόνγκο ρόνγκο είναι πολύ ενδιαφέροντα
και σημαντικά στην κουλτούρα μας.

91
00:06:53,400 --> 00:06:55,640
Είναι μοναδικά στην Πολυνησία.

92
00:06:55,720 --> 00:06:58,640
Ναι, μοναδικά. Δεν υπάρχουν σε άλλα νησιά.

93
00:07:00,320 --> 00:07:03,360
Με τις επιδρομές των δουλεμπόρων
τον 19ο αιώνα

94
00:07:03,440 --> 00:07:07,280
και την απόλυτη καταστροφή
της λαϊκής σοφίας του Νησιού του Πάσχα,

95
00:07:07,360 --> 00:07:10,640
η ικανότητα ανάγνωσης
των ρόνγκο ρόνγκο χάθηκε

96
00:07:10,720 --> 00:07:15,200
και παραμένουν ένα από τα μεγαλύτερα
μυστήρια του αρχαίου κόσμου.

97
00:07:16,160 --> 00:07:19,560
Οι γλωσσολόγοι λένε ότι υπάρχουν
πάρα πολλά διαφορετικά σύμβολα

98
00:07:19,640 --> 00:07:22,160
για να είναι αλφάβητο
το γραπτό των ρόνγκο ρόνγκο.

99
00:07:24,040 --> 00:07:27,360
Είναι μάλλον κείμενο
σε ιερογλυφικά ή εικονογράμματα,

100
00:07:27,440 --> 00:07:30,520
παρόμοιο με εκείνα
που ανέπτυξαν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι

101
00:07:30,600 --> 00:07:32,960
και ο πολιτισμός της Κοιλάδας του Ινδού,

102
00:07:34,000 --> 00:07:38,200
που θα χρειάστηκε εκατοντάδες,
αν όχι χιλιάδες χρόνια για να ωριμάσει.

103
00:07:40,000 --> 00:07:42,760
Το σύστημα των ρόνγκο ρόνγκο
είναι σύνθετο.

104
00:07:42,840 --> 00:07:47,720
Χρειάζεσαι πολλά στοιχεία.
Ειρήνη, νερό, τροφή, κοινωνία, ξέρεις.

105
00:07:48,560 --> 00:07:51,840
Είναι πολύ πνευματική,
σύνθετη διαδικασία.

106
00:07:52,520 --> 00:07:55,400
Επί αιώνες, ώσπου έφτασαν οι Ευρωπαίοι,

107
00:07:56,000 --> 00:07:58,640
η γραπτή γλώσσα τιμούνταν με το τραγούδι.

108
00:07:59,240 --> 00:08:03,720
Όμως η σύνδεση ήχων και συμβόλων
έχει ξεχαστεί προ πολλού.

109
00:08:04,240 --> 00:08:06,760
Ο κόσμος δεν μαθαίνει να διαβάζει.

110
00:08:06,840 --> 00:08:08,920
Μαθαίνουν μόνο το τραγούδι.

111
00:08:09,000 --> 00:08:11,160
Για καιρό, το τραγούδι συνεχίζεται.

112
00:08:11,240 --> 00:08:13,800
Για τι πράγματα μιλούν αυτά τα τραγούδια;

113
00:08:14,280 --> 00:08:16,280
- Για το γεωργικό σύστημα.
- Ναι.

114
00:08:16,960 --> 00:08:18,520
Τους κανόνες ναυσιπλοΐας.

115
00:08:19,560 --> 00:08:22,560
Την απογραφή των διαφόρων
γενεαλογικών γραμμών.

116
00:08:23,520 --> 00:08:26,600
- Τους ιδιοκτήτες γης, τέτοια πράγματα.
- Ναι.

117
00:08:26,680 --> 00:08:28,600
Για μένα, το ρόνγκο ρόνγκο

118
00:08:28,680 --> 00:08:34,960
ίσως είναι ό,τι πιο σημαντικό
έκαναν οι Τουπούνα, οι πρόγονοί μας.

119
00:08:36,960 --> 00:08:41,040
Η παρουσία μιας πλήρως εξελιγμένης,
σύνθετης γραφής στο Νησί του Πάσχα

120
00:08:41,120 --> 00:08:44,920
είναι ένα παράδοξο και ένα μυστήριο
που δεν έχει ακόμα εξηγηθεί.

121
00:08:48,400 --> 00:08:50,760
Ίσως πρέπει
να εξετάσουμε την πιθανότητα

122
00:08:50,840 --> 00:08:57,080
να έφεραν το κείμενο στο Νησί του Πάσχα
κατά τη μακρινή προϊστορία

123
00:08:57,160 --> 00:09:01,000
οι πρώτοι άποικοι που μνημονεύεται
στην προφορική παράδοση

124
00:09:01,080 --> 00:09:04,880
ότι ήρθαν από πολύ μεγαλύτερη γη
του Ειρηνικού, το Χίβα,

125
00:09:04,960 --> 00:09:09,880
που βυθίστηκε σε μια τεράστια πλημμύρα
και χάθηκε κάτω από τα κύματα.

126
00:09:11,120 --> 00:09:14,080
Κατανοώ ότι είναι εικασία εκ μέρους μου,

127
00:09:14,600 --> 00:09:18,200
αλλά μήπως αυτό που βλέπουμε
είναι απλώς η γλώσσα

128
00:09:18,280 --> 00:09:21,640
που χρησιμοποιούσε
ο χαμένος πολιτισμός τον οποίο ψάχνω;

129
00:09:25,000 --> 00:09:26,960
Ένας λαός από το μακρινό Χίβα,

130
00:09:30,560 --> 00:09:34,640
που την ιστορία και τα γραπτά του
διαφύλαξαν οι ταξιδιώτες Πολυνήσιοι,

131
00:09:35,160 --> 00:09:38,000
οι οποίοι σήμερα
αυτοαποκαλούνται Ράπα Νούι.

132
00:09:45,160 --> 00:09:48,120
Πιστεύω ότι τα μοάι
ίσως είναι κι αυτά προϊόν

133
00:09:48,200 --> 00:09:50,320
του ίδιου προγενέστερου πολιτισμού.

134
00:09:54,480 --> 00:09:58,720
Υπάρχουν μάλιστα ενδείξεις
ότι τα άχου που στηρίζουν τα μοάι

135
00:09:58,800 --> 00:10:02,720
ίσως βασίστηκαν σε προγενέστερο σχέδιο
που δημιούργησε άλλος.

136
00:10:04,000 --> 00:10:05,280
Όπως αυτό.

137
00:10:08,600 --> 00:10:10,200
Αυτό είναι το Άχου Βινάπου.

138
00:10:10,280 --> 00:10:12,280
Μοναδικό για δύο λόγους.

139
00:10:13,080 --> 00:10:16,720
Πρώτον, κατασκευάστηκε εξ ολοκλήρου
από σκληρό βασάλτη,

140
00:10:17,320 --> 00:10:20,360
όχι από μαλακό ηφαιστειακό τόφφο,
όπως τα πιο πολλά άλλα.

