1
00:00:06,043 --> 00:00:09,003
‪LOẠT PHIM TÀI LIỆU NETFLIX

2
00:00:23,523 --> 00:00:27,643
{\an8}‪Vịnh Hanauma là một trong số
‪những nơi tôi yêu thích trên thế giới.

3
00:00:29,123 --> 00:00:32,683
‪Tôi đã lớn lên ở Hawaii.
‪Đây là sân sau của tôi đấy.

4
00:00:35,923 --> 00:00:38,603
‪Tình yêu thiên nhiên của tôi
‪bắt nguồn từ đây.

5
00:00:40,483 --> 00:00:44,323
‪Khi tôi lớn lên,
‪không gian hoang dã và không gian sống

6
00:00:44,403 --> 00:00:48,363
‪hòa làm một và là một phần quan trọng
‪trong cuộc sống của chúng tôi.

7
00:00:50,403 --> 00:00:54,203
‪Tôi muốn đảm bảo không gian hoang dã
‪của thế giới sẽ còn tồn tại

8
00:00:54,283 --> 00:00:56,363
‪đến đời con, đời cháu của tôi.

9
00:00:57,563 --> 00:01:02,643
‪Hãy cùng tôi thưởng thức các vườn quốc gia
‪và vùng hoang dã vĩ đại nhất,

10
00:01:02,723 --> 00:01:06,883
‪một hành trình qua các kỳ quan thiên nhiên
‪mà chúng ta cùng được thừa hưởng.

11
00:01:14,723 --> 00:01:18,203
‪MỘT THẾ GIỚI KỲ DIỆU

12
00:01:19,283 --> 00:01:21,843
‪Mẹ tôi thường kể là hồi bà mang thai tôi,

13
00:01:21,923 --> 00:01:25,803
‪bà ấy thường đến đây ngồi
‪và lắng nghe tiếng biển khơi

14
00:01:25,883 --> 00:01:28,923
‪và ngắm từng con sóng
‪vỗ nhẹ lên những dải san hô.

15
00:01:30,283 --> 00:01:33,243
‪Bà hay đùa là nhờ vậy
‪mà tôi mới điềm tĩnh đến thế.

16
00:01:34,283 --> 00:01:37,763
‪Tôi đã dành rất nhiều thời gian ở đây
‪từ trước khi chào đời.

17
00:01:41,563 --> 00:01:44,883
‪Hồi tôi lên sáu, Vịnh Hanauma
‪gia nhập số lượng ngày càng lớn

18
00:01:44,963 --> 00:01:47,123
‪các không gian hoang dã được bảo vệ.

19
00:01:47,763 --> 00:01:51,723
‪Khát khao chung để bảo vệ vùng hoang dã
‪cho con người tận hưởng ban đầu

20
00:01:52,243 --> 00:01:54,203
‪đã trở thành phong trào toàn cầu

21
00:01:54,283 --> 00:01:57,563
‪để bảo tồn những khu vực này
‪cho các thế hệ mai sau.

22
00:02:11,163 --> 00:02:13,803
‪Chúng là nơi
‪để giải tỏa gánh nặng cuộc đời

23
00:02:15,043 --> 00:02:17,563
‪và là niềm cảm hứng cho trẻ thơ.

24
00:02:19,283 --> 00:02:21,483
‪Chúng là nơi trú ẩn cho loài nguy cấp

25
00:02:23,563 --> 00:02:25,923
‪và là vườn ươm cho nghiên cứu khoa học.

26
00:02:29,283 --> 00:02:32,683
‪Chúng không chỉ nuôi dưỡng
‪số lượng sự sống lớn nhất trên Trái Đất,

27
00:02:33,443 --> 00:02:35,163
‪mà còn điều hòa môi trường,

28
00:02:35,683 --> 00:02:36,923
‪làm sạch không khí,

29
00:02:37,803 --> 00:02:40,083
‪lọc nước cho ta nữa.

30
00:02:42,163 --> 00:02:45,363
‪Khi nhân loại bắt đầu
‪bảo vệ những nơi hoang dã này,

31
00:02:45,443 --> 00:02:48,763
‪ta chưa nhận ra
‪chúng sẽ trở nên quan trọng thế nào.

32
00:02:50,923 --> 00:02:54,563
<i>‪Ngày nay, chúng là</i>
<i>‪một trong vài thành trì cuối cùng</i>

33
00:02:54,643 --> 00:02:56,963
<i>‪của vùng hoang dã và đời sống hoang dã.</i>

34
00:03:01,563 --> 00:03:04,003
<i>‪Vài nơi hẻo lánh đến nỗi</i>

35
00:03:04,563 --> 00:03:08,283
<i>‪đến tận bây giờ ta chỉ mới bắt đầu</i>
<i>‪vén bức màn bí mật của chúng.</i>

36
00:03:11,723 --> 00:03:16,083
<i>‪Vườn Quốc gia Loango ở Gabon,</i>
<i>‪bờ Tây của châu Phi là một ví dụ.</i>

37
00:03:21,923 --> 00:03:25,043
<i>‪Nó là nơi trú ẩn của</i>
<i>‪các loài động vật rừng nhiệt đới.</i>

38
00:03:29,323 --> 00:03:34,163
<i>‪Ấy vậy mà đa số sinh vật ở đây</i>
<i>‪đều bị thu hút bởi cùng một nơi.</i>

39
00:03:41,723 --> 00:03:42,723
<i>‪Bãi biển.</i>

40
00:03:49,923 --> 00:03:54,203
<i>‪Một trong số những điểm cuối cùng</i>
<i>‪nơi rừng mưa Congo mênh mông</i>

41
00:03:54,283 --> 00:03:56,843
<i>‪"gặp gỡ" Đại Tây Dương.</i>

42
00:04:02,203 --> 00:04:04,283
<i>‪Những chú trâu đi gặm thảm thực vật</i>

43
00:04:04,363 --> 00:04:06,083
<i>‪được phủ lớp muối biển…</i>‪ 

44
00:04:09,923 --> 00:04:12,683
<i>‪một loại khoáng chất</i>
<i>‪rất hiếm thấy ở rừng mưa.</i>

45
00:04:27,843 --> 00:04:29,563
<i>‪Một chú lợn lông đỏ… </i>

46
00:04:32,323 --> 00:04:34,763
<i>‪đang lên cơn thèm hải sản tươi.</i>

47
00:04:42,363 --> 00:04:47,043
<i>‪Voi rừng châu Phi hay đến bãi biển</i>
<i>‪và chơi cùng động vật biển khổng lồ.</i>

48
00:04:50,363 --> 00:04:53,043
<i>‪Như chú rùa da nặng một tấn này chẳng hạn.</i>

49
00:05:00,603 --> 00:05:02,363
<i>‪Và một loài sinh vật tại đây</i>

50
00:05:02,443 --> 00:05:07,523
<i>‪đã tìm ra cách tận dụng triệt để</i>
<i>‪các tiện nghi bên bờ biển này.</i>

51
00:05:13,323 --> 00:05:16,363
<i>‪Ban ngày, hà mã đắm mình</i>
<i>‪trong các đầm nước ngọt.</i>

