1
00:00:06,123 --> 00:00:08,963
SEBUAH SIRI DOKUMENTARI NETFLIX

2
00:00:21,123 --> 00:00:24,043
{\an8}Beberapa tahun lalu,
saya dan Michelle melawat Patagonia

3
00:00:24,123 --> 00:00:25,203
{\an8}bersama anak-anak kami.

4
00:00:26,603 --> 00:00:29,643
Antara gunung bersalji dan tasik jernih,

5
00:00:29,723 --> 00:00:32,563
kami mengagumi sesuatu
yang semakin jarang ditemui

6
00:00:33,083 --> 00:00:34,883
iaitu belantara yang tidak terusik.

7
00:00:35,403 --> 00:00:38,563
Pengaruh manusia telah tersebar
ke seluruh planet.

8
00:00:39,083 --> 00:00:42,483
Taman negara boleh melindungi
apa yang kita masih ada,

9
00:00:42,563 --> 00:00:44,203
tapi untuk buat perubahan sebenar,

10
00:00:44,283 --> 00:00:47,163
kita perlu kembalikan
lebih banyak tanah kepada alam.

11
00:00:51,123 --> 00:00:55,163
Di Patagonia Chile, kawasan yang luas
dipulangkan kepada alam

12
00:00:55,243 --> 00:00:59,603
dan keseimbangan semula jadinya
sebelum kita datang dikembalikan.

13
00:01:01,083 --> 00:01:05,603
Kawasan ini menjadi salah satu tempat
yang paling dilindungi di Bumi.

14
00:01:09,523 --> 00:01:14,803
<i>Patagonia Chile ialah tempat terletaknya</i>
<i>24 taman negara yang unik…</i>

15
00:01:17,283 --> 00:01:20,243
<i>merentasi pelbagai landskap</i>
<i>yang menakjubkan.</i>

16
00:01:22,043 --> 00:01:24,843
<i>Banjaran gunung terpanjang di dunia,</i>

17
00:01:25,363 --> 00:01:29,323
<i>Andes, terbentang bak tulang belakang</i>
<i>di kawasan ini.</i>

18
00:01:32,003 --> 00:01:34,563
<i>Di terasnya, hutan yang subur</i>

19
00:01:35,683 --> 00:01:38,603
<i>dan padang rumput Patagonia yang terbuka.</i>

20
00:01:39,923 --> 00:01:44,923
<i>Di sepanjang pantai,</i>
<i>kuasa semula jadi Lautan Pasifik.</i>

21
00:01:50,923 --> 00:01:55,963
<i>Patagonia mentakrifkan semula</i>
<i>idea kita mengenai taman negara.</i>

22
00:02:09,563 --> 00:02:13,163
PATAGONIA CHILE

23
00:02:16,403 --> 00:02:19,843
<i>Di pinggir laut barat</i>
<i>Amerika Selatan, terletaknya Chile,</i>

24
00:02:20,363 --> 00:02:22,283
<i>negara terpanjang di dunia,</i>

25
00:02:22,803 --> 00:02:27,803
<i>menjangkau lebih 4,000 kilometer</i>
<i>dari utara ke selatan.</i>

26
00:02:29,883 --> 00:02:34,403
<i>Di bahagian selatan</i>
<i>ialah kawasan pedalaman Patagonia Chile</i>

27
00:02:35,483 --> 00:02:40,763
<i>dan disinilah tanah yang luas diberikan</i>
<i>kepada 24 taman negara.</i>

28
00:02:41,603 --> 00:02:45,283
<i>Taman negara yang paling terkenal</i>
<i>ialah Torres del Paine.</i>

29
00:02:59,243 --> 00:03:03,443
<i>Tiga menara ikoniknya</i>
<i>mendominasi landskap.</i>

30
00:03:18,603 --> 00:03:23,843
<i>Taman ini ialah tempat tinggal</i>
<i>populasi pemangsa darat terbesar Chile</i>