141
00:10:20,840 --> 00:10:23,080
Δεύτερον, και πολύ χαρακτηριστικό,

142
00:10:24,800 --> 00:10:27,840
οι μεγαλιθικοί ογκόλιθοι
έχουν συναρμολογηθεί μαζί

143
00:10:27,920 --> 00:10:31,760
με τρόπο πολύ ανώτερο
απ' όσο κάθε άλλου άχου στο νησί.

144
00:10:33,640 --> 00:10:37,160
Όντως, φτιάχτηκε με τόση ακρίβεια
από τους αρχικούς χτίστες

145
00:10:37,240 --> 00:10:42,320
ώστε κανένα σύγχρονο οργανικό υλικό
δεν παγιδεύτηκε στους λεπτούς αρμούς,

146
00:10:42,920 --> 00:10:45,160
κάνοντας αδύνατη τη χρονολόγησή του.

147
00:10:46,360 --> 00:10:48,480
Φαίνεται τόσο εκτός τόπου εδώ,

148
00:10:48,560 --> 00:10:52,400
που θα φανταζόταν κανείς ότι είναι
έργο διαφορετικής κουλτούρας.

149
00:10:54,520 --> 00:10:59,080
Κι αυτός είναι άλλος ένας λόγος
που πιστεύω ότι ίσως αυτή η άλλη κουλτούρα

150
00:10:59,160 --> 00:11:02,560
είναι ο χαμένος πολιτισμός
της Εποχής των Παγετώνων που ψάχνω.

151
00:11:03,440 --> 00:11:07,360
Το αρχικό όνομα του νησιού είναι
<i>Τε Πίτο ο Τε Χένουα,</i>

152
00:11:07,440 --> 00:11:09,960
που σημαίνει "ο ομφαλός της Γης".

153
00:11:11,240 --> 00:11:15,640
Ο χαρακτηρισμός των ιερών αρχαίων τόπων
ως ομφαλών

154
00:11:15,720 --> 00:11:18,240
είναι κάτι που επανέρχεται διαρκώς

155
00:11:18,320 --> 00:11:21,800
σε πολλές αρχαίες κουλτούρες
και γλώσσες όλου του κόσμου.

156
00:11:23,640 --> 00:11:27,840
{\an8}Το Γκεμπεκλί Τεπέ σημαίνει στην κυριολεξία
"ο λόφος του ομφαλού".

157
00:11:27,920 --> 00:11:31,280
{\an8}Οι Δελφοί στην Ελλάδα
ήταν ένας ομφαλός της Γης.

158
00:11:32,000 --> 00:11:34,080
{\an8}Το Άνγκορ στην Καμπότζη ένας άλλος.

159
00:11:38,720 --> 00:11:42,760
Είναι πιθανό κάποια κουλτούρα
θαλασσοπόρων της προϊστορίας

160
00:11:43,560 --> 00:11:48,240
να χρησιμοποίησε την ομφαλική αναφορά
για να ονομάσει τους πιο ιερούς χώρους της

161
00:11:48,880 --> 00:11:50,280
όπως το Ράπα Νούι;

162
00:11:51,640 --> 00:11:54,400
Αν ναι, πώς έφτασαν μέχρι εδώ;

163
00:11:56,800 --> 00:11:59,960
Υπάρχει μια ενδιαφέρουσα πιθανότητα.

164
00:12:07,440 --> 00:12:12,000
Το Ράπα Νούι βρίσκεται στη δυτική άκρη
μιας κορυφογραμμής υποθαλάσσιων βουνών.

165
00:12:14,040 --> 00:12:18,440
Την Εποχή των Παγετώνων, όταν η στάθμη
της θάλασσας ήταν 120 μέτρα πιο κάτω

166
00:12:18,520 --> 00:12:23,320
και ο βυθός ίσως ψηλότερα
λόγω του φαινομένου της ισοστασίας,

167
00:12:24,080 --> 00:12:27,160
οι κορυφές κάποιων βουνών
ίσως βγήκαν στην επιφάνεια,

168
00:12:28,840 --> 00:12:31,520
δημιουργώντας μια αλυσίδα
μικροσκοπικών νησιών

169
00:12:32,000 --> 00:12:35,400
που συνέδεαν το Ράπα Νούι
με την ακτογραμμή του σημερινού Περού.

170
00:12:36,840 --> 00:12:42,040
Πράγματι, ακριβώς εκεί
είναι που βρίσκουμε κάτι απίστευτο,

171
00:12:42,120 --> 00:12:44,280
λαξεμένο σε έναν λόφο με θέα στον ωκεανό.

172
00:12:49,400 --> 00:12:51,160
Ένα γιγάντιο γεωγλυφικό,

173
00:12:52,760 --> 00:12:55,400
γνωστό σήμερα ως Τρίαινα των Άνδεων.

174
00:12:58,160 --> 00:13:01,080
Η άμμος έχει φύγει,
αφήνοντας από κάτω γυμνή πέτρα

175
00:13:01,160 --> 00:13:03,200
σε σχήμα τεράστιας τρίαινας.

176
00:13:05,280 --> 00:13:07,400
Όπως πλησιάζεις την ακτή του Περού,

177
00:13:07,480 --> 00:13:09,880
μοιάζει σχεδόν σαν φάρος ή πινακίδα,

178
00:13:09,960 --> 00:13:11,800
που καλεί τους ανθρώπους κοντά

179
00:13:11,880 --> 00:13:14,600
λέγοντας "Ελάτε.
Εδώ υπάρχει κάτι σημαντικό".

180
00:13:16,000 --> 00:13:18,920
Το γεωγλυφικό δεν μπορεί
να χρονολογηθεί με σιγουριά,

181
00:13:19,000 --> 00:13:21,200
αν και αγγεία που βρέθηκαν εκεί κοντά

182
00:13:21,280 --> 00:13:26,000
αποδόθηκαν στην τοπική κουλτούρα
του Παράκας, περίπου το 200 π.Χ.,

183
00:13:26,480 --> 00:13:29,280
η οποία σίγουρα το αναγνώρισε
και το σεβάστηκε.

184
00:13:31,280 --> 00:13:36,320
Λέγεται όμως ότι έμπνευση γι' αυτό
ήταν ο θρύλος του αρχαίου θεού Βιρακότσα,

185
00:13:37,600 --> 00:13:40,800
που θεοποιήθηκε επειδή δημιούργησε
πολλά μυστηριώδη θαύματα

186
00:13:40,880 --> 00:13:42,560
σ' αυτό το μέρος του κόσμου,

187
00:13:43,120 --> 00:13:45,200
από τις περίφημες Γραμμές της Νάσκα

188
00:13:45,760 --> 00:13:49,600
ως το αινιγματικό μεγαλιθικό σύμπλεγμα
του Τιουανάκου στη Βολιβία,

189
00:13:50,080 --> 00:13:54,120
ψηλά στις Άνδεις,
απ' όπου ξεκινά η ιστορία του.

190
00:14:01,840 --> 00:14:03,560
Βάσει της ινκαϊκής παράδοσης,

191
00:14:04,080 --> 00:14:07,520
η περιοχή αυτή χτυπήθηκε κάποτε
από έναν μεγάλο κατακλυσμό,

192
00:14:07,600 --> 00:14:09,600
μια αληθινή αρχαία αποκάλυψη.

