1
00:00:02,000 --> 00:00:07,000
Downloaded from
YTS.MX

2
00:00:08,000 --> 00:00:13,000
Official YIFY movies site:
YTS.MX

3
00:03:01,400 --> 00:03:05,760
W zimnym świecie
zaczęły zamarzać wszystkie zegarki.

4
00:03:07,080 --> 00:03:11,720
Słońce wyłaniało się pośród zamieci,
zacierających wszelkie punkty odniesienia.

5
00:03:13,640 --> 00:03:15,640
W tym świecie żył ogień.

6
00:03:16,440 --> 00:03:20,240
I w tym ogniu
dwoje kochanków znalazło swój dom.

7
00:03:52,120 --> 00:03:53,800
Katia i Maurice Krafftowie.

8
00:03:53,880 --> 00:03:56,520
Pewnie żadna inna para wulkanologów

9
00:03:56,600 --> 00:03:59,560
nie zbadała tylu czynnych wulkanów.

10
00:03:59,720 --> 00:04:04,760
Z GŁĘBOKIEGO ARCHIWUM
KATII I MAURICE’A KRAFFTÓW

11
00:04:04,840 --> 00:04:08,760
Życzę państwu wesołych świąt
wraz z Maurice’em i Katią Krafftami.

12
00:04:08,840 --> 00:04:09,880
Dzień dobry.

13
00:04:10,000 --> 00:04:11,120
WYSTĘPUJĄ

14
00:04:11,200 --> 00:04:12,960
Największy wulkanolog świata

15
00:04:13,160 --> 00:04:16,120
w ciele drobnej kobiety – Katii Krafft.

16
00:04:18,120 --> 00:04:22,600
Widzisz, Stephane? Większość wulkanów
znajduje się na styku płyt.

17
00:04:22,720 --> 00:04:29,040
ORAZ WULKANY:

18
00:04:29,120 --> 00:04:30,360
I WIELE INNYCH

19
00:04:30,440 --> 00:04:32,720
MATERIAŁ FILMOWY
KATIA I MAURICE KRAFFT

20
00:04:32,800 --> 00:04:34,760
I PRZYJACIELE

21
00:04:34,880 --> 00:04:37,800
Musicie zobaczyć te nagrania

22
00:04:38,000 --> 00:04:40,280
i dać się wciągnąć w ten wir lawy.

23
00:05:05,840 --> 00:05:07,120
- Maurice?
- Hej!

24
00:05:07,280 --> 00:05:09,160
Cześć, chłopaku! Jak się masz?

25
00:05:11,680 --> 00:05:12,680
W porządku.

26
00:05:12,800 --> 00:05:14,960
Wulkan jest gotów i już na nas czeka.

27
00:05:15,560 --> 00:05:16,560
Tak.

28
00:05:21,520 --> 00:05:22,520
No dobrze.

29
00:05:30,160 --> 00:05:31,160
Katia?

30
00:05:42,800 --> 00:05:46,000
To Katia, a to Maurice.

31
00:05:47,360 --> 00:05:50,160
Jest 2 czerwca 1991 roku.

32
00:05:50,840 --> 00:05:52,960
Jutro będzie ich ostatni dzień.

33
00:05:55,080 --> 00:05:57,400
Zostawią po sobie próbki.

34
00:05:58,720 --> 00:05:59,720
Słowa.

35
00:06:01,800 --> 00:06:03,960
Setki godzin materiałów filmowych.

36
00:06:06,080 --> 00:06:07,760
Tysiące zdjęć.

37
00:06:10,680 --> 00:06:12,440
I milion pytań.

38
00:06:36,280 --> 00:06:39,880
O czym rozmawiacie,
gdy przebywacie pośród skał?

39
00:06:40,560 --> 00:06:43,880
Katia mówi tylko o jedzeniu.
Właśnie to ją interesuje!

40
00:06:46,040 --> 00:06:48,640
Czy na świecie jest
wiele par wulkanologów?

41
00:06:48,720 --> 00:06:51,120
Nie wiem, czy nie jesteśmy jedyną.

42
00:06:51,280 --> 00:06:53,960
Związki między wulkanologami
są niezmiernie rzadkie.

43
00:06:54,040 --> 00:06:58,920
To ludzie, którzy badają czynne wulkany.

44
00:06:59,040 --> 00:07:02,040
Chyba nie ma takiej drugiej pary.

45
00:07:02,240 --> 00:07:04,160
Albo jej nie znamy.

46
00:07:04,240 --> 00:07:05,440
Byłoby mi jej żal.

47
00:07:05,520 --> 00:07:08,720
Wulkanologom trudno żyć razem.
To iście wulkaniczne połączenie.

48
00:07:08,800 --> 00:07:10,520
Często wybuchamy.

49
00:07:12,240 --> 00:07:15,760
On niedawno wbiegł na czynny stożek.

50
00:07:15,880 --> 00:07:16,800
Mauna Loa.

51
00:07:16,920 --> 00:07:18,760
Ochładzało się,

52
00:07:18,840 --> 00:07:21,720
więc na małym stożku powstawały szczeliny.

53
00:07:21,800 --> 00:07:24,040
A on co? Wpadł do dziury.

54
00:07:24,320 --> 00:07:26,040
Ona mnie wepchnęła!

55
00:07:26,720 --> 00:07:28,640
Poznali się 19 lat temu,

56
00:07:29,840 --> 00:07:31,600
w 1966 roku.

57
00:07:34,400 --> 00:07:37,920
Nie ma pewności co do przebiegu
tego pierwszego spotkania,

58
00:07:38,640 --> 00:07:41,800
a dokumentacja wizualna
kiełkującego romansu jest uboga.

59
00:07:43,360 --> 00:07:44,440
Mamy to zdjęcie.

60
00:07:46,320 --> 00:07:49,960
I te sielankowe chwile,
uchwycone parę lat później.

61
00:07:56,000 --> 00:07:59,960
Fragmenty historii Katii i Maurice’a
zaginęły w odmętach czasu.

62
00:08:07,520 --> 00:08:10,040
Są pewne tajemnice – jak to w miłości.

63
00:08:11,440 --> 00:08:13,240
Zakochujemy się w tym, co znamy.

64
00:08:14,720 --> 00:08:16,520
Ale jeszcze mocniej w nieznanym.

65
00:08:20,800 --> 00:08:24,240
Według jednej wersji Katia i Maurice
poznali się przypadkiem na ławce

66
00:08:24,680 --> 00:08:26,440
przy Uniwersytecie Strasburskim.

67
00:08:28,920 --> 00:08:31,520
Haroun Tazieff – pewnie go znacie –

68
00:08:31,920 --> 00:08:33,880
właśnie wypuścił nowy film.

69
00:08:34,480 --> 00:08:39,680
Według innej poznali się na pokazie filmu
słynnego wulkanologa Harouna Tazieffa.

70
00:08:43,480 --> 00:08:47,040
Najbardziej szczegółowa wersja
mówi o randce w ciemno w kawiarni.

71
00:08:48,680 --> 00:08:50,640
Połączyły ich pierwsze miłości –

72
00:08:51,640 --> 00:08:52,560
Etna

73
00:08:53,120 --> 00:08:54,240
i Stromboli.

74
00:08:56,480 --> 00:09:00,680
Katia – buntowniczka, którą wysłano
do szkoły dla krnąbrnych dziewcząt –

75
00:09:01,000 --> 00:09:04,440
namówiła rodziców
na wyprawę na włoskie wulkany.

76
00:09:05,040 --> 00:09:10,680
Pierwszą erupcję z lawą i wybuchami
zobaczyłam na Etnie.

77
00:09:10,840 --> 00:09:13,560
Ten świat skał, świat minerałów…

78
00:09:14,640 --> 00:09:19,400
Widok spływającej lawy wieczorem
to coś przepięknego.

79
00:09:19,760 --> 00:09:22,520
Moje pierwsze wrażenia
z tej żyjącej krainy

80
00:09:22,600 --> 00:09:27,760
potwierdziły to,
co sobie wyobrażałam i przeczytałam.

81
00:09:33,760 --> 00:09:37,240
W wieku siedmiu lat pojechałem
na Stromboli z ojcem. Byłem oczarowany.

82
00:09:39,000 --> 00:09:40,880
Ziemia zawsze mnie interesowała.

83
00:09:40,960 --> 00:09:43,440
Jednego dnia żyłem w erze dinozaurów,

84
00:09:43,560 --> 00:09:46,040
innego w czasach trylobitów.

85
00:09:46,240 --> 00:09:48,680
Miałem bzika na tym punkcie.

86
00:09:50,160 --> 00:09:53,480
Maurice wróci na Stromboli
w wieku 19 lat

87
00:09:54,000 --> 00:09:57,440
i wywoła to w nim
równocześnie ekstazę i samotność.

88
00:10:02,080 --> 00:10:04,120
Katia tę samotność rozumie.

89
00:10:05,120 --> 00:10:06,480
To również jej uczucie.

90
00:10:14,720 --> 00:10:18,040
Kiedy dorastali wśród gruzów
powojennej Alzacji,

91
00:10:18,160 --> 00:10:22,440
świat wydawał im się
niebezpieczny i niepewny.

92
00:10:27,360 --> 00:10:30,960
Znaleźli schronienie
w tajemnicach świata przyrody.

93
00:10:35,520 --> 00:10:37,000
PTERANODONY
ATLANTOZAURY

94
00:10:37,080 --> 00:10:39,760
I marzą, oddaleni od siebie
tylko o 20 kilometrów…

95
00:10:39,880 --> 00:10:40,880
KORYTO Z PIASKOWCÓW

96
00:10:40,960 --> 00:10:45,360
…a pod nimi uskoki Wogezów i Renu
niepostrzeżenie zmieniają swój bieg.

97
00:10:48,600 --> 00:10:53,240
Na końcu tej wersji historii
kawiarnia zamyka się i zaczyna padać.

98
00:10:55,560 --> 00:10:57,200
A oni nigdy się nie opuszczą.