52
00:05:19,363 --> 00:05:20,723
<i>‪Để trốn ánh mặt trời.</i>

53
00:05:24,683 --> 00:05:25,883
<i>‪Khi đêm tối đến,</i>

54
00:05:26,563 --> 00:05:30,163
<i>‪chúng thường di cư sâu vào đất liền,</i>
<i>‪đến chỗ gặm cỏ yêu thích.</i>

55
00:05:33,763 --> 00:05:35,203
<i>‪Nhưng con này thì không.</i>

56
00:05:49,323 --> 00:05:50,763
<i>‪Nó có ý tưởng khác.</i>

57
00:06:07,123 --> 00:06:10,883
<i>‪Nó đi thẳng ra biển để lướt sóng!</i>

58
00:06:46,763 --> 00:06:50,003
<i>‪Cơ thể ba tấn của nó</i>
<i>‪cảm giác nhẹ hơn trong nước biển.</i>

59
00:06:52,283 --> 00:06:57,003
<i>‪Sóng rửa trôi những vật ký sinh và xoa dịu</i>
<i>‪vết xước và vết bầm nó bị trong ngày.</i>

60
00:07:05,483 --> 00:07:09,843
<i>‪Bạn sẽ không thấy hà mã bơi dưới biển</i>
<i>‪ở một nơi nào khác ở Đại Tây Dương.</i>

61
00:07:17,723 --> 00:07:19,843
<i>‪Nhưng nó không chỉ đến ngâm mình.</i>

62
00:07:26,803 --> 00:07:29,163
<i>‪Nó muốn lướt sóng nữa cơ.</i>

63
00:07:38,523 --> 00:07:41,523
<i>‪Nó thả trôi dạt về phía Bắc</i>
<i>‪hướng lên trên bờ biển.</i>

64
00:07:57,763 --> 00:08:00,243
<i>‪Tới khi đến được địa điểm ăn tối ưa thích.</i>

65
00:08:14,203 --> 00:08:18,003
<i>‪Giờ khi đã làm cho cái bụng đói meo,</i>
<i>‪nó sẽ dành cả đêm gặm cỏ.</i>

66
00:08:26,483 --> 00:08:31,963
<i>‪Khi mặt trời lặn dọc bờ biển,</i>
<i>‪những chú hà mã khác sẽ làm theo.</i>

67
00:08:35,923 --> 00:08:38,523
<i>‪Rời khỏi đầm nước để đi lướt sóng.</i>

68
00:08:46,883 --> 00:08:49,563
<i>‪Bầy hà mã lướt sóng của Loango.</i>

69
00:08:53,163 --> 00:08:54,523
<i>‪Điều này chứng tỏ rằng,</i>

70
00:08:55,083 --> 00:08:58,563
<i>‪thiên nhiên luôn có thể khiến ta bất ngờ</i>

71
00:08:59,363 --> 00:09:02,163
<i>‪miễn ta cho nó không gian</i>
<i>‪để phát triển mạnh mẽ.</i>

72
00:09:11,723 --> 00:09:13,723
<i>‪Các thành trì cuối của thiên nhiên</i>

73
00:09:14,323 --> 00:09:16,803
<i>‪thường nằm ở các khu vực khó đặt chân đến,</i>

74
00:09:18,363 --> 00:09:21,883
<i>‪biến vườn quốc gia thành</i>
<i>‪khu bảo tồn quan trọng và quý giá</i>

75
00:09:23,523 --> 00:09:25,243
<i>‪cho động vật có tính biểu tượng</i>

76
00:09:26,443 --> 00:09:29,123
<i>‪cũng như các sinh vật quý hiếm</i>
<i>‪và phi thường.</i>

77
00:09:35,443 --> 00:09:39,283
<i>‪Ở phía bên kia châu Phi,</i>
<i>‪trên hòn đảo Madagascar,</i>

78
00:09:39,883 --> 00:09:44,043
<i>‪là Vườn Quốc gia</i>
<i>‪Tsingy de Bemaraha hẻo lánh.</i>

79
00:09:50,083 --> 00:09:52,683
<i>‪Pháo đài đá không thể xâm phạm này</i>

80
00:09:52,763 --> 00:09:57,243
<i>‪giúp vài loài vật không thể tìm thấy</i>
<i>‪ở nơi nào khác trên Trái Đất phát triển.</i>

81
00:10:00,483 --> 00:10:01,603
<i>‪Một chú cự đà đá</i>

82
00:10:02,203 --> 00:10:05,363
<i>‪mới được khám phá gần đây</i>
<i>‪và chưa từng được quay phim.</i>

83
00:10:09,083 --> 00:10:12,923
<i>‪Ngón chân và móng vuốt dài của nó</i>
<i>‪giúp nó bám vào mặt đá dốc đứng.</i>

84
00:10:20,683 --> 00:10:24,163
<i>‪Khu rừng bao bọc các đỉnh núi</i>
<i>‪giúp che chở sinh vật quý hiếm</i>

85
00:10:24,883 --> 00:10:26,883
<i>‪chỉ có thể bắt gặp tại Tsingy.</i>

86
00:10:34,483 --> 00:10:38,083
<i>‪Bao gồm một trong các cư dân</i>
<i>‪khó nhìn thấy nhất của vườn.</i>

87
00:10:41,123 --> 00:10:42,963
<i>‪Vượn cáo Sifaka.</i>

88
00:10:49,563 --> 00:10:52,883
<i>‪Một lượng lớn loài vượn cáo nguy cấp này</i>
<i>‪xem vườn là nhà.</i>

89
00:10:58,483 --> 00:11:02,963
<i>‪Như phần lớn linh trưởng, chúng dành</i>
<i>‪nhiều thời gian ở trên cây cho an toàn.</i>

90
00:11:11,843 --> 00:11:12,763
<i>‪Nhóm nhỏ này</i>

91
00:11:13,283 --> 00:11:15,003
<i>‪có trách nhiệm mới rồi đây.</i>

92
00:11:29,963 --> 00:11:34,563
<i>‪Khi chỉ mới tám tuần tuổi,</i>
<i>‪nó sẽ sớm bị thử thách sức mạnh.</i>

93
00:11:40,483 --> 00:11:43,043
<i>‪Nên nó được mẹ cổ vũ rất nhiệt tình.</i>

94
00:11:48,643 --> 00:11:51,123
<i>‪Vun đắp sự tự tin để nó rời xa mẹ… </i>

95
00:11:53,483 --> 00:11:55,403
<i>‪và khám phá thế giới mới của nó.</i>

96
00:12:08,443 --> 00:12:12,803
<i>‪Leo trèo và nhảy là bài rèn luyện sinh tồn</i>
<i>‪tốt nhất tại vườn này.</i>

97
00:12:24,563 --> 00:12:29,643
<i>‪Nó sẽ sớm nhảy được 9,1 mét</i>
<i>‪trong một bước nhảy xa.</i>

98
00:12:34,923 --> 00:12:37,963
<i>‪Từ giờ tới lúc đó</i>
<i>‪thì cứ đi từng bước trước đã.</i>