193
00:14:15,760 --> 00:14:20,280
Όταν πέρασε, εμφανίστηκε ένας ξένος
από τα νερά της λίμνης Τιτικάκα.

194
00:14:22,800 --> 00:14:24,960
Τον ονόμασαν Βιρακότσα,

195
00:14:27,280 --> 00:14:28,560
"αφρό της θάλασσας".

196
00:14:32,480 --> 00:14:36,960
Ο ίδιος και οι ακόλουθοί του δίδαξαν
στους επιζώντες τα μυστικά της γεωργίας,

197
00:14:39,840 --> 00:14:42,640
τους έμαθαν προηγμένες δεξιότητες
στη λιθοδομία

198
00:14:43,920 --> 00:14:45,880
και να παρακολουθούν το στερέωμα.

199
00:14:51,640 --> 00:14:54,920
Στην ουσία, διδάσκει
τα δώρα του πολιτισμού

200
00:14:55,000 --> 00:14:59,200
σε αποκαρδιωμένους και ρημαγμένους
επιζώντες ενός κατακλυσμού.

201
00:15:01,840 --> 00:15:06,920
Αυτές οι ιστορίες απηχούν
ιστορίες όλου του κόσμου

202
00:15:07,000 --> 00:15:10,720
για όντα, υπάρξεις, θεότητες,
ανθρώπους, νομίζω,

203
00:15:10,800 --> 00:15:15,040
που επέζησαν του κατακλυσμού
και επανεκκίνησαν τον πολιτισμό.

204
00:15:18,360 --> 00:15:21,920
Στην Αίγυπτο, ο Όσιρις
ήταν εκείνος που δίδαξε στον λαό του

205
00:15:22,000 --> 00:15:26,000
να καλλιεργεί τη γη, να θερίζει
και να φτιάχνει νόμους.

206
00:15:28,080 --> 00:15:33,360
Για τους Αζτέκους του Μεξικού,
ο Κετσαλκόατλ, ο γενειοφόρος πλάνης,

207
00:15:33,440 --> 00:15:36,120
τους έφερε πρώτος το δώρο του πολιτισμού.

208
00:15:38,720 --> 00:15:43,880
Και στο Ράπα Νούι, ο βασιλιάς Χότου Ματούα
και οι εκλεκτοί του απηχούν αυτό το θέμα

209
00:15:46,520 --> 00:15:50,040
των ταξιδιωτών από μια μακρινή, χαμένη γη

210
00:15:50,120 --> 00:15:53,600
που έρχονται από τη θάλασσα
να επανεκκινήσουν τον πολιτισμό.

211
00:15:59,320 --> 00:16:02,480
Αφού σε όλο τον κόσμο
βρίσκουμε τις ίδιες παραδόσεις,

212
00:16:02,560 --> 00:16:03,880
ας τις πάρουμε σοβαρά.

213
00:16:07,400 --> 00:16:10,640
Ακόμα και σήμερα, η αφήγηση
είναι αποτελεσματικός τρόπος

214
00:16:10,720 --> 00:16:13,920
να μεταδοθεί η γνώση
από τη μια γενιά στην άλλη.

215
00:16:15,040 --> 00:16:20,160
Με αυτές τις οικουμενικές ιστορίες,
νιώθεις ότι φτάνει σ' εμάς ένα κυματάκι

216
00:16:20,920 --> 00:16:22,920
{\an8}εκείνης της παλιότερης γνώσης;

217
00:16:23,000 --> 00:16:24,400
{\an8}Ναι, έτσι πιστεύω.

218
00:16:24,480 --> 00:16:26,360
Κι από πού ήρθε;

219
00:16:26,920 --> 00:16:29,520
Οι επιζώντες ήταν ελάχιστοι
για να μεταδώσουν τη γνώση,

220
00:16:29,600 --> 00:16:32,280
αλλά τελικά μεταδόθηκε
με τη μορφή μύθων,

221
00:16:32,360 --> 00:16:33,920
με τη μορφή παραδόσεων.

222
00:16:34,560 --> 00:16:38,560
Οι μύθοι της ανθρωπότητας
είναι η τράπεζα μνήμης του είδους μας

223
00:16:38,640 --> 00:16:40,960
από τότε που δεν είχαμε γραπτές μνήμες.

224
00:16:41,040 --> 00:16:44,080
Ξέρουμε ότι η προφορική παράδοση
είναι πολύ ισχυρή

225
00:16:44,560 --> 00:16:47,400
ως τρόπος μετάδοσης της ιστορίας

226
00:16:48,000 --> 00:16:51,760
που μιλάει σ' εμένα
για κάποια ιστορικά γεγονότα.

227
00:16:51,840 --> 00:16:52,880
Ναι, ακριβώς.

228
00:16:52,960 --> 00:16:56,920
Αυτή η επανάληψη της ίδιας βασικής ιδέας

229
00:16:57,000 --> 00:17:00,040
από κουλτούρες
άσχετες μεταξύ τους στην ιστορία

230
00:17:00,120 --> 00:17:01,960
είναι που με κάνει να σκέφτομαι

231
00:17:02,040 --> 00:17:05,560
ότι υπάρχει κοινή κληρονομιά
μιας πολύ πιο αρχαίας κουλτούρας.

232
00:17:05,640 --> 00:17:09,560
Γι' αυτό θεωρώ ότι πρέπει να παίρνουμε
πολύ πιο σοβαρά τους μύθους.

233
00:17:09,640 --> 00:17:11,040
Ναι, αυτό λέω κι εγώ.

234
00:17:15,760 --> 00:17:19,440
Αυτοί οι μεγάλοι δάσκαλοι των μύθων μας
όπως ο Βιρακότσα

235
00:17:20,000 --> 00:17:24,680
ίσως ήταν από τους ελάχιστους επιζώντες
ενός πολιτισμού που χάθηκε στην ιστορία.

236
00:17:28,400 --> 00:17:32,200
Και ίσως υπάρχουν κι άλλα τεκμήρια
της κληρονομιάς του Βιρακότσα.

237
00:17:33,880 --> 00:17:36,680
Σχεδόν 500 χιλιόμετρα από την Τρίαινα,

238
00:17:39,320 --> 00:17:42,440
σε ένα οροπέδιο κοντά στην πόλη Κούσκο,

239
00:17:44,800 --> 00:17:47,800
στα 3.500 χιλιόμετρα
από την επιφάνεια της θάλασσας…

240
00:17:49,880 --> 00:17:52,120
αυτό είναι το Σακσαϊουαμάν.

241
00:17:55,520 --> 00:18:00,160
ΣΑΚΣΑΪΟΥΑΜΑΝ

242
00:18:01,360 --> 00:18:04,680
Είναι από τις πιο εκπληκτικές
αρχαίες τοποθεσίες

243
00:18:05,400 --> 00:18:07,080
κι από τις πιο μυστηριώδεις.

244
00:18:10,400 --> 00:18:14,640
Ο τεράστιος χώρος στην πλαγιά του βουνού
βρίθει αρχαιολογικών θαυμάτων

245
00:18:14,720 --> 00:18:16,200
λαξεμένων στην πέτρα.

