1 00:00:02,003 --> 00:00:03,921 Dorastanie to złożony proces. 2 00:00:06,299 --> 00:00:08,676 Jest nieprzewidywalne. 3 00:00:09,677 --> 00:00:11,345 Pozwala zmienić świat. 4 00:00:11,471 --> 00:00:13,097 DOŚĆ UBÓSTWA MENSTRUACYJNEGO 5 00:00:13,639 --> 00:00:15,099 Dorastanie było… 6 00:00:21,939 --> 00:00:24,275 Mamy siłę i obowiązek. 7 00:00:30,073 --> 00:00:31,824 Zasługujemy na głos. 8 00:00:36,788 --> 00:00:37,955 Dorastanie jest… 9 00:00:38,206 --> 00:00:39,207 - Burzliwe. - Dziwne. 10 00:00:39,373 --> 00:00:40,374 - Niejasne. - Niełatwe. 11 00:00:40,541 --> 00:00:41,959 - Piękne. - Konieczne. 12 00:00:42,085 --> 00:00:43,211 Udało nam się! 13 00:00:43,336 --> 00:00:45,171 DZIESIĘĆ HISTORII 14 00:00:45,338 --> 00:00:47,298 O ODWADZE, 15 00:00:47,507 --> 00:00:49,842 BY POZOSTAĆ SOBĄ 16 00:01:01,771 --> 00:01:03,940 Pamiętam, jak nazwałaś mnie przyjaciółką. 17 00:01:04,065 --> 00:01:05,149 Wtedy pomyślałam… 18 00:01:05,817 --> 00:01:09,320 „Jesteśmy przyjaciółkami”, wcześniej nie zdawałam sobie z tego sprawy. 19 00:01:09,654 --> 00:01:12,281 Dorastałyśmy razem i próbowałyśmy zrozumieć świat. 20 00:01:12,365 --> 00:01:13,407 MOC W MENSTRUACJI 21 00:01:13,491 --> 00:01:16,869 Razem odkrywałyśmy, co nas porusza, do czego jesteśmy zdolne. 22 00:01:17,161 --> 00:01:20,706 Jesteś szczęśliwsza, jeśli wiesz, 23 00:01:20,832 --> 00:01:23,459 że możesz na kimś polegać. Nasza przyjaźń zawsze 24 00:01:23,543 --> 00:01:24,544 dawała mi oparcie. 25 00:01:25,670 --> 00:01:27,463 Zdecydowanie czuję to samo. 26 00:01:29,048 --> 00:01:32,927 - Ujęcie pierwsze. - Widzę swoje odbicie w kamerze. 27 00:01:33,177 --> 00:01:35,096 Serio? Racja. 28 00:01:44,438 --> 00:01:47,191 Jeśli będę mówić za szybko, dajcie mi znać 29 00:01:47,400 --> 00:01:48,568 i zwolnię. 30 00:01:49,485 --> 00:01:51,696 Cześć, jestem Clare. 31 00:01:52,280 --> 00:01:56,075 Mam 19 lat i pochodzę z Clarks Summit w Pensylwanii. 32 00:01:56,200 --> 00:01:57,285 Tam poznałam Isabel. 33 00:01:57,660 --> 00:01:58,828 Cześć, jestem Isabel. 34 00:01:58,911 --> 00:02:03,499 Też mam 19 lat i jestem z Pensylwanii. 35 00:02:06,627 --> 00:02:09,755 Razem wiele przeszłyśmy. Dorastanie jest trudne i ciężkie. 36 00:02:09,881 --> 00:02:11,549 I irytujące… 37 00:02:11,632 --> 00:02:12,717 KLUB OKRESOWY 38 00:02:12,800 --> 00:02:14,177 - …niezręczne… - Niejasne. 39 00:02:14,260 --> 00:02:16,220 - Tak. - Wszystkie banały pasują. 40 00:02:16,971 --> 00:02:20,391 Wytworzyłyśmy wspólne wspomnienia i doświadczenia. 41 00:02:20,558 --> 00:02:23,311 To wzmocniło naszą przyjaźń. 42 00:02:24,353 --> 00:02:26,814 Kiedy w filmach widzi się przyjaciółki, 43 00:02:26,898 --> 00:02:29,108 jedna z nich może wejść do domu drugiej. 44 00:02:29,192 --> 00:02:30,193 Usiąść, 45 00:02:30,401 --> 00:02:33,070 zrobić sobie coś do jedzenia, nikt nie zwróci uwagi. 46 00:02:33,196 --> 00:02:35,698 Myślę, że tak jest w naszym przypadku. 47 00:02:36,616 --> 00:02:40,536 Wiele osób nie rozumiało jednak naszej bliskości. 48 00:02:40,620 --> 00:02:46,375 Dlatego że Clare jest bardzo głośna, a ja jestem cicha. I… 49 00:02:46,751 --> 00:02:48,878 Byłam… Przykro mi, Clare. 50 00:02:49,712 --> 00:02:52,298 - Przyznaje to. W porządku. - Przyznaję. 51 00:02:52,673 --> 00:02:54,967 To główna różnica, poza tym mamy podobne 52 00:02:55,051 --> 00:02:56,093 punkty widzenia, 53 00:02:56,219 --> 00:02:58,262 wizje świata. 54 00:02:58,346 --> 00:02:59,263 W pewnym sensie. 55 00:02:59,805 --> 00:03:02,308 Obawiałyście się, że się nie dopasujecie? 56 00:03:02,725 --> 00:03:04,227 - O Boże, tak. - Zdecydowanie. 57 00:03:04,435 --> 00:03:08,064 Obydwie się bałyśmy. Ja zaczęłam wcześnie. 58 00:03:08,981 --> 00:03:13,527 Jako Amerykanka azjatyckiego pochodzenia żyjąca w otoczeniu białych, 59 00:03:13,653 --> 00:03:17,198 dorastając, zawsze czułam się outsiderką. 60 00:03:17,323 --> 00:03:20,034 Gdy rodzice zostawiali mnie w przedszkolu, 61 00:03:20,159 --> 00:03:21,869 mówili do mnie po chińsku, 62 00:03:21,953 --> 00:03:24,455 że mnie kochają i życzą udanego dnia, 63 00:03:24,538 --> 00:03:25,706 tego typu rzeczy. 