1
00:00:02,003 --> 00:00:03,921
Opgroeien is zoveel dingen.

2
00:00:06,299 --> 00:00:08,676
Opgroeien is onvoorspelbaar.

3
00:00:09,677 --> 00:00:12,138
Opgroeien is een kans
om de wereld te veranderen.

4
00:00:13,639 --> 00:00:15,099
Opgroeien was...

5
00:00:21,939 --> 00:00:24,275
We hebben de macht
en verantwoordelijkheid.

6
00:00:30,073 --> 00:00:31,824
We verdienen het gehoord te worden.

7
00:00:36,788 --> 00:00:37,955
Opgroeien is...

8
00:00:38,206 --> 00:00:39,207
Roerig.
-Afgezaagd.

9
00:00:39,373 --> 00:00:40,374
Verwarrend.
-Een puinhoop.

10
00:00:40,541 --> 00:00:41,959
Mooi.
-Verplicht.

11
00:00:42,085 --> 00:00:43,211
Het is ons gelukt.

12
00:00:43,336 --> 00:00:45,171
TIEN VERHALEN

13
00:00:45,338 --> 00:00:47,298
OVER DE MOED

14
00:00:47,465 --> 00:00:49,842
OM JEZELF TE ZIJN

15
00:01:01,771 --> 00:01:03,940
Ik hoorde je ooit zeggen
dat ik je beste vriendin was.

16
00:01:04,065 --> 00:01:05,149
Toen ik dat hoorde...

17
00:01:05,817 --> 00:01:09,320
...dacht ik: we zijn beste vrienden.
Dat had ik niet eerder beseft.

18
00:01:09,654 --> 00:01:12,406
We zijn samen opgegroeid
en deden gewoon ons ding.

19
00:01:12,865 --> 00:01:16,869
We ontdekten samen wat onze passie was
en waartoe we in staat waren.

20
00:01:17,161 --> 00:01:20,706
Het maakt je een gelukkiger persoon
als je weet dat iemand...

21
00:01:20,832 --> 00:01:24,544
...er voor je is. Onze vriendschap
heeft me een stevige basis gegeven.

22
00:01:25,670 --> 00:01:27,463
Ja, dat is absoluut waar.

23
00:01:29,048 --> 00:01:32,927
Kies één punt.
-Ik zie mijn reflectie in de camera.

24
00:01:33,177 --> 00:01:35,096
Echt? O, ja.

25
00:01:44,438 --> 00:01:48,568
Als ik te snel ga praten,
geef me een seintje, dan ga ik langzamer.

26
00:01:49,485 --> 00:01:51,696
Hoi, ik ben Clare.

27
00:01:52,280 --> 00:01:56,075
Ik ben 19 jaar en ik kom uit
Clarks Summit, Pennsylvania.

28
00:01:56,200 --> 00:01:57,285
Daar heb ik Isabel ontmoet.

29
00:01:57,660 --> 00:01:58,828
Hoi, ik ben Isabel.

30
00:01:58,911 --> 00:02:03,499
Ik ben ook 19 jaar
en ik kom ook uit Pennsylvania.

31
00:02:06,586 --> 00:02:09,755
We hebben veel meegemaakt samen.
Opgroeien is moeilijk en zwaar.

32
00:02:09,881 --> 00:02:12,091
En het is irritant...

33
00:02:12,216 --> 00:02:14,177
...en ongemakkelijk en...
-Verwarrend.

34
00:02:14,260 --> 00:02:16,220
Ja.
-Alle clichés.

35
00:02:16,971 --> 00:02:20,391
Wij hebben herinneringen gemaakt
en ervaringen gedeeld.

36
00:02:20,558 --> 00:02:23,311
Dat heeft onze vriendschap versterkt.

37
00:02:24,353 --> 00:02:26,814
In films zie je beste vrienden...

38
00:02:26,898 --> 00:02:30,193
...die in elkaars huis rondlopen
en gewoon gaan zitten...

39
00:02:30,401 --> 00:02:33,070
...een hapje te eten maken
en niemand die ervan opkijkt.

40
00:02:33,196 --> 00:02:35,698
Dat geldt ook voor onze relatie, denk ik.

41
00:02:36,616 --> 00:02:40,536
Veel mensen begrepen niet
waarom wij zo'n nauwe band hadden.

42
00:02:40,620 --> 00:02:46,375
Ja, omdat Clare heel luidruchtig is
en ik ben wat kalmer.

43
00:02:46,751 --> 00:02:48,878
Ik was...Ja, sorry, Clare.

44
00:02:49,712 --> 00:02:52,298
Ze is het eens, het is oké.
-Klopt.

45
00:02:52,715 --> 00:02:56,135
Dat is het grootste verschil,
maar we hebben soortgelijke visies...

46
00:02:56,219 --> 00:02:59,263
...en ideeën over wat er speelt,
als je snapt wat ik bedoel.

47
00:02:59,805 --> 00:03:02,308
Waren jullie ooit bang
om er niet bij te horen?

48
00:03:02,725 --> 00:03:04,227
O, mijn God, ja.
-Absoluut.

49
00:03:04,435 --> 00:03:08,064
Allebei, denk ik. Bij mij begon het vroeg.

