1 00:00:01,084 --> 00:00:02,669 WAT VOORAFGING IN A SMALL LIGHT 2 00:00:02,794 --> 00:00:04,796 We duiken onder. Als we daar zitten... 3 00:00:04,879 --> 00:00:06,715 ...moet je helpen met voedsel en medicijnen. 4 00:00:06,798 --> 00:00:09,259 Dit is een schuilplaats. Je moet stil zijn. 5 00:00:09,718 --> 00:00:12,387 Je mag niet rondlopen, praten of geluid maken. 6 00:00:12,512 --> 00:00:14,514 Hoe gaat het met Mr Frank? -Goed. 7 00:00:14,597 --> 00:00:17,267 Ik hoor dat ze de Joden hard aanpakken. Dat moet eng zijn. 8 00:00:17,434 --> 00:00:20,270 Heb je er nog een paar? Met wat meer vlees misschien. 9 00:00:20,353 --> 00:00:22,981 Hier. Wat extra kaas voor je arme moeder. 10 00:00:23,148 --> 00:00:24,983 Hoe blijven we aan meer voedsel komen? 11 00:00:25,108 --> 00:00:27,485 Ken je deze kinderen? -Wie bracht de kinderen hierheen? 12 00:00:27,569 --> 00:00:29,738 Een SS'er. Hij zette ze af bij Miep en Jan... 13 00:00:29,821 --> 00:00:31,614 ...en zei dat ze daar niet konden blijven. 14 00:00:31,781 --> 00:00:34,743 Doe dit voor me en ik help je met je kinderen. 15 00:00:34,868 --> 00:00:37,996 Het is appartement 214. Het ligt in een ladekast. 16 00:00:38,079 --> 00:00:41,041 Een pakket belangrijke papieren. -Een pakket papieren. 17 00:00:41,583 --> 00:00:44,294 Waarom zei je het niet? Wat als ik het daar had achtergelaten? 18 00:00:44,502 --> 00:00:46,880 Ze nemen mijn kleinkinderen? 19 00:00:46,963 --> 00:00:49,674 Ze moeten vanavond gaan. Miep en ik brengen ze. 20 00:00:54,012 --> 00:00:57,015 DIT VERHAAL IS GEÏNSPIREERD OP WARE GEBEURTENISSEN. BEPAALDE VOORVALLEN, 21 00:00:57,098 --> 00:00:59,726 LOCATIES EN PERSONEN WERDEN DOELBEWUST GECREËERD OF AANGEPAST. 22 00:01:28,546 --> 00:01:32,300 Sinterklaascadeaus? -Ja. Voor mijn neefjes en nichtjes. 23 00:01:32,550 --> 00:01:34,219 Mijn favoriete tijd van het jaar. 24 00:01:35,595 --> 00:01:38,932 Van jou niet? -Het is lastig dit jaar, toch? 25 00:01:39,474 --> 00:01:42,060 Toen ik jong was, hield ik er enorm van. 26 00:01:42,268 --> 00:01:44,646 Ik zette de avond ervoor mijn schoen klaar... 27 00:01:44,771 --> 00:01:45,980 ...en stond vroeg op... 28 00:01:46,064 --> 00:01:48,566 ...en liep naar buiten om te zien wat Sinterklaas gebracht had. 29 00:01:48,691 --> 00:01:51,653 Om eerlijk te zijn, ik doe het nog. -Brengt hij jou iets? 30 00:01:51,736 --> 00:01:54,989 Ja. Liefdesbrieven. Ze komen van mijn echtgenoot. 31 00:01:55,740 --> 00:01:59,119 Zie je, zelfs tijdens een moeilijk jaar vinden we een manier om te vieren. 32 00:01:59,577 --> 00:02:00,662 Ja. 33 00:02:02,580 --> 00:02:06,417 Ik heb te weinig geld, maar ik heb nog wat geld op het werk. 34 00:02:06,584 --> 00:02:09,254 Wil je deze even voor me wegleggen? 35 00:02:09,504 --> 00:02:12,841 Ik ben zo terug. Ik ga even langs kantoor. -Natuurlijk. 36 00:02:41,578 --> 00:02:42,829 O nee. 37 00:02:46,207 --> 00:02:51,212 Nee. O mijn god. 38 00:03:07,395 --> 00:03:08,563 Als jullie er maar zijn. 39 00:03:10,315 --> 00:03:12,025 Hallo? Mr Frank? 40 00:03:18,531 --> 00:03:19,532 Wat... 41 00:03:22,452 --> 00:03:24,370 Ik hoop dat alles goed is. Waar? 42 00:03:29,459 --> 00:03:32,045 O nee. 43 00:03:33,171 --> 00:03:34,214 Mr Frank? 44 00:03:36,925 --> 00:03:40,053 Jezusmina, waar zijn ze? Hallo? 45 00:03:47,060 --> 00:03:48,144 Miep. 46 00:03:52,315 --> 00:03:54,567 Lieve hemel. -Wat kerels braken gisteravond in. 47 00:03:54,859 --> 00:03:56,736 Ik hoorde alles via de kantoorkeuken. 48 00:03:57,153 --> 00:03:59,113 Het luchtrooster komt uit in mijn kamer. 49 00:04:02,242 --> 00:04:04,369 Ze probeerden binnen te komen en knoeiden met de klink. 50 00:04:04,577 --> 00:04:05,662 Gelukkig was die gesloten. 51 00:04:05,745 --> 00:04:08,414 Godzijdank kwam jij binnen. En het is zondag. 52 00:04:08,665 --> 00:04:10,667 De kantoren werden overhoopgehaald. 53 00:04:10,750 --> 00:04:14,921 Ik denk dat het geld weg is. -Is al het geld weg? Nee. 54 00:04:15,004 --> 00:04:17,799 O, nee. Niet dat geld. -Ja. 55 00:04:18,132 --> 00:04:20,051 Wacht, welk geld? -Niets. Het is oké. 56 00:04:20,134 --> 00:04:21,636 Voor onze Chanoeka-geschenken. 57 00:04:21,719 --> 00:04:23,096 Chanoeka? -Margot. 58 00:04:23,179 --> 00:04:25,223 Ik heb oren. Ik hoor dingen. -Wat betekent Chanoeka? 59 00:04:29,310 --> 00:04:32,105 Chanoeka? Maak je je zorgen om Chanoeka? 60 00:04:33,022 --> 00:04:37,026 Ik dacht dat het hier veilig was. Een fort, zeiden jullie. 61 00:04:37,110 --> 00:04:39,070 Mr Pfeffer, iedereen heeft er genoeg van. 62 00:04:39,153 --> 00:04:42,031 Het is dokter Pfeffer, Mrs Frank. -Ja. 63 00:04:42,448 --> 00:04:46,119 Ik ben alles kwijt, maar ik sta erop dat u me dat tenminste nog laat. 64 00:04:46,369 --> 00:04:47,453 Ja. 65 00:04:47,578 --> 00:04:50,290 De enige reden waarom we niet ontdekt werden... 66 00:04:50,456 --> 00:04:54,502 ...was dat de dieven de gesloten deur niet open kregen. 67 00:04:54,836 --> 00:04:57,005 Overigens, waarom zijn we allemaal zo zeker... 68 00:04:57,088 --> 00:05:00,216 ...dat het dieven waren? Ze konden ook Joden zoeken. 69 00:05:00,341 --> 00:05:02,635 Dokter, alstublieft. -Een fort. 70 00:05:03,803 --> 00:05:04,804 Ik geloofde je. 71 00:05:04,887 --> 00:05:08,182 Ja, en we verwelkomden u. Alsjeblieft, bedank onze goedheid niet... 72 00:05:08,266 --> 00:05:13,646 ...door onze kinderen van streek te maken. -Uw kinderen. Ja. Nou... 73 00:05:14,480 --> 00:05:18,526 ...mijn kind woont in Engeland bij mijn broer... 74 00:05:18,651 --> 00:05:23,740 ...en is me vast al vergeten en mijn Lotte zal me ook wel vergeten. 75 00:05:23,948 --> 00:05:25,283 Ze is alles wat ik nog heb. 76 00:05:26,117 --> 00:05:30,455 Als ik hier niet veilig ben, kan ik even goed bij haar zijn. 77 00:05:30,955 --> 00:05:32,040 Waar ga je? -Dr Pfeffer. 78 00:05:32,123 --> 00:05:33,333 Mijn spullen pakken. -Nee. 79 00:05:33,416 --> 00:05:35,126 Nee, dit is niet... -Dat is niet mogelijk. 80 00:05:35,209 --> 00:05:37,587 Houd me maar tegen. -Het is niet veilig. Als u praat... 81 00:05:37,670 --> 00:05:38,713 Ik zal niet praten. 82 00:05:38,796 --> 00:05:41,591 Rustig maar. -Miep. 83 00:05:41,674 --> 00:05:42,675 Stilte. 84 00:05:43,468 --> 00:05:45,178 Ga even zitten. 85 00:05:47,930 --> 00:05:52,185 Niemand gaat weg. Maar u hebt een goed punt, dokter. 86 00:05:52,310 --> 00:05:55,646 Misschien is onze schuilplek niet zo geheim. 87 00:05:56,856 --> 00:05:59,776 Het is maar een deur. Iedereen kan die openen. We moeten dat oplossen. 88 00:06:01,903 --> 00:06:07,283 Misschien overkwam dit ongeluk ons om later erger te voorkomen. 89 00:06:07,575 --> 00:06:10,828 Alleen een Jood kan van een tragedie een zegen maken. 