1
00:00:13,160 --> 00:00:15,360
Przy wejściu do Świątyni Księżyca

2
00:00:17,920 --> 00:00:20,680
wita nas wąż.

3
00:00:23,760 --> 00:00:25,320
Jest wykuty w skale.

4
00:00:26,280 --> 00:00:30,120
Jego lśniące ciało jest jak żywe.

5
00:00:32,120 --> 00:00:33,640
To niełatwe zadanie.

6
00:00:33,720 --> 00:00:36,600
Wykuto większość skały,

7
00:00:36,680 --> 00:00:40,640
zostawiając tylko tę płaskorzeźbę.

8
00:00:44,600 --> 00:00:48,520
Głębiej w tunelu pojawia się
więcej enigmatycznych kształtów.

9
00:00:48,600 --> 00:00:50,600
Również w formie rzeźb.

10
00:00:53,320 --> 00:00:56,080
To niepowtarzalna atmosfera.

11
00:00:56,920 --> 00:01:01,120
Pyłki migoczą w świetle

12
00:01:01,200 --> 00:01:03,200
padającym przez otwór w suficie

13
00:01:04,120 --> 00:01:08,880
na starannie wypoziomowaną strukturę.
To bez wątpienia dzieło ludzi.

14
00:01:11,080 --> 00:01:15,600
Podstawa kolumny
również jest wyrzeźbiona z kamienia.

15
00:01:16,280 --> 00:01:18,000
Powyższy otwór

16
00:01:18,520 --> 00:01:21,720
przepuszcza światło słońca bądź księżyca.

17
00:01:24,360 --> 00:01:29,200
Oryginalna nazwa Świątyni Księżyca

18
00:01:29,280 --> 00:01:32,760
to Amaru Markawasi, „Dom Węża”.

19
00:01:34,040 --> 00:01:38,840
To upiorne, imponujące
wykute w skale schronienie.

20
00:01:41,560 --> 00:01:45,360
Wierzy się,
że przeprowadzano tu rytuały płodności.

21
00:01:45,440 --> 00:01:48,720
Ludzie zostawiali ofiary bogini księżyca,

22
00:01:48,800 --> 00:01:51,440
Mamie Quilli, córce Wirakoczy.

23
00:01:56,360 --> 00:02:00,080
Panuje tam cisza, chłód i bezruch.

24
00:02:00,600 --> 00:02:04,160
Wywołuje to w nas efekt skupienia.

25
00:02:04,240 --> 00:02:07,960
Zdaje mi się, że taki był zamiar twórców.

26
00:02:11,160 --> 00:02:15,440
Zdaje się, że twórcy tej komnaty
nie byli tymi samymi ludźmi,

27
00:02:15,520 --> 00:02:18,760
którzy budowali głośne,
pozłacane świątynie,

28
00:02:18,840 --> 00:02:20,840
z których słynęli Inkowie.

29
00:02:24,200 --> 00:02:28,120
Wygląda na to, że Inkowie
zbudowali tylko zewnętrze ściany,

30
00:02:28,200 --> 00:02:32,320
aby oddać cześć temu znalezisku.

31
00:02:33,720 --> 00:02:36,320
Czy jest to dzieło kogoś innego?

32
00:02:36,840 --> 00:02:41,480
Starszej kultury,
która stworzyła te fantastyczne rzeźby?

33
00:02:54,560 --> 00:02:59,080
{\an8}PREHISTORYCZNA APOKALIPSA
AMERYKI

34
00:03:04,840 --> 00:03:07,640
Jestem na wzgórzu ponad Cusco w Peru.

35
00:03:07,720 --> 00:03:11,760
Przyglądam się
starożytnej technice rzeźbienia w skale

36
00:03:11,840 --> 00:03:13,400
o nazwie Hanan Pacha.

37
00:03:16,040 --> 00:03:22,440
To wielowarstwowa tajemnica.
Żeby ją rozwiązać,

38
00:03:22,520 --> 00:03:26,160
musimy przyjrzeć się
różnym stylom architektury,

39
00:03:26,240 --> 00:03:28,880
które występują obok siebie
na jednej ulicy.

40
00:03:28,960 --> 00:03:33,840
W pozostałych częściach świata
uznano by to za dzieła różnych kultur.

41
00:03:35,120 --> 00:03:39,480
Między Świątynią Księżyca
a megalitami Sacsayhuaman

42
00:03:40,200 --> 00:03:43,280
znajduje się kolejny ważny punkt
Świętej Doliny.

43
00:03:43,360 --> 00:03:47,480
Zdaje się, że i tu wykorzystano
tę starożytną technikę rzeźbiarką.

44
00:03:49,040 --> 00:03:49,920
Q’enqo.

45
00:03:54,120 --> 00:03:56,880
Czyli „labirynt” w języku keczua.

46
00:03:58,800 --> 00:04:01,680
Kiedy mu się przyglądam,
rozumiem tę nazwę.

47
00:04:03,480 --> 00:04:06,440
Kiedy wyruszamy w podróż do jego serca,

48
00:04:06,520 --> 00:04:11,880
zawiłe ścieżki zmuszają nas do refleksji.

49
00:04:15,280 --> 00:04:20,480
Q’enqo przemierza się samotnie

50
00:04:21,440 --> 00:04:24,280
w tajemniczej atmosferze,

51
00:04:25,000 --> 00:04:27,000
w ciszy.

52
00:04:34,040 --> 00:04:36,480
To skomplikowana sieć tuneli…

53
00:04:39,240 --> 00:04:40,960
podziemnych korytarzy…

54
00:04:44,080 --> 00:04:49,120
i ołtarzy wykutych ze skalnego podłoża.

55
00:04:51,000 --> 00:04:53,840
Wszystkie zdają się
prowadzić do amfiteatru,

56
00:04:56,200 --> 00:04:59,920
w którym dołącza do mnie Jesus Gamarra.

57
00:05:02,120 --> 00:05:05,640
Czy Inkowie są odpowiedzialni za to,

58
00:05:05,720 --> 00:05:07,280
{\an8}co widzimy w Q’enqo Chico?

59
00:05:08,400 --> 00:05:10,360
{\an8}Nie.

60
00:05:10,440 --> 00:05:16,600
Znajdujemy tu ślady po obecności Inków.

61
00:05:17,280 --> 00:05:19,840
Małe kamienie, masa uszczelniająca.

62
00:05:19,920 --> 00:05:24,120
Ale to elementy
dodane do rzeźb Hanan Pacha,

63
00:05:24,200 --> 00:05:26,320
które istniały tu wcześniej.

64
00:05:26,400 --> 00:05:30,760
Darzyli je ogromnym szacunkiem.

65
00:05:30,840 --> 00:05:33,280
Dlatego otoczyli je

66
00:05:33,360 --> 00:05:39,320
bardzo starannie
skonstruowanymi elementami.