64 00:03:25,873 --> 00:03:29,335 I od razu wszystkie dzieci i ich rodzice 65 00:03:29,460 --> 00:03:31,879 obracały się, żeby na nas spojrzeć. 66 00:03:32,088 --> 00:03:33,547 Jakby oburzało ich, 67 00:03:33,756 --> 00:03:36,300 że ktoś używa obcego języka. 68 00:03:36,425 --> 00:03:39,971 Co gorsze, byłam jedyną Amerykanką azjatyckiego pochodzenia w klasie. 69 00:03:40,096 --> 00:03:42,390 Próbowałam zdobyć nowych przyjaciół, 70 00:03:42,473 --> 00:03:43,808 o których mówili rodzice, 71 00:03:43,975 --> 00:03:48,479 a tu wszyscy patrzyli na mnie dziwnie. Nie znosiłam tego uczucia. 72 00:03:48,896 --> 00:03:50,731 Kiedy wróciłam do domu, zapytali: 73 00:03:50,856 --> 00:03:52,233 „Jak było w szkole?”. 74 00:03:52,358 --> 00:03:54,777 Zapytałam: „Dlaczego mówiliście po chińsku? 75 00:03:54,902 --> 00:03:57,488 „Wszyscy na mnie patrzyli”. 76 00:03:58,030 --> 00:04:00,908 „Nie mówcie do mnie po chińsku, tylko po angielsku”. 77 00:04:03,536 --> 00:04:08,291 Dawaliśmy jej wybór, nie prowadziliśmy jej za rękę. 78 00:04:09,250 --> 00:04:10,251 Znam kantoński… 79 00:04:10,376 --> 00:04:11,294 VINNY OJCIEC ISABEL 80 00:04:11,377 --> 00:04:12,420 …żona mandaryński. 81 00:04:12,545 --> 00:04:13,629 MICHELLE MATKA ISABEL 82 00:04:13,713 --> 00:04:16,340 Kiedy była mała, mówiłam do niej tylko po chińsku 83 00:04:16,924 --> 00:04:21,512 i myślę, że w ten sposób mogła kultywować naszą kulturę. 84 00:04:22,138 --> 00:04:25,141 Ale mieszkamy w mieście, gdzie mówi się tylko po angielsku. 85 00:04:25,558 --> 00:04:26,767 Czuła się zagubiona, 86 00:04:26,892 --> 00:04:29,520 więc pozwoliliśmy jej robić, co chciała. 87 00:04:30,104 --> 00:04:32,398 Rodzice imigranci nie mogą 88 00:04:32,481 --> 00:04:35,109 przygotować nas na to. Nie wiedzą jak. 89 00:04:35,234 --> 00:04:38,237 Nie dorastali tu. Nie wiedzą, co robić. 90 00:04:38,362 --> 00:04:40,364 Wychowują córki w białym świecie, 91 00:04:40,531 --> 00:04:42,241 nie wiedząc, co z tym zrobić. 92 00:04:45,286 --> 00:04:48,289 Na zewnątrz byłam tą dziewczyną chińskiego pochodzenia 93 00:04:48,414 --> 00:04:50,333 ze szkoły, ale w środku 94 00:04:50,458 --> 00:04:53,252 czułam się samotna, jakby nikt nie mógł mnie zrozumieć. 95 00:04:53,377 --> 00:04:55,004 Wszyscy widzieli mnie jako inną, 96 00:04:55,087 --> 00:04:57,465 więc pomyślałam: „Nie wyróżniaj się 97 00:04:57,548 --> 00:04:58,924 „i bądź taka, jak wszyscy”. 98 00:04:59,091 --> 00:05:03,220 Prosiłam rodziców, żeby wyrzekli się części swojej kultury, 99 00:05:03,304 --> 00:05:04,805 którą chcieli mi przekazać. 100 00:05:05,556 --> 00:05:08,934 Nie chciałam tej kultury poza domem 101 00:05:09,143 --> 00:05:12,271 i szkoda, że wtedy nie wiedziałam, jak bardzo tego pożałuję 102 00:05:12,355 --> 00:05:13,647 w przyszłości. 103 00:05:14,190 --> 00:05:16,108 Nie miałam prawie żadnych przyjaciół. 104 00:05:16,233 --> 00:05:19,320 Z nikim nie mogłam się utożsamiać, podczas gdy Clare… 105 00:05:19,862 --> 00:05:20,905 Jestem jedynaczką. 106 00:05:21,197 --> 00:05:23,908 Z tego powodu mam bliską relację z rodzicami. 107 00:05:26,077 --> 00:05:28,162 - Ile masz lat? - Osiem. 108 00:05:28,788 --> 00:05:30,790 Co chcesz powiedzieć sobie z przyszłości? 109 00:05:31,207 --> 00:05:32,500 Nie pal. 110 00:05:33,667 --> 00:05:37,755 Moje dorastanie polegało na uczeniu się, na rozwoju, niezależności, 111 00:05:37,963 --> 00:05:39,465 kierowaniu swoim losem. 112 00:05:39,965 --> 00:05:42,176 Clare jest bardzo otwarta. 113 00:05:42,385 --> 00:05:43,427 PATRICK OJCIEC CLARE 114 00:05:43,511 --> 00:05:45,012 We wszystkim brała udział. 115 00:05:45,096 --> 00:05:46,263 Zawsze była ambitna. 116 00:05:46,347 --> 00:05:47,348 MARILYN MATKA CLARE 117 00:05:47,431 --> 00:05:49,975 Jest dobra w organizowaniu i w łączeniu ludzi. 118 00:05:50,101 --> 00:05:51,936 Poza tym jest też ambitna. 