31
00:03:25,243 --> 00:03:26,163
<i>iaitu puma.</i>

32
00:03:38,043 --> 00:03:41,323
<i>Ibu ini ada empat ekor anak</i>
<i>untuk diberi makan.</i>

33
00:03:47,843 --> 00:03:49,083
<i>Si ibu perlu memburu.</i>

34
00:03:49,683 --> 00:03:54,243
<i>Peluang terbaik untuk berjaya</i>
<i>adalah dengan meninggalkan anak-anaknya.</i>

35
00:04:05,723 --> 00:04:07,803
<i>Kelangsungan hidup si anak bergantung</i>

36
00:04:07,883 --> 00:04:10,243
<i>kepada keupayaan selinap</i>
<i>dan kelicikan si ibu.</i>

37
00:04:18,843 --> 00:04:22,963
<i>Guanako, nenek moyang purba</i>
<i>llama domestik</i>

38
00:04:24,723 --> 00:04:26,323
<i>dan mangsa utamanya.</i>

39
00:04:38,083 --> 00:04:40,563
<i>Bersepadu dengan persekitaran</i>

40
00:04:40,643 --> 00:04:43,363
<i>ialah peluang terbaiknya</i>
<i>untuk serang hendap.</i>

41
00:05:12,763 --> 00:05:16,563
<i>Empat daripada lima pemburuan puma</i>
<i>berakhir dengan kegagalan.</i>

42
00:05:51,403 --> 00:05:54,723
<i>Terpaksa mencari peluang lain</i>
<i>untuk memberi makan anaknya…</i>

43
00:05:56,843 --> 00:05:58,803
<i>si ibu dan keluarganya terus bergerak.</i>

44
00:06:08,563 --> 00:06:11,083
<i>Bukan puma ini saja yang mencari makanan.</i>

45
00:06:15,803 --> 00:06:20,683
<i>Seekor puma betina muda juga</i>
<i>sedang memburu di kawasan berdekatan.</i>

46
00:06:33,843 --> 00:06:35,563
<i>Dari kedudukan yang tinggi,</i>

47
00:06:37,763 --> 00:06:39,603
<i>si puma nampak sekawan guanako.</i>

48
00:06:51,003 --> 00:06:55,163
<i>Peluang guanako melarikan diri tipis</i>
<i>dengan tasik di belakangnya.</i>

49
00:07:25,763 --> 00:07:29,323
<i>Bagi menjatuhkan haiwan</i>
<i>yang hampir tiga kali ganda lebih berat,</i>

50
00:07:30,003 --> 00:07:32,723
<i>semuanya perlu berjalan</i>
<i>mengikut rancangan.</i>

51
00:09:13,163 --> 00:09:17,243
<i>Kepenatan dan cedera,</i>
<i>satu peluang lagi terlepas.</i>

52
00:09:38,403 --> 00:09:43,803
<i>Si ibu dan anak-anaknya menjumpai</i>
<i>sisa bangkai guanako di hujung tasik.</i>

53
00:09:52,843 --> 00:09:55,683
<i>Keluarga yang kelaparan itu</i>
<i>makan apa yang ada.</i>

54
00:10:04,523 --> 00:10:07,483
<i>Guanako yang telah dibunuh</i>
<i>dan separuh tertanam</i>

55
00:10:07,563 --> 00:10:09,323
<i>menandakan satu perkara.</i>

56
00:10:10,243 --> 00:10:13,283
<i>Makanan ini milik puma lain.</i>

57
00:10:22,323 --> 00:10:23,523
<i>Puma betina itu.</i>

58
00:10:30,963 --> 00:10:33,803
<i>Si anak nampak takut</i>
<i>dengan puma asing itu.</i>

59
00:10:38,323 --> 00:10:40,123
<i>Namun, si ibu nampak tenang.</i>

60
00:10:45,243 --> 00:10:48,363
<i>Ini anaknya yang dilahirkan tahun lepas.</i>

61
00:10:57,763 --> 00:11:00,843
<i>Puma betina itu mengambil semula</i>
<i>bangkainya.</i>