99
00:12:44,960 --> 00:12:47,880
W dniu 19 listopada 1967 roku

100
00:12:48,560 --> 00:12:51,280
amerykański myśliwiec
spuszcza dwie bomby Mark 82

101
00:12:51,360 --> 00:12:53,120
na granicy Wietnamu Południowego,

102
00:12:54,040 --> 00:12:57,080
terytorium kiedyś skolonizowanego
jako Indochiny Francuskie.

103
00:12:59,680 --> 00:13:04,120
Po tygodniu Katia i Maurice dołączają
do protestów antywojennych w Paryżu.

104
00:13:05,280 --> 00:13:08,720
Następnego dnia trafiają
na pierwszą stronę „L’Humanité”.

105
00:13:14,000 --> 00:13:17,680
Ale ludzkie dążenie do potęgi
zaczyna wyglądać na próżne i absurdalne

106
00:13:17,760 --> 00:13:19,560
w zestawieniu z potęgą Ziemi.

107
00:13:21,200 --> 00:13:23,880
Katia i ja zajęliśmy się wulkanologią,

108
00:13:23,960 --> 00:13:26,000
bo byliśmy rozczarowani ludzkością.

109
00:13:26,080 --> 00:13:29,360
A skoro wulkan jest większy od człowieka,

110
00:13:29,440 --> 00:13:31,200
czuliśmy, że tego nam trzeba.

111
00:13:31,360 --> 00:13:33,960
Czegoś, co wykracza
poza ludzkie zrozumienie.

112
00:13:36,280 --> 00:13:38,760
Tymczasem rewolucyjna
teoria tektoniki płyt

113
00:13:39,000 --> 00:13:42,320
nadaje ostateczny kształt
dziedzinie wulkanologii.

114
00:13:42,760 --> 00:13:44,560
Odkrycie i potwierdzenie

115
00:13:44,640 --> 00:13:47,320
teorii tektoniki płyt litosfery
oraz dryfu kontynentów

116
00:13:47,400 --> 00:13:51,000
to przełom na miarę
odkrycia atomu w fizyce.

117
00:14:03,640 --> 00:14:06,720
Chłoną każdą hipotezę, każdy mit,

118
00:14:07,240 --> 00:14:11,680
wszystko, co zdołano pozyskać
z ziemskiego archiwum.

119
00:14:15,480 --> 00:14:16,560
Prawdy,

120
00:14:17,840 --> 00:14:18,920
skrawki,

121
00:14:20,400 --> 00:14:21,600
pytania.

122
00:14:24,000 --> 00:14:27,240
Zastanawiają się nad tym,
co kształtuje i przekształca świat.

123
00:14:31,920 --> 00:14:35,440
To do tych tajemnic pragną się zbliżyć.

124
00:14:43,200 --> 00:14:45,040
ISLANDIA
ROK 1968

125
00:14:53,440 --> 00:14:56,320
Pieniędzy z grantu starcza na tyle,
by podarowanym autem

126
00:14:56,400 --> 00:14:59,240
jechać na poszukiwanie
islandzkich wulkanów

127
00:14:59,320 --> 00:15:00,760
z kolegą o imieniu Roland.

128
00:15:01,840 --> 00:15:03,680
Katia jest w grupie geochemiczką,

129
00:15:04,320 --> 00:15:06,080
a Maurice geologiem.

130
00:15:07,360 --> 00:15:09,720
Osobno mogą tylko marzyć o wulkanach.

131
00:15:10,840 --> 00:15:12,800
Razem mogą ich dosięgnąć.

132
00:15:18,680 --> 00:15:22,000
Tylko że samochód psuje się 27 razy.

133
00:15:24,680 --> 00:15:25,760
A potem się rozbija.

134
00:15:28,920 --> 00:15:30,880
I Maurice wpada do wrzącej wody.

135
00:15:32,640 --> 00:15:34,960
Oto relacja Katii czytana przez aktorkę:

136
00:15:35,720 --> 00:15:37,880
„Kończyłam swoje pomiary.

137
00:15:37,960 --> 00:15:42,040
Wyszły ślady siarkowodoru
i trochę kwasu solnego.

138
00:15:42,240 --> 00:15:45,440
Zadowolona z wyników,
podeszłam do Maurice’a.

139
00:15:45,920 --> 00:15:49,120
W co on się
z takim zaciekawieniem wpatruje?

140
00:15:49,320 --> 00:15:53,760
Jego prawą kostkę można było
obierać ze skóry jak cebulę”.

141
00:15:54,880 --> 00:15:58,240
Tak, poparzyłem prawą nogę gorącym błotem.

142
00:15:58,600 --> 00:16:00,720
Miało 140 stopni – mnie wystarczy!

143
00:16:00,960 --> 00:16:03,600
Dla wulkanologa to chrzest.

144
00:16:06,520 --> 00:16:09,120
Niezrażeni, poświęcają
kolejne wakacyjne wyjazdy

145
00:16:09,200 --> 00:16:12,680
na badanie wspólnych przyjaciół,
Etny i Stromboli.

146
00:16:14,880 --> 00:16:17,360
Zabierają też więcej ludzkich przyjaciół.

147
00:16:17,760 --> 00:16:20,000
Mówią o sobie: „L’Équipe Vulcain”.

148
00:16:20,080 --> 00:16:21,000
DRUŻYNA BOGA WULKANA

149
00:16:33,480 --> 00:16:37,360
Pobieranie próbek gazu do ampułek
to delikatna operacja.

150
00:16:39,400 --> 00:16:42,120
Jest wiele utrudnień.

151
00:16:43,240 --> 00:16:48,480
Wchodzimy na górę w spodniach,
a schodzimy w bieliźnie.

152
00:17:24,600 --> 00:17:28,480
Katia i Maurice rozpracowują
tę przedziwną alchemię pierwiastków,

153
00:17:28,560 --> 00:17:34,720
kombinację minerałów, ciepła,
gazu i czasu, która pobudza erupcję.

154
00:17:40,840 --> 00:17:44,280
Pytają: „Co powoduje bicie serca Ziemi?

155
00:17:45,200 --> 00:17:46,320
Przepływ jej krwi?”.

156
00:17:51,320 --> 00:17:55,440
Studiują, badają i podają w wątpliwość.

157
00:17:57,520 --> 00:18:01,040
Zaczynają poznawać tajemnice planety,

158
00:18:01,120 --> 00:18:03,000
które zna niewielu.

159
00:18:10,600 --> 00:18:13,640
„Zrozumienie” to drugie imię miłości.

160
00:18:25,840 --> 00:18:28,720
Kiedy zobaczysz erupcję,
nie możesz już bez niej żyć,

161
00:18:28,800 --> 00:18:31,840
bo jest tak wspaniała i potężna.

162
00:18:32,160 --> 00:18:35,200
Masz wrażenie, że stajesz się niczym.

163
00:18:35,520 --> 00:18:38,440
Że jesteś wewnątrz
tych rozszalałych żywiołów.

164
00:18:46,280 --> 00:18:51,760
W 1970 roku Katia i Maurice
biorą skromny ślub w Alzacji.

165
00:18:53,120 --> 00:18:56,240
Spędzają miesiąc miodowy
na wulkanicznej wyspie Santoryn,

166
00:18:56,440 --> 00:18:59,320
uważanej za
sekretną lokalizację Atlantydy.

167
00:19:07,640 --> 00:19:10,560
Postanawiają nie mieć dzieci.

168
00:19:12,720 --> 00:19:18,840
„Od teraz naszym życiem będą tylko
wulkany, wulkany, wulkany” – mówi Maurice.

169
00:19:35,920 --> 00:19:39,800
Nie, to nie jest film science fiction.

170
00:19:39,920 --> 00:19:44,000
To dwoje młodych wulkanologów
tańczy na krawędzi wulkanu.

171
00:19:44,720 --> 00:19:48,200
Nazywają się Katia i Maurice Krafftowie.

172
00:19:48,480 --> 00:19:52,960
KU PRZYGODZIE

173
00:19:54,080 --> 00:19:56,440
DZIŚ: CZŁOWIEK I WULKANY

174
00:20:00,040 --> 00:20:03,360
Bomba wulkaniczna. Co to znaczy?

175
00:20:03,520 --> 00:20:06,600
Bomba wulkaniczna to skała
wyrzucona przez wulkan,

176
00:20:06,920 --> 00:20:08,880
często w postaci lawy.

177
00:20:08,960 --> 00:20:11,200
Najłatwiej będzie jedną pokazać.

178
00:20:11,400 --> 00:20:13,120
Oto bomba z wulkanu.

179
00:20:13,920 --> 00:20:15,400
Ciężka?

180
00:20:16,000 --> 00:20:20,000
Są okazy po kilka ton, ale ta waży
tylko kilogram lub dwa.

181
00:20:20,080 --> 00:20:23,040
Mimo wszystko nieprzyjemnie
dostać nią w głowę!

182
00:20:23,240 --> 00:20:26,400
Pytanie do pana: czy wulkany mają
różne osobowości?

183
00:20:26,480 --> 00:20:29,160
Próbowali je państwo klasyfikować?

184
00:20:29,240 --> 00:20:32,400
Klasyfikacja wulkanów
powinna być zabroniona.

185
00:20:32,600 --> 00:20:36,320
Nie da się ich klasyfikować.
Każdy ma swoją osobowość.

186
00:20:36,400 --> 00:20:37,720
Nie mówię tego złośliwie,

187
00:20:37,880 --> 00:20:41,560
ale klasyfikacja to domena
ramoli i pracowników naukowych,

188
00:20:41,640 --> 00:20:44,120
którzy wmuszają swoje modele
w całe pokolenie.

189
00:20:44,200 --> 00:20:46,120
Nie ma w nich za grosz prawdy.

190
00:20:46,200 --> 00:20:48,880
Lepiej badać każdy wulkan osobno

191
00:20:49,000 --> 00:20:51,160
i unikać naciąganej klasyfikacji.

192
00:20:51,360 --> 00:20:54,760
To urządzenie selektywnie spowalnia gazy.

193
00:20:54,840 --> 00:20:57,200
Kiedy dostaje się do niego
mieszanina gazowa…

194
00:20:59,880 --> 00:21:04,120
Młoda dziedzina wulkanologii
znalazła dwie młode gwiazdy.

