1
00:00:17,058 --> 00:00:18,435
PINTU BUKAN KULIT PUTIH
2
00:00:28,945 --> 00:00:30,238
10,000 LANTUNAN
3
00:00:30,321 --> 00:00:34,909
Ada atlet cuba memikirkan
peranan sukan di dunia.
4
00:00:35,744 --> 00:00:36,703
Kesesuaiannya.
5
00:00:38,705 --> 00:00:39,706
Cuba fikir.
6
00:00:39,789 --> 00:00:41,624
Anda bangun dan dapati diri
7
00:00:41,708 --> 00:00:44,669
nak berlari di gelanggang
Boston Garden
8
00:00:45,253 --> 00:00:48,298
untuk perlawanan kejohanan
dan disiarkan di TV.
9
00:00:48,381 --> 00:00:49,591
Ini dia Celtics.
10
00:00:52,135 --> 00:00:55,430
Ahli pasukan anda termangu-mangu,
11
00:00:56,139 --> 00:00:59,851
seperti baru sedar
mereka akan dilanggar kereta.
12
00:01:02,395 --> 00:01:07,025
Saya pernah berjenaka bahawa jika emosi
sukan bola keranjang boleh dibotolkan,
13
00:01:07,108 --> 00:01:12,155
kebenciannya cukup untuk berperang
dan keseronokannya cukup untuk mencegah.
14
00:01:17,827 --> 00:01:20,580
Presiden AS telah melahirkan minatnya
15
00:01:20,663 --> 00:01:22,207
tentang hasil daripada sukan.
16
00:01:28,546 --> 00:01:32,092
Walaupun anda cuba berehat
dalam kepompong peribadi
17
00:01:32,175 --> 00:01:33,676
sebelum aksi bermula,
18
00:01:33,760 --> 00:01:37,055
ada satu saat anda akan tertanya-tanya
19
00:01:37,138 --> 00:01:38,973
bagaimana semua ini terjadi.
20
00:02:33,945 --> 00:02:36,781
Salah satu keseronokan utama
kerjaya dengan Celtics
21
00:02:37,282 --> 00:02:39,492
ialah ketika keluar dari bilik lokar.
22
00:02:39,576 --> 00:02:42,704
Juruacaranya, Weldon Hare,
akan mengumumkannya,
23
00:02:42,787 --> 00:02:43,872
begini...
24
00:02:43,955 --> 00:02:48,751
Inilah dia, Juara Dunia, Boston Celtics!
25
00:02:50,170 --> 00:02:53,590
Setiap kali saya mendengarnya,
saya seram sejuk.
26
00:02:54,382 --> 00:02:56,092
Saya suka perasaan itu.
27
00:02:59,012 --> 00:03:01,472
Menjelang musim luruh 1963,
28
00:03:01,556 --> 00:03:04,976
Boston Celtics telah menang
enam kejuaraan NBA,
29
00:03:05,518 --> 00:03:07,770
tapi semuanya dengan Bob Cousy.
30
00:03:08,521 --> 00:03:11,691
Satu cabaran bagi kami
untuk menang tanpa Cousy.
31
00:03:11,774 --> 00:03:14,903
Bukanlah kami tak suka kepopularannya,
32
00:03:14,986 --> 00:03:17,822
tapi kami mahu dikenali
33
00:03:17,906 --> 00:03:21,326
bahawa kami masih boleh menang
tanpa Cousy.
34
00:03:22,202 --> 00:03:23,995
Kami tahu main secara berpasukan.
35
00:03:24,495 --> 00:03:29,417
Saya sentiasa berfikir dan merancang
untuk bantu pasukan jadi lebih baik.
36
00:03:32,253 --> 00:03:38,384
Pada musim '63-'64, kerjaya Russell
di puncak dalam lantunan dan bantuan.
37
00:03:38,468 --> 00:03:40,511
Walaupun ketiadaan Cousy,
38
00:03:40,595 --> 00:03:44,891
Celtics menamatkan musim ini
dengan rekod terbaik dalam NBA.
39
00:03:54,108 --> 00:03:57,987
Pada pusingan akhir, Boston bertemu
Warriors, kini di San Franscisco
40
00:03:58,071 --> 00:04:00,365
setelah berpindah dari Philadelphia.
41
00:04:01,074 --> 00:04:03,660
Dengan Wilt dan Warriors
dalam Konferensi Barat
42
00:04:03,743 --> 00:04:07,455
buat pertama kalinya,
dia jadi penghalang Russell
43
00:04:07,538 --> 00:04:08,790
untuk cincin seterusnya.
44
00:04:12,293 --> 00:04:15,213
Orang boleh berkata apa saja
45
00:04:15,296 --> 00:04:17,757
dalam isu Russell lwn Chamberlain.
46
00:04:19,175 --> 00:04:23,471
Jika kami bukan metafora bagi sesuatu,
paling tidak kami ini simbolnya.
47
00:04:24,722 --> 00:04:29,769
Agak menarik juga kerana
personaliti masing-masing berbeza.
48
00:04:30,603 --> 00:04:33,898
Wilt ialah kombinasi
49
00:04:35,525 --> 00:04:37,777
Magic Johnson dan Santa Claus.
50
00:04:37,860 --> 00:04:44,242
Bill Russell, serius, fokus,
ranggi, berdisiplin, tegas.
51
00:04:44,325 --> 00:04:47,704
Bertentangan dengan tanggapan
tentang Chamberlain.
52
00:04:47,787 --> 00:04:50,748
Mereka sama-sama ialah pesaing sengit,
53
00:04:51,958 --> 00:04:54,294
tapi di luar gelanggang,
mereka bersaudara.
54
00:04:55,670 --> 00:04:58,840
Ketika itu, hubungannya lebih akrab.
55
00:04:58,923 --> 00:05:02,969
Malah, ada ketikanya ayah
akan bermain di Philly,
56
00:05:03,052 --> 00:05:05,513
dan menginap di rumah
Wilt dan keluarganya.
57
00:05:05,596 --> 00:05:09,851
Hubungan Bill dan Wilt
bak adik dengan abang.
58
00:05:09,934 --> 00:05:13,896
Wilt akan undang dia
makan malam Kesyukuran
59
00:05:13,980 --> 00:05:16,357
dengan keluarganya
makan masakan ibu Wilt.
60
00:05:16,441 --> 00:05:19,736
Apabila Bill nak pulang,
mereka akan pulang bersama,
61
00:05:19,819 --> 00:05:23,364
sambil pesan kepada Bill
agar baik-baik dengan Wilt.
62
00:05:23,448 --> 00:05:25,366
"Jangan belasah dia teruk sangat."
63
00:05:25,950 --> 00:05:28,119
Saya takkan buat begitu.
64
00:05:28,202 --> 00:05:30,580
Kalau awak lawan, saya tak suka awak.
65
00:05:30,663 --> 00:05:33,916
Saya akan malukan awak dulu.
66
00:05:34,000 --> 00:05:38,338
Di gelanggang, lain.
Di luar gelanggang, lain.
67
00:05:38,421 --> 00:05:40,757
Ada perbezaan besar.
68
00:05:42,800 --> 00:05:48,431
Saya rasa Russell gunakan kepintarannya
dengan Wilt dengan cekap,
69
00:05:48,514 --> 00:05:52,685
sehingga bersama Wilt makan malam
sebelum malam mereka bermain,
70
00:05:52,769 --> 00:05:54,103
untuk melembutkan Wilt.
71
00:05:54,187 --> 00:05:57,273
Jadi, apabila dia cuba menjaringkan gol
72
00:05:57,357 --> 00:05:59,817
Wilt akan menjaringkan gol
dengan bersahaja.
73
00:06:02,111 --> 00:06:06,240
Itu kebijaksanaan Russell.
74
00:06:06,324 --> 00:06:09,911
Ada beberapa rakan rapat saya menyuruh,
75
00:06:09,994 --> 00:06:13,623
"Wilt, patahkan tangan Bill."
76
00:06:13,706 --> 00:06:17,210
"Jangan berlembut dengan mereka.
Awak boleh kalahkan mereka."
77
00:06:18,628 --> 00:06:21,714
Hubungan mereka berlandaskan hormat.
78
00:06:22,757 --> 00:06:25,301
Mereka berdua akan bersaing sengit.
79
00:06:25,385 --> 00:06:27,887
Mereka kawan dan juga pesaing.
80
00:06:27,970 --> 00:06:31,933
Anda akan bersaing di peringkat tertinggi
tak kira siapa lawannya.
81
00:06:46,072 --> 00:06:49,909
Saya rasa semua sukan
ialah gabungan seni dan peperangan.
82
00:06:49,992 --> 00:06:52,870
Tak mustahil gabungan itu diubah
dalam sebarang sukan
83
00:06:52,954 --> 00:06:55,832
dengan mengubah peraturan keramatnya.
84
00:06:56,666 --> 00:06:59,460
Bayangkan suatu waktu dan dunia yang lain,
85
00:06:59,544 --> 00:07:01,337
pesuruhjaya NBA, untuk hapuskan
86
00:07:01,421 --> 00:07:05,716
semua keganasan dalam bola keranjang
dan mengganjarkan bakat,
87
00:07:05,800 --> 00:07:08,469
melantik panel juri untuk memberikan mata
88
00:07:08,553 --> 00:07:11,889
berdasarkan keindahan
setiap jaringan yang dibuat.
89
00:07:11,973 --> 00:07:16,394
Semua permainan yang cantik
dalam bola keranjang wajar dihargai.
90
00:07:17,145 --> 00:07:21,732
Hasilnya, pemain dimotivasikan oleh
kasih mereka terhadap seni semata-mata.
91
00:07:34,287 --> 00:07:36,956
Apabila semua elemen ala perang dikikis,
92
00:07:37,039 --> 00:07:39,876
sukan itu akan menjadi satu bentuk tarian.
93
00:07:41,794 --> 00:07:43,754
Macam balet berbanding bergelut.
94
00:07:46,090 --> 00:07:49,886
Apabila melihat Julius "Dr. J" Irving
terbang di udara
95
00:07:50,470 --> 00:07:53,556
lengkung tubuhnya, regang tangannya,
96
00:07:54,891 --> 00:07:59,520
kita berkata, "Indahnya gerakan"
tak ubah seperti memuji lukisan.
97
00:08:00,813 --> 00:08:04,775
Corak itu mencetuskan ketakjuban;
apatah lagi pergerakannya.
98
00:08:12,575 --> 00:08:18,164
Tahun 1964, Russell bertemu Chamberlain
dalam pusingan akhir NBA pertama
99
00:08:18,247 --> 00:08:21,334
dengan keseimbangan seni dan perang
yang hampir sempurna.
100
00:08:23,628 --> 00:08:26,339
Russell mengapikan Celtics
apabila tenaga diperlukan
101
00:08:26,422 --> 00:08:28,799
dan bimbing apabila mereka
perlukan kawalan.
102
00:08:31,511 --> 00:08:34,263
Celtics mendahului tiga permainan
berbalas satu
103
00:08:34,347 --> 00:08:36,599
dan dalam saat akhir Pusingan Kelima,
104
00:08:36,682 --> 00:08:39,685
Russell menjaringkan gol
untuk menamatkan musim.
105
00:08:39,769 --> 00:08:42,396
Lantunan itu dijaringkan
oleh Bill Russell
106
00:08:42,480 --> 00:08:44,649
dalam tinggal sepuluh saat.
Itu penamatnya.
107
00:08:44,732 --> 00:08:48,569
Peminat Boston julang
Jurulatih Red Auerbach keluar gelanggang.
108
00:08:48,653 --> 00:08:52,949
Kemenangan itu membuktikan Bill
dapat ketuai pasukan juara tanpa Cousy.
109
00:08:53,616 --> 00:08:57,328
Bagi Celtics, itu kemenangan Akhir
mereka enam kali berturut-turut.
110
00:08:58,454 --> 00:09:01,415
Yang ketujuh sejak Bill Russell
tiba di Boston
111
00:09:01,499 --> 00:09:04,043
dan yang pertama bagi Bill tanpa Cousy.
112
00:09:07,088 --> 00:09:11,342
Pasukan yang berjaya juara ini
dibimbing jurulatih berkarisma ini.
113
00:09:11,425 --> 00:09:15,429
Pasukan yang dibentuk oleh Red
berfungsi dengan harmoni.
114
00:09:15,513 --> 00:09:20,685
Selepas Cousy bersara, barisan pemain
utamanya ialah K.C. Jones, Bill Russell,
115
00:09:20,768 --> 00:09:24,313
Tom Heinsohn,
Satch Sanders dan Sam Jones.
116
00:09:24,397 --> 00:09:28,150
Tapi sebelum perlawanan menentang
St. Louis pada Disember 1964,
117
00:09:28,234 --> 00:09:30,319
Heinsohn terkeluar kerana kecederaan kaki.
118
00:09:30,403 --> 00:09:34,198
Red boleh menggantikan pemain keenam,
John Havlicek.
119
00:09:34,282 --> 00:09:38,202
Sebaliknya, dia memilih
pemain lebih berpengalaman, Willie Naulls.
120
00:09:38,286 --> 00:09:40,663
Jadi, Bill Russell pemain tengah...
121
00:09:40,746 --> 00:09:43,958
...Tom Sanders pemain hadapan,
122
00:09:44,041 --> 00:09:46,627
Willie Naulls, pemain hadapan kedua.
123
00:09:46,711 --> 00:09:48,504
Sam dan K.C. Jones.
124
00:09:49,297 --> 00:09:52,091
Apabila lima pemain utama Celtics
orang Afrika Amerika,
125
00:09:52,174 --> 00:09:54,093
itu satu petanda yang besar.
126
00:09:54,760 --> 00:09:57,972
Satu persamaan rutin
daripada ABC untuk kami.
127
00:09:58,055 --> 00:10:00,016
Kami cuma berminat nak menang.
128
00:10:00,099 --> 00:10:03,894
"Ini pasukan terbaik hari ini
dan ini pasukan yang akan bermain."
129
00:10:03,978 --> 00:10:08,399
Lima pemain kulit Hitam sekali gus?
Kami tak perasan pun.
130
00:10:08,482 --> 00:10:11,986
Dia mahu menang dan
pemain terbaik yang diturunkan.
131
00:10:12,069 --> 00:10:16,657
Auerbach melakukan yang perlu,
bukan ditekan melakukannya,
132
00:10:16,741 --> 00:10:19,702
atau cuba menunjukkan apa-apa.
133
00:10:19,785 --> 00:10:22,121
Tapi wartawan mendesak dia komen.
134
00:10:22,204 --> 00:10:23,789
Kami baru mencipta sejarah.
135
00:10:23,873 --> 00:10:27,877
Sejarah, seperti kata Red,
tidak penting baginya.
136
00:10:30,254 --> 00:10:32,715
Tak dinafikan Celtics memecah tradisi
137
00:10:32,798 --> 00:10:35,009
dengan barisan semua pemain kulit Hitam.
138
00:10:35,676 --> 00:10:39,972
Tapi Bill desak isu itu dilihat
dalam konteks sejarah yang betul.
139
00:10:41,599 --> 00:10:45,019
Terlalu banyak penekanan
tentang Negro pertama buat ini,
140
00:10:45,102 --> 00:10:47,021
Negro pertama buat itu.
141
00:10:47,104 --> 00:10:49,940
Siapa pertama dan terakhir
tidak penting.
142
00:10:50,024 --> 00:10:53,486
Yang penting, bilangannya.
Selebihnya hanya simbolik.
143
00:10:54,028 --> 00:10:57,448
Saya tak anggap perbuatan saya
sebagai sumbangan kepada masyarakat.
144
00:10:57,531 --> 00:11:00,951
Saya anggap bola keranjang profesional
ini tak penting,
145
00:11:01,035 --> 00:11:03,245
paling remeh di dunia.
146
00:11:03,996 --> 00:11:05,539
Ya, saya praktikal.
147
00:11:05,623 --> 00:11:08,626
Apa lagi selain bola keranjang
boleh saya dapat gaji sebegini?
148
00:11:08,709 --> 00:11:10,544
Lelaki ada tanggungjawab.
149
00:11:10,628 --> 00:11:13,381
Tapi sumbangan yang saya nak buat,
150
00:11:13,464 --> 00:11:16,676
kepada anak saya dan budak
kulit Hitam lain di seluruh dunia,
151
00:11:16,759 --> 00:11:18,219
ialah buat hidup lebih baik,
152
00:11:18,302 --> 00:11:21,764
agar cita-cita mereka tepat
apabila mereka berdepan dunia.
153
00:11:21,847 --> 00:11:25,601
Untuk memberi mereka peluang
meneruskan kemahiran mereka.
154
00:11:25,685 --> 00:11:29,188
Boleh saja saya bercita-cita
nak beri anak saya sejuta dolar.
155
00:11:29,271 --> 00:11:32,483
Tapi jika itu yang saya beri,
saya tak beri mereka apa-apa.
156
00:11:34,527 --> 00:11:35,945
Kepada peminat muda,
157
00:11:36,028 --> 00:11:39,323
Russell dan ahli pasukannya
tidak hanya mencetuskan inspirasi.
158
00:11:39,824 --> 00:11:42,910
Mereka membina model aktiviti kerjasama
yang menakjubkan.
159
00:11:44,286 --> 00:11:46,414
Saya tinggal di kejiranan orang putih.
160
00:11:46,497 --> 00:11:49,917
Putih, mengamalkan pengasingan,
kerana satu Boston
161
00:11:50,000 --> 00:11:51,669
kuat pengaruh perkaumannya.
162
00:11:52,837 --> 00:11:58,092
Budak kulit putih berlari-lari
di gelanggang bola keranjang
163
00:11:58,175 --> 00:12:01,971
pada umur lima, enam dan tujuh
cuba untuk menjaring,
164
00:12:02,054 --> 00:12:04,598
dan melaungkan, "Saya K.C. Jones."
165
00:12:04,682 --> 00:12:06,016
"Saya Sam Jones."
166
00:12:06,100 --> 00:12:07,435
"Saya Bill Russell."
167
00:12:07,518 --> 00:12:09,103
Apabila Celtics singgah di bandar,
168
00:12:09,186 --> 00:12:11,856
semua orang datang bersesak-sesak,
169
00:12:11,939 --> 00:12:16,527
bukan sebab nak tengok Russell saja
tapi pasukan yang hebat.
170
00:12:22,324 --> 00:12:25,453
Celtics menamatkan musim 1964-'65
171
00:12:25,536 --> 00:12:28,873
dengan rekod terbaik liga 62 berbalas 18.
172
00:12:28,956 --> 00:12:33,002
Dalam perlawanan penentuan,
Celtics berdepan Philadelphia 76ers
173
00:12:33,085 --> 00:12:34,670
yang menambah muka dikenali.
174
00:12:37,047 --> 00:12:41,135
Pasukan lama Wilt, Warriors,
menangani kenaikan gajinya,
175
00:12:41,218 --> 00:12:43,679
dan rekod kekalahan mereka
dengan menjual Wilt.
176
00:12:44,722 --> 00:12:48,392
Di Philadelphia, Chamberlain menyebabkan
Sixers jadi pesaing bernas.
177
00:12:50,978 --> 00:12:52,772
Kedua-dua pasukan bertukar kemenangan
178
00:12:52,855 --> 00:12:55,900
sambil berdepan peminat ganas
di negeri masing-masing.
179
00:12:56,901 --> 00:12:59,820
Chamberlain berpusing pada objek bayangan.
180
00:13:05,451 --> 00:13:07,161
15 APRIL 1965
181
00:13:09,747 --> 00:13:13,584
Kami berlawan 76ers
untuk Kejohanan Divisyen Timur.
182
00:13:13,667 --> 00:13:15,669
Itu pusingan ketujuh dan terakhir.
183
00:13:21,509 --> 00:13:23,677
Sepanjang perlawanan,
kami asak ke depan,
184
00:13:23,761 --> 00:13:28,098
dan dihalang Chamberlain,
Greer dan yang lain.
185
00:13:28,182 --> 00:13:29,558
Mereka begitu mantap.
186
00:13:31,560 --> 00:13:35,439
Celtics di depan tujuh mata
dengan baki masa 1 min 45 saat.
187
00:13:35,523 --> 00:13:37,691
Sekali lagi, Philly menyerang,
188
00:13:37,775 --> 00:13:39,777
dan tinggal beberapa saat,
189
00:13:39,860 --> 00:13:43,697
nampaknya Boston mampu
mara ke Peringkat Akhir NBA.
190
00:13:43,781 --> 00:13:47,701
Chamberlain pusing dan menjaring.
Masih berbaki lima saat.
191
00:13:48,244 --> 00:13:50,913
Kalau buat bola keluar,
perlawanan akan tamat.
192
00:13:51,997 --> 00:13:55,876
Saya hanya percaya
saya saja yang boleh buat.
193
00:13:55,960 --> 00:13:58,712
Saya nak buat bola keluar
untuk hantaran baik.
194
00:13:58,796 --> 00:14:00,422
Kami ada peluang untuk menang,
195
00:14:00,506 --> 00:14:03,467
dan Russell akan pastikan
bola milik pasukan.
196
00:14:03,551 --> 00:14:06,095
Yang tak diketahuinya,
dia di bawah wayar
197
00:14:06,178 --> 00:14:10,057
yang diikat pada balkoni
untuk menstabilkan jaring.
198
00:14:10,140 --> 00:14:12,101
Sekarang Russell...
199
00:14:12,643 --> 00:14:14,937
Dia terlepas bola sokongan!
200
00:14:16,021 --> 00:14:20,526
Russell terlepas bola!
Boston di depan dengan satu mata.
201
00:14:21,277 --> 00:14:24,363
Bola balik kepada Philadelphia
dengan baki lima saat.
202
00:14:24,446 --> 00:14:26,407
Boston pula hanya lebih satu mata.
203
00:14:26,949 --> 00:14:30,578
Saya mendengarnya di radio kereta.
204
00:14:31,245 --> 00:14:33,289
Saya belum boleh memandu,
205
00:14:33,873 --> 00:14:37,751
tapi sebenarnya,
sesiapa yang pasang radio
206
00:14:37,835 --> 00:14:40,129
ketika itu tak patut bergerak.
207
00:14:40,212 --> 00:14:44,174
110 berbalas 109.
Tekanan memuncak.
208
00:14:44,258 --> 00:14:48,512
Kami bermesyuarat.
Saya cuma kata, kami perlu buat sesuatu.