90 00:06:15,875 --> 00:06:19,712 Niet enkel het geld, ook de envelop met rantsoenboeken. Ze hebben alles mee. 91 00:06:19,796 --> 00:06:20,838 Het komt goed. 92 00:06:21,172 --> 00:06:23,091 Hoe? Ze zullen geen eten hebben. 93 00:06:23,758 --> 00:06:24,967 Het kon veel erger zijn. 94 00:06:25,718 --> 00:06:28,679 Kun je je voorstellen dat een goedmoedige buur de politie belde? 95 00:06:28,763 --> 00:06:30,139 Begin jij niet ook nog. 96 00:06:30,932 --> 00:06:32,975 Wat? -Kan ik niet gewoon boos zijn... 97 00:06:33,059 --> 00:06:34,560 ...voor ik het positieve zie? 98 00:06:35,478 --> 00:06:37,647 Ik kwam zo snel ik kon. Hoe gaat het met ze? 99 00:06:37,730 --> 00:06:39,399 Ze rusten. Ze waren de hele nacht wakker. 100 00:06:40,608 --> 00:06:41,734 Goeie God. 101 00:06:42,151 --> 00:06:44,237 We moeten iets doen aan de deur van het achterhuis. 102 00:06:44,320 --> 00:06:46,781 Ik weet het niet. Bedekken of... 103 00:06:47,365 --> 00:06:49,617 Ik weet niet wat we met Pfeffer aan moeten. 104 00:06:49,992 --> 00:06:52,453 Wat is er met Pfeffer? -Hij heeft het echt moeilijk. 105 00:06:52,703 --> 00:06:54,997 Ik wist niets van een kind. Waarom wist ik dat niet? 106 00:06:55,081 --> 00:06:57,291 Ik heb altijd medelijden met Anne als hij zo kortaf is. 107 00:06:57,417 --> 00:06:59,794 Dan denk ik: hij is een bullebak die kinderen niet begrijpt. 108 00:06:59,877 --> 00:07:03,297 Dat doet hij toch. Hij heeft een zoon. Hij is droevig en eenzaam... 109 00:07:03,381 --> 00:07:05,800 ...en ik zeg nooit iets lief tegen hem. 110 00:07:06,008 --> 00:07:09,178 Miep, het is jouw schuld niet. -Dat weet ik. 111 00:07:09,262 --> 00:07:12,181 Het is de schuld van de nazi's, maar tegen hen kan ik niet schreeuwen, hè? 112 00:07:15,810 --> 00:07:17,061 Lieve hemel. 113 00:07:18,271 --> 00:07:19,439 Voel je je beter? 114 00:07:20,690 --> 00:07:25,945 Ja. Het voelde eigenlijk wel goed. Het spijt me erg, Mr Kugler. 115 00:07:26,320 --> 00:07:27,363 Juist. 116 00:07:28,781 --> 00:07:31,451 Goed dan. Ik kan de voordeur herstellen. 117 00:07:32,368 --> 00:07:34,454 Kleiman komt zo. We blijven hier overnachten... 118 00:07:34,537 --> 00:07:35,830 ...ingeval de dieven terugkeren. 119 00:07:35,955 --> 00:07:39,041 We hoeven hier niet allemaal te zijn. Jullie kunnen gaan. 120 00:07:39,500 --> 00:07:41,043 Is het omdat ik tegen u schreeuwde? 121 00:07:41,294 --> 00:07:44,088 Ben ik alweer vergeten. -Weet u zeker dat we kunnen gaan? 122 00:07:44,630 --> 00:07:51,596 Absoluut. Ga. Geniet van je vrije dag. Ik bescherm onze vrienden wel. 123 00:07:58,186 --> 00:08:00,897 We hebben nu een dag. 124 00:08:02,815 --> 00:08:05,735 Geen idee wat we vroeger op zondag deden. Jij? 125 00:08:05,902 --> 00:08:08,196 Dat is omdat we helemaal niets deden. 126 00:08:08,362 --> 00:08:10,364 Laten we dat dan doen. 127 00:08:11,491 --> 00:08:16,162 Je zei dat je moest gaan winkelen. Ik heb met mijn broer afgesproken. 128 00:08:16,245 --> 00:08:17,747 Je zag hem vorige week nog. 129 00:08:18,247 --> 00:08:24,337 Weet ik. Hij heeft problemen op het werk. -Hij maakt kaas. Is dat zo ingewikkeld? 130 00:08:25,379 --> 00:08:27,673 Je zou ervan versteld staan. -Ik ga mee. 131 00:08:28,299 --> 00:08:31,427 Ik kan anderen goed helpen met hun problemen. 132 00:08:31,636 --> 00:08:33,638 Je haat mijn broer. -Ik haat hem niet. 133 00:08:33,763 --> 00:08:35,389 Je noemt hem de 'Keizer van Kaas'. 134 00:08:35,473 --> 00:08:38,434 Omdat hij alleen maar praat over kaas. De geschiedenis van kaas... 135 00:08:38,518 --> 00:08:40,394 ...de textuur, de perfecte temperatuur... 136 00:08:40,520 --> 00:08:42,855 ...om kaas te bewaren. Ik ben geen heilige, Jan. 137 00:08:42,939 --> 00:08:44,982 Ga naar huis. Het duurt niet lang. 138 00:08:45,316 --> 00:08:47,777 Ik wacht op je in bed. 139 00:08:48,819 --> 00:08:49,904 Ik kom heel snel. 140 00:08:52,657 --> 00:08:53,699 Tot straks. 141 00:09:30,278 --> 00:09:34,198 Weet je, vrienden, we kunnen stellen dat dit jaar... 142 00:09:34,282 --> 00:09:40,079 ...velen onder ons de vreugde niet ervaren die het adventsseizoen normaal brengt. 143 00:09:40,788 --> 00:09:45,501 En met de blokhoofden die verduisteringsregels opleggen... 144 00:09:46,544 --> 00:09:51,799 ...die ons dwingen het licht in onze huizen te doven... 145 00:09:53,843 --> 00:09:55,886 ...hoef je niet lang nadenken over een metafoor. 146 00:09:57,054 --> 00:10:00,391 Het zijn gevaarlijke tijden voor dragers van het licht. 147 00:10:07,690 --> 00:10:09,025 Mijn God, wat scheelt er? 148 00:10:09,150 --> 00:10:10,776 Jan zei dat hij naar zijn broer ging... 149 00:10:10,860 --> 00:10:13,571 ...maar hij ging de verkeerde kant uit. Ik volgde hem en... 150 00:10:13,863 --> 00:10:16,824 De klootzak. Bedriegt hij je? -Nee. Veel erger nog. 151 00:10:17,158 --> 00:10:18,409 Hij gaat naar de kerk. 152 00:10:19,994 --> 00:10:23,497 Het is niet grappig. -Kom op. Je man gaat naar de kerk... 153 00:10:23,581 --> 00:10:24,999 ...en je wereld vergaat. 154 00:10:25,082 --> 00:10:27,418 Het is hilarisch. -Hij is niet gelovig. 155 00:10:27,585 --> 00:10:28,836 Nu wel, lijkt me. 156 00:10:28,919 --> 00:10:31,756 Ik ben niet gelovig. Mijn familie is niet gelovig. 157 00:10:31,881 --> 00:10:35,468 Het zijn socialisten, dat is volgens mij wel een geloof. 158 00:10:35,551 --> 00:10:37,678 Het is een cult. -Een cult waarvan ik hou... 159 00:10:37,762 --> 00:10:39,430 ...en ik dacht Jan ook. 160 00:10:39,930 --> 00:10:42,600 Ik dacht dat ik je stem herkende. -Hé. 161 00:10:43,392 --> 00:10:45,478 Hoe gaat het, liefste? -Ze voelt zich ellendig... 162 00:10:45,561 --> 00:10:47,980 ...omdat haar man een affaire met Jezus heeft. 163 00:10:48,773 --> 00:10:50,983 Zwijg. Luister niet naar haar. Nee, het is oké. 164 00:10:51,442 --> 00:10:55,071 Mijn man gaat stiekem naar de kerk en het geeft me een vreemd gevoel. 165 00:10:55,154 --> 00:10:59,408 Je hebt een kerkganger. Dat kan een goede zaak zijn. 166 00:10:59,659 --> 00:11:02,036 Ik zou het niet weten, natuurlijk. Ik kies altijd bedriegers. 167 00:11:02,119 --> 00:11:06,874 Tess' vader, breek me de bek niet open. -Doen we niet. Kom op. 168 00:11:07,166 --> 00:11:09,627 Hij gaf me wel deze kleine engel. 169 00:11:10,378 --> 00:11:11,629 Ik weet hoe je bent. 170 00:11:12,088 --> 00:11:14,674 Goed. Ik geef jullie wat privacy. 171 00:11:15,633 --> 00:11:18,678 Kom vaker langs, Miep. -Ja. Leuk je te zien. 172 00:11:19,095 --> 00:11:20,179 Tot ziens. 173 00:11:21,013 --> 00:11:22,056 Hoe gaat het met haar? 174 00:11:24,350 --> 00:11:26,769 Hetzelfde. 175 00:11:28,270 --> 00:11:29,271 Ja. 176 00:11:35,695 --> 00:11:37,363 De radiotherapie werkt niet. 177 00:11:40,616 --> 00:11:46,539 Daniel hoorde van een Duitse arts die chemicaliën gebruikt... 