1
00:00:11,760 --> 00:00:15,000
เราจำเป็นต้องตรวจสอบข้อมูล
ยุคก่อนประวัติศาสตร์ของเกาะอีสเตอร์ใหม่

2
00:00:18,200 --> 00:00:20,760
เราไม่ควรยอมรับข้อมูลที่เคยได้ยินมา

3
00:00:24,480 --> 00:00:28,800
{\an8}ชาวราปานูอีและนักโบราณคดี
ดร.โซเนีย ฮาว คาร์ดินาลี

4
00:00:28,880 --> 00:00:32,960
{\an8}ใช้เวลาเกือบห้าทศวรรษ
ค้นหาประวัติศาสตร์ที่สูญหายไปของเกาะ

5
00:00:35,080 --> 00:00:38,880
ไม่ใช่ด้วยการศึกษาโมอาย
หรือการตั้งถิ่นฐานสมัยโบราณ

6
00:00:38,960 --> 00:00:42,000
แต่เป็นการตรวจสอบ
ผ่านพืชพรรณบนเกาะอย่างละเอียด

7
00:00:42,960 --> 00:00:47,320
โซเนียครับ ผมเข้าใจว่า
คุณสนใจเรื่องพฤกษศาสตร์เป็นพิเศษ

8
00:00:47,400 --> 00:00:48,920
แต่คุณก็เป็นนักโบราณคดีด้วย

9
00:00:49,000 --> 00:00:52,120
ค่ะ สิ่งสำคัญที่สุดสำหรับฉัน

10
00:00:52,200 --> 00:00:55,560
คือการทำความเข้าใจผู้คน

11
00:00:56,360 --> 00:00:58,840
ทำความเข้าใจว่าผู้คนมาถึงที่นี่ได้ยังไง

12
00:00:58,920 --> 00:01:02,800
ทำความเข้าใจว่าผู้คนปรับตัวเข้ากับเกาะนี้ยังไง

13
00:01:03,400 --> 00:01:08,680
เพราะในฐานะมนุษย์
เราทำอะไรไม่ได้ถ้าไม่มีพืชต่างๆ

14
00:01:12,040 --> 00:01:15,440
ในแอ่งภูเขาไฟแห่งหนึ่ง
ที่ดับไปแล้วของเกาะราปานูอี

15
00:01:15,520 --> 00:01:18,040
ดร.คาร์ดินาลีและเพื่อนร่วมงานได้ค้นหา

16
00:01:18,120 --> 00:01:21,040
หลักฐานแรกสุดของพืชหรือพืชผล
ที่ไม่ได้เป็นพืชพื้นเมือง

17
00:01:21,880 --> 00:01:24,400
ที่ต้องถูกมนุษย์นำเข้ามา

18
00:01:25,960 --> 00:01:29,040
พืชบอกอะไรบ้างครับเกี่ยวกับช่วงเวลา
ที่มีผู้คนมาอาศัยอยู่บนเกาะนี้

19
00:01:29,120 --> 00:01:34,400
ในการศึกษาอาหารต่างๆ ที่เราทำ
ผลการวิจัยพบว่า…

20
00:01:34,480 --> 00:01:35,720
ครับ

21
00:01:36,360 --> 00:01:37,200
มันมีกล้วยค่ะ

22
00:01:39,360 --> 00:01:43,760
มีการพบกล้วยบนเกาะนี้เมื่อ 3,000 ปีก่อน

23
00:01:43,840 --> 00:01:48,520
กล้วยมีอยู่บนเกาะราปานูอี
อย่างน้อยก็ 3,000 ปีเหรอครับ

24
00:01:48,600 --> 00:01:49,600
ค่ะ

25
00:01:52,640 --> 00:01:54,960
และพวกมันก็ไม่ได้มาที่นี่เองด้วย

26
00:01:56,440 --> 00:01:59,120
พวกนกไม่ได้เอามันมา

27
00:01:59,200 --> 00:02:01,320
ทะเลไม่ได้พัดมันมาด้วย

28
00:02:01,400 --> 00:02:05,920
ต้องเป็นมนุษย์กลุ่มอื่นที่เอากล้วยมาปลูกที่นี่

29
00:02:07,440 --> 00:02:10,400
นั่นคือเหตุผลที่บอกให้รู้ว่า

30
00:02:10,480 --> 00:02:16,240
มีผู้คนเข้ามาอยู่อาศัยที่ราปานูอีหลายช่วงเวลา

31
00:02:16,320 --> 00:02:17,160
ครับ

32
00:02:17,240 --> 00:02:21,600
และนี่ก็เป็นข้อมูลที่ทำให้ทุกคนประหลาดใจ
มันเปลี่ยนประวัติศาสตร์ไปนิดนึงเลย

33
00:02:21,680 --> 00:02:23,880
มันเปลี่ยนประวัติศาสตร์เยอะเลยต่างหาก

34
00:02:23,960 --> 00:02:25,720
ดินไม่โกหกค่ะ

35
00:02:26,320 --> 00:02:27,800
ครับ ดินบอกความจริง

36
00:02:27,880 --> 00:02:33,240
เราไม่เคยคิดว่ากล้วยจะมีความสำคัญขนาดนี้

37
00:02:36,840 --> 00:02:41,840
ดร.คาร์ดินาลีระบุช่วงเวลา
จากเศษต้นกล้วยขนาดเล็กที่พบในดิน

38
00:02:42,600 --> 00:02:48,640
ทำให้เส้นเวลาเรื่องการมีผู้คนมายังราปานูอี
ย้อนกลับไปก่อนหน้านั้นอีกราว 2,000 ปี

39
00:02:48,720 --> 00:02:51,920
(ราว 3,215 ปีก่อน)

40
00:02:52,720 --> 00:02:55,720
พืชพวกนี้ช่วยให้เราย้อนเส้นเวลาถอยกลับไป

41
00:02:55,800 --> 00:02:59,400
- ค่ะ
- และเป็นไปได้ว่ามันอาจเก่าแก่กว่า 3,000 ปี

42
00:02:59,480 --> 00:03:04,760
เราไม่รู้ค่ะ แต่นั่นแหละเหตุผล
ที่เราควรศึกษาเรื่องนี้ต่อไป

43
00:03:04,840 --> 00:03:05,800
แน่นอนครับ

44
00:03:08,200 --> 00:03:10,160
จากหลักฐานใหม่นี้

45
00:03:10,240 --> 00:03:13,320
ยุคก่อนประวัติศาสตร์ของราปานูอี
ต้องถูกทบทวนใหม่

46
00:03:14,560 --> 00:03:19,360
ผลการตรวจสอบของดร.คาร์ดินาลีบ่งชี้ว่า
ผู้ตั้งถิ่นฐานชาวพอลินีเซียมาถึงเกาะนี้

47
00:03:19,440 --> 00:03:21,560
นานก่อนเส้นเวลาที่เรารับรู้กัน

48
00:03:22,440 --> 00:03:26,720
แต่ถ้าอิงจากตำนานของราปานูอี
ยังมีความเป็นไปได้อีกอย่าง

49
00:03:28,440 --> 00:03:32,600
ไม่แน่ฮูตู มาตูอา
และผู้สำรวจเจ็ดคนของเขาอาจมาถึงที่นี่

50
00:03:32,680 --> 00:03:36,520
มาถึงที่นี่เมื่อหลายพันปีก่อน
อย่างที่ไม่มีใครเคยคาดคิด

51
00:03:39,960 --> 00:03:43,760
เป็นไปได้ไหมว่ามีเรื่องราวส่วนหนึ่งของเกาะนี้
ถูกลืมเลือนไป

52
00:03:44,240 --> 00:03:48,560
เป็นเรื่องราวบทแรกๆ ที่เขียนโดยผู้รอดชีวิต
จากหายนะที่เกิดขึ้นทั่วโลก

53
00:03:48,640 --> 00:03:51,160
ที่เกิดขึ้นเมื่อราว 12,000 ปีก่อน

54
00:04:05,040 --> 00:04:09,160
{\an8}(หายนะอารยะธรรมโบราณ
อเมริกา)

55
00:04:09,240 --> 00:04:11,840
{\an8}(ตอนที่สาม)

56
00:04:14,760 --> 00:04:18,480
ถ้ามนุษย์มาถึงราปานูอีเมื่อหลายพันปีก่อน

57
00:04:19,080 --> 00:04:20,320
พวกเขาอาศัยอยู่ที่ไหน

58
00:04:21,720 --> 00:04:25,240
ร่องรอยทางโบราณคดี
ที่เราคาดว่าจะเจออยู่ที่ไหน

59
00:04:27,400 --> 00:04:29,960
โปรดจำไว้ว่าช่วงที่รุนแรงที่สุด
ของยุคน้ำแข็งครั้งสุดท้าย

60
00:04:30,040 --> 00:04:33,600
ระดับน้ำทะเลต่ำกว่าปัจจุบันกว่า 121 เมตร

61
00:04:34,200 --> 00:04:36,640
ราปานูอีจึงน่าจะเคยเป็นเกาะที่ใหญ่กว่าเยอะ

62
00:04:38,800 --> 00:04:42,480
พื้นที่ทั้งหมดนั้นก็น่าจะรองรับ
ประชากรที่มีจำนวนมากขึ้นได้

63
00:04:45,040 --> 00:04:46,480
ซึ่งอาจช่วยอธิบายว่า

64
00:04:46,560 --> 00:04:49,760
ทำไมโครงการแกะสลัก
โมอายขนาดใหญ่จึงเป็นไปได้

65
00:04:52,560 --> 00:04:56,280
ไม่แน่ผู้สร้างโมอายเหล่านั้น
อาจเลือกอาศัยอยู่ใกล้ชายฝั่งโบราณ