195
00:21:04,360 --> 00:21:07,720
Przywiezione próbki są bardzo ładne

196
00:21:07,880 --> 00:21:10,880
i kolorowe – co widać
w kolorowych telewizorach.

197
00:21:11,240 --> 00:21:12,720
Kamera ich kocha.

198
00:21:14,440 --> 00:21:16,320
A oni kochają swoje kamery i aparaty.

199
00:21:20,800 --> 00:21:24,200
Fotografia pozwala pamiętać, przywoływać

200
00:21:24,560 --> 00:21:27,000
i przeciągać chwile spędzane z wulkanami.

201
00:21:28,080 --> 00:21:29,960
Filmujecie wszystkie wyprawy?

202
00:21:30,040 --> 00:21:32,800
Tak, to w celu obserwacji.

203
00:21:32,960 --> 00:21:36,440
Możemy potem oglądać i studiować nagrania,

204
00:21:36,520 --> 00:21:39,880
bo na miejscu wszystko
dzieje się zbyt szybko.

205
00:21:41,080 --> 00:21:43,600
To zdjęcie ukazuje
poruszające się po paraboli

206
00:21:43,680 --> 00:21:46,240
bomby wulkaniczne
wyrzucone przez Stromboli.

207
00:21:47,200 --> 00:21:51,640
Na tym widać, jak lawa rozciąga się
na wełnę szklaną zwaną „włosami Pele”.

208
00:21:52,680 --> 00:21:56,080
A to ujęcie pomaga
w wizualizacji teorii tektoniki płyt.

209
00:22:02,800 --> 00:22:05,680
Wulkanologia jest nauką obserwacyjną.

210
00:22:06,560 --> 00:22:09,920
Im bardziej się zbliżą, tym więcej widzą.

211
00:22:40,880 --> 00:22:43,960
Jesteście uważani za
„wędrownych artystów wulkanologów”?

212
00:22:45,880 --> 00:22:47,960
W Ameryce bylibyśmy „wolnymi strzelcami”.

213
00:22:49,600 --> 00:22:53,200
Ale to prawda, że jesteśmy
jak artyści wędrowni.

214
00:22:54,720 --> 00:22:56,600
Posłańcy wulkanów.

215
00:22:59,800 --> 00:23:01,960
Żyjemy zgodnie z rytmami Ziemi.

216
00:23:02,120 --> 00:23:05,000
I to Ziemia decyduje, gdzie mamy jechać.

217
00:23:06,720 --> 00:23:09,800
Katia, czy czujesz, że żyjesz
poza głównym nurtem?

218
00:23:11,200 --> 00:23:13,080
Dla mnie w ogóle tak nie jest.

219
00:23:13,200 --> 00:23:18,920
Ale w branży czasem uchodzimy za dziwaków.

220
00:23:20,360 --> 00:23:24,200
Gdy tylko budzi się wulkan,
ci dziwacy są o tym powiadamiani

221
00:23:24,280 --> 00:23:27,120
przez rosnącą sieć miejscowych
znajomych i przewodników,

222
00:23:27,200 --> 00:23:31,120
którzy pomagają im dotrzeć nad krater
najszybciej, jak jest to w ludzkiej mocy.

223
00:23:39,960 --> 00:23:43,280
ZAIR
ROK 1973

224
00:23:47,800 --> 00:23:51,080
Maurice i Katia
wyprawiają się na Nyiragongo,

225
00:23:51,480 --> 00:23:54,880
wulkan osadzony pomiędzy płytami,
które się od siebie oddalają.

226
00:23:58,160 --> 00:24:01,560
Za przewodnika służy im
inny wulkanolog, Jacques Durieux.

227
00:24:06,080 --> 00:24:11,280
Docierasz nad wylot wulkanu
i musisz wejść do środka.

228
00:24:12,000 --> 00:24:13,080
Więc schodzisz,

229
00:24:13,600 --> 00:24:16,600
nie bardzo głęboko, 300 metrów.
Ale skała fatalna!

230
00:24:17,920 --> 00:24:21,280
Słaba, bo wniknęły w nią
różne fumarole.

231
00:24:45,880 --> 00:24:49,960
Przez kolejne dwa tygodnie
to miejsce będzie domem Maurice’a i Katii.

232
00:25:04,720 --> 00:25:06,280
Katia napisze później:

233
00:25:07,440 --> 00:25:11,400
„Leżymy na krawędzi otchłani
i podziwiamy.

234
00:25:18,360 --> 00:25:22,480
To zjawisko, nie do powstrzymania,
przyprawia nas o dreszcze”.

235
00:25:54,640 --> 00:25:58,440
Nagle lawa spływa o dziesięć metrów
w ciągu paru sekund.

236
00:26:03,200 --> 00:26:06,240
„Maurice twierdzi, że zwariowaliśmy,
że tu siedzimy.

237
00:26:11,560 --> 00:26:12,760
Mimo to…

238
00:26:14,000 --> 00:26:15,840
zostajemy.

239
00:26:26,600 --> 00:26:29,920
Ciekawość jest silniejsza od strachu”.

240
00:26:32,640 --> 00:26:36,920
Katia i Maurice ostatecznie
wyjdą z tego krateru cali i zdrowi

241
00:26:37,360 --> 00:26:38,560
oraz rozzuchwaleni.

242
00:26:39,280 --> 00:26:43,000
Podchodziliśmy bardzo blisko do wulkanów
i to nie jest takie trudne.

243
00:26:43,880 --> 00:26:47,600
Ten typ wulkanu, czyli wulkan czerwony,
jest przyjazny.

244
00:26:53,840 --> 00:26:57,600
W ramach bezgranicznego uniwersum,
jakim jest klasyfikacja wulkanów,

245
00:26:57,960 --> 00:27:01,560
Krafftowie ostatecznie przyjmą
podział na dwie ogólne klasy:

246
00:27:01,960 --> 00:27:02,960
czerwoną

247
00:27:05,280 --> 00:27:06,280
i szarą.

248
00:27:09,440 --> 00:27:14,280
Wyobrażenie o spływającej lawie odnosi się
do wulkanów czerwonych – tych miłych.

249
00:27:14,920 --> 00:27:19,760
Oprócz tego są wulkany szare –
zabójcze i wybuchowe.

250
00:27:20,720 --> 00:27:26,000
Wulkan czerwony, jak Nyiragongo, powstaje,
gdy płyty tektoniczne się rozchodzą

251
00:27:26,200 --> 00:27:28,600
lub na obszarach plam gorąca
na dnie oceanu.

252
00:27:29,640 --> 00:27:33,920
Magma wypływa i wypełnia szczeliny
powstałe wskutek ruchu Ziemi.

253
00:27:34,520 --> 00:27:35,960
Tworzy nowy ląd.

254
00:27:39,560 --> 00:27:41,440
Wulkany czerwone są bazaltowe.

255
00:27:42,360 --> 00:27:43,360
Wylewne.

256
00:27:44,520 --> 00:27:47,640
I osiągają do 1200 stopni Celsjusza.

257
00:27:52,000 --> 00:27:55,360
Bardzo trudno zginąć
na wulkanie czerwonym.

258
00:27:55,440 --> 00:27:58,920
Bo lawa zawsze spływa doliną, jak rzeka.

259
00:27:59,000 --> 00:28:00,600
Wiemy, dokąd płynie.

260
00:28:07,160 --> 00:28:11,800
To nie bardziej niebezpieczne niż
przejście drogą w Belgii czy gdziekolwiek.

261
00:28:11,880 --> 00:28:15,000
Naprawdę! To kwestia
skalkulowanego ryzyka.

262
00:32:14,600 --> 00:32:16,640
Nie jest najlepsza.

263
00:32:16,960 --> 00:32:19,200
Zwykle robię smaczniejszą.

264
00:32:42,160 --> 00:32:46,720
Staliście się rozsądniejsi z czasem
czy odwrotnie?

265
00:32:46,800 --> 00:32:50,160
- Mamy różne zdanie.
- Katia jest rozsądniejsza?

266
00:32:50,360 --> 00:32:53,400
Nie popełniamy już
pewnych głupich błędów,

267
00:32:53,480 --> 00:32:55,800
jak szybkie wchodzenie do krateru,

268
00:32:55,920 --> 00:32:58,560
gdy docierało do nas po fakcie,
co mogło się stać.

269
00:32:58,640 --> 00:33:00,880
Więc można uznać,
że jesteśmy rozsądniejsi.

270
00:33:00,960 --> 00:33:02,480
Nie my, ty!

271
00:33:03,960 --> 00:33:06,480
Katia i Maurice są różni.

272
00:33:09,680 --> 00:33:11,280
Katia jest jak ptak.

273
00:33:14,800 --> 00:33:17,280
Maurice – jak słoń morski.

274
00:33:24,400 --> 00:33:28,800
Katię pociągają szczegóły
i to, jak rzeczy są wzajemnie powiązane.

275
00:33:34,520 --> 00:33:37,880
Maurice’a – to, co wyjątkowe, okazałe.

276
00:33:42,440 --> 00:33:47,160
Oboje obserwują świat,
ale na swój własny sposób.

277
00:33:51,160 --> 00:33:55,920
Katia używa aparatu,
by uchwycić jedną chwilę w jednej klatce.

278
00:34:02,280 --> 00:34:04,000
Maurice goni za ruchem

279
00:34:05,080 --> 00:34:08,600
i nagrywa ciąg sekund,
z których każda dzieli się na 24 klatki.

280
00:34:10,280 --> 00:34:16,400
Pragnie zdobyć każde możliwe ujęcie,
bo widowisko może zaraz zniknąć.

281
00:34:18,640 --> 00:34:20,640
Ale to sprawia, że chodzi…

282
00:34:22,680 --> 00:34:23,680
i chodzi…

283
00:34:26,360 --> 00:34:27,440
i chodzi.

284
00:34:31,160 --> 00:34:34,040
Największym lękiem Katii jest to,
że straci go z oczu.

285
00:34:35,280 --> 00:34:36,880
I już nigdy nie zobaczy.

286
00:34:39,880 --> 00:34:41,440
To pułapka na wulkanologa.

287
00:34:41,640 --> 00:34:43,720
Jeśli ziemia się zarwie,

288
00:34:43,800 --> 00:34:45,400
wpadniesz do lawy.