99
00:12:50,163 --> 00:12:52,723
<i>‪Có lẽ nó không nao núng</i>
<i>‪bởi cái nóng oi bức,</i>

100
00:12:53,483 --> 00:12:57,403
<i>‪nhưng những con khác thì lại giữ sức</i>
<i>‪bằng cách nghỉ trong bóng râm.</i>

101
00:13:09,043 --> 00:13:11,243
<i>‪Giờ đang là cao điểm của mùa khô.</i>

102
00:13:13,243 --> 00:13:17,563
<i>‪Vượn cáo Sifaka sống chủ yếu</i>
<i>‪nhờ ăn lá cây và nước.</i>

103
00:13:19,643 --> 00:13:23,323
<i>‪Nhưng tài nguyên</i>
<i>‪tại mảnh rừng của chúng lại sắp cạn kiệt.</i>

104
00:13:32,523 --> 00:13:36,683
<i>‪Thức ăn tươi chỉ có tại</i>
<i>‪những khu ẩn náu nhỏ, nhiều bóng râm</i>

105
00:13:36,763 --> 00:13:38,603
<i>‪nằm rải rác giữa các đỉnh núi.</i>

106
00:13:45,843 --> 00:13:49,563
<i>‪Những con cái đã quyết định</i>
<i>‪rằng đây là thời điểm để hành động.</i>

107
00:14:00,203 --> 00:14:03,283
<i>‪Một mê cung</i>
<i>‪các chóp nhọn sắc bén, hiểm trở</i>

108
00:14:03,363 --> 00:14:05,323
<i>‪nằm giữa chúng và sự sống sót.</i>

109
00:14:08,603 --> 00:14:11,323
<i>‪Bên dưới là vực thẳm há to chực chờ.</i>

110
00:14:19,923 --> 00:14:23,843
<i>‪Vượn cáo con</i>
<i>‪phải dùng hết sức mình bám lấy mẹ.</i>

111
00:14:33,523 --> 00:14:39,403
<i>‪Gánh thêm con nhỏ tức là mọi bước chân</i>
<i>‪của con mẹ cần có sự chính xác tuyệt đối.</i>

112
00:14:51,723 --> 00:14:55,123
<i>‪Chỉ một cái sẩy chân</i>
<i>‪là có thể sẽ gây tử vong.</i>

113
00:15:08,403 --> 00:15:09,683
<i>‪Nó là một mê cung,</i>

114
00:15:09,763 --> 00:15:12,163
<i>‪nhưng chúng biết lối đi bí mật.</i>

115
00:15:29,403 --> 00:15:31,883
<i>‪Ngày nào đó,</i>
<i>‪vượn cáo con cũng sẽ học được,</i>

116
00:15:32,683 --> 00:15:35,443
<i>‪nhưng giờ thì nó cần phải bám</i>

117
00:15:36,803 --> 00:15:37,643
<i>‪thật chắc vào.</i>

118
00:15:43,523 --> 00:15:46,803
<i>‪Thú săn mồi lão luyện</i>
<i>‪hay tuần tra mỏm đá lộ thiên này.</i>

119
00:15:49,763 --> 00:15:52,643
<i>‪Chúng không nên ở ngoài này lâu hơn nữa.</i>

120
00:16:00,203 --> 00:16:02,203
<i>‪Con mẹ nhảy lên cú cuối cùng… </i>

121
00:16:09,003 --> 00:16:10,523
<i>‪tiến gần đến sự an toàn… </i>

122
00:16:14,923 --> 00:16:16,123
<i>‪cho đến khi… </i>

123
00:16:18,123 --> 00:16:21,523
<i>‪chúng đến được khu ẩn náu</i>
<i>‪núp giữa những vách đá… </i>

124
00:16:24,043 --> 00:16:25,883
<i>‪chứa đầy lá cây mơn mởn.</i>

125
00:16:36,043 --> 00:16:38,843
<i>‪Một hành trình</i>
<i>‪thật hoành tráng và mệt mỏi.</i>

126
00:16:45,163 --> 00:16:47,883
<i>‪Hành trình mà nó sẽ phải lặp lại nhiều lần</i>

127
00:16:48,403 --> 00:16:49,843
<i>‪trong những năm sau này.</i>

128
00:16:58,243 --> 00:17:00,283
<i>‪Vườn quốc gia càng tách biệt,</i>

129
00:17:01,363 --> 00:17:03,763
<i>‪thì các sinh vật càng kỳ lạ</i>

130
00:17:04,523 --> 00:17:07,323
<i>‪và hành vi của chúng càng lạ thường.</i>

131
00:17:09,243 --> 00:17:12,763
<i>‪Điều đó khiến các hòn đảo</i>
<i>‪đặc biệt cần được bảo vệ kỹ càng.</i>

132
00:17:14,883 --> 00:17:17,643
<i>‪Như hòn đảo này ở miền Nam Nhật Bản.</i>

133
00:17:19,523 --> 00:17:24,283
<i>‪Ngôi nhà của Vườn Quốc gia Yakushima</i>
<i>‪và một khu rừng cổ xưa.</i>

134
00:17:30,203 --> 00:17:31,963
<i>‪Mặt đất phủ đầy rêu.</i>

135
00:17:34,643 --> 00:17:36,083
<i>‪Những cây sung và cây đa</i>

136
00:17:36,883 --> 00:17:39,203
<i>‪bén rễ chằng chịt khắp vùng đất.</i>

137
00:17:42,443 --> 00:17:44,403
<i>‪Các cây tuyết tùng Nhật khổng lồ,</i>

138
00:17:44,963 --> 00:17:49,683
<i>‪có vài cây lên đến hơn nghìn năm tuổi,</i>
<i>‪mọc cao như một tòa nhà.</i>

139
00:17:56,443 --> 00:17:59,443
<i>‪Sự tách biệt đã định hình</i>
<i>‪các sinh vật sống tại đây.</i>

140
00:18:00,443 --> 00:18:04,523
<i>‪Nhiều cá thể sống trên đảo</i>
<i>‪nhỏ hơn họ hàng của chúng trên đất liền.</i>

141
00:18:08,283 --> 00:18:11,643
<i>‪Hươu sao ở đây chỉ cao 0,9 mét.</i>

142
00:18:20,523 --> 00:18:23,203
<i>‪Thực đơn lá khô của nó tuy no bụng,</i>

143
00:18:23,883 --> 00:18:25,723
<i>‪nhưng chẳng ngon miệng lắm.</i>

144
00:18:29,923 --> 00:18:33,003
<i>‪Và cũng không thỏa mãn được</i>
<i>‪sự hảo ngọt của nó.</i>

145
00:18:37,923 --> 00:18:41,763
<i>‪Phải chi nó có thể với tới</i>
<i>‪trái cây và quả mọng ở trên cao.</i>

146
00:18:50,323 --> 00:18:52,883
<i>‪Nhưng ở Yakushima có thể chờ của rơi đấy.</i>