50
00:03:08,981 --> 00:03:13,527
Opgroeien als een Aziatisch-Amerikaanse
in een grotendeels blanke gemeenschap...

51
00:03:13,653 --> 00:03:17,198
...was erg moeilijk voor mij
en ik voelde me altijd een buitenstaander.

52
00:03:17,323 --> 00:03:20,034
Mijn ouders brachten me
naar de kleuterschool...

53
00:03:20,159 --> 00:03:25,706
...en spraken Mandarijns en Kantonees
om me een fijne dag te wensen.

54
00:03:25,873 --> 00:03:31,879
En onmiddellijk draaiden alle kinderen
en ouders zich om en keken naar ons.

55
00:03:32,088 --> 00:03:36,300
Blijkbaar zo geschokt
dat er een vreemde taal werd gesproken.

56
00:03:36,425 --> 00:03:39,971
Het werd er niet beter op
dat ik de enige Aziatische was.

57
00:03:40,096 --> 00:03:43,808
Ik dacht nieuwe vrienden te maken,
zoals mijn ouders hadden verteld...

58
00:03:43,975 --> 00:03:48,479
...en daar stonden ze allemaal zo raar
naar me te kijken. Het was vreselijk.

59
00:03:48,896 --> 00:03:52,233
Ik kwam thuis en ze vroegen:
'Hoe was je eerste dag?'

60
00:03:52,358 --> 00:03:57,488
Ik zei: 'Waarom spraken jullie Chinees
tegen me? Iedereen keek naar me.

61
00:03:58,030 --> 00:04:00,908
Praat niet in het Chinees tegen me.
Alleen maar Engels.'

62
00:04:03,536 --> 00:04:08,291
Als kind gaven we haar een keus.
Maar we hielden niet echt haar hand vast.

63
00:04:09,250 --> 00:04:10,251
Ik spreek Kantonees...

64
00:04:10,376 --> 00:04:11,252
VADER VAN ISABEL

65
00:04:11,335 --> 00:04:12,420
...en mijn vrouw Mandarijns.

66
00:04:12,545 --> 00:04:13,421
MOEDER VAN ISABEL

67
00:04:13,504 --> 00:04:16,340
Toen ze klein was,
sprak ik Chinees tegen haar.

68
00:04:16,924 --> 00:04:21,512
Ik vind dat zij op die manier
de cultuur moet voortdragen.

69
00:04:22,138 --> 00:04:25,141
Maar we woonden in een stadje
waar iedereen Engels sprak.

70
00:04:25,558 --> 00:04:29,520
Ze voelde zich een beetje verloren
dus we lieten haar doen wat ze wilde.

71
00:04:30,104 --> 00:04:35,067
Allochtone ouders kunnen je daar nooit
op voorbereiden. Want ze wisten dat niet.

72
00:04:35,234 --> 00:04:38,237
Zij zijn hier niet opgegroeid.
Dus thuis weten ze het niet.

73
00:04:38,362 --> 00:04:42,241
Je voedt ze op in 'n blanke wereld
en je weet niet hoe je dat aanpakt.

74
00:04:45,202 --> 00:04:49,540
Voor de buitenwereld, was ik gewoon
een Chinees-Amerikaans meisje op school...

75
00:04:49,749 --> 00:04:53,252
...maar ik voelde ik zo alleen,
niemand kon zich met mij identificeren.

76
00:04:53,377 --> 00:04:55,004
Er werd anders naar mij gekeken.

77
00:04:55,087 --> 00:04:58,924
Dus de oplossing in mijn hoofd was:
wees niet anders, wees zoals iedereen.

78
00:04:59,091 --> 00:05:03,220
Ik vroeg ze dus een deel
van hun cultuur weg te gooien...

79
00:05:03,304 --> 00:05:04,805
...die ze mij wilden meegeven.

80
00:05:05,556 --> 00:05:08,934
Ik wilde buitenshuis
niet van mijn cultuur genieten.

81
00:05:09,143 --> 00:05:13,647
Ik wou dat ik toen geweten had,
hoezeer ik er later spijt van zou krijgen.

82
00:05:14,190 --> 00:05:16,108
Ik had nauwelijks vrienden.

83
00:05:16,233 --> 00:05:19,320
Ik voelde met niemand een band.
Clare, aan de andere kant...

84
00:05:19,862 --> 00:05:20,905
Ik ben enig kind.

85
00:05:21,197 --> 00:05:23,908
Ik heb een hele nauwe band
met mijn ouders omdat ik enig kind ben.

86
00:05:26,077 --> 00:05:28,162
Vertel eens hoe oud je bent.
-Acht.

87
00:05:28,788 --> 00:05:30,956
Wat wil je zeggen tegen
je toekomstige zelf?

88
00:05:31,207 --> 00:05:32,500
Ga nooit roken.

89
00:05:33,667 --> 00:05:39,465
Het ging vooral over leren, groei,
onafhankelijkheid, op eigen benen staan.

90
00:05:39,965 --> 00:05:42,176
Clare is heel extravert.

91
00:05:42,385 --> 00:05:43,260
VADER VAN CLARE

92
00:05:43,344 --> 00:05:45,012
Ze wilde altijd overal bij zijn.

93
00:05:45,096 --> 00:05:46,263
Ze was altijd erg gedreven.