289
00:34:45,520 --> 00:34:46,640
Ona wyda kilka iskier

290
00:34:46,720 --> 00:34:48,840
i już po wulkanologu.

291
00:35:13,120 --> 00:35:16,880
Niespodziewany telegram wzywa
Katię i Maurice’a na Nyiragongo,

292
00:35:17,480 --> 00:35:20,160
ich ukochany wulkan,
poznany cztery lata wcześniej.

293
00:35:22,600 --> 00:35:26,320
ZAIR
ROK 1977

294
00:35:26,560 --> 00:35:30,480
PILNY TELEGRAM: 10 STYCZNIA, GODZ. 10.00

295
00:35:30,560 --> 00:35:33,720
JEZIORO LAWOWE NYIRAGONGO
WYLAŁO DOOKOŁA –

296
00:35:33,880 --> 00:35:38,360
ZAGRAŻA MIASTU GOMA – STOP.

297
00:35:50,720 --> 00:35:54,800
„Nyiragongo, który wydawał się
tak łagodny, opróżnił się w kilka minut,

298
00:35:54,880 --> 00:35:59,320
jak dziurawa wanna, siejąc wokół śmierć”.

299
00:36:20,240 --> 00:36:23,680
Katia i Maurice wiedzieli,
że takie spustoszenie jest możliwe.

300
00:36:24,360 --> 00:36:27,720
Ale tu po raz pierwszy
widzą je na własne oczy.

301
00:36:35,400 --> 00:36:38,240
Lawa płynęła niezmiernie szybko,

302
00:36:38,760 --> 00:36:43,640
prawdopodobnie z prędkością
60–70 kilometrów na godzinę.

303
00:36:45,200 --> 00:36:49,200
To było rano, gdy na drodze
przebywało wielu ludzi,

304
00:36:49,640 --> 00:36:50,960
którzy jechali na targ.

305
00:36:51,480 --> 00:36:56,240
Myślimy, że ta fala lawy
pogrzebała około stu osób.

306
00:36:57,520 --> 00:36:58,680
Bardzo nietypowa erupcja.

307
00:37:07,360 --> 00:37:10,920
„To idealne odciski ciał słoni.

308
00:37:11,640 --> 00:37:15,000
Nawet trąba i ogon
zostały odbite w lawie”.

309
00:37:30,080 --> 00:37:34,080
Żadna ilość badań naukowych
nie mogła ich przygotować na ten szok.

310
00:37:36,000 --> 00:37:38,760
Bardziej odpowiedni
wydaje się język mitów.

311
00:37:41,280 --> 00:37:45,040
Przebywają w diabelskim kotle,
w portalu do piekła,

312
00:37:46,760 --> 00:37:50,360
lub trafili w środek wojny
między duchami wulkanu.

313
00:37:50,760 --> 00:37:53,680
Tak głoszą ich znajomi z Gomy.

314
00:38:11,880 --> 00:38:16,000
„Wyobrażam sobie, jak z góry wygląda
spektakl z naszym udziałem.

315
00:38:17,000 --> 00:38:23,880
Groteskowa kolumna maleńkich mrówek
wspina się na plecy gigantycznej bestii

316
00:38:24,360 --> 00:38:27,280
i arogancko oznajmia:

317
00:38:28,440 --> 00:38:31,200
»Wspinam się na ciebie, by cię zrozumieć,

318
00:38:31,280 --> 00:38:34,200
by wydrzeć z ciebie tysiącletnie sekrety

319
00:38:34,280 --> 00:38:36,600
w imię postępu nauki«.

320
00:38:39,480 --> 00:38:43,400
Jak wielkie są
ambicja i próżność człowieka?”.

321
00:38:57,000 --> 00:38:59,960
Staramy się dawać świadectwo tej sile,

322
00:39:00,120 --> 00:39:04,320
ale człowiek nie postrzega rzeczywistości
w czasie geologicznym.

323
00:39:05,120 --> 00:39:09,680
Nasze życie to tylko mignięcie
w porównaniu z życiem wulkanu.

324
00:39:16,000 --> 00:39:18,240
Jeśli chodzi o odkrycia naukowe

325
00:39:18,320 --> 00:39:22,000
dotyczące tego, jak działa wulkan
albo dlaczego Ziemia jest gorąca,

326
00:39:23,040 --> 00:39:25,000
niemal wszystko jest terenem nieznanym.

327
00:39:25,120 --> 00:39:27,320
Nie wiemy praktycznie nic.

328
00:39:53,480 --> 00:39:54,880
Dla Katii i Maurice’a

329
00:39:55,440 --> 00:40:00,440
nieznane nie jest powodem do strachu,
a kierunkiem, w którym się podąża.

330
00:40:32,800 --> 00:40:36,520
Chcę się zbliżyć,
wejść głęboko do brzucha wulkanu.

331
00:40:37,280 --> 00:40:41,440
Kiedyś mnie to zabije,
ale w ogóle się tym nie przejmuję.

332
00:40:58,080 --> 00:41:00,080
„Nie flirtuję ze śmiercią,

333
00:41:00,160 --> 00:41:02,080
ale w tym momencie

334
00:41:02,200 --> 00:41:04,520
wcale mnie ona nie obchodzi.

335
00:41:05,920 --> 00:41:09,280
Fascynacja niebezpieczeństwem? Być może”.

336
00:41:12,280 --> 00:41:14,160
W wieku zaledwie 52 lat…

337
00:41:14,240 --> 00:41:15,320
INDONEZJA
ROK 1979

338
00:41:15,400 --> 00:41:17,880
…wulkaniątko w Indonezji
zaczyna wpadać w szał.

339
00:41:18,920 --> 00:41:20,880
Katia i Maurice jadą do niego.

340
00:41:24,320 --> 00:41:29,200
W 1883 roku wybuchł jego rodzic,
wulkan o imieniu Krakatau.

341
00:41:30,720 --> 00:41:33,200
Wywołał tsunami tak potężne,

342
00:41:33,760 --> 00:41:35,680
że przetoczyło się
przez sąsiednie wybrzeża,

343
00:41:35,840 --> 00:41:38,560
zabijając 36 417 ludzi.

344
00:41:42,000 --> 00:41:44,800
Dodatkowo wyrwało
ten koralowiec z dna oceanu

345
00:41:45,200 --> 00:41:48,680
i porzuciło kolonialny parowiec z Holandii
trzy kilometry od brzegu.

346
00:41:49,720 --> 00:41:53,040
Popiół krążył po świecie
i wzmacniał barwy zachodów słońca,

347
00:41:53,160 --> 00:41:56,320
a te przykuwały uwagę
naukowców i artystów,

348
00:41:56,520 --> 00:41:58,560
zwłaszcza pewnego norweskiego malarza,

349
00:41:58,640 --> 00:42:01,400
który je przedstawił jako krzyk.

350
00:42:05,200 --> 00:42:07,720
Następnie wulkan zapadł się do morza,

351
00:42:09,360 --> 00:42:13,880
by znów wychynąć
jako nowicjusz zwany Anak Krakatau.

352
00:42:19,640 --> 00:42:24,680
Wulkan wybuchł,
gdy tylko dotarliśmy na plażę.

353
00:42:25,280 --> 00:42:30,360
Wszyscy uciekli i zostawili Katię i mnie
samych na wyspie.

354
00:43:26,080 --> 00:43:29,240
Co trzy lub cztery minuty następowały
fantastyczne eksplozje.

355
00:43:29,320 --> 00:43:33,240
Byliśmy tylko we dwoje
i przez 24 godziny na dobę

356
00:43:33,360 --> 00:43:37,160
któreś z nas musiało wypatrywać
bomb wulkanicznych.

357
00:43:44,560 --> 00:43:48,560
Są czerwone, więc nocą łatwo zobaczyć
paraboliczny tor ich lotu.

358
00:43:48,640 --> 00:43:51,840
Dało się zobaczyć, czy leci na nas bomba,

359
00:43:52,400 --> 00:43:56,240
i w ostatniej chwili zepchnąć z jej drogi
śpiącą osobę.

360
00:44:02,520 --> 00:44:04,400
„Wahamy się:

361
00:44:04,520 --> 00:44:07,840
podejść bliżej czy brać łódkę i uciekać?

362
00:44:11,840 --> 00:44:13,960
Postanowiliśmy działać dalej.

363
00:44:19,000 --> 00:44:23,240
W końcu to przyjemne podejść do bestii,

364
00:44:23,320 --> 00:44:26,240
nie wiedząc, czy cię dorwie.

365
00:44:33,400 --> 00:44:35,280
Nie mogłabym żyć z kimś,

366
00:44:35,360 --> 00:44:38,640
kto nie podziela tej miłości
na szczycie wulkanu”.

367
00:44:53,280 --> 00:44:56,040
Katia i Maurice muszą być
w pełni zsynchronizowani.

368
00:44:56,960 --> 00:45:00,440
Każdy błąd jednego
może być kosztowny dla obojga.

369
00:45:02,240 --> 00:45:04,720
Ale Maurice nie da rady
pracować tu bez Katii.

370
00:45:05,680 --> 00:45:07,920
Ani Katia bez Maurice’a.

371
00:45:09,760 --> 00:45:12,640
Razem są tam dla wulkanu,

372
00:45:13,400 --> 00:45:16,240
który jest obojętny na ich uwielbienie.

373
00:45:18,400 --> 00:45:23,680
Potrzebne są silne nerwy
i brak skłonności do paniki.

374
00:45:25,200 --> 00:45:28,400
Powiedzmy, że moja żona zostanie ranna,

375
00:45:28,480 --> 00:45:29,880
tylko ranna, nie zginie.

376
00:45:29,960 --> 00:45:31,320
Nie będę mógł nic zrobić.

377
00:45:31,680 --> 00:45:35,200
Jestem z nią, gdy umiera,
i nie mogę nic zrobić.

378
00:45:35,280 --> 00:45:37,200
To okropne.

379
00:46:33,480 --> 00:46:36,920
Katia i Maurice wiedzą,
że te skały będą żyły długo po nich.

380
00:46:42,720 --> 00:46:44,000
Nie są religijni.

381
00:46:45,400 --> 00:46:47,200
Mówią: „Jesteśmy naukowcami”.