62
00:11:04,923 --> 00:11:07,243
<i>Si puma betina mungkin</i>
<i>kakak si puma kecil,</i>

63
00:11:07,323 --> 00:11:10,043
<i>tapi tak bermakna</i>
<i>makanannya perlu dikongsi.</i>

64
00:11:26,483 --> 00:11:30,083
<i>Adiknya yang basah perlu menunggu giliran.</i>

65
00:11:34,643 --> 00:11:35,963
<i>Puma lain tiba…</i>

66
00:11:39,963 --> 00:11:41,923
<i>dan dialu-alukan makan bersama.</i>

67
00:11:48,523 --> 00:11:52,923
<i>Sehingga baru-baru ini, puma dipercayai</i>
<i>sebagai haiwan yang suka bersendiri.</i>

68
00:11:53,443 --> 00:11:56,883
<i>Hanya singa dan citah dipercayai</i>
<i>merupakan kucing besar yang sosial.</i>

69
00:11:58,363 --> 00:12:01,483
<i>Penemuan ikatan sosial yang kuat ini</i>

70
00:12:01,563 --> 00:12:04,563
<i>mengubah tanggapan saintis tentang puma.</i>

71
00:12:08,643 --> 00:12:13,003
<i>Kewujudan kawasan perlindungan ini</i>
<i>melindungi puma ini daripada peladang</i>

72
00:12:13,083 --> 00:12:15,323
<i>yang takut ternakan mereka dimakan.</i>

73
00:12:16,803 --> 00:12:20,683
<i>Ia juga telah menyebabkan</i>
<i>pertambahan ruang dan mangsa,</i>

74
00:12:21,203 --> 00:12:24,283
<i>jadi kurang konflik antara pesaing.</i>

75
00:12:28,883 --> 00:12:33,883
<i>Kini taman ini merupakan tempat tinggal</i>
<i>kepada populasi puma tertinggi di dunia.</i>

76
00:12:38,443 --> 00:12:42,243
<i>Bilangan haiwan menakjubkan ini</i>
<i>semakin bertambah perlahan-lahan</i>

77
00:12:42,323 --> 00:12:44,163
<i>di seluruh selatan Chile.</i>

78
00:13:00,443 --> 00:13:06,363
<i>Taman Negara Patagonia terletak 482 km</i>
<i>ke utara, di sepanjang Banjaran Andes.</i>

79
00:13:12,603 --> 00:13:15,803
<i>Ini salah satu taman terbaru.</i>
<i>Nampak seperti belantara</i>,

80
00:13:15,883 --> 00:13:19,163
<i>tapi ia merupakan</i>
<i>bekas padang ragut biri-biri.</i>

81
00:13:24,363 --> 00:13:27,883
<i>Puma dan mangsanya,</i>
<i>guanako, diusir dari sini.</i>

82
00:13:30,123 --> 00:13:34,003
<i>Kini haiwan ternakan telah dipindahkan,</i>
<i>hidupan liar dilindungi</i>

83
00:13:34,643 --> 00:13:38,603
<i>dan kawasan ini mula kembali</i>
<i>kepada keseimbangan semula jadinya.</i>

84
00:13:49,403 --> 00:13:50,883
<i>Bilangan puma yang kecil</i>

85
00:13:51,403 --> 00:13:55,243
<i>menyebabkan populasi guanako</i>
<i>bertambah dengan pesat di taman ini.</i>

86
00:14:01,323 --> 00:14:04,643
<i>Si jantan ini berharap</i>
<i>untuk memainkan peranannya.</i>

87
00:14:12,883 --> 00:14:16,763
<i>Si jantan ini datang</i>
<i>untuk mencari kawasan ragut yang bagus</i>

88
00:14:17,483 --> 00:14:19,923
<i>dan cukup mengagumkan</i>
<i>untuk menarik guanako betina.</i>