94
00:05:46,347 --> 00:05:47,223
MOEDER VAN CLARE

95
00:05:47,306 --> 00:05:49,975
Ze organiseert dingen
en brengt mensen samen.

96
00:05:50,101 --> 00:05:51,936
Maar tegelijkertijd gedreven.

97
00:05:52,436 --> 00:05:55,231
Ik heb absoluut
een nogal uitbundige persoonlijkheid.

98
00:05:55,314 --> 00:05:58,150
Toen ik jonger was
kon ik dat niet echt goed beheersen.

99
00:05:58,442 --> 00:06:00,903
Ik ben nu wat meer naar binnen gericht.

100
00:06:01,153 --> 00:06:04,073
Mijn ouders betrokken me altijd
bij hun gesprekken.

101
00:06:04,240 --> 00:06:06,409
Ze praatten tegen me
alsof ik een kleine volwassene was.

102
00:06:07,326 --> 00:06:11,455
Wat is jullie eerste
herinnering van elkaar?

103
00:06:12,081 --> 00:06:14,875
Mijn eerste herinnering van Isabel is
dat ze naar me toekwam...

104
00:06:15,000 --> 00:06:18,546
...en gedag zei.
Dat was toen ik nieuw op school was.

105
00:06:18,629 --> 00:06:22,591
Ik was van school veranderd in groep acht
en ik probeerde vrienden te maken.

106
00:06:22,716 --> 00:06:25,469
En zij was zo aardig
om met me te komen praten.

107
00:06:25,594 --> 00:06:26,971
Dat is zo'n leuk verhaal.

108
00:06:28,139 --> 00:06:33,060
Jij durfde de leraren uit te dagen
en daar had ik echt respect voor.

109
00:06:33,185 --> 00:06:35,312
Ik dacht: wauw, die meid is zo cool.

110
00:06:35,521 --> 00:06:37,565
In de brugklas zaten we
in dezelfde mentorgroep...

111
00:06:37,731 --> 00:06:39,525
...maar we zagen
elkaar nooit buiten school.

112
00:06:39,608 --> 00:06:45,364
In het begin van de tweede klas, wilde ik
naar een stripboekfestival in New York.

113
00:06:45,781 --> 00:06:49,118
Isabel en ik kletsten
wel vaker over superheldenfilms.

114
00:06:49,285 --> 00:06:50,369
Hoi, Isabel?

115
00:06:50,578 --> 00:06:53,956
Ik zei: 'Dit is maf, maar ga je mee
naar een stripboekfestival?

116
00:06:54,039 --> 00:06:58,043
Ik heb een kaartje over dus het kost niks.
-Verrassend genoeg, mocht ik gaan.

117
00:06:58,210 --> 00:07:00,296
Ze bleef slapen
omdat we vroeg op moesten.

118
00:07:00,379 --> 00:07:02,590
Mijn vader houdt van Oosterse filosofie.

119
00:07:02,756 --> 00:07:05,092
Toen Isabel bij ons kwam,
had ze zoiets van:

120
00:07:05,176 --> 00:07:09,930
'Wat doet dit gigantische Boeddhabeeld in
godsnaam bij dit blanke meisje in huis?'

121
00:07:10,055 --> 00:07:13,100
Het was zo verwarrend omdat...
Geen van mijn andere vrienden...

122
00:07:13,225 --> 00:07:16,604
...toen ik klein was, hadden iets
wat leek op Oosterse cultuur.

123
00:07:16,729 --> 00:07:20,107
Ik kwam Clare's huis binnen
en overal stonden mini-Boeddhabeeldjes.

124
00:07:20,274 --> 00:07:25,154
Het was een soort mini-cultuurschok
omdat we meer gemeen hadden dan ik dacht.

125
00:07:27,781 --> 00:07:29,700
Dat was de eerste keer
dat we iets samendeden...

126
00:07:29,825 --> 00:07:31,202
...en het was heel gezellig.

127
00:07:32,161 --> 00:07:37,500
Onze vaders waren gek op strips als kind,
dus dat schepte ook een band tussen ons.

128
00:07:37,583 --> 00:07:40,044
Mijn vader is een enorme fan
van stripboeken.

129
00:07:40,294 --> 00:07:42,004
We hebben zo'n 3000 strips thuis.

130
00:07:42,421 --> 00:07:43,839
Ik heb een grote verzameling strips.

131
00:07:44,048 --> 00:07:46,133
Ik hou van stripboeken.

132
00:07:46,217 --> 00:07:48,469
Ik verzamelde ze vroeger.
Ik deed alsof ik Spiderman was.

133
00:07:49,094 --> 00:07:51,305
Mijn dochter en ik hebben
een geweldige band.

134
00:07:51,388 --> 00:07:55,434
Clare kreeg er belangstelling voor.
En Comic-Con bracht ze samen.

135
00:07:55,518 --> 00:08:01,273
We hebben Carrie Fisher ontmoet
voor ze stierf. Heel cool. En Mark Hamill.

136
00:08:01,357 --> 00:08:04,944
Het was geweldig een nieuwe vriendin
te hebben en dit met haar te delen.

137
00:08:05,069 --> 00:08:07,112
We hadden zoveel lol. Het was echt leuk.

138
00:08:07,238 --> 00:08:10,241
Tegen het eind van de tweede klas
waren we beste vriendinnen.