119 00:05:52,436 --> 00:05:55,231 Zdecydowanie mam bardzo dominującą osobowość. 120 00:05:55,314 --> 00:05:58,150 Kiedy byłam młodsza, nie wiedziałam, jak ją kontrolować. 121 00:05:58,442 --> 00:06:00,903 Dużo też rozmyślam. 122 00:06:01,153 --> 00:06:04,073 Rodzice zawsze włączali mnie do swoich rozmów. 123 00:06:04,240 --> 00:06:06,409 Rozmawiali ze mną jak z dorosłą. 124 00:06:07,326 --> 00:06:11,455 Jakie jest wasze pierwsze wspólne wspomnienie? 125 00:06:12,081 --> 00:06:14,875 Pamiętam, jak Isabel podeszła do mnie 126 00:06:15,000 --> 00:06:18,546 i powiedziała: „Hej”. To był mój pierwszy dzień w szkole, 127 00:06:18,629 --> 00:06:20,339 do której się przeniosłam. 128 00:06:20,423 --> 00:06:22,591 Próbowałam nawiązać znajomości, 129 00:06:22,716 --> 00:06:25,469 a ona była tak miła, że podeszła i zagadała. 130 00:06:25,594 --> 00:06:26,971 To urocza historia. 131 00:06:28,139 --> 00:06:31,600 Nie bałaś się zakwestionować tego, co mówi nauczyciel. 132 00:06:31,767 --> 00:06:33,060 Szanowałam to. Myślałam: 133 00:06:33,185 --> 00:06:35,229 „O rany. Ta dziewczyna jest świetna”. 134 00:06:35,521 --> 00:06:37,398 Potem byłyśmy w tej samej klasie, 135 00:06:37,773 --> 00:06:39,483 ale nie widywałyśmy się po szkole. 136 00:06:39,608 --> 00:06:41,527 Na początku ósmej klasy 137 00:06:41,694 --> 00:06:45,364 chciałam pojechać na Comic-Con do Nowego Jorku. 138 00:06:45,781 --> 00:06:49,118 Rozmawiałyśmy z Isabel o filmach z superbohaterami. 139 00:06:49,285 --> 00:06:50,369 Halo, Isabel? 140 00:06:50,578 --> 00:06:53,831 „Wiem, że to szaleństwo. Chcesz pojechać na Comic-Con? 141 00:06:54,039 --> 00:06:55,583 „Za darmo, mam bilety”. 142 00:06:55,708 --> 00:06:58,043 O dziwo, moi rodzice się zgodzili. 143 00:06:58,210 --> 00:07:00,254 Przyszła na noc, bo jechałyśmy wcześnie. 144 00:07:00,379 --> 00:07:02,590 Mój tata interesował się wschodnią filozofią. 145 00:07:02,756 --> 00:07:05,092 Kiedy Isabel przyszła do nas, zapytała: 146 00:07:05,176 --> 00:07:07,386 - „Co to znaczy?”. - Cóż… 147 00:07:07,511 --> 00:07:09,930 …co w domu białych robi wielki obraz Buddy? 148 00:07:10,055 --> 00:07:13,100 Byłam zdezorientowana, bo nikt z moich znajomych 149 00:07:13,225 --> 00:07:16,604 nie miał niczego związanego z kulturą Wschodu. 150 00:07:16,729 --> 00:07:18,189 Wchodzę do domu Clare, 151 00:07:18,397 --> 00:07:20,107 a tam mini posążki Buddy. 152 00:07:20,274 --> 00:07:22,860 To był dla mnie mały szok kulturowy, 153 00:07:22,943 --> 00:07:25,154 ponieważ łączyło nas więcej, niż sądziłam. 154 00:07:27,781 --> 00:07:29,700 To było nasze pierwsze spotkanie, 155 00:07:29,825 --> 00:07:31,202 dobrze się dogadywałyśmy. 156 00:07:32,161 --> 00:07:34,163 Nasi ojcowie lubili komiksy, 157 00:07:34,246 --> 00:07:37,500 więc rozmawiałyśmy o tym, jak to nas z nimi łączy. 158 00:07:37,583 --> 00:07:40,044 Mój tata jest wielkim fanem komiksów. 159 00:07:40,294 --> 00:07:41,921 Mamy około 300 zeszytów. 160 00:07:42,421 --> 00:07:43,797 Mam dużą kolekcję komiksów. 161 00:07:44,048 --> 00:07:46,133 Kocham komiksy. 162 00:07:46,217 --> 00:07:48,469 Zbierałem je. Chciałem być Spider-Manem. 163 00:07:48,886 --> 00:07:51,305 To łączy mnie z córką. 164 00:07:51,388 --> 00:07:53,891 Clare interesowała się komiksami. A na Comic-Conie 165 00:07:54,058 --> 00:07:55,434 dziewczyny się zbliżyły. 166 00:07:55,518 --> 00:07:59,438 Udało nam się tam spotkać Carrie Fisher, zanim odeszła. 167 00:07:59,522 --> 00:08:01,273 To było super. Był też Mark Hamill. 168 00:08:01,440 --> 00:08:04,860 Cieszyłam się, że mam przyjaciółkę, z którą mogę to przeżywać. 169 00:08:05,069 --> 00:08:07,112 Świetnie się bawiłyśmy. 170 00:08:07,238 --> 00:08:10,241 Pod koniec ósmej klasy byłyśmy najlepszymi przyjaciółkami. 171 00:08:10,324 --> 00:08:13,452 Potem w liceum kontynuowałyśmy przyjaźń. 172 00:08:13,536 --> 00:08:15,913 Nasze liceum było bardzo typowe. 173 00:08:16,163 --> 00:08:17,164 Było tam wiele grup. 174 00:08:17,331 --> 00:08:19,625 Wszyscy starali się wykazać. 