178 00:11:46,622 --> 00:11:51,252 ...dus geen idee. We bekijken dat eens. -Sorry dat ik er niet veel was. 179 00:11:53,295 --> 00:11:56,048 Ik verwijt je niks. Mijn moeder is stervende. 180 00:11:58,092 --> 00:11:59,510 Het is deprimerend. 181 00:12:00,511 --> 00:12:02,638 Sommige dagen wil ik hier zelfs niet zijn. 182 00:12:03,973 --> 00:12:05,391 Ben ik geen vreselijk mens? 183 00:12:06,392 --> 00:12:07,393 Nee. 184 00:12:07,977 --> 00:12:09,103 Ik vind van wel. 185 00:12:13,232 --> 00:12:15,067 Misschien moet ik met Jan naar de kerk. 186 00:12:16,986 --> 00:12:18,571 Waarom vertelde hij het me niet? 187 00:12:20,364 --> 00:12:21,407 Hij loog. 188 00:12:22,074 --> 00:12:23,409 Omdat je oordeelt. 189 00:12:24,660 --> 00:12:26,746 Doe ik niet. -Toch wel. 190 00:12:26,871 --> 00:12:28,914 Ik voel me soms veroordeeld. -Door mij? 191 00:12:28,998 --> 00:12:31,876 Ja, je hebt een baan. 192 00:12:32,001 --> 00:12:33,794 Je hebt geld. -Niet veel. 193 00:12:34,086 --> 00:12:36,922 Ja, maar je bent onafhankelijk. Ik heb momenteel geen werk. 194 00:12:37,006 --> 00:12:38,299 Ik veroordeel je niet. 195 00:12:41,343 --> 00:12:43,095 Goed, misschien veroordeel ik mezelf. 196 00:12:43,220 --> 00:12:45,598 Je hebt veel. -Ik heb een vriend. 197 00:12:45,848 --> 00:12:49,351 Je gaat mode studeren in Parijs. 198 00:12:50,144 --> 00:12:52,146 Denk je dat echt? -Ja, hoor. 199 00:12:52,438 --> 00:12:55,858 Zodra de oorlog voorbij is. -God. De oorlog. 200 00:12:56,817 --> 00:12:58,152 Ik haat de oorlog. 201 00:13:02,740 --> 00:13:04,909 Ik had echt een goed idee. -Wat? 202 00:13:05,743 --> 00:13:10,790 We hebben een pauze nodig van de oorlog en kanker en liegende echtgenoten. 203 00:13:11,040 --> 00:13:13,083 Wat denk je van een schaatsfeestje? 204 00:13:14,877 --> 00:13:16,212 Schaatsen? -Ja, net zoals toen... 205 00:13:16,295 --> 00:13:18,339 ...op school. Weet je nog? Het was fantastisch. 206 00:13:18,422 --> 00:13:20,090 De kanalen zijn niet bevroren. 207 00:13:20,800 --> 00:13:22,843 We doen het in het huis van Daniels ouders... 208 00:13:23,010 --> 00:13:25,596 ...en ik laat de tuinmannen de binnenplaats natspuiten... 209 00:13:25,679 --> 00:13:26,972 ...dan is dat de schaatsbaan. 210 00:13:27,473 --> 00:13:29,892 'Ik laat de tuinmannen de binnenplaats natspuiten. 211 00:13:29,975 --> 00:13:32,520 Dan is dat...' -Kom op, Miss Oordeel. 212 00:13:32,603 --> 00:13:35,356 Hier is ze. Ik zei het toch. -Sorry, hoor. 213 00:13:38,734 --> 00:13:40,402 Onze groep is dankbaar voor jullie hulp. 214 00:13:40,528 --> 00:13:43,614 Om eerlijk te zijn weet ik niet of ik help. 215 00:13:44,365 --> 00:13:46,325 Ze is zo afgeleid de laatste tijd. 216 00:13:48,869 --> 00:13:51,831 Ze huilt en zegt dat ze dood wil. 217 00:13:53,290 --> 00:13:56,085 Als mensen haar helpen, de verkeerde mensen... 218 00:13:57,545 --> 00:14:00,172 ...worden we allemaal beticht van het verbergen van Joden. 219 00:14:01,423 --> 00:14:03,467 Mijn hele congregatie zou gevaar lopen. 220 00:14:05,177 --> 00:14:08,264 Daarom ben ik hier. Hopelijk zal dit haar kalmeren. 221 00:14:09,056 --> 00:14:10,266 Ik maak mezelf wijs... 222 00:14:11,851 --> 00:14:14,895 Ik probeer haar in leven te houden, maar ten koste van wat? 223 00:14:23,737 --> 00:14:24,738 Het is oké. 224 00:14:25,906 --> 00:14:26,907 Hij is een vriend. 225 00:14:33,622 --> 00:14:34,665 Hallo. 226 00:14:36,667 --> 00:14:37,710 Ik heet Jan. 227 00:14:38,711 --> 00:14:42,798 Ik heb een foto. Je zoon. 228 00:14:44,008 --> 00:14:46,886 Ik kwam er laat aan en het werd donker, maar ik heb m'n best gedaan. 229 00:14:48,721 --> 00:14:49,722 Daar is hij. 230 00:14:51,181 --> 00:14:54,059 Dat gezicht. Die glimlach. Dat is onze jongen. 231 00:14:55,603 --> 00:14:57,229 Hij is niet zo groot. 232 00:14:58,063 --> 00:15:02,109 Hij is gegroeid. Het is acht maanden geleden. Het is hem. 233 00:15:04,570 --> 00:15:05,613 Dat is hem niet. 234 00:15:08,365 --> 00:15:14,371 Ik heb die foto zelf genomen. Geloof me, het is jullie zoon. 235 00:15:16,624 --> 00:15:17,666 Waar is hij? 236 00:15:18,500 --> 00:15:20,794 Kan ik niet zeggen, voor zijn veiligheid. 237 00:15:22,379 --> 00:15:24,590 Ik ben zijn moeder en ik mag het niet weten? 238 00:15:26,342 --> 00:15:29,511 Ik ben zijn moeder. -Maya, rustig. 239 00:15:29,845 --> 00:15:33,182 Rustig? Je haalde me over om hem op te geven. 240 00:15:33,265 --> 00:15:37,269 Nu wil ik hem gewoon zien en ik mag niet. Ik zie mijn kleine jongen niet. 241 00:15:37,478 --> 00:15:38,771 Ik zie een vreemde. -Maya. 242 00:15:38,854 --> 00:15:40,356 Ik wil mijn jongen zien. -Maya. 243 00:15:40,439 --> 00:15:41,523 Laat me hem zien. -Maya. 244 00:15:41,607 --> 00:15:46,695 Stil, alsjeblieft. -Maya. Stil. 245 00:15:54,495 --> 00:15:56,956 Luister. Ik weet het. -Ik mis onze baby. 246 00:15:57,081 --> 00:15:59,959 Ik weet het. Oké? 247 00:16:02,086 --> 00:16:03,545 Ik dacht dat het zou werken. 248 00:16:05,506 --> 00:16:06,757 Ik ook. 249 00:16:08,717 --> 00:16:11,762 Hallo. Het ruikt lekker. -Ik maak kabeljauw klaar. 250 00:16:15,099 --> 00:16:16,475 Mrs Stoppelman... -Ze is uit. 251 00:16:18,978 --> 00:16:20,896 Ik neem een bad. 252 00:16:22,773 --> 00:16:23,774 Ik ben zo terug. 253 00:16:25,651 --> 00:16:27,027 Vind je me veroordelend? 254 00:16:29,279 --> 00:16:32,241 Geen idee. Moet dat? -Tess vindt van wel. 255 00:16:33,158 --> 00:16:34,243 Tess? Is dat zo? 256 00:16:36,328 --> 00:16:39,832 Ik ging vandaag op bezoek bij haar... 257 00:16:41,542 --> 00:16:42,918 ...terwijl je naar de kerk was. 258 00:16:45,421 --> 00:16:48,465 Ik volgde je. Je ging niet naar je broers huis. 259 00:16:49,883 --> 00:16:52,344 Heb je me gevolgd? -Ik dacht dat je een affaire had. 260 00:16:52,845 --> 00:16:54,179 Dacht je dat ik een affaire had? 261 00:16:54,680 --> 00:16:57,891 Nu herhaal je alles wat ik zeg. -Ik heb geen affaire. 262 00:16:58,475 --> 00:17:01,645 In plaats van de dag met mij door te brengen, ging je naar de kerk. 263 00:17:01,979 --> 00:17:03,522 Miep... -En je loog erover. 264 00:17:03,605 --> 00:17:06,400 Waar lieg je nog meer over? Is het omdat ik je zou veroordelen? 265 00:17:06,483 --> 00:17:07,609 Nee. 266 00:17:09,570 --> 00:17:12,614 Nee, het spijt me. Oké? Ik had niet moeten liegen. 267 00:17:15,743 --> 00:17:17,244 Waarom ging je naar de kerk? 268 00:17:21,957 --> 00:17:24,710 Ik probeer mijn leven zinvol te maken. 269 00:17:27,588 --> 00:17:28,922 Ben ik niet zinvol? 270 00:17:30,257 --> 00:17:32,718 Is ons huwelijk niet zinvol? -Natuurlijk wel. 271 00:17:32,801 --> 00:17:36,638 Ik blijf aan je eerste huwelijk denken... 