382
00:46:48,120 --> 00:46:52,360
„Mamy tylko to jedno krótkie życie,
a później wracamy do ziemi”.

383
00:47:07,640 --> 00:47:10,600
Mając do dyspozycji swoje krótkie życie,
Katia marzy o tym,

384
00:47:10,720 --> 00:47:15,720
by zestarzeć się z wulkanem,
by zajrzeć pod każdy z jego kamieni.

385
00:47:19,600 --> 00:47:23,040
Jest jakieś marzenie,
którego jeszcze nie zrealizowałaś?

386
00:47:24,160 --> 00:47:27,480
Jest wiele takich. Wszystkie erupcje,
których nie widzieliśmy.

387
00:47:30,240 --> 00:47:34,920
Maurice pali się do bliskości z ogniem,
bez względu na wszystko.

388
00:47:36,480 --> 00:47:37,520
Napisał kiedyś:

389
00:47:37,880 --> 00:47:41,320
„Być może trzeba mieć
pewną filozofię życiową,

390
00:47:41,480 --> 00:47:43,800
by stawiać czoła
tym wulkanicznym potworom.

391
00:47:43,880 --> 00:47:45,400
Moja jest podstawowa:

392
00:47:47,240 --> 00:47:51,080
wolę intensywne krótkie życie
od długiego i monotonnego,

393
00:47:51,920 --> 00:47:55,440
egzystencję kamikadze
w otoczeniu wulkanicznego piękna”.

394
00:48:34,080 --> 00:48:37,760
Od dziecka mam pewien poważny plan:

395
00:48:38,120 --> 00:48:40,640
chcę spłynąć kajakiem po rzece lawy,

396
00:48:40,720 --> 00:48:43,440
tylko jakieś 15 kilometrów.

397
00:48:43,600 --> 00:48:47,960
Da się to zrobić, tu, na Hawajach,

398
00:48:48,120 --> 00:48:50,560
i robię wszystko, by się udało.

399
00:48:50,720 --> 00:48:54,800
Kajak będzie jak kapsuła Gemini,

400
00:48:54,960 --> 00:48:59,800
z warstwą stopu tytanu
i ogniotrwałymi cegłami na dnie.

401
00:49:00,280 --> 00:49:03,440
Helikopter zrzuci kapsułę do rzeki lawy

402
00:49:03,600 --> 00:49:07,280
i spłyniemy nią aż do morza.

403
00:49:14,640 --> 00:49:18,040
Plan Maurice’a jest inspirowany
przygodą z łódką,

404
00:49:18,200 --> 00:49:21,720
którą przeżyli w 1971 roku
podczas pierwszej wyprawy do Indonezji.

405
00:49:27,080 --> 00:49:31,400
Badali tam największy
zbiornik kwasu siarkowego na świecie.

406
00:49:39,960 --> 00:49:42,840
Wpadliśmy na pomysł,
żeby popływać po jeziorze kwasowym.

407
00:49:43,200 --> 00:49:47,120
Wydało mi się to zabawne,
bo nikt tego nigdy nie robił.

408
00:50:08,000 --> 00:50:11,000
Katia była temu absolutnie przeciwna.
Jest geochemiczką.

409
00:50:13,760 --> 00:50:19,120
„Michel Wolff i ja, dwoje chemików,
odmówiło udziału.

410
00:50:19,280 --> 00:50:21,920
Byliśmy zbyt świadomi niebezpieczeństwa.

411
00:50:22,080 --> 00:50:25,080
W końcu to skoncentrowany kwas”.

412
00:50:42,360 --> 00:50:45,400
Ostatecznie to geolodzy,
nieświadomi członkowie ekipy,

413
00:50:45,560 --> 00:50:47,840
wyruszyli na jezioro kwasowe.

414
00:50:50,320 --> 00:50:54,080
Kupiliśmy na pchlim targu
ponton za 100 franków.

415
00:50:55,440 --> 00:50:58,120
Był używany. Nie wzięlibyśmy nowego.

416
00:50:58,200 --> 00:51:00,280
Nie jesteśmy kompletnymi idiotami.

417
00:51:09,880 --> 00:51:11,800
Nie byliśmy zaniepokojeni,

418
00:51:11,880 --> 00:51:14,320
może z początku tak,
ale ekscytacja wzięła górę.

419
00:51:14,400 --> 00:51:17,560
Zawsze lubię robić to,
czego mi się zabrania.

420
00:51:46,600 --> 00:51:49,400
Nagle kwas przeżera stalową linkę

421
00:51:49,600 --> 00:51:52,440
i zabiera się do butelki na próbki
na dnie jeziora.

422
00:51:58,320 --> 00:51:59,760
To koniec misji.

423
00:52:01,880 --> 00:52:04,560
Wiatr przeciwny znosi ich dalej od brzegu.

424
00:52:05,680 --> 00:52:09,520
Poświęcą kolejne trzy godziny
na walkę o powrót.

425
00:52:12,200 --> 00:52:13,720
Katia jest wściekła.

426
00:52:25,120 --> 00:52:28,520
Nie zamierzam filozofować,
ale to Nietzsche powiedział:

427
00:52:28,600 --> 00:52:32,000
„Szaleniec to człowiek, który postradał
wszystko oprócz rozumu”.

428
00:52:36,640 --> 00:52:39,160
Wypłynęliście na powierzchnię jeziora,

429
00:52:39,280 --> 00:52:41,640
żeby zbadać jego skład,
zwykłym pontonem?

430
00:52:41,800 --> 00:52:47,680
Ale nasi chemicy, rozeznani
w kwasach, odmówili.

431
00:52:47,760 --> 00:52:50,320
Popłynęli tylko nieświadomi geolodzy.

432
00:52:50,440 --> 00:52:51,960
Na trzeźwo nie polecam!

433
00:52:52,720 --> 00:52:56,920
Z czasem Maurice dopieszcza
legendę Maurice’a Kraffta.

434
00:52:57,280 --> 00:52:59,400
Nazywają pana „Wulkanicznym Diabłem”.

435
00:52:59,480 --> 00:53:01,280
Tak, mam rogi.

436
00:53:02,800 --> 00:53:06,560
To najpiękniejsze zjawisko,
najwspanialszy spektakl w przyrodzie.

437
00:53:06,640 --> 00:53:09,680
W porównaniu z nim
otwarte morze jest do bani.

438
00:53:12,160 --> 00:53:16,480
Razem z Katią nauczyli się
dobrze grać samych siebie.

439
00:53:17,200 --> 00:53:20,440
Ile wulkanów obserwowaliście
w ostatnich 20 latach?

440
00:53:20,520 --> 00:53:23,440
Katia widziała 170, a ja 150.

441
00:53:23,520 --> 00:53:26,920
O 20 więcej niż ja. To problem
w naszym związku.

442
00:53:27,000 --> 00:53:29,400
Podobno jesteście mieszanką wulkaniczną.

443
00:53:33,720 --> 00:53:35,720
Nie jestem filmowcem.

444
00:53:35,840 --> 00:53:38,200
Jestem wędrownym wulkanologiem,

445
00:53:38,320 --> 00:53:40,840
który musi robić filmy, żeby móc wędrować.

446
00:53:43,400 --> 00:53:47,920
Materiał, który nakręcili,
zaprzecza słowom Maurice’a.

447
00:53:56,200 --> 00:53:59,480
Przykładowo jak można pokazać,
że ich praca jest wyczerpująca?

448
00:54:01,080 --> 00:54:02,800
Może tak?

449
00:54:06,000 --> 00:54:07,040
Albo tak.

450
00:54:10,320 --> 00:54:13,160
Jak zademonstrować
wpatrywanie się w otchłań?

451
00:54:14,640 --> 00:54:16,280
Może tak.

452
00:54:21,480 --> 00:54:24,320
Jak zobrazować skalę geologiczną?

453
00:54:27,000 --> 00:54:28,520
Za pomocą takich ujęć?

454
00:54:41,080 --> 00:54:42,440
Ale co z tym?

455
00:54:52,400 --> 00:54:55,760
Dlaczego tę chwilę uwieczniono
na racjonowanej taśmie filmowej?

456
00:54:58,240 --> 00:55:00,440
Po co albo dla kogo?

457
00:55:11,520 --> 00:55:15,000
Co pewien czas Katia i Maurice
muszą jechać do Alzacji,

458
00:55:15,440 --> 00:55:18,480
żeby ze zdjęć i nagrań
zrobić książki i filmy.

459
00:55:20,080 --> 00:55:22,920
Tutaj są mieszkańcami ludzkiego świata.

460
00:55:31,880 --> 00:55:33,680
Proszę, zaczyna się!

461
00:55:36,480 --> 00:55:40,960
Kiedy nie mogę jeździć na wulkany,
bardzo za nimi tęsknię,

462
00:55:41,080 --> 00:55:43,680
więc robię sobie małe wulkaniki w domu.

463
00:55:46,440 --> 00:55:49,520
Zapytany, czy jestem szczęśliwy,
odpowiem: „Zdecydowanie nie”,

464
00:55:49,640 --> 00:55:52,320
bo ten świat nie jest dobrze urządzony.

465
00:55:53,360 --> 00:55:55,320
Gdybym mógł żywić się skałą,

466
00:55:55,440 --> 00:55:58,480
nigdy nie schodziłbym z wulkanów.

467
00:56:04,600 --> 00:56:08,000
„Nie widzimy już świata
z całą jego bylejakością.

468
00:56:09,120 --> 00:56:11,920
Chciałabym zawsze przebywać
przy kraterach,

469
00:56:12,160 --> 00:56:14,680
żeby je egoistycznie kontemplować”.

470
00:56:19,040 --> 00:56:23,040
Aby wrócić na wulkan, do domu,
muszą opłacić rachunki.

471
00:56:24,560 --> 00:56:26,640
Katia kataloguje zdjęcia,

472
00:56:27,040 --> 00:56:30,480
pisze książki i zajmuje się logistyką.

473
00:56:32,920 --> 00:56:36,240
Maurice jeździ z wykładami,
występuje w mediach

474
00:56:36,360 --> 00:56:39,520
i bezskutecznie planuje
spływ kajakiem po lawie.