209
00:14:51,015 --> 00:14:55,519
Saya minta bantuan pasukan.
Saya rasa sangat malu.
210
00:14:55,603 --> 00:14:59,273
Russell meminta orang lain memikul beban
yang ditanggungnya.
211
00:14:59,356 --> 00:15:01,108
Sebab dia terasa sangat malu.
212
00:15:01,191 --> 00:15:05,529
Saya rasa tiada siapa pernah
dengar saya mengaku begitu.
213
00:15:06,155 --> 00:15:08,657
"Saya dah buat silap. Tolong saya."
214
00:15:08,741 --> 00:15:11,869
Orang lain akan bagi alasan,
tapi bukan Russell.
215
00:15:11,952 --> 00:15:15,289
Itu petanda rendah hati
dan keyakinannya terhadap ahli pasukan.
216
00:15:16,081 --> 00:15:18,918
Situasinya menekan
dan itu penentu perlawanan.
217
00:15:19,001 --> 00:15:23,005
Lima saat. Philadelphia merebut bola
di bawah jaring Celtics.
218
00:15:23,088 --> 00:15:25,007
Greer cuba menjaring.
219
00:15:26,634 --> 00:15:30,804
Semua Kejohanan Dunia
dan Kejohanan Divisyen Timur...
220
00:15:30,888 --> 00:15:34,892
...rekod yang dicipta,
segalanya kritikal pada saat akhir ini.
221
00:15:35,935 --> 00:15:40,606
Apabila pengadil serah bola,
hanya lima saat untuk beraksi.
222
00:15:40,689 --> 00:15:43,651
Saya mula mengira dalam hati,
satu seribu, satu,
223
00:15:43,734 --> 00:15:45,152
satu seribu, dua,
224
00:15:45,235 --> 00:15:46,779
satu seribu, tiga.
225
00:15:46,862 --> 00:15:49,698
Sampai ke "satu seribu, empat",
tiada apa terjadi lagi.
226
00:15:49,782 --> 00:15:53,744
Pada masa itu, saya dapat,
untuk sekelip mata,
227
00:15:53,827 --> 00:15:55,079
mengintai.
228
00:15:55,162 --> 00:15:57,498
Saya nampak bola sudah dibaling.
229
00:15:57,581 --> 00:15:59,458
Greer sudah cuba menjaring.
230
00:15:59,541 --> 00:16:01,752
Dia membaling jauh
dan Havlicek merebutnya!
231
00:16:01,835 --> 00:16:05,547
Hantaran kepada Sam Jones.
Havlicek merebut bola!
232
00:16:05,631 --> 00:16:08,217
Tamat!
233
00:16:08,926 --> 00:16:12,012
Johnny Havlicek dikerumuni peminat.
234
00:16:12,096 --> 00:16:14,056
Dah tamat!
235
00:16:14,139 --> 00:16:16,684
Johnny Havlicek merebut bola!
236
00:16:16,767 --> 00:16:20,646
Johnny Most menjerit,
"Havlicek merebut bola"
237
00:16:21,397 --> 00:16:25,901
dalam radio yang terdengar
seperti menusuk tubuh kita.
238
00:16:29,029 --> 00:16:32,574
Bill Russell memeluk Havlicek.
239
00:16:32,658 --> 00:16:34,827
Dia memeluk John Havlicek erat.
240
00:16:34,910 --> 00:16:37,246
Havlicek menyelamatkan mereka,
241
00:16:37,788 --> 00:16:38,956
percayalah!
242
00:16:39,039 --> 00:16:41,625
Johnny Havlicek menyelamatkan
perlawanan penentu ini.
243
00:16:41,709 --> 00:16:44,086
Saya beritahu Havlicek,
saya buat dia terkenal.
244
00:16:44,169 --> 00:16:46,463
"Havlicek merebut bola!"
245
00:16:46,547 --> 00:16:50,426
Saya cakap, "Jika saya tak buat silap,
tiada orang kenal awak."
246
00:16:54,096 --> 00:16:56,724
Setelah berjaya menepis 76ers,
247
00:16:56,807 --> 00:17:00,644
Celtics mara bertemu pesaing sakanya
di Los Angeles.
248
00:17:01,437 --> 00:17:05,774
Boston tidak buang masa Lakers, dan
menang kejuaraan selepas lima pusingan.
249
00:17:14,742 --> 00:17:17,161
PELAWAT 76 - TUAN RUMAH 129
250
00:17:18,162 --> 00:17:21,999
Itu kejuaraan kelapan mereka
sejak Russell dalam pasukan.
251
00:17:22,082 --> 00:17:24,084
CELTICS 'RAJA' LAGI
252
00:17:24,168 --> 00:17:30,007
BOSTON JULANG
KEJUARAAN KE-8 DALAM 9 TAHUN
253
00:17:31,717 --> 00:17:33,969
Bagi orang awam, perseteruan utama
254
00:17:34,053 --> 00:17:37,181
adalah antara Bill Russell
dengan Wilt Chamberlain.
255
00:17:37,681 --> 00:17:39,475
Bill terbuka dan konsisten
256
00:17:39,558 --> 00:17:42,853
tentang harapannya untuk
anak-anak dan komuniti kulit Hitam.
257
00:17:42,936 --> 00:17:46,857
Bagi Wilt, mendominasi perlawanan
ditanam dalam permintaan radikal
258
00:17:46,940 --> 00:17:49,485
untuk ganjaran berasaskan bakat.
259
00:17:51,278 --> 00:17:53,614
Sebenarnya, kami bermain untuk duit.
260
00:17:53,697 --> 00:17:55,741
Kami bermain sesuatu yang kami suka,
261
00:17:55,824 --> 00:17:58,744
tapi yang utamanya,
berapa banyak pendapatannya.
262
00:17:58,827 --> 00:18:01,955
Bill Russell terlibat
dalam pergerakan hak asasi
263
00:18:02,039 --> 00:18:05,876
dan menggalakkan orang
membuat perubahan.
264
00:18:05,959 --> 00:18:09,004
Wilt, hidup mewah
265
00:18:09,088 --> 00:18:11,840
tapi dia tak begitu peduli
tentang perkara lain
266
00:18:11,924 --> 00:18:14,676
selain keselesaan dan kehidupannya.
267
00:18:14,760 --> 00:18:18,138
Wilt ada kuda lumba, sebuah Rolls-Royce.
268
00:18:19,431 --> 00:18:21,100
Kehidupannya amat mewah.
269
00:18:21,183 --> 00:18:23,393
Gajinya sentiasa menaik.
270
00:18:23,477 --> 00:18:27,189
Jadi, "Jika ada duit untuknya,
mesti ada untuk saya juga."
271
00:18:27,272 --> 00:18:29,399
Saya teringat dalam satu siaran radio,
272
00:18:29,483 --> 00:18:33,445
mendengar Wilt menandatangani
kontrak untuk $100,000.
273
00:18:34,363 --> 00:18:36,156
Itu bukan suatu khabar angin.
274
00:18:36,240 --> 00:18:39,785
Chamberlain telah menandatangani kontrak
dengan 76ers
275
00:18:39,868 --> 00:18:43,664
untuk satu gaji rekod
berjumlah $100,000...
276
00:18:43,747 --> 00:18:46,458
...bersamaan satu juta hari ini.
277
00:18:46,542 --> 00:18:49,586
Ketika berita itu keluar,
saya dan Auerbach berbual.
278
00:18:50,587 --> 00:18:52,798
Kami berbincang
tentang kontrak baharu saya.
279
00:18:52,881 --> 00:18:55,467
Saya kata, "Baiklah,
saya tahu apa saya nak."
280
00:18:55,551 --> 00:18:56,510
Red tanya, "Apa?"
281
00:18:56,593 --> 00:18:58,846
Saya jawab saya nak $100,001.
282
00:18:58,929 --> 00:19:00,430
RUSSELL DAPAT GAJI MACAM WILT
283
00:19:00,514 --> 00:19:01,849
Red pucat lesi.
284
00:19:03,100 --> 00:19:04,434
Maksud saya, lebih putih.
285
00:19:08,438 --> 00:19:11,191
Dalam kata lain, baguslah.
286
00:19:11,275 --> 00:19:13,819
Jika satu dolar,
maknanya saya lebih bagus daripadanya.
287
00:19:13,902 --> 00:19:16,280
Itu menunjukkan anda seorang pesaing.
288
00:19:16,363 --> 00:19:18,740
Begitulah Bill, sejujurnya.
289
00:19:18,824 --> 00:19:20,868
Awak tak main-main
tentang lebih satu dolar?
290
00:19:20,951 --> 00:19:22,327
Apa saja yang boleh membantu.
291
00:19:24,580 --> 00:19:26,498
Kami akan beri awak sedolar
kerana datang.
292
00:19:27,457 --> 00:19:31,253
Adakah benar khabar angin
awak meminta jumlah yang besar?
293
00:19:31,336 --> 00:19:35,007
"Jumlah yang besar," macam banyak.
294
00:19:35,090 --> 00:19:38,927
Senang-senang dia boleh dapat
20 mata dalam permainan.
295
00:19:39,011 --> 00:19:42,598
Dia boleh halang lima jaringan
dan dapatkan 20 lantunan.
296
00:19:42,681 --> 00:19:47,060
Dia bukan pemain $100,000
tapi pemain $500 juta jika hari ini.
297
00:19:47,144 --> 00:19:52,357
Bagi saya, MVP liga ini baru saya menangi.
jadi gaji saya harus paling tinggi.
298
00:19:53,025 --> 00:19:54,818
Saya telefon ayah saya,
299
00:19:54,902 --> 00:19:58,113
dan beritahu yang saya
diberikan kontrak. Saya juga tambah,
300
00:19:58,197 --> 00:20:00,157
ayah tak perlu bekerja lagi.
301
00:20:00,240 --> 00:20:03,577
Tapi ayah membantah.
302
00:20:03,660 --> 00:20:05,162
Saya tanya sebabnya.
303
00:20:05,245 --> 00:20:08,415
Katanya, dia dah bekerja
di kilang itu 25 tahun.
304
00:20:09,333 --> 00:20:12,753
Saya cakap, baiklah.
Itu alasan yang baik untuk berhenti.
305
00:20:12,836 --> 00:20:14,796
Dia tetap membantah.
306
00:20:14,880 --> 00:20:18,133
Kata ayah, dia dah beri orang-orang
307
00:20:18,217 --> 00:20:20,636
25 tahun terbaik dalam hidupnya.
308
00:20:20,719 --> 00:20:23,013
Sekarang dia nak berikan yang terburuk.
309
00:20:29,728 --> 00:20:30,979
Baguslah.
310
00:20:37,778 --> 00:20:41,365
Ketika Russell memainkan Chamberlain
tentang siapa lebih hebat,
311
00:20:41,865 --> 00:20:44,409
dia lebih peka tentang layanan ekonomi
312
00:20:44,493 --> 00:20:46,745
warga kulit Hitam di Amerika Syarikat.
313
00:20:47,287 --> 00:20:50,499
Masih ada jawapan yang perlu dicari.
314
00:20:50,582 --> 00:20:52,542
KUASA ORANG PUTIH
315
00:20:53,168 --> 00:20:57,256
Saya ingin memanggil
persidangan Rumah Putih
316
00:20:57,339 --> 00:21:03,387
untuk para cendikiawan dan pakar,
serta pemimpin Negro cemerlang
317
00:21:03,470 --> 00:21:08,767
daripada kedua-dua kaum
untuk melaksanakan hak ini.
318
00:21:08,850 --> 00:21:12,479
Tujuannya adalah untuk
membantu Negro Amerika
319
00:21:13,730 --> 00:21:15,565
melaksanakan hak itu,
320
00:21:16,108 --> 00:21:19,486
selepas ketidakadilan yang begitu lama,
321
00:21:20,279 --> 00:21:24,032
akhirnya dapat diperolehnya.
322
00:21:24,825 --> 00:21:28,120
Bill Russell ialah salah seorang
delegasi yang diundang.
323
00:21:28,203 --> 00:21:32,374
yang termasuk penghibur,
pemimpin perniagaan dan aktivis ulung.
324
00:21:33,875 --> 00:21:37,671
Namun bagi Russell, perjumpaan itu
hanya mencambahkan janji kosong.
325
00:21:38,922 --> 00:21:42,718
Russell percaya perubahan sebenar
bergantung pada peluang ekonomi.
326
00:21:45,137 --> 00:21:48,265
Apa gunanya pendidikan tinggi
tanpa pekerjaan?
327
00:21:49,266 --> 00:21:54,271
Kurangnya kepimpinan untuk mencipta
suasana yang lebih sesuai...
328
00:21:54,354 --> 00:21:57,649
...untuk memecahkan halangan ekonomi
yang dialami golongan Negro
329
00:21:57,733 --> 00:22:01,194
dalam usaha menyertai arus perdana
ekonomi Amerika.
330
00:22:02,779 --> 00:22:04,197
Darah negeri ini
331
00:22:04,281 --> 00:22:07,034
mengalir dalam saraf
perdagangan dan industri.
332
00:22:07,117 --> 00:22:09,661
Jika sumber perniagaan besar diseru
333
00:22:09,745 --> 00:22:13,665
oleh presiden negara dan digunakan
untuk tindakan bersistematik,
334
00:22:13,749 --> 00:22:17,544
kita akan memacu pencapaian matlamat
yang dicari dengan lebih cepat.
335
00:22:20,380 --> 00:22:22,007
Pada musim bunga di Boston,
336
00:22:22,090 --> 00:22:27,304
rasa tidak puas hati tentang pengasingan
sekolah meningkat, dan Russell sertainya.
337
00:22:27,387 --> 00:22:31,767
Selama tiga tahun, jawatankuasa sekolah
tidak mempedulikan isu itu,
338
00:22:31,850 --> 00:22:35,812
dan juga bekas pengerusinya
yang kontroversial, Louise Day Hicks.
339
00:22:35,896 --> 00:22:39,149
...menetapkan dasar
bahawa sekolah tidak seimbang kaum
340
00:22:39,232 --> 00:22:41,401
tidak bahaya dari segi pendidikan.
341
00:22:42,027 --> 00:22:42,861
Nampaknya...
342
00:22:44,154 --> 00:22:47,699
Superintenden Ohrenberger
dan awak sendiri tiada anak
343
00:22:47,783 --> 00:22:49,701
di sekolah yang tidak seimbang kaum,
344
00:22:49,785 --> 00:22:52,996
jadi tidak tahu kesannya
terhadap anak-anak kami.
345
00:22:56,750 --> 00:22:59,294
Suatu hari, Hicks datang
untuk ceramah graduasi...
346
00:22:59,378 --> 00:23:01,588
...di Sekolah Menengah Rendah Roxbury.
347
00:23:01,671 --> 00:23:04,424
Apabila paderi dan jawatankuasa aktivis
348
00:23:04,508 --> 00:23:06,802
buat kecoh, Hicks arah mereka ditangkap.
349
00:23:08,095 --> 00:23:10,680
Para pelajar tersebut
tidak dapat jalani majlis graduan,
350
00:23:10,764 --> 00:23:14,309
jadi kami menganjurkan upacara khas
untuk mereka di gereja setempat,
351
00:23:14,393 --> 00:23:16,561
dan saya sampaikan ucapan perasmiannya.
352
00:23:21,608 --> 00:23:26,613
Saya bertanya diri di manakah
semua suara lain yang mahukan perubahan?
353
00:23:26,696 --> 00:23:30,075
Krisis mula meruap
di seluruh Amerika Syarikat,
354
00:23:30,158 --> 00:23:32,244
dan krisis mula hangat di Roxbury,
355
00:23:33,161 --> 00:23:36,164
tapi tiada sesiapa yang mendengar.
356
00:23:36,248 --> 00:23:38,667
Apa yang tidak disedari orang ialah,
357
00:23:38,750 --> 00:23:41,837
krisis yang mencengkam Roxbury
juga mencengkam Boston.
358
00:23:41,920 --> 00:23:43,463
Krisis itu akan merebak.
359
00:23:44,005 --> 00:23:47,884
Bagi saya, Boston ialah
pekan utama pencetus perkauman...
360
00:23:47,968 --> 00:23:50,053
...dalam pelbagai bentuk, lama dan baharu.
361
00:23:50,971 --> 00:23:54,057
Bandar itu dihuni rasis kroni
Dewan Bandar yang korup,
362
00:23:54,141 --> 00:23:57,227
rasis zalim yang melaungkan
"hantar balik ke Afrika",
363
00:23:57,310 --> 00:24:01,148
dan di kawasan universiti,
rasis radikal pembohong bergaya.
364
00:24:02,107 --> 00:24:06,319
Namun begitu, setiap orang di Boston
pernah menyokong Dr. King.
365
00:24:06,820 --> 00:24:08,029
Saya bingung.
366
00:24:09,239 --> 00:24:13,076
Mungkin impian Dr. King untuk masyarakat
buta warna berdasarkan cinta
367
00:24:13,160 --> 00:24:15,787
telah disalahertikan oleh warga Boston.
368
00:24:16,538 --> 00:24:20,167
Bagi mereka, "buta warna" bermakna
tidak nampak warna Hitam,
369
00:24:20,250 --> 00:24:24,463
yang semestinya okey bagi mereka
dan tak jauh bezanya daripada realiti.
370
00:24:27,048 --> 00:24:28,842
Bill Russell akan dedahkan
371
00:24:28,925 --> 00:24:31,553
kejadian sebenar, dan orang perlu tahu.
372
00:24:31,636 --> 00:24:36,057
Kenapa kami berarak, membantah?
Apa tujuan semua itu?
373
00:24:36,141 --> 00:24:38,435
Orang takut untuk bersuara.
374
00:24:38,518 --> 00:24:40,896
Russell tahu menggunakan platformnya.
375
00:24:40,979 --> 00:24:43,690
Dia tahu suaranya amat kuat dan berkuasa.
376
00:24:43,773 --> 00:24:47,694
Membuka pintu dan saluran
untuk generasi lebih muda.
377
00:24:47,777 --> 00:24:52,699
Apabila kita bertindak bersama-sama,
dan bercakap, orang akan mendengar.
378
00:24:53,450 --> 00:24:57,496
Ada forum untuk saya,
atlet yang ternama dan berprofil tinggi
379
00:24:58,038 --> 00:24:59,414
jika saya mahu menggunakannya.
380
00:25:00,457 --> 00:25:03,752
Russell tidak pernah segan
untuk menyuarakan pendapatnya,
381
00:25:03,835 --> 00:25:05,629
tapi ada banyak peminat bola keranjang
382
00:25:05,712 --> 00:25:08,507
yang lebih suka "diam dan main" sahaja.
383
00:25:09,007 --> 00:25:13,595
Sepanjang kerjaya saya,
saya tidak begitu gemar bergaul
384
00:25:13,678 --> 00:25:15,805
dengan orang-orang di luar Celtics.
385
00:25:15,889 --> 00:25:18,975
Saya bermain untuk Celtics,
bukan untuk Boston.
386
00:25:19,976 --> 00:25:24,940
Saya rasa dia buat ramai
orang putih canggung,
387
00:25:25,023 --> 00:25:29,152
yang menjangkakan dia melutut
disebabkan awak ada.
388
00:25:29,236 --> 00:25:31,071
Bill Russell tidak akur.
389
00:25:32,822 --> 00:25:37,661
Di Reading, dia sekeluarga sering dilayan
sebagai penceroboh tak diundang.
390
00:25:37,744 --> 00:25:39,621
PENTAKSUB HINA ANAK-ANAK RUSSELL
391
00:25:39,704 --> 00:25:44,834
Saya rasa tiada siapa tahu kejadian
di sebalik tabir terhadap ibu bapa saya.
392
00:25:45,502 --> 00:25:48,630
Apabila Russell pulang dari luar daerah
pada hujung minggu,
393
00:25:48,713 --> 00:25:52,425
mereka mendapati rumahnya dipecah masuk.
394
00:25:53,468 --> 00:25:57,806
Mereka pulang dan rumah mereka berterabur.
395
00:25:57,889 --> 00:26:01,810
Jelas sekali ada orang
yang membantah, bukan saja
396
00:26:01,893 --> 00:26:05,272
tentang kehadiran Russell di kejiranan,
tapi dirinya juga.
397
00:26:05,355 --> 00:26:07,190
Macam-macam diconteng pada dinding.
398
00:26:07,274 --> 00:26:09,901
Kecaman dan ancaman perkauman.
399
00:26:10,986 --> 00:26:15,031
Selepas balik daripada bercuti,
rumah kami telah dicerobohi.
400
00:26:15,115 --> 00:26:17,742
Kata "Nigger" diconteng guna najis,
401
00:26:17,826 --> 00:26:21,162
dan meja pool dirobek
dan disimbah dengan bir.
402
00:26:21,246 --> 00:26:26,293
Trofi ayah dirosakkan,
katil ayah dan ibu diberakkan.
403
00:26:26,376 --> 00:26:31,590
Saya terkejut. Saya tak sedar
betapa pekan ini amat rasis.
404
00:26:31,673 --> 00:26:36,553
Amat menyedihkan tentang apa
yang terpaksa dilalui Russell sekeluarga.
405
00:26:37,178 --> 00:26:40,932
Polis tidak dapat menangkap
mana-mana suspek.
406
00:26:41,016 --> 00:26:45,937
Ada yang kata "sikap angkuh" saya
penyumbang kepada pencerobohan itu.
407
00:26:46,730 --> 00:26:51,818
Apabila merujuk Russell,
ini ialah orang yang sudah sedia marah
408
00:26:51,901 --> 00:26:57,157
selama ini tentang cara layanan
terhadap kulit Hitam.
409
00:26:57,240 --> 00:27:01,202
Perkara itu tak pernah
dibincangkannya secara terbuka.
410
00:27:01,703 --> 00:27:04,873
Maka keluarlah, "Dia salah faham."
411
00:27:04,956 --> 00:27:07,667
Dia boleh saja adakan
sidang akhbar dan beritahu,
412
00:27:07,751 --> 00:27:10,045
"Penjenayah ini menceroboh rumah saya,
413
00:27:10,128 --> 00:27:14,174
dan ini sebabnya kalian rasa
sikap saya buruk."
414
00:27:16,509 --> 00:27:19,012
Bill dilihat sebagai
seorang kulit Hitam berang
415
00:27:19,095 --> 00:27:21,765
kerana dia tak mahu orang lupa
416
00:27:21,848 --> 00:27:23,808
akan realiti kehidupan di Amerika.