175 00:08:19,792 --> 00:08:21,961 Każdy próbował dołączyć do tych popularnych. 176 00:08:22,169 --> 00:08:25,756 Próbując się dostosować, ukrywałam część mojej osobowości, 177 00:08:25,923 --> 00:08:27,675 ponieważ chciałam być popularna. 178 00:08:27,758 --> 00:08:28,842 ROCZNIK 2020 179 00:08:28,926 --> 00:08:30,719 Zapisałyśmy się na milion kółek. 180 00:08:30,844 --> 00:08:32,221 Robiłam księgę pamiątkową. 181 00:08:32,388 --> 00:08:34,640 - Byłam w samorządzie. - Szefowa senatu. 182 00:08:34,974 --> 00:08:37,601 - Olimpiada naukowa. - Kapitan zespołu prawniczego. 183 00:08:38,185 --> 00:08:39,395 Drużyna tenisa. 184 00:08:39,603 --> 00:08:41,355 Byłam w drużynie przez całe liceum. 185 00:08:41,564 --> 00:08:43,315 - Orkiestra symfoniczna. - Dęta. 186 00:08:43,482 --> 00:08:44,692 Kółko hiszpańskiego. 187 00:08:44,858 --> 00:08:45,985 NAJLEPSZE PRZYJACIÓŁKI 188 00:08:46,110 --> 00:08:48,612 Zawsze miała masę zajęć dodatkowych. 189 00:08:48,737 --> 00:08:52,741 Myślę, że społeczeństwo wywiera presję, by dzieci tak funkcjonowały. 190 00:08:52,866 --> 00:08:54,410 Zdecydowanie była przeciążona. 191 00:08:54,702 --> 00:08:58,872 Bardzo angażuje się w te wszystkie organizacje. 192 00:08:58,956 --> 00:09:01,292 Nie wiem, kiedy znajduje czas na sen. 193 00:09:02,876 --> 00:09:07,631 Dużo od siebie wymagałam, nie będąc przy tym całkiem sobą. 194 00:09:08,090 --> 00:09:11,385 W wieku 13 lat próbujesz zrozumieć, kim jesteś. 195 00:09:11,635 --> 00:09:13,137 Miałam zbyt wiele na głowie. 196 00:09:14,221 --> 00:09:16,724 Poddawałam się ogromnej presji. 197 00:09:16,807 --> 00:09:19,059 Liczne zajęcia pozwalały mi 198 00:09:19,184 --> 00:09:22,062 ukierunkować swoje lęki, które odczuwałam. 199 00:09:23,314 --> 00:09:27,401 W liceum miewałam napady paniki tak silne, 200 00:09:27,526 --> 00:09:31,155 że wymiotowałam. Nikomu o tym nie mówiłam. 201 00:09:31,780 --> 00:09:34,617 Nie wiedziałam, że borykam się z zaburzeniami lękowymi. 202 00:09:35,951 --> 00:09:38,704 Brała udział w tych wszystkich kółkach i zajęciach, 203 00:09:38,829 --> 00:09:43,792 więc wydawało się, że to one są źródłem presji. 204 00:09:43,876 --> 00:09:45,919 ILE TO ZA DUŻO? 205 00:09:46,045 --> 00:09:47,504 Zastanawiałam się, 206 00:09:47,588 --> 00:09:48,839 dla kogo to robię? 207 00:09:49,006 --> 00:09:50,883 Czemu angażuję się w to wszystko? 208 00:09:51,091 --> 00:09:53,510 Ponownie przemyślałam udział w przedsięwzięciach, 209 00:09:53,636 --> 00:09:55,679 które wcale mnie nie cieszyły. 210 00:09:55,846 --> 00:09:58,349 Nie korzystałam z życia w pełni. 211 00:10:01,644 --> 00:10:05,814 W drugiej klasie liceum przeglądałam media społecznościowe… 212 00:10:06,148 --> 00:10:07,983 …i zobaczyłam wpis… 213 00:10:08,067 --> 00:10:08,984 UBÓSTWO MENSTRUACYJNE 214 00:10:09,068 --> 00:10:10,736 …o ubóstwie menstruacyjnym. 215 00:10:11,320 --> 00:10:13,405 Wcześniej nie słyszałam tego wyrażenia. 216 00:10:13,614 --> 00:10:16,950 Kliknęłam na link i zobaczyłam artykuł o organizacji non-profit 217 00:10:17,076 --> 00:10:20,663 o nazwie „Period”, czyli „okres”, która zwalcza ubóstwo menstruacyjne. 218 00:10:21,080 --> 00:10:24,208 Czyli brak dostępu do produktów związanych z miesiączką 219 00:10:24,333 --> 00:10:26,251 z powodu ograniczeń finansowych. 220 00:10:26,794 --> 00:10:28,921 Przeczytałam artykuł, prezentujący wiele 221 00:10:29,004 --> 00:10:31,048 niepokojących danych statystycznych. 222 00:10:31,131 --> 00:10:34,802 Jedna na pięć dziewcząt opuszcza lekcje przez ubóstwo menstruacyjne. 223 00:10:35,177 --> 00:10:37,262 Z powodu stygmatyzacji 224 00:10:37,388 --> 00:10:39,181 ludzie wstydzą się okresu, 225 00:10:39,306 --> 00:10:42,518 więc nie mówią o tym, jak mocno wpływa na ich życie. 226 00:10:43,477 --> 00:10:46,480 Kobiece produkty dla osób, które ich nie mają… 227 00:10:46,563 --> 00:10:47,523 UBÓSTWO MENSTRUACYJNE 228 00:10:47,606 --> 00:10:48,482 …a potrzebują. 229 00:10:48,691 --> 00:10:51,235 Nie powinnyśmy musieć utrzymywać tego w tajemnicy. 