139
00:08:10,324 --> 00:08:13,452
En die vriendschap bleef
tijdens de middelbareschooltijd.

140
00:08:13,536 --> 00:08:15,913
Onze school was echt typisch Americana.

141
00:08:16,163 --> 00:08:17,164
Allemaal kliekjes.

142
00:08:17,331 --> 00:08:19,625
Iedereen wil indruk op elkaar maken.

143
00:08:19,792 --> 00:08:21,961
Iedereen wil bij de populaire kids horen.

144
00:08:22,169 --> 00:08:25,756
Ik verborg absoluut delen
van mijn karakter om erbij te horen...

145
00:08:25,923 --> 00:08:27,675
...omdat ik zo graag populair wilde zijn.

146
00:08:28,467 --> 00:08:30,761
We waren actief in allerlei clubjes.

147
00:08:30,844 --> 00:08:32,221
Ik hielp met het jaarboek.

148
00:08:32,346 --> 00:08:34,640
Ik zat in de leerlingenraad.
-Voorzitter leerlingencomité.

149
00:08:34,974 --> 00:08:37,601
Wetenschapsclubje.
-Hoofd van de debatclub.

150
00:08:38,185 --> 00:08:39,395
Schooltennis.

151
00:08:39,603 --> 00:08:41,355
Vier jaar schooltennis.

152
00:08:41,564 --> 00:08:43,315
Orkest.
-Muziekkorps.

153
00:08:43,482 --> 00:08:44,942
Spaanse les.

154
00:08:45,150 --> 00:08:48,612
Ze was altijd betrokken
bij enorm veel activiteiten.

155
00:08:48,737 --> 00:08:52,741
De maatschappij legt druk op leerlingen
om nu ook op die manier te presteren.

156
00:08:52,866 --> 00:08:54,410
Ze raakte echt overweldigd.

157
00:08:54,702 --> 00:08:58,872
Ze houdt zich erg bezig
met allerlei organisaties.

158
00:08:58,956 --> 00:09:01,292
Ik weet niet waar ze de tijd
vandaan haalt om te slapen.

159
00:09:02,876 --> 00:09:07,631
Ik deed zoveel verschillende dingen
en was nooit echt trouw aan mezelf.

160
00:09:08,090 --> 00:09:11,385
Je bent 13 jaar en bent
nog aan het ontdekken wie je bent.

161
00:09:11,635 --> 00:09:13,137
En ik overbelastte mezelf enorm.

162
00:09:14,221 --> 00:09:16,724
Ik legde zoveel druk op mezelf.

163
00:09:16,807 --> 00:09:19,059
Constant bezig zijn
was een manier voor mij...

164
00:09:19,184 --> 00:09:22,062
...om die onterechte angst
die ik voelde, te kunnen sturen.

165
00:09:23,314 --> 00:09:27,401
Tijdens mijn hele middelbareschooltijd
had ik zulke zware paniekaanvallen...

166
00:09:27,526 --> 00:09:31,155
...dat ik moest overgeven.
En dat vertelde ik aan niemand.

167
00:09:31,780 --> 00:09:34,700
Ik besefte niet destijds
dat ik aan een angststoornis leed.

168
00:09:35,951 --> 00:09:38,704
Ze zat bij al die clubjes
en deed allerlei activiteiten...

169
00:09:38,829 --> 00:09:43,792
...dus het leek erop dat die druk kwam
van het meedoen aan al die dingen.

170
00:09:43,876 --> 00:09:45,919
WANNEER WORDT HET TE VEEL?

171
00:09:46,045 --> 00:09:48,839
Op een dag dacht ik:
voor wie doe ik dit allemaal?

172
00:09:49,006 --> 00:09:50,883
Waarom ben ik hiermee bezig?

173
00:09:51,091 --> 00:09:55,679
Ik ging eens nadenken over de dingen
waar ik eigenlijk geen plezier in had.

174
00:09:55,846 --> 00:09:58,349
Ik leefde niet mijn beste leven.

175
00:10:01,644 --> 00:10:05,939
Toen ik in de vierde klas zat
keek ik een keer op sociale media...

176
00:10:06,148 --> 00:10:08,984
...zag ik een bericht
van een jongerentijdschrift.

177
00:10:09,068 --> 00:10:10,778
Dat ging over menstruatie-armoede.

178
00:10:11,320 --> 00:10:13,405
Ik had nog nooit van die term gehoord.

179
00:10:13,614 --> 00:10:16,950
Ik klikte op de link en zag
een artikel over een non-profit...

180
00:10:17,076 --> 00:10:20,663
...genaamd Period, die strijdt
tegen menstruatie-armoede.

181
00:10:21,038 --> 00:10:24,249
Wat betekent onvoldoende toegang
hebben tot menstruatieproducten...

182
00:10:24,375 --> 00:10:26,251
...wegens financiële beperkingen.

183
00:10:26,794 --> 00:10:31,048
Dus ik lees dat artikel
en ik zie heel verontrustende cijfers.

184
00:10:31,131 --> 00:10:34,802
Eén op de vijf meisjes gaat soms niet
naar school door menstruatie-armoede.

185
00:10:35,177 --> 00:10:39,181
Ik las dat mensen zich schamen voor
menstruatie door het stigma dat erop zit.