417
00:27:24,392 --> 00:27:28,063
Orang perlu mengakui kebenarannya
sebelum kita boleh teruskan hidup.
418
00:27:28,563 --> 00:27:32,150
Setiap kali Bill berpeluang untuk bermain,
419
00:27:32,984 --> 00:27:38,448
dia akan kumpulkan semua itu,
fokus dan luahkan ke dalam bola keranjang.
420
00:27:38,531 --> 00:27:44,371
Saya tak pernah jumpa orang
dengan satu sikap dan amat fokus.
421
00:27:45,747 --> 00:27:49,376
Sentiasa cari kelebihan.
Itu yang diajar Auerbach kepada saya.
422
00:27:49,459 --> 00:27:53,046
Buat segalanya yang boleh diubah
untuk jadi kelebihan kepada anda,
423
00:27:53,713 --> 00:27:56,299
dari segi intelek, emosi dan fizikal.
424
00:27:57,300 --> 00:27:58,968
Saya pernah mengecam lawan.
425
00:28:01,721 --> 00:28:04,516
Kebanyakan pemain buat begitu
saja untuk suka-suka.
426
00:28:04,599 --> 00:28:06,976
Bill Russell bukan begitu orangnya.
427
00:28:07,060 --> 00:28:08,687
Bill buat dengan cara
428
00:28:08,770 --> 00:28:13,108
yang boleh terus
menjejaskan perlawanan itu.
429
00:28:13,191 --> 00:28:16,528
Dia akan sebut sesuatu
430
00:28:16,611 --> 00:28:19,447
sebab dia tahu kata-katanya
akan buat anda marah.
431
00:28:19,531 --> 00:28:23,034
Dan semestinya, tindakannya
bawa kemenangan kepada Celtics.
432
00:28:26,162 --> 00:28:28,081
Salah satu tanggungjawab saya...
433
00:28:28,164 --> 00:28:31,751
...ialah memesongkan sebahagian besar
serangan lawan kepada saya.
434
00:28:31,835 --> 00:28:34,796
Kadangkala saya buat ucapan
dari bulatan tengah.
435
00:28:34,879 --> 00:28:37,507
"Baiklah semua", saya akan cakap
kepada pasukan lawan.
436
00:28:37,590 --> 00:28:39,092
"Jangan beri mereka peluang."
437
00:28:39,175 --> 00:28:42,971
"Saya tak nak jaringan jarak jauh,
bukan malam ini,
438
00:28:43,054 --> 00:28:44,597
tapi jangan bagi peluang."
439
00:28:45,306 --> 00:28:48,977
Atau saya dekati pemain hadapan
dan kata, "Kalau awak buat jaringan asas,
440
00:28:49,060 --> 00:28:52,897
bawa garam dan lada sebab
awak akan makan bola keranjang."
441
00:28:53,565 --> 00:28:57,485
Saya takkan cakap begitu kepada
Oscar Robertson atau Jerry West.
442
00:28:57,569 --> 00:28:59,863
Kita tak buat begitu kepada mereka.
443
00:29:00,363 --> 00:29:02,907
Bill tidak mencemuh saya
444
00:29:02,991 --> 00:29:04,909
apabila dia menjaringkan bola...
445
00:29:04,993 --> 00:29:07,787
untuk jaringan asas
kerana mungkin memakan dirinya.
446
00:29:09,956 --> 00:29:11,583
Saya ingat, masa tahun pertama,
447
00:29:11,666 --> 00:29:14,961
Russell di sana,
sementara saya dan Satch di sini.
448
00:29:15,044 --> 00:29:17,505
Russell memandang Satch
449
00:29:18,089 --> 00:29:19,716
kemudian memandang saya.
450
00:29:19,799 --> 00:29:22,135
Kemudian balik kepada Satch dan berkata...
451
00:29:22,218 --> 00:29:24,012
Boleh awak jaga si bedebah itu?
452
00:29:24,679 --> 00:29:26,514
Bradley terkejut.
453
00:29:27,348 --> 00:29:29,434
Dia tak pernah dicemuh begitu.
454
00:29:33,605 --> 00:29:36,941
Itu membuatkan saya terfikir
apa maksud Russell?
455
00:29:37,025 --> 00:29:38,651
"Apa halnya?"
456
00:29:38,735 --> 00:29:42,530
Apabila orang bijak mencemuh,
itu amat teruk.
457
00:29:42,614 --> 00:29:45,575
Dia mengecam anda secara peribadi,
bukan perlawanan itu.
458
00:29:50,079 --> 00:29:52,582
Russ ada subset dalam permainan.
459
00:29:52,665 --> 00:29:56,961
Dia sengaja dua kali halang bola
dekat-dekat masuk jaring.
460
00:29:57,045 --> 00:29:59,005
Benar, jaringan itu dikira,
461
00:29:59,088 --> 00:30:01,591
tapi itu satu mesej kepada pemain.
462
00:30:01,674 --> 00:30:04,719
"Tengok betapa dekat
aku boleh halang jaringan kau."
463
00:30:04,803 --> 00:30:06,095
Dia seorang mahaguru.
464
00:30:06,179 --> 00:30:10,016
Keluar kepada Baylor, menguasai.
Dia cuba jaring, disekat Russell.
465
00:30:11,017 --> 00:30:14,062
Ditepis oleh Russell.
Hebat permainannya!
466
00:30:14,729 --> 00:30:17,607
Russell memang angkuh, penindas.
467
00:30:17,690 --> 00:30:20,944
Di luar gelanggang, dia buat orang
yang berjumpanya gerun.
468
00:30:23,279 --> 00:30:25,824
Dia akan berdiri dan merenung mereka.
469
00:30:25,907 --> 00:30:27,408
Dia takkan berkata apa-apa.
470
00:30:27,492 --> 00:30:30,787
Dia gabungan atlet dan pemikir
yang mempesonakan.
471
00:30:30,870 --> 00:30:34,666
Dia akan sentiasa pilih gerakan tertentu
dan membayangkannya
472
00:30:34,749 --> 00:30:38,461
berulang kali sebelum
dia mencuba gerakan itu.
473
00:30:38,545 --> 00:30:41,214
Dia mengkaji permainan dengan tekun.
474
00:30:41,297 --> 00:30:47,053
Dia boleh mengira
sudut kemaraan pemain kepadanya,
475
00:30:47,637 --> 00:30:51,558
mengetahui keupayaan
dan cara mereka bermain,
476
00:30:51,641 --> 00:30:53,643
selain melihat keseluruhan gelanggang
477
00:30:53,726 --> 00:30:57,897
untuk tahu, "Jika saya buat begini,
sudut trajektorinya ke sana."
478
00:30:57,981 --> 00:30:59,691
Dia seorang ahli matematik.
479
00:31:00,275 --> 00:31:03,403
Kepakaran Bill di gelanggang
sentiasa melibatkan matematik.
480
00:31:04,028 --> 00:31:05,947
Semasa belajar di USF,
481
00:31:06,030 --> 00:31:09,158
bersama rakan sepasukan Celticsnya,
K. C. Jones,
482
00:31:09,242 --> 00:31:11,369
Bill mempelopori cara lain untuk berfikir
483
00:31:11,452 --> 00:31:14,539
tentang peranan sudut dan persamaan
dalam bola keranjang.
484
00:31:16,165 --> 00:31:19,669
Kami menyimpulkan bahawa
bola keranjang ialah satu sukan geometri,
485
00:31:19,752 --> 00:31:22,171
dengan garis, mata dan jarak.
486
00:31:23,590 --> 00:31:28,136
Saya berangan-angan tentang gerakan solo,
tapi dia suka fikirkan strategi.
487
00:31:28,219 --> 00:31:32,265
Minda K.C. ialah minda bola keranjang
asli dan dia ajar saya strategi
488
00:31:32,348 --> 00:31:34,976
untuk menjayakan sesuatu,
terutamanya pertahanan.
489
00:31:35,059 --> 00:31:38,855
Ketika itu, hampir setiap pemain
dan jurulatih memikirkan pertahanan
490
00:31:38,938 --> 00:31:40,231
sebagai reaksi logik.
491
00:31:40,315 --> 00:31:42,108
K.C. berpendapat sebaliknya.
492
00:31:42,191 --> 00:31:44,861
Dia mencari jalan untuk membuat lawan
493
00:31:44,944 --> 00:31:49,574
buat jaringan yang dikehendakinya
dari tempat dia mahu jaringan dibuat.
494
00:31:50,283 --> 00:31:52,035
Dia biarkan penjaring menjaring
495
00:31:52,118 --> 00:31:54,829
jauh sikit dari
perimeter keberkesanannnya.
496
00:31:54,913 --> 00:31:58,750
Dia tak ganggu pemain itu,
sebaliknya dia ke hujung gelanggang,
497
00:31:58,833 --> 00:32:03,212
mengagak saya akan dapat lantunan
dan hantar kepadanya untuk dijaringkan.
498
00:32:03,713 --> 00:32:06,466
Saya dan K.C. bayangkan
berdozen permainan seperti ini
499
00:32:06,549 --> 00:32:11,012
dan masukkan dalam pengiraan tentang apa
yang kami tahu tentang kelemahan lawan.
500
00:32:11,095 --> 00:32:15,224
Lama-kelamaan, saya dan K.C.
cipta dunia bola keranjang kami sendiri.
501
00:32:15,725 --> 00:32:17,226
Kami bermotivasi.
502
00:32:17,310 --> 00:32:19,354
Saintis berkasut sniker.
503
00:32:21,439 --> 00:32:24,776
Bill memiliki aura atau gaya raja.
504
00:32:24,859 --> 00:32:28,488
Saya melihat gambar-gambarnya
dan ada satu gambar ini.
505
00:32:28,571 --> 00:32:32,367
Dia sedang berdiri di gelanggang
dengan dua belah tangan pada pinggulnya,
506
00:32:33,284 --> 00:32:35,578
di Boston Garden yang penuh sesak.
507
00:32:36,496 --> 00:32:39,916
Apabila saya melihatnya, dia umpama
508
00:32:41,376 --> 00:32:45,004
seorang raja melihat kerajaannya.
509
00:32:47,090 --> 00:32:50,468
Walaupun Russell dianggap genius
di gelanggang,
510
00:32:50,551 --> 00:32:53,054
peminat dan penulis sukan mengkritiknya
511
00:32:53,137 --> 00:32:55,807
sebagai ada angin, penyendiri dan angkuh.
512
00:32:56,432 --> 00:32:59,018
Saya akui saya angkuh.
513
00:32:59,519 --> 00:33:02,355
Tapi mengikut takrif siapa?
514
00:33:03,481 --> 00:33:05,149
Jika atlet kulit putih yang buat,
515
00:33:05,233 --> 00:33:09,028
itu tak dianggap angkuh,
tapi berdaya saing, bersemangat.
516
00:33:09,737 --> 00:33:11,614
Apabila anda Bill Russell,
517
00:33:11,698 --> 00:33:14,617
dan tinggal di negara
yang memulaukan anda,
518
00:33:14,701 --> 00:33:17,370
yang hanya meraikan keolahragaan anda,
519
00:33:17,453 --> 00:33:20,999
"Ini yang akan saya buat.
Kalian yang bawa saya ke arena."
520
00:33:21,749 --> 00:33:25,837
"Di luar arena,
biar saya jalani hidup sendiri."
521
00:33:25,920 --> 00:33:28,506
Sebagai bukti tanggapan
keangkuhan Russell itu,
522
00:33:28,589 --> 00:33:31,217
pengkritik memetik
keengganannya menyain autograf.
523
00:33:32,635 --> 00:33:36,389
Sebagai pemain, selepas 1964,
dia tak pernah sain autograf.
524
00:33:37,181 --> 00:33:39,600
Saya rasa aneh tentang autograf...
525
00:33:39,684 --> 00:33:42,311
...walaupun sebagai pemain di kolej.
526
00:33:42,395 --> 00:33:44,647
Mulanya, saya tak peduli
tentang perasaan itu.
527
00:33:44,731 --> 00:33:47,692
Saya sain saja sebab
itu yang dilakukan oleh semua.
528
00:33:48,359 --> 00:33:50,236
Tapi pada awal 1960-an,
529
00:33:50,319 --> 00:33:53,865
saya dapati selepas
sain 50 atau 60 autograf,
530
00:33:53,948 --> 00:33:57,035
saya rasa aneh mengenainya
selama dua atau tiga hari.
531
00:34:00,329 --> 00:34:03,374
Pihak awam dan media amat marah.
532
00:34:04,333 --> 00:34:05,793
Mereka tersinggung
533
00:34:05,877 --> 00:34:10,423
Russell tidak mahu berkongsi
ruang peribadinya
534
00:34:11,007 --> 00:34:12,759
dan sain autograf.
535
00:34:12,842 --> 00:34:16,763
Kita tak boleh biarkan peminat memiliki
atau mengarah pilihan kita.
536
00:34:17,805 --> 00:34:22,060
Saya tak dapat bayangkan nilai nama
yang diconteng pada kertas.
537
00:34:22,143 --> 00:34:26,064
Apakah nilai tandatangan saya,
dan kenapa saya perlu sain?
538
00:34:26,731 --> 00:34:29,817
Cukuplah mereka melihat saya
bermain di gelanggang.
539
00:34:29,901 --> 00:34:32,153
Saya ialah harta awam semasa bermain.
540
00:34:32,236 --> 00:34:34,739
Apabila tak bermain,
saya jadi harta persendirian.
541
00:34:34,822 --> 00:34:36,616
Kalau saya nak sain, saya sain,
542
00:34:36,699 --> 00:34:39,410
tapi tiada siapa
pernah paksa saya buat apa-apa.
543
00:34:39,494 --> 00:34:42,747
Anda terima saya sebagai
Bill Russell orangnya atau tidak.
544
00:34:42,830 --> 00:34:45,333
Tandatangan saya tak bawa apa-apa.
545
00:34:45,416 --> 00:34:49,045
Secara kebetulan,
saya juga pemain bola keranjang.
546
00:34:51,255 --> 00:34:53,800
Saya suka kerana dia ada jati diri.
547
00:34:53,883 --> 00:34:57,178
Dia hanya mahu bermain
548
00:34:57,261 --> 00:35:00,306
dan berinteraksi
dengan rakan pasukannya.
549
00:35:00,389 --> 00:35:03,184
Dia sentiasa terkawal. Itu maksud saya.
550
00:35:03,267 --> 00:35:05,645
Dia lebih rela berbual serius
551
00:35:05,728 --> 00:35:08,773
atau mungkin menjabat tangan
seorang lelaki atau wanita.
552
00:35:08,856 --> 00:35:09,690
Tak apa.
553
00:35:09,774 --> 00:35:12,777
Jika awak tahu dia tak sain autograf,
jangan minta.
554
00:35:12,860 --> 00:35:15,363
Pendiriannya tetap, takkan berubah.
555
00:35:15,446 --> 00:35:16,614
Saya suka.
556
00:35:16,697 --> 00:35:19,659
Walau untuk Presiden Amerika pun
dia takkan sain autograf.
557
00:35:19,742 --> 00:35:22,912
Saya pernah minta autografnya.
Nak tahu apa dia jawab?
558
00:35:23,496 --> 00:35:24,497
Tidak.
559
00:35:24,580 --> 00:35:28,376
Saya tergelak dan mendapati hal itu aneh.
560
00:35:28,459 --> 00:35:30,253
"Nah, sainlah."
561
00:35:30,336 --> 00:35:32,380
Dia tetap menolak dan bertegas.
562
00:35:33,047 --> 00:35:36,425
Saya cuba dapatkan autograf
semua yang jadi rakan bermain
563
00:35:36,509 --> 00:35:38,219
untuk sain gambar mereka,
564
00:35:38,302 --> 00:35:41,556
nak disimpan sebagai kenang-kenangan,
565
00:35:41,639 --> 00:35:43,599
dan Russell enggan sain.
566
00:35:44,100 --> 00:35:45,393
Katanya,
567
00:35:45,476 --> 00:35:48,646
"Kita luangkan banyak masa bersama,
keluar bersama-sama."
568
00:35:48,729 --> 00:35:51,023
"Awak tahu saya tak sain autograf."
569
00:35:51,107 --> 00:35:54,569
Saya kata saya nak bunuh dia.
Biar betul dengan dia ini.
570
00:35:54,652 --> 00:36:01,200
Ini dua buah buku Bill Russell saya,
yang tidak diautograf,
571
00:36:01,284 --> 00:36:05,121
yang saya simpan antara
H. Rap Brown dengan James Baldwin.
572
00:36:05,204 --> 00:36:09,375
Saya tetap menerimanya. Buku ini
secara peribadi tidak diautograf
573
00:36:09,458 --> 00:36:12,879
untuk saya oleh En. Bill Russell.
574
00:36:12,962 --> 00:36:17,049
Saya berjumpanya lebih kurang
tiga tahun lalu semasa dia singgah.
575
00:36:18,009 --> 00:36:21,429
Dia tegur dan tanya khabar saya,
lalu kami mula berbual.
576
00:36:21,512 --> 00:36:24,599
Katanya, "Saya masih tak akan
sain autograf!"
577
00:36:27,018 --> 00:36:30,521
Saya rasa, dari banyak segi,
ayah melewati zamannya.
578
00:36:30,605 --> 00:36:35,443
Kalau dilihat budaya kita hari ini
yang taksub akan selebriti,
579
00:36:35,526 --> 00:36:39,572
kita dapat melihat kepayahan
dan kesengsaraan menjadi orang terkenal.
580
00:36:39,655 --> 00:36:42,783
Ayah dikritik kerana
tak mahu ikut rentak semasa
581
00:36:42,867 --> 00:36:44,118
dan lebih terbuka
582
00:36:44,202 --> 00:36:48,956
dan dia juga bagi saya,
tak macam bintang lain, perlu semua itu.
583
00:36:49,040 --> 00:36:53,836
Dia tetap dirinya sendiri
pada setiap masa,
584
00:36:53,920 --> 00:36:57,798
dan jika anda tak dapat menerimanya,
maka anda yang bermasalah.
585
00:36:59,592 --> 00:37:05,097
Dari tahun 1963 hingga 1965,
gemilang bola keranjang mula malap.
586
00:37:05,181 --> 00:37:08,226
Saya rasa itu sukan kanak-kanak
dan lantang mengenainya.
587
00:37:08,309 --> 00:37:12,605
Bagaimana nak main bola keranjang orang
dewasa macam bermain masa remaja
588
00:37:12,688 --> 00:37:15,441
sedangkan banyak perkara penting
lain sedang berlaku?
589
00:37:15,524 --> 00:37:19,570
Saya nak bantu ubah dunia
dan mencari cara untuk melakukannya.
590
00:37:19,654 --> 00:37:23,741
Revolusi kulit Hitam baru bermula,
dan berlaku banyak peralihan.
591
00:37:24,742 --> 00:37:27,161
Dia seorang kulit Hitam dalam sukan ini.
592
00:37:27,245 --> 00:37:30,957
Pertama, sukan yang penuh perkauman.
Tiada ruang untuk maju.
593
00:37:31,040 --> 00:37:35,586
Golongan kulit Hitam dianiaya.
Mereka dibelasah, diserang,
594
00:37:35,670 --> 00:37:38,714
dan dia bermain bola keranjang
untuk Boston Celtics.
595
00:37:38,798 --> 00:37:42,635
Kalau diimbau semula,
terasa seperti orang bersalah.
596
00:37:42,718 --> 00:37:45,554
"Kenapa saya bermain
untuk orang kulit putih ini,
597
00:37:45,638 --> 00:37:47,139
mereka bersorak untuk saya,
598
00:37:47,223 --> 00:37:50,309
tapi tak nak terima saya
tinggal di kejiranan mereka?"
599
00:37:50,393 --> 00:37:53,020
Tonton televisyen
dan kita dapat lihat penderaan,
600
00:37:53,104 --> 00:37:55,439
dan kita punya perasaan dan kesedaran.
601
00:37:55,523 --> 00:37:58,985
Kita mungkin rasa kurang senang,
"Tindakan saya masih belum cukup."
602
00:37:59,068 --> 00:38:01,445
Ada dua masyarakat di negara ini...
603
00:38:01,529 --> 00:38:03,447
...dan saya terpaksa memakluminya.
604
00:38:03,531 --> 00:38:07,201
Untuk menerima kehidupan seadanya
dan tidak mengamuk.
605
00:38:08,077 --> 00:38:12,290
Bill ditemu ramah Sports Illustrated
dan Saturday Evening Post...
606
00:38:12,373 --> 00:38:15,835
...yang menyuarakan betapa ketara
kekecewaan Bill dengan Amerika.
607
00:38:15,918 --> 00:38:20,089
Dia mempersoalkan strategi keamanan
Martin Luther King.
608
00:38:20,172 --> 00:38:22,925
Dia mempertahankan Malcolm X
dan Nation of Islam,
609
00:38:23,009 --> 00:38:26,095
yang amat dibenci ramai
warga Amerika kulit Putih ketika itu.
610
00:38:26,178 --> 00:38:29,974
Katanya, sukan bukan ruang
untuk pemahaman perkauman.
611
00:38:30,057 --> 00:38:33,894
Sukan mencerminkan corak perkauman
lebih besar dalam masyarakat Amerika.
612
00:38:33,978 --> 00:38:38,482
Apa jadi apabila anda sendiri sedar
tentang perbuatan anda?
613
00:38:39,233 --> 00:38:42,194
Apa pengaruhnya kepada sesuatu
yang anda suka buat?
614
00:38:42,278 --> 00:38:43,863
Dalam pergelutan Bill Russell
615
00:38:43,946 --> 00:38:47,325
dengan peranan dan tanggungjawabnya
sebagai atlet umum kulit Hitam,
616
00:38:47,408 --> 00:38:50,161
pasukannya mula berdepan perubahan.
617
00:38:50,745 --> 00:38:54,665
Jurulatih Red Auerbach
mengambil keputusan untuk bersara.
618
00:38:54,749 --> 00:38:58,627
Musim '65-'66 ialah musim akhirnya
sebagai jurulatih.
619
00:38:59,462 --> 00:39:02,423
Saya tak mahu memasuki musim,
620
00:39:02,506 --> 00:39:05,009
kemudian jika kami menang,
baru saya cakap nak bersara.
621
00:39:05,509 --> 00:39:07,470
Nanti saya akan dicemuh.