66
00:04:56,360 --> 00:04:57,800
ที่ตอนนี้จมอยู่ใต้น้ำ

67
00:05:00,400 --> 00:05:02,640
และใช้พื้นที่สูงที่เราเห็นในวันนี้

68
00:05:02,720 --> 00:05:05,200
เพื่อโครงการสร้างรูปปั้น
อันยิ่งใหญ่ของพวกเขาเท่านั้น

69
00:05:06,800 --> 00:05:11,840
ไม่บ่อยนักที่ผู้คนจะตระหนักถึงปริมาณที่ดิน
ที่สูญหายไปเพราะระดับน้ำทะเลเพิ่มสูงขึ้น

70
00:05:11,920 --> 00:05:13,120
ตอนช่วงปลายยุคน้ำแข็ง

71
00:05:13,200 --> 00:05:16,880
คิดคร่าวๆ คือเกือบ 26 ล้านตารางกิโลเมตร

72
00:05:17,680 --> 00:05:20,000
ซึ่งเป็นพื้นที่ที่กว้างมากในสมัยนั้น

73
00:05:20,680 --> 00:05:22,640
และเมื่อระดับน้ำทะเลเพิ่มขึ้นฉับพลัน

74
00:05:22,720 --> 00:05:26,160
และชายฝั่งเหล่านั้นจมอยู่ใต้ทะเล

75
00:05:27,360 --> 00:05:31,840
ทุกสิ่งที่คนสร้างไว้บนพื้นที่ที่จมน้ำ
ก็ถูกคลื่นซัดทำลาย

76
00:05:33,160 --> 00:05:36,480
ไม่มีใครรู้ว่ามีอะไรสูญหายไปบ้าง
จากระดับน้ำทะเลที่เพิ่มขึ้น

77
00:05:45,800 --> 00:05:49,840
สิ่งที่เรารู้คือผู้คนกลุ่มแรกที่อาศัยอยู่ที่นี่

78
00:05:49,920 --> 00:05:53,400
มีมากกว่าทักษะแกะสลักหินอันน่าทึ่ง

79
00:05:58,000 --> 00:06:02,320
ตำนานของราปานูอีเล่าว่ากษัตริย์ฮูตู มาตูอา
ผู้ก่อตั้งที่ยิ่งใหญ่ของพวกเขา

80
00:06:02,920 --> 00:06:05,960
นำสิ่งพิเศษติดตัวมาจากฮิวา ดินแดนอันห่างไกล

81
00:06:07,120 --> 00:06:08,280
มันคือภาษาเขียน

82
00:06:11,520 --> 00:06:16,000
ส่วนที่เหลืออยู่ถูกเก็บรักษาไว้
บนแผ่นไม้ที่เรียกว่าโรโงโรโง

83
00:06:17,000 --> 00:06:20,320
ซึ่งส่วนใหญ่เป็นสำเนาที่ทำซ้ำกันมาตามยุคต่างๆ

84
00:06:20,400 --> 00:06:22,880
เพราะต้นฉบับสูญหายไปในประวัติศาสตร์

85
00:06:23,840 --> 00:06:26,280
ปัจจุบันนี้เหลือโรโงโรโงไม่ถึง 30 ชิ้น

86
00:06:27,000 --> 00:06:29,800
ตอนนี้ถูกเก็บรักษาไว้ในพิพิธภัณฑ์ทั่วโลก

87
00:06:31,280 --> 00:06:32,680
สำหรับชาวราปานูอี

88
00:06:32,760 --> 00:06:35,720
อย่างเลโอ ปาการาตี นักสารคดีชนพื้นเมือง

89
00:06:36,240 --> 00:06:39,120
แผ่นไม้พวกนี้มีความสำคัญเป็นพิเศษ
ในประวัติศาสตร์

90
00:06:40,080 --> 00:06:41,440
มันเป็นความสำเร็จที่น่าทึ่ง

91
00:06:41,520 --> 00:06:43,840
เพราะปกติแล้วระบบการเขียนจะเกี่ยวข้อง

92
00:06:43,920 --> 00:06:46,600
กับวัฒนธรรมที่ใหญ่และมีการจัดระเบียบสูง

93
00:06:46,680 --> 00:06:49,040
{\an8}แต่เรากลับพบมันบนเกาะเล็กๆ

94
00:06:49,560 --> 00:06:53,320
โรโงโรโงน่าสนใจ
และสำคัญมากในวัฒนธรรมของเรา

95
00:06:53,400 --> 00:06:55,640
และผมคิดว่ามันเป็นระบบเขียน
เฉพาะในพอลินีเซีย

96
00:06:55,720 --> 00:06:58,640
ครับ มันเป็นระบบเขียนเฉพาะ
ไม่มีโรโงโรโงบนเกาะอื่น

97
00:07:00,320 --> 00:07:03,400
ทั้งการโจมตีของพวกค้าทาสในศตวรรษที่ 19

98
00:07:03,480 --> 00:07:07,280
และการที่ประเพณีทางปัญญา
ของเกาะอีสเตอร์ถูกทำลายสิ้น

99
00:07:07,360 --> 00:07:10,640
ความสามารถในการอ่านโรโงโรโงจึงสูญหายไป

100
00:07:10,720 --> 00:07:15,200
พวกมันเลยยังคงเป็นหนึ่งในปริศนา
ที่ยิ่งใหญ่ของโลกโบราณ

101
00:07:16,160 --> 00:07:19,560
นักภาษาศาสตร์ชี้ว่าระบบการเขียนโรโงโรโง
มีสัญลักษณ์ที่แตกต่างกัน

102
00:07:19,640 --> 00:07:22,160
มากเกินกว่าจะทำให้มันเป็นตัวอักษร

103
00:07:24,040 --> 00:07:27,360
น่าจะเป็นไฮโรกลิฟหรือการเขียนภาพสัญลักษณ์

104
00:07:27,440 --> 00:07:30,520
คล้ายกับที่พัฒนาโดยชาวอียิปต์โบราณ

105
00:07:30,600 --> 00:07:32,680
และอารยธรรมลุ่มแม่น้ำสินธุมากกว่า

106
00:07:34,000 --> 00:07:38,200
เป็นระบบการเขียนที่ต้องใช้เวลาพัฒนา
หลายร้อยหรือหลายพันปี

107
00:07:40,000 --> 00:07:42,320
ระบบโรโงโรโงซับซ้อนมาก

108
00:07:42,840 --> 00:07:47,720
คุณต้องมีองค์ประกอบหลายอย่าง
เช่นสันติภาพ น้ำ อาหาร สังคม

109
00:07:48,560 --> 00:07:51,840
นี่เป็นกระบวนการที่มีความซับซ้อนทางปัญญามากๆ

110
00:07:52,520 --> 00:07:55,400
เป็นเวลาหลายศตวรรษ
จนกระทั่งชาวยุโรปเดินทางมาถึง

111
00:07:56,000 --> 00:07:58,640
ภาษาเขียนถูกรักษาไว้ในรูปแบบของเพลง

112
00:07:59,240 --> 00:08:03,720
แต่ความเชื่อมโยงระหว่างเสียงอ่าน
และสัญลักษณ์ถูกลืมเลือนไปนานแล้ว

113
00:08:04,240 --> 00:08:06,760
ผู้คนไม่ได้หัดอ่านมัน

114
00:08:06,840 --> 00:08:08,920
พวกเขาหัดร้องเพลงอย่างเดียว

115
00:08:09,000 --> 00:08:11,160
แล้วพอเวลาผ่านไปนานเข้า มันก็เหลือแค่เพลง

116
00:08:11,240 --> 00:08:13,800
แล้วเพลงพวกนี้พูดถึงอะไรครับ

117
00:08:14,280 --> 00:08:15,720
ระบบการเกษตร

118
00:08:15,800 --> 00:08:16,880
ครับ

119
00:08:16,960 --> 00:08:18,520
กฎการเดินเรือ

120
00:08:19,560 --> 00:08:22,560
การทำรายการสิ่งของ
ไปจนถึงลำดับวงศ์ตระกูลต่างๆ

121
00:08:23,520 --> 00:08:25,680
เจ้าของดินแดน อะไรพวกนั้นครับ

122
00:08:25,760 --> 00:08:26,600
ครับ

123
00:08:26,680 --> 00:08:28,600
สำหรับผมแล้ว โรโงโรโง

124
00:08:28,680 --> 00:08:34,960
อาจเป็นสิ่งสำคัญที่สุดที่ตูปูนา
หรือบรรพบุรุษของเราสร้างขึ้น

125
00:08:37,080 --> 00:08:40,960
การมีอยู่ของระบบการเขียนที่ซับซ้อน
และพัฒนาจนสมบูรณ์บนเกาะอีสเตอร์

126
00:08:41,040 --> 00:08:44,920
เป็นปริศนาและความลึกลับ
ที่ยังไม่ได้รับการอธิบายครับ

127
00:08:48,400 --> 00:08:50,760
ผมคิดว่าเราต้องพิจารณาความเป็นไปได้

128
00:08:50,840 --> 00:08:57,080
ที่ว่าระบบการเขียนนี้ถูกนำมาที่เกาะอีสเตอร์
ในยุคก่อนประวัติศาสตร์

129
00:08:57,160 --> 00:09:01,000
โดยผู้ตั้งถิ่นฐานกลุ่มแรก
ที่ถูกจดจำในตำนานเรื่องเล่า

130
00:09:01,080 --> 00:09:04,880
ว่าพวกเขามาจากฮิวา
เกาะในแปซิฟิกที่มีขนาดใหญ่กว่านี้มาก