67
00:05:41,440 --> 00:05:46,000
Starożytne płaskorzeźby
otoczone prymitywnymi konstrukcjami,

68
00:05:46,080 --> 00:05:48,480
jak przed Świątynią Księżyca.

69
00:05:50,200 --> 00:05:52,120
To kontrastujące style.

70
00:05:52,720 --> 00:05:55,560
Znajdujemy je
w wielu świętych miejscach w Peru.

71
00:05:57,840 --> 00:06:02,640
{\an8}W Machu Picchu gładko wyrzeźbiony
rytualny kamień Intihuatana

72
00:06:04,800 --> 00:06:08,480
również wydaje się otoczony
przez późniejsze budowle Inków.

73
00:06:09,560 --> 00:06:12,400
Być może w ten sposób oddali mu cześć.

74
00:06:15,080 --> 00:06:18,040
{\an8}To może tłumaczyć
tajemniczą mieszankę styli

75
00:06:18,120 --> 00:06:21,080
{\an8}widocznych na murach Cusco
i w Sacsayhuaman.

76
00:06:22,080 --> 00:06:26,800
{\an8}Jesus Gamarra twierdzi,
że zewnętrzne budowle

77
00:06:26,880 --> 00:06:30,520
mogły zostać dodane później
niż te gładkie rzeźby.

78
00:06:33,640 --> 00:06:36,040
Pomijając to, kiedy stworzono te rzeźby,

79
00:06:36,120 --> 00:06:38,120
zastanówmy się, jak to zrobiono.

80
00:06:38,760 --> 00:06:42,440
Czy może być to efekt
zaginionej prehistorycznej technologii?

81
00:06:47,000 --> 00:06:51,200
{\an8}Kolega Jesusa, Jan Peter de Jong,
wyszukuje wskazówki

82
00:06:51,280 --> 00:06:55,280
{\an8}pomagające zrozumieć,
jak stworzono dzieła w Sacsayhuaman.

83
00:07:03,960 --> 00:07:06,760
Przyprowadziłeś mnie
do tego wąskiego tunelu

84
00:07:06,840 --> 00:07:09,640
o lśniących ścianach.
Jak nazywa się to miejsce?

85
00:07:09,720 --> 00:07:12,120
Nazywają je Chincana Chica.

86
00:07:13,200 --> 00:07:16,160
Czyli „miejsce,
w którym można się zagubić”.

87
00:07:17,960 --> 00:07:19,880
To naturalne podłoże skalne,

88
00:07:19,960 --> 00:07:23,320
ale sam tunel jest dziełem ludzkiej pracy.

89
00:07:23,400 --> 00:07:26,760
Czy to pasuje
do najstarszych budowli z tego miejsca?

90
00:07:26,840 --> 00:07:29,560
Kształtowali podłoże skalne?

91
00:07:29,640 --> 00:07:32,440
Do charakterystyki stylu Hanan Pacha

92
00:07:32,520 --> 00:07:36,000
należy formowanie skał.

93
00:07:36,600 --> 00:07:41,160
Kształtowali ją tak,
jak gdyby była miękka.

94
00:07:41,680 --> 00:07:44,560
Używali najróżniejszych narzędzi.

95
00:07:44,640 --> 00:07:47,440
Czyli zmiękczali kamień,

96
00:07:47,520 --> 00:07:50,280
a następnie wyciskali w nim
różne kształty?

97
00:07:50,360 --> 00:07:54,120
Myślimy, że w momencie budowy
ta skała była miękka.

98
00:07:56,320 --> 00:07:58,440
Ale dlaczego?

99
00:07:59,240 --> 00:08:03,040
Jan sądzi, że kluczem tej tajemnicy
są ściany tunelu.

100
00:08:05,120 --> 00:08:09,080
W tunelu widzimy dużo odblasków.

101
00:08:09,720 --> 00:08:12,040
To taki metaliczny połysk.

102
00:08:12,560 --> 00:08:14,760
Ściana jest gładka w dotyku.

103
00:08:16,720 --> 00:08:19,080
Sądzimy, że poddano ją obróbce cieplnej.

104
00:08:19,160 --> 00:08:21,840
W ten sposób stworzono tę warstwę skały.

105
00:08:22,800 --> 00:08:24,960
Dlatego ściana jest taka błyszcząca.

106
00:08:27,080 --> 00:08:30,280
Geolodzy nazywają to zeszkleniem.

107
00:08:31,440 --> 00:08:33,520
Jakiej to wymaga temperatury?

108
00:08:33,600 --> 00:08:40,440
Aby dokonać zeszklenia,
potrzebujemy 1400 stopni Celsjusza.

109
00:08:41,080 --> 00:08:43,880
To ekstremalna temperatura.

110
00:08:43,960 --> 00:08:46,000
Nie wiemy jak,

111
00:08:46,080 --> 00:08:47,560
ale wiemy, że to zrobili.

112
00:08:52,720 --> 00:08:55,280
Przyglądając się z bliska,
zastanawiamy się,

113
00:08:55,960 --> 00:08:58,560
czy w ten sposób połączono ze sobą

114
00:08:58,640 --> 00:09:03,280
wielkie megalityczne bloki Sacsayhuaman.

115
00:09:09,080 --> 00:09:12,720
Sceptycy powiedzieliby,
że ściany są takie błyszczące

116
00:09:12,800 --> 00:09:16,200
przez wszystkich ludzi,
którzy się o nie ocierali.

117
00:09:16,280 --> 00:09:17,440
Co na to powiesz?

118
00:09:17,520 --> 00:09:19,840
Tak, ktoś może powiedzieć,

119
00:09:19,920 --> 00:09:24,920
że wiele osób dotykało tych ścian,
przechodząc tunelem.

120
00:09:25,520 --> 00:09:29,080
Ale zeszklona jest cała ściana i sufit.

121
00:09:29,160 --> 00:09:31,960
Nikt nie powie,

122
00:09:32,040 --> 00:09:34,560
że dotykano wszystkich tych miejsc.

123
00:09:34,640 --> 00:09:38,280
A co z argumentem,
że to efekt aktywności wulkanicznej?

124
00:09:38,360 --> 00:09:40,280
Nie mamy tu wulkanów.

125
00:09:40,360 --> 00:09:43,320
- Okej.
- Więc to nie jest wytłumaczenie.

126
00:09:45,480 --> 00:09:48,040
Jedynym wytłumaczeniem dla Jana

127
00:09:48,120 --> 00:09:52,520
jest to, że to efekt starożytnego procesu

128
00:09:52,600 --> 00:09:56,400
opanowanego przez cywilizację
poprzedzającą Inków.

129
00:09:59,000 --> 00:10:02,840
Dokonali tego ludzie
z zamierzchłej przeszłości.