147
00:18:53,603 --> 00:18:55,483
<i>‪Nếu bạn biết nơi để tìm chúng.</i>

148
00:19:01,043 --> 00:19:02,643
<i>‪Khỉ Nhật Bản.</i>

149
00:19:17,123 --> 00:19:19,283
<i>‪Nó đang mong tìm được băng này đây.</i>

150
00:19:29,843 --> 00:19:32,963
<i>‪Giờ nó chỉ cần kiên nhẫn thôi.</i>

151
00:19:43,403 --> 00:19:47,923
<i>‪Và lũ khỉ chính là chìa khóa</i>
<i>‪đến với món ăn ngọt nhất khu rừng.</i>

152
00:20:09,763 --> 00:20:12,683
<i>‪Họ nói điều tốt đẹp</i>
<i>‪sẽ đến với người biết chờ đợi.</i>

153
00:20:22,203 --> 00:20:24,603
<i>‪Lũ hươu biết mấy con khỉ này</i>

154
00:20:25,523 --> 00:20:26,843
<i>‪ăn uống vung vãi lắm.</i>

155
00:20:39,963 --> 00:20:42,923
<i>‪Đồ ăn mà chúng làm rơi chứa đầy đường.</i>

156
00:21:03,203 --> 00:21:04,923
<i>‪Nhưng đồ ăn chỉ có bấy nhiêu.</i>

157
00:21:21,323 --> 00:21:24,323
<i>‪Bầy hươu tận hưởng triệt để bàn tiệc</i>
<i>‪khi còn có thể.</i>

158
00:21:36,323 --> 00:21:40,723
<i>‪Nhưng một chú hươu đực lơ đễnh</i>
<i>‪lại biến thành món đồ chơi hoàn hảo.</i>

159
00:21:49,283 --> 00:21:52,843
<i>‪Và hóa ra thì</i>
<i>‪làm gì có thứ gọi là bữa trưa miễn phí.</i>

160
00:21:58,123 --> 00:21:59,763
<i>‪Để đổi lại bữa ăn no nê,</i>

161
00:22:00,243 --> 00:22:03,803
<i>‪chú hươu sẽ bị cưỡi đi một chuyến.</i>

162
00:22:12,803 --> 00:22:15,283
<i>‪Giữ quan hệ đồng minh luôn là điều tốt.</i>

163
00:22:19,203 --> 00:22:21,843
<i>‪Nhưng đây chắc chắn là điểm dừng cuối nhé.</i>

164
00:22:31,083 --> 00:22:32,323
<i>‪Các vườn quốc gia</i>

165
00:22:32,403 --> 00:22:36,443
<i>‪có vai trò lớn hơn là cung cấp đồ ăn</i>
<i>‪và khu bảo tồn cho động vật hoang dã.</i>

166
00:22:40,203 --> 00:22:44,283
<i>‪Và ta vẫn đang tìm hiểu lợi ích thật sự</i>
<i>‪của việc bảo vệ vùng hoang dã.</i>

167
00:22:49,243 --> 00:22:50,763
<i>‪Vào năm 1872,</i>

168
00:22:51,363 --> 00:22:54,363
<i>‪Yellowstone tại miền Tây Hoa Kỳ</i>

169
00:22:55,323 --> 00:22:58,443
<i>‪đã trở thành</i>
<i>‪vườn quốc gia đầu tiên trên thế giới.</i>

170
00:23:00,603 --> 00:23:04,123
<i>‪Không gian hoang dã 8.100 ki-lô-mét vuông</i>
<i>‪ở Dãy núi Rocky.</i>

171
00:23:19,083 --> 00:23:20,643
<i>‪Hoạt động địa chất mạnh mẽ</i>

172
00:23:22,123 --> 00:23:23,563
<i>‪và phong cảnh ngoạn mục.</i>

173
00:23:32,603 --> 00:23:35,603
<i>‪Ngôi nhà có</i>
<i>‪mật độ động vật hoang dã dày đặc nhất</i>

174
00:23:36,203 --> 00:23:38,403
<i>‪trong 48 tiểu bang vùng hạ.</i>

175
00:23:50,923 --> 00:23:53,483
<i>‪Một trong số</i>
<i>‪những ý tưởng hay nhất của Mỹ.</i>

176
00:23:55,123 --> 00:23:59,443
<i>‪Nó được thành lập vì lợi ích</i>
<i>‪và sự thích thú của con người.</i>

177
00:24:02,323 --> 00:24:06,323
<i>‪Và nó đã lan truyền,</i>
<i>‪dấy lên một phong trào toàn cầu.</i>

178
00:24:10,363 --> 00:24:12,803
<i>‪Ngày nay, khoảng 15 phần trăm đất liền</i>

179
00:24:12,883 --> 00:24:16,803
<i>‪và gần tám phần trăm đại dương của ta</i>
<i>‪đã được bảo vệ.</i>

180
00:24:17,603 --> 00:24:19,763
<i>‪Đa số là trong cuộc đời tôi.</i>

181
00:24:25,403 --> 00:24:30,043
<i>‪Chúng ta đã hiểu được giá trị thật sự</i>
<i>‪của những miền hoang dã cuối cùng này</i>

182
00:24:30,883 --> 00:24:35,323
<i>‪và rằng những điều xảy ra trong các vườn</i>
<i>‪sẽ ảnh hưởng tất cả chúng ta.</i>

183
00:24:45,443 --> 00:24:46,843
<i>‪Lấy rừng mưa làm ví dụ.</i>

184
00:24:49,323 --> 00:24:53,363
<i>‪Chúng là ngôi nhà của hơn</i>
<i>‪một nửa số sự sống trên đất liền.</i>

185
00:24:58,923 --> 00:25:03,083
<i>‪Nếu bạn không chắc sao sự đa dạng</i>
<i>‪sinh học này cần được bảo vệ đến thế,</i>

186
00:25:03,163 --> 00:25:04,363
<i>‪hãy lưu ý điều này.</i>

187
00:25:04,883 --> 00:25:07,203
<i>‪Một phần tư tất cả thuốc men của ta</i>

188
00:25:07,923 --> 00:25:10,243
<i>‪là có nguồn gốc từ rừng mưa.</i>

189
00:25:15,003 --> 00:25:17,723
<i>‪Ta vẫn đang khám phá</i>
<i>‪các tiến bộ về y học mới</i>

190
00:25:18,283 --> 00:25:20,403
<i>‪đang trốn ngay trong tầm mắt.</i>

191
00:25:23,963 --> 00:25:27,283
<i>‪Tại Vườn Quốc gia Manuel Antonio</i>
<i>‪ở Costa Rica,</i>

192
00:25:27,803 --> 00:25:30,963
<i>‪đến cả những khuôn mặt quen thuộc</i>
<i>‪cũng làm ta bất ngờ.</i>

193
00:25:32,523 --> 00:25:35,803
<i>‪Một chú lười ba ngón đang tắm nắng.</i>

194
00:25:41,443 --> 00:25:46,403
<i>‪Là loài động vật có vú có sự trao đổi chất</i>
<i>‪chậm nhất, nó không thể để phí năng lượng.</i>

195
00:25:48,523 --> 00:25:49,523
<i>‪Nhưng nó đói rồi.</i>

196
00:25:53,843 --> 00:25:56,483
<i>‪May là nó không cần phải đi xa lắm.</i>

197
00:26:06,323 --> 00:26:09,923
<i>‪Khi phải mất cả tháng</i>
<i>‪mới tiêu hóa được một cái lá,</i>