230 00:10:51,360 --> 00:10:56,115 Wszyscy brzydzą się i wstydzą rozmawiać na ten temat. 231 00:10:56,281 --> 00:10:58,826 Nigdy wcześniej o tym nie myślałam. 232 00:10:58,951 --> 00:11:02,079 Uświadomiłam sobie, jak jestem uprzywilejowana. 233 00:11:02,913 --> 00:11:05,082 Jeśli można coś dać, należy to zrobić. 234 00:11:05,165 --> 00:11:07,292 Obie zostałyśmy w ten sposób wychowane. 235 00:11:15,259 --> 00:11:16,510 - Halo? - Zaproponowałam: 236 00:11:16,760 --> 00:11:19,179 „Załóżmy oddział tej organizacji w szkole”. 237 00:11:19,304 --> 00:11:21,098 „Zacznijmy zbierać pieniądze 238 00:11:21,348 --> 00:11:24,184 „na środki higieniczne dla osób, które ich potrzebują”. 239 00:11:24,309 --> 00:11:25,519 Co myślisz? 240 00:11:28,522 --> 00:11:29,815 Cóż… 241 00:11:31,734 --> 00:11:34,486 - Halo, Isabel? - Zróbmy to. 242 00:11:34,778 --> 00:11:37,531 Nie uświadamiałyśmy sobie, na ile osób to wpłynie. 243 00:11:37,698 --> 00:11:39,908 To pomóc dla wielu osób z naszego środowiska. 244 00:11:40,242 --> 00:11:41,577 Zróbmy to. 245 00:11:44,830 --> 00:11:47,207 PERIOD = ZAŁÓŻ ODDZIAŁ 246 00:11:47,332 --> 00:11:50,210 Wiedziałam, że niełatwo będzie zrealizować ten pomysł 247 00:11:50,294 --> 00:11:52,796 w naszym liceum i w naszej społeczności. 248 00:11:54,548 --> 00:11:58,552 Przyznam, że trochę się obawiałam, jak jej pójdzie w szkole. 249 00:11:58,969 --> 00:12:02,931 Musiałem dużo się nauczyć. Opowiedziała mi o napiętnowaniu. 250 00:12:03,390 --> 00:12:05,517 Byłam jak każda inna nastolatka. 251 00:12:05,601 --> 00:12:07,311 Idąc do łazienki, chowałam tampon. 252 00:12:07,394 --> 00:12:08,479 Chowałyśmy podpaski. 253 00:12:08,604 --> 00:12:11,023 Kiedy zaczęłam miesiączkować, na początku 254 00:12:11,148 --> 00:12:12,524 zawsze się wstydziłam. 255 00:12:12,733 --> 00:12:14,443 W szkole nie mogłam nic zrobić, 256 00:12:14,526 --> 00:12:15,819 dopiero w domu. 257 00:12:17,321 --> 00:12:20,240 Nie chciałem o tym rozmawiać, 258 00:12:20,783 --> 00:12:22,826 z powodu kultury, w której dorastałem. 259 00:12:23,494 --> 00:12:26,580 To są dla nich bardzo ciężkie tematy. 260 00:12:26,830 --> 00:12:29,583 Sama miałam uprzedzenia dotyczące menstruacji, 261 00:12:29,666 --> 00:12:31,668 ponieważ kiedy miałam pierwszy okres, 262 00:12:31,752 --> 00:12:34,463 poszłam do mamy, myśląc, że umieram. 263 00:12:34,546 --> 00:12:36,757 Powiedziałam: „Krwawię. Umieram”. 264 00:12:36,882 --> 00:12:38,634 Mama odpowiedziała: „Nie umierasz”. 265 00:12:38,717 --> 00:12:41,386 „To normalne”. Podała mi podpaskę 266 00:12:41,470 --> 00:12:43,639 i to był koniec tematu. 267 00:12:44,056 --> 00:12:45,766 Od innych dowiedziałam się, 268 00:12:45,891 --> 00:12:49,353 że to nie jest temat do rozmów. 269 00:12:49,728 --> 00:12:53,440 Czułam, że muszę stawić czoła temu piętnu, by pomóc innym. 270 00:12:53,899 --> 00:12:56,693 Była tym przejęta, więc zachęcałam: „Zajmij się tym” 271 00:12:56,819 --> 00:12:58,612 i ty zasadniczo też. 272 00:12:58,737 --> 00:13:02,491 Całkowicie popierałem te działania, bo były buntownicze i podobały mi się. 273 00:13:04,660 --> 00:13:05,869 Z początku bałam się, 274 00:13:05,953 --> 00:13:07,621 bo nie chciałam się wyróżniać. 275 00:13:07,746 --> 00:13:08,622 MOC OKRESU 276 00:13:08,705 --> 00:13:10,207 Myślałam: „Co mogę stracić?”. 277 00:13:10,374 --> 00:13:12,584 By zdobyć członków, chodziłyśmy po klasach, 278 00:13:12,668 --> 00:13:14,795 mówiąc: „Hej, możemy prosić o uwagę? 279 00:13:14,878 --> 00:13:16,713 „Oto, czym się zajmujemy. 280 00:13:16,839 --> 00:13:18,549 - „Zapraszamy”. - Zapisz się. 281 00:13:19,091 --> 00:13:20,717 - Nie. - Ohyda. 282 00:13:21,051 --> 00:13:23,971 Od początku było trudno, ponieważ słysząc „menstruacja”… 283 00:13:24,137 --> 00:13:25,305 Ubóstwo menstruacyjne? 284 00:13:27,057 --> 00:13:29,726 - Ludzie mówili: „Fuj, co?”. - Nie obchodzi mnie to. 285 00:13:30,435 --> 00:13:32,437 Trzeba sobie radzić z tym samemu. 