475
00:56:39,640 --> 00:56:42,120
Chcę spłynąć strumieniem roztopionej lawy.

476
00:56:42,320 --> 00:56:43,920
Katia nie chce.

477
00:56:44,040 --> 00:56:46,560
Mówi, że zanim wyruszę,
zrobi mi ostatnie zdjęcie.

478
00:56:48,320 --> 00:56:50,120
Montuje też ich filmy.

479
00:56:57,760 --> 00:57:01,520
Na wulkanie człowiek może
zmierzyć się z przeciwnościami

480
00:57:02,720 --> 00:57:06,880
i równocześnie wykształcić w sobie
pewną mądrość,

481
00:57:07,000 --> 00:57:09,920
niezbędną w naszym niespokojnym świecie.

482
00:57:10,600 --> 00:57:13,800
Podczas gdy podziwiamy te ujęcia,

483
00:57:13,880 --> 00:57:16,800
na świecie następuje erupcja 30 wulkanów.

484
00:57:16,920 --> 00:57:18,720
One na was czekają.

485
00:57:20,840 --> 00:57:22,120
Piłka w grze.

486
00:57:22,720 --> 00:57:23,760
WULKAN

487
00:57:23,960 --> 00:57:25,080
Niebezpieczeństwo.

488
00:57:27,600 --> 00:57:29,320
Niebezpieczeństwo…

489
00:57:32,920 --> 00:57:36,240
W dalekich Stanach Zjednoczonych
wulkanolog Harry Glicken

490
00:57:36,360 --> 00:57:40,800
robi to zdjęcie Mount St. Helens
w dniu 17 maja 1980 roku.

491
00:57:42,000 --> 00:57:45,960
Za chwilę pokażemy wybrane znane materiały
ukazujące, co się tu wydarzy jutro,

492
00:57:46,480 --> 00:57:52,400
32 minuty i 11,4 sekundy
po godzinie 8 rano czasu pacyficznego.

493
00:57:58,680 --> 00:58:01,880
Mamy tu erupcję.

494
00:58:02,080 --> 00:58:04,920
Robi się duże osuwisko.

495
00:58:06,080 --> 00:58:09,800
Dobra, dzieje się, chłopaki,
to cały północno-zachodni bok.

496
00:58:10,600 --> 00:58:13,360
Vancouver! To już!

497
00:58:15,960 --> 00:58:20,280
Panowie, kamper i osobówka zaparkowane

498
00:58:20,360 --> 00:58:23,400
na południe ode mnie są zasypane.

499
00:58:24,120 --> 00:58:25,880
We mnie też uderzy.

500
00:58:27,960 --> 00:58:30,920
Na Mount Adams,
53 kilometry dalej na wschód,

501
00:58:31,160 --> 00:58:33,040
pewien turysta robi te zdjęcia.

502
00:58:34,920 --> 00:58:37,560
W miejscu oddalonym
o 56 kilometrów na północny-zachód

503
00:58:37,760 --> 00:58:39,240
zrobiono to zdjęcie.

504
00:58:40,640 --> 00:58:44,520
Gdzieś dalej na taśmie 8-milimetrowej
powstaje to nagranie.

505
00:58:53,000 --> 00:58:54,640
Co do Maurice’a i Katii,

506
00:58:55,000 --> 00:58:57,560
to nie filmowali
i nie fotografowali erupcji,

507
00:58:57,800 --> 00:59:00,080
bo jej nie widzieli ani nie słyszeli.

508
00:59:03,840 --> 00:59:06,200
Włączam telewizję i widzę reporterkę,

509
00:59:06,320 --> 00:59:09,520
która mówi o wielkim wybuchu
na St. Helens.

510
00:59:10,520 --> 00:59:14,360
Mówię Katii: „Zobacz, ominęła nas erupcja,
nie do wiary!”.

511
00:59:14,440 --> 00:59:16,520
Byłem w masakrycznym nastroju.

512
00:59:25,840 --> 00:59:32,240
Popiół opada już na okoliczne tereny,
gdy Katia i Maurice zmierzają na miejsce.

513
01:02:01,600 --> 01:02:04,760
Katia i Maurice spędzą
trzy miesiące wśród popiołu.

514
01:02:05,920 --> 01:02:09,800
Będą monitorować, fotografować
i studiować tę potęgę.

515
01:02:12,560 --> 01:02:15,720
Stopniowo, do spółki z innymi badaczami,

516
01:02:16,000 --> 01:02:18,520
będą przedstawiać
coraz jaśniejszy obraz zdarzenia

517
01:02:18,600 --> 01:02:20,200
za pomocą takich liczb, jak:

518
01:02:20,560 --> 01:02:25,320
2,8 – tyle kilometrów sześciennych ziemi
zrzuciła z siebie góra;

519
01:02:27,440 --> 01:02:31,600
25 000 – to siła erupcji
mierzona w bombach atomowych,

520
01:02:31,680 --> 01:02:34,520
takich jak zrzucona na Hiroszimę
przez Stany Zjednoczone;

521
01:02:36,000 --> 01:02:39,320
57 – oficjalna liczba zabitych ludzi.

522
01:02:44,440 --> 01:02:48,400
W pewnym momencie znajdą
stopione kasety Davida Johnstona.

523
01:02:50,800 --> 01:02:53,920
Jeden z wulkanologów zabitych
na Mount St. Helens

524
01:02:54,000 --> 01:02:56,680
to nasz wieloletni kolega David Johnston.

525
01:02:56,760 --> 01:02:58,920
Był 10 kilometrów na północ od wulkanu.

526
01:02:59,520 --> 01:03:01,880
Dokładnie tam trafiła fala uderzeniowa.

527
01:03:01,960 --> 01:03:04,160
Zdołał tylko powiedzieć przez radio:

528
01:03:04,360 --> 01:03:05,800
„Vancouver! To już!”.

529
01:03:06,600 --> 01:03:08,560
I nigdy biedaka nie znaleźliśmy.

530
01:03:08,680 --> 01:03:11,680
Fala zmiotła go z powierzchni ziemi.

531
01:03:13,600 --> 01:03:16,360
Czemu przebywał
w tak niebezpiecznym miejscu?

532
01:03:16,440 --> 01:03:20,520
Cóż, spodziewaliśmy się,
że fala ruszy na północ,

533
01:03:20,600 --> 01:03:24,160
ale myśleliśmy, że nie dotrze dalej
niż siedem czy osiem kilometrów.

534
01:03:24,240 --> 01:03:26,880
Tymczasem przemierzyła aż 30 kilometrów.

535
01:03:31,600 --> 01:03:34,200
Cokolwiek odkrywają
po przejściu fali uderzeniowej,

536
01:03:35,280 --> 01:03:37,280
nie pomaga zbliżyć się do zrozumienia,

537
01:03:37,360 --> 01:03:40,600
jak dokonać kluczowych pomiarów,
zanim ona uderzy.

538
01:03:41,840 --> 01:03:45,800
Nie umiemy przewidzieć
intensywności erupcji

539
01:03:45,880 --> 01:03:48,200
i tego, co po angielsku
nazywa się „wyzwalaczem”,

540
01:03:48,280 --> 01:03:50,920
czyli faktycznego momentu
rozpoczęcia erupcji,

541
01:03:51,080 --> 01:03:53,720
dokładnej chwili,
gdy magma staje się niestabilna.

542
01:03:53,800 --> 01:03:57,120
Tego nie umiemy zmierzyć.
To się po prostu nagle dzieje.

543
01:04:00,040 --> 01:04:03,600
Od tej chwili poświęcą swoje życie…

544
01:04:04,160 --> 01:04:05,440
wulkanom tego rodzaju.

545
01:04:06,240 --> 01:04:07,680
Wulkanom szarym.

546
01:04:08,120 --> 01:04:09,360
Wulkanom zabójcom.

547
01:04:15,000 --> 01:04:18,160
Interesują mnie bardziej,
bo są słabiej znane,

548
01:04:18,360 --> 01:04:21,240
bardziej niebezpieczne
i trudniej dostępne.

549
01:04:27,840 --> 01:04:30,800
Są jak bomby z zapalonym lontem,

550
01:04:30,880 --> 01:04:32,920
ale ten lont jest nieznanej długości.

551
01:04:43,960 --> 01:04:46,960
Mamy kolumny popiołu
wznoszące się na 30 lub 40 kilometrów

552
01:04:47,040 --> 01:04:49,760
i chmury gorejące,
które osiągają prędkość 1000 km/h

553
01:04:49,880 --> 01:04:54,040
i w mgnieniu oka niszczą wszystko
w promieniu 40 kilometrów.

554
01:04:58,840 --> 01:05:00,880
Wulkany szare może i są zabójcami,

555
01:05:01,440 --> 01:05:04,520
ale z ich popiołu powstaje
najżyźniejsza gleba na świecie,

556
01:05:05,000 --> 01:05:07,600
jak widać na przykładzie
tej zabójczej rzepy.

557
01:05:11,520 --> 01:05:15,360
Odwrotnie niż wulkany czerwone,
które powstają, gdy płyty się oddalają,

558
01:05:15,440 --> 01:05:20,640
wulkany szare powstają ze zderzenia płyt,
kiedy ciśnienie i temperatura rosną,

559
01:05:20,720 --> 01:05:22,400
aż rozpęta się kataklizm.

560
01:05:24,160 --> 01:05:28,760
Na liście słynnych erupcji tego typu
figuruje erupcja Wezuwiusza z 79 roku,

561
01:05:29,400 --> 01:05:34,240
Tambory z 1815 roku
oraz Pelée z 1902 roku.

562
01:05:37,480 --> 01:05:41,880
Ta jest stosunkowo niewielka –
na Galunggung, w 1982 roku.

563
01:05:48,440 --> 01:05:51,440
A to Una-Una w 1983 roku.

564
01:05:55,560 --> 01:05:58,720
Spośród 350 wulkanologów na świecie

565
01:05:58,960 --> 01:06:01,600
tylko 50, w tym ja,

566
01:06:01,680 --> 01:06:04,160
specjalizuje się w wulkanach wybuchowych,

567
01:06:04,240 --> 01:06:06,400
szarych, czyli tych, które zabijają.