131
00:09:04,960 --> 00:09:09,880
ซึ่งถูกน้ำท่วมใหญ่และจมอยู่ใต้ท้องทะเล

132
00:09:11,120 --> 00:09:14,080
ผมรู้ว่านี่เป็นการคาดเดาของตัวผมเอง

133
00:09:14,600 --> 00:09:18,640
แต่เป็นไปได้ไหม
ที่เรากำลังมองดูภาษาที่ใช้กันจริงๆ

134
00:09:18,720 --> 00:09:21,640
ในอารยธรรมที่สูญหายไปที่ผมตามหามาตลอด

135
00:09:25,000 --> 00:09:26,960
ผู้คนจากเกาะฮิวาอันไกลโพ้น

136
00:09:30,560 --> 00:09:32,400
เรื่องราวต้นกำเนิดและภาษาของพวกเขา

137
00:09:32,480 --> 00:09:35,080
ได้รับการอนุรักษ์ไว้
โดยชาวพอลีนีเซียที่ออกเดินทางไกล

138
00:09:35,160 --> 00:09:38,000
ซึ่งปัจจุบันเรียกตัวเองว่าชาวราปานูอี

139
00:09:45,160 --> 00:09:48,120
ผมเชื่อว่ารูปปั้นโมอายก็อาจเป็นผลิตผล

140
00:09:48,200 --> 00:09:50,320
ของอารยธรรมก่อนหน้านี้ด้วย

141
00:09:54,480 --> 00:09:58,720
มีหลักฐานว่าฐานหินอาฮูที่โมอายตั้งอยู่นั้น

142
00:09:58,800 --> 00:10:02,720
อาจถูกออกแบบและสร้างขึ้นโดยคนกลุ่มอื่น

143
00:10:04,000 --> 00:10:05,280
อย่างเช่นอันนี้

144
00:10:08,640 --> 00:10:10,200
นี่คืออาฮู วินาปู

145
00:10:10,280 --> 00:10:12,280
มันมีความเฉพาะอยู่สองอย่างครับ

146
00:10:13,080 --> 00:10:16,720
อย่างแรก มันสร้างจากหินบะซอลต์แข็งทั้งหมด

147
00:10:17,320 --> 00:10:20,080
ไม่ใช่จากหินภูเขาไฟเนื้อนิ่มแบบอาฮูอันอื่นๆ

148
00:10:20,840 --> 00:10:23,080
อย่างที่สอง และที่ไม่อาจมองข้ามได้เลย

149
00:10:24,800 --> 00:10:28,320
คือบล็อกหินขนาดมหึมาเหล่านี้
ถูกประกอบเข้าด้วยกันอย่างพอดิบพอดี

150
00:10:28,400 --> 00:10:31,760
ในแบบที่ประณีตกว่าอาฮูอันอื่นๆ บนเกาะนี้มาก

151
00:10:33,640 --> 00:10:37,160
ที่จริงผู้สร้างดั้งเดิมของมันสร้างมัน
อย่างพิถีพิถันเสียจน

152
00:10:37,240 --> 00:10:42,320
ไม่มีวัสดุอินทรีย์ในสมัยนั้นติดอยู่
ในร่องระหว่างบล็อกหินเลย

153
00:10:42,920 --> 00:10:45,040
ทำให้ไม่สามารถระบุอายุที่แท้จริงของมันได้

154
00:10:46,360 --> 00:10:48,480
มันช่างดูแปลกแยกจากที่นี่

155
00:10:48,560 --> 00:10:52,400
จนบางคนอาจคิดว่า
มันเป็นผลงานของวัฒนธรรมอื่นเลยก็ได้

156
00:10:54,520 --> 00:10:59,080
และมีเหตุผลอีกอย่างที่ทำให้ผมสงสัยว่า
วัฒนธรรมอื่นที่ว่านั้น

157
00:10:59,160 --> 00:11:02,560
อาจเป็นอารยธรรมยุคน้ำแข็งที่สูญหายไป
ที่ผมตามหาอยู่

158
00:11:03,440 --> 00:11:07,360
ชื่อเดิมของเกาะอีสเตอร์
คือเท ปิโต โอ เต เฮนัว

159
00:11:07,440 --> 00:11:09,960
ซึ่งแปลว่า "สะดือโลก"

160
00:11:11,240 --> 00:11:15,640
การกำหนดสถานที่ศักดิ์สิทธิ์โบราณว่าเป็นสะดือนี้

161
00:11:15,720 --> 00:11:18,240
เป็นสิ่งที่ปรากฏซ้ำๆ

162
00:11:18,320 --> 00:11:21,800
ในวัฒนธรรมโบราณและภาษาต่างๆ ทั่วโลก

163
00:11:23,640 --> 00:11:27,840
{\an8}โกเบคลี เทเป แปลตรงตัวว่า "เนินเขาสะดือ"

164
00:11:27,920 --> 00:11:31,280
{\an8}เดลฟีในกรีซก็เป็นสะดือโลก

165
00:11:32,000 --> 00:11:34,000
{\an8}กัมพูชาก็เป็นอีกหนึ่งตัวอย่าง

166
00:11:34,080 --> 00:11:34,960
{\an8}(นครวัด
กัมพูชา)

167
00:11:38,720 --> 00:11:42,760
เป็นไปได้ไหมว่าวัฒนธรรมหนึ่ง
ที่เดินทางรอบโลกในยุคก่อนประวัติศาสตร์

168
00:11:43,560 --> 00:11:48,240
ใช้การอ้างอิงถึงสะดือนี้
มาตั้งชื่อสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ที่สุดของพวกเขา

169
00:11:48,880 --> 00:11:50,280
รวมถึงราปานูอีด้วย

170
00:11:51,640 --> 00:11:54,400
ถ้าใช่ พวกเขาเดินทางมาถึงที่นี่ได้ยังไง

171
00:11:56,800 --> 00:11:59,960
มีความเป็นไปได้ที่น่าสนใจอย่างหนึ่งครับ

172
00:12:07,480 --> 00:12:11,840
ราปานูอีตั้งอยู่สุดทางตะวันตก
ของแนวเทือกเขาใต้น้ำ

173
00:12:14,040 --> 00:12:18,440
ในช่วงยุคน้ำแข็ง
เมื่อระดับน้ำทะเลต่ำกว่าปัจจุบัน 121 เมตร

174
00:12:18,520 --> 00:12:23,320
และพื้นมหาสมุทรอาจอยู่สูงกว่าตอนนี้
เพราะปรากฏการณ์ที่เรียกว่าไอโซสเตซี

175
00:12:24,080 --> 00:12:27,160
ยอดเขาบางแห่งอาจโผล่พ้นผิวน้ำขึ้นมา

176
00:12:29,000 --> 00:12:31,520
ทำให้เกิดหมู่เกาะเล็กๆ

177
00:12:32,000 --> 00:12:35,400
ที่เชื่อมเกาะราปานูอี
เข้ากับชายฝั่งของเปรูในปัจจุบัน

178
00:12:36,840 --> 00:12:42,040
แน่นอนว่าเราเจอบางสิ่งที่น่าทึ่งที่นั่น

179
00:12:42,120 --> 00:12:44,280
แกะสลักอยู่บนเนินเขา หันหน้าออกสู่มหาสมุทร

180
00:12:49,400 --> 00:12:55,400
จีโอกลิฟขนาดใหญ่ที่ทุกวันนี้
รู้จักกันในชื่อคันเดลาบราแห่งแอนดีส

181
00:12:58,280 --> 00:13:01,080
ทรายถูกพัดออกไปหมดแล้ว
เหลือเพียงหินเปล่าๆ ด้านล่าง

182
00:13:01,160 --> 00:13:03,200
เป็นรูปตรีศูลขนาดยักษ์

183
00:13:05,280 --> 00:13:07,400
เมื่อคุณเข้าใกล้ชายฝั่งของเปรู

184
00:13:07,480 --> 00:13:09,880
มันเกือบดูเหมือนสัญญาณหรือเครื่องหมาย

185
00:13:09,960 --> 00:13:11,800
ที่เรียกผู้คนให้เข้ามาหาเลยครับ

186
00:13:11,880 --> 00:13:14,600
บอกว่า "มานี่ ที่นี่มีบางสิ่งที่สำคัญอยู่"

187
00:13:16,080 --> 00:13:18,600
จีโอกลิฟไม่สามารถระบุอายุที่น่าเชื่อถือได้

188
00:13:19,080 --> 00:13:22,000
แต่เครื่องปั้นดินเผาที่พบใกล้ๆ ถูกระบุว่า

189
00:13:22,080 --> 00:13:26,000
เป็นของวัฒนธรรมท้องถิ่นปาราคัส
ช่วง 200 ปีก่อนคริสตกาล

190
00:13:26,480 --> 00:13:29,280
ที่แน่นอนว่าเคยเป็นที่รู้จักและเคารพ

191
00:13:31,280 --> 00:13:36,320
แต่บ้างก็ว่ามันได้รับแรงบันดาลใจ
จากตำนานของเทพเจ้าโบราณ วิราโคชา

192
00:13:37,600 --> 00:13:40,800
ผู้ได้รับการบูชาว่า
เป็นผู้สร้างสิ่งมหัศจรรย์ลึกลับหลายแห่ง

193
00:13:40,880 --> 00:13:42,440
ในพื้นที่ส่วนนี้ของโลก

194
00:13:43,120 --> 00:13:45,120
ตั้งแต่เส้นนัซกาอันโด่งดัง

195
00:13:45,840 --> 00:13:49,600
ไปจนถึงกลุ่มหินลึกลับขนาดใหญ่
อย่างตีวานากูในโบลิเวีย

196
00:13:50,080 --> 00:13:54,120
บนเทือกเขาแอนดีส
ที่ซึ่งเรื่องราวของเขาเริ่มต้นขึ้น