186
00:10:39,306 --> 00:10:42,851
Dus praatten ze niet over het feit
dat het hun leven zoveel beïnvloedde.

187
00:10:43,477 --> 00:10:48,482
Menstruatieproducten in scholen voor
wie ze nodig heeft of niet kan betalen.

188
00:10:48,691 --> 00:10:51,235
We zouden het niet geheim hoeven houden.

189
00:10:51,360 --> 00:10:56,115
Iedereen vindt het een beetje vies
en schaamt zich om erover te praten.

190
00:10:56,281 --> 00:11:02,079
Ik had daar dus nog nooit over nagedacht.
Ik besefte dat ik bevoorrecht ben.

191
00:11:02,913 --> 00:11:07,292
Als je kán teruggeven, moet je dat doen.
Dat hebben we allebei meegekregen.

192
00:11:15,259 --> 00:11:16,510
Hallo?
-En ik zei:...

193
00:11:16,635 --> 00:11:19,179
...'We gaan iets doen voor
deze organisatie op school.

194
00:11:19,388 --> 00:11:21,098
We gaan geld inzamelen...

195
00:11:21,348 --> 00:11:24,184
...voor mensen die menstruatieproducten
nodig hebben in onze gemeenschap.'

196
00:11:24,309 --> 00:11:25,519
Wat denk je ervan?

197
00:11:28,522 --> 00:11:29,815
Nou...

198
00:11:31,734 --> 00:11:34,486
Hallo, Isabel?
-Ja, we doen het.

199
00:11:34,778 --> 00:11:37,531
We beseften niet hoeveel mensen dit treft.

200
00:11:37,698 --> 00:11:39,908
We kunnen iedereen
in onze gemeenschap hiermee helpen.

201
00:11:40,242 --> 00:11:41,577
Oké, we gaan ervoor.

202
00:11:47,332 --> 00:11:50,210
Toen ik het idee besprak met Isabel,
wist ik dat het niet makkelijk...

203
00:11:50,294 --> 00:11:52,796
...zou worden op school
en in onze gemeenschap.

204
00:11:54,548 --> 00:11:58,552
Ik geef toe dat ik me zorgen maakte
over hoe dat op school zou vallen.

205
00:11:58,969 --> 00:12:02,931
Ik moest veel leren.
Ze leerde me over het stigma.

206
00:12:03,390 --> 00:12:05,517
Ik was net als alle andere tienermeisjes.

207
00:12:05,601 --> 00:12:08,479
Iedereen verstopte hun tampons
of maandverband als ze naar de wc gingen.

208
00:12:08,604 --> 00:12:12,524
De eerste keren dat ik ongesteld werd
schaamde ik me altijd rot.

209
00:12:12,733 --> 00:12:15,819
Het was altijd midden op de dag
en ik kon niets doen tot ik thuiskwam.

210
00:12:17,321 --> 00:12:20,240
Ik wilde er eigenlijk
liever niet over praten...

211
00:12:20,783 --> 00:12:22,910
...door de cultuur
waar ik in ben opgegroeid.

212
00:12:23,494 --> 00:12:26,580
Dit zijn moeilijke onderwerpen
voor hen om over te praten.

213
00:12:26,830 --> 00:12:29,583
Ik had mijn eigen stigma
omtrent menstruatie.

214
00:12:29,666 --> 00:12:31,668
Toen ik voor het eerst ongesteld werd...

215
00:12:31,752 --> 00:12:34,463
...ging ik naar mijn moeder
en ik dacht dat ik doodging.

216
00:12:34,546 --> 00:12:38,634
Ik zei: 'Ik bloed, ik ga dood.'
Mijn moeder zei: 'Nee, je gaat niet dood.'

217
00:12:38,717 --> 00:12:43,639
Ze zei: 'Dit is heel normaal.' Ze gaf me
een maandverbandje en dat was dat.

218
00:12:44,056 --> 00:12:49,353
Ik leerde van anderen
dat het niet iets is waar je over praat.

219
00:12:49,728 --> 00:12:53,440
Ik voelde de behoefte om dit stigma
aan te pakken, om anderen te helpen.

220
00:12:53,899 --> 00:12:58,612
Het ging haar echt aan het hart
en ik zei: 'Ga ervoor.' Dat vond jij ook.

221
00:12:58,737 --> 00:13:02,491
Ik steunde haar want het was helemaal punk
en ik vond het geweldig.

222
00:13:04,660 --> 00:13:08,622
Het was eng in het begin
want ik wilde er zo graag bij horen.

223
00:13:08,705 --> 00:13:10,207
Ik dacht: wat heb ik te verliezen?

224
00:13:10,374 --> 00:13:12,584
We gingen de klassen in
om leden te werven.

225
00:13:12,668 --> 00:13:16,713
We vroegen: 'Mogen we even de aandacht?'
Dit is waar we mee bezig zijn.

226
00:13:16,839 --> 00:13:18,549
Je bent zeer welkom.
-Dus doe mee.

227
00:13:19,091 --> 00:13:20,717
Nee.
-Jakkes.

228
00:13:21,051 --> 00:13:23,971
Het was direct heel moeilijk,
want bij het horen van 'menstruatie'...

229
00:13:24,137 --> 00:13:25,973
Weet je wat menstruatie-armoede is?

