1
00:00:02,000 --> 00:00:07,000
Downloaded from
YTS.MX
2
00:00:08,000 --> 00:00:13,000
Official YIFY movies site:
YTS.MX
3
00:00:11,400 --> 00:00:14,840
Duitse agenten
in het bezette oosten, 1942.
4
00:00:17,520 --> 00:00:21,480
Ze zijn hier om de Duitse heerschappij
in de veroverde gebieden af te dwingen.
5
00:00:31,360 --> 00:00:34,080
Ze voeren hun bevelen zorgvuldig uit.
6
00:00:40,400 --> 00:00:42,240
Ze hebben een speciale opdracht.
7
00:00:45,320 --> 00:00:48,760
Om joden met honderden
en duizenden tegelijk neer te schieten.
8
00:00:50,440 --> 00:00:52,120
Van dichtbij.
9
00:00:52,960 --> 00:00:56,640
{\an8}Historici en andere experts
hebben uitgebreide onderzoeken gedaan...
10
00:00:56,640 --> 00:00:59,040
{\an8}...naar de mannen
die de trekkers overhaalden.
11
00:00:59,040 --> 00:01:02,840
{\an8}Ze willen weten
hoe zo'n massamoord kan plaatsvinden.
12
00:01:03,520 --> 00:01:05,280
Ze doen een verbijsterende ontdekking.
13
00:01:07,720 --> 00:01:09,920
{\an8}Die mannen hoefden niet te doden.
14
00:01:10,440 --> 00:01:12,600
{\an8}Ze hoefden het bevel niet op te volgen.
15
00:01:15,440 --> 00:01:18,240
Als je durfde te zeggen:
'Ik wil niet schieten'...
16
00:01:18,760 --> 00:01:20,640
...werd je wellicht gezien als een lafaard...
17
00:01:20,640 --> 00:01:23,600
...en kreeg je misschien
een notitie in je dossier...
18
00:01:23,600 --> 00:01:26,400
...maar je werd niet zwaar gestraft.
19
00:01:27,960 --> 00:01:30,120
Twintig jaar na de oorlog
is er een proces...
20
00:01:30,120 --> 00:01:33,160
...voor de moorden gepleegd door
een Hamburgse politie-eenheid.
21
00:01:33,960 --> 00:01:35,680
Wat was hun motivatie?
22
00:01:36,480 --> 00:01:37,880
Waarom schoten ze?
23
00:01:39,640 --> 00:01:44,240
Het zijn geen ideologisch gemotiveerde,
gewillige beulen.
24
00:01:44,240 --> 00:01:46,840
Het zijn geen getrainde moordenaars.
25
00:01:46,840 --> 00:01:51,440
Het zijn mensen met een gewone baan,
zoals taxichauffeur of loodgieter.
26
00:01:51,440 --> 00:01:55,960
In elk opzicht zijn het doodgewone mannen.
27
00:02:13,240 --> 00:02:16,280
{\an8}Hamburg, in de zomer van 1942...
28
00:02:16,800 --> 00:02:19,200
{\an8}...drie jaar na de start van de oorlog.
29
00:02:20,160 --> 00:02:23,640
{\an8}Het regime werft mannen
voor een speciale opdracht.
30
00:02:27,800 --> 00:02:32,120
In 1942 hebben ze
bijna alle mankracht uitgeput...
31
00:02:32,120 --> 00:02:34,720
{\an8}...vanwege de slachtoffers, natuurlijk...
32
00:02:34,720 --> 00:02:36,840
{\an8}...dat het leger lijdt in Rusland...
33
00:02:36,840 --> 00:02:39,720
{\an8}...en de groeiende mankracht
die ze nodig hebben...
34
00:02:39,720 --> 00:02:43,600
{\an8}...om het groeiende Duitse rijk te bezetten.
35
00:02:47,080 --> 00:02:49,480
Ze willen iedere mogelijke man werven...
36
00:02:49,480 --> 00:02:52,120
...om het tekort aan mankracht op te vullen.
37
00:02:52,720 --> 00:02:57,000
Oudere mannen die niet meer geschikt
zijn voor de Duitse Wehrmacht...
38
00:02:57,000 --> 00:03:00,760
...worden ook opgeroepen. Veel van hen
zijn geen nazi-sympathisanten...
39
00:03:00,760 --> 00:03:03,960
...en staan ook niet
bijzonder vijandig tegenover joden.
40
00:03:03,960 --> 00:03:08,400
Ze hebben juist
een sociaaldemocratische achtergrond.
41
00:03:08,400 --> 00:03:12,120
Ze varieerden
van bakkers en ambachtslieden...
42
00:03:12,120 --> 00:03:17,720
...tot timmerlieden en
handelaars met kantoorbanen.
43
00:03:18,360 --> 00:03:21,000
Dat politiebataljon was een afspiegeling...
44
00:03:21,000 --> 00:03:25,960
{\an8}...van de gemiddelde beroepsbevolking
van Hamburg.
45
00:03:26,560 --> 00:03:29,280
Ze worden opgeroepen als reserveagent.
46
00:03:29,960 --> 00:03:33,720
Hun training is echter niet lang genoeg...
47
00:03:33,720 --> 00:03:36,280
...om ze voor te bereiden
op wat hen te wachten staat.
48
00:03:38,280 --> 00:03:41,160
Op 21 juni 1942...
49
00:03:42,080 --> 00:03:45,760
...nemen ze afscheid van hun gezin
en vertrekken ze.
50
00:04:00,240 --> 00:04:05,160
Ze kregen een vrij abstracte
beschrijving van hun missie...
51
00:04:05,160 --> 00:04:09,040
...die bestond uit het veiligstellen
van de door de Duitsers bezette gebieden.
52
00:04:09,040 --> 00:04:11,040
Ze gaan naar Polen.
53
00:04:11,040 --> 00:04:15,520
Op 25 juni arriveert
reservepolitiebataljon 101...
54
00:04:15,520 --> 00:04:18,520
...in het zuidelijke deel
van het Lublin district.
55
00:04:25,240 --> 00:04:27,240
We weten dat ze niet zijn voorbereid.
56
00:04:27,240 --> 00:04:29,880
Ze wisten niet
dat ze dit moesten doen in Polen.
57
00:04:29,880 --> 00:04:32,440
De agenten wisten het niet.
Trapp wist niet...
58
00:04:32,440 --> 00:04:36,320
Majoor Trapp wist niet wat er
moest gebeuren tot de dag van tevoren.
59
00:04:38,320 --> 00:04:41,320
Het is 13 juli 1942...
60
00:04:41,320 --> 00:04:44,520
...en het bataljon moet zich
's ochtends vroeg melden.
61
00:04:49,440 --> 00:04:54,600
{\an8}Majoor Trapp, de bevelhebber,
is een oudere man...
62
00:04:54,600 --> 00:04:57,920
{\an8}...die erg populair is bij zijn mannen...
63
00:04:57,920 --> 00:05:04,560
{\an8}...omdat hij niet de typische
autoritaire commandant is.
64
00:05:04,560 --> 00:05:06,760
De mannen noemen hem 'papa' Trapp.
65
00:05:06,760 --> 00:05:10,280
Dat geeft aan wat voor relatie ze hebben.
66
00:05:10,280 --> 00:05:16,080
Majoor Trapp
staat voor het bataljon en zegt...
67
00:05:16,640 --> 00:05:20,320
...'Ik moet jullie vandaag
een vreselijk bevel geven.'
68
00:05:26,000 --> 00:05:29,840
Zijn stem hapert,
de tranen stromen over zijn wangen.
69
00:05:29,840 --> 00:05:34,040
Hij worstelt zichtbaar
om zich fysiek te beheersen.
70
00:05:34,040 --> 00:05:37,120
Het was vreselijk voor hem...
71
00:05:37,120 --> 00:05:40,720
...om aan zijn mannen uit te moeten leggen
wat hij van hen zou vragen.
72
00:05:42,040 --> 00:05:48,400
Ze moeten 1500 Joodse mannen,
vrouwen en kinderen neerschieten.
73
00:05:55,320 --> 00:05:57,480
En dan doet hij dit aanbod.
74
00:05:57,480 --> 00:06:00,880
'Als iemand het niet kan opbrengen...
75
00:06:00,880 --> 00:06:04,000
...kun je eruit stappen
en hoef je niet mee te doen.'
76
00:06:07,320 --> 00:06:13,440
Mensen vertellen dat ze eruit kunnen
stappen als ze niet mee willen doen...
77
00:06:13,440 --> 00:06:15,640
...vergt een actie.
78
00:06:15,640 --> 00:06:18,960
Maar als we voor een beslissing staan...
79
00:06:18,960 --> 00:06:22,840
...en we niet precies weten
wat we moeten doen...
80
00:06:22,840 --> 00:06:25,520
...doen we meestal niets.
81
00:06:38,400 --> 00:06:40,080
Eén man stapt eruit.
82
00:06:42,080 --> 00:06:44,400
De kapitein van zijn compagnie,
die zich schaamt...
83
00:06:44,400 --> 00:06:47,280
...dat een van zijn mannen
de eerste 'lafaard' is...
84
00:06:47,960 --> 00:06:51,120
...die niet meedoet,
begint tegen hem te schreeuwen.
85
00:06:51,720 --> 00:06:54,480
Trapp snoert hem de mond
en neemt de man onder zijn hoede.
86
00:06:55,840 --> 00:06:58,280
Zo'n tien mensen volgen zijn voorbeeld.
87
00:07:11,760 --> 00:07:14,480
Attentie. Inrukken.
88
00:07:15,600 --> 00:07:21,480
Vanuit historisch perspectief
is het een zeer interessante situatie...
89
00:07:21,480 --> 00:07:25,240
...omdat de bevelen zijn vastgelegd...
90
00:07:25,240 --> 00:07:31,360
...en het duidelijk is
dat de mannen niet moesten doden.
91
00:07:31,360 --> 00:07:34,600
Onderdeel van het naoorlogse verhaal
was dat je mee moest doen...
92
00:07:34,600 --> 00:07:37,920
...omdat je anders
zelf doodgeschoten zou worden.
93
00:07:37,920 --> 00:07:42,520
Hier kunnen we duidelijk laten zien
dat dit niet het geval was.
94
00:07:42,520 --> 00:07:43,840
Ze hadden een keuze.