622
00:39:07,553 --> 00:39:10,639
Saya tetap akan bersara
walau apa pun keputusannya.
623
00:39:10,723 --> 00:39:14,101
Masalahnya, siapa yang akan
menggantikan tempat Red.
624
00:39:15,019 --> 00:39:18,939
Pilihan pertama Red ialah
bintang dan kapten pasukan, Bill Russell.
625
00:39:19,857 --> 00:39:23,277
Apa lagi cara untuk
memotivasikan Bill Russell, si pemain
626
00:39:23,361 --> 00:39:25,363
selain Bill Russell, si jurulatih?
627
00:39:26,989 --> 00:39:31,243
Saya orang pertama
yang ditawarkannya, tapi saya menolak.
628
00:39:32,203 --> 00:39:36,248
Kalau bukan Bill, siapa lagi?
Keputusan itu terpaksa ditangguhkan.
629
00:39:36,332 --> 00:39:39,043
Sementara itu,
musim ini perlu diselesaikan,
630
00:39:39,126 --> 00:39:43,297
dan dengan persaraan Red,
insentif tambahan untuk menang.
631
00:39:44,924 --> 00:39:48,052
Kami mahu pastikan
apabila Red bersara sebagai jurulatih,
632
00:39:48,135 --> 00:39:50,429
kami menang kejuaraan
untuk tahun terakhirnya.
633
00:39:50,930 --> 00:39:55,226
Kami rasa itu akan menjadi
simbol kerjayanya sebagai jurulatih,
634
00:39:55,309 --> 00:39:56,977
iaitu, "Apa pengakhirannya?"
635
00:39:57,853 --> 00:40:01,982
Hadiah kejuaraan untuk Red
bergantung pada pascamusim.
636
00:40:02,066 --> 00:40:04,860
Selepas mengalahkan Philadelphia
untuk tahun kedua,
637
00:40:04,944 --> 00:40:07,405
dan meraih juara Divisyen Timur...
638
00:40:07,488 --> 00:40:11,700
Boston mengalahkan Philadelphia
121-117.
639
00:40:12,368 --> 00:40:15,371
...Celtics berdepan Lakers
untuk kali kelima.
640
00:40:16,622 --> 00:40:20,668
Seperti kebiasaan, siri ini
memasuki saat-saat akhir
641
00:40:20,751 --> 00:40:24,505
perlawanan ketujuh penentu
dengan Celtics mendahului empat mata.
642
00:40:24,588 --> 00:40:27,883
Tinggal enam saat,
tiba-tiba Lakers mendapat peluang.
643
00:40:28,384 --> 00:40:31,679
Sekarang bola kepada Ellis.
Jaringan lompat Ellis masuk!
644
00:40:31,762 --> 00:40:35,516
Tinggal empat saat,
dan Celtics hanya dua mata di depan.
645
00:40:35,599 --> 00:40:38,727
Baiklah, bola pada K.C.
Dia dikerumuni. Satu saat.
646
00:40:38,811 --> 00:40:40,438
Tamat. Dah berakhir!
647
00:40:41,105 --> 00:40:43,858
Havlicek dapat hantaran
dan dia dikerumuni.
648
00:40:44,358 --> 00:40:45,609
Tamat.
649
00:40:46,360 --> 00:40:47,778
Boston-Celtics...
650
00:40:49,697 --> 00:40:54,243
mengalahkan Los Angeles Lakers
95 berbalas 93.
651
00:40:54,743 --> 00:40:57,913
Penonton berkerumun di gelanggang.
652
00:40:59,081 --> 00:41:04,670
Saya dan Red begitu mendambakan perlawanan
ini supaya dia bersara dengan kemenangan.
653
00:41:04,753 --> 00:41:06,589
AUERBACH BERSARA KEGIRANGAN
654
00:41:06,672 --> 00:41:10,217
Red kekal dengan Celtics
sebagai pengurus besar,
655
00:41:11,135 --> 00:41:13,345
maka dia perlu mencari penggantinya.
656
00:41:15,222 --> 00:41:18,434
Red tahu Russell perlukan
jurulatih yang akan memotivasinya
657
00:41:18,517 --> 00:41:20,686
dan memastikan minatnya kekal.
658
00:41:21,270 --> 00:41:24,231
Siapa lebih tepat selain
bekas atau ahli Celtics?
659
00:41:24,315 --> 00:41:29,278
Kami berdua buat senarai
dan Frank Ramsey pilihan pertama saya.
660
00:41:29,361 --> 00:41:32,907
Frank dah bersara di Kentucky
dan tak dapat ke Boston.
661
00:41:32,990 --> 00:41:35,159
Kami jumpa tiga atau empat lagi calon
662
00:41:35,242 --> 00:41:37,578
tapi tiada yang kami sama-sama setuju.
663
00:41:39,205 --> 00:41:42,541
Red kata dia perlu cari seseorang.
664
00:41:43,876 --> 00:41:47,213
Lalu dia syorkan untuk mencari orang luar.
665
00:41:48,339 --> 00:41:53,427
Hampir putus asa, Red hubungi Alex Hannum,
jurulatih San Francisco Warriors,
666
00:41:53,511 --> 00:41:56,222
dahulunya pemain dan jurulatih
St. Louis Hawks,
667
00:41:56,305 --> 00:41:59,141
juga seteru yang tak dipedulikan Russell.
668
00:41:59,642 --> 00:42:03,521
Saya beritahu Red, jika Alex diambil,
saya bersara dengan Red.
669
00:42:04,480 --> 00:42:07,983
Saya tanya Russell, "Siapa jadi jurulatih
apabila Red bersara?"
670
00:42:08,067 --> 00:42:09,693
Dia jawab, "Alex Hannum,"
671
00:42:10,361 --> 00:42:12,655
salah seorang seteru ketat Russell.
672
00:42:12,738 --> 00:42:16,909
Saya kata"Awak tak boleh main untuk Alex
kerana awak membencinya."
673
00:42:16,992 --> 00:42:22,206
Saya juga cakap, dia yang patut
jadi jurulatih pasukan.
674
00:42:22,289 --> 00:42:24,291
"Awak nak jadi jurulatih?" "Ya"
675
00:42:24,375 --> 00:42:26,544
"Beritahu Red awak akan jadi jurulatih."
676
00:42:27,753 --> 00:42:30,631
25 minit kemudian,
677
00:42:30,714 --> 00:42:33,050
saya di bilik hotel,
678
00:42:33,717 --> 00:42:34,885
dan telefon berdering.
679
00:42:35,594 --> 00:42:39,723
Red Auerbach yang telefon
dan menyumpah saya.
680
00:42:39,807 --> 00:42:41,600
Saya tanya apa sebabnya.
681
00:42:41,684 --> 00:42:43,143
Telefon dihempas.
682
00:42:43,227 --> 00:42:46,772
Beberapa minit kemudian, pintu diketuk.
Russell datang beritahu dia jurulatih.
683
00:42:48,107 --> 00:42:52,403
Saya ingat saya di satu tempat...
Saya peluk dan cium dia,
684
00:42:52,486 --> 00:42:55,281
dan saya tarik janggutnya.
685
00:42:55,364 --> 00:42:59,535
Saya terlalu gembira.
686
00:42:59,618 --> 00:43:01,620
MENTOR PROFESIONAL NEGRO PERTAMA
687
00:43:03,122 --> 00:43:07,376
Mereka pernah ada Cousy dan Auerbach,
tapi bukan Kejuaraan Dunia
688
00:43:07,459 --> 00:43:10,379
sehingga datang Bill Russell.
Kini dia pemain dan jurulatih.
689
00:43:13,215 --> 00:43:15,551
Saya rasa jika saya cuba jadi jurulatih,
690
00:43:15,634 --> 00:43:19,054
itu akan menyemarakkan balik
hubungan saya dengan sukan ini.
691
00:43:19,555 --> 00:43:22,266
Secara asasnya inilah untuknya
692
00:43:23,183 --> 00:43:24,810
berdasarkan jasanya.
693
00:43:26,687 --> 00:43:29,815
Ini jurulatih baharu Celtics.
Yang terbaik untuk anda.
694
00:43:29,898 --> 00:43:30,733
Terima kasih.
695
00:43:32,359 --> 00:43:37,489
Adakah anda akan meniru Red Auerbach
atau anda jurulatih sendiri?
696
00:43:37,573 --> 00:43:40,367
Tiada sesiapa boleh tiru Red Auerbach.
697
00:43:44,830 --> 00:43:47,625
Saya akan buat cara saya.
Saya juga kepala batu.
698
00:43:48,459 --> 00:43:52,004
Yang itu, saya ikut Red.
Saya tegas dan tegas sepertinya.
699
00:43:55,341 --> 00:43:58,594
Pada makan malam perpisahan
tamat musim Celtics,
700
00:43:58,677 --> 00:44:01,221
Russell membayangkan
peranannya akan berubah
701
00:44:01,305 --> 00:44:05,392
tapi perasaan dan jangkaan
terhadap rakan sepasukannya kekal sama.
702
00:44:06,393 --> 00:44:09,313
Musim depan, harapan saya tinggi
untuk Celtics.
703
00:44:09,396 --> 00:44:13,233
Saya tak pernah bersama pasukan
dengan hati semacam kalian.
704
00:44:13,317 --> 00:44:16,987
Saya tak rapat dengan ramai orang,
tapi saya sayang kalian.
705
00:44:17,071 --> 00:44:20,032
Kalian melayani saya jauh lebih baik
daripada pengalaman saya.
706
00:44:20,115 --> 00:44:22,242
Kalian benar-benar keluarga saya.
707
00:44:22,326 --> 00:44:24,995
Celtics bukan setakat nama atau pasukan.
708
00:44:25,079 --> 00:44:26,622
Celtics ialah cara hidup.
709
00:44:27,289 --> 00:44:30,376
Pengumuman itu amat bersejarah
bagi Celtics,
710
00:44:30,459 --> 00:44:33,462
bagi keseluruhan sukan
dan sebenarnya, bagi negara.
711
00:44:33,545 --> 00:44:35,631
Russell, ketua jurulatih
kulit Hitam pertama
712
00:44:35,714 --> 00:44:38,717
untuk pasukan profesional
di Amerika Utara.
713
00:44:38,801 --> 00:44:41,762
Namun, pihak media
tidak dapat menerimanya dengan baik.
714
00:44:42,513 --> 00:44:45,891
'SAYA RASA SAYA BOLEH' - RUSSELL
715
00:44:45,974 --> 00:44:51,146
Bolehkah awak lakukan tugas dengan adil,
tanpa sebarang prejudis perkauman?
716
00:44:51,939 --> 00:44:52,856
Ya.
717
00:44:56,110 --> 00:45:01,407
Sekarang awak Negro pertama
memegang jawatan besar seorang jurulatih.
718
00:45:01,490 --> 00:45:03,951
Adakah itu akan beri lebih tekanan?
719
00:45:04,034 --> 00:45:07,663
Tak langsung. Orang lain lebih
beri penekanan berbanding saya
720
00:45:07,746 --> 00:45:12,292
kerana, bagi saya,
bukanlah aneh saya dilantik atau
721
00:45:12,376 --> 00:45:13,711
ditawarkan jawatan ini.
722
00:45:15,003 --> 00:45:18,590
Russell sebagai jurulatih Celtics,
satu pasukan yang menang...
723
00:45:18,674 --> 00:45:20,175
...begitu banyak kejuaraan,
724
00:45:20,259 --> 00:45:23,887
suatu peristiwa besar
dalam sejarah sukan Amerika.
725
00:45:25,264 --> 00:45:26,932
Saya teringat dengar khabar
726
00:45:27,015 --> 00:45:29,852
yang Russell akan jadi
jurulatih pasukan Celtics.
727
00:45:29,935 --> 00:45:32,604
Saya amat gembira mendengarnya.
728
00:45:32,688 --> 00:45:37,735
Ini berlaku dalam tempoh lima tahun
daripada sistem kuota.
729
00:45:38,610 --> 00:45:42,030
Dia bukan saja jadi wajah Celtics.
730
00:45:42,114 --> 00:45:45,033
Dia jadi sebahagian simbol
731
00:45:45,117 --> 00:45:47,786
yang paling ketara kepada seluruh dunia.
732
00:45:49,204 --> 00:45:51,331
Saya tak dapat bayangkan rasanya,
733
00:45:51,415 --> 00:45:55,335
cuba menjalankan kedua-dua peranan
dengan baik kerana perbezaannya besar
734
00:45:55,419 --> 00:45:58,672
dan memerlukan tenaga yang banyak,
perspektif dan pemikiran.
735
00:45:59,465 --> 00:46:00,883
Dia lebih bagus daripada saya.
736
00:46:03,969 --> 00:46:06,805
Russell dan Celtics masuk musim
dengan kedudukan kukuh,
737
00:46:06,889 --> 00:46:09,266
menang sepuluh daripada 12 perlawanan.
738
00:46:12,519 --> 00:46:14,605
Tapi, menang atau kalah perlawanan,
739
00:46:14,688 --> 00:46:17,733
satu peristiwa amat mengesani
Jurulatih Bill Russell.
740
00:46:18,400 --> 00:46:21,820
Semasa perlawanan persahabatan
di Louisiana,
741
00:46:21,904 --> 00:46:25,991
ayah Bill membawa datuknya
ke perlawanan bola keranjang.
742
00:46:26,658 --> 00:46:30,078
En. Charlie datang ke bilik persalinan
dengan datuk Russell.
743
00:46:30,162 --> 00:46:33,248
Selepas beberapa minit, kami panik.
744
00:46:33,332 --> 00:46:37,002
Datuk Russell menangis.
Saya ingat dia diserang sakit jantung.
745
00:46:37,753 --> 00:46:40,339
Kemudian kami tengok, dia tak sakit.
746
00:46:40,839 --> 00:46:42,841
Dia merenung seolah-olah terpegun,
747
00:46:42,925 --> 00:46:47,721
melihat kelibat Sam Jones
dan John Havlicek di bilik mandi.
748
00:46:49,139 --> 00:46:52,059
Mereka berdua sedang bersabun dan berbual,
749
00:46:52,142 --> 00:46:54,228
tanpa menyedari emosi orang tua itu.
750
00:46:55,729 --> 00:46:59,149
Dia kemudian memandang kami
dan perlahan-lahan berkata,
751
00:47:00,734 --> 00:47:02,653
"Saya tak sangka akan menyaksikan hari
752
00:47:02,736 --> 00:47:06,365
apabila air mengalir daripada tubuh
orang kulit Hitam kepada kulit putih."
753
00:47:06,448 --> 00:47:08,033
Dia menggeleng-gelengkan kepalanya.
754
00:47:08,700 --> 00:47:12,454
"Saya boleh rasa,
mereka saling menyenangi."
755
00:47:13,997 --> 00:47:17,209
Awak berupaya untuk mengambil alih
untuk kali pertama.
756
00:47:17,292 --> 00:47:20,796
Kemenangan demi kemenangan.
Awak nak buat ramalan?
757
00:47:20,879 --> 00:47:24,299
Kalau ahli pasukan tiada kecederaan,
kami rasa kami boleh.
758
00:47:30,514 --> 00:47:34,434
Russell mungkin
terlebih yakin pada ketika itu.
759
00:47:34,518 --> 00:47:37,604
Russell bermain purata 45 minit
satu perlawanan,
760
00:47:37,688 --> 00:47:40,065
selain sebagai jurulatih,
761
00:47:40,148 --> 00:47:43,819
dan memastikan pasukan
ikut strategi yang diatur,
762
00:47:43,902 --> 00:47:48,240
penyerang menyerang
dan pertahanan di kedudukan sepatutnya.
763
00:47:49,032 --> 00:47:52,035
Saya pasti, semasa dia terima jawatan itu,
dia tak menyedari
764
00:47:52,911 --> 00:47:57,416
apa lagi tuntutan tekanan terhadapnya.
765
00:47:57,499 --> 00:48:02,296
Kebetulan, tahun itu juga,
Wilt berjaya menghimpun
766
00:48:02,379 --> 00:48:04,131
dan membentuk skuad yang mantap.
767
00:48:08,719 --> 00:48:13,724
Program praperlawanan rasmi,
hanya 35 orang.
768
00:48:15,058 --> 00:48:19,021
Wilt Chamberlain membaca segalanya
dalam barisan program rasmi.
769
00:48:19,104 --> 00:48:21,857
Sepanjang dua tahun yang lalu,
76ers telah berubah
770
00:48:21,940 --> 00:48:24,735
daripada pasukan berpotensi
kepada pasukan berwibawa.
771
00:48:30,991 --> 00:48:33,493
Rekod mereka terbaik dalam NBA,
772
00:48:34,244 --> 00:48:37,497
dan Wilt akhirnya dapat pasukan
yang serasi dengannya.
773
00:48:37,581 --> 00:48:39,625
Penolakan boleh mengecewakan kita.
774
00:48:39,708 --> 00:48:43,670
Selama ini, Celtics berjaya menang
sembilan daripada sepuluh Juara Dunia.
775
00:48:43,754 --> 00:48:46,715
Tahun lalu, 76ers ialah naib juara NBA.
776
00:48:46,798 --> 00:48:49,384
Sejarah melaung, "Kalahkan Boston."
777
00:48:50,135 --> 00:48:53,513
Balik kepada Greer, mahu menjaring.
Dia berjaya.
778
00:48:54,139 --> 00:48:56,683
Kedua-dua kelab ini nak sangat menang.
779
00:48:58,393 --> 00:49:01,063
Greer di kiri. Cuba menjaring, gagal.
780
00:49:01,146 --> 00:49:04,983
Lantunan oleh Chamberlain.
Cuba menjaring, penalti.
781
00:49:05,651 --> 00:49:10,280
Sixers mendominasi tiga perlawanan pertama
dalam siri perlawanan 1967.
782
00:49:11,907 --> 00:49:14,868
Wilt, kini seorang veteran,
telah ubah suai permainannya,
783
00:49:14,952 --> 00:49:17,746
lebih banyak menghantar
dan lebih banyak bertahan.
784
00:49:24,378 --> 00:49:27,881
Halangan yang baik, Chamberlain!
785
00:49:28,465 --> 00:49:31,718
Tahun pertama sebagai
pemain dan jurulatih dalam NBA,
786
00:49:31,802 --> 00:49:34,846
Russell mewarisi organisasi
kukuh namun ada ketirisan.
787
00:49:37,891 --> 00:49:44,398
Di Garden, peminatnya buruk laku
dan sikap mereka ganas.
788
00:49:44,481 --> 00:49:47,150
Itu bukan pertandingan tapi konfrontasi.
789
00:49:50,112 --> 00:49:51,571
Seorang peminat masuk campur.
790
00:49:54,408 --> 00:49:57,285
Celtics berjaya menang
Pusingan Keempat di Boston,
791
00:49:57,369 --> 00:49:59,204
tapi kembali ke Philadelphia,
792
00:49:59,287 --> 00:50:02,791
di tempat peminat mahu
dinasti Celtics ditumbangkan.
793
00:50:04,167 --> 00:50:05,919
Walker gelecek, cuba menjaring.
794
00:50:06,003 --> 00:50:09,297
Ini memang satu kelab
bola keranjang yang hebat.
795
00:50:09,381 --> 00:50:11,967
Kepada Greer, dikejar. Dia menjaring.
796
00:50:12,050 --> 00:50:14,636
LUNYAILAH BOSTON
797
00:50:14,720 --> 00:50:20,559
Peminat Philadelphia berdikir,
"Matilah Celtics. Akhirnya mati."
798
00:50:21,643 --> 00:50:23,770
BOSTON MALAM INI KAU MATI
799
00:50:25,147 --> 00:50:28,066
Bill Russell melihat dinastinya berkecai.
800
00:50:28,567 --> 00:50:32,779
Lima, empat, tiga, dua, satu!
801
00:50:33,488 --> 00:50:36,158
116-140
802
00:50:39,453 --> 00:50:43,457
Wilt dan Philadelphia 76ers kalahkan kami
sebab mereka lebih baik.
803
00:50:45,042 --> 00:50:47,002
Mereka hampir buat kami keluar gelanggang,
804
00:50:47,711 --> 00:50:50,714
dan serta-merta saya merasai
sindrom kegagalan.
805
00:50:52,174 --> 00:50:54,885
Meskipun rekod Celtics
tak pernah dicabar dengan
806
00:50:54,968 --> 00:50:59,056
lapan kejuaraan berturut-turut,
peminat di Boston mengejek saya.
807
00:50:59,139 --> 00:51:01,016
"Habis dibelasah, ya?"
808
00:51:01,099 --> 00:51:04,311
"Saya tahu takkan bertahan.
Kalian dah hilang sengat."
809
00:51:04,936 --> 00:51:06,521
Saya terpaksa kejip mata.
810
00:51:09,232 --> 00:51:12,194
Sixers menang Peringkat Akhir NBA
pada tahun itu,
811
00:51:13,612 --> 00:51:15,697
memberi Wilt kejuaraan pertamanya.
812
00:51:17,199 --> 00:51:21,369
Sementara itu, di Boston,
post-mortem kekalahan pahit Celtics
813
00:51:21,453 --> 00:51:23,163
difokuskan pada seorang individu.
814
00:51:24,456 --> 00:51:26,541
Kami dah terlalu biasa menang...
815
00:51:26,625 --> 00:51:30,712
...dan selagi kami boleh harapkan
Russell sebagai penambat...
816
00:51:30,796 --> 00:51:33,840
...kami ingat kami dapat menang semua.
817
00:51:33,924 --> 00:51:35,550
Seorang yang bermaruah, Russ,
818
00:51:35,634 --> 00:51:37,844
amat kecewa
819
00:51:37,928 --> 00:51:40,472
kerana kami kalah.
820
00:51:41,139 --> 00:51:42,766
Dia juga malu.
821
00:51:42,849 --> 00:51:45,977
Dia diam, tak mahu bercakap
tentang musim itu.
822
00:51:46,061 --> 00:51:48,271
Begitulah Russell.
823
00:51:48,355 --> 00:51:51,399
Katanya, "Hei, kita tengok
tahun depan apa jadi."
824
00:51:52,609 --> 00:51:56,613
Jika anda masih belum
melihat keterujaan Siri Dunia,
825
00:51:56,696 --> 00:52:01,618
NBA akan memulakan musimnya
pada Sabtu malam.