130
00:10:02,920 --> 00:10:05,840
Nie wiemy, jaką wykorzystali technologię.

131
00:10:07,800 --> 00:10:09,840
Kiedy patrzę na Sacsayhuaman,

132
00:10:09,920 --> 00:10:15,200
myślę, że to efekt
zagubionej technologii kamieniarskiej.

133
00:10:15,280 --> 00:10:18,280
Nie pojmujemy dziś tej technologii,

134
00:10:18,360 --> 00:10:21,080
nie potrafimy jej odtworzyć.

135
00:10:26,400 --> 00:10:29,720
Specyfika owej technologii
pozostaje tajemnicą.

136
00:10:30,760 --> 00:10:33,680
Jesus Gamarra uważa,
że ekstremalna temperatura,

137
00:10:33,760 --> 00:10:37,080
w której zmiękczono i uformowano skałę,

138
00:10:37,600 --> 00:10:40,320
przyczyniła się też do jej wzmocnienia.

139
00:10:43,280 --> 00:10:46,000
Choć są to starożytne dzieła,

140
00:10:46,080 --> 00:10:48,560
wyglądają nowocześnie.

141
00:10:48,640 --> 00:10:51,840
Jak pojmujesz to, co tu widzimy?

142
00:10:52,480 --> 00:10:57,760
Jedynie fragmenty poddane obróbce cieplnej

143
00:10:58,360 --> 00:11:01,080
zachowały się i nie zostały zniszczone.

144
00:11:01,160 --> 00:11:05,480
Pozostała część jest w złym stanie.

145
00:11:06,000 --> 00:11:11,320
Dostrzegamy efekt erozji.

146
00:11:14,720 --> 00:11:18,040
Jak tłumaczysz to, co tu widzimy?

147
00:11:18,120 --> 00:11:21,880
Nie potrafimy wyjaśnić wielu tajemnic,

148
00:11:21,960 --> 00:11:26,000
ponieważ są częścią odległej historii

149
00:11:26,480 --> 00:11:28,920
sprzed tysięcy lat.

150
00:11:33,080 --> 00:11:36,080
W końcu musimy zaakceptować,

151
00:11:36,160 --> 00:11:41,080
że to efekt niemożliwego
inżynieryjnego przedsięwzięcia.

152
00:11:41,160 --> 00:11:42,960
A raczej niemożliwego dla nas.

153
00:11:44,560 --> 00:11:48,280
Musimy być bardziej otwarci,

154
00:11:48,360 --> 00:11:52,000
myśląc o prehistorycznych ludziach.

155
00:11:54,080 --> 00:11:58,040
Według lokalnych tradycji
udokumentowanych przez konkwistadorów

156
00:11:58,560 --> 00:12:01,320
zaawansowane techniki kamieniarskie

157
00:12:01,400 --> 00:12:07,080
były częścią wiedzy
odziedziczonej po bogu-stwórcy Wirakoczy,

158
00:12:11,000 --> 00:12:14,000
który sprawiał,
że kamienie pochłaniał ogień,

159
00:12:14,520 --> 00:12:19,760
sprawiając, że wielkie bloki
stawały się lekkie jak piórko.

160
00:12:22,680 --> 00:12:25,720
Pasuje to do teorii
użycia ekstremalnych temperatur.

161
00:12:28,440 --> 00:12:31,960
Dlatego interesują mnie lokalne tradycje

162
00:12:32,040 --> 00:12:36,000
mówiące o stapianiu kamieni.

163
00:12:36,600 --> 00:12:39,440
Bądźmy otwarci na takie możliwości.

164
00:12:41,360 --> 00:12:44,680
Efekty użycia niewyjaśnionych technologii

165
00:12:44,760 --> 00:12:48,120
są wszędzie widoczne na wyżynach Peru.

166
00:12:49,800 --> 00:12:52,880
Czy znajdziemy dowody osiągnięć naukowych

167
00:12:52,960 --> 00:12:55,040
również po drugiej stronie Andów,

168
00:12:56,800 --> 00:13:01,440
którą wcześniej przeoczyliśmy,
w amazońskim lesie deszczowym?

169
00:13:03,800 --> 00:13:08,840
AMAZONIA
PÓŁNOCNO-WSCHODNIE PERU

170
00:13:11,720 --> 00:13:15,840
To, że dziś te obszary
nie sprzyjają ludzkiemu życiu,

171
00:13:17,000 --> 00:13:20,560
nie znaczy, że było tak w przeszłości.

172
00:13:21,360 --> 00:13:23,600
Prowadzone badania pokazują,

173
00:13:23,680 --> 00:13:27,280
że Amazonia kryje ogromne tajemnice.

174
00:13:29,680 --> 00:13:33,280
Wiemy, że dowody na obecność
ludzkich osad w Amazonii

175
00:13:34,080 --> 00:13:37,160
sięgają przynajmniej 25 000 lat wstecz.

176
00:13:39,680 --> 00:13:41,760
To daje nam szerokie ramy czasowe,

177
00:13:41,840 --> 00:13:45,080
w których możemy umieścić
tę zaginioną cywilizację.

178
00:13:46,200 --> 00:13:49,280
Sposobność stworzenia cywilizacji

179
00:13:49,360 --> 00:13:53,560
staje się o wiele wyraźniejsza i dłuższa.

180
00:13:59,800 --> 00:14:06,320
Zdaje się, że pierwsi Europejczycy,
którzy w 1542 przepłynęli całą Amazonkę,

181
00:14:07,520 --> 00:14:13,400
mogli dostrzec tu potomków
tej dawnej cywilizacji.

182
00:14:16,800 --> 00:14:20,400
Ekspedycję poprowadził
Francisco de Orellana,

183
00:14:20,480 --> 00:14:23,800
a udokumentował ją
dominikanin Gaspar de Carvajal.

184
00:14:26,960 --> 00:14:28,960
Dziennik de Carvajala nie opisywał

185
00:14:29,040 --> 00:14:31,600
rozległych,
pozornie niezamieszkałych lasów,

186
00:14:31,680 --> 00:14:33,000
które tu dziś widzimy.

187
00:14:35,960 --> 00:14:39,600
Według zakonnika
Nizina Amazonki była pełna miast

188
00:14:39,680 --> 00:14:42,280
zamieszkałych
przez wykwalifikowaną ludność.

189
00:14:44,440 --> 00:14:48,880
Jedna z osad miała ciągnąć się
na około 20 kilometrów.

190
00:14:49,920 --> 00:14:52,200
To długość wyspy Manhattan.

191
00:14:55,520 --> 00:14:59,320
Około stu lat później
europejscy misjonarze

192
00:14:59,400 --> 00:15:01,400
nie zastali takich miast.

193
00:15:03,000 --> 00:15:06,760
Dlatego historycy uznali,
że zeznania de Carvajala

194
00:15:06,840 --> 00:15:09,760
były tylko sposobem
na skłonienie korony Hiszpanii

195
00:15:09,840 --> 00:15:12,120
do sfinansowania kolejnych ekspedycji.