246
00:18:18,080 --> 00:18:21,600
Και στην άκρη του λόφου,
το μεγαλύτερο αίνιγμα απ' όλα.

247
00:18:28,640 --> 00:18:31,840
Τρεις σειρές ασύλληπτων
πέτρινων προμαχώνων

248
00:18:35,080 --> 00:18:37,280
που διασχίζουν με ζιγκ ζαγκ την κορυφή.

249
00:18:43,040 --> 00:18:45,640
Έρχομαι εδώ πάνω από 30 χρόνια

250
00:18:45,720 --> 00:18:48,080
κι ακόμα δεν παύει να με μπερδεύει.

251
00:18:50,800 --> 00:18:53,360
Τώρα όμως που η αναζήτηση
ενός χαμένου πολιτισμού

252
00:18:53,440 --> 00:18:55,440
με έφερε στην αμερικανική ήπειρο,

253
00:18:56,760 --> 00:19:00,040
ήρθα να επανεξετάσω
αυτό το αρχαίο μεγαλιθικό μυστήριο.

254
00:19:02,480 --> 00:19:05,200
Πάντα νιώθω σαν μινιατούρα του εαυτού μου

255
00:19:05,280 --> 00:19:07,960
δίπλα σ' αυτούς
τους γιγάντιους μεγάλιθους.

256
00:19:10,560 --> 00:19:14,160
Υπάρχουν χιλιάδες τέτοιοι
κολοσσιαίοι πολυγωνικοί ογκόλιθοι

257
00:19:14,240 --> 00:19:16,560
τέλεια σχηματισμένοι και τοποθετημένοι.

258
00:19:19,800 --> 00:19:22,920
Κανείς τους δεν έχει
ίδιο μέγεθος και σχήμα με άλλον.

259
00:19:24,560 --> 00:19:28,240
Κι όμως ταίριαξαν όλοι μεταξύ τους
με απίστευτη ακρίβεια.

260
00:19:30,040 --> 00:19:33,240
Φαίνεται σχεδόν σαν να έχουν συγχωνευτεί.

261
00:19:35,280 --> 00:19:38,600
Ακόμα και με τη σημερινή τεχνολογία,
από πού ν' αρχίσεις;

262
00:19:39,160 --> 00:19:40,680
Πώς έγινε αυτό;

263
00:19:44,600 --> 00:19:48,760
Για να κατανοήσουμε το Σακσαϊουαμάν,
πρέπει να μάθουμε την ιστορία του,

264
00:19:49,800 --> 00:19:52,520
η οποία είναι συνυφασμένη
με την πόλη από κάτω.

265
00:19:58,040 --> 00:20:03,120
Σήμερα, το Κούσκο είναι
μια ζωντανή μητρόπολη 500.000 κατοίκων.

266
00:20:04,920 --> 00:20:08,880
Για εκατομμύρια επισκέπτες ετησίως,
είναι δημοφιλής τουριστικός προορισμός.

267
00:20:11,400 --> 00:20:14,760
Αλλά για την έρευνά μου
είναι κάτι πολύ περισσότερο.

268
00:20:17,880 --> 00:20:21,200
Το Κούσκο ήταν πρωτεύουσα
της κραταιάς αυτοκρατορίας των Ίνκας,

269
00:20:21,280 --> 00:20:25,280
ενός σπουδαίου, εκπληκτικού πολιτισμού.

270
00:20:27,160 --> 00:20:30,280
Ενός πολιτισμού που άνθισε
στις πανύψηλες Άνδεις,

271
00:20:32,040 --> 00:20:36,360
{\an8}διάσημου για τις απίστευτες πέτρινες
τοποθεσίες όπως το Μάτσου Πίτσου.

272
00:20:39,240 --> 00:20:41,440
Αλλά όπως με τα μοάι στο Ράπα Νούι,

273
00:20:41,520 --> 00:20:44,440
η αληθινή ιστορία
σκιάζεται από την καταστροφή.

274
00:20:47,080 --> 00:20:49,160
Εδώ, το 1532,

275
00:20:49,640 --> 00:20:53,880
οι Ισπανοί κατακτητές έφεραν
το χάος και την καταστροφή στους Ίνκας.

276
00:20:55,120 --> 00:20:59,760
Λόγω της καταστολής των αυτοχθόνων
στη διάρκεια και μετά την κατάκτηση,

277
00:20:59,840 --> 00:21:02,760
οι γνώσεις μας για τους Ίνκας
είναι αποσπασματικές

278
00:21:02,840 --> 00:21:05,000
και γενικώς μαύρη τρύπα στην ιστορία.

279
00:21:07,360 --> 00:21:08,360
Γιατί;

280
00:21:08,440 --> 00:21:11,600
Επειδή, βέβαια, η ιστορία
γράφεται από τους νικητές.

281
00:21:15,560 --> 00:21:18,480
Κι ελάχιστοι από τους κατακτητές
ενδιαφέρθηκαν να μάθουν

282
00:21:18,560 --> 00:21:20,760
για την κουλτούρα που αποδεκάτιζαν.

283
00:21:23,120 --> 00:21:25,320
Οι Ίνκας ήταν ένδοξος πολιτισμός.

284
00:21:25,400 --> 00:21:29,600
Κατέγραψε απίστευτα επιτεύγματα,
αλλά ήταν πολύ βραχύβιος.

285
00:21:30,760 --> 00:21:32,640
Παρότι πλούσια και πανίσχυρη,

286
00:21:32,720 --> 00:21:36,120
η αυτοκρατορία των Ίνκας
έζησε λιγότερο από έναν αιώνα

287
00:21:36,680 --> 00:21:38,680
πριν φτάσουν οι κατακτητές.

288
00:21:39,920 --> 00:21:42,040
Φυσικά, οι Ισπανοί δεν το ήξεραν

289
00:21:42,600 --> 00:21:47,280
και υπέθεσαν πως ό,τι έβλεπαν,
μαζί και τα απίστευτα μεγαλιθικά τείχη,

290
00:21:47,760 --> 00:21:50,360
ήταν έργο των Ίνκας
που μόλις είχαν γνωρίσει.

291
00:21:52,680 --> 00:21:55,320
Δύσκολα φαντάζεσαι πώς επετεύχθη αυτό

292
00:21:55,800 --> 00:21:58,800
με τα υποτιθέμενα εργαλεία
που διέθεταν οι Ίνκας,

293
00:21:58,880 --> 00:22:00,840
κυρίως δηλαδή άλλες πέτρες

294
00:22:00,920 --> 00:22:03,520
με τις οποίες χτυπούσαν τους μεγάλιθους.

295
00:22:03,600 --> 00:22:05,120
Δεν μου φαίνεται λογικό.

296
00:22:10,240 --> 00:22:12,800
Οι Ίνκας δεν είχαν γραπτή γλώσσα.