568
01:06:19,360 --> 01:06:22,840
KWIECIEŃ MAJ CZERWIEC

569
01:06:22,920 --> 01:06:26,880
LIPIEC SIERPIEŃ WRZESIEŃ

570
01:06:35,000 --> 01:06:36,960
Przed każdą erupcją

571
01:06:37,040 --> 01:06:40,480
wulkan dostaje dreszczy,
jak chory człowiek.

572
01:06:40,600 --> 01:06:43,400
Podnosząca się magma sprawia,
że ziemia się trzęsie.

573
01:06:43,480 --> 01:06:46,000
Poza tym puchnie,
jakby tworzył się ropień.

574
01:06:47,000 --> 01:06:50,120
Zbocza stają się bardziej strome,
a kratery większe.

575
01:06:50,200 --> 01:06:53,120
Zmienia się także oddech wulkanu.

576
01:06:53,200 --> 01:06:55,240
Zaczyna cuchnąć.

577
01:06:55,320 --> 01:06:58,280
Zmienia się skład gazów wulkanicznych

578
01:06:58,360 --> 01:07:01,880
i rośnie ich temperatura,
jakby wulkan miał gorączkę.

579
01:07:03,480 --> 01:07:05,600
Może istnieją oznaki
zapowiadające erupcję,

580
01:07:06,200 --> 01:07:07,880
ale nie jest to pewne.

581
01:07:08,240 --> 01:07:10,160
Nie da się dokładnie określić
czasu wybuchu.

582
01:07:11,240 --> 01:07:13,680
A w świecie człowieka czas jest wszystkim.

583
01:07:17,720 --> 01:07:23,160
W 1884 roku czas dostosowano do maszyn,
zamiast do dzikich rytmów Ziemi.

584
01:07:24,600 --> 01:07:27,560
Już nie od Słońca, Księżyca czy gwiazd,

585
01:07:27,800 --> 01:07:31,880
a od fabrycznych interwałów
zależał transport kolejowy

586
01:07:31,960 --> 01:07:34,160
minerałów wydartych Ziemi.

587
01:07:34,320 --> 01:07:35,920
POŁUDNIK ZEROWY

588
01:07:36,000 --> 01:07:39,800
Nowy czas kolejowy
został przyjęty przez Imperium Brytyjskie

589
01:07:39,880 --> 01:07:41,000
i szybko podbił świat.

590
01:07:45,320 --> 01:07:47,400
Ale wulkan nie uznaje harmonogramów.

591
01:07:49,680 --> 01:07:51,880
Nigdy nie wiadomo, jak długi jest lont.

592
01:07:59,840 --> 01:08:03,560
Czy wulkanolog,
który jedzie na miejsce erupcji,

593
01:08:03,680 --> 01:08:06,720
gra w rodzaj rosyjskiej ruletki?

594
01:08:07,920 --> 01:08:10,960
O ile ryzykuje tylko własnym życiem,
to jest w porządku.

595
01:08:11,400 --> 01:08:15,200
Ale kiedy władze pytają go, co robić,

596
01:08:15,280 --> 01:08:19,560
i ma jakiekolwiek wątpliwości,
powinien zalecić ewakuację.

597
01:08:23,960 --> 01:08:29,680
To mapa Nevado del Ruiz,
wulkanu szarego w kolumbijskich Andach.

598
01:08:30,240 --> 01:08:34,880
Pokazuje, czym może grozić erupcja,
która najpewniej nastąpi,

599
01:08:35,840 --> 01:08:39,800
jak donoszą kolumbijscy naukowcy
w raportach przeznaczonych dla rządu.

600
01:08:41,120 --> 01:08:44,480
Według tego raportu
z 7 października 1985 roku

601
01:08:44,560 --> 01:08:48,080
prawdopodobieństwo wystąpienia
powodzi błotnych wynosi 100 procent,

602
01:08:48,480 --> 01:08:52,120
co oznacza ogromne niebezpieczeństwo
dla Armero i okolicznych miast.

603
01:08:53,920 --> 01:08:55,800
Katia i Maurice są w grupie agitującej

604
01:08:55,880 --> 01:08:58,640
za systemami ostrzegawczymi
i planami ewakuacji.

605
01:09:00,480 --> 01:09:01,760
Wiedzą, co się stanie.

606
01:09:03,680 --> 01:09:06,840
Ale decydenci uznają te projekty
za zbyt kosztowne.

607
01:09:29,720 --> 01:09:35,160
W dniu 14 listopada 1985 roku
świat obiegają te nagrania.

608
01:09:40,920 --> 01:09:43,400
Wulkan wybuchł poprzedniego dnia

609
01:09:43,880 --> 01:09:49,040
i nocą powodzie błotne zalały wioski,
zaskakując mieszkańców we śnie.

610
01:09:55,040 --> 01:09:58,520
Na miejsce przybywa Katia,
a Maurice jeździ po Francji z wykładami,

611
01:09:58,880 --> 01:10:00,440
które promują ich ostatni film.

612
01:11:02,200 --> 01:11:05,200
Oficjalna liczba ofiar śmiertelnych
rośnie do 22 tysięcy…

613
01:11:06,160 --> 01:11:07,920
a później do 23 tysięcy.

614
01:11:09,280 --> 01:11:11,560
Niektóre raporty mówią o 25 tysiącach.

615
01:11:12,880 --> 01:11:14,640
Dokładna liczba nie jest znana.

616
01:11:19,680 --> 01:11:21,720
Pozostali przy życiu opowiedzą później:

617
01:11:22,320 --> 01:11:29,160
Popatrzyłem w górę rzeki, w stronę gór,
i zobaczyłem takie ilości błota…

618
01:11:31,520 --> 01:11:35,440
Uderzyło we mnie i całkiem mnie zakryło.

619
01:11:36,960 --> 01:11:39,280
Ludzie biegali i płakali,

620
01:11:39,360 --> 01:11:43,000
że zabrało im syna czy żonę.

621
01:11:43,880 --> 01:11:47,720
Mówili: „Zostałem sam”
albo „Teraz jesteśmy tylko we dwójkę”.

622
01:11:49,160 --> 01:11:53,040
Znaleźliśmy fragmenty ramion, stóp i głów.

623
01:11:54,120 --> 01:11:58,320
Nie znaleźliśmy rodziny,
której przyjechaliśmy szukać.

624
01:12:09,520 --> 01:12:11,240
Katia tęskni za Maurice’em,

625
01:12:11,600 --> 01:12:15,920
który być może w tej chwili
daje wykład o mocy twórczej wulkanów.

626
01:12:19,000 --> 01:12:22,000
Pierwszy raz podważa swój życiowy cel.

627
01:12:27,440 --> 01:12:30,560
Najtrudniej jest
w obliczu takich problemów:

628
01:12:30,640 --> 01:12:36,040
zniszczonych wiosek,
ludzi dotkniętych katastrofą.

629
01:12:37,240 --> 01:12:40,760
Jest nam wtedy wstyd
nazywać się wulkanologami.

630
01:12:50,560 --> 01:12:53,800
W XVIII i XIX wieku miały miejsce
wielkie katastrofy,

631
01:12:53,880 --> 01:12:55,400
z wieloma ofiarami,

632
01:12:55,520 --> 01:12:58,000
co często wynikało z braku informacji.

633
01:12:58,160 --> 01:13:00,840
Ale jak to jest możliwe w wieku XX,

634
01:13:00,960 --> 01:13:02,920
gdy wiedzieli wszyscy?

635
01:13:05,280 --> 01:13:08,320
Zostało to ze mną jak gula w gardle –

636
01:13:08,400 --> 01:13:12,240
22 tysiące ofiar Ruiz w Kolumbii,
13 listopada 1985 roku,

637
01:13:12,360 --> 01:13:16,800
wyłącznie dlatego,
że władze nie wierzyły wulkanologom.

638
01:13:20,320 --> 01:13:25,240
Katia i Maurice całe życie
dokumentowali bicie serca Ziemi

639
01:13:25,680 --> 01:13:27,160
i przepływ jej krwi.

640
01:13:28,160 --> 01:13:31,960
Teraz czują, jak biją i łamią się
ich własne, ludzkie serca.

641
01:13:45,680 --> 01:13:47,560
Dawno temu Maurice powiedział:

642
01:13:48,160 --> 01:13:50,280
Trudno mi zrozumieć ludzi.

643
01:13:50,400 --> 01:13:52,160
To znaczy, jestem jednym z nich,

644
01:13:52,240 --> 01:13:56,400
nie jest tak, że ciągle od nich uciekam.

645
01:13:58,760 --> 01:14:01,880
Ale wierzę, że gdy tak pożyję
na wulkanach, z dala od ludzi,

646
01:14:01,960 --> 01:14:05,160
to jeszcze ich pokocham.

647
01:15:57,120 --> 01:15:59,680
Wulkany muszą niszczyć, by tworzyć…

648
01:16:00,720 --> 01:16:03,680
ale czy ten nieokiełznany cykl
musi pozbawiać ludzi życia?

649
01:16:08,200 --> 01:16:11,800
Wulkany są najpiękniejszym
elementem przyrody, ale zabijają.

650
01:16:11,880 --> 01:16:16,520
To jedno z moich marzeń:
żeby już nie zabijały.

651
01:16:22,400 --> 01:16:27,960
W Armero zeszły te straszne lawiny błotne
i zabiły 25 tysięcy ludzi.

652
01:16:28,520 --> 01:16:32,600
Mogliśmy tego uniknąć,
gdybyśmy uczyli ludzi ewakuacji.

653
01:16:33,800 --> 01:16:36,880
Raporty techniczne nic nie znaczą

654
01:16:36,960 --> 01:16:40,400
dla tych, którzy nie znają się
na wulkanach,

655
01:16:40,480 --> 01:16:43,320
więc pomyśleliśmy, że w zamian
zrobimy programy filmowe.

656
01:16:43,440 --> 01:16:47,000
Jeśli pokażemy urzędnikom ofiary,

657
01:16:47,080 --> 01:16:49,920
zniszczenia i zagrożenia,

658
01:16:50,080 --> 01:16:53,120
to może nam uwierzą, może ich przekonamy.