89
00:14:30,643 --> 00:14:32,323
<i>Kawanan guanako betina…</i>

90
00:14:36,603 --> 00:14:39,363
<i>di kawasan ragut yang terbaik.</i>

91
00:14:43,563 --> 00:14:48,363
<i>Namun, kawasan ini telah dituntut</i>
<i>oleh seekor jantan yang besar dan dominan.</i>

92
00:14:53,963 --> 00:14:58,243
<i>Kawanan ini tak boleh dituntut</i>
<i>oleh dua ekor jantan.</i>

93
00:15:12,483 --> 00:15:15,763
<i>Si jantan dominan menerpa</i>
<i>untuk menunjukkan kekuatannya.</i>

94
00:15:35,643 --> 00:15:38,923
<i>Serangan bahagian sensitif</i>
<i>tidak dikecualikan.</i>

95
00:15:48,803 --> 00:15:51,203
<i>Si bujang diusir jauh daripada kawanan…</i>

96
00:15:57,403 --> 00:15:59,963
<i>sehingga si bujang faham.</i>

97
00:16:16,123 --> 00:16:18,803
<i>Pemenang kembali kepada guanako betina…</i>

98
00:16:20,563 --> 00:16:21,643
<i>dan mendapati</i>

99
00:16:22,643 --> 00:16:25,043
<i>satu lagi penceroboh di kalangannya.</i>

100
00:16:39,683 --> 00:16:42,763
<i>Sementara si dominan sibuk</i>
<i>mengejar pesaing baru,</i>

101
00:16:43,923 --> 00:16:46,563
<i>si bujang menyelinap masuk semula…</i>

102
00:17:01,923 --> 00:17:04,203
<i>mengambil peluang…</i>

103
00:17:07,843 --> 00:17:09,843
<i>dan bertemu pasangannya.</i>

104
00:17:17,523 --> 00:17:22,523
<i>Apabila taman-taman negara ini diwujudkan,</i>
<i>pagar pertanian dirobohkan,</i>

105
00:17:23,123 --> 00:17:25,563
<i>membolehkan guanako bergerak lebih bebas</i>,

106
00:17:26,203 --> 00:17:28,803
<i>bercampur dan menguatkan kolam gen.</i>

107
00:17:40,723 --> 00:17:42,923
<i>Selepas hampir setahun bunting,</i>

108
00:17:43,563 --> 00:17:45,403
<i>ibu ini melahirkan anak.</i>

109
00:18:24,243 --> 00:18:28,323
<i>Anak guanako ini perlu bangun</i>
<i>secepat mungkin.</i>

110
00:19:04,483 --> 00:19:06,323
<i>Dalam dua minggu saja,</i>

111
00:19:06,403 --> 00:19:10,563
<i>beribu anak guanako akan membuka</i>
<i>langkah pertama di sini.</i>

112
00:19:26,083 --> 00:19:29,123
<i>Semua betina melahirkan anak</i>
<i>pada masa yang sama</i>

113
00:19:29,203 --> 00:19:32,163
<i>untuk memanfaatkan</i>
<i>keselamatan berkumpulan.</i>

114
00:19:35,683 --> 00:19:39,163
<i>Siapa tahu apa yang memerhati di sini.</i>

115
00:19:44,923 --> 00:19:47,403
<i>Apabila kawanan ini bertambah besar,</i>

116
00:19:47,483 --> 00:19:52,283
<i>populasi puma juga akan berpeluang</i>
<i>untuk bertambah</i>

117
00:19:53,523 --> 00:19:56,243
<i>dan alam semula jadi untuk pulih.</i>

118
00:20:06,403 --> 00:20:09,163
<i>Di seluruh dunia,</i>
<i>banyak taman negara wujud</i>

119
00:20:09,243 --> 00:20:11,803
<i>sebagai belantara dilindungi</i>
<i>yang terpencil.</i>

120
00:20:13,763 --> 00:20:17,403
<i>Untuk berkembang, haiwan perlukan</i>
<i>bukan sekadar penjagaan,</i>