826
00:52:01,701 --> 00:52:04,371
Di Boston Garden ini, semua pemain veteran
827
00:52:04,454 --> 00:52:08,375
akan kembali bersama Celtics,
cuba merebut mahkota itu semula
828
00:52:08,458 --> 00:52:11,253
yang telah direnggut
oleh Philadelphia 76ers.
829
00:52:11,878 --> 00:52:13,547
Saya tak pernah buat ramalan.
830
00:52:13,630 --> 00:52:16,758
Selama saya dengan Celtics,
jika ditanya, "Bagaimana?"
831
00:52:16,842 --> 00:52:19,678
saya akan jawab, "Saya tak tahu.
Saya tak nak komen."
832
00:52:19,761 --> 00:52:22,139
Tahun lepas soalan yang sama,
833
00:52:22,222 --> 00:52:24,933
saya jawab kami akan menang,
tapi kami kalah.
834
00:52:25,016 --> 00:52:28,812
Jadi saya takkan sebut apa-apa lagi,
selama-lamanya.
835
00:52:32,399 --> 00:52:35,610
Russell berdepan dua ancaman
dalam musim kedua sebagai jurulatih.
836
00:52:36,444 --> 00:52:39,865
Pertama, membuktikan dia boleh
mengembalikan pasukannya dalam kejuaraan
837
00:52:39,948 --> 00:52:42,450
selepas kalah kepada Philadelphia 76ers.
838
00:52:44,411 --> 00:52:47,622
Kedua, mengenepikan perang zalim
yang memecahkan
839
00:52:47,706 --> 00:52:49,332
Amerika dan dunia sukan.
840
00:52:51,126 --> 00:52:55,046
Pendirian saya tentang Vietnam
amat tegas sejak awal-awal perang.
841
00:52:55,714 --> 00:52:58,383
Bagi saya, itu lanjutan perang kolonial
842
00:52:58,466 --> 00:53:02,262
dan sebagai orang kulit Hitam
yang menentang penjajahan di Afrika,
843
00:53:02,345 --> 00:53:03,388
saya lebih sensitif.
844
00:53:04,431 --> 00:53:06,474
Bagi saya, orang Vietnam berkata
845
00:53:06,558 --> 00:53:09,519
mereka tidak mahu orang Barat
memerintah Vietnam.
846
00:53:10,270 --> 00:53:12,981
Sebagai orang Amerika,
kita tak melihatnya begitu.
847
00:53:13,064 --> 00:53:15,609
Sebagai sebuah empayar,
kita tetap mentakrif perang
848
00:53:15,692 --> 00:53:18,570
sebagai masalah komunis melawan demokrasi.
849
00:53:19,321 --> 00:53:23,200
Bom di Vietnam meletup di tanah air.
850
00:53:23,283 --> 00:53:26,786
Perang memusnahkan mimpi
dan kebarangkalian
851
00:53:26,870 --> 00:53:28,371
untuk rakyat biasa Amerika.
852
00:53:28,455 --> 00:53:32,542
Hei, LBJ. Berapa ramai
budak awak bunuh hari ini?
853
00:53:32,626 --> 00:53:34,753
Komunis tak guna perintah tempat ini!
854
00:53:36,880 --> 00:53:41,051
Perang telah mencetuskan kemarahan
dan kebencian, membahagikan negara.
855
00:53:41,134 --> 00:53:43,470
- Apa yang kita mahu?
- Keamanan.
856
00:53:43,553 --> 00:53:45,513
- Bilakah kita mendapatnya?
- Sekarang.
857
00:53:50,560 --> 00:53:52,354
Antara yang menentang perang
858
00:53:52,437 --> 00:53:55,774
ialah juara tinju heavyweight,
Cassius Clay, 25 tahun
859
00:53:55,857 --> 00:53:59,611
yang memeluk Islam dan
memilih nama Muhammad Ali.
860
00:53:59,694 --> 00:54:02,489
Ali mengatakan kepercayaan agama
dan etikanya
861
00:54:02,572 --> 00:54:05,700
menghalangnya bertarung
dan membunuh orang asing.
862
00:54:05,784 --> 00:54:07,869
Saya tak rasa saya harus ke Vietnam
863
00:54:07,953 --> 00:54:10,372
dan bunuh orang yang tak pernah
panggil saya "nigger",
864
00:54:10,455 --> 00:54:13,667
tak pernah bias, lepaskan anjingnya
atau perkosa mak saya.
865
00:54:13,750 --> 00:54:16,378
Ali berdepan kehilangan kejuaraannya,
866
00:54:16,461 --> 00:54:17,837
pendakwaan mahkamah,
867
00:54:17,921 --> 00:54:19,631
lima tahun penjara,
868
00:54:19,714 --> 00:54:21,508
dan denda $10,000.
869
00:54:22,425 --> 00:54:24,636
Perbuatan Muhammad Ali itu
870
00:54:25,262 --> 00:54:28,598
boleh menamatkan kerjayanya
sebagai peninju.
871
00:54:28,682 --> 00:54:34,187
Dia tak peduli hilang berjuta dolar
dan dia sangat berani.
872
00:54:34,271 --> 00:54:36,982
Ali buat kita bangga
sebagai atlet kulit Hitam
873
00:54:37,065 --> 00:54:40,235
kerana jadi teladan kepada saya
menerusi tindakannya,
874
00:54:40,735 --> 00:54:42,028
perkara yang penting.
875
00:54:42,112 --> 00:54:44,322
Saya tidak kenal ramai atlet individu
876
00:54:44,406 --> 00:54:47,367
yang memilih jalan yang dipilih Ali.
877
00:54:47,450 --> 00:54:52,205
Tindakan itu memerlukan tekad
dan kecekalan, sebagainya.
878
00:54:52,289 --> 00:54:53,164
Kepercayaan jati.
879
00:54:53,707 --> 00:54:55,917
SIDANG KEMUNCAK CLEVELAND
4 JUN 1967
880
00:54:56,001 --> 00:54:59,629
Sidang Kemuncak Cleveland
ialah respons atlet kulit Hitam
881
00:54:59,713 --> 00:55:03,383
terhadap tindakan Ali enggan
menyertai tentera AS.
882
00:55:03,466 --> 00:55:06,553
Mereka mahu tunjukkan sokongan
kepada saudara mereka.
883
00:55:07,137 --> 00:55:11,099
Kami tak pergi ke Cleveland untuk
pujuk Muhammad menyertai tentera.
884
00:55:11,182 --> 00:55:13,018
Kami pergi menawarkan bantuan.
885
00:55:13,560 --> 00:55:16,354
Tiada peraturan
tentang juara tinju heavyweight
886
00:55:16,438 --> 00:55:21,359
mesti daripada agama tertentu
atau bukan penentang perang yang jujur.
887
00:55:23,486 --> 00:55:27,032
Kami datang demi setia kawan
dengan Muhammad Ali.
888
00:55:28,700 --> 00:55:32,329
Saya tahu kami mahu tahu daripadanya...
889
00:55:32,954 --> 00:55:36,249
Anda baca akhbar, tonton TV
dan macam-macam.
890
00:55:36,333 --> 00:55:37,542
...apa yang berlaku.
891
00:55:37,625 --> 00:55:42,047
Dia bangkit walau diasak
banyak soalan sukar,
892
00:55:42,672 --> 00:55:45,633
dan, inti patinya tuan-tuan,
meyakinkan kami
893
00:55:45,717 --> 00:55:49,179
bahawa asasnya, ini berkaitan
dengan kepercayaan agamanya.
894
00:55:49,262 --> 00:55:51,181
Dia teguh dengan kepercayaan agamanya,
895
00:55:51,264 --> 00:55:53,975
dan pendiriannya
berasaskan itu semata-mata.
896
00:55:54,559 --> 00:55:56,728
Semua yang terpaksa dilaluinya
897
00:55:57,354 --> 00:56:00,648
mesti menjadikannya
seorang yang kesepian.
898
00:56:03,568 --> 00:56:06,321
Ini gambar bersejarah itu.
899
00:56:06,404 --> 00:56:12,660
Mungkin salah satu gambar
paling ikonik pada abad ke-20.
900
00:56:12,744 --> 00:56:15,997
Melihat lelaki kulit Hitam,
bintang-bintang ini,
901
00:56:16,081 --> 00:56:19,876
meninggalkan peranan mereka
sebagai bintang untuk Cleveland Browns,
902
00:56:19,959 --> 00:56:23,004
atau bintang Celtics atau Packers,
dan berkata,
903
00:56:23,088 --> 00:56:25,215
"Kami pertamanya orang kulit Hitam."
904
00:56:25,298 --> 00:56:28,218
Mereka rasa dipertanggungjawabkan
dan bertanggungjawab
905
00:56:28,301 --> 00:56:31,346
untuk memanfaatkan platform
dan suara mereka,
906
00:56:31,429 --> 00:56:35,016
kehendak dan keinginan mereka
untuk perubahan di negara ini
907
00:56:35,100 --> 00:56:37,143
dan nilainya menjadi atlet kulit Hitam.
908
00:56:37,227 --> 00:56:39,145
Persamaan saya dan Bill ialah...
909
00:56:39,229 --> 00:56:42,482
...kami enggan mengorbankan
keindividualan kami
910
00:56:42,565 --> 00:56:45,443
dan mahu menangani prejudis,
911
00:56:46,694 --> 00:56:48,071
dan diskriminasi,
912
00:56:49,197 --> 00:56:51,783
serta amalan tidak adil.
913
00:56:51,866 --> 00:56:53,284
Jika anda seorang bintang,
914
00:56:53,368 --> 00:56:57,163
jika anda berkata
dan berbuat yang betul,
915
00:56:57,247 --> 00:56:58,832
anda akan buat duit.
916
00:56:58,915 --> 00:57:02,293
Jika anda mahu menjadi seorang aktivis,
semua itu perlu dikorbankan.
917
00:57:02,377 --> 00:57:04,254
Bill ialah insan istimewa.
918
00:57:04,337 --> 00:57:06,965
Dia boleh diharapkan
919
00:57:07,799 --> 00:57:12,095
untuk mencabar perkara yang tidak betul.
920
00:57:12,887 --> 00:57:15,723
Bill Russell memiliki inti pati itu,
921
00:57:15,807 --> 00:57:21,479
jiwa dan raga yang diperkatakan Ali.
922
00:57:21,563 --> 00:57:23,648
Apabila wartawan bertanya Bill,
923
00:57:25,191 --> 00:57:29,612
"Apa akan jadi kepada Muhammad Ali?"
924
00:57:29,696 --> 00:57:31,865
Jawapan Bill ialah,
925
00:57:33,783 --> 00:57:37,120
"Saya tak risau tentang Muhammad Ali."
926
00:57:37,203 --> 00:57:39,622
"Dia telah melakukan sesuatu
yang saya tak mampu buat,
927
00:57:39,706 --> 00:57:44,836
untuk cari sesuatu yang saya amat komited
hingga sanggup mempertaruhkan nyawa."
928
00:57:44,919 --> 00:57:48,548
"Saya tak risau tentang Ali.
Saya risau tentang kami semua."
929
00:57:48,631 --> 00:57:51,217
Ini laporan khas CBS News.
930
00:57:51,301 --> 00:57:53,511
Dr. Martin Luther King Jr.,
931
00:57:53,595 --> 00:57:56,473
ketua hak asasi
dan pemenang Hadiah Nobel,
932
00:57:56,556 --> 00:57:59,267
telah terbunuh malam ini
di Memphis, Tennessee.
933
00:57:59,350 --> 00:58:03,521
Dia sedang berdiri
di anjung tingkat dua Hotel Lorraine,
934
00:58:03,605 --> 00:58:06,107
apabila satu tembakan dilepaskan
dari seberang jalan.
935
00:58:06,191 --> 00:58:08,193
Peluru itu mengena tengkuknya.
936
00:58:08,276 --> 00:58:11,613
Impian Dr. Martin Luther King Jr.
937
00:58:12,489 --> 00:58:14,199
tidak berkubur dengannya.
938
00:58:15,992 --> 00:58:19,412
Amerika tidak akan diarah oleh peluru
939
00:58:19,496 --> 00:58:24,250
tapi dengan undi orang
yang adil dan bebas.
940
00:58:25,418 --> 00:58:29,214
Saya rasa semua ahli pasukan,
tak kira bangsa atau agama,
941
00:58:29,297 --> 00:58:30,131
atau apa saja,
942
00:58:31,674 --> 00:58:32,509
rasa kehilangan.
943
00:58:33,593 --> 00:58:35,553
Besar dampaknya pada kami.
944
00:58:37,639 --> 00:58:41,351
Rusuhan meletus di lebih
150 bandar di Amerika.
945
00:58:41,935 --> 00:58:46,314
Rampasan dan arson berleluasa dan ini
tak pernah terjadi dalam sejarah negara.
946
00:58:48,983 --> 00:58:53,404
Teras identiti republik ini sedang diuji.
947
00:58:59,494 --> 00:59:03,206
Kehibaan dan kemarahan meledak
di bandar-bandar serata negara.
948
00:59:03,831 --> 00:59:06,334
Di Philadelphia, Celtics dijadualkan
949
00:59:06,417 --> 00:59:09,128
untuk main pusingan pertama
akhir Divisyen Timur
950
00:59:09,212 --> 00:59:11,422
melawan 76ers pada hari berikutnya.
951
00:59:12,131 --> 00:59:17,637
Kami tidak akan lagi berdiam diri
dan melihat pemimpin kami dibunuh.
952
00:59:19,180 --> 00:59:21,683
Saya sendiri alami kejutan seharian.
953
00:59:22,308 --> 00:59:26,854
Saya hanya tergamam empat atau lima jam
sebelum dapat berkata-kata.
954
00:59:27,480 --> 00:59:30,900
Lalu saya teringat, saya tak patut main
dan menghubungi Wilt.
955
00:59:31,859 --> 00:59:36,155
Atlet dengan kedudukan dan tahap selebriti
956
00:59:37,115 --> 00:59:39,909
seperti Bill Russell dan Wilt Chamberlain
957
00:59:40,535 --> 00:59:45,206
tidak dapat membuat NBA berkata,
"Sebagai menghormati insan hebat ini,
958
00:59:45,290 --> 00:59:47,500
kita berhenti seketika. Tiada perlawanan."
959
00:59:48,251 --> 00:59:50,753
Stadium sudah penuh dengan peminat,
960
00:59:51,254 --> 00:59:56,175
Chamberlain mendesak undian di bilik lokar
untuk menentukan bermain atau tak.
961
00:59:58,678 --> 01:00:03,016
Kami berdua setuju, tak wajar
perlawanan dibatalkan ketika itu.
962
01:00:03,099 --> 01:00:07,020
Sepuluh melawan 12,000.
Membatalkannya hanya cari nahas.
963
01:00:08,938 --> 01:00:11,816
Akhirnya, kedua-dua pasukan berlawan.
964
01:00:14,319 --> 01:00:17,614
Peminat melihat permainan yang tegang
dan tidak fokus
965
01:00:19,157 --> 01:00:22,577
walaupun daripada dua seteru utama,
Russell dan Chamberlain.
966
01:00:37,675 --> 01:00:42,055
Suasananya suram.
Keseronokan dan keterujaan tak sama...
967
01:00:42,138 --> 01:00:44,724
...yang dikaitkan
dengan perlawanan bola keranjang.
968
01:00:45,975 --> 01:00:49,520
Celtics berjaya menang 127 berbalas 118.
969
01:00:53,191 --> 01:00:56,319
Empat hari kemudian,
King dikebumikan di Atlanta.
970
01:00:57,654 --> 01:01:00,948
Pengebumian King dihadiri
wakil utama bidang politik,
971
01:01:01,032 --> 01:01:04,619
industri hiburan dan bintang handalan NBA.
972
01:01:05,411 --> 01:01:08,247
Ramai risau impian King
terkubur bersamanya.
973
01:01:09,999 --> 01:01:12,502
Saya amat mengagumi Dr. King.
974
01:01:13,002 --> 01:01:15,004
Dia penimbal yang terakhir.
975
01:01:15,505 --> 01:01:17,548
Saya pernah sebut sepuluh tahun lalu,
976
01:01:17,632 --> 01:01:20,385
yang diabaikan sebagai
"kata-kata Negro berang,"
977
01:01:20,468 --> 01:01:23,805
hari ini muncul semula
dan itu yang memedihkan.
978
01:01:25,056 --> 01:01:27,850
Tiada penyelesaian konkrit
timbul daripada keganasan.
979
01:01:27,934 --> 01:01:30,436
Dia insan yang percaya
pada keamanan
980
01:01:30,520 --> 01:01:32,271
dan dia telah dihapuskan.
981
01:01:32,980 --> 01:01:34,273
Satu tragedi.
982
01:01:35,316 --> 01:01:38,569
Pada 10 April, beberapa hari
selepas pengebumian King,
983
01:01:38,653 --> 01:01:41,447
siri perlawanan disambung semula
di Boston Garden.
984
01:01:52,917 --> 01:01:56,504
CELTICS LWN 76ERS
AKHIR DIVISYEN TIMUR 1968
985
01:02:01,509 --> 01:02:05,263
76ers bermain dengan amat baik
986
01:02:05,346 --> 01:02:08,516
dan Celtics kalah 115 berbalas 106.
987
01:02:09,934 --> 01:02:12,520
Philadelphia juga menang
dua perlawanan seterusnya.
988
01:02:15,189 --> 01:02:18,151
Tiada pasukan, walaupun Celtics
pernah bangkit
989
01:02:18,234 --> 01:02:20,236
daripada kekalahan 3-1 dalam siri.
990
01:02:23,865 --> 01:02:27,201
Jangan seronok sangat, lagi.
991
01:02:28,327 --> 01:02:31,205
Selagi perlawanan belum tamat,
tak tentu lagi.
992
01:02:37,420 --> 01:02:40,173
Celtics kembali bangkit
dalam Pusingan Kelima,
993
01:02:40,256 --> 01:02:43,301
membenam Philadelphia, 122 berbalas 104.
994
01:02:46,512 --> 01:02:48,306
Momentum sudah beralih.
995
01:02:48,389 --> 01:02:50,933
Celtics menang
pusingan seterusnya di Garden.
996
01:02:56,981 --> 01:03:00,193
Dengan halangan
dan bimbingan mantap oleh Russell,
997
01:03:00,276 --> 01:03:02,779
mereka mara ke pusingan akhir
di Philadelphia
998
01:03:02,862 --> 01:03:04,989
untuk membuktikan mereka masih juara.
999
01:03:05,656 --> 01:03:08,576
Russell gelar kejuaraan itu
paling menggembirakannya.
1000
01:03:09,076 --> 01:03:12,455
Celtics terus menumpaskan
Lakers dalam peringkat akhir
1001
01:03:12,538 --> 01:03:16,584
Kejuaraan kesepuluh Russell
dan pertama sebagai ketua jurulatih.
1002
01:03:17,084 --> 01:03:19,670
Bill, tahniah kerana menang besar.
1003
01:03:19,754 --> 01:03:20,588
Terima kasih.
1004
01:03:20,671 --> 01:03:25,384
Adakah tugas sebagai jurulatih dan pemain
buat awak lebih tertekan musim ini
1005
01:03:25,468 --> 01:03:26,761
berbanding musim lalu?
1006
01:03:26,844 --> 01:03:27,845
Saya tak rasa begitu.
1007
01:03:30,431 --> 01:03:35,269
Bolehkah atlet kulit Hitam ubah landskap
sosial atau politik secara kolektif?
1008
01:03:35,353 --> 01:03:37,897
Semua yang saya buat, cakap selama ini,
1009
01:03:37,980 --> 01:03:41,484
kerana saya ada kedudukan
dan saya amat bagus.
1010
01:03:42,401 --> 01:03:45,363
Tapi itu juga bermakna,
banyak perlu dikorbankan,
1011
01:03:46,697 --> 01:03:49,534
dari segi apa yang diperkatakan.
1012
01:03:49,617 --> 01:03:53,037
Tapi semua itu tak bermakna
jika saya hilang jati diri,
1013
01:03:53,120 --> 01:03:54,288
saya tiada apa-apa.
1014
01:03:54,372 --> 01:03:57,041
Atlet dianggap produk, bukan manusia.
1015
01:04:01,254 --> 01:04:05,007
Saya sering diserang dan terasa diasingkan
1016
01:04:05,091 --> 01:04:07,176
selama lebih kurang tiga bulan.
1017
01:04:07,260 --> 01:04:09,178
- Siapa awak?
- Black Panthers!
1018
01:04:10,638 --> 01:04:12,765
Kita mesti hentikan fahaman Fasis,
1019
01:04:12,849 --> 01:04:14,350
kerana itu akan mengekang kita.
1020
01:04:29,115 --> 01:04:31,367
Saya rasa pincang.
1021
01:04:35,162 --> 01:04:38,666
Kerana, selepas melihat
apa yang dilalui orang lain,
1022
01:04:39,834 --> 01:04:42,587
sumbangan saya amat sikit.
1023
01:04:44,797 --> 01:04:50,136
Sudah tiga, empat tahun
Russ mendesak untuk bersara.
1024
01:04:50,219 --> 01:04:52,763
Saya kata, "Awak tak boleh bersara, Russ."
1025
01:04:53,472 --> 01:04:59,270
Saya kata, "Kami nak awak terus bermain
supaya dapat terus jadi juara,
1026
01:04:59,353 --> 01:05:03,566
dan memastikan wang kejuaraan
terus diterima, okey?"
1027
01:05:03,649 --> 01:05:05,276
"Kami tak boleh menang tanpa awak."
1028
01:05:06,110 --> 01:05:08,446
Pada 15 Mac 1969,
1029
01:05:08,529 --> 01:05:11,073
semasa melawan Baltimore Bullets,
1030
01:05:11,157 --> 01:05:14,118
Celtics seri pada saat akhir.
1031
01:05:15,119 --> 01:05:18,748
Selepas menguasai bola,
Russell minta masa rehat.
1032
01:05:19,707 --> 01:05:23,336
Saya menjerit, "Kita dah kuasai mereka.
Ayuh bunuh mereka!"
1033
01:05:24,337 --> 01:05:27,548
Tiba-tiba saya ketawa
terbahak-bahak tanpa henti.
1034
01:05:27,632 --> 01:05:31,761
Pemain ingat saya gila.
Saya kata, "Ini memang hebat."
1035
01:05:31,844 --> 01:05:36,265
"Saya, lelaki dewasa berlari separuh bogel
di depan ribuan penonton,
1036
01:05:36,349 --> 01:05:39,310
bermain bola keranjang
dan menjerit nak bunuh orang."