197
00:14:01,840 --> 00:14:03,520
ตามตำนานของอินคา

198
00:14:04,080 --> 00:14:07,520
พื้นที่แห่งนี้เคยเกิดหายนะครั้งใหญ่

199
00:14:07,600 --> 00:14:09,600
เป็นหายนะอารยธรรมโบราณโดยแท้จริง

200
00:14:15,760 --> 00:14:17,120
เมื่อหายนะผ่านพ้นไป

201
00:14:17,200 --> 00:14:20,280
คนแปลกหน้าก็ปรากฏตัวขึ้นจากทะเลสาบติติกากา

202
00:14:22,800 --> 00:14:24,960
พวกเขาตั้งชื่อให้คนคนนี้ว่าวิราโคชา

203
00:14:27,280 --> 00:14:28,560
แปลว่าฟองแห่งท้องทะเล

204
00:14:32,480 --> 00:14:36,760
เขาและกลุ่มผู้ติดตามได้สอนความลับ
ในการเพาะปลูกให้แก่ผู้รอดชีวิต

205
00:14:39,840 --> 00:14:45,400
สอนทักษะขั้นสูงในการทำงานหิน
และวิธีการเฝ้าดูท้องฟ้า

206
00:14:51,640 --> 00:14:54,920
หลักๆ ก็คือเขาสอนรากฐานอารยธรรม

207
00:14:55,000 --> 00:14:59,200
ให้ผู้รอดชีวิตจากหายนะที่ท้อแท้และสิ้นหวัง

208
00:15:01,840 --> 00:15:06,920
เรื่องราวเหล่านี้สอดคล้อง
กับเรื่องราวจากทั่วโลก

209
00:15:07,000 --> 00:15:12,680
ที่เกี่ยวกับสิ่งมีชีวิต สิ่งศักดิ์สิทธิ์
และผู้คนที่รอดจากหายนะครั้งใหญ่

210
00:15:12,760 --> 00:15:15,040
และพยายามฟื้นฟูอารยธรรมขึ้นมาใหม่

211
00:15:18,360 --> 00:15:21,920
ในอียิปต์คือโอซิริสที่สอนผู้คนของเขา

212
00:15:22,000 --> 00:15:26,000
ให้รู้จักการไถดิน เก็บเกี่ยวพืชผล
และสร้างกฎหมาย

213
00:15:28,080 --> 00:15:31,720
สำหรับแอซเท็กในเม็กซิโก
ก็คือเควตซาลโคลาเทิล

214
00:15:31,800 --> 00:15:33,360
ผู้เร่ร่อนที่ไว้หนวดเครา

215
00:15:33,440 --> 00:15:36,120
ที่นำรากฐานอารยธรรม
มาให้พวกเขาเป็นครั้งแรก

216
00:15:38,720 --> 00:15:43,880
และบนเกาะราปานูอี กษัตริย์ฮูตู มาตูอา
และผู้ติดตามของเขาก็สะท้อนแนวคิดนี้ด้วย

217
00:15:46,520 --> 00:15:50,000
ในเรื่องราวของนักเดินทาง
จากดินแดนไกลโพ้นที่สูญหาย

218
00:15:50,080 --> 00:15:53,120
มาถึงทางทะเลเพื่อเริ่มต้นอารยธรรมใหม่

219
00:15:59,320 --> 00:16:03,880
เนื่องจากประเพณีคล้ายกันนี้พบทั่วโลก
เราจึงต้องพิจารณามันอย่างจริงจัง

220
00:16:07,440 --> 00:16:10,640
แม้แต่ทุกวันนี้
การเล่าเรื่องก็ยังคงเป็นวิธีที่ทรงพลัง

221
00:16:10,720 --> 00:16:13,920
ในการถ่ายทอดความรู้จากรุ่นสู่รุ่น

222
00:16:15,040 --> 00:16:17,440
ด้วยเรื่องราวที่เป็นสากลเหล่านี้
คุณรู้สึกไหมครับว่า

223
00:16:17,520 --> 00:16:22,920
{\an8}เรากำลังได้รับอิทธิพลจากความรู้นั้นที่เก่าแก่กว่า

224
00:16:23,000 --> 00:16:24,400
{\an8}ครับ ผมคิดว่าเป็นแบบนั้น

225
00:16:24,480 --> 00:16:26,360
แล้วมันมาจากไหนครับ

226
00:16:26,920 --> 00:16:29,520
มีผู้รอดชีวิตไม่กี่คนที่ถ่ายทอดความรู้ครับ

227
00:16:29,600 --> 00:16:32,280
แต่ความรู้เหล่านั้นก็ถูกถ่ายทอด
ในรูปแบบของตำนาน

228
00:16:32,360 --> 00:16:34,480
- ในรูปแบบของประเพณี
- ครับ

229
00:16:34,560 --> 00:16:38,720
ตำนานของมนุษยชาติเปรียบเสมือน
ธนาคารความจำของเผ่าพันธุ์เรา

230
00:16:38,800 --> 00:16:40,960
ตั้งแต่ยุคที่ไม่มีการบันทึกเป็นลายลักษณ์อักษร

231
00:16:41,040 --> 00:16:44,480
ครับ เรารู้ว่าตำนานปากต่อปากนั้นแข็งแกร่งมาก

232
00:16:44,560 --> 00:16:47,400
ในฐานะวิธีการถ่ายทอดประวัติศาสตร์

233
00:16:48,000 --> 00:16:51,840
ตำนานทำให้ผมนึกถึงเหตุการณ์
ทางประวัติศาสตร์บางอย่าง

234
00:16:51,920 --> 00:16:52,880
ครับ ถูกต้องเลย

235
00:16:52,960 --> 00:16:56,920
นี่เป็นแนวคิดเดียวกันที่ถูกทำซ้ำในวัฒนธรรมต่างๆ

236
00:16:57,000 --> 00:17:00,040
ที่ไม่ได้มีการเชื่อมโยงกัน
ในช่วงเวลาทางประวัติศาสตร์เลย

237
00:17:00,120 --> 00:17:02,000
ทำให้ผมคิดว่าสิ่งที่เรากำลังเห็นอยู่นี้

238
00:17:02,080 --> 00:17:05,560
คือมรดกร่วมจากวัฒนธรรมหนึ่งที่เก่าแก่กว่ามาก

239
00:17:05,640 --> 00:17:09,520
เป็นเหตุผลที่ทำให้ผมคิดว่า
เราควรพิจารณาพวกตำนานให้จริงจังมากขึ้น

240
00:17:09,600 --> 00:17:11,040
ครับ ผมก็คิดแบบนั้น

241
00:17:15,760 --> 00:17:19,440
ผู้ให้ความรู้ที่ยิ่งใหญ่จากตำนานของเรา
อย่างวิราโคชา

242
00:17:20,120 --> 00:17:24,600
อาจเป็นหนึ่งในผู้รอดชีวิตเพียงไม่กี่คน
จากอารยธรรมที่สูญหายไปจากประวัติศาสตร์ก็ได้

243
00:17:28,440 --> 00:17:31,760
มันอาจมีหลักฐาน
เกี่ยวกับมรดกของวิราโคชามากขึ้น

244
00:17:33,880 --> 00:17:36,680
ประมาณ 483 กิโลเมตร
ทางตะวันออกจากคันเดลาบรา

245
00:17:39,320 --> 00:17:42,440
บนที่ราบสูงบนยอดเขาใกล้เมืองกุสโก

246
00:17:42,520 --> 00:17:44,800
(กุสโก)

247
00:17:44,880 --> 00:17:47,720
สูงจากระดับน้ำทะเลกว่า 3,352 เมตร

248
00:17:49,880 --> 00:17:52,120
นี่คือซัคซายฮัวมาน

249
00:17:55,520 --> 00:18:00,160
(ซัคซายฮัวมาน)

250
00:18:01,360 --> 00:18:04,680
นี่คือหนึ่งในสถานที่โบราณที่ไม่ธรรมดาที่สุดในโลก

251
00:18:05,480 --> 00:18:07,080
และเป็นหนึ่งในสถานที่ลึกลับที่สุดด้วย

252
00:18:10,520 --> 00:18:14,520
พื้นที่บนยอดเขากว้างใหญ่นี้
เต็มไปด้วยสิ่งมหัศจรรย์ทางโบราณคดี

253
00:18:14,600 --> 00:18:16,200
ที่สร้างขึ้นจากหิน

254
00:18:18,080 --> 00:18:21,600
และที่ขอบของเนินเขา คือปริศนาที่ยิ่งใหญ่ที่สุด

255
00:18:28,640 --> 00:18:31,840
กำแพงหินสามแถวที่ชวนให้ประหลาดใจ

256
00:18:35,200 --> 00:18:37,280
เพราะมันซิกแซ็กข้ามยอดเขา

257
00:18:43,040 --> 00:18:45,640
ผมมาที่นี่นานกว่า 30 ปีแล้ว

258
00:18:45,720 --> 00:18:48,080
และมันยังคงทำให้ผมฉงนได้เสมอ

259
00:18:50,800 --> 00:18:53,360
ทว่าตอนนี้การค้นหาอารยธรรมที่สูญหายของผม

260
00:18:53,440 --> 00:18:55,440
ได้มุ่งเน้นที่ทวีปอเมริกา

261
00:18:56,760 --> 00:19:00,040
ผมจึงมาที่นี่เพื่อตรวจสอบ
ปริศนาหินมหึมาโบราณนี้อีกครั้ง

262
00:19:02,480 --> 00:19:05,200
ผมมักรู้สึกเหมือนตัวเองเป็นคนตัวเล็กจ้อย

263
00:19:05,280 --> 00:19:07,960
เมื่อยืนอยู่ข้างหินมหึมาพวกนี้

264
00:19:10,560 --> 00:19:14,160
มีบล็อกหินหลายเหลี่ยม
ขนาดมหึมาแบบนี้เป็นพันๆ ก้อน