95
00:07:46,400 --> 00:07:49,840
Hetzelfde gold blijkbaar
voor alle moordende eenheden.
96
00:07:50,440 --> 00:07:53,200
Tot op de dag van vandaag
is er geen enkel geval gevonden...
97
00:07:53,200 --> 00:07:58,960
...waarin iemands leven in gevaar was als
hij weigerde om burgers dood te schieten.
98
00:08:03,360 --> 00:08:09,040
Het begint allemaal in september 1939.
De Duitse Wehrmacht valt Polen binnen.
99
00:08:09,640 --> 00:08:12,400
Al na een paar weken
is het land verslagen.
100
00:08:13,920 --> 00:08:19,120
Miljoenen Polen vallen in Duitse
handen en moeten bewaakt worden.
101
00:08:19,120 --> 00:08:22,960
Hiervoor heeft het regime
veiligheidstroepen nodig.
102
00:08:24,600 --> 00:08:28,360
In het Duitse Rijk melden
tienduizenden mannen zich aan...
103
00:08:28,360 --> 00:08:31,720
...om politieagent te worden
in de bezette gebieden.
104
00:08:32,240 --> 00:08:35,640
Ze hopen militaire dienst
aan het front te vermijden.
105
00:08:36,160 --> 00:08:41,080
Met zoveel kandidaten heeft het regime
de luxe om heel selectief te zijn.
106
00:08:42,160 --> 00:08:47,040
Zo'n 160.000 mannen meldden
zich aan als vrijwilliger voor de politie...
107
00:08:47,040 --> 00:08:49,680
{\an8}...en slechts 26.000 tot 30.000 man
kond worden aangenomen.
108
00:08:49,680 --> 00:08:50,760
{\an8}STEFAN KLEMP HISTORICUS
109
00:08:50,760 --> 00:08:53,400
{\an8}Ze werden zes maanden lang getraind...
110
00:08:53,400 --> 00:08:56,360
...en, belangrijker nog,
kregen ideologische training...
111
00:08:56,360 --> 00:09:01,200
...om over te brengen
wat er van hen verwacht werd.
112
00:09:01,200 --> 00:09:04,600
Ze kregen te horen dat ze, als meesterras...
113
00:09:05,280 --> 00:09:08,840
...ervoor moesten zorgen
dat nationaal socialistisch beleid...
114
00:09:08,840 --> 00:09:12,880
...werd geïmplementeerd en uitgevoerd
in de bezette gebieden.
115
00:09:13,400 --> 00:09:17,360
Na hun training ontdekken
de mannen wat dat werkelijk inhoudt.
116
00:09:18,880 --> 00:09:21,000
Het is hun taak om...
117
00:09:21,000 --> 00:09:24,880
...het gewelddadige nazibeleid
te implementeren in de bezette gebieden.
118
00:09:25,400 --> 00:09:30,560
Daarom koos het regime nazisympathisanten.
119
00:09:32,120 --> 00:09:36,080
Opgedeeld in politiebataljons
worden ze naar Polen gestuurd.
120
00:09:37,600 --> 00:09:42,240
Daar zullen ze burgers onderdrukken,
vervolgen en vermoorden.
121
00:09:42,240 --> 00:09:44,600
Joden in het bijzonder.
122
00:09:48,120 --> 00:09:52,800
Al in oktober of november 1939...
123
00:09:52,800 --> 00:09:55,960
...begonnen die eenheden
burgers neer te schieten.
124
00:09:55,960 --> 00:10:01,040
Poolse verzetsstrijders, geestelijken,
intellectuelen, zelfs joden.
125
00:10:01,600 --> 00:10:04,880
Mensen wegjagen, ze uitzetten.
126
00:10:04,880 --> 00:10:09,920
Al met al kun je zeggen dat die eenheden...
127
00:10:09,920 --> 00:10:14,480
...het nationaalsocialistische uitroeiings-
beleid in de praktijk bracht.
128
00:10:15,800 --> 00:10:19,720
Slechts twee jaar later,
vindt de aanval op de Sovjet-Unie plaats.
129
00:10:19,720 --> 00:10:22,720
Het is een oorlog
van verovering en vernietiging.
130
00:10:23,360 --> 00:10:25,480
Volgens de plannen van Duitsland...
131
00:10:25,480 --> 00:10:29,880
...zouden 30 miljoen Sovjets moeten sterven
om ruimte vrij te maken om te leven.
132
00:10:34,360 --> 00:10:39,280
Mobiele moordeenheden,
bestaande uit politie- en SS-troepen...
133
00:10:39,280 --> 00:10:43,960
...genaamd 'Einsatzgruppen',
ondersteunen de troepen in de strijd.
134
00:10:43,960 --> 00:10:50,760
Op 27 juni 1941 trekt
politiebataljon 309 Bialystok binnen.
135
00:10:50,760 --> 00:10:55,520
De ideologisch geprogrammeerde mannen
sluiten 800 joden op in de synagoge...
136
00:10:55,520 --> 00:10:57,200
...en steken die in brand.
137
00:10:58,000 --> 00:11:00,000
En dan doden ze nog meer mensen.
138
00:11:01,480 --> 00:11:06,400
De dag erna worden de agenten gehuldigd
voor het 'beveiligen' van de stad.
139
00:11:09,880 --> 00:11:13,080
In totaal trekken 18.000 mannen
de dorpen en steden in...
140
00:11:13,080 --> 00:11:14,400
NAZI-BEZETTING POLEN
141
00:11:14,400 --> 00:11:15,800
SOVJET-BEZETTING POLEN
142
00:11:15,800 --> 00:11:18,880
...waar de overwegend jonge
en geïndoctrineerde schutters...
143
00:11:18,880 --> 00:11:23,200
...alle joodse mannen,
vrouwen en kinderen doodschieten.
144
00:11:23,200 --> 00:11:28,320
Nu begint de Holocaust,
de systematische massamoord op de joden.
145
00:11:29,320 --> 00:11:32,080
Veel van de schutters zijn getraumatiseerd
door het moorden.
146
00:11:32,720 --> 00:11:35,640
Dat is een van de redenen
dat grote concentratiekampen...
147
00:11:35,640 --> 00:11:36,840
NAZI-BEZETTING POLEN
148
00:11:36,840 --> 00:11:39,240
...zoals Auschwitz ontstonden, eind 1941.
149
00:11:40,600 --> 00:11:44,760
{\an8}Het proces van massamoord
moet effectiever...
150
00:11:44,760 --> 00:11:47,800
{\an8}...en milder zijn voor de daders.
151
00:11:47,800 --> 00:11:50,000
{\an8}Als we erachter proberen te komen...
152
00:11:50,000 --> 00:11:54,600
{\an8}...wat de aantallen
van de Holocaustslachtoffers zijn...
153
00:11:54,600 --> 00:11:57,400
{\an8}...in termen van hoe ze zijn omgekomen...
154
00:11:57,400 --> 00:12:00,040
{\an8}...denk ik dat de beste schatting is dat...
155
00:12:00,040 --> 00:12:03,520
...ongeveer de helft, bijna drie miljoen,
stierf in de concentratiekampen...
156
00:12:03,520 --> 00:12:04,800
...in de gaskamers.
157
00:12:05,800 --> 00:12:10,800
Dat bijna een miljoen stierf door
omstandigheden van gevangenschap.
158
00:12:10,800 --> 00:12:15,240
Verhongeren in epidemieën, in de getto's,
de dodenmarsen aan het eind van de oorlog.
159
00:12:15,240 --> 00:12:20,600
Wat betekent dat meer dan twee miljoen
mensen stierven door een vuurpeloton...
160
00:12:20,600 --> 00:12:22,480
...in massa-executies.
161
00:12:24,320 --> 00:12:28,600
Meer dan twee miljoen mensen vermoord,
oog in oog met hun moordenaars.
162
00:12:29,440 --> 00:12:34,440
Een weinig bekende feit, zelfs vandaag
de dag, is de 'vergeten Holocaust'.
163
00:12:36,120 --> 00:12:39,160
Liepaja, zomer 1941...
164
00:12:40,040 --> 00:12:43,240
...in het werkgebied van Einsatzgruppe A.
165
00:12:43,760 --> 00:12:46,120
Dit is de enige bekende video...
166
00:12:46,120 --> 00:12:49,320
...met een opname van joden die worden
doodgeschoten aan het oostfront.
167
00:12:50,560 --> 00:12:52,720
Filmen is eigenlijk verboden...
168
00:12:53,200 --> 00:12:56,160
...omdat de moorden geheim moeten blijven.
169
00:13:01,640 --> 00:13:03,360
Ze hebben echter twee fouten gemaakt.
170
00:13:03,360 --> 00:13:06,840
{\an8}Ten eerste hielden ze alles bij.
171
00:13:06,840 --> 00:13:09,880
{\an8}En het werd naar Berlijn gestuurd...
172
00:13:09,880 --> 00:13:14,520
{\an8}...waar het werd samengevoegd
met alle andere verslagen van B, C en D.
173
00:13:15,200 --> 00:13:20,520
En het gaf een uitgebreid beeld
van wie ze hadden gedood in welke steden...
174
00:13:20,520 --> 00:13:23,920
...in welk dorp, in welke eenheid,
met welke bevelhebber en wanneer.
175
00:13:24,440 --> 00:13:26,560
Dat was de eerste fout,
ze hielden het bij.
176
00:13:26,560 --> 00:13:28,160
De tweede was dat ik het vond.
177
00:13:28,960 --> 00:13:30,640
Neurenberg na de oorlog.
178
00:13:31,160 --> 00:13:34,080
Het zogenaamde 'Duizendjarige Rijk'
ligt in puin.
179
00:13:35,560 --> 00:13:39,240
In de stad waar de nazi's
hun partijbijeenkomsten hielden...
180
00:13:39,240 --> 00:13:42,400
...willen de geallieerden
de Duitse misdaden berechten.
181
00:13:44,400 --> 00:13:49,040
In het Paleis van Justitie worden
de grote oorlogsmisdadigers berecht.
182
00:13:51,440 --> 00:13:55,880
Zij gaven het bevel voor de misdaden
en zullen worden vervolgd.
183
00:13:55,880 --> 00:13:58,560
Maar wie heeft de moorden uitgevoerd?
184
00:13:58,560 --> 00:14:04,880
De 27-jarige advocaat Benjamin Ferencz
moet dit uitzoeken...