230
00:13:27,015 --> 00:13:29,726
Mensen hadden zoiets van: bah, wat?
-Kan me niks schelen.

231
00:13:30,435 --> 00:13:32,437
Dat is iets wat je zelf moet uitzoeken.

232
00:13:33,772 --> 00:13:34,857
Privé.

233
00:13:35,232 --> 00:13:37,609
Vooral de jongens op school
hadden zoiets van...

234
00:13:37,734 --> 00:13:41,864
Wat gaan jullie dan doen op die club?
Een potje janken en chocolade eten?

235
00:13:42,656 --> 00:13:45,534
Sommige scholieren stonden
er niet echt voor open.

236
00:13:50,497 --> 00:13:53,417
Dat klinkt echt erg,
maar het was niet zo dramatisch.

237
00:13:54,209 --> 00:13:55,836
Niemand gooide zijn slush over ons heen.

238
00:13:56,003 --> 00:14:01,550
Zouden ze ons belachelijk maken in de klas
om mensen aan het lachen te krijgen? Ja.

239
00:14:06,555 --> 00:14:08,098
Maar, nee. Geen slush.

240
00:14:09,099 --> 00:14:14,396
Dus we begonnen met het clubje
en onze eerste bijeenkomst was een flop.

241
00:14:15,314 --> 00:14:18,275
We hadden twee leden. Wij, dus.

242
00:14:19,401 --> 00:14:20,944
De eerste twee leden zijn wij.

243
00:14:21,320 --> 00:14:28,076
Je kan je niet zomaar een stigma
van iets zo groot als menstruatie afhalen.

244
00:14:28,535 --> 00:14:34,082
Je wordt gedwongen naar jezelf te kijken
omdat je jezelf zo kwetsbaar opstelt.

245
00:14:34,166 --> 00:14:36,460
Gelukkig had ik Clare die achter me stond.

246
00:14:36,585 --> 00:14:39,963
Ik dacht: ik kan er net zo goed
maar helemaal voor gaan.

247
00:14:40,088 --> 00:14:43,675
Ik ben er nu al zo bij betrokken,
ik kijk wel waar ik uitkom.

248
00:14:43,800 --> 00:14:46,511
Vooral omdat we wilden dat anderen
dat stigma niet zouden voelen.

249
00:14:46,720 --> 00:14:50,682
Dus moesten wij het goede voorbeeld geven.
-Ja, absoluut.

250
00:14:50,933 --> 00:14:53,977
Maar dat heeft ons nooit afgeschrikt.
We bleven ons best doen.

251
00:14:54,144 --> 00:14:56,021
Ons clubje heeft drie uitgangspunten.

252
00:14:56,438 --> 00:14:58,273
Dienstverlening, educatie
en belangenbehartiging.

253
00:14:58,357 --> 00:15:01,735
Dienstverlening door gratis
menstruatieproducten te verschaffen.

254
00:15:02,903 --> 00:15:06,365
Wij zijn ook...sorry.
Wacht, ik dacht dat jij ging zeggen ...

255
00:15:06,490 --> 00:15:08,116
Dienstverlening...
-Na veel moeite...

256
00:15:08,200 --> 00:15:10,744
...toewijding en werk,
kregen we wat meer aandacht.

257
00:15:10,827 --> 00:15:14,915
Men zei: 'O, dit is best cool.
Laten we...meedoen.'

258
00:15:15,248 --> 00:15:18,627
Door mond-tot-mondreclame
sloten meer leden zich aan.

259
00:15:18,752 --> 00:15:23,298
We geven meisjes menstruele educatie
en pakken het stigma rond menstruatie aan.

260
00:15:23,548 --> 00:15:26,927
Het schoolbestuur en de administratie vond
het geweldig dat we zo ons best deden.

261
00:15:27,052 --> 00:15:30,722
Tot slot, roepen we op een einde te maken
aan menstruatie-armoede...

262
00:15:31,139 --> 00:15:34,935
...door systemisch te lobbyen
bij de lokale overheid van Pennsylvania.

263
00:15:35,310 --> 00:15:37,396
Onze directeur was zich niet bewust
van het probleem...

264
00:15:37,479 --> 00:15:41,525
...maar toen wij het onder zijn aandacht
brachten, wilde hij het gelijk aanpakken.

265
00:15:41,733 --> 00:15:44,778
Onze lobby leidde tot de verstrekking
van gratis menstruatieproducten...

266
00:15:44,861 --> 00:15:48,824
...op de wc's van alle middelbare scholen.
Dat was een grote overwinning voor ons.

267
00:15:52,577 --> 00:15:57,791
Dus nu opeens, als iemand ongesteld was
en zei: 'Ik ben mijn tampons vergeten.’

268
00:15:57,916 --> 00:16:01,962
Dan zei iemand in de klas:
'O, nee joh, er zijn tampons in de wc's.'

269
00:16:02,045 --> 00:16:03,338
GRATIS

270
00:16:04,589 --> 00:16:07,718
Het was zo cool om te kunnen zeggen:
'Je hebt niks bij je?

271
00:16:07,801 --> 00:16:11,013
Geen probleem, joh. Het is geregeld.'

272
00:16:13,765 --> 00:16:16,852
Om iemand te helpen,
en dat ze geen les hoeven te missen...