272 00:17:36,722 --> 00:17:38,599 ...dat jullie veranderden en uit elkaar groeiden. 273 00:17:40,309 --> 00:17:44,563 Miep, nee, dat is helemaal anders. 274 00:17:46,398 --> 00:17:47,733 We zijn goed, geweldig. 275 00:17:48,859 --> 00:17:50,402 Ik ging gewoon naar de kerk. 276 00:17:51,904 --> 00:17:53,030 Sorry dat ik loog. 277 00:18:02,873 --> 00:18:04,875 Ik wou dat we van de deur af konden. 278 00:18:06,502 --> 00:18:08,837 Hoe bedoel je? Die inmetselen of zo? 279 00:18:08,921 --> 00:18:13,175 Nee. Bedekken met een valse muur of zo? 280 00:18:13,425 --> 00:18:15,636 Hoe moeten we dat doen? 281 00:18:16,345 --> 00:18:18,639 Miep, er is hier iemand voor jou. 282 00:18:19,681 --> 00:18:20,766 Ze wilde niet zeggen waarom. 283 00:18:29,316 --> 00:18:34,696 Lotte. Iedereen, dit is mijn vriendin, Carlotta, Lotte. 284 00:18:35,197 --> 00:18:38,742 Ze is verloofd met mijn tandarts. Ik heb dr Pfeffer al eens vermeld. 285 00:18:39,409 --> 00:18:40,702 Hallo. -Aangenaam, Lotte. 286 00:18:40,828 --> 00:18:41,870 Hallo. -Hallo. 287 00:18:42,538 --> 00:18:46,125 Miep, sorry dat ik langskom, maar ik heb iets voor jou. 288 00:18:47,209 --> 00:18:48,460 Fijne Sinterklaas. 289 00:18:50,462 --> 00:18:53,006 Heel erg bedankt. Dat had je niet moeten doen. 290 00:18:55,467 --> 00:18:59,346 Kan ik je onder vier ogen spreken? -Natuurlijk. We gaan naar de keuken. 291 00:18:59,596 --> 00:19:00,764 Loop maar mee. -Oké. 292 00:19:03,517 --> 00:19:07,187 Sorry dat ik je zo overval, maar deze mand is voor Fritz. 293 00:19:08,105 --> 00:19:10,816 Dacht ik al. -Het is voor Chanoeka. 294 00:19:11,650 --> 00:19:14,862 Ingeval je hem binnenkort op het platteland bezoekt. 295 00:19:15,821 --> 00:19:17,030 Is dat zo? 296 00:19:18,282 --> 00:19:19,449 Ja, eigenlijk wel. 297 00:19:20,242 --> 00:19:21,952 Ik kan zeker niet mee? 298 00:19:23,495 --> 00:19:24,496 Nee. 299 00:19:25,455 --> 00:19:28,959 Grapje, natuurlijk. Het wordt een heel eenzame feestdag. 300 00:19:29,126 --> 00:19:31,962 Ik moet snel iets controleren, Lotte. Ik ben zo terug. 301 00:19:32,296 --> 00:19:33,964 Nee. Ik stoor je in je werk. 302 00:19:34,047 --> 00:19:35,132 Nee. -Ik ga. 303 00:19:35,215 --> 00:19:37,301 Doe niet gek. Ga zitten. Blijf daar. 304 00:19:39,011 --> 00:19:40,137 Zet daar een kruis. 305 00:19:41,847 --> 00:19:43,599 Nee, het is oké. 306 00:19:47,561 --> 00:19:49,980 Dr Pfeffer, ik heb een verrassing voor u. 307 00:19:53,066 --> 00:19:54,193 Wacht daar. 308 00:20:16,548 --> 00:20:20,510 Sorry daarvoor, Lotte. Laat eens zien wat je hebt meegebracht. 309 00:20:21,220 --> 00:20:23,889 Het is allemaal heel sentimenteel. 310 00:20:27,434 --> 00:20:29,394 Dit is de jam waar hij van houdt. 311 00:20:31,480 --> 00:20:32,731 Macarons... 312 00:20:34,858 --> 00:20:36,693 ...en chocolade-babka. 313 00:20:37,653 --> 00:20:38,737 Ik heb het zelf gemaakt. 314 00:20:40,739 --> 00:20:43,325 We aten gerookte haring op ons eerste afspraakje. 315 00:20:43,992 --> 00:20:48,914 We wandelden voorbij een straatverkoper en Fritz draaide zich om en zei: 316 00:20:49,665 --> 00:20:53,293 'Ik hoop dat je van haring houdt. Want als dat zo is... 317 00:20:54,127 --> 00:20:56,296 ...ben je de vrouw van mijn dromen.' 318 00:20:58,548 --> 00:21:02,552 Moet ik iets tegen hem zeggen als ik hem zie? 319 00:21:06,223 --> 00:21:07,266 Dat ik van hem hou. 320 00:21:09,768 --> 00:21:15,315 Vertel hem dat ik me sterk hou, net zoals hij me gezegd heeft. 321 00:21:16,692 --> 00:21:19,152 Spoor hem aan om vol te houden. 322 00:21:21,488 --> 00:21:23,031 We zullen snel terug samen zijn. 323 00:21:31,206 --> 00:21:33,125 Je weet niet welk geschenk je net hebt gegeven. 324 00:21:34,793 --> 00:21:36,461 Ze is lief. -Ja. 325 00:21:38,088 --> 00:21:39,298 Ja, dat is ze. 326 00:21:47,889 --> 00:21:49,850 Ik wil chocolade-babka. -Anne. 327 00:21:55,439 --> 00:21:56,690 Ik ook. 328 00:22:06,825 --> 00:22:08,910 Kalverstraat. -Betalen. 329 00:22:10,620 --> 00:22:13,999 Als ik schrijfster word, kan ik maar beter aan wennen armoede. 330 00:22:14,124 --> 00:22:15,834 Of misschien ben je heel succesvol. 331 00:22:18,128 --> 00:22:19,171 Iedereen is er. 332 00:22:20,422 --> 00:22:23,133 Als je de mand zoekt, die staat nog steeds aan het voeteneind. 333 00:22:23,258 --> 00:22:24,343 Nee. 334 00:22:27,095 --> 00:22:28,221 Daar is het. 335 00:22:29,181 --> 00:22:31,975 Hij treitert ons. Onbeschoft. -Wees aardig. 336 00:22:32,142 --> 00:22:34,561 Zeg hem om aardig te zijn. We hebben niets voor Chanoeka. 337 00:22:34,644 --> 00:22:35,771 We hebben elkaar. 338 00:22:36,938 --> 00:22:38,607 Doe je dat om me te ergeren? 339 00:22:38,940 --> 00:22:40,692 Wat? -'We hebben elkaar.' 340 00:22:40,776 --> 00:22:43,111 Het is zo, maar een macaron zou leuk zijn. 341 00:22:45,280 --> 00:22:47,991 Hallo, iedereen. -Het staat aan het voeteneind. 342 00:22:49,576 --> 00:22:53,622 Wat? Nog altijd? -Mieps plan werkt tenminste. 343 00:22:53,789 --> 00:22:55,707 Pfeffer heeft het niet meer over vertrekken. 344 00:22:56,291 --> 00:22:57,959 'Het is dr Pfeffer, alsjeblieft. 345 00:22:58,794 --> 00:22:59,878 Peter. 346 00:23:00,587 --> 00:23:03,673 Sorry. Ik wilde Chanoeka echt bijzonder maken. 347 00:23:05,717 --> 00:23:09,554 Weet ik. We kunnen een speciale gast vragen. Miep, jij kunt komen. 348 00:23:09,679 --> 00:23:11,932 Ja. -Ja, alsjeblieft. 349 00:23:12,015 --> 00:23:13,517 Kom naar Chanoeka. -Margot kan zingen. 350 00:23:13,600 --> 00:23:15,352 Toe. -Het is de beste uitnodiging ooit... 351 00:23:15,435 --> 00:23:18,647 ...maar ik kan niet. Ik moet morgen naar een feest. 352 00:23:18,730 --> 00:23:19,981 Feest. 353 00:23:20,148 --> 00:23:21,900 Welk feest? -Ja, welk feest? 354 00:23:22,275 --> 00:23:25,237 Niets bijzonder. Mijn vriendin Tess en ik organiseren... 355 00:23:25,320 --> 00:23:28,573 ...een schaatsfeestje. -Ik mis schaatsen. 356 00:23:29,574 --> 00:23:31,576 En feestjes. -En vrienden. 357 00:23:39,835 --> 00:23:43,380 Ik heb iedereen uitgenodigd en ze komen allemaal. 358 00:23:43,672 --> 00:23:46,591 Uitstekend, Kat? -Ja. 359 00:23:47,008 --> 00:23:50,053 Kat? Die doet geen feestjes meer. Kat is een fokmerrie. 360 00:23:50,637 --> 00:23:52,514 Ze krijgt aan de lopende band kinderen. 361 00:23:53,306 --> 00:23:54,349 Sofia? 362 00:23:54,683 --> 00:23:56,852 Nee, Sofia en ik hebben ruzie. 363 00:23:56,935 --> 00:23:59,896 Wat? Waarover? -Ik noemde Kat een fokmerrie. 364 00:24:00,105 --> 00:24:01,898 Het zijn zussen. -Weet ik. Was het vergeten. 365 00:24:01,982 --> 00:24:04,901 Maak je geen zorgen om de gastenlijst. Ik wil het hebben over versieringen... 