265
00:19:14,240 --> 00:19:16,560
มันถูกตัดแต่งและจัดวางอย่างสมบูรณ์แบบ

266
00:19:19,800 --> 00:19:22,920
ไม่มีบล็อกหินอันไหนที่มีขนาด
หรือรูปร่างเหมือนกันเลยครับ

267
00:19:24,560 --> 00:19:28,240
แต่พวกมันกลับถูกจัดวางเข้าด้วยกัน
อย่างลงตัวจนน่าอัศจรรย์

268
00:19:30,040 --> 00:19:33,240
จนแทบดูเหมือนว่าพวกมัน
หลอมละลายเข้าด้วยกันเลยครับ

269
00:19:35,280 --> 00:19:38,560
ต่อให้ใช้เทคโนโลยีในปัจจุบัน
เราจะเริ่มจากตรงไหนล่ะ

270
00:19:39,160 --> 00:19:40,680
เจ้านี่ถูกทำขึ้นมายังไง

271
00:19:44,600 --> 00:19:48,760
เพื่อทำความเข้าใจซัคซายฮัวมาน
เราจำเป็นต้องรู้ประวัติศาสตร์ของมันมากขึ้น

272
00:19:49,920 --> 00:19:52,440
ซึ่งเกี่ยวพันกับเมืองด้านล่าง

273
00:19:58,040 --> 00:20:03,120
ปัจจุบันกุสโกเป็นมหานครที่มีชีวิตชีวา
ที่มีประชากร 500,000 คน

274
00:20:04,920 --> 00:20:08,880
สำหรับนักท่องเที่ยวหลายล้านคนต่อปี
ที่นี่คือจุดหมายปลายทางที่ได้รับความนิยม

275
00:20:11,400 --> 00:20:14,760
แต่สำหรับการค้นหาของผม
มันมีความหมายมากกว่านั้นมาก

276
00:20:18,000 --> 00:20:21,200
กุสโกเคยเป็นเมืองหลวง
ของอาณาจักรอินคาที่ครั้งหนึ่งเคยยิ่งใหญ่

277
00:20:21,280 --> 00:20:25,280
อารยธรรมที่น่าทึ่งและน่าตื่นตาตื่นใจอย่างแท้จริง

278
00:20:27,160 --> 00:20:30,280
อารยธรรมที่เคยเจริญรุ่งเรือง
บนเทือกเขาสูงแอนดีส

279
00:20:32,040 --> 00:20:36,360
{\an8}มีชื่อเสียงจากโบราณสถานหิน
ที่น่าอัศจรรย์อย่างมาชูปิกชู

280
00:20:36,440 --> 00:20:38,640
{\an8}(มาชูปิกชู
เปรู)

281
00:20:39,240 --> 00:20:44,440
แต่เช่นเดียวกับโมอายของราปานูอี
เรื่องราวที่แท้จริงถูกบดบังด้วยหายนะ

282
00:20:47,080 --> 00:20:49,160
ที่นี่ ในปี 1532

283
00:20:49,640 --> 00:20:53,880
ชาวสเปนผู้พิชิตได้นำความโกลาหล
และการทำลายล้างมาสู่อินคา

284
00:20:55,120 --> 00:20:57,320
เพราะการปราบปรามวัฒนธรรมพื้นเมือง

285
00:20:57,400 --> 00:20:59,760
ในระหว่างการพิชิตของสเปนและช่วงหลังจากนั้น

286
00:20:59,840 --> 00:21:02,760
ทำให้สิ่งที่เรารู้เกี่ยวกับชาวอินคา
ยังคงกระท่อนกระแท่น

287
00:21:02,840 --> 00:21:05,000
และเป็นหลุมดำทางประวัติศาสตร์ในหลายๆ ด้าน

288
00:21:07,360 --> 00:21:11,600
ทำไมน่ะเหรอ เพราะประวัติศาสตร์
มักถูกเขียนโดยผู้ชนะน่ะสิ

289
00:21:15,560 --> 00:21:18,360
และในหมู่ผู้พิชิตเหล่านั้น
มีเพียงไม่กี่คนที่ยอมเสียเวลาเรียนรู้

290
00:21:18,440 --> 00:21:20,760
วัฒนธรรมที่พวกเขาทำลายล้าง

291
00:21:23,120 --> 00:21:25,320
อินคาเป็นอารยธรรมที่รุ่งเรืองมาก

292
00:21:25,400 --> 00:21:29,600
พวกเขาบันทึกความสำเร็จที่น่าทึ่ง
แต่พวกเขาก็มีอายุสั้นมาก

293
00:21:30,760 --> 00:21:32,640
แม้ว่าจะมั่งคั่งและทรงพลัง

294
00:21:32,720 --> 00:21:36,120
จักรวรรดิอินคาก็มีอยู่ไม่ถึงหนึ่งศตวรรษ

295
00:21:36,680 --> 00:21:38,680
ก่อนที่ผู้พิชิตจะมาถึง

296
00:21:39,920 --> 00:21:42,040
แน่นอนว่าชาวสเปนไม่รู้เรื่องนี้

297
00:21:42,600 --> 00:21:47,280
และคิดว่าทุกสิ่งที่พวกเขาเห็น
รวมถึงกำแพงหินมหึมาที่น่าทึ่ง

298
00:21:47,760 --> 00:21:50,360
เป็นผลงานของชาวอินคาที่พวกเขาเพิ่งพบ

299
00:21:52,680 --> 00:21:55,320
ยากที่จะนึกว่าเจ้านี่ถูกทำขึ้นมาได้ยังไง

300
00:21:55,800 --> 00:21:58,800
ด้วยเครื่องมือที่เชื่อกันว่าชาวอินคามี

301
00:21:58,880 --> 00:22:00,840
ซึ่งส่วนใหญ่เป็นการเอาหินชนิดอื่น

302
00:22:00,920 --> 00:22:03,520
มาทุบหินขนาดใหญ่ยักษ์พวกนี้

303
00:22:03,600 --> 00:22:05,120
ผมว่ามันไม่มีเหตุผลเอาซะเลย

304
00:22:10,240 --> 00:22:12,800
ชาวอินคาไม่มีภาษาเขียน

305
00:22:13,600 --> 00:22:16,080
แต่บันทึกของชาวสเปนเท่าที่เรามี

306
00:22:16,560 --> 00:22:21,040
บอกว่าซัคซายฮัวมานเป็นผลงานทางความคิด
ของปาชาคูติ อินคา ยูปังกี

307
00:22:21,120 --> 00:22:23,280
ที่การครองราชย์ของเขานำพาจักรวรรดิอินคา

308
00:22:23,360 --> 00:22:25,320
สู่ความรุ่งเรืองเมื่อกว่า 500 ปีก่อน

309
00:22:30,240 --> 00:22:31,960
{\an8}ผมหวังว่าจะได้เรียนรู้เพิ่มเติม

310
00:22:32,040 --> 00:22:34,880
{\an8}จากอมาเดโอ วาเลอร์ ฟาร์ฟาน
ผู้เชี่ยวชาญสถานที่

311
00:22:37,280 --> 00:22:40,440
คุณคิดว่างานสถาปัตยกรรมน่าทึ่งนี้ถูกสร้างขึ้น

312
00:22:40,520 --> 00:22:44,880
ประมาณช่วงศตวรรษ หรือช่วงยุคสมัยไหนครับ

313
00:22:44,960 --> 00:22:48,880
การก่อสร้างน่าจะเริ่มประมาณปี 1440 ครับ

314
00:22:50,600 --> 00:22:53,080
และสร้างเสร็จหลังผ่านไป 90 ปีครับ

315
00:22:53,160 --> 00:22:54,120
ครับ

316
00:22:54,200 --> 00:22:57,080
ก่อนที่พวกผู้พิชิตจะมาถึงเป๊ะๆ

317
00:23:01,120 --> 00:23:05,760
ปาชาคูติสั่งให้คนงานสร้างซัคซายฮัวมาน
โดยใช้หินในท้องถิ่น

318
00:23:07,920 --> 00:23:10,200
ซึ่งเป็นหินที่ค่อนข้างนิ่ม

319
00:23:11,280 --> 00:23:13,920
แม้ปัจจุบันจะอยู่สูงกว่า
ระดับน้ำทะเล 3,657 เมตร

320
00:23:14,400 --> 00:23:17,560
มันก็เคยเป็นพื้นมหาสมุทรในยุคเริ่มแรกของโลก

321
00:23:21,000 --> 00:23:22,240
ในอดีตเมื่อนานมาแล้ว

322
00:23:22,320 --> 00:23:25,640
ส่วนนี้ของอเมริกาใต้
ก็เคยเป็นส่วนหนึ่งของทะเลครับ

323
00:23:25,720 --> 00:23:31,800
ส่วนต่างๆ ของหุบเขานี้ด้วย
เรายังเห็นหินปูนที่เป็นหินฐานได้

324
00:23:31,880 --> 00:23:33,360
หินปูน หินตะกอน

325
00:23:33,440 --> 00:23:35,280
ครับ และด้วยเหตุผลนี้เอง

326
00:23:36,000 --> 00:23:40,760
หินชนิดนี้จึงเอามาใช้งานได้ง่ายกว่าหินชนิดอื่น

327
00:23:43,040 --> 00:23:46,040
จากการศึกษาทางโบราณคดี
บล็อกหินปูนขนาดใหญ่เหล่านี้

328
00:23:46,120 --> 00:23:48,760
น่าจะถูกตัดที่เหมืองหิน
ที่อยู่ไกลออกไปถึง 14.5 กิโลเมตร