196
00:15:14,360 --> 00:15:17,680
Ale teraz,
gdy dżungla odsłania swe tajemnice,

197
00:15:18,560 --> 00:15:22,200
zdaje się, że raporty były prawdziwe.

198
00:15:24,040 --> 00:15:26,280
Ostatnie odkrycia w Amazonii sugerują,

199
00:15:26,360 --> 00:15:28,760
że istniała tu starożytna cywilizacja.

200
00:15:32,200 --> 00:15:37,880
{\an8}Przy użyciu technologii LiDAR
archeolodzy zajrzeli pod korony drzew

201
00:15:40,240 --> 00:15:44,640
{\an8}i ze zdumieniem odkryli
rozległą sieć struktur i dróg.

202
00:15:47,200 --> 00:15:50,800
Nowe badania pokazują,
że istniały tam wielkie osady.

203
00:15:52,240 --> 00:15:56,240
Jak wiemy,
Amazonia ma tradycję zagubionych miast.

204
00:15:56,920 --> 00:16:00,840
Miasta to lepsze określenie niż osady.

205
00:16:02,560 --> 00:16:06,480
Na podstawie danych i wiedzy
o istniejących amazońskich wioskach

206
00:16:07,200 --> 00:16:13,520
badacze domyślają się, jak mogły
wyglądać miejsca takie jak Cotoca.

207
00:16:18,000 --> 00:16:20,480
Miasto miało półtora kilometra szerokości

208
00:16:21,480 --> 00:16:26,080
i było otoczone kanałami
i wybrukowanymi ulicami.

209
00:16:28,440 --> 00:16:33,280
Niektóre prowadziły do jego środka,
być może do stref mieszkalnych.

210
00:16:36,440 --> 00:16:39,960
W sercu miasta leżał piramidalny kopiec,

211
00:16:40,520 --> 00:16:42,720
w którym mogły odbywać się ceremonie.

212
00:16:46,160 --> 00:16:51,240
Ponadto miasto zdaje się połączone
z przynajmniej trzema innymi

213
00:16:51,320 --> 00:16:53,600
za pomocą wielokilometrowych dróg.

214
00:16:56,160 --> 00:16:59,280
Nie wiemy wiele o ludziach,
którzy tu mieszkali.

215
00:16:59,360 --> 00:17:05,640
Wiemy za to, że korony drzew dżungli
kryją jeszcze wiele miast.

216
00:17:07,560 --> 00:17:09,960
{\an8}Archeolodzy zebrali dowody

217
00:17:10,040 --> 00:17:13,120
{\an8}na istnienie zaginionej doliny
starożytnych miast

218
00:17:13,200 --> 00:17:15,560
ukrytych w ekwadorskiej części Amazonii.

219
00:17:17,240 --> 00:17:20,840
Na zachodzie Amazonii
archeolodzy odkryli niedawno

220
00:17:20,920 --> 00:17:25,400
rzekome duże skupisko
połączonych drogami osad

221
00:17:26,480 --> 00:17:29,480
sprzed 2500 lat.

222
00:17:30,480 --> 00:17:32,960
Podobnych do geoglifów z Brazylii.

223
00:17:34,400 --> 00:17:38,320
Tworzenie dużych miast i geoglifów w Acre

224
00:17:38,400 --> 00:17:41,560
zdawało się poza granicami możliwości

225
00:17:41,640 --> 00:17:44,160
łowiecko-zbierackich ludów Amazonii.

226
00:17:44,240 --> 00:17:46,000
A jednak.

227
00:17:47,840 --> 00:17:51,840
Odkrywamy coraz więcej osad,

228
00:17:52,760 --> 00:17:56,000
co sugeruje istnienie
amazońskiej cywilizacji

229
00:17:57,200 --> 00:18:01,080
liczącej nawet 20 milionów ludzi.

230
00:18:03,920 --> 00:18:09,880
Dowiadujemy się, że nie przedstawiano nam
prawdziwej historii Amazonii.

231
00:18:11,640 --> 00:18:15,760
Być może de Carvajal
faktycznie widział tu miasta w 1542 roku.

232
00:18:18,320 --> 00:18:24,480
Ale dlaczego Europejczycy
nie zobaczyli ich tu sto lat później?

233
00:18:28,000 --> 00:18:30,280
Istnieje dość smutna teoria.

234
00:18:31,760 --> 00:18:37,640
Hiszpanie i Portugalczycy
przywieźli do Ameryk wiele chorób,

235
00:18:37,720 --> 00:18:40,400
na które oni sami byli już odporni.

236
00:18:40,480 --> 00:18:42,640
W przeciwieństwie do ludów Amazonii.

237
00:18:45,280 --> 00:18:48,400
Miejscowa ludność mogła wymrzeć.

238
00:18:49,200 --> 00:18:52,960
Wówczas lasy deszczowe
przykryłyby ślady po ich cywilizacji.

239
00:18:53,560 --> 00:18:56,080
Echa owej cywilizacji

240
00:18:56,680 --> 00:19:00,280
odnajdujemy w legendach ludu Tucano
z zachodu Amazonii.

241
00:19:02,040 --> 00:19:05,600
Tradycja Tucano opowiada o ich przodkach

242
00:19:05,680 --> 00:19:09,360
sprowadzonych do tego miejsca
w ramach ekspansji.

243
00:19:09,440 --> 00:19:14,040
Mieli przepłynąć dorzecza Amazonki
w wężowej łódce.

244
00:19:16,680 --> 00:19:18,440
Legenda głosi,

245
00:19:18,520 --> 00:19:22,040
że łódka była sterowana
przez pozaziemską istotę,

246
00:19:22,600 --> 00:19:24,920
a jej pasażerami byli ludzcy migranci.

247
00:19:28,880 --> 00:19:32,680
Niedługo potem boska córka słońca
przybyła na ziemię,

248
00:19:33,880 --> 00:19:40,000
nosząc dary ognia, narzędzi
oraz wiedzy o sztuce i rzemiośle.

249
00:19:43,320 --> 00:19:47,920
Wraz ze swymi pozaziemskimi partnerami
przygotowała te ziemie dla ludzi,

250
00:19:48,920 --> 00:19:51,600
a następnie powróciła do zaświatów.

251
00:19:55,720 --> 00:20:01,840
Przypomina mi to historie
słyszane na całym świecie.

252
00:20:01,920 --> 00:20:05,120
Nie sposób
nie doszukać się w nich schematu.

253
00:20:05,200 --> 00:20:07,120
Cały czas się przewija.

254
00:20:08,320 --> 00:20:10,920
Pozaziemska istota
przybywająca drogą wodną.