185
00:14:04,880 --> 00:14:06,920
...en gaat op zoek naar aanwijzingen.
186
00:14:07,640 --> 00:14:13,360
Begin 1947 doet zijn onderzoeksteam
een belangrijke vondst.
187
00:14:13,360 --> 00:14:16,320
Op een dag kwam
een van mijn onderzoekers naar me toe.
188
00:14:16,320 --> 00:14:18,360
Hij zei: 'Kijk eens wat ik heb gevonden.'
189
00:14:18,360 --> 00:14:24,800
Hij gaf me een stapel papieren,
'Ereignismeldungen aus der UDSSR.'
190
00:14:25,440 --> 00:14:28,360
Dit zijn dodenlijsten
van de Einsatzgruppen...
191
00:14:28,360 --> 00:14:30,560
...de SS Einsatzgruppen.
192
00:14:31,400 --> 00:14:34,920
De moord op honderdduizenden mensen
was gedocumenteerd...
193
00:14:34,920 --> 00:14:37,360
...als een bewijs van prestatie.
194
00:14:40,800 --> 00:14:43,080
Ik pakte een rekenmachine...
195
00:14:43,080 --> 00:14:46,320
...en begon de Einsatzgruppe A-rapporten
bij elkaar op te tellen.
196
00:14:46,320 --> 00:14:50,560
Hier zijn 10.000 mensen gedood.
15.000 doden hier, 20.000 hier.
197
00:14:50,560 --> 00:14:52,760
En ik begon ze bij elkaar op te tellen.
198
00:14:52,760 --> 00:14:56,480
Toen ik op meer dan een miljoen zat,
zei ik: 'Nu is het genoeg.'
199
00:14:57,600 --> 00:15:01,480
Ferencz wil de verantwoordelijke
SS'ers berechten.
200
00:15:02,000 --> 00:15:03,920
Maar zijn meerdere weigert.
201
00:15:04,480 --> 00:15:06,800
Ze hebben noch het budget, noch de tijd.
202
00:15:08,120 --> 00:15:10,720
Ik werd een beetje woedend en zei...
203
00:15:10,720 --> 00:15:12,680
...'Je mag ze er niet mee weg laten komen.'
204
00:15:12,680 --> 00:15:17,120
'Ik heb een miljoen moorden in mijn hand,
je laat ze er niet mee wegkomen.'
205
00:15:17,880 --> 00:15:20,680
Dus hij zei: 'kun je het
naast je andere werk doen?'
206
00:15:20,680 --> 00:15:23,600
Ik zei: 'Natuurlijk.'
Hij zei: 'Oké. Dan mag het.'
207
00:15:24,360 --> 00:15:29,440
En zo gebeurde het dat ik
voor mijn eerste rechtszaak als advocaat...
208
00:15:29,440 --> 00:15:34,120
...hoofdaanklager werd van het grootste
moordproces in de geschiedenis.
209
00:15:36,240 --> 00:15:42,120
{\an8}Wraak is niet ons doel en we zoeken
ook niet alleen rechtvaardige vergelding.
210
00:15:43,000 --> 00:15:47,960
We vragen dit hof
om met internationale strafmaatregelen...
211
00:15:49,000 --> 00:15:52,760
...het recht van de mens om in vrede
en waardigheid te leven, te bevestigen.
212
00:15:53,360 --> 00:15:57,800
De verdachten zijn 24 SS'ers
van de Einsatzgruppen.
213
00:15:57,800 --> 00:16:00,640
Ze leidden allemaal mobiele moordeenheden.
214
00:16:02,680 --> 00:16:07,360
Ze voldoen niet aan het Hollywood-imago
van een Nazi-dader.
215
00:16:07,360 --> 00:16:12,760
{\an8}Dat beeld is een handlanger
die niet bijzonder intelligent is...
216
00:16:12,760 --> 00:16:17,080
{\an8}...en die zoveel mogelijk
mensen wil vermoorden.
217
00:16:17,600 --> 00:16:21,480
Maar de historische realiteit
is dat ze helemaal niet zo waren.
218
00:16:21,480 --> 00:16:27,080
Sommige Einsatzgruppen-leiders
hadden een dubbele doctoraatstitel.
219
00:16:27,080 --> 00:16:33,440
Het zijn vooral geschoolde,
verfijnde mensen uit de middenklasse...
220
00:16:33,440 --> 00:16:39,080
...die een gesprek konden voeren
over Mozart of Beethoven.
221
00:16:39,800 --> 00:16:42,240
We beginnen met beklaagde Ohlendorf.
222
00:16:42,240 --> 00:16:45,280
Een van hen is Otto Ohlendorf...
223
00:16:45,280 --> 00:16:48,680
...het voormalige hoofd van Einsatzgruppe D.
224
00:16:49,400 --> 00:16:55,200
Hij gaf leiding aan 600 mannen
die in één jaar 90.000 mensen vermoordden.
225
00:16:56,160 --> 00:17:00,000
Ohlendorf heeft
een goede indruk op me gemaakt.
226
00:17:00,680 --> 00:17:03,280
{\an8}Ik wist dat hij vader was
van vijf kinderen.
227
00:17:03,280 --> 00:17:06,040
{\an8}HOOFDAANKLAGER
IN HET EINSATZGRUPPEN PROCES
228
00:17:06,040 --> 00:17:07,240
{\an8}Hij was eerlijk.
229
00:17:08,080 --> 00:17:10,440
Hij had een goed figuur.
230
00:17:10,440 --> 00:17:13,080
Hij was knap. Hij was welbespraakt.
231
00:17:13,560 --> 00:17:15,720
{\an8}Hij had een zelfverzekerdheid...
232
00:17:15,720 --> 00:17:18,200
{\an8}...die mensen aantrekkelijk vonden.
233
00:17:18,920 --> 00:17:24,720
Ik denk dat de wereld
verwachtte dat de persoon...
234
00:17:24,720 --> 00:17:27,200
...die leiding gaf...
235
00:17:28,240 --> 00:17:31,600
...aan een mobiele moordeenheid,
iets anders zou zijn.
236
00:17:31,600 --> 00:17:38,560
Ze verwachtten dat hij lelijk was,
oud, gek, pathologisch, sadistisch...
237
00:17:38,560 --> 00:17:41,960
...misschien dom, een buitenbeentje.
238
00:17:41,960 --> 00:17:43,640
Maar hij was een volleerd man.
239
00:17:43,640 --> 00:17:45,040
De rechter mocht hem.
240
00:17:45,560 --> 00:17:48,200
De rechter zei:
'Ik mag hem wel. Hij lijkt me aardig.'
241
00:17:49,040 --> 00:17:51,280
'Maar hij heeft mensen vermoord.
Ik snap 't niet.'
242
00:17:54,000 --> 00:17:57,240
Ohlendorf verrast het hof
met zijn openheid.
243
00:17:57,240 --> 00:17:59,640
De rechter bedankte hem meermaals...
244
00:17:59,640 --> 00:18:02,520
...voor de verklaring die hij
had afgelegd aan de geallieerden...
245
00:18:02,520 --> 00:18:05,320
...tijdens een verhoor in 1946.
246
00:18:06,640 --> 00:18:10,360
Op welke manier werden ze
naar de executieplaats gebracht?
247
00:18:12,080 --> 00:18:15,200
Ze werden erheen gereden in vrachtwagens.
248
00:18:15,200 --> 00:18:18,800
Altijd zoveel als er
meteen konden worden geëxecuteerd.
249
00:18:20,920 --> 00:18:22,720
Was dit jouw idee?
250
00:18:23,680 --> 00:18:24,560
Ja.
251
00:18:26,200 --> 00:18:29,200
In welke posities werden
de slachtoffers neergeschoten?
252
00:18:31,520 --> 00:18:33,600
Staand of geknield.
253
00:18:37,800 --> 00:18:41,840
Op 13 juli 1942...
254
00:18:42,360 --> 00:18:48,480
...is het Hamburgse reservepolitiebataljon
op weg naar hun eerste executie.
255
00:18:49,560 --> 00:18:52,480
De agenten zijn niet voorbereid
op wat hen te wachten staat.
256
00:18:53,640 --> 00:18:57,680
Ze hadden geen instructies gekregen
over het uitvoeren van een bloedbad.
257
00:18:58,400 --> 00:19:00,640
De eerste keer werd alles geïmproviseerd.
258
00:19:02,240 --> 00:19:04,960
Ze zijn naar een bos gebracht.
259
00:19:04,960 --> 00:19:11,080
De agenten leidde hen
één voor één het bos in...
260
00:19:11,080 --> 00:19:13,640
...er waren vrouwen, er waren kinderen.
261
00:19:21,800 --> 00:19:24,800
Dus in plaats van
de executie onpersoonlijker te maken...
262
00:19:24,800 --> 00:19:28,320
...en in plaats van afstand te houden
tussen de dader en het slachtoffer...
263
00:19:28,320 --> 00:19:33,200
...heb je een één-op-één identificatie
van de persoon die je gaat vermoorden...
264
00:19:33,200 --> 00:19:35,600
...en je vermoordt die persoon van dichtbij.
265
00:19:40,000 --> 00:19:43,480
Verscheidene agenten zeiden
dat ze gesprekken hadden gevoerd...
266
00:19:43,480 --> 00:19:45,520
...terwijl ze het bos in liepen met ze.
267
00:19:46,040 --> 00:19:50,880
Sommigen waren zelfs Duitse joden
die Duitsland hadden verlaten.
268
00:19:51,720 --> 00:19:55,920
Een van de joden was de eigenaar
van de bioscoop in Hamburg...
269
00:19:55,920 --> 00:19:58,320
...waar deze man
naar de bioscoop was gegaan.
270
00:19:58,320 --> 00:20:02,680
Hij ging de eigenaar van de bioscoop
doden waar hij altijd naar de film ging.
271
00:20:05,480 --> 00:20:09,080
Vanzelfsprekend was
de psychologische tol hiervan...
272
00:20:09,080 --> 00:20:10,240
...erg hoog.
273
00:20:10,240 --> 00:20:15,760
De slachtoffers vreesden voor hun leven
en wisten dat de dood nabij was.
274
00:20:15,760 --> 00:20:19,480
En de agenten ervaarden
een emotionele crisis...