329
00:23:51,880 --> 00:23:56,680
ผมเข้าใจว่าหินปูนเป็นหินเนื้ออ่อน
และเอามาทำงานได้ง่าย

330
00:23:56,760 --> 00:24:00,800
แต่คือบล็อกหินปูนขนาดมหึมา

331
00:24:00,880 --> 00:24:02,040
บล็อกหนักสุดคือเท่าไรครับ

332
00:24:02,120 --> 00:24:06,360
บล็อกหินหนักสุดที่นี่ หนักกว่า 100 ตันครับ

333
00:24:06,440 --> 00:24:07,360
แม่เจ้า

334
00:24:12,680 --> 00:24:16,440
สิ่งที่ทำให้ผมสงสัยก็คือ
การเคลื่อนย้ายบล็อกหินขนาดใหญ่เหล่านั้น

335
00:24:16,920 --> 00:24:19,320
ผมไม่เข้าใจเลยว่าพวกเขาทำได้ยังไง

336
00:24:19,400 --> 00:24:23,040
ในความเห็นของผม ความลับอยู่ที่ปริมาณครับ

337
00:24:23,120 --> 00:24:27,640
เปโดร เซียซา เดอ เลออน เป็นทหาร
และนักบันทึกประวัติศาสตร์ชาวสเปน

338
00:24:27,720 --> 00:24:29,680
และตามที่เขาบันทึกไว้

339
00:24:29,760 --> 00:24:34,040
มีคนมากกว่า 20,000 คนทำงานที่นี่ทุกวัน

340
00:24:34,120 --> 00:24:36,520
นั่นเป็นความท้าทายที่ยิ่งใหญ่ด้านการจัดการเลย

341
00:24:37,040 --> 00:24:42,360
การจัดการคนงาน 20,000 คน
เป็นงานที่ต้องอาศัยความช่ำชองสูง

342
00:24:46,800 --> 00:24:50,000
การก่อสร้างอาคารเอ็มไพร์สเตตในนิวยอร์ก

343
00:24:50,080 --> 00:24:54,360
ใช้คนงานประมาณ 3,400 คนในศตวรรษที่ 20

344
00:24:55,640 --> 00:24:58,120
ต่อให้มีคนงานมากกว่าหกเท่า

345
00:24:58,200 --> 00:25:01,720
การเคลื่อนย้ายหินเหล่านี้
ด้วยเทคโนโลยีที่ล้าสมัยกว่ามาก

346
00:25:02,200 --> 00:25:06,880
คงเป็นความท้าทายที่ยิ่งใหญ่
ที่อาจเกิดความผิดพลาดได้อย่างรวดเร็ว

347
00:25:08,680 --> 00:25:12,520
บันทึกเดียวที่เรามีที่เกี่ยวกับการที่ชาวอินคา
พยายามเคลื่อนย้ายหินขนาดใหญ่นี้

348
00:25:13,120 --> 00:25:17,000
ถูกบันทึกโดยนักบันทึกประวัติศาสตร์ชาวสเปน
หลังเกิดการพิชิตไม่กี่ทศวรรษ

349
00:25:17,080 --> 00:25:20,320
ตามคำบอกเล่าที่เขาได้ฟังจากผู้ให้ข้อมูลท้องถิ่น

350
00:25:20,800 --> 00:25:23,240
ความพยายามนี้จบลงด้วยหายนะ

351
00:25:26,440 --> 00:25:30,160
เขาเล่าถึงหินก้อนใหญ่ที่ถูกลากข้ามภูเขา

352
00:25:30,240 --> 00:25:32,240
โดยคนมากกว่า 20,000 คน

353
00:25:33,880 --> 00:25:38,000
จนกระทั่งถึงจุดหนึ่ง
พวกเขาทำหินหลุดมือและตกลงจากหน้าผา

354
00:25:40,080 --> 00:25:42,080
ทับคนมากกว่า 3,000 คนเสียชีวิต

355
00:25:44,800 --> 00:25:48,520
ถ้าชาวอินคามีปัญหามากขนาดนั้น
ในการขนย้ายหินก้อนใหญ่ก้อนเดียว

356
00:25:48,600 --> 00:25:51,120
พวกเขาขนย้ายก้อนหินขนาดใหญ่
นับพันก้อนมาที่นี่ได้ยังไง

357
00:25:59,000 --> 00:26:00,920
ตามบันทึกของชาวสเปน

358
00:26:01,000 --> 00:26:05,600
ชาวอินคาใช้ทั้งเชือก
ลูกกลิ้งไม้ลำเลียง และคานงัด

359
00:26:08,600 --> 00:26:11,960
ถ้าคุณใช้ความพยายาม
และความระมัดระวังอย่างมาก

360
00:26:12,040 --> 00:26:14,000
ก็อาจวางบล็อกหินสองสามก้อนเข้าด้วยกันได้

361
00:26:14,080 --> 00:26:18,760
แต่การวางหินหลายร้อยก้อนเข้าด้วยกัน
และทุกก้อนต้องเข้ากันได้เป๊ะๆ

362
00:26:18,840 --> 00:26:20,840
มันขัดกับหลักตรรกะครับ

363
00:26:22,680 --> 00:26:26,520
ถ้าจริงๆ แล้วจักรพรรดิอินคา
ทำเพียงแค่ดูแลสิ่งก่อสร้าง

364
00:26:26,600 --> 00:26:30,160
ที่เป็นป้อมปราการบนกำแพงหินขนาดใหญ่

365
00:26:30,240 --> 00:26:31,920
ที่มีอยู่มาก่อนแล้วล่ะ

366
00:26:34,080 --> 00:26:38,120
เป็นเรื่องยากที่จะจินตนาการถึงภาพ
ที่คงต้องตาตรึงใจที่เคยอยู่ที่นี่

367
00:26:38,200 --> 00:26:40,160
ก่อนเกิดการพิชิตของชาวสเปน

368
00:26:40,240 --> 00:26:42,520
แต่เมื่อผสมผสานข้อมูลทางวิทยาศาสตร์ล่าสุด

369
00:26:42,600 --> 00:26:45,440
เข้ากับบันทึกจากพยานผู้เห็นเหตุการณ์
ที่เหลือไว้โดยผู้พิชิตกลุ่มแรก

370
00:26:45,520 --> 00:26:49,360
เราคงนึกภาพได้เป็นอย่างดีเลยว่า
ซัคซายฮัวมานคงดูเป็นเช่นไร

371
00:26:49,440 --> 00:26:51,280
ในช่วงที่จักรวรรดิอินคารุ่งเรืองที่สุด

372
00:26:56,920 --> 00:27:01,880
ชาวสเปนบอกให้เรารู้ว่า
บริเวณหลักถูกใช้เป็นค่ายทหาร

373
00:27:01,960 --> 00:27:03,960
มันรองรับทหารได้หลายพันคน

374
00:27:09,120 --> 00:27:11,960
พวกเขาอธิบายถึงหอคอยสามชั้น

375
00:27:12,040 --> 00:27:14,040
ที่สูงเหนือพื้นขึ้นไป 15 เมตร

376
00:27:15,200 --> 00:27:18,200
ล้อมรอบด้วยอาคารสี่เหลี่ยมและลานกว้าง

377
00:27:19,560 --> 00:27:23,040
มีระบบน้ำจืดและห้องเก็บธัญพืชเป็นของตัวเอง

378
00:27:26,200 --> 00:27:30,160
ผู้บุกรุกเชื่อว่าซัคซายฮัวมาน
เดิมทีถูกสร้างขึ้นเป็นป้อมปราการ

379
00:27:31,680 --> 00:27:34,560
เพราะหลังจากการล่มสลายของกุสโก

380
00:27:34,640 --> 00:27:38,520
นักรบอินคาใช้กำแพงเหล่านี้เป็นที่มั่นสุดท้าย

381
00:27:42,280 --> 00:27:44,200
ซึ่งเป็นสิ่งที่เหลืออยู่จนถึงวันนี้

382
00:27:46,600 --> 00:27:48,600
แต่นั่นใช่เหตุผลที่มันถูกสร้างขึ้นหรือไม่

383
00:27:50,920 --> 00:27:56,120
มุมมองทางโบราณคดีเรื่องต้นกำเนิด
ของซัคซายฮัวมานคืออะไรครับ

384
00:27:56,200 --> 00:27:57,600
และมันถูกสร้างเพื่ออะไร

385
00:27:58,200 --> 00:28:01,680
หลายคนคิดว่ามันเป็นสิ่งก่อสร้างทางการทหาร

386
00:28:02,280 --> 00:28:06,600
แต่มีแค่ชาวสเปนหรือผู้พิชิตเท่านั้น
ที่บอกว่ามันเป็นป้อมปราการทางการทหาร

387
00:28:06,680 --> 00:28:07,920
แต่ไม่ใช่เหรอครับ

388
00:28:08,000 --> 00:28:13,360
มันเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ เป็นวัด
เพื่อเฉลิมฉลองพิธีกรรมและทำพิธี

389
00:28:15,800 --> 00:28:18,440
งั้นแนวคิดที่เรามักอ่านเจอ
ในหนังสือประวัติศาสตร์

390
00:28:18,520 --> 00:28:21,400
ที่ว่าซัคซายฮัวมานถูกสร้างขึ้น
เพื่อเป็นป้อมทางการทหาร

391
00:28:21,480 --> 00:28:23,000
ก็เป็นเรื่องเข้าใจผิดเหรอครับ

392
00:28:23,080 --> 00:28:24,400
เข้าใจผิดครั้งใหญ่เลยครับ

393
00:28:27,000 --> 00:28:29,440
ซากสิ่งก่อสร้างที่อยู่บนยอดเขา

394
00:28:29,920 --> 00:28:32,720
ที่ทำจากบล็อกหินสี่เหลี่ยมเป็นระเบียบ

395
00:28:33,240 --> 00:28:37,040
บ่งบอกว่าพวกมันไม่ได้ถูกสร้างขึ้น
ในช่วงเวลาเดียวกับกำแพงหินมหึมา