366 00:24:04,985 --> 00:24:06,736 ...en catering, en... -Catering? 367 00:24:06,820 --> 00:24:09,865 Ja, catering. Stop met de onbelangrijke zaken. 368 00:24:11,074 --> 00:24:12,742 Cadeaus. Hier. 369 00:24:15,579 --> 00:24:19,249 Ik heb iets voor jou. -Nee. We zouden geen cadeaus geven... 370 00:24:19,332 --> 00:24:22,210 ...vanwege de oorlog. -Weet ik, maar ik heb me bedacht. 371 00:24:23,128 --> 00:24:25,922 Ik zal je iets vertellen, maar je mag niet lachen. Oké? 372 00:24:26,006 --> 00:24:27,757 Als je lacht, zal ik me schamen. 373 00:24:27,841 --> 00:24:30,010 Daarna lachen, niezen en huilen. Het is erg... 374 00:24:30,093 --> 00:24:32,053 Je bent echt zo lelijk als je huilt. 375 00:24:32,137 --> 00:24:33,972 Stop. Goed. 376 00:24:35,932 --> 00:24:39,311 Toen ik je voor het eerst zag, was je een mager scharminkel... 377 00:24:39,394 --> 00:24:41,313 ...dat net van de trein uit Wenen kwam. 378 00:24:42,105 --> 00:24:46,735 Ik was een meisje zonder vader en zonder vrienden. 379 00:24:47,360 --> 00:24:50,822 Samen maakten we de wereld minder eenzaam. 380 00:24:51,781 --> 00:24:55,535 Toen je langskwam, besefte ik hoe erg ik je gemist had. 381 00:24:56,286 --> 00:24:57,579 Mijn beste vriendin. 382 00:24:58,914 --> 00:25:00,957 Die geen scharminkel noch raar meer is. 383 00:25:02,709 --> 00:25:05,086 Je bent veranderd in iets ongelooflijks. 384 00:25:06,546 --> 00:25:08,673 Je bent net een mooie vlinder. 385 00:25:10,425 --> 00:25:11,635 Dus maak open. 386 00:25:22,103 --> 00:25:23,897 Vlinders? -Saffieren. 387 00:25:24,523 --> 00:25:26,149 De ketting is echt goud. 388 00:25:28,568 --> 00:25:32,197 Je verdient het. Dus niet moeilijk doen, ja? 389 00:25:33,740 --> 00:25:35,867 Prachtig. -Hier, laat me toe. 390 00:25:36,868 --> 00:25:37,911 Kom op. 391 00:25:52,175 --> 00:25:54,135 Hoe kon je dit betalen? 392 00:25:54,970 --> 00:25:57,931 Ik heb een rijke en zeer vrijgevige vriend. 393 00:26:00,100 --> 00:26:02,018 Zo mooi, ik ga er denk ik mee slapen. 394 00:26:03,812 --> 00:26:07,023 Ik draag het zoveel ik kan, voor ik het moet verkopen. 395 00:26:08,942 --> 00:26:11,403 Ik moet het toch verkopen, hè? 396 00:26:12,445 --> 00:26:13,488 En het is... 397 00:26:14,447 --> 00:26:16,616 Het is het mooiste wat ik ook gehad heb. 398 00:26:17,450 --> 00:26:19,869 Het is niet dat ik het gekocht heb. Het was een geschenk. 399 00:26:21,204 --> 00:26:25,417 Ondertussen heeft Anne Frank geen geld voor wat Chanoeka-snoepgoed. 400 00:26:25,500 --> 00:26:28,878 Nee. Ik verkoop het. Ik draag het naar het feest... 401 00:26:29,004 --> 00:26:31,881 ...zodat Tess me ermee kan zien. Daarna verkoop ik het. Dat is eerlijk. 402 00:26:32,549 --> 00:26:33,592 Welk feest? 403 00:26:34,384 --> 00:26:39,264 Wat? Tess' feest. Ons feest. Morgen. -God, ik wil niet naar een feest. 404 00:26:40,181 --> 00:26:41,808 Wat? Het wordt leuk. 405 00:26:42,392 --> 00:26:47,230 Is dat zo? Wanneer het halve land onderduikt, verhongert, sterft. 406 00:26:47,564 --> 00:26:49,858 Niemand zou moeten feesten. 407 00:26:53,737 --> 00:26:56,615 Voel je je schuldig dat je uit kan, terwijl onze vrienden binnen zitten? 408 00:26:57,574 --> 00:26:58,658 Jij niet? 409 00:26:58,742 --> 00:27:02,621 Ga je daarom naar de kerk? Om met je schuldgevoel om te gaan? 410 00:27:03,330 --> 00:27:04,664 Ja. Misschien. 411 00:27:05,540 --> 00:27:08,960 Ik moet je wat vertellen. Ik ben geniaal. Ik heb het Pfeffer-probleem opgelost. 412 00:27:09,252 --> 00:27:11,296 Lotte kwam langs. Ik nam haar mee naar de keuken... 413 00:27:11,379 --> 00:27:12,922 ...zodat hij haar stem kon horen. 414 00:27:13,632 --> 00:27:15,383 Haar stem? -Door het luchtgat. 415 00:27:15,717 --> 00:27:18,053 Dat kalmeerde hem. 416 00:27:19,888 --> 00:27:21,348 Dat kan werken. -Het werkte. 417 00:27:21,431 --> 00:27:23,975 Hij heeft me tienmaal bedankt. Hield op met fronsen. 418 00:27:24,851 --> 00:27:26,936 Dat is perfect. 419 00:27:27,729 --> 00:27:29,064 Je bent echt geniaal. 420 00:27:34,861 --> 00:27:39,240 Goed. Je moet heel stil zijn voor zijn veiligheid. 421 00:27:39,616 --> 00:27:40,617 Ja. 422 00:27:46,790 --> 00:27:47,791 Oké. 423 00:27:48,917 --> 00:27:49,959 Kom op. 424 00:27:53,922 --> 00:27:57,342 Ze kan niet lang blijven. Ze brengt een bal mee. 425 00:27:57,884 --> 00:27:59,219 Hij gooit graag een balletje. 426 00:28:02,389 --> 00:28:06,142 Hij ziet er goed uit. Hij ziet er gezond uit. 427 00:28:09,270 --> 00:28:11,856 Hij huilt. Hij vindt haar niet leuk. -Nee, hij... 428 00:28:11,940 --> 00:28:14,442 ...heeft het koud. 429 00:28:15,902 --> 00:28:17,904 Nathan. 430 00:28:19,114 --> 00:28:20,824 Hé. -Nathan. 431 00:28:26,079 --> 00:28:27,288 Maya, stop. 432 00:28:29,165 --> 00:28:30,917 Nee. 433 00:28:31,292 --> 00:28:38,258 Laat me mijn zoon zien. Nee. Nathan. 434 00:28:39,008 --> 00:28:40,218 Nee. 435 00:28:49,477 --> 00:28:52,105 Bep, wat is er? -Het is een verrassing. 436 00:28:56,067 --> 00:29:00,405 Lieve help. -Is het niet ongelooflijk? 437 00:29:01,322 --> 00:29:02,532 Moet je dit zien. 438 00:29:10,039 --> 00:29:12,250 Welkom in de veiligste plek in Amsterdam. 439 00:29:15,378 --> 00:29:19,090 Miep, je bent terug. Heb je een Chanoeka-mirakel meegenomen? 440 00:29:19,174 --> 00:29:22,385 Het is een mirakel, gezien de omstandigheden... 441 00:29:22,469 --> 00:29:24,804 ...dat ik enkele rapen en een halve kilo kaas heb. 442 00:29:27,098 --> 00:29:29,476 Otto zou zeggen dankbaar te zijn om wat we hebben... 443 00:29:29,601 --> 00:29:32,187 ...dus ik zal een beroep doen op mijn betere ik. 444 00:29:33,480 --> 00:29:35,106 Kom, luie dametje. Help me met koken. 445 00:29:35,190 --> 00:29:37,692 Miep moet zich klaarmaken voor haar feest. -Ik ben al klaar. 446 00:29:38,943 --> 00:29:40,195 Draag je die kleren? 447 00:29:42,030 --> 00:29:43,990 Ja? -Geen sprake van. 448 00:29:45,200 --> 00:29:47,285 Ja, je ziet er elegant uit zo. -Ja. 449 00:29:47,368 --> 00:29:49,120 Je zal opvallen. -En geen mantel. 450 00:29:49,412 --> 00:29:52,791 Wat? Nee, het is buiten. Het is echt koud. Het is een schaatsfeest. 451 00:29:52,874 --> 00:29:55,960 Kan me niet schelen. Je gaat die prachtige jurk van Edith niet bedekken... 452 00:29:56,252 --> 00:29:58,755 ...met een zware, wollen mantel. Stel je voor. 453 00:29:59,047 --> 00:30:03,009 Tenzij je een korte cape draagt. 454 00:30:05,428 --> 00:30:07,388 Hoe kun je dat zelfs maar vragen? 455 00:30:08,223 --> 00:30:10,642 Het zou perfect passen bij de jurk. 456 00:30:10,725 --> 00:30:13,770 Je neemt die cape niet. Die heb ik van mijn oma gekregen. 457 00:30:15,522 --> 00:30:18,316 Ze draagt de jurk die ik droeg naar het operabal. 