286 00:13:33,772 --> 00:13:34,857 Prywatnie. 287 00:13:35,232 --> 00:13:37,609 Głownie chłopcy w naszej szkole mówili… 288 00:13:37,734 --> 00:13:41,864 Co będziecie robić w tym klubie? Płakać i jeść czekoladę? 289 00:13:42,656 --> 00:13:45,534 Niektórzy uczniowie nie chcieli słuchać. 290 00:13:47,160 --> 00:13:48,287 PLASK! 291 00:13:50,497 --> 00:13:53,417 Brzmi źle, ale nie było dramatycznie. 292 00:13:54,251 --> 00:13:55,669 Niczym w nas nie oblewano. 293 00:13:56,003 --> 00:13:58,881 Czy wyśmiewano nas przed całą klasą? 294 00:13:59,006 --> 00:14:01,550 Pewnie. 295 00:14:06,555 --> 00:14:08,098 Ale żadnego oblewania. 296 00:14:09,099 --> 00:14:12,102 Kontynuowałyśmy zakładanie klubu. 297 00:14:12,227 --> 00:14:14,396 Nasze pierwsze spotkanie było porażką. 298 00:14:15,314 --> 00:14:18,275 Zaczęłyśmy od dwóch członków. Są przed wami. 299 00:14:19,401 --> 00:14:20,944 Mamy tu pierwszych członków. 300 00:14:21,320 --> 00:14:23,655 Nie da się od razu po prostu 301 00:14:23,780 --> 00:14:25,574 zlikwidować piętna tak wielkiego, 302 00:14:25,657 --> 00:14:28,076 jak to dotyczące menstruacji. 303 00:14:28,535 --> 00:14:30,579 Musisz przyjrzeć się temu, 304 00:14:30,704 --> 00:14:33,165 jak postrzegasz siebie, ponieważ wystawiasz się 305 00:14:33,248 --> 00:14:36,460 na widok publiczny. Jednak mając wsparcie w osobie Clare, 306 00:14:36,585 --> 00:14:39,963 pomyślałam: „Mogę teraz wyjść ze swojej roli. 307 00:14:40,088 --> 00:14:41,924 „Siedzę w tym głęboko. 308 00:14:42,132 --> 00:14:43,675 „Zobaczymy, dokąd dojdę”. 309 00:14:43,800 --> 00:14:45,260 Chciałyśmy, żeby inni 310 00:14:45,344 --> 00:14:46,511 zapomnieli o piętnie. 311 00:14:46,720 --> 00:14:48,847 Same więc musiałyśmy sprostać 312 00:14:48,972 --> 00:14:50,682 - temu wymaganiu. - Zgadzam się. 313 00:14:50,933 --> 00:14:53,977 Nie przeszkodziło nam to w osiąganiu naszego celu. 314 00:14:54,144 --> 00:14:55,979 Nasz klub ma trzy filary. 315 00:14:56,480 --> 00:14:58,148 Wsparcie, edukacja i rzecznictwo. 316 00:14:58,357 --> 00:15:01,610 Wspieramy społeczność, zapewniając darmowe produkty higieniczne. 317 00:15:02,903 --> 00:15:06,365 Również… Przepraszam. Myślałam, że chcesz powiedzieć… 318 00:15:06,490 --> 00:15:08,116 - Wsparcie… - Dzięki wysiłkowi, 319 00:15:08,200 --> 00:15:10,744 oddaniu i pracy, ostatecznie zdobyłyśmy uwagę ludzi. 320 00:15:10,827 --> 00:15:14,915 Mówili: „Fajna inicjatywa. Powinniśmy się przyłączyć”. 321 00:15:15,248 --> 00:15:17,417 Dzięki poczcie pantoflowej zdobyłyśmy 322 00:15:17,584 --> 00:15:18,627 nowych członków. 323 00:15:18,752 --> 00:15:23,298 Uczymy młode dziewczęta o menstruacji i zwalczamy piętno wokół tego tematu. 324 00:15:23,548 --> 00:15:25,133 Rada szkoły i administracja 325 00:15:25,384 --> 00:15:26,927 doceniają nasz wysiłek. 326 00:15:27,052 --> 00:15:30,722 Działamy na rzecz zwalczania ubóstwa menstruacyjnego 327 00:15:31,139 --> 00:15:34,935 w wymiarze systemowym, zwracając się do władz stanu Pensylwania. 328 00:15:35,310 --> 00:15:37,396 Nasz inspektor nie znał tego problemu. 329 00:15:37,479 --> 00:15:39,731 Gdy jednak powiedziałyśmy mu o nim, odrzekł: 330 00:15:39,940 --> 00:15:41,525 „Rozwiążmy ten problem”. 331 00:15:41,733 --> 00:15:44,778 Skłoniłyśmy władze, by zapewniły darmowe produkty higieniczne 332 00:15:44,861 --> 00:15:46,989 we wszystkich liceach i gimnazjach. 333 00:15:47,197 --> 00:15:48,782 To było wielkie zwycięstwo. 334 00:15:52,577 --> 00:15:55,080 Nagle, gdy dziewczyny dostawały okres 335 00:15:55,205 --> 00:15:57,791 i mówiły: „O nie, nie mam tamponów”, 336 00:15:57,916 --> 00:16:00,335 ktoś w klasie przypominał: „Nie ma sprawy, 337 00:16:00,544 --> 00:16:01,962 „w łazience są tampony”. 338 00:16:02,045 --> 00:16:03,338 BEZPŁATNE 339 00:16:04,756 --> 00:16:07,634 Super było powiedzieć: „Zapomniałaś? Nie martw się. 340 00:16:07,759 --> 00:16:09,678 „Nie ma problemu. Zajęłyśmy się tym. 341 00:16:09,761 --> 00:16:11,013 „Pomożemy ci”. 