396
00:28:39,440 --> 00:28:45,800
อาจพูดได้ว่าชาวอินคาได้รับสืบทอด
สิ่งก่อสร้างที่มีอยู่มาก่อน

397
00:28:45,880 --> 00:28:48,400
แต่สิ่งก่อสร้างที่มีอยู่มาก่อนพวกนั้น
ก็เป็นเรื่องอธิบายยาก

398
00:28:48,480 --> 00:28:49,360
ครับ

399
00:28:50,080 --> 00:28:53,240
มันยังบ่งบอกว่าพวกมันถูกสร้างขึ้น

400
00:28:53,320 --> 00:28:56,040
ด้วยเทคนิคการทำหินที่แตกต่างออกไป
ที่เราไม่รู้จักด้วย

401
00:28:59,720 --> 00:29:03,920
นี่อาจถือว่าเป็นเทคโนโลยีที่หายสาบสูญไปแล้ว

402
00:29:06,040 --> 00:29:11,440
เราเผชิญกับปริศนาที่ไม่อาจอธิบายได้

403
00:29:12,920 --> 00:29:17,960
เป็นไปได้ไหมที่กำแพงซิกแซกที่เรียบเนียน
และมหึมาของซัคซายฮัวมาน

404
00:29:18,040 --> 00:29:21,600
อาจไม่ได้ถูกสร้างขึ้นโดยชาวอินคา
แต่เป็นฝีมือของคนอื่น

405
00:29:27,920 --> 00:29:31,520
แล้วถ้าสิ่งก่อสร้างส่วนใหญ่ที่เราเห็นที่นี่
ที่เคยถูกระบุว่าเป็นผลงานของชาวอินคา

406
00:29:32,120 --> 00:29:35,080
แท้จริงแล้วนำเอาความรู้จากอารยธรรม
ที่เก่าแก่กว่ามากๆ มาใช้ล่ะ

407
00:29:38,360 --> 00:29:40,160
จะเป็นไปได้ไหมที่มีมรดกอยู่ในก้อนหิน

408
00:29:40,640 --> 00:29:45,320
มรดกจากอารยธรรมที่เก่าแก่กว่า
ที่ยังไม่ได้รับการระบุในทางโบราณคดี

409
00:29:48,320 --> 00:29:53,200
อย่างไรก็ตาม ไม่เคยมีการพบ
กำแพงหินมหึมาและเรียบเนียน

410
00:29:53,800 --> 00:29:55,800
ในลักษณะที่ง่ายกว่านี้ที่ไหนในเปรู

411
00:29:57,040 --> 00:30:00,600
แต่เราเห็นสิ่งที่คล้ายกันนี้ที่ราปานูอี

412
00:30:02,360 --> 00:30:03,880
{\an8}(อาฮู วินาปู
ราปานูอี)

413
00:30:03,960 --> 00:30:06,120
{\an8}ในกำแพงแห่งอาฮู วินาปู

414
00:30:06,200 --> 00:30:11,880
{\an8}ซึ่งเชื่อว่าสร้างขึ้นก่อนซัคซายฮัวมาน
และอยู่ห่างออกไป 3,218 กิโลเมตร

415
00:30:14,960 --> 00:30:17,400
บล็อกหินแต่ละอันทำจากหินบะซอลต์เนื้อแข็ง

416
00:30:17,480 --> 00:30:19,280
พวกมันถูกประกอบเข้าด้วยกันอย่างงดงาม

417
00:30:19,360 --> 00:30:23,840
และมันมีองค์ประกอบแบบหลายเหลี่ยม
เหมือนกับกำแพงแห่งซัคซายฮัวมานเลย

418
00:30:25,280 --> 00:30:30,040
{\an8}การก่อสร้างที่คล้ายกันนี้ก็พบเห็นได้
ในกำแพงโบราณในตุรกีและในอียิปต์

419
00:30:30,120 --> 00:30:32,040
{\an8}(วิหารหุบเขาแห่งคาเฟร
อียิปต์)

420
00:30:32,120 --> 00:30:37,200
{\an8}มันมีบล็อกหินขนาดเล็กอันนึง
อยู่ระหว่างบล็อกที่ใหญ่กว่าได้พอดีเป๊ะ

421
00:30:37,280 --> 00:30:38,320
{\an8}ซึ่งเหมือนกันเลยครับ

422
00:30:38,400 --> 00:30:41,280
{\an8}คุณพบภาพที่เหมือนกันนี้ได้ในกุสโก

423
00:30:41,480 --> 00:30:43,000
{\an8}(กุสโก
เปรู)

424
00:30:43,080 --> 00:30:46,200
{\an8}บ้างก็ว่าผู้สร้างเพียงแค่เอาวัสดุเหลือๆ มาใช้

425
00:30:46,280 --> 00:30:47,800
{\an8}ให้มีประสิทธิภาพ

426
00:30:48,560 --> 00:30:50,560
แต่ดูความพอดิบพอดีนี้สิครับ

427
00:30:51,600 --> 00:30:55,120
มันทำให้มีความรู้สึกว่านี่คือเทคโนโลยีนี้จากอดีต

428
00:30:55,200 --> 00:30:58,040
และไม่ได้จำกัดอยู่แค่ในเปรู

429
00:31:01,080 --> 00:31:04,280
แล้วถ้าชาวอินคาสร้าง
โครงสร้างบางส่วนที่เราเห็นที่นี่

430
00:31:04,360 --> 00:31:06,760
บนฐานที่มีความเก่าแก่กว่ามากๆ ล่ะ

431
00:31:08,280 --> 00:31:10,280
ฐานที่อาจย้อนกลับไป

432
00:31:10,360 --> 00:31:13,520
ถึงรากเหง้าของอารยธรรมในทวีปอเมริกา

433
00:31:17,200 --> 00:31:21,920
ความเป็นไปได้นี้ทำให้ผมเดินทางไปยัง
เมืองที่ซัคซายฮัวมานตั้งตระหง่านอยู่

434
00:31:22,640 --> 00:31:25,640
เมืองที่ชื่อของมันอาจครอบครองกุญแจสำคัญ

435
00:31:27,360 --> 00:31:29,920
ในภาษาเกชัวดั้งเดิมของชาวอินคา

436
00:31:30,000 --> 00:31:32,560
กุสโกแปลว่า "สะดือโลก"

437
00:31:33,240 --> 00:31:34,240
{\an8}(โกเบคลี เทเป
ตุรกี)

438
00:31:34,320 --> 00:31:38,720
{\an8}เช่นเดียวกับสะดืออันเป็นสถานที่
ศักดิ์สิทธิ์โบราณอื่นๆ รวมถึงราปานูอี

439
00:31:41,360 --> 00:31:45,680
ในความเห็นของผม
แนวคิดเรื่องสะดือที่พบได้ทั่วโลกนี้

440
00:31:45,760 --> 00:31:48,520
ไม่ควรถูกมองข้ามว่าเป็นเพียงความบังเอิญ

441
00:31:51,120 --> 00:31:55,520
เป็นไปได้ไหมว่างานหินที่มีรูปทรงน่าทึ่ง
ที่เราเห็นตามสถานที่สะดือโลกเหล่านี้

442
00:31:55,600 --> 00:31:57,240
เป็นอีกเศษซากที่เหลืออยู่

443
00:31:57,320 --> 00:32:00,440
ของอารยธรรมโบราณ
ที่เก่าแก่และก้าวหน้ากว่ามาก

444
00:32:00,520 --> 00:32:01,920
ที่ผมตามหาอยู่

445
00:32:06,280 --> 00:32:07,800
ทุกๆ ที่ในเมืองนี้

446
00:32:07,880 --> 00:32:12,920
คุณจะเห็นแนวหินซ้อนกันหลายชั้น
ที่สวยงามและตัดมาอย่างประณีต

447
00:32:13,480 --> 00:32:15,560
บางจุดก็มีหินขนาดมหึมาอยู่ด้วย

448
00:32:16,480 --> 00:32:18,400
ปริศนาก็คือในกำแพงใดก็ตาม

449
00:32:18,480 --> 00:32:21,480
คุณมักจะเห็นสถาปัตยกรรม
หลากหลายรูปแบบได้เลย

450
00:32:21,560 --> 00:32:24,840
บ้างก็ละเอียดประณีต
บ้างก็ค่อนข้างหยาบเมื่อเทียบกัน

451
00:32:28,760 --> 00:32:31,840
ปริศนานั้นพาผมมาที่คาเย โลเรโตที่กุสโก

452
00:32:32,640 --> 00:32:35,360
และเฮซูส กามารา นักวิจัยทางโบราณคดี

453
00:32:36,320 --> 00:32:38,040
ผู้เป็นลูกหลานของชาวอินคา

454
00:32:38,120 --> 00:32:42,200
{\an8}และใช้เวลาหลายสิบปีศึกษา
งานหินอันเป็นเอกลักษณ์ของเปรูโบราณ

455
00:32:43,560 --> 00:32:48,080
เล่าเรื่องงานของคุณในพื้นที่กุสโก
กับหุบเขาศักดิ์สิทธิ์ให้ฟังหน่อยครับ

456
00:32:49,120 --> 00:32:54,920
ผมหลงใหลโบราณวัตถุ
ที่มีต้นกำเนิดมาจากมนุษย์ครับ

457
00:32:55,800 --> 00:33:00,040
และสิ่งนี้ก็สะท้อนให้เห็นในหิน

458
00:33:00,120 --> 00:33:04,720
ซึ่งเป็นพยานที่เก่าแก่ที่สุดที่มีอยู่ในประวัติศาสตร์