255
00:20:12,720 --> 00:20:15,280
Jak Quetzalcoatl w wierzeniach Azteków.

256
00:20:16,920 --> 00:20:19,760
Czy Hotu Matu’a na Rapa Nui.

257
00:20:22,360 --> 00:20:25,360
Albo Wirakocza,
który wyłonił się z jeziora Titicaca

258
00:20:25,440 --> 00:20:27,440
w okresie chaosu.

259
00:20:30,760 --> 00:20:32,600
Czy ta córka słońca

260
00:20:32,680 --> 00:20:35,840
oraz jej starania na rzecz
osadników Amazonii

261
00:20:36,360 --> 00:20:40,040
mogą być związane
z zaginioną cywilizacją, której szukam?

262
00:20:45,280 --> 00:20:46,800
W peruwiańskich Andach

263
00:20:46,880 --> 00:20:49,840
Wirakocza miał czynić cuda z kamieni.

264
00:20:51,240 --> 00:20:55,120
Ale w Amazonii,
gdzie skupiska skał są rzadkością,

265
00:20:55,720 --> 00:20:58,720
budowle powstawały
z mniej wytrzymałych materiałów,

266
00:20:58,800 --> 00:21:00,400
takich jak drewno i ziemia.

267
00:21:04,200 --> 00:21:07,320
Mnie jasne jest to,
jak udało im się zbudować swój dom

268
00:21:07,400 --> 00:21:11,040
w tych rzekomo nieprzyjaznych warunkach.

269
00:21:13,600 --> 00:21:16,360
Jak utrzymywali tak duże populacje

270
00:21:17,720 --> 00:21:21,080
na ziemiach, które miały być nieurodzajne?

271
00:21:23,520 --> 00:21:27,600
Jeśli nie odkryjemy tego,
jak ludy Amazonii

272
00:21:27,680 --> 00:21:30,120
karmiły miliony mieszkańców,

273
00:21:30,200 --> 00:21:35,320
nie poznamy całej prawdy
o historii ludzkości.

274
00:21:36,800 --> 00:21:43,520
Jedno wyjaśnienie kryje się
na terenie Brazylii, przy Manaus.

275
00:21:45,120 --> 00:21:51,920
Niedawno z ziem Amazonii
wyłonił się długo skrywany sekret.

276
00:21:52,560 --> 00:21:56,120
Dowód starożytnej nauki,
który pomaga wytłumaczyć,

277
00:21:56,200 --> 00:21:59,680
w jaki sposób żyły tu
duże miejskie społeczności.

278
00:22:03,640 --> 00:22:05,920
Angela Araujo to archeolożka

279
00:22:06,000 --> 00:22:09,560
specjalizująca się w roli roślin
w życiu historycznych ludów.

280
00:22:14,040 --> 00:22:18,080
Od niedawna przygląda się
tajemniczemu zjawisku.

281
00:22:21,400 --> 00:22:24,120
Lasy deszczowe nie oferują zwykle

282
00:22:24,200 --> 00:22:28,520
żyznej, przyjaznej uprawom gleby.

283
00:22:30,840 --> 00:22:33,760
Ale przy starożytnych
i współczesnych osadach

284
00:22:33,840 --> 00:22:39,600
znaleziono działki zdumiewającej,
regenerującej się gleby,

285
00:22:40,240 --> 00:22:43,440
którą nazwano terra preta,
„czarna ziemia”.

286
00:22:44,960 --> 00:22:50,360
Ta gleba jest ciemniejsza od innych.

287
00:22:50,440 --> 00:22:53,600
Z tajemniczych powodów zawiera bakterie,

288
00:22:53,680 --> 00:22:56,400
które nieustannie się rozmnażają,

289
00:22:56,480 --> 00:23:00,320
zapewniając żyzność ziemi.
To niemal magiczna gleba.

290
00:23:02,040 --> 00:23:06,200
Ta nadzwyczajna gleba
jest spotykana w całej Amazonii,

291
00:23:06,840 --> 00:23:09,520
gdzie tylko znaleziono
dowody obecności ludzi.

292
00:23:11,400 --> 00:23:14,600
Spotykam się z Angelą
przy niedawno odkrytej osadzie,

293
00:23:15,280 --> 00:23:17,720
aby osobiście zobaczyć tę czarną ziemię.

294
00:23:19,360 --> 00:23:24,760
Kiedy zainteresowała cię
ta amazońska czarna ziemia?

295
00:23:24,840 --> 00:23:26,080
{\an8}ARCHEOLOŻKA

296
00:23:26,160 --> 00:23:31,680
{\an8}Dziś sami używamy tu tej ziemi
do własnych upraw.

297
00:23:31,760 --> 00:23:36,000
Nagle dostrzegłam więź

298
00:23:36,080 --> 00:23:39,680
między dawnymi i współczesnymi ludami.

299
00:23:39,760 --> 00:23:42,760
Chciałam zrozumieć,

300
00:23:42,840 --> 00:23:48,000
dlaczego ta czarna ziemia
jest taka ważna dla tych ludzi.

301
00:23:48,720 --> 00:23:55,440
Badacze odkryli,
że nawet najstarsze próbki czarnej ziemi

302
00:23:55,960 --> 00:23:57,880
zawierały fragmenty ceramiki.

303
00:23:59,000 --> 00:24:03,960
To dowód na udział ludzi
w stworzeniu tej wyjątkowej gleby.

304
00:24:05,320 --> 00:24:09,920
Odkryto próbki sprzed nawet 7000 lat.

305
00:24:13,200 --> 00:24:15,200
Jak duże były te populacje?

306
00:24:15,280 --> 00:24:19,240
Nie mam pewności, ale dane sugerują,

307
00:24:19,320 --> 00:24:23,480
że w samym regionie Alto Rio Negro

308
00:24:23,560 --> 00:24:26,640
żyły przynajmniej trzy miliony ludzi.

309
00:24:27,240 --> 00:24:32,040
Sądzisz, że starożytni ludzie
celowo stworzyli tę glebę?

310
00:24:32,120 --> 00:24:36,560
Czy odkryli jej właściwości przypadkiem?

311
00:24:36,640 --> 00:24:39,000
Nie sądzę, że stworzyli ją celowo.

312
00:24:39,080 --> 00:24:43,720
Obszar zamieszkiwało mnóstwo osób,

313
00:24:43,800 --> 00:24:49,360
co oznaczało duże pokłady odpadów,
które wywołały tę reakcję.

314
00:24:50,880 --> 00:24:53,200
Ale to problem jajka i kury.

315
00:24:55,000 --> 00:24:56,960
Dostrzegam tu paradoks.

316
00:24:57,040 --> 00:24:59,520
Z jednej strony mówimy,

317
00:25:00,040 --> 00:25:03,360
że w Amazonii była ogromna populacja

318
00:25:03,440 --> 00:25:06,640
i że efektem ubocznym jej obecności

319
00:25:06,720 --> 00:25:08,720
było stworzenie czarnej ziemi.