458 00:30:18,399 --> 00:30:21,653 De stoffen komen uit Parijs. -Wat? Nee, dit is veel te mooi. 459 00:30:21,736 --> 00:30:22,987 Ik draag dit niet. -Toch wel. 460 00:30:23,071 --> 00:30:25,031 Nee, Mrs Frank. Echt... -Nee, het heeft geen zin... 461 00:30:25,114 --> 00:30:27,283 ...als ze zo kijkt. Je kunt niet winnen. 462 00:30:27,408 --> 00:30:31,120 Ja. Je draagt die jurk naar het feest. Hij is zo prachtig. 463 00:30:31,204 --> 00:30:32,580 Goed. 464 00:30:38,086 --> 00:30:39,128 O nee. 465 00:30:39,212 --> 00:30:42,131 Ze kan dat niet dragen. -Anne, schat, kijk in de koffer... 466 00:30:42,674 --> 00:30:45,051 ...onder mijn bed en pak de cape. 467 00:30:45,635 --> 00:30:47,846 Oké. -Vreselijk. Trek uit. 468 00:30:48,179 --> 00:30:50,306 Ja, die past niet. Nee. 469 00:30:52,767 --> 00:30:53,810 Een ramp. 470 00:30:54,727 --> 00:30:57,647 Wat? Dit is mijn beste vriendin. Ze kent elk kledingstuk in mijn kast. 471 00:30:57,730 --> 00:31:00,358 Wat moet ik haar vertellen? -Je moet liegen. 472 00:31:00,817 --> 00:31:03,152 Zeg dat het goedkoop spul is, maar er wel duur uitziet. 473 00:31:03,486 --> 00:31:05,947 Nee, maar ik ben het beu om te liegen tegen haar. Ik haat het. 474 00:31:11,077 --> 00:31:12,078 Ik zal liegen. 475 00:31:17,625 --> 00:31:21,296 Telkens ik ons normale leven buiten deze kamers voorstel... 476 00:31:21,921 --> 00:31:24,465 ...en dat gebeurt dagelijks. 477 00:31:25,049 --> 00:31:28,595 Als ik me inbeeld dat ik mensen in het openbaar zie... 478 00:31:30,179 --> 00:31:35,476 ...mijn vriendinnen vastpak, in een restaurant eet, een brief stuur... 479 00:31:37,228 --> 00:31:38,897 ...draag ik die cape. 480 00:31:41,065 --> 00:31:44,611 Als het leven normaal is, draag ik die cape. 481 00:31:46,821 --> 00:31:48,948 Draag die cape vanavond voor mij, Miep. 482 00:31:49,449 --> 00:31:51,743 Neem het meisje mee de wereld in. 483 00:31:53,620 --> 00:31:54,704 Bedankt. 484 00:31:59,042 --> 00:32:00,043 Daar ben je. 485 00:32:00,919 --> 00:32:02,295 Hier is het dus. 486 00:32:03,504 --> 00:32:06,132 Nu weet ik wat ze in die man ziet. -Je zou toch niet komen? 487 00:32:06,257 --> 00:32:07,508 Was dat een optie dan? 488 00:32:08,801 --> 00:32:11,429 Weet je? Ja. Ga maar naar huis. 489 00:32:12,055 --> 00:32:13,431 Je wil... -Ik meen het. 490 00:32:13,514 --> 00:32:14,974 Ga. Het moet... -...dat het leuk is. 491 00:32:15,183 --> 00:32:16,434 ...leuk zijn. 492 00:32:17,977 --> 00:32:19,812 Ik moet me herinneren hoe Tess en ik waren... 493 00:32:19,896 --> 00:32:22,857 ...voor het leven een lange lijst met zorgen werd. 494 00:32:23,316 --> 00:32:27,236 Ik moet me herinneren hoe jij en ik waren, want ik weet het niet meer. 495 00:32:28,071 --> 00:32:30,573 Ik wil naar binnen en voor één avondje vergeten... 496 00:32:30,657 --> 00:32:32,742 ...wat er allemaal gebeurt. Het klinkt egoïstisch. 497 00:32:32,825 --> 00:32:37,789 Dat weet ik. Maar ik moet herinneren dat de dingen goed waren... 498 00:32:37,872 --> 00:32:40,333 ...zodat ik kan geloven dat ze goed zijn wanneer dit voorbij is. 499 00:32:42,543 --> 00:32:48,174 Jij kan het niet. Het is goed, eerlijk. Het maakt niet uit. Ik vind het niet erg. 500 00:32:50,051 --> 00:32:52,387 Ga naar huis zodat ik plezier kan maken. 501 00:32:56,391 --> 00:32:57,475 Nee. 502 00:32:58,810 --> 00:33:00,019 Je ziet er prachtig uit. 503 00:33:03,815 --> 00:33:04,899 Weet ik. 504 00:33:07,193 --> 00:33:08,236 Bedankt. 505 00:33:16,744 --> 00:33:18,621 O mijn god. 506 00:33:23,835 --> 00:33:26,462 Jeetje. Hoi. Zo leuk jullie te zien. 507 00:33:26,546 --> 00:33:28,297 Tess, dit feest is... -Geweldig, hè? 508 00:33:28,381 --> 00:33:29,966 Kijk nou. Je ziet er prachtig uit. 509 00:33:30,049 --> 00:33:32,135 Zijn dat zwanenveren? -Het is prachtig, niet? 510 00:33:32,218 --> 00:33:34,095 Het was van mijn moeder. Hier, wil je? 511 00:33:34,595 --> 00:33:37,473 En dit. -Kom. Ik ben zo opgewonden. 512 00:33:37,890 --> 00:33:39,434 Dit is... -Ik haal de drankjes, schat. 513 00:33:39,517 --> 00:33:40,601 ...te gek. -Toch? 514 00:33:40,727 --> 00:33:42,770 Kon je je dit voorstellen? 515 00:33:42,854 --> 00:33:45,732 Het is ongelooflijk. -Ja toch? 516 00:33:45,815 --> 00:33:48,443 Waar wordt er geschaatst? -Het is buiten opgesteld. 517 00:33:48,526 --> 00:33:50,653 De meiden willen nu nog niet echt. Maar ik ben zeker... 518 00:33:50,737 --> 00:33:52,196 ...dat ze nu wel willen. -De meiden? 519 00:33:52,280 --> 00:33:54,907 De meiden. Ze willen je graag ontmoeten. Waar zijn ze? Daar. Kom. 520 00:33:57,160 --> 00:34:00,455 Elke, Halle, dit is Miep. 521 00:34:00,830 --> 00:34:02,040 Hallo. -Hé. 522 00:34:02,123 --> 00:34:04,459 Al eeuwen mijn beste vriendin en ergens de inspiratie... 523 00:34:04,542 --> 00:34:06,502 ...voor dit feest. -Dat weet ik zo nog niet. 524 00:34:06,586 --> 00:34:08,713 Het is ons ding. Wij zijn ermee begonnen in school. 525 00:34:08,796 --> 00:34:11,340 Ik vind je ketting leuk. Zijn dat vlinders? 526 00:34:11,466 --> 00:34:13,384 Waar heb je dat gehaald? -Eigenlijk... 527 00:34:13,593 --> 00:34:15,053 ...was het een geschenk van haar. 528 00:34:15,386 --> 00:34:18,431 Tess, ik haat je. Je smaak is zo perfect. 529 00:34:18,514 --> 00:34:20,475 Stop. -Tess zegt dat je jam maakt. 530 00:34:20,892 --> 00:34:24,353 Ik verkoop het. Het is geen jam, maar pectine om jam in te dikken. 531 00:34:26,814 --> 00:34:27,857 Ik ben dol op jam. 532 00:34:28,858 --> 00:34:31,736 Echt? Geweldig. -Dat is... Ja. 533 00:34:32,195 --> 00:34:35,031 Tess, waar is iedereen? Waar zijn alle oude... 534 00:34:35,198 --> 00:34:39,327 Ik zei je dat Kat niet kwam. -En Helen, Leni? Ik herken hier niemand. 535 00:34:39,452 --> 00:34:41,454 Spreek je Helen en Leni nog? 536 00:34:42,789 --> 00:34:44,165 Twee champagnes, graag. 537 00:34:48,002 --> 00:34:49,712 Serieus? -Echt? 538 00:34:53,674 --> 00:34:57,011 En een grote whisky. Bedankt. 539 00:34:57,095 --> 00:35:00,515 Het is eigenlijk niet zo moeilijk om een fabriek om te vormen. 540 00:35:01,432 --> 00:35:03,810 We denken graag dat die legertrucks... 541 00:35:04,227 --> 00:35:09,440 ...eigenlijk gewoon bestelwagens zijn. Die tankcontracten waarover ze het hadden. 542 00:35:09,899 --> 00:35:11,526 Gies, je bent er. 543 00:35:12,985 --> 00:35:14,070 Leuk dat je moeite doet. 544 00:35:15,863 --> 00:35:16,989 Heel erg bedankt. 545 00:35:17,448 --> 00:35:19,992 Sorry. Dit is Peter. -Aangenaam. 546 00:35:21,035 --> 00:35:22,245 Kom met iedereen kennismaken. 547 00:35:22,829 --> 00:35:25,373 Ja, ik kom zo meteen. -Goed. 548 00:36:48,706 --> 00:36:50,041 Jan. Kom met me schaatsen. -Miep. 549 00:36:50,124 --> 00:36:52,376 Het is zo leuk. -Miep, we moeten vertrekken. 