459
00:33:06,840 --> 00:33:09,120
เช่นเดียวกับที่เราเห็นที่ซัคซายฮัวมาน

460
00:33:09,200 --> 00:33:12,480
กำแพงหินมหึมาของถนนสายนี้
ประกบกันได้พอดิบพอดี

461
00:33:13,440 --> 00:33:16,880
ขอบโค้งของหินประกบเข้าหากันอย่างลงตัว

462
00:33:18,400 --> 00:33:20,080
มันทำให้ผมสับสนไปหมด

463
00:33:20,160 --> 00:33:24,520
ผมได้แต่ตะลึงตอนมองมัน
ผมหาทำอธิบายไม่ได้เลย

464
00:33:24,600 --> 00:33:28,280
ว่าใครก็ตามสร้างกำแพงแบบนี้ขึ้นได้ยังไง

465
00:33:28,360 --> 00:33:31,560
โดยให้หินมหึมาพวกนี้
ประกบกันได้อย่างสมบูรณ์แบบ

466
00:33:33,120 --> 00:33:36,200
นักโบราณคดีบอกว่านี่คือผลงานของชาวอินคา

467
00:33:36,800 --> 00:33:41,680
และพวกเขาโดยใช้เครื่องมือหินทุบธรรมดา
ในการทำงานที่น่าทึ่งทั้งหมดนี้

468
00:33:42,280 --> 00:33:46,840
เป็นไปไม่ได้เลยครับ
ที่จะสร้างสิ่งมหัศจรรย์แบบนี้ด้วยสิ่ว

469
00:33:46,920 --> 00:33:48,640
กับชุดเครื่องมือช่าง

470
00:33:48,720 --> 00:33:52,120
หรือคำนวณความแม่นยำที่สมบูรณ์แบบ

471
00:33:52,200 --> 00:33:56,360
ที่มีอยู่ในงานลักษณะนี้ได้เลยครับ

472
00:33:58,360 --> 00:34:01,520
ความแม่นยำแบบนี้
ไม่มีให้เห็นที่ไหนชัดไปกว่าที่นี่อีกแล้ว

473
00:34:02,280 --> 00:34:06,400
มันคือความสำเร็จทางเรขาคณิต
ที่รู้จักในชื่อหิน 12 เหลี่ยม

474
00:34:08,400 --> 00:34:13,240
โดยที่ทุกเหลี่ยมของมัน
ประกบกับหิน 11 ก้อนได้อย่างลงตัว

475
00:34:16,160 --> 00:34:20,720
แต่ยังมีเรื่องอื่นที่ชวนให้ฉงน
เกี่ยวกับสิ่งที่เรียกว่ากำแพงอินคานี้ด้วย

476
00:34:23,320 --> 00:34:26,400
ผมเห็นสไตล์สถาปัตยกรรม
ที่แตกต่างกันเยอะมากที่นี่

477
00:34:26,480 --> 00:34:28,720
บางก้อนก็เป็นบล็อกหินที่ดูน่าทึ่ง

478
00:34:28,800 --> 00:34:32,640
บางก้อนก็มีคุณภาพด้อยกว่าแต่อยู่ข้างๆ กัน

479
00:34:32,720 --> 00:34:34,280
ช่วยให้ผมเข้าใจปริศนานี้หน่อยครับ

480
00:34:34,880 --> 00:34:38,680
สถาปัตยกรรมนี้ไม่สอดคล้องกับของชาวอินคาครับ

481
00:34:40,280 --> 00:34:47,240
ชาวอินคาไม่ใช้สถาปัตยกรรม
แบบหลายเหลี่ยมและโค้งมนแบบนี้

482
00:34:47,760 --> 00:34:51,280
ชาวอินคามีสถาปัตยกรรมอีกแบบหนึ่ง

483
00:34:51,360 --> 00:34:55,040
ที่มีลักษณะเป็นมุมฉาก

484
00:34:58,440 --> 00:35:02,680
ส่วนบนมีบล็อกที่มีร่องรอยที่สอดคล้องชัดเจน

485
00:35:02,760 --> 00:35:04,760
กับเครื่องมือพื้นฐานที่ชาวอินคาใช้

486
00:35:06,040 --> 00:35:08,440
การก่อสร้างพวกมันดูไม่มีความลึกลับใดๆ

487
00:35:09,040 --> 00:35:10,720
ไม่เหมือนกับพวกที่อยู่ชั้นล่าง

488
00:35:12,840 --> 00:35:15,840
ในมุมมองของคุณ
ชาวอินคาไม่ได้สร้างเจ้านี่เหรอครับ

489
00:35:15,920 --> 00:35:18,120
ไม่ครับ

490
00:35:19,080 --> 00:35:23,360
เฮซูสเชื่อว่าชาวอินคาสร้าง
สิ่งที่อยู่ด้านบนและรอบๆ กำแพงโบราณ

491
00:35:23,440 --> 00:35:26,200
ที่มีอยู่แล้วที่นี่เมื่อพวกเขามาถึง

492
00:35:29,480 --> 00:35:34,440
ประวัติศาสตร์ของกุสโก
ไม่ได้ย้อนกลับไปถึงแค่ยุคอินคาครับ

493
00:35:34,520 --> 00:35:37,680
แต่ย้อนกลับไปไกลกว่านั้นมาก

494
00:35:39,360 --> 00:35:42,600
เฮซูส กามาราเชื่อว่าเราไม่ได้มองเพียงแค่หนึ่ง

495
00:35:42,680 --> 00:35:45,440
แต่มันมีรูปแบบสถาปัตยกรรมที่ต่างกัน

496
00:35:45,520 --> 00:35:47,080
จากอย่างน้อยสามอารยธรรมเลยครับ

497
00:35:49,360 --> 00:35:53,520
เฮซูสเชื่อว่าบล็อกหินที่มีลักษณะหยาบ
และใหม่ที่สุดเป็นฝีมือของชาวอินคา

498
00:35:54,520 --> 00:35:57,600
แต่เขาเชื่อว่าหินก่อนยุคอินคา
ที่ถูกแกะสลักเรียบเนียน

499
00:35:57,680 --> 00:35:59,920
ทั้งที่อยู่ที่นี่และที่ซัคซายฮัวมาน

500
00:36:00,000 --> 00:36:02,840
มีรากฐานมาจากเทคนิคโบราณที่เก่าแก่กว่ามาก

501
00:36:03,440 --> 00:36:06,720
เทคนิคที่ชาวอินคานับถือ
แต่ไม่สามารถเลียนแบบได้

502
00:36:10,040 --> 00:36:12,000
มีบางสิ่งที่เป็นไปไม่ได้

503
00:36:12,520 --> 00:36:15,520
สำหรับอารยธรรมสมัยใหม่

504
00:36:15,600 --> 00:36:18,520
สิ่งเหล่านี้เก่าแก่กว่า

505
00:36:18,600 --> 00:36:25,200
และพิสูจน์ว่ามีการใช้หินที่สามารถขึ้นรูปได้ครับ

506
00:36:26,520 --> 00:36:30,160
เฮซูส กามาราเรียกสไตล์นี้ว่าฮานันปาชา

507
00:36:30,640 --> 00:36:33,000
และเพื่อให้ได้สัมผัสกับมันโดยตรง

508
00:36:33,080 --> 00:36:36,080
เขาแนะนำให้ผมไปสถานที่ที่น่าสนใจ

509
00:36:36,840 --> 00:36:39,760
บนเนินเขาที่ซัคซายฮัวมานตั้งอยู่

510
00:36:45,200 --> 00:36:47,360
เป็นสถานที่ที่มีบรรยากาศลึกลับจริงๆ

511
00:36:49,640 --> 00:36:53,080
และมีทางเข้าซับซ้อนที่แทบจะถูกซ่อนไม่ให้เห็น

512
00:36:56,080 --> 00:36:59,400
เป็นอีกครั้งที่เอาการผสมผสาน
รูปแบบการก่อสร้างที่แปลกประหลาดมาใช้

513
00:37:01,880 --> 00:37:04,200
ที่นี่รู้จักในชื่อว่าวิหารแห่งดวงจันทร์

514
00:37:06,440 --> 00:37:11,200
(วิหารแห่งดวงจันทร์)

515
00:37:15,280 --> 00:37:19,640
นี่คือสถานที่ที่แปลกและซับซ้อน มีบรรยากาศลึกลับ

516
00:37:20,560 --> 00:37:23,480
กำแพงหินต่ำตรงนี้
เป็นการก่อสร้างแบบอินคาทั่วไป

517
00:37:25,240 --> 00:37:28,120
แต่สิ่งที่ซ่อนอยู่โขดหินใหญ่ที่โผล่ขึ้นมา

518
00:37:28,200 --> 00:37:30,120
เป็นสิ่งที่แตกต่างออกไปโดยสิ้นเชิง

519
00:37:34,000 --> 00:37:38,520
คุณถูกดึงดูดเข้าไป ผ่านทางเดินแคบๆ

520
00:37:38,600 --> 00:37:40,160
มีเพียงความเงียบงันล้อมรอบ

521
00:37:42,360 --> 00:37:45,240
มันเกือบจะเหมือน
การเข้าไปในเขาวงกตเลยครับ

522
00:37:47,040 --> 00:37:50,560
เหมือนจะเป็นเทคโนโลยีบางอย่างที่เราไม่รู้จัก

523
00:37:51,200 --> 00:37:55,080
และสร้างขึ้นด้วยเหตุผลที่เราไม่เข้าใจ

524
00:38:24,880 --> 00:38:26,960
{\an8}คำบรรยายโดย มนัสวี ศักดิษฐานนท์