320
00:25:09,600 --> 00:25:12,960
Ale z drugiej strony mówimy,
że naturalna amazońska gleba

321
00:25:13,040 --> 00:25:17,120
nie jest dość żyzna,
by wykarmić dużą populację.

322
00:25:18,160 --> 00:25:22,840
Może tym, co umożliwiło
powstanie tak dużej populacji

323
00:25:22,920 --> 00:25:24,680
była właśnie czarna ziemia?

324
00:25:24,760 --> 00:25:28,240
To możliwe,

325
00:25:28,320 --> 00:25:32,800
że zdali sobie sprawę,
że ten obszar jest żyzny,

326
00:25:33,520 --> 00:25:38,400
ale nie powiedzieli sobie,

327
00:25:38,480 --> 00:25:43,240
że wyrzucą tu odpady,
żeby użyźnić tę glebę.

328
00:25:46,760 --> 00:25:48,280
Badania trwają.

329
00:25:48,960 --> 00:25:51,880
Czuję, że były to celowe działania,

330
00:25:52,480 --> 00:25:55,880
bo terra preta jest obecna
w całej Amazonii,

331
00:25:56,480 --> 00:25:59,400
zawsze blisko prehistorycznych osad.

332
00:26:01,480 --> 00:26:03,960
Musimy być bardziej otwarci,

333
00:26:04,040 --> 00:26:08,440
myśląc o możliwościach pradawnych ludzi.

334
00:26:08,520 --> 00:26:12,040
Powinniśmy zrozumieć,
że opanowali swoje środowisko

335
00:26:12,120 --> 00:26:17,400
i wykorzystywali je
na swą korzyść przez tysiące lat.

336
00:26:20,520 --> 00:26:22,920
Biorąc pod uwagę rozmiar dżungli,

337
00:26:23,440 --> 00:26:27,360
kto wie, ile działek terra prety
nie zostało jeszcze odkrytych.

338
00:26:27,920 --> 00:26:30,240
Być może początki tej cudownej gleby

339
00:26:30,320 --> 00:26:32,680
sięgają jeszcze bardziej wstecz.

340
00:26:34,600 --> 00:26:36,320
Według mojej teorii,

341
00:26:36,400 --> 00:26:39,360
mocno krytykowanej
przez wielu archeologów,

342
00:26:39,920 --> 00:26:43,600
ludzkie osady i ekspansja w Amazonii

343
00:26:43,680 --> 00:26:45,400
były zaplanowane.

344
00:26:47,920 --> 00:26:51,280
Ale budowa i utrzymanie tych wielkich osad

345
00:26:51,360 --> 00:26:54,680
wymagałyby ogromnych ilości
zasobów naturalnych.

346
00:26:56,240 --> 00:26:59,280
Mówimy nie tylko o żywności, ale o czymś,

347
00:26:59,360 --> 00:27:01,840
czego dziś z pewnością tu nie brakuje.

348
00:27:02,920 --> 00:27:03,800
Drewno.

349
00:27:08,520 --> 00:27:12,080
Amazonia jest tak różnorodna biologicznie.

350
00:27:14,440 --> 00:27:19,360
Dziś rośnie tu około 390 miliardów drzew

351
00:27:20,120 --> 00:27:22,680
z 16 000 gatunków.

352
00:27:26,280 --> 00:27:29,800
A gdybym powiedział,
że większość tej ogromnej dżungli

353
00:27:29,880 --> 00:27:35,800
jest wynikiem celowych działań ludzi
sprzed tysięcy lat?

354
00:27:37,880 --> 00:27:41,200
A gdybym powiedział,
że te drzewa zostały tu posadzone?

355
00:27:50,480 --> 00:27:53,680
Badacze potwierdzają,
że w trakcie epoki lodowej

356
00:27:53,760 --> 00:27:59,680
Amazonia nie była gęstą dżunglą,
lecz stepami z pojedynczymi drzewami.

357
00:28:01,160 --> 00:28:05,760
Założyli, że ocieplająca się planeta
sprzyjała powstaniu lasu deszczowego.

358
00:28:06,520 --> 00:28:10,680
Ale niedawno archeobotanicy
odkryli coś niespodziewanego.

359
00:28:11,240 --> 00:28:16,760
Połowa lasu składa się
z 1,4% znanych gatunków amazońskich drzew.

360
00:28:17,760 --> 00:28:22,760
Gatunków użytecznych dla ludzi.

361
00:28:24,680 --> 00:28:29,400
Czy to wynik długoterminowego projektu
rozpoczętego tysiące lat temu?

362
00:28:29,960 --> 00:28:32,480
Projektu, który skończył się

363
00:28:32,560 --> 00:28:36,080
powstaniem rozległej
amazońskiej cywilizacji?

364
00:28:38,160 --> 00:28:39,760
Jest coś jeszcze.

365
00:28:40,280 --> 00:28:43,720
Tak jak terra preta,
większość użytecznych drzew

366
00:28:43,800 --> 00:28:47,240
znajduje się blisko
nowoodkrytych starożytnych miast.

367
00:28:49,000 --> 00:28:53,520
Zamiast niebezpiecznej dżungli,
którą zwykle widzimy,

368
00:28:53,600 --> 00:28:55,920
tworzyli dom dla milionów mieszkańców,

369
00:28:56,000 --> 00:29:00,560
amazoński ogród służący ludziom.

370
00:29:02,120 --> 00:29:03,400
W XX wieku uważano,

371
00:29:03,480 --> 00:29:08,720
{\an8}że środkowa część Amazonii
była w stanie dziewiczym.

372
00:29:09,720 --> 00:29:11,560
Nietknięta przez ludzi.

373
00:29:11,640 --> 00:29:14,840
Dziś wiemy, że wiele tutejszych drzew -

374
00:29:14,920 --> 00:29:19,720
orzesznica brazylijska, palmy -
było poniekąd przedmiotem upraw.

375
00:29:19,800 --> 00:29:22,360
Przystosowali je do ludzkich potrzeb.

376
00:29:22,440 --> 00:29:26,240
To zmienia to, jak postrzegamy ten las.

377
00:29:28,080 --> 00:29:33,360
To projekt naukowy
długo trwający w Amazonii.

378
00:29:36,600 --> 00:29:38,040
Ale jak długo?

379
00:29:40,320 --> 00:29:41,760
Intrygujące jest to,

380
00:29:41,840 --> 00:29:45,760
że najstarsze dowody
sadzenia drzew w Amazonii

381
00:29:45,840 --> 00:29:48,440
mają około 10 800 lat.

382
00:29:50,480 --> 00:29:52,440
To koniec epoki lodowej.