1037
01:05:42,563 --> 01:05:46,484
Saya pandang rakan sepasukan
macam menyebut sesuatu yang mendalam.
1038
01:05:46,984 --> 01:05:50,196
Mereka pandang saya kosong
macam saya tak kata apa-apa.
1039
01:05:50,905 --> 01:05:52,990
Kami melepaskan peluang
dan Bullets menang.
1040
01:05:53,783 --> 01:05:56,577
Selama saya pernah gelak
dalam sukan bola keranjang pro
1041
01:05:56,661 --> 01:05:58,829
saya tak pernah mencemuh sukan itu.
1042
01:06:01,874 --> 01:06:04,293
Kehendak permainan tak dapat dipenuhi
1043
01:06:04,377 --> 01:06:07,546
jika kita mula fokus pada aspek
yang tak masuk akal.
1044
01:06:08,631 --> 01:06:12,593
Saya dah tahu tiada kemenangan
abadi dalam sukan.
1045
01:06:12,677 --> 01:06:14,136
Sukan akan terus berjalan.
1046
01:06:14,220 --> 01:06:17,181
Kejayaan mutlak adalah
apabila kita meninggalkan
1047
01:06:17,264 --> 01:06:19,141
perlawanan terakhir dengan jayanya.
1048
01:06:19,725 --> 01:06:22,269
Saya beritahu diri saya sahaja,
1049
01:06:22,853 --> 01:06:24,897
yang inilah musim terakhir saya.
1050
01:06:26,273 --> 01:06:28,818
Satu musim yang kejam bagi Celtics,
1051
01:06:28,901 --> 01:06:30,861
yang di mata liga,
1052
01:06:30,945 --> 01:06:32,905
sudah kehilangan sengat.
1053
01:06:33,864 --> 01:06:37,743
Mantera bola keranjang bertenaga
sudah makin kurang.
1054
01:06:37,827 --> 01:06:42,373
Saya tahu perkara ini boleh terjadi
kerana sayalah jurulatih dan juga pemain,
1055
01:06:42,456 --> 01:06:45,418
tapi sebahagian besarnya
sebab saya tak berdaya teruskan.
1056
01:06:46,711 --> 01:06:49,213
Russell sudah berada di ufuk senja.
1057
01:06:49,296 --> 01:06:52,633
Sam Jones, Satch Sanders
juga sudah semakin berumur.
1058
01:06:52,717 --> 01:06:54,760
Dulu, mereka digelar geriatrik.
1059
01:06:55,553 --> 01:06:59,473
Apabila perlawanan bermula,
mereka akan pakai pembalut pada lutut.
1060
01:06:59,557 --> 01:07:03,686
Kelihatan macam gaya 40-an
dengan sniker tinggi lama.
1061
01:07:03,769 --> 01:07:05,855
Kasihan melihatkan mereka.
1062
01:07:05,938 --> 01:07:11,068
Saya di peringkat kerjaya
yang setiap musimnya ialah penderaan.
1063
01:07:11,152 --> 01:07:13,779
Celtics di tempat keempat
di Timur pada tahun itu.
1064
01:07:13,863 --> 01:07:15,573
Sepatutnya itu yang terakhir.
1065
01:07:15,656 --> 01:07:17,366
Tiada siapa harapkan mereka menang.
1066
01:07:17,950 --> 01:07:21,162
Meskipun prestasi mereka hambar
dan ramalan yang teruk,
1067
01:07:21,245 --> 01:07:24,206
Boston berjaya ke separuh akhir
Divisyen Timur
1068
01:07:24,290 --> 01:07:26,000
untuk berdepan 76ers.
1069
01:07:27,460 --> 01:07:30,337
Celtics mengalahkan Philadelphia.
1070
01:07:30,421 --> 01:07:33,799
Sekarang Celtics berdepan Knicks
untuk kejuaraan divisyen.
1071
01:07:33,883 --> 01:07:36,635
Kami tahu kami boleh
kalahkan Philadelphia.
1072
01:07:36,719 --> 01:07:37,720
Kami tahu.
1073
01:07:37,803 --> 01:07:39,472
New York, kami ada masalah.
1074
01:07:39,555 --> 01:07:42,641
CELTICS LWN KNICKS
AKHIR DIVISYEN TIMUR 1969
1075
01:07:44,643 --> 01:07:46,562
Semuanya menjadi bagi Knicks.
1076
01:07:46,645 --> 01:07:51,150
Mereka ada ketua yang gigih
dan mahir di tengah, Willis Reed,
1077
01:07:51,233 --> 01:07:55,321
pemain hadapan, Bill Bradley dan
pertahanan dinamik, Walt Frazier.
1078
01:07:55,404 --> 01:07:58,032
Untuk memulakan musim,
kami membicarakan kejuaraan.
1079
01:07:58,115 --> 01:08:00,242
Kami berada di bilik lokar,
1080
01:08:00,326 --> 01:08:03,329
berkata, "Hei kawan, inilah saatnya."
1081
01:08:03,412 --> 01:08:05,790
"Ini sebabnya kita bermain,
jadi ayuh lakukan."
1082
01:08:05,873 --> 01:08:07,666
Kami ingat kami boleh menang.
1083
01:08:07,750 --> 01:08:10,586
Knicks rasa mereka
boleh kuasai kami tahun itu
1084
01:08:10,669 --> 01:08:14,131
kerana mereka menang enam pusingan
dalam musim biasa.
1085
01:08:15,382 --> 01:08:18,469
Willis Reed ialah tulang belakang
pertahanan mereka.
1086
01:08:19,178 --> 01:08:20,596
Dia bantu semua pemain.
1087
01:08:23,599 --> 01:08:26,477
Jadi saya ubah cara serangan
setiap permainan.
1088
01:08:26,560 --> 01:08:30,856
Apabila mereka ubah kepada
permainan rendah, kami serang tinggi.
1089
01:08:31,690 --> 01:08:34,777
Cara itu, saya ubah aliran pertahanan.
1090
01:08:34,860 --> 01:08:36,904
Tapi kami pasukan yang lebih baik.
1091
01:08:39,573 --> 01:08:41,242
Mereka tak nak tahu.
1092
01:08:44,787 --> 01:08:47,706
Perubahan pusingan
demi pusingan Russell berjaya.
1093
01:08:47,790 --> 01:08:49,667
Knicks kalah.
1094
01:08:49,750 --> 01:08:53,003
Sekarang, peluang untuk
kejuaraan kesebelas.
1095
01:08:55,339 --> 01:09:00,386
Celtics akan berdepan Lakers
dalam Akhir NBA untuk kali ketujuh.
1096
01:09:05,975 --> 01:09:08,769
Jurulatih baru dapat Wilt Chamberlain.
1097
01:09:08,853 --> 01:09:11,730
Berapa orang yang marah
dengan tindakan awak?
1098
01:09:11,814 --> 01:09:14,650
Tak, saya rasa ramai yang gembira.
1099
01:09:14,733 --> 01:09:19,196
Saya buat jurulatih Divisyen Timur gembira
sebab dah ada peluang lebih baik.
1100
01:09:19,280 --> 01:09:23,993
Sekarang, ancamannya 2 kali ganda
dengan tiga pemain besar itu.
1101
01:09:24,076 --> 01:09:27,955
- Apa awak akan buat musim ini?
- Satu benda, nak menang.
1102
01:09:28,038 --> 01:09:30,082
Jika tak, saya tak ada kerja.
1103
01:09:30,166 --> 01:09:34,795
Saya sentiasa rasa saya nak bermain
dalam pasukan yang ada Jerry West
1104
01:09:34,879 --> 01:09:38,507
dan Elgin Baylor
dan pemain Lakers yang tegap-tegap.
1105
01:09:38,591 --> 01:09:41,260
Saya gembira dibeli.
1106
01:09:41,343 --> 01:09:45,306
Saya dibeli oleh pasukan
yang ada peluang untuk jadi
1107
01:09:45,389 --> 01:09:47,933
salah satu pasukan terbaik
dalam bola keranjang.
1108
01:09:54,523 --> 01:09:57,151
Lakers tak pernah
kalahkan Celtics di peringkat akhir,
1109
01:09:57,735 --> 01:10:01,947
tapi pada tahun 1969, dengan adanya
Chamberlain, West dan Baylor,
1110
01:10:02,031 --> 01:10:05,284
pasukan itu menampilkan
Tiga Gergasi asli NBA.
1111
01:10:05,993 --> 01:10:09,455
Kami pasukan yang lebih baik. Tamat.
1112
01:10:09,538 --> 01:10:12,499
Boston tak layak untuk berada
satu liga dengan kami.
1113
01:10:13,083 --> 01:10:15,502
Itulah pasukan yang sukar menang.
1114
01:10:15,586 --> 01:10:18,839
Nombor 13, dari Kansas, Wilt Chamberlain!
1115
01:10:23,677 --> 01:10:27,890
Semua orang kata, "Celtics dah tua.
Mereka tak boleh menang lagi."
1116
01:10:27,973 --> 01:10:31,018
Adakah awak betul-betul rasa
awak boleh buat lagi?
1117
01:10:31,101 --> 01:10:31,936
Ya.
1118
01:10:33,187 --> 01:10:36,649
Ini untuk Kejuaraan Dunia, tuan-puan.
1119
01:10:36,732 --> 01:10:37,983
Semuanya dipertaruhkan.
1120
01:10:44,281 --> 01:10:46,575
Semasa Russell dan Wilt bergelut,
1121
01:10:46,659 --> 01:10:51,205
permainan itu dikuasai Jerry West
yang mendapat 53 mata,
1122
01:10:51,288 --> 01:10:53,916
dan Lakers menang Pusingan Pertama.
1123
01:10:56,752 --> 01:11:01,215
Permainan Jerry West yang terbaik
berbanding mana-mana pemain.
1124
01:11:01,298 --> 01:11:02,758
Dia tak dapat dihalang.
1125
01:11:03,550 --> 01:11:06,720
Boston Globe meminta Russell
menulis hantaran harian,
1126
01:11:06,804 --> 01:11:09,348
memberi pembaca perspektifnya
bagi setiap perlawanan.
1127
01:11:09,431 --> 01:11:12,434
Seperti biasa, dia lantang dan bersahaja.
1128
01:11:13,352 --> 01:11:16,355
Jaringan West ialah faktor besar
dalam perlawanan itu...
1129
01:11:16,438 --> 01:11:20,067
...tapi itu perlawanan dua mata,
jadi satu kerugian.
1130
01:11:20,150 --> 01:11:22,861
Tiada perbezaannya walaupun matanya 100,
1131
01:11:22,945 --> 01:11:25,364
dan kami menang lebih satu atau dua mata.
1132
01:11:25,447 --> 01:11:27,408
Kemenangan itu yang penting.
1133
01:11:28,033 --> 01:11:31,120
Dalam Pusingan Kedua,
West meraih 41 mata,
1134
01:11:31,203 --> 01:11:34,206
sekali membawa kemenangan
kepada Los Angeles.
1135
01:11:34,290 --> 01:11:37,001
Lakers kini mendahului dua pusingan
1136
01:11:37,084 --> 01:11:38,627
berbanding Celtics Russell.
1137
01:11:39,211 --> 01:11:40,713
Celtics bermasalah.
1138
01:11:40,796 --> 01:11:43,966
Tiada pasukan kalah dua pusingan
dan kembali untuk menang.
1139
01:11:44,049 --> 01:11:47,386
Kami dibenarkan purata
119 mata satu pusingan.
1140
01:11:47,469 --> 01:11:50,556
Kami tak boleh lepaskan mata
sebanyak itu setiap pusingan.
1141
01:11:50,639 --> 01:11:52,891
Tak penting siapa yang dapat mata.
1142
01:11:54,560 --> 01:11:57,271
Siri itu diadakan di Boston
untuk dua pusingan seterusnya,
1143
01:11:57,354 --> 01:11:59,398
dan Celtics mesti menang kedua-duanya
1144
01:11:59,481 --> 01:12:02,151
untuk peluang kejuaraan yang ke-11.
1145
01:12:02,901 --> 01:12:04,403
Mereka menang Pusingan Ketiga.
1146
01:12:04,486 --> 01:12:07,656
Tapi dalam Pusingan Keempat
Lakers di depan satu mata
1147
01:12:07,740 --> 01:12:11,368
apabila Celtics kembali menguasai
ketika tinggal tujuh saat.
1148
01:12:13,329 --> 01:12:17,249
Sam Jones menyelinap
dekat tiga pemain, lalu penalti.
1149
01:12:17,333 --> 01:12:18,292
Baling bola.
1150
01:12:19,293 --> 01:12:20,127
Berjaya.
1151
01:12:20,836 --> 01:12:23,589
Tinggal sesaat lagi dan permainan tamat.
1152
01:12:23,672 --> 01:12:25,257
Cuai, tapi bolehlah.
1153
01:12:25,341 --> 01:12:28,135
Sam masuk dengan jaringan jauh.
1154
01:12:29,219 --> 01:12:31,889
Semasa pasukan tuan rumah
menang empat pusingan pertama,
1155
01:12:31,972 --> 01:12:36,894
alirannya berterusan apabila Lakers
menang Pusingan Kelima di Los Angeles.
1156
01:12:37,978 --> 01:12:42,316
Ada perkara yang elok didiamkan.
Berkaitan perlawanan Khamis malam...
1157
01:12:42,399 --> 01:12:45,402
...dengan Lakers,
saya enggan komen apa-apa.
1158
01:12:48,113 --> 01:12:51,575
Kebencian Bill memuncak
di gelanggang tuan rumah esoknya,
1159
01:12:51,658 --> 01:12:55,412
mengekang orang yang pernah
dapat 100 mata dalam satu perlawanan
1160
01:12:55,496 --> 01:12:56,663
kepada lapan saja.
1161
01:12:58,582 --> 01:13:01,377
Kelebihan bermain di tempat sendiri
meramalkan siri
1162
01:13:01,460 --> 01:13:04,046
dan dengan Los Angeles
jadi tuan rumah perlawanan akhir,
1163
01:13:04,129 --> 01:13:06,256
Lakers kekal pilihan peminat.
1164
01:13:06,924 --> 01:13:11,136
Apakah perasaan anda tentang
bermain dalam pusingan ketujuh
1165
01:13:11,220 --> 01:13:13,430
kali ini di gelanggang orang lain?
1166
01:13:13,514 --> 01:13:15,057
Kami pernah melakukannya.
1167
01:13:19,728 --> 01:13:23,107
CELTICS DI LAKERS
PUSINGAN 7 AKHIR NBA - 5 MEI 1969
1168
01:13:28,320 --> 01:13:33,117
Boston bersaing untuk
kejuaraan ke-11 dalam 13 tahun.
1169
01:13:33,700 --> 01:13:36,453
Sebuah dinasti yang cuba
ditamatkan oleh Lakers.
1170
01:13:37,079 --> 01:13:40,874
Pusingan ketujuh
di gelanggang Lakers,
1171
01:13:40,958 --> 01:13:46,213
akhirnya Lakers akan menang kejuaraan
1172
01:13:46,296 --> 01:13:50,217
yang tak pernah dimenangi mereka
melawan Boston Celtics.
1173
01:13:50,300 --> 01:13:53,679
Jerry West menyimpulkan,
"Kita boleh kalahkan kelab ini."
1174
01:13:53,762 --> 01:13:56,181
"Saya mungkin tak dapat peluang lain."
1175
01:13:56,974 --> 01:13:59,226
Kami rasa kami bermasalah.
1176
01:13:59,309 --> 01:14:02,563
Sebenarnya, kami tidak sebegitu yakin
1177
01:14:02,646 --> 01:14:04,481
sepertimana pada awal-awal dulu.
1178
01:14:04,565 --> 01:14:07,484
Malam ini amat penting.
Lakers boleh menang besar.
1179
01:14:07,568 --> 01:14:09,987
Mereka boleh jadi Juara Dunia.
1180
01:14:12,698 --> 01:14:16,660
Jack Kent Cooke meletakkan belon
dalam jaring di Forum...
1181
01:14:16,743 --> 01:14:19,163
...untuk dilepaskan selepas Lakers menang.
1182
01:14:24,626 --> 01:14:28,005
Macam manalah ada orang bodoh sangat
1183
01:14:28,088 --> 01:14:29,798
letak belon di sana?
1184
01:14:30,424 --> 01:14:33,635
Jack Kent Cooke letak nota
pada semua tempat duduk.
1185
01:14:34,219 --> 01:14:37,723
Apabila Lakers jadi juara,
pancaragam USC akan bermain,
1186
01:14:37,806 --> 01:14:40,934
belon dalam jaring akan dilepaskan.
1187
01:14:41,894 --> 01:14:44,104
Saya ceritakan kepada Russell.
1188
01:14:45,105 --> 01:14:48,942
Sam beritahu dan saya kata,
"Mustahil sebenarnya
1189
01:14:49,026 --> 01:14:53,197
untuk Lakers menang malam ini.
Mereka tak boleh kalahkan kita."
1190
01:14:53,280 --> 01:14:56,200
Jika ada orang kacau awak,
1191
01:14:56,992 --> 01:14:58,744
atau kutuk mak awak,
1192
01:14:58,827 --> 01:15:01,580
atau tarik mantel Superman,
1193
01:15:01,663 --> 01:15:03,665
atau pijak tanaman awak,
1194
01:15:03,749 --> 01:15:05,334
baling pasir ke muka awak,
1195
01:15:05,417 --> 01:15:09,296
awak akan marah, dan itu
akan buat awak rasa satu macam.
1196
01:15:10,005 --> 01:15:11,715
Russell menentang Chamberlain.
1197
01:15:11,798 --> 01:15:14,009
Bola ditolak kepada Sam Jones
oleh Russell.
1198
01:15:14,092 --> 01:15:17,137
Dihantar kepada Havlicek
yang melepasi Baylor.
1199
01:15:17,221 --> 01:15:21,433
Jarak cantik untuk Havlicek dan
berjaya dijaringkan dalam sepuluh saat.
1200
01:15:21,517 --> 01:15:24,269
Seluruh strategi Russell
untuk perlawanan...
1201
01:15:24,353 --> 01:15:25,354
SUARA SAM JONES
1202
01:15:25,437 --> 01:15:28,273
... kami kata,
"Kami akan kalahkan mereka."
1203
01:15:28,357 --> 01:15:30,400
Sam, di tengah, jaringan sauk, cantik.
1204
01:15:30,484 --> 01:15:34,613
Keliling Siegfried, di bawah.
Membaling dan disekat Russell. Hebat.
1205
01:15:34,696 --> 01:15:38,450
Celtics sangat segar.
Lakers lebih banyak berdiri.
1206
01:15:38,534 --> 01:15:40,827
Mereka nampak lebih penat
daripada Celtics.
1207
01:15:41,411 --> 01:15:44,998
Celtics mendahului 17 mata
dalam suku keempat.
1208
01:15:45,082 --> 01:15:47,793
Lakers ketinggalan 17 mata.
1209
01:15:50,212 --> 01:15:53,131
Tapi Jerry West dan Lakers
enggan menyerah.
1210
01:15:53,215 --> 01:15:55,968
Jaringannya buat penonton Forum bersorak
1211
01:15:56,969 --> 01:15:58,971
dan Lakers merapatkan jurang
kepada sembilan.
1212
01:16:02,724 --> 01:16:04,893
Semua mata beralih kepada Wilt.
1213
01:16:06,770 --> 01:16:09,648
Havlicek menjaring, dari 4.5 meter.
Gagal. Lantunan.
1214
01:16:09,731 --> 01:16:13,110
Chamberlain rebut
tapi lutut kirinya cedera.
1215
01:16:13,193 --> 01:16:16,363
Chamberlain cedera di hujung gelanggang.
1216
01:16:17,030 --> 01:16:19,658
Masa rehat rasmi. Kecederaan...
1217
01:16:19,741 --> 01:16:22,160
Chamberlain mungkin tak dapat bermain.
1218
01:16:22,244 --> 01:16:24,705
Wilt terpaksa keluar
dan tak dapat bermain.
1219
01:16:27,374 --> 01:16:29,585
Van Breda Kolff sangat marah.
1220
01:16:29,668 --> 01:16:31,253
"Memang tak guna betul!"
1221
01:16:31,336 --> 01:16:33,380
"Macam mana dia boleh terkeluar?
1222
01:16:34,089 --> 01:16:35,757
Atas sebab pentingkan diri saya...
1223
01:16:35,841 --> 01:16:38,635
...saya kecewa sebaik Wilt keluar.
1224
01:16:38,719 --> 01:16:40,721
Saya tak rasa dia cedera teruk.
1225
01:16:40,804 --> 01:16:43,056
Kalaupun benar, saya nak dia bermain.
1226
01:16:43,140 --> 01:16:46,768
Kami sangat hampir menamatkan
perlawanan yang hebat.
1227
01:16:46,852 --> 01:16:49,688
Keluarnya Wilt macam
terjumpa kesalahan ejaan,
1228
01:16:49,771 --> 01:16:51,607
di penghujung buku yang digemari.
1229
01:16:51,690 --> 01:16:55,235
Mel Counts menggantikan Wilt Chamberlain.
1230
01:16:55,319 --> 01:16:57,571
Mel Counts masuk dan bermain dengan baik.
1231
01:16:57,654 --> 01:17:00,198
Gelecek sekali lambung.
Jaringan 3.6 m oleh Mel. Berjaya!
1232
01:17:03,201 --> 01:17:05,829
Keluarnya Wilt, Lakers semakin rancak,
1233
01:17:05,912 --> 01:17:08,206
mengambil peluang atas penuaan Celtics.
1234
01:17:08,290 --> 01:17:13,337
Dapat dilihat momentum berubah
dengan semangat baharu Lakers.
1235
01:17:14,004 --> 01:17:15,714
Skornya juga hampir seri.
1236
01:17:17,799 --> 01:17:21,803
Mereka mahu sangat jadi Juara Dunia
dan boleh merasainya.
1237
01:17:22,929 --> 01:17:24,556
Lakers ketinggalan satu mata.
1238
01:17:25,641 --> 01:17:27,434
Jadi Wilt cakap,
1239
01:17:27,517 --> 01:17:28,435
"Beritahu jurulatih,
1240
01:17:28,935 --> 01:17:31,146
saya dah boleh main semula."
1241
01:17:35,192 --> 01:17:40,447
Van Breda Kollf,
yang masih berang dan geram,
1242
01:17:40,530 --> 01:17:43,575
kata, "Suruh dia diam."