273
00:16:16,977 --> 00:16:18,603
...was gewoon echt zo cool.

274
00:16:18,729 --> 00:16:21,356
En nu is het normaal.
-Ja, nu is het gewoon normaal.

275
00:16:21,440 --> 00:16:22,482
Ja.
-Echt zo gaaf.

276
00:16:57,601 --> 00:17:02,147
We kregen een hoop meer leden nadat we
die menstruatieproducten in wc's kregen.

277
00:17:05,442 --> 00:17:08,070
Ik denk dat we veel mensen
bereikt hebben...

278
00:17:08,153 --> 00:17:10,655
...door te laten zien
dat het intersectoraal is.

279
00:17:10,739 --> 00:17:12,783
Het betreft educatie en gezondheid.

280
00:17:12,949 --> 00:17:16,078
Het betreft burgerrechten.
Plus er zijn non-binaire mensen...

281
00:17:16,161 --> 00:17:18,622
...en transmannen
die deze producten nodig hebben.

282
00:17:21,249 --> 00:17:23,960
Iedereen heeft er op een
of andere manier mee te maken.

283
00:17:24,252 --> 00:17:27,672
Het is echt geweldig dat jullie...

284
00:17:27,756 --> 00:17:31,343
...de mentruatiegelijkheid
zo intersectoraal bekijken...

285
00:17:31,468 --> 00:17:35,222
...en menstruatie niet beperken tot
mensen die zich identificeren...

286
00:17:35,305 --> 00:17:38,433
...als vrouwen en meisjes.
Wat jullie doen is zo belangrijk.

287
00:17:39,101 --> 00:17:42,479
Het maakt niet uit hoe je je identificeert
of wat je gender is.

288
00:17:42,729 --> 00:17:47,275
Mensen moeten zich waardig voelen
en gewoon kunnen doen wat ze moeten doen.

289
00:17:47,526 --> 00:17:50,862
We hebben jullie nodig.
Teken de petitie. Bel de lokale wetgevers.

290
00:17:51,238 --> 00:17:54,658
Er is van alles wat je kan doen.
Dank jullie wel voor je komst.

291
00:17:55,283 --> 00:17:56,827
Isabel en ik deden het samen.

292
00:17:56,910 --> 00:18:00,163
We konden echt onze impact
op de gemeenschap zien.

293
00:18:00,497 --> 00:18:05,877
Het is een wijze les
voor ons, de oudere generatie.

294
00:18:06,294 --> 00:18:10,507
Het feit dat zij dit doet,
heeft ons beter leren accepteren...

295
00:18:11,007 --> 00:18:14,886
...en meer begripvol gemaakt
en het taboe weggenomen.

296
00:18:15,262 --> 00:18:19,224
Er waren veel anderen bij betrokken, maar
zelfs het kleine aandeel dat ik had...

297
00:18:19,391 --> 00:18:22,310
...gaf me een goed gevoel
en hielp mijn mentale welzijn.

298
00:18:22,686 --> 00:18:26,398
Ik begon naar een psycholoog te gaan.
Ik leerde praktische oefeningen.

299
00:18:26,481 --> 00:18:29,192
En omdat vrienden en familie
nu op de hoogte zijn...

300
00:18:29,317 --> 00:18:32,195
...kunnen ze me beter steunen
en voel ik me niet zo alleen.

301
00:18:32,445 --> 00:18:38,827
Vooral Isabel accepteert
al mijn gebreken en issues totaal.

302
00:18:38,952 --> 00:18:43,039
Het is fijn om iemand te hebben. Je hoeft
niet alleen te zijn met je gedachten.

303
00:18:43,165 --> 00:18:46,585
Dat is het belangrijkste
wat Clare me heeft geleerd.

304
00:18:47,294 --> 00:18:51,631
Clare is de eerste die zorgde dat ik
me op mijn gemak voelde in mijn cultuur.

305
00:18:52,007 --> 00:18:55,468
Tijdens het opgroeien
was ik zo bezig met wat anderen dachten.

306
00:18:56,261 --> 00:19:00,056
Rond de tijd dat ik ongevoelig werd
voor het stigma rond menstruatie...

307
00:19:00,140 --> 00:19:04,102
...begon ik ook mijn afkomst
weer te omarmen, geloof ik.

308
00:19:04,269 --> 00:19:08,940
Ik begon mijn ouders vragen te stellen
over mijn afkomst, mijn cultuur.

309
00:19:09,065 --> 00:19:12,652
Ik wilde ook steeds meer
met mijn grootouders praten.

310
00:19:13,486 --> 00:19:16,740
Mijn grootouders wonen in China
en ze spreken geen Engels.

311
00:19:16,907 --> 00:19:19,159
Dus toen ik de taal en mijn cultuur
begon te verliezen...

312
00:19:19,284 --> 00:19:21,411
...werd het lastiger
met ze te communiceren.

313
00:19:21,536 --> 00:19:22,412
WOORDENBOEK

314
00:19:22,495 --> 00:19:24,414
Tot ik zelfs niet meer met ze sprak.

315
00:19:24,539 --> 00:19:28,043
Ik dacht: wil ik hier
in de toekomst spijt van krijgen...

316
00:19:28,126 --> 00:19:30,462
...of wil ik het hebben geprobeerd?