121
00:20:17,483 --> 00:20:19,203
<i>tapi laluan selamat</i>,

122
00:20:19,723 --> 00:20:22,803
<i>keupayaan untuk bergerak bebas</i>
<i>mencari makanan,</i>

123
00:20:22,883 --> 00:20:24,963
<i>kawasan atau pasangan.</i>

124
00:20:30,923 --> 00:20:37,083
<i>Sejak tahun 2017, Chile telah berusaha</i>
<i>menghubungkan beberapa belantara</i>,

125
00:20:38,203 --> 00:20:41,563
<i>menggabungkan taman negara</i>
<i>dengan kawasan perlindungan lain</i>

126
00:20:41,643 --> 00:20:42,763
<i>dan taman laut</i>

127
00:20:44,163 --> 00:20:48,243
<i>untuk mencipta rangkaian,</i>
<i>sebuah koridor perlindungan hidupan liar</i>

128
00:20:48,803 --> 00:20:52,923
<i>yang menghubungkan</i>
<i>lebih 30 juta ekar Patagonia Chile.</i>

129
00:20:58,643 --> 00:21:03,763
<i>Di tengah rangkaian ini terletaknya</i>
<i>Taman Negara Cerro Castillo,</i>

130
00:21:05,243 --> 00:21:07,723
<i>tempat tinggal</i>
<i>spesies yang pernah terancam</i>

131
00:21:07,803 --> 00:21:10,483
<i>yang kini membiak dengan pesat…</i>

132
00:21:20,083 --> 00:21:21,803
<i>kondor andes.</i>

133
00:21:28,043 --> 00:21:29,723
<i>Kondor ialah pebangkai.</i>

134
00:21:30,283 --> 00:21:31,803
<i>Kondor makan bangkai</i>,

135
00:21:32,323 --> 00:21:34,723
<i>peranan yang penting</i>
<i>bagi menghapuskan bangkai</i>

136
00:21:34,803 --> 00:21:36,363
<i>dan mencegah penyakit.</i>

137
00:21:42,163 --> 00:21:45,843
<i>Dulu kondor diburu</i>
<i>dan diracun oleh pemilik tanah</i>

138
00:21:45,923 --> 00:21:47,963
<i>untuk melindungi ternakan mereka.</i>

139
00:21:48,563 --> 00:21:52,163
<i>Kini populasi burung yang menakjubkan ini</i>

140
00:21:52,243 --> 00:21:53,963
<i>meningkat semula.</i>

141
00:22:01,803 --> 00:22:05,403
<i>Kondor bersarang</i>
<i>di tebing hutan yang sukar dicapai.</i>

142
00:22:06,523 --> 00:22:10,123
<i>Setiap hari, kondor mengembara</i>
<i>beratus kilometer mencari makanan…</i>

143
00:22:20,323 --> 00:22:21,683
<i>meninggalkan…</i>

144
00:22:26,723 --> 00:22:28,643
<i>anaknya yang lemah.</i>

145
00:22:39,483 --> 00:22:42,283
<i>Saiznya mungkin hampir sama dengan dewasa,</i>

146
00:22:42,363 --> 00:22:46,323
<i>tapi anak burung yang besar ini</i>
<i>baru berusia sembilan bulan.</i>

147
00:22:48,763 --> 00:22:52,363
<i>Kondor ialah burung boleh terbang</i>
<i>yang terbesar di dunia.</i>

148
00:22:53,723 --> 00:22:57,683
<i>Panjang bukaan sayapnya boleh mencapai</i>
<i>lebih tiga meter.</i>

149
00:23:01,083 --> 00:23:05,283
<i>Buat masa ini, kondor kecil baru belajar</i>
<i>menggunakannya.</i>

150
00:23:22,683 --> 00:23:23,963
<i>Semakin berani.</i>

151
00:23:36,443 --> 00:23:41,643
<i>Namun, cuba terbang buat pertama kali</i>
<i>di sini sangat berbahaya.</i>