659
01:16:57,960 --> 01:17:00,200
Katia i Maurice jadą zapolować

660
01:17:00,320 --> 01:17:02,840
na najrzadsze
i najbardziej śmiercionośne siły,

661
01:17:02,920 --> 01:17:05,360
którym poświęcą nowy film o wulkanach.

662
01:17:21,840 --> 01:17:27,160
Dopiero po okrągłym roku nakręcili
te ujęcia wulkanu Augustine na Alasce.

663
01:17:36,520 --> 01:17:41,120
Wiedzieliśmy, że to niebezpieczne,
z uwagi na rodzaj chmury gorejącej,

664
01:17:41,200 --> 01:17:44,560
ale pierwszy raz podeszliśmy
bardzo blisko,

665
01:17:44,680 --> 01:17:46,400
na jakieś 50 metrów.

666
01:17:52,120 --> 01:17:56,160
Człowiek jest jak mucha
w garnku kipiącego mleka.

667
01:18:04,960 --> 01:18:07,520
Zjawisko przebiegło w kompletnej ciszy.

668
01:18:09,400 --> 01:18:12,000
W ogóle nie było straszne.

669
01:18:18,880 --> 01:18:22,120
Byliśmy zafascynowani, podchodziliśmy
jak przyciągani magnesem

670
01:18:22,240 --> 01:18:24,640
i powtarzaliśmy: „Kompletnie nam odbiło!”.

671
01:18:24,760 --> 01:18:29,440
To była dla nas szczególna chwila,
więc postanowiliśmy zaryzykować.

672
01:18:40,000 --> 01:18:44,040
Kamera drży, jakby telegraficznie pytała:
„Zostać czy uciekać?”.

673
01:18:48,400 --> 01:18:51,440
Może ma powód, bo za chwilę
ich kolega, Juergen Kienle,

674
01:18:51,600 --> 01:18:55,480
w ostatniej sekundzie
odciągnie ich od gorejącej chmury popiołu.

675
01:19:43,480 --> 01:19:47,040
Za kilka lat ich nekrolog
przytoczy to zdarzenie

676
01:19:47,120 --> 01:19:49,640
jako moment, w którym
Katia i Maurice podkreślali,

677
01:19:49,720 --> 01:19:51,840
że trzeba zawsze ograniczać ryzyko,

678
01:19:53,560 --> 01:19:56,640
ale też że konieczne są
takie obserwacje z małej odległości.

679
01:20:22,480 --> 01:20:23,800
Maurice kiedyś powiedział:

680
01:20:24,880 --> 01:20:28,760
„Zobacz, jak mali jesteśmy my, ludzie,
wobec tej wulkanicznej siły.

681
01:20:30,040 --> 01:20:33,560
Jedyne, co zostanie, gdy przeminiemy,
to nasza umiejętność pisania,

682
01:20:34,000 --> 01:20:35,880
opowiadania historii i filmowania”.

683
01:21:18,960 --> 01:21:20,920
Kiedy możesz umrzeć w każdej chwili…

684
01:21:22,480 --> 01:21:23,840
co za sobą zostawiasz?

685
01:21:30,320 --> 01:21:32,760
Widziałem tyle pięknych rzeczy.

686
01:21:33,560 --> 01:21:40,280
Mam na koncie takie przeżycia,
że czuję się, jakbym miał ponad 100 lat.

687
01:21:47,880 --> 01:21:51,240
Więc szczerze mówiąc, nie boję się.

688
01:21:52,000 --> 01:21:54,880
Zrobiłbym wszystko,
żeby móc tak dalej żyć.

689
01:22:00,520 --> 01:22:02,720
Maurice i ja robimy wszystko razem.

690
01:22:02,800 --> 01:22:05,720
Nie możemy bez siebie pracować.

691
01:22:09,560 --> 01:22:11,720
Lubię, gdy idzie przede mną,

692
01:22:11,800 --> 01:22:14,320
bo waży dwa razy tyle co ja.

693
01:22:15,000 --> 01:22:18,400
Wiem, że jeśli na czymś stanie,
ja też mogę.

694
01:22:19,760 --> 01:22:22,120
Chodzę za nim, bo gdyby miał zginąć,

695
01:22:22,200 --> 01:22:24,720
to wolę być z nim.
Więc tak za nim chodzę.

696
01:22:25,160 --> 01:22:27,960
Tylko czasem idę przodem.

697
01:22:37,040 --> 01:22:42,960
Na przestrzeni ogromu czasu geologicznego
we wnętrzu planety ściera się zbiór sił,

698
01:22:43,520 --> 01:22:48,920
po to by wywołać jedną chwilę – erupcję,
która na zawsze przekształca Ziemię.

699
01:22:51,520 --> 01:22:54,400
A pośród dwóch milionów lat ludzkości

700
01:22:55,080 --> 01:23:00,000
dwoje malutkich ludzi rodzi się
w tym samym miejscu i w tym samym czasie,

701
01:23:00,880 --> 01:23:02,480
i kocha tę samą rzecz.

702
01:23:04,720 --> 01:23:07,480
A ta miłość zbliżyła nas do Ziemi.

703
01:23:13,400 --> 01:23:15,720
Cześć, Toto, tu Maurice.

704
01:23:15,800 --> 01:23:19,200
Jedziemy do Japonii na erupcję.

705
01:23:20,320 --> 01:23:22,720
Jest wtorek, 12.00,
i jesteśmy na lotnisku.

706
01:23:22,800 --> 01:23:26,040
Na Unzen jest erupcja,
która bardzo mnie interesuje.

707
01:23:26,120 --> 01:23:28,480
Wczoraj wróciliśmy z Martyniki.

708
01:23:28,560 --> 01:23:30,640
Myśleliśmy, żeby przyjechać do Paryża,

709
01:23:30,720 --> 01:23:32,880
ale wylatujemy dziś do Japonii.

710
01:23:32,960 --> 01:23:35,440
Dobrze, pozdrawiam, do widzenia.

711
01:23:44,960 --> 01:23:47,120
Jest 3 czerwca 1991 roku.

712
01:23:47,640 --> 01:23:51,560
Po 200 latach snu
zaczyna się budzić wulkan Unzen.

713
01:23:52,520 --> 01:23:54,680
Góra jest wzburzona już od maja,

714
01:23:55,240 --> 01:23:58,560
ale dzisiaj coś się ostatecznie przestawi
we wnętrzu Ziemi.

715
01:24:32,280 --> 01:24:36,480
Zawsze mamy nadzieję,
ale żadnej pewności. Nie wiemy nic.

716
01:24:36,880 --> 01:24:41,560
Na szczycie są duże bloki,
które muszą spaść, ale kiedy?

717
01:24:51,320 --> 01:24:54,040
Tuż po 16.00 zaczyna padać.

718
01:24:55,720 --> 01:24:57,920
Północny wiatr nawiewa popiół.

719
01:24:59,440 --> 01:25:01,160
Ten raz jest jakiś inny.

720
01:25:04,600 --> 01:25:06,840
Mgła zasłania widok,

721
01:25:07,120 --> 01:25:10,280
więc Katia i Maurice podchodzą bliżej,
razem z kolegą, Harrym Glickenem,

722
01:25:10,360 --> 01:25:11,600
by mieć lepsze ujęcie.

723
01:26:12,720 --> 01:26:16,600
To nagranie z kamery
zostawionej na miejscu przez reportera.

724
01:26:30,720 --> 01:26:33,400
Jest i ta chwila,
tuż przed falą uderzeniową.

725
01:26:34,000 --> 01:26:36,920
Ostatnie znane ujęcie,
na którym Katia i Maurice są razem.

726
01:26:44,600 --> 01:26:48,640
Japońscy urzędnicy dali to zdjęcie
Yvesowi, przyjacielowi Katii i Maurice’a.

727
01:26:49,440 --> 01:26:52,160
Ich urny spoczywają
w świątyni w Shimabarze,

728
01:26:52,240 --> 01:26:53,680
u podnóża Unzen.

729
01:26:58,200 --> 01:27:01,800
W okolicy chmury wulkanicznej
znaki na ziemi wskazały,

730
01:27:01,920 --> 01:27:04,360
że Katia i Maurice są obok siebie.

731
01:27:06,480 --> 01:27:10,480
Odnaleziono dwa przedmioty –
kamerę i zegarek,

732
01:27:11,200 --> 01:27:15,160
którego wskazówki na zawsze
zamarzły w czasie o godzinie 16.18.

733
01:27:19,880 --> 01:27:23,560
Tuż obok, za Morzem Wschodniochińskim,
zadrżał wulkan Pinatubo.

734
01:27:24,520 --> 01:27:27,480
Za tydzień dokona
najbardziej spektakularnej erupcji,

735
01:27:27,560 --> 01:27:30,240
jaka zdarzyła się na Filipinach.

736
01:27:31,520 --> 01:27:33,840
Ewakuuje się aż 58 tysięcy ludzi.

737
01:27:34,920 --> 01:27:37,560
Urzędnicy poważnie
potraktowali ostrzeżenia

738
01:27:37,640 --> 01:27:41,600
za sprawą filmu Katii i Maurice’a
o tym, jak rozumieć wulkany.

739
01:27:49,200 --> 01:27:52,080
Po drugiej stronie globu,
przy granicy francusko-niemieckiej,

740
01:27:52,520 --> 01:27:55,960
uskoki Wogezów i Renu
niepostrzeżenie zmieniają swój bieg

741
01:27:56,040 --> 01:27:57,720
pod powierzchnią śpiącej ziemi.

742
01:28:20,560 --> 01:28:23,480
Katia, ja i wulkany…

743
01:28:23,600 --> 01:28:26,400
to historia miłosna.

744
01:28:30,680 --> 01:28:33,200
Pewne jest, że…

745
01:28:33,280 --> 01:28:36,280
nie wyobrażamy sobie żyć w inny sposób.

746
01:30:09,960 --> 01:30:13,680
PAMIĘCI 43 LUDZI,
KTÓRZY 3 CZERWCA 1991 ROKU

747
01:30:13,760 --> 01:30:17,520
STRACILI ŻYCIE
W WYBUCHU WULKANU UNZEN.

748
01:33:22,400 --> 01:33:24,400
Napisy: Karolina Dąbrowska