297
00:22:13,600 --> 00:22:16,080
Όμως τα ισπανικά αρχεία, ως έχουν,

298
00:22:16,560 --> 00:22:21,040
λένε ότι το Σακσαϊουαμάν ήταν πνευματικό
τέκνο του Πατσακούτι Ίνκα Γιουπάνκι,

299
00:22:21,120 --> 00:22:25,320
που η βασιλεία του εγκαινίασε
την αυτοκρατορία πάνω από 500 χρόνια πριν.

300
00:22:30,240 --> 00:22:34,920
{\an8}Ελπίζω να μάθω περισσότερα από τον ειδικό
του χώρου αυτού, Αμαντέο Βάλερ Φαρφάν.

301
00:22:37,280 --> 00:22:40,440
Ποιον αιώνα περίπου,
ποια χρονολογία πιστεύεις

302
00:22:40,520 --> 00:22:44,880
ότι χτίστηκε αυτό το απίστευτο,
μεγαλοπρεπές αρχιτεκτονικό έργο;

303
00:22:44,960 --> 00:22:48,880
Η κατασκευή άρχισε περίπου το 1440

304
00:22:50,600 --> 00:22:53,080
και τελείωσε 90 χρόνια μετά.

305
00:22:53,160 --> 00:22:54,120
Μάλιστα.

306
00:22:54,200 --> 00:22:57,080
Ακριβώς πριν έρθουν οι κατακτητές.

307
00:23:01,120 --> 00:23:05,800
Ο Πατσακούτι διέταξε τους εργάτες του
να χτίσουν το Σακσαϊουαμάν με τοπική πέτρα

308
00:23:07,920 --> 00:23:10,200
που ήταν σχετικά μαλακή.

309
00:23:11,160 --> 00:23:14,320
Αν και στα 3.500 μέτρα
πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας,

310
00:23:14,400 --> 00:23:17,560
άλλοτε ήταν ο πυθμένας
ενός αρχέγονου ωκεανού.

311
00:23:21,000 --> 00:23:25,640
Πολύ καιρό πριν, αυτό το μέρος
της Ν. Αμερικής ήταν και μέσα στη θάλασσα.

312
00:23:25,720 --> 00:23:31,800
Σε διάφορα σημεία της κοιλάδας
μπορείς να δεις ασβεστολιθικό υπόστρωμα.

313
00:23:31,880 --> 00:23:34,200
Ασβεστόλιθο. Ιζηματογενές πέτρωμα.

314
00:23:34,280 --> 00:23:40,760
Γι' αυτό, η πέτρα αυτή είναι πιο μαλακή
από άλλες για να δουλέψεις.

315
00:23:43,040 --> 00:23:46,040
Οι αρχαιολόγοι λένε ότι
οι τεράστιοι ασβεστολιθικοί ογκόλιθοι

316
00:23:46,120 --> 00:23:48,760
μάλλον κόπηκαν σε λατομεία 15 χλμ. μακριά.

317
00:23:51,880 --> 00:23:56,680
Σίγουρα ο ασβεστόλιθος είναι μαλακή πέτρα
και δουλεύεται σχετικά εύκολα,

318
00:23:56,760 --> 00:24:00,800
αλλά εδώ έχουμε γιγάντιους
ασβεστολιθικούς ογκόλιθους.

319
00:24:00,880 --> 00:24:02,040
Ποιος είναι ο βαρύτερος;

320
00:24:02,120 --> 00:24:06,360
Ο βαρύτερος ζύγιζε πάνω από 100 τόνους.

321
00:24:06,440 --> 00:24:07,360
Θεέ μου.

322
00:24:12,680 --> 00:24:16,440
Αυτό που με προβληματίζει
είναι πώς μετακινήθηκαν.

323
00:24:16,920 --> 00:24:19,320
Δεν καταλαβαίνω πώς έγινε.

324
00:24:19,400 --> 00:24:23,040
Κατά τη γνώμη μου,
το μυστικό κρυβόταν στην ποσότητα.

325
00:24:23,120 --> 00:24:27,640
Ο Πέδρο Σιέσα ντε Λεόν
ήταν Ισπανός στρατιώτης και χρονικογράφος

326
00:24:27,720 --> 00:24:29,680
και σύμφωνα με εκείνον,

327
00:24:29,760 --> 00:24:34,040
κάθε μέρα δούλευαν εδώ
πάνω από 20.000 άτομα.

328
00:24:34,120 --> 00:24:36,520
Μεγάλη οργανωσιακή πρόκληση.

329
00:24:37,040 --> 00:24:42,360
Η οργάνωση 20.000 εργατών
είναι πολύ σύνθετο έργο.

330
00:24:46,800 --> 00:24:50,000
Η κατασκευή του Εμπάιρ Στέιτ Μπίλντινγκ
της Νέας Υόρκης

331
00:24:50,080 --> 00:24:54,360
χρειάστηκε περίπου 3.400 άτομα
τον 20ό αιώνα.

332
00:24:55,640 --> 00:24:57,960
Ακόμα και με τους εξαπλάσιους εργάτες,

333
00:24:58,040 --> 00:25:01,760
η μετακίνηση των ογκόλιθων
με πολύ λιγότερο προηγμένη τεχνολογία

334
00:25:02,240 --> 00:25:06,880
πρέπει να ήταν τεράστια πρόκληση,
που θα μπορούσε γρήγορα να πάει στραβά.

335
00:25:08,680 --> 00:25:12,520
Η μόνη μαρτυρία για απόπειρα
μετακίνησης ενός τεράστιου μεγάλιθου

336
00:25:13,120 --> 00:25:17,000
διασώθηκε  από Ισπανό χρονικογράφο
λίγες δεκαετίες μετά την κατάκτηση.

337
00:25:17,080 --> 00:25:20,320
Σύμφωνα με το αφήγημα
που του έδωσαν ντόπιες πηγές,

338
00:25:20,800 --> 00:25:23,240
η απόπειρα κατέληξε σε καταστροφή.

339
00:25:26,440 --> 00:25:30,160
Μας μιλάει για έναν μεγάλο βράχο
που ρυμούλκησαν στο βουνό

340
00:25:30,240 --> 00:25:32,240
περισσότερα από 20.000 άτομα,

341
00:25:33,880 --> 00:25:38,000
μέχρι που κάποια στιγμή
έπεσε από τα χέρια τους σε έναν γκρεμό,

342
00:25:40,080 --> 00:25:42,320
καταπλακώνοντας πάνω από 3.000 άνδρες.

343
00:25:44,800 --> 00:25:48,520
Αν οι Ίνκας δυσκολεύονταν τόσο
να μεταφέρουν έναν μεγάλιθο,

344
00:25:48,600 --> 00:25:51,120
πώς τελικά μετέφεραν εδώ χιλιάδες;

345
00:25:58,840 --> 00:26:02,280
Κατά τους Ισπανούς,
οι Ίνκας χρησιμοποιούσαν έναν συνδυασμό

346
00:26:02,360 --> 00:26:05,600
σχοινιών, κορμών δέντρων και μοχλών.

347
00:26:08,600 --> 00:26:11,960
Μπορούσες, με μεγάλη προσπάθεια
και μεγάλη φροντίδα,

348
00:26:12,040 --> 00:26:14,000
να συναρμολογήσεις δύο ή τρεις,

349
00:26:14,080 --> 00:26:18,760
όμως η συναρμολόγηση εκατοντάδων,
και μάλιστα με τόση ακρίβεια,

350
00:26:18,840 --> 00:26:20,840
αψηφά τη λογική.