275
00:20:19,480 --> 00:20:23,440
...omdat ze wisten dat ze iemand
van dichtbij moesten vermoorden.
276
00:20:45,520 --> 00:20:49,480
Het is dus een buitengewoon
gruwelijke ervaring.
277
00:20:49,480 --> 00:20:51,960
Sommige mannen worden ziek...
278
00:20:51,960 --> 00:20:54,720
...omdat ze onder de hersenen
en het bloed zitten.
279
00:20:56,240 --> 00:21:00,240
Ze geven over, ze raken gedemoraliseerd,
ze kunnen niet verder.
280
00:21:05,120 --> 00:21:07,400
Het bloedbad duurt uren.
281
00:21:07,960 --> 00:21:14,520
Uiteindelijk liggen 1500 Joodse mannen,
vrouwen en kinderen dood in het bos.
282
00:21:24,240 --> 00:21:27,120
Toen ze die avond naar huis gingen,
kregen ze drank aangeboden...
283
00:21:27,120 --> 00:21:30,680
...en de meesten werden dronken,
maar de meesten konden niet eten.
284
00:21:30,680 --> 00:21:34,480
Het eten werd neergezet,
maar de meesten hadden geen trek.
285
00:21:35,040 --> 00:21:37,920
Sommigen hadden die avond nachtmerries.
286
00:21:37,920 --> 00:21:43,480
Eén man schoot met pistool
op het plafond in een soort nachtmerrie.
287
00:21:43,480 --> 00:21:48,400
Een andere man zei
tegen een van zijn onderofficieren...
288
00:21:48,400 --> 00:21:51,160
...'Als ik dat nog eens moest doen,
zou ik gek worden.'
289
00:21:51,160 --> 00:21:52,800
Dus er waren...
290
00:21:52,800 --> 00:21:57,080
Voor sommige mannen
was dit absoluut een vreselijke ervaring...
291
00:21:57,080 --> 00:22:00,360
...en ze konden zich niet voorstellen
het ooit opnieuw te moeten doen.
292
00:22:01,560 --> 00:22:04,360
Het regime weet
wat het van de mannen vraagt.
293
00:22:05,280 --> 00:22:07,600
Al in de zomer van 1941...
294
00:22:07,600 --> 00:22:12,680
...refereerde een hooggeplaatste SS-leider
naar 'psychologische steun...
295
00:22:12,680 --> 00:22:15,200
...aan de mannen die bij deze daad
betrokken waren'.
296
00:22:16,160 --> 00:22:19,640
De 'indrukken van de dag' moesten
worden 'uitgewist...
297
00:22:19,640 --> 00:22:23,840
...door 's avonds bijeenkomsten te houden.
298
00:22:25,360 --> 00:22:28,280
Otto Ohlendorf kampte
met dezelfde problemen...
299
00:22:28,280 --> 00:22:31,480
...met zijn mannen
die deelnamen aan de slachtpartijen.
300
00:22:33,040 --> 00:22:36,280
Otto Ohlendorf zei...
301
00:22:36,280 --> 00:22:39,800
...'Mijn mannen hebben
meer geleden dan de slachtoffers.'
302
00:22:40,360 --> 00:22:46,080
Als je dat vanuit
het perspectief van vandaag bekijkt...
303
00:22:46,080 --> 00:22:50,040
...is dat een absurde interpretatie.
304
00:22:50,040 --> 00:22:55,520
Dat de daders zelf
psychologische mechanismen vinden...
305
00:22:55,520 --> 00:22:58,640
...waarmee ze zichzelf
als slachtoffer kunnen presenteren...
306
00:22:58,640 --> 00:23:02,840
...omdat ze dingen moesten doen
waar ze onder leden.
307
00:23:09,000 --> 00:23:13,760
Hij had Mitleid met zijn mannen
als ze iets moesten doen...
308
00:23:13,760 --> 00:23:16,080
...wat pijnlijk voor ze zou zijn.
309
00:23:16,080 --> 00:23:19,680
Sommige soldaten van de Einsatzgruppen...
310
00:23:19,680 --> 00:23:23,880
...sloegen het hoofd
van een baby tegen een boom.
311
00:23:24,520 --> 00:23:25,720
Om munitie te besparen.
312
00:23:26,280 --> 00:23:30,160
Ohlendorf zei: 'Ik stond mijn mannen
niet toe dat te doen.
313
00:23:30,160 --> 00:23:35,960
Als er baby's waren, zei ik dat de moeder
de baby tegen haar borst moest houden...
314
00:23:35,960 --> 00:23:38,160
...en op de baby te richten.'
315
00:23:38,160 --> 00:23:41,400
Want dan doden ze
ze allebei met één schot...
316
00:23:41,400 --> 00:23:44,880
...besparen ze munitie
en stoppen de moeders met huilen.'
317
00:23:44,880 --> 00:23:48,920
Dus dat was Mitleid voor zijn mannen,
niet voor de slachtoffers.
318
00:23:56,200 --> 00:23:58,680
In het Einsatzgruppen-proces...
319
00:23:58,680 --> 00:24:03,920
...wil de rechtbank weten wat Ohlendorf
motiveerde om de bevelen uit te vaardigen.
320
00:24:03,920 --> 00:24:06,960
Hij beweert dat hij gewoon trouw was
aan zijn regering.
321
00:24:06,960 --> 00:24:09,960
Het bevel om te liquideren...
322
00:24:09,960 --> 00:24:12,400
...kwam van de Führer van het Rijk.
323
00:24:13,680 --> 00:24:19,600
In die zin is het
een beleid van de Führer.
324
00:24:19,600 --> 00:24:22,320
In de geest van nazipropaganda...
325
00:24:22,320 --> 00:24:24,920
...gelooft Ohlendorf
dat de joden verantwoordelijk zijn...
326
00:24:24,920 --> 00:24:27,480
...voor het communisme in de Sovjet-Unie...
327
00:24:27,480 --> 00:24:30,200
...en dus vijanden zijn van het Duitse Rijk.
328
00:24:32,280 --> 00:24:34,920
Waarom gelooft Ohlendorf
dat die propaganda de waarheid is?
329
00:24:34,920 --> 00:24:37,080
Ik denk dat hij het geen propaganda vond.
330
00:24:37,080 --> 00:24:39,760
Hij groeide op
in een nationalistische familie.
331
00:24:40,560 --> 00:24:44,280
Hij had professoren die lesgaven over...
332
00:24:44,280 --> 00:24:48,560
...de problemen van het bolsjewisme...
333
00:24:48,560 --> 00:24:51,640
...de problemen van communisten,
de problemen van joden.
334
00:24:52,160 --> 00:24:54,640
Het wordt er herhaaldelijk ingestampt.
335
00:24:54,640 --> 00:24:59,400
En ik denk dat het
je bestaande overtuigingen versterkt.
336
00:24:59,400 --> 00:25:04,680
En dan komt er een regering die zegt:
'Ja, dit is waar.'
337
00:25:04,680 --> 00:25:09,960
Hij geloofde zeker
dat bolsjewieken joden waren...
338
00:25:09,960 --> 00:25:11,640
...en dat ze gedood moesten worden.
339
00:25:16,280 --> 00:25:21,520
Een overlevende van een massamoord
getuigt in de rechtbank na de oorlog.
340
00:25:24,560 --> 00:25:30,960
{\an8}Ze stonden in een rij aan de rand
van de kuil, tegen elkaar gedrukt.
341
00:25:31,680 --> 00:25:33,280
{\an8}Toen begonnen ze te schieten.
342
00:25:33,280 --> 00:25:35,480
{\an8}DINA PRONICHEVA
MILITAIR TRIBUNAAL IN KIEV 1946
343
00:25:35,480 --> 00:25:38,480
{\an8}Ik sloot mijn ogen, balde mijn vuisten...
344
00:25:38,480 --> 00:25:42,280
...ik spande al m'n spieren aan en sprong.
345
00:25:42,280 --> 00:25:44,560
De val leek eeuwig te duren.
346
00:25:44,560 --> 00:25:47,240
Uiteindelijk landde ik op de lichamen.
347
00:25:47,240 --> 00:25:48,760
Ik was niet geraakt.
348
00:25:49,600 --> 00:25:52,640
Na een tijdje stopte het schieten.
349
00:25:55,360 --> 00:26:00,840
Ik hoorde de Duitsers de kuil in komen...
350
00:26:03,080 --> 00:26:06,240
...om degenen die nog kreunden, af te maken.
351
00:26:07,840 --> 00:26:12,840
Sommigen trilden nog
in hun strijd tegen de dood.
352
00:26:12,840 --> 00:26:16,920
Ze gebruikten zaklampen om mensen te
vinden die nog leefden en schoten ze neer.
353
00:26:17,840 --> 00:26:23,200
Ik deed alsof ik dood was,
bang om ontdekt te worden.
354
00:26:32,320 --> 00:26:35,920
De meeste mannen
van reservepolitiebataljon 101...
355
00:26:35,920 --> 00:26:38,360
...waren geen nazi's.
356
00:26:39,160 --> 00:26:41,000
Twintig jaar na de oorlog...
357
00:26:41,000 --> 00:26:46,200
...vertellen ze hoe ze
het vermoorden van joden hebben ervaren.
358
00:26:47,040 --> 00:26:49,280
Ik zie het nog voor me.
359
00:26:49,280 --> 00:26:51,240
Ik weet nog dat ik toen dacht...
360
00:26:51,240 --> 00:26:54,840
...dat we niet genoeg aarde hadden
om zoveel lichamen te bedekken.
361
00:26:58,040 --> 00:27:02,760
Ik was boos dat we
beesten waren geworden, moordenaars.
362
00:27:04,920 --> 00:27:08,480
We zagen joden niet als mensen.
363
00:27:12,840 --> 00:27:15,840
{\an8}Het eerste bloedbad van joden in Jozefow...
364
00:27:15,840 --> 00:27:18,040
{\an8}...was erg schokkend, was erg traumatisch.
365
00:27:18,040 --> 00:27:20,320
{\an8}Daarna wennen ze er snel aan.
366
00:27:20,320 --> 00:27:24,480
De snelheid waarmee ze gewend
raakten aan wat ze deden...
367
00:27:24,480 --> 00:27:29,440
...de snelheid waarmee ze gewend raakten
aan het doden als een normale routine...