383
00:29:52,520 --> 00:29:59,040
W tym samym czasie nastąpił skok
ludzkiej cywilizacji i innowacji

384
00:29:59,120 --> 00:30:00,160
na całym świecie.

385
00:30:03,200 --> 00:30:06,360
Zastanawiamy się teraz,
co jeszcze możemy znaleźć

386
00:30:06,440 --> 00:30:09,000
w rozległych
amazońskich lasach deszczowych.

387
00:30:09,080 --> 00:30:13,240
Tych rzeczy nie powinno tam być,
a jednak są.

388
00:30:17,880 --> 00:30:21,360
Podobnie jak zaawansowane
kamienne dzieła w Peru,

389
00:30:21,440 --> 00:30:25,600
te skomplikowane
rolnicze i osadnicze projekty w Amazonii

390
00:30:26,240 --> 00:30:28,400
rozpoczęły się tysiące lat temu.

391
00:30:28,480 --> 00:30:30,760
To dowód naukowych osiągnięć,

392
00:30:30,840 --> 00:30:34,480
które są dla nas,
łagodnie mówiąc, zaskakujące.

393
00:30:37,840 --> 00:30:41,920
Musimy całkowicie zmienić
nasze spostrzeganie Amazonii.

394
00:30:42,000 --> 00:30:46,400
Musimy zrozumieć,
że jest dziełem ludzkiej inteligencji,

395
00:30:46,480 --> 00:30:49,240
pomysłowości i sprawczości.

396
00:30:50,560 --> 00:30:54,360
Najbardziej zdumiewający przykład
amazońskiej technologii

397
00:30:54,440 --> 00:30:58,200
może również wskazywać źródło
tej zaawansowanej wiedzy.

398
00:31:05,040 --> 00:31:08,040
W tej sprawie powróciłem do Peru.

399
00:31:09,680 --> 00:31:15,760
{\an8}To Iquitos, miasto portowe
na skrzyżowaniu wielu dopływów Amazonki.

400
00:31:17,040 --> 00:31:18,920
Sam port jest młody,

401
00:31:19,520 --> 00:31:21,960
ale sam region od tysięcy lat

402
00:31:23,160 --> 00:31:28,000
jest centrum ważnej praktyki
spożywania ayahuaski.

403
00:31:33,240 --> 00:31:36,760
{\an8}Dr Luis Eduardo Luna
jest miejscowym antropologiem

404
00:31:36,840 --> 00:31:40,320
i głównym ekspertem
w dziedzinie tego lekarstwa.

405
00:31:41,880 --> 00:31:44,640
Wiele osób zażywało przy mnie ayahuascę.

406
00:31:44,720 --> 00:31:47,400
Jestem zdumiony ich doświadczeniami.

407
00:31:47,480 --> 00:31:50,200
Czasem przedostają się do innych wymiarów,

408
00:31:50,280 --> 00:31:52,400
czasem zaglądają w głąb siebie

409
00:31:52,480 --> 00:31:55,480
i znajdują rozwiązania swoich problemów.

410
00:31:55,560 --> 00:31:59,000
Co zaobserwowałeś?
Ich życie zmieniło się w znaczny sposób?

411
00:31:59,080 --> 00:32:01,200
Wiele osób pisze mi,

412
00:32:01,280 --> 00:32:04,400
że te doświadczenia zmieniły ich życie,

413
00:32:04,480 --> 00:32:06,600
ich perspektywę.

414
00:32:08,440 --> 00:32:13,320
Ayahuasca ostatnio zyskuje popularność
w naszym współczesnym społeczeństwie.

415
00:32:14,880 --> 00:32:20,120
Ale dla rdzennych mieszkańców Amazonii
od dawna kryje się w niej święta moc.

416
00:32:22,040 --> 00:32:24,440
Wielu rdzennych mieszkańców mówiło,

417
00:32:24,520 --> 00:32:27,800
że ayahuasca pozwala zrozumieć
zasady społeczeństwa,

418
00:32:27,880 --> 00:32:30,160
stać się lepszym człowiekiem.

419
00:32:34,200 --> 00:32:39,360
Przygotowaniem ayahuaski
zajmują się szamani, czy też <i>curanderos.</i>

420
00:32:42,720 --> 00:32:46,640
{\an8}Tacy jak Don Francisco Montes Shuna
z ludu Kapanawa.

421
00:32:47,760 --> 00:32:52,000
{\an8}Wydmuchuje dym
ze starożytnej odmiany tytoniu, mapacho,

422
00:32:52,080 --> 00:32:54,440
w celu oczyszczenia rytuału.

423
00:32:57,360 --> 00:33:02,960
W języku kapanawa
nazywam się Shamorin Kyashi Piary.

424
00:33:03,880 --> 00:33:07,720
To znaczy „Anioł Dżungli”.

425
00:33:19,480 --> 00:33:22,120
Pochodzę z rodu uzdrowicieli.

426
00:33:23,040 --> 00:33:27,120
Czuję więź z przodkami,

427
00:33:27,600 --> 00:33:32,440
z babcią, prababcią, z całą rodziną.

428
00:33:32,520 --> 00:33:38,880
Czujemy tę więź
we wszystkich aspektach Amazonii.

429
00:33:41,120 --> 00:33:46,280
Odnajdujemy coraz więcej dowodów na to,
że ayahuasca przynosi korzyści zdrowotne.

430
00:33:49,400 --> 00:33:53,160
Po zaparzeniu aktywują się
potężne właściwości lecznicze pnącza

431
00:33:53,680 --> 00:33:57,360
dzięki związkowi o nazwie harmina.

432
00:34:00,320 --> 00:34:03,560
Pewnie badania sugerują,
że dochodzi do neurogenezy,

433
00:34:03,640 --> 00:34:06,840
do wytwarzania nowych neuronów,

434
00:34:06,920 --> 00:34:09,520
a nawet komórek beta trzustki.

435
00:34:10,080 --> 00:34:14,440
Może nawet nowych komórek
w wiązadłach i tak dalej.

436
00:34:16,800 --> 00:34:19,280
Sama harmina może mieć cudowne działanie,

437
00:34:21,600 --> 00:34:24,040
ale nie wywołuje wizji.

438
00:34:24,680 --> 00:34:30,000
Dochodzi do nich w połączeniu
z liśćmi innych amazońskich roślin.

439
00:34:30,760 --> 00:34:32,800
Takich jak ta, chaliponga.

440
00:34:35,240 --> 00:34:39,160
Zawiera psychoaktywny związek
będący sercem ayahuaski.

441
00:34:39,680 --> 00:34:42,400
DMT, czyli dimetylotryptamina.

442
00:34:46,200 --> 00:34:49,720
DMT to jeden
z najsilniejszych psychodelików.

443
00:34:50,520 --> 00:34:53,440
Badania naukowe potwierdziły,
że nie uzależnia

444
00:34:54,880 --> 00:34:57,080
i może mieć terapeutyczne właściwości

445
00:34:57,160 --> 00:35:00,280
w kontrolowanych dawkach
i okolicznościach.