351
00:26:22,680 --> 00:26:27,680
Κι αν ο αυτοκράτορας των Ίνκας
επέβλεπε απλώς την κατασκευή ενός οχυρού

352
00:26:27,760 --> 00:26:31,920
από την κορυφή τείχους από μεγάλιθους
που βρίσκονταν ήδη εκεί;

353
00:26:34,080 --> 00:26:38,120
Δύσκολα φαντάζεσαι το θέαμα
που θα αντίκριζε το μάτι εδώ

354
00:26:38,200 --> 00:26:40,160
πριν από την ισπανική κατάκτηση.

355
00:26:40,240 --> 00:26:45,440
Αλλά πρόσφατα επιστημονικά στοιχεία
και μαρτυρίες των πρώτων κατακτητών

356
00:26:45,520 --> 00:26:49,360
μας δίνουν μια καλή ιδέα
της όψης του Σακσαϊουαμάν

357
00:26:49,440 --> 00:26:51,280
στην ακμή της αυτοκρατορίας.

358
00:26:56,920 --> 00:26:58,320
Οι Ισπανοί μάς λένε

359
00:26:58,400 --> 00:27:01,880
ότι το κύριο συγκρότημα
χρησιμοποιούνταν ως στρατώνας,

360
00:27:01,960 --> 00:27:03,960
με χωρητικότητα χιλιάδων.

361
00:27:09,120 --> 00:27:11,960
Περιγράφουν έναν κυκλικό πύργο
τριών επιπέδων,

362
00:27:12,040 --> 00:27:14,040
που έφτανε τα 15 μέτρα,

363
00:27:15,000 --> 00:27:18,560
περιστοιχισμένου από ορθογώνια κτίσματα
και προαύλιους χώρους

364
00:27:19,560 --> 00:27:23,040
με δικό τους σύστημα γλυκού νερού
και αποθήκες δημητριακών.

365
00:27:26,200 --> 00:27:30,160
Οι εισβολείς πίστευαν ότι το Σακσαϊουαμάν
χτίστηκε αρχικά ως οχυρό

366
00:27:31,680 --> 00:27:34,560
επειδή, μετά την πτώση του Κούσκο,

367
00:27:34,640 --> 00:27:38,520
οι πολεμιστές των Ίνκας
οχυρώθηκαν πίσω από αυτά τα τείχη,

368
00:27:42,280 --> 00:27:44,200
που είναι ό,τι απομένει σήμερα.

369
00:27:46,600 --> 00:27:48,600
Γι' αυτό, όμως, χτίστηκαν;

370
00:27:50,920 --> 00:27:56,120
Τι λένε οι αρχαιολόγοι
για την προέλευση του Σακσαϊουαμάν

371
00:27:56,200 --> 00:27:57,600
και για τον σκοπό του;

372
00:27:58,200 --> 00:28:01,680
Πολλοί πιστεύουν
ότι ήταν στρατιωτική κατασκευή.

373
00:28:02,280 --> 00:28:06,600
Μόνο οι Ισπανοί ή οι κατακτητές
τους είπαν ότι ήταν οχυρό,

374
00:28:06,680 --> 00:28:07,920
αλλά δεν ήταν.

375
00:28:08,000 --> 00:28:13,360
Ήταν ένα ιερό μέρος, ένας ναός,
όπου γίνονταν οι διάφορες τελετουργίες.

376
00:28:15,800 --> 00:28:18,440
Άρα, η ιδέα
που διαβάζουμε συχνά στα βιβλία,

377
00:28:18,520 --> 00:28:23,000
ότι το Σακσαϊουαμάν χτίστηκε
ως οχυρό, είναι λάθος;

378
00:28:23,080 --> 00:28:24,400
Είναι τεράστιο λάθος.

379
00:28:26,920 --> 00:28:29,720
Ό,τι μένει από τις κατασκευές στην κορυφή,

380
00:28:29,800 --> 00:28:32,720
που έγιναν με ομοιόμορφους
ορθογώνιους ογκόλιθους,

381
00:28:33,240 --> 00:28:37,040
δείχνει ότι δεν χτίστηκε ταυτόχρονα
με τα μεγαλιθικά τείχη.

382
00:28:39,440 --> 00:28:45,800
Θα ήταν δίκαιο να πω ότι οι Ίνκας
κληρονόμησαν κάποια προγενέστερα έργα,

383
00:28:45,880 --> 00:28:48,400
όμως αυτά είναι δύσκολο να εξηγηθούν.

384
00:28:48,480 --> 00:28:49,360
Ναι.

385
00:28:50,080 --> 00:28:53,240
Δείχνει επίσης ότι κατασκευάστηκαν
με διαφορετική,

386
00:28:53,320 --> 00:28:56,040
άγνωστη ακόμα, τεχνική λιθοδομίας.

387
00:28:59,720 --> 00:29:03,920
Αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί
μια χαμένη τεχνολογία.

388
00:29:06,040 --> 00:29:11,440
Βρισκόμαστε μπροστά σε μυστήριο,
ένα αίνιγμα που αδυνατούμε να εξηγήσουμε.

389
00:29:12,920 --> 00:29:17,960
Μήπως τα λεία, ογκώδη ζιγκ ζαγκ τείχη
του Σακσαϊουαμάν λαξεύτηκαν

390
00:29:18,040 --> 00:29:21,600
όχι από τους Ίνκας αλλά από κάποιον άλλον;

391
00:29:27,920 --> 00:29:31,520
Κι αν μεγάλο μέρος της κατασκευής
που αποδίδουμε στους Ίνκας

392
00:29:32,120 --> 00:29:35,080
τελικά ενσωματώνει μια κληρονομιά
πολύ πιο αρχαίας γνώσης;

393
00:29:38,360 --> 00:29:40,560
Μήπως υπάρχει μια πέτρινη κληρονομιά,

394
00:29:40,640 --> 00:29:45,320
μια κληρονομιά άλλου πολιτισμού,
άγνωστη ακόμα στους αρχαιολόγους;

395
00:29:48,320 --> 00:29:53,200
Άλλωστε, απλούστερες εκδοχές
αυτών των όμορφα ταιριασμένων τειχών

396
00:29:53,800 --> 00:29:55,880
δεν έχουν βρεθεί πουθενά στο Περού.

397
00:29:57,040 --> 00:30:00,600
Όμως, κάτι τέτοιο το είδαμε στο Ράπα Νούι,

398
00:30:03,960 --> 00:30:06,080
{\an8}στα τείχη του Άχου Βινάπου,

399
00:30:06,160 --> 00:30:09,000
{\an8}που θεωρητικά χτίστηκαν
πριν από το Σακσαϊουαμάν,

400
00:30:09,080 --> 00:30:11,880
{\an8}περισσότερα από 3.200 χιλιόμετρα μακριά.

401
00:30:14,960 --> 00:30:17,400
Κάθε ογκόλιθος είναι από σκληρό βασάλτη.