1243
01:17:43,659 --> 01:17:47,829
"Kita tak perlukannya." Dan Chamberlain
terus duduk di bangku simpanan.
1244
01:17:50,082 --> 01:17:53,085
Mereka melawan tapi masih ketinggalan.
1245
01:17:53,168 --> 01:17:56,421
Lakers akan kembali
tanpa Wilt Chamberlain.
1246
01:17:57,589 --> 01:18:00,008
Kami ketinggalan satu mata...
1247
01:18:00,967 --> 01:18:03,553
...pada baki masa lebih sikit seminit.
1248
01:18:03,637 --> 01:18:07,349
Saya mengawal Havlicek,
dia dapat bola dan menggelecek
1249
01:18:07,891 --> 01:18:11,311
dan saya gapai dari belakang cuba
rampas bola daripadanya
1250
01:18:11,395 --> 01:18:13,730
dan terus ke tangan Don Nelson.
1251
01:18:13,814 --> 01:18:15,482
Berdiri di garis balingan percuma.
1252
01:18:15,565 --> 01:18:18,360
Don Nelson dapat bola dan cuba menjaring.
1253
01:18:18,443 --> 01:18:20,195
Terus menjaring.
1254
01:18:20,278 --> 01:18:22,531
Tapi terkena papan
dan melambung tinggi.
1255
01:18:22,614 --> 01:18:24,533
Bola melantun pada papan jaring.
1256
01:18:24,616 --> 01:18:26,493
Naik sehingga 3.9 m di udara.
1257
01:18:32,541 --> 01:18:34,167
Kemudian masuk ke dalam jaring.
1258
01:18:35,043 --> 01:18:35,877
Erickson…
1259
01:18:36,753 --> 01:18:38,714
Terlepas, tapi Nelson merebut!
1260
01:18:40,799 --> 01:18:43,301
Jaringan itu macam belati aksi perlahan.
1261
01:18:45,095 --> 01:18:46,304
Don Nelson.
1262
01:18:48,306 --> 01:18:50,809
Itu memang nasib baik.
1263
01:18:50,892 --> 01:18:55,272
Macam ada kuasa besar
tak mahu kami menang.
1264
01:18:55,355 --> 01:18:58,191
Boston Celtics berjaya lagi!
1265
01:19:01,862 --> 01:19:04,740
Kadangkala, saya rasa Jerry betul,
1266
01:19:04,823 --> 01:19:07,242
terasa disumpah
apabila bermain dengan Celtics.
1267
01:19:07,993 --> 01:19:10,704
Ada orang dapat lupakan, tapi bukan saya.
1268
01:19:10,787 --> 01:19:12,581
Saya masih tak dapat lupakannya.
1269
01:19:12,664 --> 01:19:16,710
Masih terasa kecewanya hati ini.
1270
01:19:17,586 --> 01:19:21,339
Itu kekecewaan paling besar
dalam hidup saya sebagai atlet,
1271
01:19:21,423 --> 01:19:22,632
tak menang sekali pun.
1272
01:19:22,716 --> 01:19:25,719
Penyebab utamanya sentiasa Bill Russell.
1273
01:19:25,802 --> 01:19:30,724
Banyak belon dalam jaring,
tapi tak akan dilepaskan.
1274
01:19:31,892 --> 01:19:35,228
Awak kata, "Tuhan Celtics
bersama mereka di Forum."
1275
01:19:35,312 --> 01:19:37,063
Macam ada kaitan Boston Garden.
1276
01:19:41,276 --> 01:19:43,403
Kita terpaksa akui
1277
01:19:43,487 --> 01:19:46,156
Celtics ialah dinasti sukan terhebat
1278
01:19:46,239 --> 01:19:48,325
dalam sejarah olahraga profesional.
1279
01:19:50,786 --> 01:19:54,080
Rakan sepasukan saya bermain sepenuh jiwa
1280
01:19:54,581 --> 01:19:57,292
dan bertahan dengan hebatnya
1281
01:19:57,375 --> 01:20:00,921
dan saya sangat bangga dengan mereka
dan diri saya.
1282
01:20:01,004 --> 01:20:02,964
Bill, ini tentu kemenangan yang hebat.
1283
01:20:03,048 --> 01:20:03,924
Sudah tentu.
1284
01:20:09,304 --> 01:20:11,848
Saya tahu sukar meluahkan perasaan awak.
1285
01:20:11,932 --> 01:20:13,850
Ini mesti kemenangan yang hebat.
1286
01:20:13,934 --> 01:20:16,269
Mereka memang pasukan yang hebat.
1287
01:20:17,145 --> 01:20:20,649
Rasa sangat luar biasa cara
mereka bermain untuk saya.
1288
01:20:20,732 --> 01:20:24,152
Bunyinya macam bangga sangat begitu,
1289
01:20:24,236 --> 01:20:28,490
tapi saya dah cakap dengan mereka,
"Saya tak peduli apa jadi."
1290
01:20:28,573 --> 01:20:30,992
"Kalian tiada galang gantinya
di dunia ini bagi saya."
1291
01:20:31,076 --> 01:20:35,247
Selepas perlawanan,
saya mencari Bill Russell.
1292
01:20:35,330 --> 01:20:37,833
Saya 25 tahun, berambut merah
dan muka bertompok,
1293
01:20:37,916 --> 01:20:40,544
dan saya lelaki terputih di Amerika Utara.
1294
01:20:40,627 --> 01:20:41,878
Saya pergi kepadanya.
1295
01:20:41,962 --> 01:20:45,549
Saya bertemunya, dan menegurnya.
1296
01:20:45,632 --> 01:20:48,009
Dia memandang saya dan saya kata,
1297
01:20:48,718 --> 01:20:51,847
"Adakah awak akan bersara sekarang?"
1298
01:20:52,347 --> 01:20:54,391
Kemudian diam.
1299
01:20:54,474 --> 01:20:58,228
Jim Brown, yang duduk berdekatan,
memandang saya dan berkata,
1300
01:20:58,311 --> 01:21:02,983
"Bersara? Dia baru menang Juara Dunia."
1301
01:21:03,608 --> 01:21:06,486
"Kenapa awak nak tanya
jika dia nak bersara?"
1302
01:21:06,570 --> 01:21:11,241
Saya tak pasti jika ada yang sedar
itu perlawanan terakhir Bill Russell.
1303
01:21:11,324 --> 01:21:15,245
Dia ada kepentingan lain
yang lebih besar,
1304
01:21:15,871 --> 01:21:20,208
dan saya rasa sifat ingin tahunya
sudah beralih.
1305
01:21:20,292 --> 01:21:24,129
Apabila Bill Russell beritahu
dia nak bersara daripada bola keranjang,
1306
01:21:24,212 --> 01:21:26,965
saya memandang dan tak mempercayainya.
1307
01:21:27,048 --> 01:21:29,217
Saya nampak dia jadi agak emosional,
1308
01:21:29,301 --> 01:21:32,262
dan saya mula percaya dia nak bersara.
1309
01:21:32,345 --> 01:21:36,766
Akhirnya, Bill umumkan persaraannya
dalam satu rencana Sports Illustrated...
1310
01:21:36,850 --> 01:21:38,727
...yang membayarnya $25,000.
1311
01:21:38,810 --> 01:21:40,520
SAYA NAK BERHENTI BOLA KERANJANG
1312
01:21:41,104 --> 01:21:44,149
Kontrak saya dengan Celtics
sah untuk setahun lagi.
1313
01:21:44,232 --> 01:21:48,403
Salah satu yang paling lumayan
dalam sukan, dan saya suka.
1314
01:21:48,486 --> 01:21:52,657
Saya dibayar untuk bermain,
tapi saya bermain atas sebab lain.
1315
01:21:53,241 --> 01:21:56,494
Saya bermain kerana komited
untuk jadi yang terbaik.
1316
01:21:56,578 --> 01:21:58,163
Saya seorang ahli pasukan,
1317
01:21:58,246 --> 01:22:01,291
dan saya komited
untuk jadikan pasukan itu terbaik.
1318
01:22:02,250 --> 01:22:06,588
Tapi apabila berkisar sukan itu,
saya dah tak minat bersaing lagi.
1319
01:22:07,088 --> 01:22:10,926
Jika saya main lagi sekarang,
mereka tahu saya dah tak peduli.
1320
01:22:11,509 --> 01:22:14,596
Itu bukan cara untuk main
atau buat apa saja.
1321
01:22:15,096 --> 01:22:16,973
Selama musim yang terbaru ini,
1322
01:22:17,057 --> 01:22:20,644
saya alami perasaan yang aneh
bahawa saya pernah melaluinya.
1323
01:22:20,727 --> 01:22:24,856
Setiap perlawanan, setiap situasi.
Menetapkan skrin, terlepas jaringan.
1324
01:22:25,357 --> 01:22:29,819
Saya dah tengok dan buat semua.
Semuanya dah jadi ulangan.
1325
01:22:30,862 --> 01:22:34,240
Ini bukan sikap untuk dibawa
ke musim baharu.
1326
01:22:34,824 --> 01:22:37,202
Apabila saya mendengarnya, saya tergamam.
1327
01:22:37,911 --> 01:22:43,166
Ini satu saat bersejarah
untuk seorang yang masih boleh bermain
1328
01:22:43,249 --> 01:22:48,129
di peringkat kejuaraan, tapi dia
memutuskan untuk tidak bermain lagi.
1329
01:22:48,880 --> 01:22:50,173
Dia tamatkan kerjayanya.
1330
01:22:51,257 --> 01:22:52,801
Dia takkan kembali.
1331
01:22:52,884 --> 01:22:57,931
Dinasti sukan pasukan paling cemerlang,
1332
01:22:58,640 --> 01:23:01,893
selepas perlawanan itu, tamat semuanya.
1333
01:23:38,346 --> 01:23:42,267
Saya berhenti bola keranjang
profesional pada tahun 1969...
1334
01:23:42,350 --> 01:23:44,019
...tapi bukan bola keranjang saja.
1335
01:23:45,437 --> 01:23:48,148
Segalanya dalam hidup saya
seperti halangan,
1336
01:23:49,399 --> 01:23:54,195
termasuk isteri saya selama 13 tahun,
tiga anak saya, rakan Boston saya
1337
01:23:54,279 --> 01:23:56,031
dan harta benda saya.
1338
01:23:57,198 --> 01:23:59,451
Beberapa bulan selepas persaraan saya,
1339
01:23:59,534 --> 01:24:03,621
saya juga tinggalkan kehidupan saya
di Boston dan semua yang lain.
1340
01:24:04,122 --> 01:24:06,958
Setiap nafas saya nampak kabur.
1341
01:24:07,667 --> 01:24:12,338
Saya meninjau dunia luar
selepas 13 tahun terkurung.
1342
01:24:13,006 --> 01:24:16,384
Saya ingat saya ada berhutang
tapi tak pasti apa bendanya.
1343
01:24:16,468 --> 01:24:17,343
Dalam kepala saya,
1344
01:24:17,427 --> 01:24:20,930
saya tahu bola keranjang
bukan untuk melindungi saya,
1345
01:24:21,014 --> 01:24:23,391
tapi saya tak pernah perlu hidup tanpanya.
1346
01:24:42,619 --> 01:24:46,081
Bill Russell kemas satu bagasi,
naik kereta Lamborghininya,
1347
01:24:46,164 --> 01:24:47,832
dan memandu ke Los Angeles.
1348
01:24:51,836 --> 01:24:54,881
Bagi saya, LA ialah tempatnya.
1349
01:24:55,507 --> 01:24:58,426
Saya janji tiada sesiapa
akan berseronok macam saya.
1350
01:24:59,219 --> 01:25:01,888
Pada satu peringkat,
bidang hiburan nampak menarik.
1351
01:25:01,971 --> 01:25:05,850
Selamat datang, pemain bola keranjang
terhebat dalam sejarah,
1352
01:25:05,934 --> 01:25:07,227
En. Bill Russell.
1353
01:25:08,103 --> 01:25:10,271
- Siapa tulis pengenalan itu?
- Saya.
1354
01:25:10,355 --> 01:25:13,900
Apa maksud awak, "Salah seorang
pemain bola keranjang terhebat?"
1355
01:25:13,983 --> 01:25:15,235
Maafkan saya, Bill.
1356
01:25:15,318 --> 01:25:17,821
Pemain bola keranjang
terhebat dalam sejarah.
1357
01:25:19,197 --> 01:25:22,867
Bill muncul dalam beberapa
rancangan komedi dan bual bicara.
1358
01:25:24,494 --> 01:25:27,413
Bill, kalau awak teruskan,
awak akan diinstitusikan.
1359
01:25:28,706 --> 01:25:30,250
Saya akan tunjukkan caranya.
1360
01:25:30,333 --> 01:25:32,127
- Yalah.
- Okey? Begini.
1361
01:25:33,503 --> 01:25:35,046
En. Tillengast?
1362
01:25:35,130 --> 01:25:35,964
Ya, tuan?
1363
01:25:36,047 --> 01:25:37,590
KEDAI KASUT SOUL ELEVATOR
1364
01:25:37,674 --> 01:25:39,050
Ini En. Tillengast.
1365
01:25:43,972 --> 01:25:46,182
Dia hos rancangan bual bicaranya.
1366
01:25:46,266 --> 01:25:47,976
Nama saya Bill Russell.
1367
01:25:48,059 --> 01:25:49,894
Nama saya Bill Russell.
1368
01:25:49,978 --> 01:25:51,146
Nama saya Bill Russell.
1369
01:25:51,229 --> 01:25:52,897
Nama saya Bill Russell.
1370
01:25:52,981 --> 01:25:55,400
Minta Bill Russell sebenarnya berdiri.
1371
01:25:59,279 --> 01:26:03,491
Russell juga cuba berlakon...
tapi kurang berjaya.
1372
01:26:04,075 --> 01:26:05,326
Untuk lunas hutang saya.
1373
01:26:07,453 --> 01:26:10,331
Dia muncul dalam beberapa iklan TV.
1374
01:26:13,668 --> 01:26:15,712
Saya takkan terlepas.
1375
01:26:15,795 --> 01:26:17,005
Dari jarak jauh.
1376
01:26:17,088 --> 01:26:20,049
Dia berkhidmat sebagai juruanalisis NBA
beberapa rangkaian.
1377
01:26:20,884 --> 01:26:24,012
Awak tahu perasaannya
kerana awak pernah melaluinya.
1378
01:26:24,095 --> 01:26:26,347
Saya tak pernah mendapat mata.
1379
01:26:27,265 --> 01:26:29,434
Awak bawa mereka
untuk mendapatkan mata.
1380
01:26:29,517 --> 01:26:30,727
Ini kes terlebih gaji.
1381
01:26:32,770 --> 01:26:36,107
Russell juga menjadualkan
ceramah tetap,
1382
01:26:36,191 --> 01:26:39,611
berkongsi pengalaman dan falsafahnya
dengan orang muda.
1383
01:26:40,445 --> 01:26:44,240
Bagi saya, dan ini sangat serius,
pendidikan ialah asas
1384
01:26:44,324 --> 01:26:45,658
untuk anda fikir sendiri.
1385
01:26:45,742 --> 01:26:48,494
Sanggup memikul tanggungjawab
1386
01:26:49,495 --> 01:26:51,456
untuk terlibat dengan masyarakat.
1387
01:26:52,123 --> 01:26:54,500
Saya Rob Chamberlain., Saya ingin tahu...
1388
01:26:54,584 --> 01:26:57,086
- Siapa nama awak tadi?
- Rob Chamberlain.
1389
01:26:57,170 --> 01:26:58,671
- Chamberlain?
- Ya.
1390
01:27:08,806 --> 01:27:12,018
- Tiada kaitan.
- Saya dah agak.
1391
01:27:13,228 --> 01:27:16,064
Dalam satu ceramah,
Bill mengkritik Wilt Chamberlain
1392
01:27:16,147 --> 01:27:19,359
kerana meninggalkan Pusingan Akhir 1969
selepas tercedera.
1393
01:27:19,442 --> 01:27:21,694
Saya akan bacakan kata-kata Bill.
1394
01:27:21,778 --> 01:27:25,406
"Saya rasa dia mengelak saya
dalam siri perlawanan terakhir saya."
1395
01:27:26,032 --> 01:27:29,077
"Kecederaan bukan patah kaki
atau tulang belakang
1396
01:27:29,160 --> 01:27:30,745
tak memadai."
1397
01:27:30,828 --> 01:27:34,165
Dia keluar daripada perlawanan akhir
selepas cedera buku lali,
1398
01:27:34,249 --> 01:27:38,419
dan saya pun takkan masukkan dia balik
walaupun saya rasa dia hebat.
1399
01:27:38,503 --> 01:27:41,214
Saya akui Chamberlain berbakat,
1400
01:27:41,297 --> 01:27:43,299
tapi ini permainan berpasukan.
1401
01:27:43,383 --> 01:27:45,969
Saya kira bilangan kejuaraan.
1402
01:27:46,052 --> 01:27:48,388
Saya main untuk serlahkan
kehebatan pasukan.
1403
01:27:49,180 --> 01:27:53,017
Boleh awak akui awak serlahkan
kehebatan Baylor dan West?
1404
01:27:53,101 --> 01:27:55,687
Dia selalu cakap tentang apa dia nak buat.
1405
01:27:55,770 --> 01:28:00,024
Sebenarnya, ini tentang menang dan kalah,
dan dia asyik kalah.
1406
01:28:00,984 --> 01:28:03,903
Dia rasa dia genius, tapi dia silap.
1407
01:28:04,529 --> 01:28:05,989
Kenyataan itu tular,
1408
01:28:06,072 --> 01:28:09,200
dan mereka berdua tak bercakap
agak lama selepas itu.
1409
01:28:10,034 --> 01:28:14,414
Saya tak patut cakap begitu
sebab dia tak buat salah dengan saya.
1410
01:28:15,164 --> 01:28:18,751
Tapi saya ego nak minta maaf.
Begitulah nampaknya.
1411
01:28:18,835 --> 01:28:23,464
Jika orang kata dia tercedera,
bagi saya, dia cedera.
1412
01:28:23,548 --> 01:28:27,927
Kita tak keluar dalam keadaan begitu
melainkan ada yang tak kena.
1413
01:28:28,678 --> 01:28:31,347
Kalau sekarang? Tak terlewatkah?
1414
01:28:32,223 --> 01:28:36,477
Saya dah tak fikirkannya lagi.
Benda itu dah berlalu.
1415
01:28:36,561 --> 01:28:40,523
Saya tahu perbuatan itu silap.
Dia tahu saya tak patut cakap begitu.
1416
01:28:41,482 --> 01:28:43,901
- Itu akan ubah apa-apa?
- Tak juga.
1417
01:28:46,195 --> 01:28:50,908
Saya yakin kami dapat jalani kehidupan
masing-masing tanpa masuk campur.
1418
01:28:52,285 --> 01:28:54,495
Hubungan persaingannya dengan Chamberlain
1419
01:28:54,579 --> 01:28:58,499
ialah satu lagi benda
yang ditinggalkan Russell selain Celtics
1420
01:28:58,583 --> 01:29:00,084
dan kota Boston.
1421
01:29:00,960 --> 01:29:04,255
Apabila nombor badannya dibersarakan
pada tahun 1972,
1422
01:29:04,339 --> 01:29:06,883
Russell enggan mengadakan upacara besar.
1423
01:29:06,966 --> 01:29:09,427
Hanya rakan sepasukan
yang dikasihinya hadir.
1424
01:29:10,553 --> 01:29:13,556
Di Boston, beberapa penulis sukan boleh...
1425
01:29:13,639 --> 01:29:15,475
GEORGLE POWLES
JURULATIH SEKOLAH TINGGI
1426
01:29:15,558 --> 01:29:17,268
...buat hal, faham?
1427
01:29:17,352 --> 01:29:19,020
Bill mungkin tak suka
1428
01:29:19,103 --> 01:29:21,856
beberapa kejadian
yang berlaku di Boston,
1429
01:29:21,939 --> 01:29:25,193
dan telah mengungkitnya.
Itu satu cara.
1430
01:29:25,276 --> 01:29:29,197
Itu bukan kali pertama Russell
menolak pengiktirafan umum individu.
1431
01:29:29,280 --> 01:29:34,077
Pada 1974, dia terpilih untuk disenaraikan
dalam Dewan Kemasyhuran Bola Keranjang.
1432
01:29:34,160 --> 01:29:37,705
Apabila pemilihan saya diumumkan,
saya buat kenyataan...
1433
01:29:37,789 --> 01:29:40,375
...bahawa saya lebih suka tidak dipilih.
1434
01:29:41,501 --> 01:29:43,920
Penulis sukan marah-marah.
1435
01:29:44,003 --> 01:29:47,507
Kebanyakannya anggap
saya melihat Dewan Kemasyhuran itu rasis.
1436
01:29:47,590 --> 01:29:50,176
Memang benar, tapi sebenarnya ada lagi.
1437
01:29:51,511 --> 01:29:53,137
Laporan mengatakan Russell,
1438
01:29:53,221 --> 01:29:55,515
dan tiada siapa tahu,
sebab dia tak ulas apa-apa,
1439
01:29:55,598 --> 01:29:58,226
menolak kerana tiada nama
pemain Kulit Hitam.
1440
01:29:58,309 --> 01:29:59,894
Kenapa begitu?
1441
01:30:00,937 --> 01:30:04,607
Pertama, kita ada pemain kulit Hitam.
Tapi tidak sejak 1946.
1442
01:30:04,690 --> 01:30:05,733
Kami lebih suka,
1443
01:30:05,817 --> 01:30:10,696
jika dia ada soalan,
rungutan, kesangsian yang sahih
1444
01:30:10,780 --> 01:30:14,617
apa-apa hal pun, Bill,
kami nak tahu. Tapi...
1445
01:30:14,700 --> 01:30:19,580
Sebab, jika kami ada buat kesalahan,
1446
01:30:19,664 --> 01:30:20,957
kami mahu berubah.
1447
01:30:21,040 --> 01:30:23,918
Sebaliknya, kami amat yakin
1448
01:30:24,001 --> 01:30:27,255
bahawa kami sebuah pertubuhan
yang amat terbuka,
1449
01:30:27,338 --> 01:30:29,090
dan mungkin lebih lagi.
1450
01:30:29,173 --> 01:30:32,510
Bill Russell memang jantan.