317
00:19:34,758 --> 00:19:37,552
In mijn eerste semester
ben ik begonnen met Mandarijns.

318
00:19:37,886 --> 00:19:40,680
En langzaam maar zeker
kan ik met ze praten.

319
00:19:40,805 --> 00:19:44,601
Ik heb zelfs voor de eerste keer
met ze gebeld zonder mijn moeder.

320
00:19:44,809 --> 00:19:49,189
Ik dacht: wauw, ongelofelijk dat ik
dit al die jaren heb misgelopen.

321
00:19:49,272 --> 00:19:52,984
Kon ik maar teruggaan in de tijd
en tegen mezelf als peuter zeggen...

322
00:19:53,109 --> 00:19:54,694
...dat ik mijn afkomst niet mag vergeten.

323
00:19:54,819 --> 00:19:58,782
Dan had ik mezelf veel pijn bespaard.
Ik voelde me lang zo verloren, maar...

324
00:19:59,199 --> 00:20:02,827
...zodra ik mijn afkomst weer omarmde,
gaf het zo'n onbeschrijfelijk gevoel.

325
00:20:02,911 --> 00:20:04,579
Ik voelde me zo compleet.

326
00:20:05,330 --> 00:20:09,960
We waren ook erg trots op haar
dat ze haar afkomst weer ging waarderen.

327
00:20:10,502 --> 00:20:13,463
Het was ongelofelijk
hoe snel ze Mandarijns leerde.

328
00:20:13,672 --> 00:20:18,969
Ze draagt onze traditie heel goed door
en daar zijn we blij om.

329
00:20:19,552 --> 00:20:22,347
Die twee samen zijn zo grappig.

330
00:20:22,764 --> 00:20:28,186
Om dezelfde beste vriendin te hebben
door de tienerjaren heen, is bijzonder.

331
00:20:29,312 --> 00:20:32,148
Ik wou dat ik zo iemand had. Een BFF.

332
00:20:33,358 --> 00:20:36,236
We zitten op andere universiteiten
en doen andere dingen.

333
00:20:36,403 --> 00:20:39,114
We gingen van elkaar
praktisch dagelijks zien.

334
00:20:39,489 --> 00:20:41,825
Tot elkaar bijna een jaar niet zien.

335
00:20:42,367 --> 00:20:45,870
Het afscheid was zwaar
toen we gingen studeren. Het was triest.

336
00:20:47,330 --> 00:20:49,416
Ik denk dat we vrienden zullen blijven.

337
00:20:49,541 --> 00:20:54,504
Ook in de toekomst, omdat we allebei
veel waarde hechten aan de vriendschap.

338
00:20:55,255 --> 00:20:58,300
Blijven we altijd beste vrienden?
-Natuurlijk.

339
00:21:11,855 --> 00:21:13,148
Nu we allebei studeren...

340
00:21:13,273 --> 00:21:16,151
...merken we dat we elkaar
niet elke dag hoeven zien...

341
00:21:16,359 --> 00:21:17,444
...om beste vrienden te zijn.

342
00:21:17,569 --> 00:21:19,446
Het is lastig tijd te vinden
om elkaar te spreken.

343
00:21:19,529 --> 00:21:20,905
Je moet tijd maken.
-Ja.

344
00:21:23,783 --> 00:21:26,453
GOED NIEUWS! FACETIME?

345
00:21:27,454 --> 00:21:30,498
NA DE LES. BEN BENIEUWD!

346
00:21:31,166 --> 00:21:33,626
JA, KLINKT GOED

347
00:21:34,544 --> 00:21:37,088
Op de universiteit
zijn we druk met allerlei dingen.

348
00:21:37,839 --> 00:21:39,382
Maar als we elkaar spreken...

349
00:21:42,802 --> 00:21:43,720
Hoi.

350
00:21:43,803 --> 00:21:46,348
O, God, ik mag in het buitenland studeren.

351
00:21:46,681 --> 00:21:47,932
Ben je...is het officieel?

352
00:21:48,183 --> 00:21:49,642
-Ja...
-O, gefeliciteerd.

353
00:21:49,809 --> 00:21:51,853
Kom je me opzoeken? Ik meen het.

354
00:21:52,228 --> 00:21:56,107
Iemand hebben op wie je kan bouwen
is heel zeldzaam.

355
00:21:56,649 --> 00:22:00,779
Opgroeien zou niet hetzelfde zijn geweest
voor mij als we elkaar niet hadden gehad.

356
00:22:00,862 --> 00:22:02,864
Dus ik ben eeuwig dankbaar voor haar.

357
00:22:03,531 --> 00:22:04,699
Ik ook.

358
00:22:08,536 --> 00:22:11,122
Als ik jou niet had gehad,
met wie zou ik dan vrienden zijn?

359
00:22:11,331 --> 00:22:14,084
Wij waren altijd samen.
Wat had ik op zaterdagavond gedaan?

360
00:22:14,209 --> 00:22:15,835
Geen idee.
-Nee, ik denk...

361
00:22:15,960 --> 00:22:17,962
Ik was alleen geweest.
-Eerlijk, ik zou...

362
00:22:18,046 --> 00:22:20,298
...een totaal ander persoon zijn geweest.
-Ik ook.

363
00:23:25,196 --> 00:23:27,198
Ondertiteld door: Els Churchill