368
00:27:29,440 --> 00:27:36,200
...vond ik een van de echte verrassingen
die voortkwamen uit de ondervragingen.
369
00:27:36,200 --> 00:27:39,280
Je ziet dat de eerste paar moordoperaties...
370
00:27:39,280 --> 00:27:42,040
...in detail beschreven
kunnen worden door de mannen.
371
00:27:42,040 --> 00:27:44,800
Daarna wordt het een waas.
372
00:27:44,800 --> 00:27:47,040
Ze weten niet eens meer
in welke stad het was.
373
00:27:47,040 --> 00:27:48,680
RESERVEPOLITIEBATALJON 101
374
00:27:48,680 --> 00:27:51,040
Het gedrag van de mannen wordt sterk...
375
00:27:51,040 --> 00:27:53,400
...beïnvloed door de leiding
van het bataljon.
376
00:27:53,400 --> 00:27:57,520
Aan het roer staat majoor Wilhelm Trapp...
377
00:27:57,520 --> 00:28:00,160
...die de 500 mannen aanstuurt.
378
00:28:03,320 --> 00:28:07,400
Hij was een populaire,
gerespecteerde meerdere, en zei...
379
00:28:07,400 --> 00:28:11,040
...'Als ik kon kiezen,
zou ik je het bevel niet geven. Maar...'
380
00:28:11,040 --> 00:28:16,480
Hij deed een appél op solidariteit,
om hem te steunen met deze taak...
381
00:28:16,480 --> 00:28:20,040
...die niet vanuit hem kwam...
382
00:28:20,040 --> 00:28:23,680
...en vroeg hen
om hem niet in de steek te laten.
383
00:28:29,040 --> 00:28:32,720
Het was een combinatie
van dwang en vrije wil.
384
00:28:33,560 --> 00:28:37,680
Ze kregen te horen
dat ze mochten weigeren...
385
00:28:37,680 --> 00:28:44,200
...maar dan zouden ze moeten accepteren
dat hun kameraden het moesten doen.
386
00:28:44,200 --> 00:28:47,120
Die combinatie van...
387
00:28:47,120 --> 00:28:51,880
...'Het moet gebeuren,
het politiebataljon moet het werk doen'...
388
00:28:51,880 --> 00:28:56,800
...en: 'Als je zwak bent, kun je weigeren,
maar dat gaat ten koste van je kameraden.'
389
00:28:56,800 --> 00:28:59,000
Die combinatie zorgt voor druk...
390
00:28:59,000 --> 00:29:03,440
...die ertoe leidde dat de meesten
deelnamen aan de schietpartij.
391
00:29:05,760 --> 00:29:12,240
{\an8}ŁOMAZY, POLEN - 17 AUGUSTUS 1942
392
00:29:12,240 --> 00:29:17,560
{\an8}MOORD OP 1700 JODEN
DOOR HET RESERVEPOLITIEBATALJON 101
393
00:29:34,800 --> 00:29:38,680
Slechts een paar agenten weigeren
het bevel tot moord uit te voeren.
394
00:29:40,640 --> 00:29:43,240
Nee, we hoopten al dat het voorbij was.
395
00:29:43,880 --> 00:29:45,440
Meer aardappelen?
396
00:29:45,440 --> 00:29:48,960
Objectief gezien...
397
00:29:48,960 --> 00:29:52,320
...is er niets ergs gebeurd
met de bezwaarmakers.
398
00:29:52,320 --> 00:29:58,000
Ze moesten latrines schoonmaken
en dat soort dingen.
399
00:29:58,000 --> 00:30:04,400
Ze werden uitgescholden.
Klootzak, vieze rat, mietje, en zo.
400
00:30:05,520 --> 00:30:08,040
De mannen waren niet thuis...
401
00:30:08,040 --> 00:30:11,880
...ze konden aan het einde van de dag
niet terug naar hun gezin.
402
00:30:11,880 --> 00:30:17,160
In plaats daarvan zaten ze
voor onbepaalde tijd in die groep...
403
00:30:17,160 --> 00:30:21,600
...altijd met dezelfde mensen,
die hen konden kwellen...
404
00:30:21,600 --> 00:30:24,320
...beledigen en buitensluiten.
405
00:30:24,920 --> 00:30:31,640
Je moet heel zelfverzekerd zijn
om dat te kunnen verdragen.
406
00:30:31,640 --> 00:30:38,360
Er was misschien geen fysieke straf
maar 'slechts' een sociale straf...
407
00:30:38,360 --> 00:30:42,720
...maar voor mensen is een sociale straf een
van de moeilijkste dingen om te verdragen.
408
00:30:57,000 --> 00:30:59,200
Waar denken ze het meest aan,
wat drijft ze?
409
00:30:59,200 --> 00:31:01,360
Ze zijn niet geobsedeerd door joden.
410
00:31:03,520 --> 00:31:05,760
Ze zijn eerder gemotiveerd...
411
00:31:05,760 --> 00:31:08,440
...door wat zij denken
dat anderen mensen van hen vinden...
412
00:31:08,440 --> 00:31:10,680
...dan over wat zij vinden van joden.
413
00:31:10,680 --> 00:31:13,360
Ik denk dat ze
erg geobsedeerd zijn met zichzelf...
414
00:31:13,360 --> 00:31:15,440
...en hoe ze hier doorheen gaan komen.
415
00:31:15,440 --> 00:31:20,320
Kapitein Wolfgang Hoffmann
denkt dat hij de druk aankan...
416
00:31:21,200 --> 00:31:22,760
...maar hij heeft een probleem.
417
00:31:23,480 --> 00:31:28,240
Een van de kapiteins ontwikkelt
een psychosomatische ziekte.
418
00:31:29,040 --> 00:31:33,400
Hij wordt ziek als zijn compagnie
een moordactie moet uitvoeren.
419
00:31:33,400 --> 00:31:37,480
Hij ligt in bed met vreselijke buikkrampen
en kan niet eens uit bed komen.
420
00:31:37,480 --> 00:31:40,800
De moordactie moet geleid worden
door zijn ondergeschikte.
421
00:31:41,400 --> 00:31:45,000
Hij wilde een moordenaar zijn,
maar zijn lichaam brak.
422
00:31:45,880 --> 00:31:49,040
En de mannen vonden
dit natuurlijk ontzettend laf.
423
00:31:49,040 --> 00:31:51,360
Hij schaamde zich vreselijk.
424
00:31:51,360 --> 00:31:55,240
Het is heel anders
voor kapitein Julius Wohlauf.
425
00:31:55,240 --> 00:31:59,960
Hij is ambitieus, wil carrière maken
en uitblinken in zijn werk.
426
00:31:59,960 --> 00:32:02,000
En hij is verliefd.
427
00:32:04,200 --> 00:32:09,920
Wohlauf was in Hamburg getrouwd in juni,
vlak voor het eerste bloedbad.
428
00:32:09,920 --> 00:32:16,400
Als officier mag hij zijn vrouw
meenemen naar het werkgebied.
429
00:32:17,000 --> 00:32:19,640
Hij wil zijn
gemiste huwelijksreis inhalen.
430
00:32:26,120 --> 00:32:29,800
Wohlauf neemt zijn zwangere bruid mee
naar een getto-ontruiming.
431
00:32:32,800 --> 00:32:36,720
De vreselijkste ontruiming
van de hele operatie...
432
00:32:36,720 --> 00:32:38,720
...in vrijwel alle getuigenissen...
433
00:32:38,720 --> 00:32:43,080
...was toen ze 11.000 joden
uit Miedzyrzec namen...
434
00:32:43,080 --> 00:32:45,880
...en duizend van hen neergeschoten
in de getto-ontruiming...
435
00:32:45,880 --> 00:32:48,200
...de straten lagen vol met lijken...
436
00:32:48,200 --> 00:32:51,280
...en de andere 10.000
op de trein naar Treblinka zetten.
437
00:32:51,280 --> 00:32:55,400
De trein is zo overvol dat ze
de deuren dicht moeten spijkeren...
438
00:32:55,400 --> 00:32:56,800
...omdat ze anders openbarsten.
439
00:32:59,040 --> 00:33:03,280
En ze staat op het plein te kijken
en is getuige van dit alles.
440
00:33:03,840 --> 00:33:07,160
Dat laat zien dat Wohlauf trots was
op wat hij deed...
441
00:33:07,160 --> 00:33:08,960
...hij wilde het zijn bruid laten zien.
442
00:33:08,960 --> 00:33:10,960
Hij schaamde zich helemaal niet.
443
00:33:12,080 --> 00:33:15,000
Overal in het oosten ontstaan getto's.
444
00:33:15,720 --> 00:33:19,800
Mensen die opgesloten zitten
voordat ze worden vermoord.
445
00:33:19,800 --> 00:33:24,120
De slachtoffers zijn gefilmd
en gefotografeerd door hun beulen.
446
00:33:35,720 --> 00:33:38,880
Politieagenten bewaken
de mensen en doden ze.
447
00:33:39,920 --> 00:33:43,680
Maar alleen zolang
de nationaalsocialisten aan de macht zijn.
448
00:33:44,960 --> 00:33:48,120
Noch voor die periode, noch erna...
449
00:33:48,120 --> 00:33:52,920
...besloot een politieagent
om massaal joden te doden.
450
00:33:52,920 --> 00:33:55,840
Ik geloof niet dat mensen
zijn geboren om te doden.
451
00:33:56,360 --> 00:34:00,480
Ik denk wel dat we moordenaars kunnen
worden onder de juiste omstandigheden.
452
00:34:00,480 --> 00:34:02,680
{\an8}We moeten nadenken over de relatie tussen...
453
00:34:02,680 --> 00:34:04,520
{\an8}...het individu en de staat.
454
00:34:04,520 --> 00:34:07,800
{\an8}Als de staat er één is die zegt...
455
00:34:08,640 --> 00:34:10,160
{\an8}...'Dit is de groep die we haten...
456
00:34:10,160 --> 00:34:15,320
...en wij willen dat jij ervoor zorgt
dat die groep wordt aangepakt'...
457
00:34:15,320 --> 00:34:17,320
...is dat een erg belangrijke relatie.
458
00:34:25,800 --> 00:34:31,440
Deze individuen, zelfs als ze
de ideologie van de staat delen...
459
00:34:31,440 --> 00:34:35,280
...voor wie ze acteurs zijn,
of voor wie ze instrumenten zijn...