550 00:36:53,002 --> 00:36:54,170 Wat is er gebeurd? 551 00:36:54,503 --> 00:36:56,255 Je vrienden zijn nazi's. Dat is er gebeurd. 552 00:36:56,339 --> 00:36:57,673 Jezus, Jan. -Miep. 553 00:36:57,798 --> 00:37:00,885 Daniel is NSB en al zijn vrienden ook. 554 00:37:01,219 --> 00:37:02,303 Waarom zeg je dat? 555 00:37:02,637 --> 00:37:05,473 Hij draagt de verdomde speld. Kom, kijk zelf maar. 556 00:37:05,723 --> 00:37:07,058 Wat? -Kom op. 557 00:37:10,102 --> 00:37:11,312 We trekken die uit. 558 00:37:12,605 --> 00:37:14,232 Ik wel. -Hij heeft geen verkering. 559 00:37:19,195 --> 00:37:20,488 Ik pak de jassen. 560 00:37:26,327 --> 00:37:28,621 Tess? -Hé. kennen jullie elkaar al? 561 00:37:28,746 --> 00:37:30,414 Zit Daniel bij de NSB? 562 00:37:30,957 --> 00:37:33,709 Wat? -Hij draagt een NSB-speld. 563 00:37:36,921 --> 00:37:40,758 Miep, sorry, geef ons even. 564 00:37:48,057 --> 00:37:50,268 Wat doe je? -Zit hij bij de NSB? Vertel het gewoon. 565 00:37:50,351 --> 00:37:53,938 Kijk, hij draagt een speld. Oké? Het is voor de show. Voor zaken, oké? 566 00:37:54,063 --> 00:37:55,314 Iedereen doet zaken met... 567 00:37:55,398 --> 00:37:58,109 Tess, nee. -Niet nu, Miep. Doe dit alsjeblieft niet. 568 00:37:58,192 --> 00:38:00,069 Is alles in orde? 569 00:38:01,195 --> 00:38:04,365 Tess vertelt me dat je nu zaken met de nazi's doet? 570 00:38:06,617 --> 00:38:08,911 Mijn vader heeft een bedrijf in auto-onderdelen, dus ja. 571 00:38:09,078 --> 00:38:10,830 We hebben contracten. -Wat? Met de mensen... 572 00:38:10,913 --> 00:38:14,333 ...die ons land verscheuren, Joden afvoeren, ze vermoorden? 573 00:38:14,417 --> 00:38:15,918 In hemelsnaam, Miep. 574 00:38:16,168 --> 00:38:18,963 Gies, hoeveel heeft je meisje op? -Niet genoeg. Weet je... 575 00:38:19,046 --> 00:38:20,214 ...het verrast me niet. -Stop. 576 00:38:20,298 --> 00:38:21,674 Je moet je schamen. -Miep, stop. 577 00:38:21,757 --> 00:38:24,093 En jij. Hoe kun je... -Miep, stop. 578 00:38:24,468 --> 00:38:25,553 Ga naar buiten. 579 00:38:28,180 --> 00:38:30,558 Het spijt me. 580 00:38:31,350 --> 00:38:32,852 Je weet hoe ze is. Een beetje drank... 581 00:38:32,935 --> 00:38:35,438 ...en ze blaast hoog van de toren. Ze ontziet niemand. 582 00:38:35,855 --> 00:38:40,109 Bedankt voor de fantastische avond. Het was prachtig. Nogmaals sorry. 583 00:38:40,234 --> 00:38:41,944 Nee. Neem een drankje mee voor onderweg. 584 00:38:42,403 --> 00:38:44,613 Bedankt. -Probeer wat plezier te maken. 585 00:38:49,076 --> 00:38:51,954 Wat was dat verdomme? Praat niet zo tegen me. 586 00:38:52,038 --> 00:38:54,749 Je verontschuldigt je niet voor mij... -Luister. 587 00:38:54,957 --> 00:38:59,795 Ze zijn nazi's. We zijn ermee omringd. We zijn de enigen die het niet zijn. 588 00:39:00,963 --> 00:39:03,716 Zo word je opgepakt. Dat is niet goed voor ons... 589 00:39:03,799 --> 00:39:05,593 ...en niet goed voor onze vrienden. 590 00:39:07,386 --> 00:39:11,891 We moeten kiezen wanneer we de strijd aangaan. We laten hen niet kiezen. 591 00:39:14,060 --> 00:39:15,102 Oké? 592 00:39:16,479 --> 00:39:17,730 We zijn hier weg. 593 00:39:39,460 --> 00:39:41,462 Wat is dit? -Magie. 594 00:39:53,307 --> 00:39:54,517 Je bent gekomen. 595 00:40:03,567 --> 00:40:08,656 Met deze kaars verbinden we ons met duizenden jaren moed en overleving. 596 00:40:09,532 --> 00:40:15,371 Net zoals onze voorvaderen, de Makkabeeën, rebelleerden tegen de Grieken... 597 00:40:16,038 --> 00:40:21,669 ...rebelleren we op onze manier, hier en nu, in dit achterhuis. 598 00:40:21,794 --> 00:40:24,672 Ondanks hun pogingen om van ons af te komen... 599 00:40:24,755 --> 00:40:29,051 ...Mr Hitler, zijn leger van goddeloze officieren, zelfs de indringers... 600 00:40:29,135 --> 00:40:32,680 ...die laatst ons gevoel van veiligheid verbrijzelden... 601 00:40:33,305 --> 00:40:40,062 ...zijn we hier, leven en vieren dat leven, recht onder hun neus... 602 00:40:40,604 --> 00:40:47,027 ...met vrienden die elke dag hun leven riskeren om ons te beschermen. 603 00:40:49,405 --> 00:40:51,782 Op deze eerste avond van Chanoeka... 604 00:40:51,866 --> 00:40:53,868 ...en alle volgende nachten... 605 00:40:54,910 --> 00:41:01,125 ...vieren we de moed en veerkracht... 606 00:41:02,042 --> 00:41:06,630 ...van onze voorouders en van ons. 607 00:41:34,450 --> 00:41:35,993 Zoals jullie allemaal weten, ben ik... 608 00:41:38,537 --> 00:41:39,830 ...geen gelovig man. 609 00:41:41,457 --> 00:41:46,045 Ik heb dit verhaal vaak gehoord, maar... 610 00:41:47,922 --> 00:41:49,173 ...normaal luister ik niet. 611 00:41:50,591 --> 00:41:54,512 Normaal ben ik te druk bezig met wat we gaan eten... 612 00:41:54,595 --> 00:41:55,930 ...wanneer het verhaal uit is. 613 00:41:57,348 --> 00:41:58,724 Maar vandaag luisterde ik. 614 00:42:00,309 --> 00:42:02,228 Het gaf me troost, dus... 615 00:42:04,188 --> 00:42:07,399 ...bedankt, Hermann, om ons eraan te herinneren dat... 616 00:42:08,025 --> 00:42:12,655 ...al die verhalen uit het verleden ons tonen om vooruit te kijken... 617 00:42:13,781 --> 00:42:17,868 ...om ons hoop te geven. Ik ben jullie allemaal dankbaar... 618 00:42:17,952 --> 00:42:22,957 ...om deel uit te maken van mijn verhaal en me iets te geven om te hopen. 619 00:42:26,335 --> 00:42:27,461 Yishar koach. 620 00:42:28,379 --> 00:42:30,714 Normaal zouden we nu snoepgoed eten, maar... 621 00:42:32,841 --> 00:42:36,178 Ten eerste, Mrs Van Pels, bedankt. 622 00:42:36,387 --> 00:42:40,307 Er was zo veel eten op het feest. 623 00:42:40,975 --> 00:42:41,976 Dus... 624 00:42:42,059 --> 00:42:43,811 Dat heb je niet. -...alsjeblieft. 625 00:42:44,395 --> 00:42:45,813 Mijn God. Je hebt taart meegenomen. 626 00:42:45,938 --> 00:42:47,439 En koekjes. -Rolcake. 627 00:42:47,565 --> 00:42:50,693 Dat is niet alles. -Champagne. 628 00:42:53,404 --> 00:42:55,322 Hoe was het feest? Goed? -O, nee. 629 00:42:55,406 --> 00:42:56,782 Het was verschrikkelijk. -Inderdaad. 630 00:42:58,576 --> 00:42:59,868 Excuseer me. 631 00:43:00,035 --> 00:43:04,957 Anne heeft me heel duidelijk gemaakt, met verlangende blikken... 632 00:43:05,040 --> 00:43:09,420 ...en diepe zuchten en enkele niet zulke subtiele commentaren... 633 00:43:10,129 --> 00:43:13,132 ...dat ik egoïstisch ben geweest door mijn mand niet te delen. 634 00:43:13,340 --> 00:43:16,635 Vergeef me, vrienden. Ik had wat tijd nodig. 635 00:43:17,803 --> 00:43:21,015 Ik zou vereerd zijn als jullie dit geschenk met mij willen delen. 636 00:43:23,434 --> 00:43:26,854 We zouden heel vereerd zijn om alles op te eten. 637 00:43:28,564 --> 00:43:29,732 Fritz. 638 00:43:40,868 --> 00:43:42,494 Van waar heb je die halsketting vandaan? 