342 00:16:13,765 --> 00:16:16,852 Pomaganie ludziom, aby mogli brać udział w lekcjach, 343 00:16:16,977 --> 00:16:18,603 było fantastyczne. Naprawdę. 344 00:16:18,770 --> 00:16:21,231 - Teraz to norma. - Tak, to stało się normą. 345 00:16:21,314 --> 00:16:22,482 - Tak. - Niesamowite. 346 00:16:57,601 --> 00:17:01,021 Wielu członków dołączyło, gdy załatwiłyśmy tampony i podpaski 347 00:17:01,104 --> 00:17:02,105 w łazienkach. 348 00:17:05,442 --> 00:17:08,070 Myślę, że zdołałyśmy wzbudzić zainteresowanie ludzi 349 00:17:08,153 --> 00:17:10,655 dzięki wielowymiarowości. 350 00:17:10,739 --> 00:17:12,783 To problem edukacyjny. Zdrowotny. 351 00:17:12,949 --> 00:17:16,078 To kwestia praw obywatelskich. Niektóre osoby niebinarne 352 00:17:16,161 --> 00:17:18,622 i trans-mężczyźni potrzebują tych produktów. 353 00:17:21,249 --> 00:17:23,919 To zjawisko wpływa w jakiś sposób na wszystkich. 354 00:17:24,252 --> 00:17:27,672 To niesamowite, że wszyscy postrzegacie 355 00:17:27,839 --> 00:17:31,343 kwestię menstruacji jako szerokie zjawisko, 356 00:17:31,468 --> 00:17:35,222 nie ograniczając go wyłącznie do osób identyfikujących się 357 00:17:35,305 --> 00:17:36,556 jako kobiety, dziewczyny. 358 00:17:36,681 --> 00:17:38,391 Wykonujecie bardzo ważną pracę. 359 00:17:39,101 --> 00:17:42,479 Nie ważne, jak się identyfikujesz lub jaką masz płeć, 360 00:17:42,729 --> 00:17:44,523 ludzie mają prawo do godności 361 00:17:44,648 --> 00:17:47,275 i do skupiania się na tym, na czym chcą. 362 00:17:47,526 --> 00:17:50,862 Potrzebujemy was. Podpiszcie petycje. Rozmawiajcie z prawodawcami. 363 00:17:51,238 --> 00:17:52,823 Możecie wiele zrobić. 364 00:17:53,031 --> 00:17:54,533 Dziękuję bardzo za przybycie. 365 00:17:55,283 --> 00:17:56,827 Robiłyśmy to z Isabel razem. 366 00:17:56,910 --> 00:17:58,954 Wywierałyśmy wpływ na naszą społeczność. 367 00:17:59,037 --> 00:18:00,163 DLACZEGO TO TABU? 368 00:18:00,497 --> 00:18:05,877 To lekcja dla nas wszystkich ze starszego pokolenia. 369 00:18:06,294 --> 00:18:10,507 Dzięki temu, co zrobiła, staliśmy się bardziej otwarci 370 00:18:11,007 --> 00:18:14,886 i pełni zrozumienia, a temat przestał być tabu. 371 00:18:15,262 --> 00:18:17,305 Zaangażowanych było wielu ludzi, 372 00:18:17,430 --> 00:18:19,182 jednak mój mały wkład 373 00:18:19,391 --> 00:18:22,310 poprawił mi samopoczucie i stan zdrowia psychicznego. 374 00:18:22,686 --> 00:18:23,979 Rozpoczęłam terapię. 375 00:18:24,104 --> 00:18:26,398 Nauczyłam się praktycznych technik. 376 00:18:26,481 --> 00:18:29,192 Jako że przyjaciele i rodzina wiedzą o tym, 377 00:18:29,317 --> 00:18:31,987 mogą mnie lepiej wspierać i nie czuję się osamotniona. 378 00:18:32,445 --> 00:18:36,533 Zwłaszcza Isabel mnie akceptuje, 379 00:18:36,700 --> 00:18:38,827 ze wszystkimi wadami i problemami. 380 00:18:38,994 --> 00:18:40,704 Dobrze jest mieć w kimś wsparcie, 381 00:18:40,787 --> 00:18:42,706 aby nie być wciąż samotnym, 382 00:18:42,789 --> 00:18:45,333 sam na sam z myślami. To najważniejsza lekcja, 383 00:18:45,417 --> 00:18:46,543 jaką dała mi Clare. 384 00:18:47,294 --> 00:18:49,880 Clare to pierwsza osoba, dzięki której 385 00:18:49,963 --> 00:18:51,631 czuję się dobrze ze swą kulturą. 386 00:18:52,007 --> 00:18:55,468 Dorastając, koncentrowałam się na tym, co myślą inni. 387 00:18:56,261 --> 00:19:00,056 Odkąd okres przestał być dla mnie zjawiskiem tabu, 388 00:19:00,140 --> 00:19:04,102 zaczęłam ponownie odkrywać swoje dziedzictwo. 389 00:19:04,269 --> 00:19:08,940 Zadawałam rodzicom więcej pytań o moje tradycje, o moją kulturę, 390 00:19:09,065 --> 00:19:12,652 zaczęłam więcej rozmawiać z dziadkami. 391 00:19:13,486 --> 00:19:16,740 Moi dziadkowie mieszkają w Chinach i nie mówią po angielsku. 392 00:19:16,907 --> 00:19:19,159 Odkąd straciłam kontakt z językiem i kulturą, 393 00:19:19,284 --> 00:19:21,411 trudniej było mi się z nimi porozumiewać… 394 00:19:21,536 --> 00:19:22,412 SŁOWNIK MANDARYŃSKI 395 00:19:22,495 --> 00:19:24,331 …aż przestałam z nimi rozmawiać. 