460
00:34:35,280 --> 00:34:39,040
...als de staat geen macht meer heeft...
461
00:34:39,040 --> 00:34:41,760
...als regeringen veranderen...
462
00:34:41,760 --> 00:34:45,520
...handelen ze er niet meer naar,
of hebben ze geen bestaansrecht meer...
463
00:34:45,520 --> 00:34:48,760
...om deel te nemen
aan het geweld van de staat.
464
00:34:48,760 --> 00:34:53,280
Dit is een van de redenen waarom
het essentieel is om daders te begrijpen...
465
00:34:53,280 --> 00:34:57,960
...om kritisch na te denken
over onze relatie met de staat...
466
00:34:57,960 --> 00:34:59,680
...en wat die ons opdraagt.
467
00:35:01,400 --> 00:35:03,440
Het Duitse Rijk voor de oorlog.
468
00:35:04,000 --> 00:35:06,880
In 1933 komen de nazi's aan de macht...
469
00:35:06,880 --> 00:35:10,360
...en veranderen ze de wetten
in overeenstemming met hun ideeën.
470
00:35:11,320 --> 00:35:14,720
De meedogenloze jodenhaat
wordt een staatsdoctrine...
471
00:35:14,720 --> 00:35:19,200
{\an8}...en ze verdrijven onmiddellijk
alle joden uit de Duitse samenleving.
472
00:35:19,760 --> 00:35:23,520
Er worden zo'n
2000 anti-Joodse wetten aangenomen.
473
00:35:27,120 --> 00:35:33,520
Joden worden systematisch buitengesloten,
gestigmatiseerd, en vernederd.
474
00:35:43,360 --> 00:35:46,760
De eerste stap naar massamoord...
475
00:35:46,760 --> 00:35:51,840
...is het categorische onderscheid maken
tussen 'wij' en 'zij'.
476
00:35:51,840 --> 00:35:56,280
Iedereen zag dat mensen
hun baan kwijtraken...
477
00:35:56,280 --> 00:35:58,800
...gedwongen worden
om hun huizen te verlaten...
478
00:35:58,800 --> 00:36:04,560
...hun bezittingen worden geveild
en bedrijven worden 'geariseerd'.
479
00:36:04,560 --> 00:36:07,400
Dat was allemaal een openbaar proces.
480
00:36:07,400 --> 00:36:09,320
Het was geen geheim.
481
00:36:09,320 --> 00:36:13,920
Dat proces versterkt de scheiding.
482
00:36:13,920 --> 00:36:17,880
Zij zijn 'zij', en 'wij' zijn de anderen.
483
00:36:27,600 --> 00:36:33,280
Als ik iemand in theorie
als 'anders' definieer...
484
00:36:33,280 --> 00:36:37,040
...en ze in de praktijk ook anders behandel...
485
00:36:37,040 --> 00:36:41,480
...wordt de bereidheid om geweld
te gebruiken tegen die persoon...
486
00:36:41,480 --> 00:36:45,400
...vanzelf groter.
487
00:36:49,280 --> 00:36:52,080
Het fysieke geweld escaleert
tijdens de oorlog.
488
00:36:52,080 --> 00:36:55,880
Onder de Duitse bezetting
vinden er pogroms plaats in het oosten.
489
00:36:55,880 --> 00:36:58,480
Joden worden aangevallen door burgers.
490
00:36:58,480 --> 00:37:02,120
Foto's uit Lemberg in de zomer van 1941.
491
00:37:02,680 --> 00:37:06,200
De bezetters voeden
deze uitbarstingen van geweld.
492
00:37:06,200 --> 00:37:10,200
Zij die het wel overleven,
worden later gedood door de Duitsers.
493
00:37:13,200 --> 00:37:19,000
{\an8}Een dader die in Lemberg aanwezig was,
getuigt na de oorlog in de rechtbank.
494
00:37:19,520 --> 00:37:24,760
{\an8}Onze leider vertelde onze groep
van 12 mannen over onze toekomstige taken.
495
00:37:25,400 --> 00:37:31,000
We zouden de Joodse
bevolking moeten neerschieten.
496
00:37:32,240 --> 00:37:43,160
Het konvooi stopte
zo'n 70 tot 90 meter van de put.
497
00:37:44,800 --> 00:37:50,320
De Gruppenführer verdeelde
zijn mannen als volgt...
498
00:37:50,880 --> 00:37:56,920
De Gruppenführer verdeelde
zijn mannen als volgt...
499
00:37:57,800 --> 00:38:06,000
Zes mannen om te bewaken,
en zes om te schieten.
500
00:38:06,000 --> 00:38:11,520
Ik moest schieten.
501
00:38:12,240 --> 00:38:17,920
Het schieten ging als volgt.
502
00:38:18,440 --> 00:38:23,800
Ongeveer 45 tot 50 mensen
werden gescheiden en naar de put geleid.
503
00:38:24,680 --> 00:38:26,920
...en naar de put geleid.
504
00:38:26,920 --> 00:38:31,640
Ze moesten tegenover ons staan.
505
00:38:31,640 --> 00:38:33,520
En zo zijn ze neergeschoten.
506
00:38:47,720 --> 00:38:51,920
Ze zagen dit als hun baan,
de taak, als arbeit...
507
00:38:51,920 --> 00:38:54,760
...als iets wat ze moesten doen.
508
00:38:55,680 --> 00:39:00,640
Dus in die zin werd het routinematig.
509
00:39:00,640 --> 00:39:04,360
Maar ik denk dat ze zich altijd
bewust waren van de moeilijkheid.
510
00:39:04,360 --> 00:39:07,200
Ze wisten dat ze
aan het korte eind hadden getrokken.
511
00:39:07,200 --> 00:39:10,480
Ze moesten iets doen
wat extreem moeilijk was...
512
00:39:10,480 --> 00:39:14,120
...en het was hun pech
dat ze aan dit bataljon waren toegewezen...
513
00:39:14,120 --> 00:39:15,840
...en dit moesten doen.
514
00:39:24,320 --> 00:39:29,520
Elk van de daders
ontwikkelde zijn eigen manier...
515
00:39:29,520 --> 00:39:34,160
...om te rechtvaardigen wat ze deden.
516
00:39:34,160 --> 00:39:36,800
'Iemand moet het vuile werk doen.'
517
00:39:36,800 --> 00:39:42,520
Of misschien: 'We hebben
een historische plicht te vervullen.'
518
00:39:42,520 --> 00:39:48,280
Een andere factor kan zijn:
'Ik ben hier beter in dan anderen.'
519
00:39:48,280 --> 00:39:51,000
Ze hadden allemaal een rechtvaardiging...
520
00:39:51,000 --> 00:39:56,480
...waardoor ze betekenis konden vinden
in de moorden.
521
00:39:56,480 --> 00:40:01,400
Het toont aan dat massamoord...
522
00:40:01,400 --> 00:40:07,760
...wordt gepleegd door weldenkende mensen
die geen bevelen uitvoeren als machine...
523
00:40:07,760 --> 00:40:13,560
...maar die nadenken
en begrijpen wat ze doen.
524
00:40:16,000 --> 00:40:21,160
{\an8}LOEBNY, OEKRAÏNE - 16 OKTOBER 1941
525
00:40:21,160 --> 00:40:26,880
{\an8}JODEN VOOR HUN EXECUTIE
526
00:40:34,480 --> 00:40:39,160
Ik heb geprobeerd, en dat was mogelijk,
om alleen kinderen neer te schieten.
527
00:40:40,400 --> 00:40:44,240
De man naast me schoot
de moeder neer en ik haar kind.
528
00:40:44,240 --> 00:40:46,560
Ik zei tegen mezelf
dat het kind tenslotte...
529
00:40:46,560 --> 00:40:49,480
...niet zonder zijn moeder zou kunnen leven.
530
00:40:52,760 --> 00:40:57,760
Hij vertaalt zijn vreselijke daad...
531
00:40:57,760 --> 00:41:03,160
...in iets moreel goeds
in de zin van 'verlossing'.
532
00:41:03,160 --> 00:41:07,800
Dat is de sleutel om te begrijpen
waarom de mannen dit deden.
533
00:41:07,800 --> 00:41:09,560
Het is geen blinde gehoorzaamheid.
534
00:41:09,560 --> 00:41:15,120
Ze interpreteren de bevelen op een manier
die voor hen acceptabel is...
535
00:41:15,120 --> 00:41:19,200
...waarin ze zichzelf
als moreel rechtvaardig kunnen zien.
536
00:41:22,480 --> 00:41:24,880
Waarom werden kinderen ook doodgeschoten?
537
00:41:24,880 --> 00:41:27,240
Ohlendorf moet het uitleggen.
538
00:41:29,080 --> 00:41:30,640
Deze vraag is cruciaal...
539
00:41:30,640 --> 00:41:34,120
...voor de zaak tegen de leiders
van de Einsatzgruppen.
540
00:41:36,120 --> 00:41:37,520
Ik heb die vraag gesteld.
541
00:41:37,520 --> 00:41:39,920
{\an8}Hij zei: 'Omdat, als ze
opgroeiden en wisten...
542
00:41:39,920 --> 00:41:42,480
{\an8}...wat we hun ouders hadden aangedaan...
543
00:41:42,480 --> 00:41:44,800
{\an8}...ze vijanden van Duitsland zouden zijn.
544
00:41:44,800 --> 00:41:49,200
{\an8}En ik wilde zorgen voor een lange-
termijnsbescherming van mijn vaderland.
545
00:41:49,200 --> 00:41:52,400
Daarom moeten
de kinderen ook gedood worden.'
546
00:41:52,400 --> 00:41:56,320
Otto Ohlendorf,
zelf vader van vijf kinderen...
547
00:41:56,320 --> 00:41:59,480
...toont geen greintje berouw.
548
00:42:00,360 --> 00:42:03,680
En majoor Wilhelm Trapp?
549
00:42:04,400 --> 00:42:06,960
Begrijpt hij zijn fouten?
550
00:42:06,960 --> 00:42:09,640
Hij weet dat het vreselijk is
wat hij doet.
551
00:42:09,640 --> 00:42:14,360
Hij zegt zelfs tegen zijn chauffeur:
'God verhoede dat Duitsland verliest...