198
00:26:10,003 --> 00:26:12,963
<i>‪thì bạn phải tìm ra</i>
<i>‪một cái thật ngon cho đáng.</i>

199
00:26:19,803 --> 00:26:22,603
<i>‪Như mọi con lười khác,</i>
<i>‪thị lực của nó không tốt.</i>

200
00:26:23,483 --> 00:26:26,003
<i>‪Nên nó phải ngửi để tìm cái lá ngon nhất.</i>

201
00:26:33,443 --> 00:26:34,883
<i>‪Bỏ qua những lá đã già.</i>

202
00:26:46,043 --> 00:26:49,683
<i>‪Cho đến khi nó tìm được cái lá hoàn hảo.</i>

203
00:27:02,203 --> 00:27:04,483
<i>‪Nhưng bữa tối phải dời lại rồi.</i>

204
00:27:14,163 --> 00:27:15,483
<i>‪Cơn mưa khiến nó lạnh.</i>

205
00:27:54,163 --> 00:27:58,123
<i>‪Không giống như khỉ, nó không thể</i>
<i>‪làm ấm người bằng cách chạy nhanh.</i>

206
00:28:02,883 --> 00:28:06,403
<i>‪Nhưng rừng mưa lại cung cấp</i>
<i>‪một cái ghế tắm nắng lý tưởng,</i>

207
00:28:06,483 --> 00:28:09,883
<i>‪từ đó nó có thể thực hiện một trò rất hay.</i>

208
00:28:11,083 --> 00:28:14,683
<i>‪Nó đổi màu, biến thành màu xanh lá rực rỡ.</i>

209
00:28:22,683 --> 00:28:26,043
<i>‪Đó là tảo, cho đến nay</i>
<i>‪chỉ có thể tìm thấy trên loài lười,</i>

210
00:28:26,563 --> 00:28:28,683
<i>‪thứ giúp nhuốm màu độc đáo cho nó.</i>

211
00:28:32,403 --> 00:28:33,603
<i>‪Và chưa hết đâu.</i>

212
00:28:35,403 --> 00:28:40,083
<i>‪Có cả một vương quốc siêu nhỏ</i>
<i>‪sống trong bộ lông của nó.</i>

213
00:28:40,683 --> 00:28:43,923
<i>‪Ít nhất 80 loài xem nơi này là nhà… </i>

214
00:28:48,603 --> 00:28:50,083
<i>‪bao gồm con ngài lười,</i>

215
00:28:50,163 --> 00:28:54,283
<i>‪một loài vẫn sống cả đời</i>
<i>‪trên người vật chủ hiền lành của chúng.</i>

216
00:28:58,483 --> 00:29:03,403
<i>‪Bộ lông có độ dày và độ ẩm hoàn hảo,</i>
<i>‪được Mặt Trời sưởi ấm của nó</i>

217
00:29:03,483 --> 00:29:07,123
<i>‪bảo đảm cho thế giới bé tí trong đó</i>
<i>‪phát triển mạnh mẽ.</i>

218
00:29:09,843 --> 00:29:12,563
<i>‪Đó là lý do</i>
<i>‪các nhà khoa học tin chú lười này</i>

219
00:29:12,643 --> 00:29:15,003
<i>‪giờ có thể có lợi cho tất cả chúng ta.</i>

220
00:29:17,843 --> 00:29:20,203
<i>‪Nó như một nhà máy dược phẩm thu nhỏ.</i>

221
00:29:20,963 --> 00:29:23,523
<i>‪Nấm trong lông của nó</i>
<i>‪sản xuất chất hóa học</i>

222
00:29:23,603 --> 00:29:27,043
<i>‪có khả năng chống lại ung thư, sốt rét,</i>

223
00:29:27,123 --> 00:29:29,723
<i>‪và các loài siêu bọ kháng kháng sinh.</i>

224
00:29:37,083 --> 00:29:40,123
<i>‪Nếu ta có thể</i>
<i>‪bảo vệ nó và rừng mưa của nó,</i>

225
00:29:41,803 --> 00:29:45,203
<i>‪chú lười ngái ngủ này</i>
<i>‪có lẽ sẽ cứu được tất cả chúng ta.</i>

226
00:29:55,763 --> 00:29:59,003
<i>‪Để che chở cho các vườn của ta</i>
<i>‪và cư dân của chúng,</i>

227
00:29:59,683 --> 00:30:04,443
<i>‪ta cũng phải bảo vệ sức khỏe của đất liền</i>
<i>‪và vùng nước ngoài biên giới của chúng.</i>

228
00:30:09,083 --> 00:30:11,043
<i>‪Vì mọi vùng hoang dã được bảo vệ,</i>

229
00:30:11,123 --> 00:30:15,163
<i>‪dù hẻo lánh đến mấy,</i>
<i>‪đều có liên kết với thế giới bên ngoài… </i>

230
00:30:17,283 --> 00:30:19,083
<i>‪thông qua chuyển động của gió,</i>

231
00:30:20,563 --> 00:30:21,403
<i>‪của nước,</i>

232
00:30:22,403 --> 00:30:23,723
<i>‪và động vật hoang dã.</i>

233
00:30:31,323 --> 00:30:33,603
<i>‪Trên bờ Bắc của nước Úc,</i>

234
00:30:33,683 --> 00:30:38,003
<i>‪một phần tư triệu con ngỗng bồ các</i>
<i>‪bay thành đàn… </i>

235
00:30:40,043 --> 00:30:42,883
<i>‪hướng về phía Vườn Quốc gia Kakadu.</i>

236
00:30:51,123 --> 00:30:55,683
<i>‪Một vùng đất bị ảnh hưởng bởi đầm lầy,</i>
<i>‪sông ngòi, và hồ bãi bồi,</i>

237
00:30:57,003 --> 00:31:00,123
<i>‪nơi dòng nước chuyển hướng</i>
<i>‪định hình vận mệnh mọi vật.</i>

238
00:31:05,403 --> 00:31:09,043
<i>‪Vào mùa khô,</i>
<i>‪lũ ngỗng ngấu nghiến món năn ngọt</i>

239
00:31:09,123 --> 00:31:11,043
<i>‪lộ ra ở vũng nước bùn nông.</i>

240
00:31:15,163 --> 00:31:19,123
<i>‪Nhưng vận may của một loài</i>
<i>‪có thể là mối nguy hiểm với loài khác.</i>

241
00:31:23,763 --> 00:31:25,483
<i>‪Cá sấu nước mặn,</i>

242
00:31:26,043 --> 00:31:28,643
<i>‪loài bò sát lớn nhất thế giới.</i>

243
00:31:33,243 --> 00:31:36,483
<i>‪Mùa khô là thời điểm nguy hiểm</i>
<i>‪với loài thú săn mồi này.</i>

244
00:31:40,923 --> 00:31:44,843
<i>‪Một con đực dài 4,5 mét đang cố tìm đường</i>
<i>‪đến chỗ nước sâu hơn</i>