402
00:30:17,480 --> 00:30:19,280
Είναι όμορφα ταιριασμένοι

403
00:30:19,360 --> 00:30:23,840
και περιλαμβάνουν πολυγωνικά στοιχεία,
όπως τα τείχη του Σακσαϊουαμάν.

404
00:30:25,280 --> 00:30:29,000
{\an8}Παρόμοια κατασκευή βλέπουμε
σε αρχαία τείχη της Τουρκίας

405
00:30:29,080 --> 00:30:30,480
{\an8}και της Αιγύπτου.

406
00:30:32,120 --> 00:30:37,200
{\an8}Υπάρχει ένας μικρός ογκόλιθος
σφηνωμένος ανάμεσα σε μεγαλύτερους,

407
00:30:37,280 --> 00:30:41,280
{\an8}που είναι ολόιδιος.
Βρίσκεις την ίδια εικόνα στο Κούσκο.

408
00:30:42,960 --> 00:30:46,200
{\an8}Κάποιοι υποστηρίζουν ότι οι χτίστες
απλώς χρησιμοποίησαν

409
00:30:46,280 --> 00:30:47,800
{\an8}υλικό που είχε απομείνει.

410
00:30:48,560 --> 00:30:50,560
Κοιτάξτε, όμως, ακρίβεια.

411
00:30:51,600 --> 00:30:55,200
Έχεις την αίσθηση ότι πρόκειται
για τεχνολογία από το παρελθόν

412
00:30:55,280 --> 00:30:58,040
που δεν περιορίστηκε μόνο στο Περού.

413
00:31:01,080 --> 00:31:04,280
Κι αν οι Ίνκας έχτισαν
κάποιες από τις κατασκευές εδώ

414
00:31:04,360 --> 00:31:06,760
πάνω σε πολύ πιο αρχαία θεμέλια;

415
00:31:08,280 --> 00:31:10,280
Θεμέλια που ίσως πηγαίνουν πίσω

416
00:31:10,360 --> 00:31:13,520
στις ίδιες τις ρίζες
του πολιτισμού της Αμερικής.

417
00:31:17,200 --> 00:31:21,920
Αυτή η πιθανότητα με οδηγεί στην πόλη
που πάνω της υψώνεται το Σακσαϊουαμάν,

418
00:31:22,640 --> 00:31:26,080
ένα μέρος που το όνομά του
ίσως περιέχει ένα ζωτικό στοιχείο.

419
00:31:27,360 --> 00:31:29,920
Στη γλώσσα κέτσουα των Ίνκας,

420
00:31:30,000 --> 00:31:32,560
Κούσκο σημαίνει "ομφαλός της Γης",

421
00:31:34,200 --> 00:31:38,720
{\an8}όπως τόσοι άλλοι ιεροί αρχαίοι ομφαλοί,
μεταξύ των οποίων το Ράπα Νούι.

422
00:31:41,360 --> 00:31:45,680
Η έννοια των ομφαλών
που συναντάται σε όλο τον κόσμο

423
00:31:45,760 --> 00:31:48,520
δεν πρέπει να απορριφθεί,
πιστεύω, ως σύμπτωση.

424
00:31:51,120 --> 00:31:55,520
Μήπως η εντυπωσιακή λιθοδομή
που βλέπουμε σ' αυτόν τον ομφαλό της Γης

425
00:31:55,600 --> 00:31:59,240
είναι άλλο ένα απομεινάρι
του πολύ παλιότερου,

426
00:31:59,320 --> 00:32:01,920
εξελιγμένου πολιτισμού που ψάχνω;

427
00:32:06,280 --> 00:32:07,800
Όπου κοιτάξεις στην πόλη,

428
00:32:07,880 --> 00:32:12,920
υπάρχουν στρώματα επί στρωμάτων
ωραίων και περίπλοκων πέτρινων τοίχων,

429
00:32:13,480 --> 00:32:15,600
που κάποιοι ενσωματώνουν μεγάλιθους.

430
00:32:16,480 --> 00:32:21,480
Το μυστήριο είναι ότι σε κάθε τοίχο
βλέπεις διάφορα στιλ αρχιτεκτονικής.

431
00:32:21,560 --> 00:32:25,120
Κάποια εξαιρετικά λεπτοδουλεμένα,
άλλα σχετικά χοντροκομμένα.

432
00:32:28,760 --> 00:32:31,840
Αυτό το μυστήριο με πήγε
στην Κάγιε Λορέτο του Κούσκο

433
00:32:32,640 --> 00:32:35,360
και στον ερευνητή αρχαιολόγο
Χεσούς Γκαμάρα,

434
00:32:36,320 --> 00:32:38,040
απόγονο των Ίνκας,

435
00:32:38,120 --> 00:32:42,680
{\an8}που έχει περάσει δεκαετίες μελετώντας
τη μοναδική λιθοδομία του αρχαίου Περού.

436
00:32:43,560 --> 00:32:48,080
Πες μου για το έργο σου στην περιοχή
του Κούσκο και της Ιερής Κοιλάδας.

437
00:32:49,120 --> 00:32:54,920
Το πάθος μου είναι οι αρχαιότητες
ανθρώπινης προέλευσης.

438
00:32:55,800 --> 00:33:00,040
Κι αυτό αντικατοπτρίζεται στην πέτρα

439
00:33:00,120 --> 00:33:04,720
που είναι ο παλιότερος μάρτυρας
που υπάρχει στην ιστορία.

440
00:33:06,840 --> 00:33:09,120
Όπως είδαμε στο Σακσαϊουαμάν,

441
00:33:09,200 --> 00:33:12,480
οι μεγαλιθικοί τοίχοι του δρόμου
ταιριάζουν τέλεια μαζί,

442
00:33:13,440 --> 00:33:17,000
οι καμπυλωτές άκρες της κάθε πέτρας
εισρέουν η μια στην άλλη.

443
00:33:18,400 --> 00:33:20,080
Σαστίζει ο νους σου.

444
00:33:20,160 --> 00:33:24,520
Μένω άναυδος όταν το κοιτάζω
και δεν καταλαβαίνω

445
00:33:24,600 --> 00:33:28,280
πώς μπορεί κανείς να έφτιαξε τοίχους

446
00:33:28,360 --> 00:33:31,560
με τέτοιες τεράστιες πέτρες
που να ταιριάζουν τέλεια.

447
00:33:33,000 --> 00:33:36,200
Οι αρχαιολόγοι μάς διδάσκουν
ότι τους έφτιαξαν οι Ίνκας

448
00:33:36,800 --> 00:33:41,680
κι ότι τους χτυπούσαν με πέτρες
για να φτιάξουν όλο αυτό το απίστευτο.

449
00:33:42,280 --> 00:33:48,640
Είναι αδύνατο να φτιάξεις αυτό το θαύμα
με το σκαρπέλο και εργαλεία οικοδομής

450
00:33:48,720 --> 00:33:52,120
ούτε να υπολογίσεις πόσο απόλυτη ακρίβεια

451
00:33:52,200 --> 00:33:56,360
υπάρχει σε τέτοιου τύπου εκφράσεις.