552
00:42:14,360 --> 00:42:17,040
...want als wat wij hier in Polen doen...
553
00:42:17,040 --> 00:42:20,320
...ooit wordt berecht,
moge god genade hebben met de Duitsers.'
554
00:42:28,080 --> 00:42:31,960
Pas achteraf besefte ik me
dat het niet juist was.
555
00:42:34,200 --> 00:42:35,800
Je begint in de war te raken...
556
00:42:35,800 --> 00:42:39,080
...de heldere ideeën die je had,
waren verdwenen.
557
00:42:39,680 --> 00:42:41,280
Stop met ruziemaken.
558
00:42:41,280 --> 00:42:44,920
De mannen zijn ongevoelig geworden
voor het constante moorden.
559
00:42:44,920 --> 00:42:47,800
Hou op.
- Hij is begonnen.
560
00:42:47,800 --> 00:42:49,120
Verdomme.
561
00:42:49,120 --> 00:42:51,400
Wat wil je?
- Ik wil naar huis.
562
00:42:51,400 --> 00:42:55,000
In zekere zin is
een van de meest gruwelijke conclusies...
563
00:42:55,000 --> 00:42:58,160
{\an8}...die hieruit is gekomen,
is dat na een tijd...
564
00:42:58,160 --> 00:43:00,640
{\an8}...het bataljon uiteen viel in drie groepen.
565
00:43:01,200 --> 00:43:05,400
{\an8}De ene groep leerde te genieten
van het doden van andere mensen.
566
00:43:06,640 --> 00:43:10,440
Ze kwamen terug van die moordoperaties...
567
00:43:10,440 --> 00:43:13,560
...gingen lunchen en maakten grappen
over wat ze hadden gedaan.
568
00:43:14,120 --> 00:43:20,360
{\an8}Iemand die veel plezier beleefde
aan moorden is Hartwig Gnade.
569
00:43:20,360 --> 00:43:23,960
{\an8}Hij wordt een wrede en sadistische
moordenaar die plezier heeft...
570
00:43:23,960 --> 00:43:27,320
...in het martelen van slachtoffers
voor de schietpartij.
571
00:43:27,320 --> 00:43:30,880
Joden worden gedwongen om naakt
over het pad naar de kuil te kruipen...
572
00:43:30,880 --> 00:43:34,800
...terwijl Gnade zijn mannen beveelt
de slachtoffers met knuppels te slaan.
573
00:43:35,680 --> 00:43:38,120
Je hebt dus iemand die
die letterlijk veranderd is...
574
00:43:38,120 --> 00:43:40,640
...door wat ze deden en door wat ze zagen...
575
00:43:40,640 --> 00:43:44,000
...en ontaard is in een vreselijk persoon...
576
00:43:44,000 --> 00:43:46,480
...in een vrij korte periode.
577
00:43:47,840 --> 00:43:51,120
En er was een middengroep.
Die mannen waren vrij passief.
578
00:43:51,120 --> 00:43:53,520
Als hen werd gevraagd om deel te nemen...
579
00:43:53,520 --> 00:43:55,280
...deden ze wat van hen gevraagd werd...
580
00:43:55,280 --> 00:43:57,240
...maar ze namen nooit het initiatief...
581
00:43:57,240 --> 00:44:00,000
...om eruit te stappen of om meer te doen.
582
00:44:00,000 --> 00:44:02,800
{\an8}De derde groep zijn de bezwaarmakers.
583
00:44:02,800 --> 00:44:05,320
{\an8}Zoals luitenant Heinz Bumann...
584
00:44:05,320 --> 00:44:07,840
{\an8}...die zich liet terugplaatsen naar Hamburg...
585
00:44:07,840 --> 00:44:09,840
{\an8}...na slechts een paar weken.
586
00:44:09,840 --> 00:44:11,760
{\an8}Maar dat maakte hem nog geen held.
587
00:44:11,760 --> 00:44:16,000
{\an8}Ze hebben altijd manieren gevonden
om het zo te doen...
588
00:44:16,000 --> 00:44:18,560
{\an8}...dat de machine draaiende werd gehouden.
589
00:44:18,560 --> 00:44:25,200
{\an8}Iemand zou zeggen dat hij onwel was
of dat hij zich te zwak voelde.
590
00:44:25,200 --> 00:44:28,040
Maar het was geen verzet...
591
00:44:28,040 --> 00:44:31,200
...het was alleen een poging
om het individu eruit te halen...
592
00:44:31,200 --> 00:44:36,480
...zonder de legitimiteit van
het politiebataljon in twijfel te trekken.
593
00:44:56,560 --> 00:44:59,080
De leden van het reservepolitiebataljon...
594
00:44:59,080 --> 00:45:02,960
...zijn betrokken bij
het neerschieten van 38.000 joden.
595
00:45:02,960 --> 00:45:07,960
En ze stuurden er nog eens
45.000 naar concentratiekampen
596
00:45:08,920 --> 00:45:12,080
De angstaanjagende en centrale kwestie...
597
00:45:12,080 --> 00:45:14,560
...in het geval van politiebataljon 101...
598
00:45:14,560 --> 00:45:18,640
...is dat je niet uit overtuiging
hoeft te handelen...
599
00:45:18,640 --> 00:45:20,840
...of gemotiveerd moet worden
door ideologie...
600
00:45:20,840 --> 00:45:22,920
...om een massamoord te plegen.
601
00:45:25,200 --> 00:45:29,960
Er zijn meer dan 130 politiebataljons
tijdens de Tweede Wereldoorlog.
602
00:45:30,760 --> 00:45:36,400
Van al deze eenheden heeft het Hamburgse
bataljon het vierde hoogste moordcijfer.
603
00:45:53,160 --> 00:45:57,040
Reservepolitiebataljon 101
is in zekere zin atypisch.
604
00:45:57,040 --> 00:45:59,760
En dat maakt het
in zekere zin nog beangstigender.
605
00:45:59,760 --> 00:46:03,000
We zien dat een bataljon
zonder enige voorbereiding...
606
00:46:03,000 --> 00:46:06,920
...zonder selectie, zonder indoctrinatie,
zonder nazificatie...
607
00:46:06,920 --> 00:46:11,640
...toch een van de meest productieve
moordende eenheden kan worden...
608
00:46:11,640 --> 00:46:13,560
...van de Duitse ordepolitie.
609
00:46:15,680 --> 00:46:20,600
Neurenberg, 10 april 1948.
De dag van het vonnis.
610
00:46:30,040 --> 00:46:31,840
Dood door ophanging.
611
00:46:32,400 --> 00:46:37,160
Dan halen ze hun handen eraf, knikken ze
naar de rechter en stappen naar achter.
612
00:46:37,160 --> 00:46:38,800
En boem, naar de lift.
613
00:46:38,800 --> 00:46:40,880
Naar beneden, de hel in.
614
00:46:48,320 --> 00:46:53,320
Ik ging naar het dodenhuis
onder de rechtbank...
615
00:46:53,920 --> 00:46:54,920
...om met hem te praten.
616
00:46:54,920 --> 00:46:59,840
Ik had nog nooit met
een gedaagde gepraat buiten de rechtszaal.
617
00:47:07,480 --> 00:47:10,360
Hoewel ik hoopte
dat hij tegen me zou zeggen...
618
00:47:10,360 --> 00:47:13,800
Toen ik hem ging opzoeken
en ik wist dat hij zou worden opgehangen...
619
00:47:14,920 --> 00:47:16,800
...'Kan ik iets voor je doen?'
620
00:47:16,800 --> 00:47:21,280
Ik dacht dat hij zou zeggen:
'Zeg tegen m'n kinderen dat het me spijt.'
621
00:47:21,280 --> 00:47:23,960
{\an8}Geen woord van berouw of spijt.
622
00:47:24,520 --> 00:47:29,280
{\an8}Hij zei dat hij zijn eigen zus
zou neerschieten als het moest.
623
00:47:29,280 --> 00:47:33,400
'Vaarwel, meneer Ohlendorf,' zei ik,
en ik sloeg de deur dicht.
624
00:47:44,160 --> 00:47:46,360
Ik deed een uitzending voor CNN
en ze zeiden...
625
00:47:46,360 --> 00:47:50,240
...'Hoe voelde het om
met die monsters te praten?'
626
00:47:50,240 --> 00:47:53,600
En ik zei: 'Het waren geen monsters.'
Zij zeiden: 'Wat bedoel je?
627
00:47:53,600 --> 00:47:57,000
Ze hebben duizenden kinderen vermoord.
Noem je dat geen monster?'
628
00:47:57,000 --> 00:48:02,320
Ik zei: 'Is de man die de bom liet vallen,
de atoombom op Hiroshima...
629
00:48:02,320 --> 00:48:03,920
...was hij ook een monster?'
630
00:48:03,920 --> 00:48:05,640
Dat was president Truman.
631
00:48:05,640 --> 00:48:08,200
Daar heb ik nooit
een antwoord op gekregen.
632
00:48:08,200 --> 00:48:14,920
Dus ik twijfel er niet aan dat Ohlendorf
een Duitse patriottische man was...
633
00:48:14,920 --> 00:48:19,280
...en dat hij deed wat hij dacht
dat in het belang van zijn land was.
634
00:48:19,280 --> 00:48:22,800
Maar dat is geen beredenering
die een normaal mens...
635
00:48:22,800 --> 00:48:25,120
...zou moeten kunnen maken
en ermee weg komen.
636
00:48:32,040 --> 00:48:34,960
Na de oorlog
willen de Duitsers het vergeten.
637
00:48:38,400 --> 00:48:40,040
En de politie ook.
638
00:48:40,880 --> 00:48:45,840
Er waren 60.000 politieagenten betrokken
bij massa-executies in de oorlog.
639
00:48:47,160 --> 00:48:51,160
Veel van hen blijven
na 1945 bij de politie.
640
00:48:54,160 --> 00:48:58,280
Pas aan het eind
van de jaren '50 werd duidelijk...
641
00:48:58,280 --> 00:49:03,200
...in welke mate gewone Duitsers
betrokken waren bij de Holocaust.
642
00:49:04,080 --> 00:49:08,960
De rechterlijke macht
onderzoekt meer dan 172.000 mannen...
643
00:49:08,960 --> 00:49:13,920
...waaronder leden van de SS,
de Gestapo en de politie.