639 00:43:44,580 --> 00:43:46,957 Dit is iets dat ik wilde verpanden. 640 00:43:47,041 --> 00:43:50,169 Het was een cadeau van een vriendin. -Van wie kreeg je dat? 641 00:43:50,919 --> 00:43:53,797 Mijn beste vriendin, Tess. Waarom? Wat is er aan de hand? 642 00:43:55,049 --> 00:43:56,133 Is ze Joods? 643 00:43:57,968 --> 00:44:00,346 Nee, dat is ze niet. Waarom? 644 00:44:01,388 --> 00:44:02,473 Mag ik het zien? 645 00:44:03,766 --> 00:44:04,892 Ja. 646 00:44:05,976 --> 00:44:07,311 Mr Frank, waarom? 647 00:44:08,187 --> 00:44:09,229 U maakt me bang. 648 00:44:19,865 --> 00:44:22,826 Mijn moeders vriendin had er één, tijdens de inquisitie... 649 00:44:22,910 --> 00:44:25,579 ...toen Joden zich moesten bekeren tot het christendom. 650 00:44:26,330 --> 00:44:28,374 De vrouwen droegen ze als een soort geheim. 651 00:44:28,999 --> 00:44:31,835 Als het open is, is het een rij vlinders... 652 00:44:31,919 --> 00:44:33,003 ...maar gesloten... 653 00:44:39,593 --> 00:44:42,596 Het spijt me, Miep, maar het was niet aan je vriendin om te geven. 654 00:44:50,312 --> 00:44:53,399 Ze zou zeker niet... -Het was waarschijnlijk gestolen. 655 00:44:55,526 --> 00:44:57,027 Hoe goed ken je die vriendin? 656 00:44:58,362 --> 00:45:00,989 Miep, stop. -Nee. Ik wil het niet. 657 00:45:01,073 --> 00:45:02,241 Ik wil het niet hebben. 658 00:45:02,324 --> 00:45:05,202 Ik wil het niet aanraken. Mr Frank denkt vast dat ik een monster ben. 659 00:45:05,285 --> 00:45:07,663 Dat denkt hij niet. -Denk je dat Tess het weet? 660 00:45:07,746 --> 00:45:10,541 Waar Daniel het vandaan heeft? -Natuurlijk weet ze dat. 661 00:45:11,250 --> 00:45:14,586 God. Ik ken niemand meer. 662 00:45:14,920 --> 00:45:16,130 Ik ken jou zelfs niet. 663 00:45:16,213 --> 00:45:18,215 Toch wel. -Nee. En je gaat naar de kerk. 664 00:45:18,382 --> 00:45:21,802 Je praat met God of een priester. Ik wil dat je met mij praat. 665 00:45:21,927 --> 00:45:25,305 Ik wil voldoende zijn. -Ik ga niet naar de kerk. 666 00:45:25,806 --> 00:45:27,349 Ik doe wat jij doet. 667 00:45:29,393 --> 00:45:32,396 Waar heb je het over? -Je zei ja tegen Mr Frank. 668 00:45:34,064 --> 00:45:35,107 Ik zei ook ja. 669 00:45:36,066 --> 00:45:40,446 Wat? Verberg je mensen? -Ik doe dingen, goed? 670 00:45:40,529 --> 00:45:43,949 Ik help. Ik kan je niet meer vertellen. 671 00:45:44,032 --> 00:45:48,495 Jan, nee. We zeiden niet meer. -Nee. Zag je het niet, daarbinnen? 672 00:45:48,829 --> 00:45:53,500 Die mensen hebben alles verloren en toch verzetten ze zich. 673 00:45:54,918 --> 00:45:56,545 Ik moet me ook verzetten. 674 00:45:57,921 --> 00:45:58,922 Ik moet. 675 00:46:12,561 --> 00:46:14,980 Wacht. Alsjeblieft. Ik moet iets heel belangrijks vertellen. 676 00:46:15,063 --> 00:46:17,149 Echt? Wat dan? -Je moet blijven. 677 00:46:17,232 --> 00:46:19,651 Ja? -Alsjeblieft. Nee. 678 00:46:19,985 --> 00:46:23,155 Nee, alsjeblieft. Red me. 679 00:46:28,577 --> 00:46:31,955 Tess, waar komt de halsketting die je me gaf vandaan? 680 00:46:32,206 --> 00:46:33,916 Wat? Waarom? -Geef antwoord. 681 00:46:35,083 --> 00:46:36,460 Je doet vreemd en dramatisch. 682 00:46:36,543 --> 00:46:38,128 Ik ben moe. -Geef antwoord. 683 00:46:39,838 --> 00:46:42,257 Iemand die Daniel kent, verkocht juwelen. 684 00:46:42,424 --> 00:46:44,593 Het was gestolen van een Jood. -Wat? 685 00:46:44,885 --> 00:46:46,553 De nazi's stelen van Joden. 686 00:46:47,304 --> 00:46:51,141 Mijn God, Miep. Het is zo laat. -Ze vermoorden mensen. 687 00:46:51,266 --> 00:46:54,144 Daniel vermoordt niemand. -Hij is geen goed mens, Tess. 688 00:46:54,228 --> 00:46:58,732 Niet dus. Hij doet zaken met hen. Hij heeft geen last van wat ze doen. 689 00:46:58,857 --> 00:47:02,319 Hoe kun je dat weten? Je hebt de moeite niet genomen om hem te leren kennen. 690 00:47:02,653 --> 00:47:05,155 Dit moeten we nu doen om te overleven, Miep. 691 00:47:05,239 --> 00:47:07,491 We moeten zaken doen met de nazi's. 692 00:47:08,325 --> 00:47:09,910 Wat moeten we anders? 693 00:47:10,994 --> 00:47:12,162 Wat? 694 00:47:13,372 --> 00:47:15,165 'Wat moeten we anders?' 695 00:47:16,667 --> 00:47:20,963 Om het even wat, Tess. Die mensen zijn slecht. 696 00:47:21,713 --> 00:47:24,716 Kom op, kijk naar me. Je bent een goed mens. 697 00:47:26,635 --> 00:47:28,178 Mijn moeder is stervende, Miep. 698 00:47:29,471 --> 00:47:32,266 Als ze er niet meer is, ben ik helemaal alleen. 699 00:47:34,184 --> 00:47:38,397 Daniel is alles wat ik heb. -Je hebt het mis. Je hebt mij. 700 00:47:38,897 --> 00:47:41,984 Is dat zo? Je bent er nooit meer. 701 00:47:42,526 --> 00:47:48,073 Tess, verlaat hem. Alsjeblieft. 702 00:47:48,991 --> 00:47:50,617 Ik ben maar één mens, Miep. 703 00:47:51,368 --> 00:47:53,537 Als ik Daniel verlaat, stopt de oorlog niet. 704 00:47:53,620 --> 00:47:56,415 Het zal niets veranderen. -Het zal jou veranderen. 705 00:47:57,833 --> 00:48:00,043 Het zal je eraan herinneren wat goed is. 706 00:48:00,168 --> 00:48:03,589 Wat doe jij om te helpen, behalve mij veroordelen? 707 00:48:05,883 --> 00:48:10,929 Weet je wat? Ik wil dat je vertrekt. Alsjeblieft, ga. 708 00:48:12,514 --> 00:48:16,351 Tess, alsjeblieft. -Alsjeblieft, Miep, vertrek nou. 709 00:48:20,689 --> 00:48:21,690 Weet je... 710 00:48:24,192 --> 00:48:26,194 ...op een dag eindigt deze oorlog. 711 00:48:28,739 --> 00:48:30,532 Dan zal jij met jezelf moeten leven. 712 00:48:52,262 --> 00:48:54,640 Kun je helpen? Kun je het veilig bewaren? 713 00:48:56,642 --> 00:48:58,018 Ik ken wel iemand. 714 00:49:00,520 --> 00:49:02,189 Mensen houden zulke dingen bij... 715 00:49:03,482 --> 00:49:04,566 ...voor zij die terugkeren. 716 00:49:09,529 --> 00:49:10,656 Gaat het? 717 00:49:11,823 --> 00:49:13,951 Wat doen we precies? 718 00:49:16,161 --> 00:49:18,455 We helpen mensen onderduiken en dan wat? 719 00:49:19,831 --> 00:49:21,291 We zeggen ze om vol te houden. 720 00:49:22,584 --> 00:49:25,420 'Het komt goed. Zit het uit.' 721 00:49:25,879 --> 00:49:28,548 We doen meer dan dat. -We doen niet genoeg. 722 00:49:29,508 --> 00:49:30,842 We moeten ons ook verbergen. 723 00:49:31,218 --> 00:49:34,221 We moeten onze trouw verbergen. Onze haat verbergen. 724 00:49:35,222 --> 00:49:37,933 Ik kan niet veel langer verbergen. Ik sta op ontploffen. 725 00:49:39,226 --> 00:49:42,729 In mijn ervaring, als je je zo voelt, kan je maar één ding doen. 726 00:49:49,444 --> 00:49:50,612 Meer. 727 00:49:54,992 --> 00:49:56,159 Geweren... 728 00:49:59,037 --> 00:50:02,874 ...pistolen, granaten. -Wat gaan we doen? 729 00:50:09,214 --> 00:50:10,674 We starten een vuur. 730 00:51:41,890 --> 00:51:43,892 Ondertiteld door: Jonathan Petyt