452
00:33:58,360 --> 00:34:01,520
Πουθενά δεν είναι πιο ξεκάθαρη
η ακρίβεια απ' όσο εδώ

453
00:34:02,280 --> 00:34:06,400
με τον γεωμετρικό άθλο
που ξέρουμε ως δωδεκάγωνη πέτρα,

454
00:34:08,400 --> 00:34:13,240
που οι πολλαπλές πλευρές της ταιριάζουν
τέλεια με άλλους 11 μοναδικούς ογκόλιθους.

455
00:34:16,160 --> 00:34:20,720
Κι όμως, υπάρχει μια παραφωνία
σε αυτούς τους ινκαϊκούς τοίχους.

456
00:34:23,320 --> 00:34:26,400
Βλέπω εδώ πολλά διαφορετικά
στιλ αρχιτεκτονικής.

457
00:34:26,480 --> 00:34:28,720
Καταπληκτική δουλειά όπως αυτή

458
00:34:28,800 --> 00:34:32,640
και μετά δουλειά πολύ κατώτερης ποιότητας,
η μία δίπλα στην άλλη.

459
00:34:32,720 --> 00:34:34,280
Βοήθησέ με να καταλάβω.

460
00:34:34,880 --> 00:34:38,680
Αυτή η αρχιτεκτονική δεν είναι των Ίνκας.

461
00:34:40,280 --> 00:34:47,240
Οι Ίνκας δεν χρησιμοποίησαν
αυτές τις πολυγωνικές, μαλακές γραμμές.

462
00:34:47,760 --> 00:34:51,280
Οι Ίνκας έχουν άλλου τύπου αρχιτεκτονική,

463
00:34:51,360 --> 00:34:55,040
που χαρακτηρίζεται από ορθές γωνίες.

464
00:34:58,440 --> 00:35:02,680
Τα πάνω τμήματα έχουν ογκόλιθους
με ξεκάθαρα σημάδια

465
00:35:02,760 --> 00:35:04,760
των βασικών εργαλείων των Ίνκας.

466
00:35:06,040 --> 00:35:10,720
Η κατασκευή τους δεν έχει μυστήριο,
σε αντίθεση με τα χαμηλότερα επίπεδα.

467
00:35:12,840 --> 00:35:16,040
Άρα, κατά την άποψή σου,
αυτό δεν το έφτιαξαν οι Ίνκας.

468
00:35:16,120 --> 00:35:18,120
Όχι.

469
00:35:19,000 --> 00:35:23,360
Ο Χεσούς εκτιμά ότι οι Ίνκας έχτισαν
πάνω και γύρω από πιο αρχαίους τοίχους

470
00:35:23,440 --> 00:35:26,200
που υπήρχαν ήδη όταν έφτασαν.

471
00:35:29,480 --> 00:35:34,440
Η ιστορία του Κούσκο
δεν φτάνει μόνο μέχρι τους Ίνκας.

472
00:35:34,520 --> 00:35:37,680
Πηγαίνει πολύ πιο πίσω.

473
00:35:39,360 --> 00:35:42,600
Ο Χεσούς Γκαμάρα είναι σίγουρος
ότι κοιτάζουμε όχι ένα,

474
00:35:42,680 --> 00:35:45,440
αλλά τουλάχιστον τρία αρχιτεκτονικά στιλ,

475
00:35:45,520 --> 00:35:47,080
έργα τριών πολιτισμών.

476
00:35:49,360 --> 00:35:53,520
Το πιο πρόσφατο έργο λιθοδομίας
ο Χεσούς το αποδίδει στους Ίνκας.

477
00:35:54,400 --> 00:35:57,600
Αλλά πιστεύει ότι οι προϊνκαϊκές πέτρες
με τις στρογγυλές γωνίες,

478
00:35:57,680 --> 00:35:59,920
εδώ και στο Σακσαϊουαμάν,

479
00:36:00,000 --> 00:36:02,840
έχουν τις ρίζες τους
σε πολύ πιο αρχαία τεχνική,

480
00:36:03,440 --> 00:36:06,760
που σεβάστηκαν οι Ίνκας
αλλά δεν μπόρεσαν να τη μιμηθούν.

481
00:36:10,040 --> 00:36:12,000
Υπάρχουν πράγματα αδύνατα

482
00:36:12,520 --> 00:36:15,520
για τους πιο σύγχρονους πολιτισμούς.

483
00:36:15,600 --> 00:36:17,920
Είναι πιο αρχαία

484
00:36:18,000 --> 00:36:22,000
και αποδεικνύουν ότι είναι προϊόν

485
00:36:22,080 --> 00:36:25,200
χρήσης χυτής πέτρας.

486
00:36:26,520 --> 00:36:30,160
Ο Χεσούς Γκαμάρα αποκαλεί αυτό το στιλ
Χάναν Πάτσα.

487
00:36:30,640 --> 00:36:33,000
Και για να το δω από πρώτο χέρι,

488
00:36:33,080 --> 00:36:36,080
προτείνει να επισκεφθώ
έναν ενδιαφέροντα χώρο

489
00:36:36,840 --> 00:36:39,760
στην πλαγιά του λόφου
όπου στέκει το Σακσαϊουαμάν.

490
00:36:45,200 --> 00:36:47,360
Μια αληθινά μυστικιστική τοποθεσία

491
00:36:49,640 --> 00:36:53,080
με μυστική είσοδο, κρυμμένη από τα μάτια.

492
00:36:56,080 --> 00:36:59,680
Που εμφανίζει κι αυτή
ένα περίεργο μίγμα κατασκευαστικών στιλ.

493
00:37:01,880 --> 00:37:04,200
Είναι γνωστή ως Ναός της Σελήνης.

494
00:37:06,440 --> 00:37:11,200
ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΣΕΛΗΝΗΣ

495
00:37:15,280 --> 00:37:19,640
Είναι ένα παράξενο, περίπλοκο μέρος
με μια ατμόσφαιρα μυστηρίου γύρω του.

496
00:37:20,560 --> 00:37:23,480
Τα χαμηλά τείχη εδώ
είναι χαρακτηριστικά ινκαϊκά.

497
00:37:25,240 --> 00:37:28,120
Αλλά κρυμμένο μέσα σ' αυτήν
τη βραχώδη προεξοχή

498
00:37:28,200 --> 00:37:30,120
είναι κάτι εντελώς διαφορετικό.

499
00:37:34,000 --> 00:37:38,480
Μπαίνεις μέσα από ένα στενό πέρασμα

500
00:37:38,560 --> 00:37:40,160
που περιβάλλεται από σιωπή.

501
00:37:42,360 --> 00:37:45,240
Είναι σχεδόν σαν να μπαίνεις σε λαβύρινθο.

502
00:37:47,040 --> 00:37:50,560
Φαίνεται σαν κάποια άγνωστη τεχνολογία
που δεν κατανοούμε

503
00:37:51,200 --> 00:37:55,080
να δημιουργήθηκε για λόγους
που δεν έχουν κάποιο νόημα για μας.

504
00:38:24,880 --> 00:38:26,960
{\an8}Υποτιτλισμός: Σοφία Σκουλικάρη