644
00:49:13,920 --> 00:49:17,360
Minder dan 500 van hen zijn veroordeeld...
645
00:49:17,360 --> 00:49:20,440
...voor hun betrokkenheid bij de genocide.
646
00:49:20,440 --> 00:49:23,240
De vervolging was een ramp.
647
00:49:23,240 --> 00:49:26,880
{\an8}Er waren veel materialen
en documenten verzameld.
648
00:49:26,880 --> 00:49:29,560
{\an8}Er was echt goed bewijs...
649
00:49:29,560 --> 00:49:35,240
{\an8}...maar er was een gebrek aan gewilligheid
om de betrokkenen te straffen.
650
00:49:36,160 --> 00:49:40,560
Het bataljon van Hamburg
wordt ook onderzocht.
651
00:49:40,560 --> 00:49:44,360
In totaal worden 210 ex-leden ondervraagd.
652
00:49:44,360 --> 00:49:48,360
Veertien van hen
worden in 1967 aangeklaagd.
653
00:49:48,960 --> 00:49:55,000
Het proces onthult details
van de processen en gedragspatronen...
654
00:49:55,000 --> 00:49:56,720
...binnen het bataljon.
655
00:49:56,720 --> 00:49:59,840
Julius Wohlauf wordt ook vervolgd.
656
00:50:00,360 --> 00:50:03,000
{\an8}De man die zijn vrouw naar Polen bracht.
657
00:50:10,040 --> 00:50:13,800
Veel van deze mannen zien zichzelf
als het dubbele slachtoffer.
658
00:50:14,720 --> 00:50:18,880
Eerst moesten ze de smerigste plicht
van het Derde Rijk vervullen.
659
00:50:18,880 --> 00:50:25,120
En daarna zijn ze het slachtoffer
van een nieuwe moraal of een nieuwe wet...
660
00:50:25,120 --> 00:50:27,120
...die na de oorlog is geïmplementeerd...
661
00:50:27,120 --> 00:50:29,760
...die ze als volkomen oneerlijk beschouwen...
662
00:50:29,760 --> 00:50:33,400
...omdat het niet 'illegaal' was
toen ze het deden.
663
00:50:33,400 --> 00:50:36,160
Het was wat de regering hen opdroeg.
664
00:50:36,160 --> 00:50:40,280
Ze worden verteerd door zelfmedelijden,
niet door schuldgevoel.
665
00:50:40,280 --> 00:50:41,680
'Arme ik.'
666
00:50:41,680 --> 00:50:45,000
Niet het slachtoffer. 'Arme ik.
Kijk wat er van me werd gevraagd.'
667
00:50:45,880 --> 00:50:49,480
Slechts twee beklaagden
moeten een gevangenisstraf uitzitten.
668
00:50:50,120 --> 00:50:53,640
Een van de verdachten is Julius Wohlauf.
669
00:50:54,240 --> 00:50:58,920
Er zijn 83.000 mensen vermoord
en niemand voelt zich verantwoordelijk.
670
00:50:59,560 --> 00:51:01,880
Zij waren de stromannen op de grond.
671
00:51:03,440 --> 00:51:06,320
Maar elke agent had vrije keuze...
672
00:51:06,320 --> 00:51:08,760
...en niet veel.
673
00:51:09,520 --> 00:51:13,960
Zij die niet uit overtuiging doodden,
conformeerden zich.
674
00:51:13,960 --> 00:51:15,920
Het laat helaas zien...
675
00:51:15,920 --> 00:51:20,480
...dat allerlei mensen, onder bepaalde
omstandigheden, moordenaars kunnen worden.
676
00:51:20,480 --> 00:51:25,880
{\an8}Dat regimes die genocide
of massamoord willen plegen...
677
00:51:25,880 --> 00:51:31,120
{\an8}...nooit zullen falen bij gebrek aan
mensen die de trekker over willen halen.
678
00:51:31,120 --> 00:51:36,560
{\an8}Er zijn meerdere volkerenmoorden
geweest sinds de Holocaust.
679
00:51:37,160 --> 00:51:41,120
{\an8}Er zijn bloedbaden
en massamoorden geweest.
680
00:51:41,120 --> 00:51:44,120
Er zijn andere contexten...
681
00:51:44,120 --> 00:51:47,960
...waar we die mechanismen vinden...
682
00:51:47,960 --> 00:51:54,640
...die mensen ertoe brengen om anderen
te doden zonder persoonlijke...
683
00:51:54,640 --> 00:51:57,680
...of psychologische motieven.
684
00:51:57,680 --> 00:52:04,600
Mensen maken zichzelf wijs dat ze deel van
de machine zijn, niet verantwoordelijk...
685
00:52:05,480 --> 00:52:08,920
...en met die houding
is bijna alles mogelijk.
686
00:52:13,440 --> 00:52:18,080
De Holocaust was een unieke misdaad
in zijn planning en uitvoering.
687
00:52:18,680 --> 00:52:20,360
Maar tot op de dag van vandaag...
688
00:52:20,360 --> 00:52:24,600
{\an8}...worden er nog steeds mensen vermoord
omdat ze bij een andere groep horen.
689
00:52:24,600 --> 00:52:31,680
{\an8}SREBRENICA, BOSNIË 1995
MEER DAN 8000 MENSEN VERMOORD
690
00:52:40,000 --> 00:52:47,000
{\an8}RWANDA 1994
MEER DAN 800.000 BURGERS VERMOORD
691
00:52:59,080 --> 00:53:05,000
{\an8}M LAI, VIETNAM , 1968
692
00:53:05,000 --> 00:53:12,080
{\an8}173 VAN HEN KINDEREN (56 BABY'S)
693
00:53:22,640 --> 00:53:26,200
We denken graag
dat we ons eigen lot in de hand hebben.
694
00:53:26,200 --> 00:53:29,000
Maar ik denk dat we eigenlijk...
695
00:53:29,000 --> 00:53:34,640
...gevormd worden door dingen
waar we weinig controle over hebben.
696
00:53:35,200 --> 00:53:39,280
De manier waarop we meer controle krijgen
is door ons er meer bewust van te zijn.
697
00:53:39,280 --> 00:53:42,800
Een van de redenen voor het schrijven
van een boek als Ordinary Men...
698
00:53:42,800 --> 00:53:48,720
...is zodat mensen zich bewuster worden
van onze kwetsbaarheid, onze maakbaarheid...
699
00:53:48,720 --> 00:53:52,720
...zodat we in zulke omstandigheden...
700
00:53:52,720 --> 00:53:56,320
...niet verrast worden,
dat we het vermogen hebben...
701
00:53:56,320 --> 00:54:00,200
...om een bewustere keuze te maken
dan we anders zouden doen.
702
00:54:10,840 --> 00:54:12,520
Is de gewone man een monster?
703
00:54:13,040 --> 00:54:17,680
Ik denk dat alle mensen
ertoe in staat zijn om dingen te doen...
704
00:54:17,680 --> 00:54:21,560
...die ze zich niet kunnen voorstellen.
705
00:54:21,560 --> 00:54:25,880
Ik denk dat we daders
als 'de ander' willen zien...
706
00:54:25,880 --> 00:54:27,720
...mensen zoals Ohlendorf...
707
00:54:27,720 --> 00:54:32,960
...omdat we niet in de spiegel willen kijken
en onszelf weerspiegeld willen zien.
708
00:54:41,360 --> 00:54:44,720
Ze droegen pakken, waren goed opgeleid,
studeerden aan de universiteit...
709
00:54:44,720 --> 00:54:47,200
...en spraken meerdere talen.
710
00:54:47,200 --> 00:54:52,400
En ik denk dat we willen geloven dat wij
nooit zouden doen wat die mannen deden.
711
00:54:52,400 --> 00:54:54,840
Je hoeft niet ideologisch te zijn.
712
00:54:54,840 --> 00:54:58,120
Je hoeft niet haatdragend te zijn.
713
00:54:58,120 --> 00:55:01,320
Je hoeft niets te zijn
en je kunt nog steeds moorden.
714
00:55:01,960 --> 00:55:05,960
De vraag is:
'Zijn normale of gewone mensen monsters?'
715
00:55:05,960 --> 00:55:08,320
We hebben allemaal
de potentie om dat te doen.
716
00:55:10,160 --> 00:55:14,040
{\an8}De ervaring in Neurenberg
heeft hem voor altijd gevormd.
717
00:55:15,120 --> 00:55:19,520
Zijn hele leven heeft
Benjamin Ferencz gewerkt om te zorgen...
718
00:55:19,520 --> 00:55:23,400
...dat misdaden tegen de mensheid
niet zouden worden herhaald.
719
00:55:24,040 --> 00:55:25,600
Het was ook op zijn initiatief...
720
00:55:25,600 --> 00:55:29,480
...dat het Internationale Strafhof
werd opgericht in Den Haag...
721
00:55:29,480 --> 00:55:33,200
...waar oorlogsmisdaden
nog steeds worden vervolgd.
722
00:55:36,800 --> 00:55:39,920
We zijn allemaal bewoners
van één kleine planeet.
723
00:55:40,760 --> 00:55:43,000
{\an8}Het idee is dat we erkennen...
724
00:55:43,000 --> 00:55:47,320
{\an8}...niet dat we andere religies hebben,
andere landen, andere kleuren...
725
00:55:47,320 --> 00:55:51,280
{\an8}...maar dat we allemaal mensen zijn
op één kleine planeet.
726
00:55:51,280 --> 00:55:55,480
Als we hetzelfde pad volgen,
zullen we succesvol zijn.
727
00:55:55,480 --> 00:55:58,120
Zo niet, dan houden we op te bestaan.
728
00:55:59,120 --> 00:56:02,000
Ik heb mijn best gedaan.
Ik ben honderd jaar oud.
729
00:56:02,000 --> 00:56:04,560
Ik weet niet hoe lang ik nog kan doorgaan.
730
00:56:04,560 --> 00:56:06,800
Maar zolang ik het kan, doe ik het.
731
00:56:06,800 --> 00:56:10,040
Nu laat ik het aan de jongeren over
om de fakkel over te nemen.
732
00:56:12,360 --> 00:56:15,120
Kom op, attentie. Voor thuis.
733
00:56:15,120 --> 00:56:17,320
Ja, een beetje knuffelen.
734
00:58:04,560 --> 00:58:07,560
Vertaald door: Emilie de Block