446
00:35:03,840 --> 00:35:07,840
W połączeniu z klasyczną psychoterapią

447
00:35:07,920 --> 00:35:12,520
może być bardzo pomocna
i położyć kres trudnym dolegliwościom.

448
00:35:16,280 --> 00:35:18,120
Jest jeden problem.

449
00:35:18,720 --> 00:35:20,720
DMT nie działa doustnie,

450
00:35:21,320 --> 00:35:25,160
ponieważ niszczą go enzymy w jelitach.

451
00:35:27,240 --> 00:35:33,600
Amazońscy szamani znaleźli
genialne rozwiązanie tego problemu.

452
00:35:35,320 --> 00:35:38,480
Harmina w pnączu

453
00:35:38,560 --> 00:35:42,600
uniemożliwia zniszczenie DMT w jelitach.

454
00:35:43,280 --> 00:35:46,080
Dzięki temu
DMT przekracza barierę krew-mózg.

455
00:35:46,160 --> 00:35:49,400
Dostaje się do receptorów w mózgu.

456
00:35:50,080 --> 00:35:52,920
To wywołuje wizje.

457
00:35:54,320 --> 00:35:55,200
Wyniki?

458
00:35:55,800 --> 00:35:59,280
Spośród dziesiątek tysięcy
gatunków roślin w Amazonii

459
00:36:00,200 --> 00:36:05,480
jedynie połączenie pnącza ayahuaski
z liśćmi rośliny zawierającej DMT

460
00:36:05,560 --> 00:36:08,880
wywołuje pożądane wizje.

461
00:36:12,040 --> 00:36:17,560
Mamy dwie rośliny,
które same w sobie nie są psychoaktywne.

462
00:36:17,640 --> 00:36:20,240
Dopiero po ich wspólnym zaparzeniu

463
00:36:20,320 --> 00:36:22,280
tworzy się napar ayahuasca.

464
00:36:22,800 --> 00:36:25,160
Osiągnięcie tego metodą prób i błędów

465
00:36:25,240 --> 00:36:28,400
mogłoby wymagać
nawet tysięcy lat eksperymentów.

466
00:36:30,160 --> 00:36:33,560
To tajemnica. Jak do tego doszli?

467
00:36:33,640 --> 00:36:36,760
To wygląda mi na projekt naukowy.

468
00:36:36,840 --> 00:36:38,440
Absolutnie.

469
00:36:38,520 --> 00:36:44,760
Opierano się na doświadczeniu,
obserwacji, eksperymentach i tak dalej.

470
00:36:44,840 --> 00:36:46,760
- Z tysięcy lat?
- Tak.

471
00:36:49,240 --> 00:36:53,720
Ta tradycja ma tysiące lat.

472
00:36:55,280 --> 00:36:59,200
Nie wiemy, ile dokładnie.
Dwa, trzy tysiące…

473
00:37:01,560 --> 00:37:04,480
To dowody na procesy naukowe w Amazonii.

474
00:37:04,560 --> 00:37:08,480
Wiedza rdzennych szamanów

475
00:37:08,560 --> 00:37:13,280
była przekazywana z pokolenia na pokolenie
przez tysiące lat.

476
00:37:13,360 --> 00:37:18,640
Dotyczy właściwości różnych roślin
i wywoływania pożądanych efektów.

477
00:37:29,080 --> 00:37:33,320
W trakcie ceremonii ayahuaski
szaman przywołuje wizje,

478
00:37:33,400 --> 00:37:36,560
posługując się
potężną pieśnią zwaną ikaro.

479
00:37:43,400 --> 00:37:46,240
Ale szaman jest jedynie przewodnikiem.

480
00:37:48,080 --> 00:37:51,120
Nauczycielem jest sama roślina.

481
00:37:53,120 --> 00:37:54,600
Przed spożyciem ayahuaski

482
00:37:56,120 --> 00:37:59,640
należy przygotować pytanie.

483
00:38:00,160 --> 00:38:01,800
Ona udzieli odpowiedzi.

484
00:38:07,600 --> 00:38:10,920
Psychodeliki wykorzystywane
do poznania głębszej mądrości

485
00:38:11,000 --> 00:38:13,040
to nie tylko amazońska praktyka.

486
00:38:14,040 --> 00:38:18,760
Widzimy ją wielu starożytnych
i szanowanych kulturach.

487
00:38:20,600 --> 00:38:23,640
To już jasne, że środki psychodeliczne

488
00:38:23,720 --> 00:38:26,800
były wykorzystywane
w całym starożytnym świecie.

489
00:38:30,040 --> 00:38:35,280
W starożytnej Grecji Sokrates i Platon
doznawali intelektualnego olśnienia

490
00:38:35,360 --> 00:38:38,640
po rytuale z użyciem
halucynogennego naparu.

491
00:38:39,800 --> 00:38:43,240
Egipskie hieroglify sugerują
spożycie płatków

492
00:38:43,320 --> 00:38:47,440
psychoaktywnego lotosu błękitnego
w celu komunikacji z bogami.

493
00:38:48,600 --> 00:38:51,440
W trakcie wedyjskich
rytuałów ofiarnych w Indiach

494
00:38:51,520 --> 00:38:53,840
kapłani pragnący nawiązać więź z bogami

495
00:38:54,400 --> 00:38:57,200
pili wywołującą wizję miksturę
o nazwie soma.

496
00:38:59,360 --> 00:39:03,640
Zmiana stanu świadomości
była pożądanym efektem

497
00:39:03,720 --> 00:39:05,760
już od prehistorycznych czasów.

498
00:39:05,840 --> 00:39:09,600
To mówi nam, że jest to
ważny element ludzkiego istnienia.

499
00:39:09,680 --> 00:39:13,160
Myślę, że zrozumienie
starożytnego świata jest niemożliwe

500
00:39:13,240 --> 00:39:15,160
bez uwzględnienia psychodelików.

501
00:39:17,080 --> 00:39:19,760
Twoim zdaniem jak stara jest ayahuasca?

502
00:39:19,840 --> 00:39:22,440
Eksperymentowano tysiące lat.

503
00:39:22,520 --> 00:39:23,920
Ale może być starsza.

504
00:39:24,960 --> 00:39:28,000
Dla mnie wydaje się czymś prehistorycznym.

505
00:39:28,080 --> 00:39:29,960
To niezwykła tajemnica.

506
00:39:32,280 --> 00:39:37,680
Uważam, że tajniki ayahuaski
są starsze, niż się nam wydaje.

507
00:39:38,720 --> 00:39:40,280
Są na to dowody.

508
00:40:12,000 --> 00:40:14,080
{\an8}Napisy: Filip Bernard Karbowiak