396 00:19:24,539 --> 00:19:26,082 Zapytałam siebie: 397 00:19:26,249 --> 00:19:28,043 „Chcę żałować tego w przyszłości 398 00:19:28,126 --> 00:19:30,462 „czy zrobić wszystko, co w mojej mocy?”. 399 00:19:34,758 --> 00:19:37,552 W pierwszym semestrze zaczęłam uczyć się mandaryńskiego 400 00:19:37,886 --> 00:19:40,680 i pomału mogłam zacząć z nimi rozmawiać. 401 00:19:40,805 --> 00:19:43,475 Niedawno odbyłam pierwszą rozmowę z dziadkami 402 00:19:43,600 --> 00:19:44,601 bez mamy. 403 00:19:44,809 --> 00:19:47,979 Pomyślałam: „Nie wierzę, że przez tyle lat 404 00:19:48,063 --> 00:19:49,189 „nie robiłam tego”. 405 00:19:49,272 --> 00:19:53,068 Gdybym cofnęła się w czasie i kazała sobie w przedszkolu 406 00:19:53,235 --> 00:19:54,694 kultywować swoje dziedzictwo, 407 00:19:54,819 --> 00:19:58,782 mogłabym zaoszczędzić sobie tego bólu. Przez lata czułam się zagubiona, ale… 408 00:19:59,241 --> 00:20:00,700 gdy odzyskałam swoją kulturę, 409 00:20:00,825 --> 00:20:02,827 to było uczucie nie do opisania. 410 00:20:02,911 --> 00:20:04,579 Poczułam się spełniona. 411 00:20:05,330 --> 00:20:09,960 Byliśmy bardzo dumni z tego, że zaczęła doceniać swoje korzenie. 412 00:20:10,502 --> 00:20:13,463 Byłam zaskoczona, jak szybko nauczyła się mandaryńskiego. 413 00:20:13,672 --> 00:20:14,965 Dobrze zachowała 414 00:20:15,298 --> 00:20:18,969 naszą tradycję, co bardzo nas cieszy. 415 00:20:19,552 --> 00:20:22,347 Są razem takie zabawne. 416 00:20:22,764 --> 00:20:24,474 Zachować tą samą przyjaciółkę 417 00:20:24,766 --> 00:20:28,186 przez cały okres dorastania, to coś wyjątkowego. 418 00:20:29,312 --> 00:20:32,148 Szkoda, że nie miałem kogoś takiego. Przyjaciela. 419 00:20:33,358 --> 00:20:36,236 Jesteśmy teraz na różnych uczelniach, robimy co innego. 420 00:20:36,403 --> 00:20:39,114 Wcześniej widziałyśmy się codziennie, 421 00:20:39,489 --> 00:20:41,825 a teraz nie widujemy się przez rok. 422 00:20:42,367 --> 00:20:45,870 Gdy wyjeżdżałyśmy na studia, pożegnanie było trudne. Smutne. 423 00:20:47,330 --> 00:20:49,416 Myślę, że nadal będziemy przyjaciółkami. 424 00:20:49,541 --> 00:20:52,043 Mimo upływu lat. Ponieważ obie 425 00:20:52,168 --> 00:20:54,504 jesteśmy oddane tej przyjaźni. 426 00:20:55,255 --> 00:20:58,300 - Zawsze będziemy tak blisko? - Pewnie. 427 00:21:11,855 --> 00:21:13,148 Będąc na uczelni, 428 00:21:13,273 --> 00:21:17,444 przekonałyśmy się, że nie musimy cały czas rozmawiać, by zostać przyjaciółkami. 429 00:21:17,569 --> 00:21:19,446 Trudno znaleźć czas na rozmowę. 430 00:21:19,529 --> 00:21:20,905 - Trzeba pogłówkować. - Tak. 431 00:21:23,783 --> 00:21:26,453 MAM DOBRE WIEŚCI! MOŻEMY POGADAĆ NA FACETIME? 432 00:21:27,454 --> 00:21:30,373 MOGĘ PO ZAJĘCIACH! NIE MOGĘ SIĘ DOCZEKAĆ! 433 00:21:31,166 --> 00:21:33,501 BRZMI ŚWIETNIE 434 00:21:34,669 --> 00:21:37,130 Na uczelni jesteśmy zajęte. 435 00:21:37,839 --> 00:21:39,382 Ale gdy się zgadamy… 436 00:21:42,802 --> 00:21:43,720 Cześć. 437 00:21:43,803 --> 00:21:46,348 O Boże. Dostałam dziś zgodę na studia zagranicą. 438 00:21:46,681 --> 00:21:47,932 Naprawdę. Oficjalnie? 439 00:21:48,183 --> 00:21:49,642 - Tak… - Gratulacje! 440 00:21:49,809 --> 00:21:51,853 Przyjedziesz do mnie? Mówię serio. 441 00:21:52,228 --> 00:21:56,107 Ktoś, na kim można naprawdę polegać, pojawia się rzadko. 442 00:21:56,649 --> 00:22:00,695 Moje dorastanie nie byłoby takie samo, gdybyśmy się nie spotkały. 443 00:22:00,862 --> 00:22:02,864 Jestem jej dozgonnie wdzięczna. 444 00:22:03,531 --> 00:22:04,699 Ja też. 445 00:22:08,536 --> 00:22:11,122 Gdybyśmy się nie poznały, z kim bym się przyjaźniła? 446 00:22:11,331 --> 00:22:14,042 Tyle czasu ze sobą spędzałyśmy, co robiłabym w soboty, 447 00:22:14,209 --> 00:22:15,835 - nie wiem! - Nie, myślę… 448 00:22:15,960 --> 00:22:17,879 - Byłabym sama. - Ja pewnie byłabym 449 00:22:18,004 --> 00:22:20,298 - zupełnie innym człowiekiem. - Ja też. 450 00:23:25,196 --> 00:23:27,198 Napisy: Karolina Bogdanowicz-Surmiak