245
00:31:44,923 --> 00:31:46,963
<i>‪phải băng qua địa bàn của đối thủ.</i>

246
00:31:54,203 --> 00:31:56,043
<i>‪Nhưng sự đánh cược đó rất đáng.</i>

247
00:32:03,243 --> 00:32:06,443
<i>‪Con cá sấu nào đi không kịp</i>
<i>‪có nguy cơ bị chôn vùi</i>

248
00:32:06,523 --> 00:32:07,923
<i>‪trong lớp bùn khô dần.</i>

249
00:32:12,523 --> 00:32:16,963
<i>‪Mà chú cá sấu này đã kịp tiến vào</i>
<i>‪hệ thống sông ngòi nối Kakadu với biển.</i>

250
00:32:20,403 --> 00:32:22,883
<i>‪Giờ thì, nó sẽ tăng tốc đi làm nhiệm vụ.</i>

251
00:32:50,723 --> 00:32:52,803
<i>‪Nó bỏ qua con mồi thường ngày.</i>

252
00:32:58,923 --> 00:33:01,483
<i>‪Có lựa chọn tốt hơn</i>
<i>‪ở nơi nó đang hướng đến.</i>

253
00:33:20,723 --> 00:33:22,003
<i>‪Cahills Crossing,</i>

254
00:33:22,763 --> 00:33:27,163
<i>‪con đường chỉ bị ngập vào thời điểm</i>
<i>‪thủy triều lên cao nhất trong năm.</i>

255
00:33:29,403 --> 00:33:31,403
<i>‪Nó tính toán thời gian rất chuẩn.</i>

256
00:33:41,923 --> 00:33:46,043
<i>‪Khi nước sông dâng lên,</i>
<i>‪cá đối sẽ di chuyển từ biển,</i>

257
00:33:46,603 --> 00:33:49,043
<i>‪dùng cơ hội duy nhất băng qua giao lộ</i>

258
00:33:49,643 --> 00:33:53,603
<i>‪và tiếp tục hành trình ngược dòng</i>
<i>‪lên nơi đẻ trứng của chúng.</i>

259
00:33:54,843 --> 00:33:56,723
<i>‪Và lũ cá sấu biết điều đó… </i>

260
00:33:59,123 --> 00:34:03,963
<i>‪khiến nơi đây có lẽ là nơi tụ họp</i>
<i>‪cá sấu nước mặn đông nhất trên Trái Đất.</i>

261
00:34:07,523 --> 00:34:11,243
<i>‪Nhưng nước đục đến mức</i>
<i>‪nó không thấy được cá.</i>

262
00:34:11,963 --> 00:34:14,523
<i>‪Nên nó xòe các chi ra</i>

263
00:34:14,603 --> 00:34:16,203
<i>‪và chĩa ngón chân lên.</i>

264
00:34:19,323 --> 00:34:22,363
<i>‪Vảy của nó phủ đầy điểm cảm biến áp suất.</i>

265
00:34:25,643 --> 00:34:30,803
<i>‪Bằng cách giang ra, nó có thể cảm nhận</i>
<i>‪chuyển động của con mồi chính xác hơn.</i>

266
00:34:48,363 --> 00:34:51,323
<i>‪Bị bản năng chi phối,</i>
<i>‪cá đối sẽ không quay đầu lại.</i>

267
00:35:20,043 --> 00:35:24,883
<i>‪Loài thú săn mồi cổ đại này có cú đớp</i>
<i>‪mạnh nhất trong vương quốc động vật.</i>

268
00:35:48,403 --> 00:35:51,323
<i>‪Rồi chỉ một giờ</i>
<i>‪sau khi thủy triều lên cao… </i>

269
00:35:53,883 --> 00:35:54,923
<i>‪mọi thứ kết thúc.</i>

270
00:35:59,603 --> 00:36:01,723
<i>‪Nó quay về với đời sống ẩn cư,</i>

271
00:36:03,443 --> 00:36:06,043
<i>‪của kẻ hưởng lợi từ việc vườn được bảo vệ</i>

272
00:36:07,603 --> 00:36:11,723
<i>‪và từ phần thưởng phong phú</i>
<i>‪đến từ các vùng biển ngoài Kakadu.</i>

273
00:36:16,763 --> 00:36:19,283
<i>‪Rạn san hô Great Barrier của Úc.</i>

274
00:36:20,683 --> 00:36:25,603
<i>‪Rạn san hô, các đảo san hô vòng</i>
<i>‪và các hòn đảo dài 2.400 ki-lô-mét.</i>

275
00:36:28,043 --> 00:36:32,483
<i>‪Hệ thống rạn san hô lớn nhất thế giới.</i>
<i>‪Phần lớn được bảo vệ dưới dạng</i>

276
00:36:32,563 --> 00:36:33,763
<i>‪công viên hải dương.</i>

277
00:36:37,843 --> 00:36:39,363
<i>‪Bên dưới mặt nước,</i>

278
00:36:39,443 --> 00:36:42,843
<i>‪là sự bùng nổ của sự sống và sự đa dạng.</i>

279
00:36:50,483 --> 00:36:53,283
<i>‪Nó là một siêu đô thị đông đúc dưới nước.</i>

280
00:36:58,163 --> 00:37:01,243
<i>‪San hô chỉ có mặt</i>
<i>‪trên 1% diện tích của đại dương,</i>

281
00:37:01,323 --> 00:37:05,083
<i>‪nhưng lại nuôi sống</i>
<i>‪gần một phần tư tổng số sinh vật biển.</i>

282
00:37:24,883 --> 00:37:27,403
<i>‪Rạn san hô Great Barrier</i>
<i>‪phi thường đến mức</i>

283
00:37:29,323 --> 00:37:33,723
<i>‪dù là nơi nhỏ nhất ở đây</i>
<i>‪cũng đóng một vai trò khổng lồ.</i>

284
00:37:38,203 --> 00:37:41,003
<i>‪Đảo Raine chỉ dài tám trăm mét,</i>

285
00:37:41,603 --> 00:37:44,643
<i>‪một dải cát bé nhỏ</i>
<i>‪trong đại dương mênh mông.</i>

286
00:37:49,243 --> 00:37:52,123
<i>‪Công viên này là cứu tinh cho 90 phần trăm</i>

287
00:37:52,203 --> 00:37:55,403
<i>‪loài đồi mồi dứa đang nguy cấp</i>
<i>‪của khu vực.</i>

288
00:37:58,643 --> 00:38:03,523
<i>‪Mỗi hè đến, hàng nghìn con vượt</i>
<i>‪một quãng đường lớn xuyên</i>‪ <i>‪Thái Bình Dương</i>

289
00:38:04,043 --> 00:38:06,003
<i>‪để đến hòn đảo tí hon này… </i>

290
00:38:09,323 --> 00:38:12,723
<i>‪nơi làm tổ lớn nhất trên thế giới</i>
<i>‪của loài đồi mồi dứa.</i>

291
00:38:18,723 --> 00:38:23,043
<i>‪Gần một triệu quả trứng được đẻ ra</i>
<i>‪trên bờ cát nơi đây vào mỗi mùa… </i>