Dia tegas dengan pendiriannya.
1451
01:30:33,010 --> 01:30:34,804
Dia tak main-main.
1452
01:30:34,887 --> 01:30:38,307
Sebenarnya, penerimaan saya
terhadap Dewan Kemasyhuran...
1453
01:30:38,391 --> 01:30:42,562
...sama dengan tanggapan saya tentang
autograf dan nombor saya dibersarakan.
1454
01:30:42,645 --> 01:30:45,690
Bagi setiap satu, saya cuma
mahu asingkan diri saya
1455
01:30:45,773 --> 01:30:48,276
daripada pendapat bintang handalan
tentang peminat
1456
01:30:48,359 --> 01:30:50,486
dan pendapat peminat
tentang bintang handalan.
1457
01:30:51,070 --> 01:30:55,825
Pada tahun 1973, Bill Russell berpindah
dari California ke Washington...
1458
01:30:55,908 --> 01:30:59,412
untuk menjadi jurulatih
dan pengurus besar Seattle SuperSonics.
1459
01:31:00,079 --> 01:31:03,708
Bill berjaya bawa mereka ke perlawanan
untuk kali pertama dalam sejarah.
1460
01:31:09,630 --> 01:31:10,715
Sedekad kemudian,
1461
01:31:10,798 --> 01:31:14,635
Bill membawa satu lagi pasukan gagal,
Sacramento Kings.
1462
01:31:15,303 --> 01:31:17,221
Apabila gagal mengubah pasukan,
1463
01:31:17,305 --> 01:31:20,224
Russell berhenti
selepas lebih separuh musim.
1464
01:31:21,017 --> 01:31:24,145
Keluarganya risau, menjelang 1990an
1465
01:31:24,228 --> 01:31:26,022
apabila dekad itu berakhir,
1466
01:31:26,105 --> 01:31:29,525
ketika NBA membangunkan
penghargaan masa lampaunya,
1467
01:31:29,609 --> 01:31:31,527
orang akan melupakan Bill Russell.
1468
01:31:31,611 --> 01:31:35,656
Pada ketika ini,
Russell kembali kepada umum,
1469
01:31:35,740 --> 01:31:37,450
pada hujung 1990an.
1470
01:31:38,075 --> 01:31:40,119
Tiga puluh tahun selepas
perlawanan akhirnya,
1471
01:31:40,203 --> 01:31:42,997
Bill Russell dan Boston kembali berdamai.
1472
01:31:43,080 --> 01:31:47,376
Bintang penyegan dengan nombornya
dibersarakan pada tahun 1972,
1473
01:31:47,460 --> 01:31:48,961
tanpa sebarang keraian,
1474
01:31:49,045 --> 01:31:51,380
kali ini mengizinkan peminatnya berkongsi.
1475
01:31:51,464 --> 01:31:55,635
Tempatnya di Boston Garden,
malam sambutan untuk Bill Russell,
1476
01:31:55,718 --> 01:31:59,514
dan bintang handalan
dunia bola keranjang dunia hadir.
1477
01:31:59,597 --> 01:32:02,767
Saya di sini mewakili
semua lelaki sebaya saya
1478
01:32:03,392 --> 01:32:07,897
yang membesar terpesona
dengan Bill Russell, seorang atlet.
1479
01:32:07,980 --> 01:32:12,276
Semua yang juga belajar daripadanya
cara menjadi lelaki.
1480
01:32:13,152 --> 01:32:15,154
Jika anda tidak mengenalinya,
1481
01:32:15,655 --> 01:32:18,783
jika anda tak dapat terima
kebenaran pahit,
1482
01:32:18,866 --> 01:32:20,493
jangan cakap dengan Bill Russell.
1483
01:32:20,576 --> 01:32:22,870
Semasa membesar pada tahun
50-an dan 60-an,
1484
01:32:22,954 --> 01:32:25,873
dan membaca buku pertamanya,
Go Up For Glory,
1485
01:32:25,957 --> 01:32:29,335
ibu saya seorang pustakawan,
dan pinjamkan untuk saya buku itu.
1486
01:32:29,418 --> 01:32:31,629
Bill Russell jadi wira saya selamanya.
1487
01:32:31,712 --> 01:32:35,925
Mengetahui bahawa kami memainkan
peranan kecil
1488
01:32:36,008 --> 01:32:41,055
dalam dinasti pasukan sukan profesional
terhebat pernah wujud,
1489
01:32:42,765 --> 01:32:45,184
dan awaklah penyebabnya, Russ.
1490
01:32:45,893 --> 01:32:48,980
Saat-saat itu jadi titik penting
untuk memahami
1491
01:32:49,063 --> 01:32:51,566
dampak Bill kepada generasi atlet ini.
1492
01:32:52,483 --> 01:32:57,154
Bagi pihak pertubuhan Celtic,
1493
01:32:57,905 --> 01:33:02,076
kami amat terkilan jika
kami tidak menganugerahi Bill Russell
1494
01:33:02,159 --> 01:33:03,911
satu ruang di sini.
1495
01:33:03,995 --> 01:33:05,788
Di gelanggang inilah,
1496
01:33:06,372 --> 01:33:12,503
awak mencipta tradisi kejuaraan
Boston Celtics.
1497
01:33:12,587 --> 01:33:13,796
Memang benar!
1498
01:33:14,338 --> 01:33:16,424
Bill, saya berbesar hati.
1499
01:33:21,095 --> 01:33:23,723
Sebenarnya, saya malu.
1500
01:33:26,517 --> 01:33:30,688
Saya terharu mendengar
ucapan kawan-kawan saya.
1501
01:33:30,771 --> 01:33:35,526
Seperkara yang penting diketahui
semua orang ialah
1502
01:33:35,610 --> 01:33:38,404
awak tidak keseorangan di alam ini.
1503
01:33:41,115 --> 01:33:43,200
Kita datang dan pergi sendirian,
1504
01:33:43,284 --> 01:33:47,455
tapi masa di antaranya itu,
kita tak bersendirian.
1505
01:33:51,167 --> 01:33:52,877
Pada malam yang bersejarah itu,
1506
01:33:52,960 --> 01:33:56,964
satu lagi kejutan menanti Bill
di sayap Boston Garden.
1507
01:33:57,048 --> 01:34:00,509
Tuan-puan sekalian, Wilt Chamberlain!
1508
01:34:05,765 --> 01:34:08,643
Dua ikon pertama NBA kembali berganding,
1509
01:34:09,352 --> 01:34:11,187
dan selepas lama berjauhan,
1510
01:34:11,270 --> 01:34:13,439
sedar pertalian mereka tak pernah putus.
1511
01:34:17,443 --> 01:34:19,487
Rakan saya, Wilt Norman Chamberlain,
1512
01:34:20,488 --> 01:34:23,074
ialah pemain terbaik
pernah jadi lawan saya.
1513
01:34:23,157 --> 01:34:25,159
Saya dan Wilt boleh berbual
1514
01:34:26,202 --> 01:34:30,081
dan kami saling mahu bersahabat saja.
1515
01:34:39,965 --> 01:34:43,552
Terima kasih untuk semua ini.
1516
01:34:44,512 --> 01:34:45,721
Ini penghormatan besar.
1517
01:34:45,805 --> 01:34:47,848
Saya ingin berterima kasih kerana
1518
01:34:49,433 --> 01:34:52,353
mengizinkan saya dalam hidup anda.
1519
01:34:52,436 --> 01:34:55,856
Kepada semua yang hadir di sini,
1520
01:34:56,524 --> 01:34:59,902
dan para peminat,
anda sebahagian hidup saya.
1521
01:35:00,403 --> 01:35:01,570
Kami sayang Bill!
1522
01:35:02,196 --> 01:35:03,322
Saya juga sayang awak.
1523
01:35:09,787 --> 01:35:12,915
Hayat bola keranjang Russell
sudah lengkap kitarannya,
1524
01:35:14,583 --> 01:35:17,211
tetapi kehilangan
yang menghibakan menanti.
1525
01:35:17,294 --> 01:35:21,048
Hari ini, penemuan yang memilukan
di rumah agam di Bel Air, California.
1526
01:35:21,132 --> 01:35:23,551
Mayat Wilt Chamberlain, 63 tahun,
1527
01:35:23,634 --> 01:35:27,847
salah seorang pemain terhebat
dalam sejarah bola keranjang.
1528
01:35:27,930 --> 01:35:31,267
Pihak berkuasa menyebut kematian
disebabkan serangan jantung.
1529
01:35:31,350 --> 01:35:34,562
Beberapa bintang handalan bola keranjang
datang ke Los Angeles
1530
01:35:34,645 --> 01:35:37,148
untuk beri penghormatan
terakhir kepada legenda ini.
1531
01:35:37,231 --> 01:35:39,316
Bekas pemain Boston Celtic, Bill Russell
1532
01:35:39,400 --> 01:35:41,777
mengenang pesaing utamanya ini.
1533
01:35:41,861 --> 01:35:44,196
Dia benar-benar buat saya penat.
1534
01:35:48,284 --> 01:35:51,579
Tapi kami bukan bermusuh,
sebab itu pertandingan.
1535
01:35:52,288 --> 01:35:55,374
Semakin meningkat usia,
kami saling menyenangi,
1536
01:35:55,458 --> 01:36:00,463
kerana kami tahu
sebenarnya kami bersaudara.
1537
01:36:00,546 --> 01:36:03,048
Saya dan Wilt akan bersahabat
sampai bila-bila.
1538
01:36:04,383 --> 01:36:06,427
Apa yang istimewa tentang mereka
1539
01:36:06,510 --> 01:36:08,679
walaupun pada hari ini,
1540
01:36:09,680 --> 01:36:10,556
sekarang ini,
1541
01:36:11,140 --> 01:36:13,559
kita masih bercerita tentang mereka.
1542
01:36:14,226 --> 01:36:16,979
Kita perlu ingat akan sejarah itu.
1543
01:36:17,062 --> 01:36:21,525
Kita akan mengkaji legasi Bill Russell
1544
01:36:22,318 --> 01:36:23,652
untuk tahun mendatang.
1545
01:36:25,362 --> 01:36:29,158
Penerima Pingat Kebebasan tahun ini
menyerlahkan diri kita yang terbaik
1546
01:36:29,241 --> 01:36:31,202
dan cita-cita kita.
1547
01:36:31,702 --> 01:36:35,289
Bill Russell buat yang mustahil
jadi kejayaan dan jadi teladan ramai.
1548
01:36:36,207 --> 01:36:38,626
Anak saya kata saya akan menerimanya.
1549
01:36:40,836 --> 01:36:44,673
Perkara pertama saya buat,
saya telah memandu ke California,
1550
01:36:44,757 --> 01:36:46,550
dan ziarah pusara ayah saya.
1551
01:36:47,635 --> 01:36:48,677
Dan...
1552
01:36:49,887 --> 01:36:51,597
Saya sampaikan berita itu.
1553
01:36:54,934 --> 01:36:55,768
Dan...
1554
01:36:56,727 --> 01:36:58,229
saya rasa lebih bahagia.
1555
01:36:59,855 --> 01:37:02,858
Sebab, ini yang saya cakap,
1556
01:37:02,942 --> 01:37:04,151
"Ayah...
1557
01:37:06,654 --> 01:37:08,072
saya terpaksa akui,
1558
01:37:08,906 --> 01:37:10,699
yang saya telah berjaya."
1559
01:37:13,828 --> 01:37:17,456
Saya berharap suatu hari nanti di Boston,
anak-anak akan melihat arca
1560
01:37:17,540 --> 01:37:21,710
yang dibina bukan untuk Bill Russell,
pemain bola keranjang tetapi orangnya.
1561
01:37:21,794 --> 01:37:24,588
Selepas saya menerima Pingat Kebebasan,
dan Obama berucap,
1562
01:37:24,672 --> 01:37:28,050
"Suatu hari, akan ada arca Bill Russell
di Boston."
1563
01:37:28,968 --> 01:37:32,346
Saya kata saya takkan maafkan dia.
1564
01:37:32,429 --> 01:37:35,474
Arca, bagi saya, macam batu nisan.
1565
01:37:37,017 --> 01:37:40,479
Katanya, "Sebenarnya bukan untuk
awak sangat tapi untuk Boston."
1566
01:37:43,190 --> 01:37:48,112
Awak telah membawa perubahan yang besar
1567
01:37:49,405 --> 01:37:52,116
dalam hubungan komuniti dan bangsa.
1568
01:37:54,743 --> 01:37:59,373
Salah satu situasi sensasi
selepas Colin Kaepernick melutut
1569
01:37:59,999 --> 01:38:04,378
kerana membantah keganasan polis
dan diskriminasi ras...
1570
01:38:04,461 --> 01:38:06,922
ialah gambar Bill Russell
1571
01:38:07,006 --> 01:38:08,591
sendiri melutut
1572
01:38:08,674 --> 01:38:12,052
dengan pandangan mencabar
ke dalam kamera
1573
01:38:12,136 --> 01:38:16,557
seolah-olah berkata, "Jika nak
tangkap dia, maka kena tangkap saya juga."
1574
01:38:17,433 --> 01:38:21,312
Bill merasai perkaitan dengan Colin,
kerana bagi Bill,
1575
01:38:21,395 --> 01:38:25,566
bola keranjang sentiasa
tentang apa yang dilakukannya
1576
01:38:25,649 --> 01:38:27,443
dan bukan tentang dirinya.
1577
01:38:27,526 --> 01:38:31,447
Legasinya ialah Malcolm Jenkins,
1578
01:38:32,406 --> 01:38:33,782
dan Anquan Boldin,
1579
01:38:34,491 --> 01:38:35,868
serta LeBron James...
1580
01:38:35,951 --> 01:38:37,202
SAYA SESAK NAFAS
1581
01:38:37,286 --> 01:38:38,370
dan CP3,
1582
01:38:39,496 --> 01:38:40,789
dan D-Wade,
1583
01:38:41,457 --> 01:38:42,875
dan Renee Montgomery,
1584
01:38:42,958 --> 01:38:45,586
serta wanita WNBA dan banyak lagi,
1585
01:38:45,669 --> 01:38:48,005
iaitu generasi ini yang bangkit
dan berkata,
1586
01:38:48,088 --> 01:38:53,719
"Kami juga turut menyumbang
dalam pergelutan ini."
1587
01:38:54,595 --> 01:38:57,514
Kita ada, terutamanya secara kolektif,
1588
01:38:57,598 --> 01:39:01,101
kuasa sebenar
untuk menyokong perubahan.
1589
01:39:01,185 --> 01:39:04,146
Kita menyuarakan yang sebenar,
menetapkan pendirian,
1590
01:39:04,229 --> 01:39:07,024
menyampaikan bahawa
apa yang terjadi itu tak wajar.
1591
01:39:07,107 --> 01:39:09,401
Itulah keseluruhan kerjaya Bill Russell.
1592
01:39:10,152 --> 01:39:13,697
Pemain generasi saya hanya memikirkan,
"Apa seterusnya?"
1593
01:39:13,781 --> 01:39:16,867
Tapi jika kita tak kenal sejarah,
kita tiada hala tuju.
1594
01:39:16,951 --> 01:39:22,289
Memahami kuasa yang kita miliki,
suara dan pendapat kita penting,
1595
01:39:22,373 --> 01:39:24,500
ada peranannya
di dalam dan di luar gelanggang.
1596
01:39:25,209 --> 01:39:26,627
Saya sayang Bill Russell.
1597
01:39:27,628 --> 01:39:30,965
Dia ada jiwa.
Ramai tiada jiwa, tapi bukan dia.
1598
01:39:32,132 --> 01:39:37,429
Dia antara insan paling unik
pernah saya kenal.
1599
01:39:37,513 --> 01:39:40,015
Ini bukan kerana kejayaan
yang dicapainya
1600
01:39:40,099 --> 01:39:42,559
sebagai pemain bola keranjang.
Dia seorang pemimpin.
1601
01:39:43,519 --> 01:39:44,979
Dia seorang aktivis,
1602
01:39:45,521 --> 01:39:48,899
pada ketika jadi aktivis
bukan bidang popular,
1603
01:39:49,400 --> 01:39:51,902
dan boleh menjejaskan kerjayanya juga.
1604
01:39:51,986 --> 01:39:55,656
Seperkara tentang Bill,
apabila dia rasa sesuatu itu betul,
1605
01:39:55,739 --> 01:39:58,742
itu jadi pendiriannya.
Dia insan jujur dan baik.
1606
01:39:58,826 --> 01:40:01,161
Dari segi itu, Bill konsisten.
1607
01:40:05,249 --> 01:40:09,461
Manusia dianggap penting
jika dia fikir perbuatannya benar.
1608
01:40:10,212 --> 01:40:11,380
Akhirnya,
1609
01:40:11,463 --> 01:40:14,174
saya hidup dengan harapan
apabila saya mati,
1610
01:40:14,258 --> 01:40:16,093
akan terpahat untuk saya,
1611
01:40:17,261 --> 01:40:19,680
"Bill Russell, seorang insan."
1612
01:40:23,684 --> 01:40:26,020
Hari ini, Boston Celtics
hilang seorang legenda.
1613
01:40:26,103 --> 01:40:30,149
Bill Russell, 88 tahun, meninggal dunia
tapi legasinya kekal selamanya.
1614
01:40:35,154 --> 01:40:39,033
BILL RUSSEL DALAM KENANGAN
1934-2022
1615
01:40:39,116 --> 01:40:42,661
Salah satu petikan kegemaran ayah,
apabila dia meninggal,
1616
01:40:42,745 --> 01:40:46,165
dia tak yakin wujudnya Syurga.
Mungkin lebih teruk baginya.
1617
01:40:46,248 --> 01:40:50,044
Sebab baginya, syurga ialah bermain
untuk Boston Celtics.
1618
01:40:52,004 --> 01:40:55,466
Kita takjub melihat
dampak berterusan Bill Russell.
1619
01:40:55,549 --> 01:40:58,886
Dia mahu bangkit dan orang tahu
1620
01:40:58,969 --> 01:41:03,015
orang kulit Hitam tak harus
terima saja keadaan.
1621
01:41:04,349 --> 01:41:07,227
Itu dalam dan juga luar sukan.
1622
01:41:09,521 --> 01:41:13,776
Sumbangannya besar kepada warga
Afrika-Amerika, pendiriannya.
1623
01:41:13,859 --> 01:41:16,445
Apa yang dilaluinya
untuk bermain bola keranjang
1624
01:41:16,528 --> 01:41:19,490
dan betapa dia mahu kehidupan
lebih baik untuk orang lain.
1625
01:41:19,573 --> 01:41:21,950
Kita masih lagi bergelut
dalam perjuangan yang sama.
1626
01:41:22,910 --> 01:41:27,498
Pemimpin dan nama besar
dalam masyarakat seperti Bill Russell
1627
01:41:28,123 --> 01:41:32,086
menyediakan asas untuk kita
lebih yakin melakukannya.
1628
01:41:41,345 --> 01:41:44,598
NBA mengumumkan untuk membersarakan
nombor badan Bill.
1629
01:41:44,681 --> 01:41:48,060
Tiada pemain lain dalam NBA
boleh menyarungkan nombor enam.
1630
01:41:48,143 --> 01:41:51,939
Insan dengan pencapaian terbaik
dan paling layak.
1631
01:41:53,941 --> 01:41:56,318
Bill Russell ada satu set pendirian,
1632
01:41:56,401 --> 01:41:59,696
bukan hanya tentang bola keranjang
tapi juga hidup,
1633
01:41:59,780 --> 01:42:01,824
dan tentunya tentang negara ini.
1634
01:42:01,907 --> 01:42:05,661
Bagi saya, Bill seorang patriot Amerika.
1635
01:42:06,829 --> 01:42:10,666
Seorang insan yang tak gentar bersuara,
1636
01:42:11,333 --> 01:42:13,544
walau apa pun akibatnya.
1637
01:42:13,627 --> 01:42:16,421
Seorang ikon, legenda dan perintis.
1638
01:42:16,505 --> 01:42:20,008
Dia simbol kepada juara sebenar.
1639
01:42:20,801 --> 01:42:24,972
Semua pemain utama wajar beri 5%
pendapatan mereka kepadanya. Sungguh.
1640
01:42:25,055 --> 01:42:28,100
Kalau bukan kerana Bill,
kita takkan berada di sini.
1641
01:42:30,644 --> 01:42:33,147
Merenung dalam-dalam.
1642
01:42:33,856 --> 01:42:34,982
Apa pernah jadi...
1643
01:42:36,733 --> 01:42:37,985
apa harus terjadi...
1644
01:42:39,194 --> 01:42:40,404
dan akan terjadi.
1645
01:42:42,156 --> 01:42:43,407
Bill Russell,
1646
01:42:44,449 --> 01:42:45,701
tugas awak selesai.
1647
01:42:47,119 --> 01:42:48,829
Selebihnya, terpulang kepada kami.
1648
01:42:54,251 --> 01:42:58,172
Sejujurnya, saya tak pernah
bekerja untuk disenangi.
1649
01:42:58,255 --> 01:43:00,382
Saya bekerja untuk dihormati.
1650
01:43:00,966 --> 01:43:03,218
Apa gaya hidup saya? Macam-macam.
1651
01:43:03,302 --> 01:43:06,638
Banyak tempat, pencapaian, kegagalan,
1652
01:43:06,722 --> 01:43:10,142
berkasih sayang seikhlasnya,
kebencian dan masalah.
1653
01:43:10,893 --> 01:43:13,312
Saya berjuang
dengan segala kemampuan saya.
1654
01:43:13,937 --> 01:43:17,065
Saya berjuang kerana percaya
tak salah untuk berjuang.
1655
01:43:17,566 --> 01:43:20,611
Saya rasa tiada orang patut
takut akan akibatnya
1656
01:43:20,694 --> 01:43:24,323
kerana setiap orang mesti buat
apa yang dipercayainya betul.
1657
01:43:25,073 --> 01:43:29,828
Saya berjuang demi hak semua manusia,
semua bangsa dan agama.
1658
01:43:30,329 --> 01:43:33,373
Mungkin, saya tetap
dengan cara saya sendiri.
1659
01:43:33,457 --> 01:43:36,084
Mungkin, saya takkan ikut cara orang.
1660
01:43:37,252 --> 01:43:38,545
Tapi saya akan cuba.
1661
01:45:35,620 --> 01:45:38,582
Sari kata oleh:
Aniza Borhan