292
00:38:26,163 --> 00:38:28,803
<i>‪hệt như hàng nghìn năm qua.</i>

293
00:38:35,043 --> 00:38:37,723
<i>‪Nhưng thế giới của ta</i>
<i>‪đang biến đổi rất nhanh.</i>

294
00:38:37,803 --> 00:38:40,643
<i>‪Ngày nay, sự biến đổi khí hậu</i>
<i>‪ngày càng gia tăng</i>

295
00:38:40,723 --> 00:38:42,843
<i>‪đang tạo ra tác động thảm khốc.</i>

296
00:38:46,363 --> 00:38:50,643
<i>‪Giới tính của con non</i>
<i>‪được quyết định bởi nhiệt độ của tổ.</i>

297
00:38:53,203 --> 00:38:57,563
<i>‪Cát nóng hơn tức là</i>
<i>‪99 phần trăm số trứng nở ra ở đây</i>

298
00:38:57,643 --> 00:38:58,923
<i>‪là con cái.</i>

299
00:39:08,363 --> 00:39:09,243
<i>‪Và còn nữa.</i>

300
00:39:11,563 --> 00:39:14,003
<i>‪Khi hành tinh nóng lên và nước dâng cao,</i>

301
00:39:15,243 --> 00:39:18,243
<i>‪nơi làm tổ có thể bị ngập</i>
<i>‪và nhấn chìm trứng.</i>

302
00:39:23,923 --> 00:39:27,043
<i>‪Với phần lớn bãi biển</i>
<i>‪chỉ cách mực nước biển vài cm,</i>

303
00:39:27,843 --> 00:39:30,763
<i>‪Đảo Raine đang gặp nguy hiểm trầm trọng.</i>

304
00:39:39,443 --> 00:39:44,363
<i>‪Người ta nói chúng ta là thế hệ đầu tiên</i>
<i>‪cảm nhận được tác hại của ấm lên toàn cầu.</i>

305
00:39:46,003 --> 00:39:48,643
<i>‪Và là thế hệ cuối cùng</i>
<i>‪có thể ngăn chặn nó.</i>

306
00:39:50,963 --> 00:39:53,883
<i>‪Các vườn quốc gia,</i>
<i>‪như phần còn lại của hành tinh,</i>

307
00:39:53,963 --> 00:39:56,563
<i>‪giờ đang bị đe dọa</i>
<i>‪bởi thời tiết khắc nghiệt,</i>

308
00:39:57,283 --> 00:39:59,083
<i>‪sự ô nhiễm leo thang,</i>

309
00:40:00,083 --> 00:40:02,883
<i>‪và việc mất đa dạng sinh học</i>
<i>‪và môi trường sống.</i>

310
00:40:07,443 --> 00:40:12,203
<i>‪Một số là do hậu quả của các lựa chọn</i>
<i>‪mà ta đưa ra trong đời sống hằng ngày.</i>

311
00:40:15,363 --> 00:40:17,203
<i>‪Ta đặt cược sức khỏe của mình… </i>

312
00:40:20,123 --> 00:40:22,363
<i>‪và cả của thế hệ tương lai.</i>

313
00:40:24,323 --> 00:40:25,883
<i>‪Nhưng ta không bất lực.</i>

314
00:40:27,643 --> 00:40:29,443
<i>‪Ta có thể thay đổi mọi thứ.</i>

315
00:40:30,283 --> 00:40:32,323
<i>‪Nếu ta hành động từ bây giờ.</i>

316
00:40:36,243 --> 00:40:39,483
<i>‪Ta đã làm thế trong vài khu bảo tồn rồi.</i>

317
00:40:43,683 --> 00:40:47,803
<i>‪Tại trung tâm của châu Phi</i>
<i>‪là Vườn Quốc gia Núi lửa Rwanda.</i>

318
00:40:50,803 --> 00:40:53,683
<i>‪Sau khi đất nước</i>
<i>‪bị tội ác diệt chủng tàn phá,</i>

319
00:40:53,763 --> 00:40:56,043
<i>‪quốc gia nhỏ bé này đã xây dựng lại.</i>

320
00:40:59,243 --> 00:41:00,763
<i>‪Và khi đã hồi phục,</i>

321
00:41:01,283 --> 00:41:03,523
<i>‪Rwanda ưu tiên cho việc bảo tồn.</i>

322
00:41:07,523 --> 00:41:12,043
<i>‪Đất núi lửa phì nhiêu được canh tác</i>
<i>‪tới tận bức tường đá xa xôi.</i>

323
00:41:17,123 --> 00:41:18,163
<i>‪Ngoài biên giới,</i>

324
00:41:18,683 --> 00:41:23,763
<i>‪là một trong số hai quần thể</i>
<i>‪khỉ đột núi nguy cấp cuối cùng còn lại.</i>

325
00:41:34,683 --> 00:41:37,243
<i>‪Gia đình này đang tận dụng những cây tre.</i>

326
00:41:46,803 --> 00:41:49,243
<i>‪Có chín con cái trong bầy,</i>

327
00:41:49,323 --> 00:41:52,043
<i>‪bảo gồm khỉ mẹ và con non mới sinh,</i>

328
00:41:52,683 --> 00:41:55,363
<i>‪cô khỉ đột nhỏ nhất trong toàn bộ vườn.</i>

329
00:42:00,123 --> 00:42:04,523
<i>‪Chỉ mới ba tuần tuổi,</i>
<i>‪nó ngẩng đầu lên còn khó nữa.</i>

330
00:42:11,083 --> 00:42:13,803
<i>‪Trong vài tháng nữa, nó sẽ được đặt tên</i>

331
00:42:13,883 --> 00:42:16,123
<i>‪bởi chính phủ Rwanda trong một buổi lễ</i>

332
00:42:16,203 --> 00:42:19,483
<i>‪ăn mừng sự ra đời</i>
<i>‪của từng chú khỉ đột mới.</i>

333
00:42:25,403 --> 00:42:28,763
<i>‪Nó và bảy anh chị em</i>
<i>‪sinh trong thời bùng nổ con non</i>‪,

334
00:42:29,603 --> 00:42:32,723
<i>‪thời kỳ chứng kiến</i>
<i>‪số lượng khỉ đột núi được nhân đôi.</i>

335
00:42:37,723 --> 00:42:40,043
<i>‪Trong khi khỉ bố, Mirambo,</i>

336
00:42:40,563 --> 00:42:42,003
<i>‪tóm lấy một bé ngái ngủ,</i>

337
00:42:42,963 --> 00:42:45,723
<i>‪thì con trai ba tuổi Paradiso</i>

338
00:42:45,803 --> 00:42:48,123
<i>‪bận canh gác cho cả gia đình.</i>

339
00:42:59,523 --> 00:43:01,523
<i>‪Có vẻ nó rất ham làm bố ấn tượng… </i>

340
00:43:12,123 --> 00:43:14,803
<i>‪và có đủ phẩm chất</i>
<i>‪của một lãnh đạo tương lai.</i>

341
00:43:20,403 --> 00:43:22,443
<i>‪Nhưng nó cần được rèn giũa đã.</i>

342
00:43:26,043 --> 00:43:29,483
<i>‪Vườn Quốc gia Núi lửa</i>
<i>‪là thiên đường cho khỉ đột,</i>

343
00:43:30,083 --> 00:43:31,803
<i>‪nhưng không phải luôn là vậy.</i>

344
00:43:34,003 --> 00:43:38,603
<i>‪Chỉ mới 40 năm trước, nạn săn bắn trộm</i>
<i>‪và phá hủy môi trường sống hoành hành.</i>

345
00:43:45,243 --> 00:43:48,963
<i>‪Nhưng các nỗ lực để bảo vệ khỉ đột</i>
<i>‪đã giúp cho ngày nay,</i>

346
00:43:49,043 --> 00:43:51,723
<i>‪Mirambo và gia đình nó được an toàn.</i>

347
00:43:53,323 --> 00:43:56,283
<i>‪Dù chúng có rời khu bảo tồn</i>
<i>‪tại khu rừng của mình.</i>

348
00:44:01,923 --> 00:44:04,283
<i>‪Chúng cẩn thận vượt tường của vườn.</i>

349
00:44:43,003 --> 00:44:46,923
<i>‪Những con vật khác cũng rời vườn</i>
<i>‪để tìm các món cao lương mỹ vị.</i>

350
00:44:48,523 --> 00:44:51,763
<i>‪Voọc mũi hếch vàng hiếm</i>
<i>‪chỉ sống ở những ngọn núi này</i>

351
00:44:51,843 --> 00:44:53,403
<i>‪đến để trộm khoai tây về.</i>

352
00:44:54,683 --> 00:44:59,363
<i>‪Nhưng không động vật hoang dã nào bị</i>
<i>‪làm hại. Và nông dân cũng không bị lỗ.</i>

353
00:45:02,363 --> 00:45:06,283
<i>‪Ruộng bị thiệt hại sẽ được đền,</i>
<i>‪và lợi nhuận từ du lịch hoang dã</i>

354
00:45:06,363 --> 00:45:08,923
<i>‪được tái đầu tư vào cộng đồng địa phương.</i>

355
00:45:14,123 --> 00:45:17,923
<i>‪Nghĩa là người ta có thể</i>
<i>‪sống bền vững với thiên nhiên.</i>

356
00:45:34,323 --> 00:45:37,243
<i>‪Và đã có kế hoạch</i>
<i>‪nhân rộng kích cỡ của vườn.</i>

357
00:45:41,443 --> 00:45:45,003
<i>‪Để đảm bảo</i>
<i>‪đến lúc Paradiso cai trị nơi này,</i>

358
00:45:45,643 --> 00:45:49,963
<i>‪tương lai của nó</i>
<i>‪và giống loài của nó được an toàn.</i>

359
00:45:56,123 --> 00:45:59,083
<i>‪Hoạt động bảo tồn tích cực</i>
<i>‪chịu trách nhiệm bảo vệ</i>

360
00:45:59,163 --> 00:46:02,563
<i>‪rất nhiều vườn quốc gia trên thế giới</i>
<i>‪và cư dân của chúng.</i>

361
00:46:06,323 --> 00:46:09,443
<i>‪Ở Yellowstone, việc đó bao gồm các loài</i>

362
00:46:09,523 --> 00:46:11,963
<i>‪là cơ sở tạo nên đặc trưng của quốc gia.</i>

363
00:46:27,643 --> 00:46:30,123
<i>‪Chỉ mới 100 năm trước,</i>

364
00:46:30,203 --> 00:46:33,683
<i>‪bò rừng bison Mỹ</i>
<i>‪đã phải đối mặt sự tuyệt chủng.</i>

365
00:46:39,963 --> 00:46:43,003
<i>‪Ngày nay, giữa sự an toàn của cây cối,</i>

366
00:46:43,083 --> 00:46:46,243
<i>‪là một con bê bison</i>
<i>‪ra đời mới được vài phút.</i>

367
00:46:57,123 --> 00:47:00,923
<i>‪Sớm thôi, nó sẽ sớm đủ cứng cáp</i>
<i>‪để khám phá thế giới của mình</i>

368
00:47:01,523 --> 00:47:02,923
<i>‪và gặp bạn bè đồng đội.</i>

369
00:47:14,123 --> 00:47:17,763
<i>‪Hiện tại, cỡ 5.000 con bò rừng bison</i>
<i>‪lang thang ở Yellowstone,</i>

370
00:47:18,283 --> 00:47:21,203
<i>‪một điểm thu hút chính</i>
<i>‪với hàng triệu du khách</i>

371
00:47:21,283 --> 00:47:23,163
<i>‪đến với vườn mỗi năm.</i>

372
00:47:30,843 --> 00:47:34,083
<i>‪Cảm giác nhìn thấy</i>
<i>‪một con bò bison lần đầu</i>

373
00:47:34,603 --> 00:47:36,883
<i>‪là cảm giác mà tôi không thể nào quên.</i>

374
00:47:40,643 --> 00:47:42,323
<i>‪Điều đó chứng tỏ ngay từ bé,</i>

375
00:47:42,843 --> 00:47:46,243
<i>‪tôi đã lần đầu tiên</i>
<i>‪bắt đầu thực sự trân trọng</i>

376
00:47:46,803 --> 00:47:48,803
<i>‪vị trí của mình trong thiên nhiên.</i>

377
00:47:49,803 --> 00:47:53,523
<i>‪Đó là một điều</i>
<i>‪còn lớn lao hơn cả chính bản thân tôi.</i>

378
00:47:57,083 --> 00:48:00,603
‪Tôi ước tất cả mọi người đều có cơ hội
‪tham quan một vườn quốc gia.

379
00:48:01,123 --> 00:48:04,803
‪Để hưởng niềm hân hoan vô bờ bến
‪và sự kỳ diệu của thiên nhiên.

380
00:48:05,403 --> 00:48:09,483
‪Để hiểu được là mỗi chúng ta
‪đều là một phần của thiên nhiên kỳ diệu.

381
00:48:11,683 --> 00:48:13,043
‪Từng hơi thở của ta.

382
00:48:15,163 --> 00:48:16,883
‪Từng ly nước ta uống.

383
00:48:18,443 --> 00:48:21,963
‪Rất nhiều những khám phá khoa học
‪và y học mà ta có.

384
00:48:23,083 --> 00:48:27,523
‪Cấu trúc của không gian hoang dã gắn kết
‪với đời sống của ta bằng rất nhiều cách.

385
00:48:29,123 --> 00:48:31,203
‪Ta có trách nhiệm phải bảo vệ nó,

386
00:48:31,843 --> 00:48:32,923
‪chăm sóc cho nó,

387
00:48:33,723 --> 00:48:38,003
‪và truyền lại các không gian hoang dã này
‪cho các thế hệ kế tiếp.

388
00:48:39,403 --> 00:48:43,283
‪Hãy cùng tôi khám phá
‪những điều kỳ diệu và những bí mật

389
00:48:43,363 --> 00:48:47,123
‪của một vài vườn quốc gia
‪phi thường nhất hành tinh này.

390
00:50:12,043 --> 00:50:17,043
‪Biên dịch: Joy Ng