152
00:23:58,283 --> 00:23:59,803
<i>Lebih baik patah balik…</i>

153
00:24:06,043 --> 00:24:07,443
<i>kalau boleh.</i>

154
00:24:22,043 --> 00:24:23,763
<i>Ibu bapanya kembali.</i>

155
00:24:35,723 --> 00:24:38,163
<i>Akhirnya waktu makan sarapan.</i>

156
00:24:42,003 --> 00:24:44,843
<i>Bagi memberikan peluang hidup terbaik,</i>
<i>kondor hanya jaga</i>

157
00:24:44,923 --> 00:24:47,003
<i>seekor anak burung dalam satu masa.</i>

158
00:24:53,923 --> 00:24:58,443
<i>Usaha ini hanya dianggap berbaloi</i>
<i>apabila anaknya terbang di udara.</i>

159
00:25:07,883 --> 00:25:11,123
<i>Mungkin si anak perlu ditunjukkan caranya.</i>

160
00:25:29,643 --> 00:25:30,843
<i>Sudah tiba masa…</i>

161
00:25:34,723 --> 00:25:37,003
<i>untuk penerbangannya yang pertama.</i>

162
00:25:50,683 --> 00:25:52,563
<i>Bolehlah sebagai permulaan.</i>

163
00:26:19,203 --> 00:26:20,123
<i>Lebih baik.</i>

164
00:26:27,243 --> 00:26:30,683
<i>Burung ini terlalu berat untuk terbang</i>
<i>dengan mengibaskan sayapnya saja.</i>

165
00:26:32,243 --> 00:26:38,083
<i>Kondor perlu belajar meluncur angin</i>
<i>untuk kekal terapung dan mengembara jauh.</i>

166
00:26:55,203 --> 00:26:59,403
<i>Ibu bapa memimpinnya ke arus angin</i>
<i>dan udara panas yang naik ke atas.</i>

167
00:27:15,003 --> 00:27:18,363
<i>Si anak akan bersama ibu bapanya</i>
<i>selama hampir dua tahun.</i>

168
00:27:22,083 --> 00:27:25,523
<i>Sehingga itu,</i>
<i>si anak akan terbang setiap hari,</i>

169
00:27:25,603 --> 00:27:30,963
<i>menjadi semakin kuat</i>
<i>sehingga mampu terbang di seluruh Andes.</i>

170
00:27:54,803 --> 00:27:59,323
<i>Sembilan ratus kilometer ke utara,</i>
<i>landskap mula berubah.</i>

171
00:28:06,043 --> 00:28:09,403
<i>Kawasan ini didominasi oleh gunung berapi.</i>

172
00:28:11,083 --> 00:28:13,683
<i>Ia membuat kesan</i>
<i>di tanah dengan aliran lava…</i>

173
00:28:18,043 --> 00:28:21,483
<i>dan di antaranya ada hutan purbakala.</i>

174
00:28:25,203 --> 00:28:28,883
<i>Di pinggir utara terletaknya</i>
<i>Taman Negara Conguillío,</i>

175
00:28:29,963 --> 00:28:33,963
<i>salah satu tempat perlindungan terakhir</i>
<i>Araucaria yang terancam,</i>

176
00:28:34,483 --> 00:28:36,083
<i>atau pokok monkey puzzle.</i>

177
00:28:41,043 --> 00:28:43,923
<i>Mencecah ketinggian lebih 45 meter,</i>

178
00:28:44,003 --> 00:28:48,243
<i>pokok gergasi ini dulu boleh dilihat</i>
<i>di merata tempat di utara Patagonia.</i>

179
00:28:49,163 --> 00:28:52,323
<i>Namun, ia ditebang</i>
<i>untuk memberi ruang kepada ladang</i>

180
00:28:53,603 --> 00:28:57,763
<i>dan kini hanya wujud</i>
<i>di hutan cerang purba yang kecil.</i>

181
00:29:05,643 --> 00:29:08,083
<i>Di bawah teduhan pokok monkey puzzle</i>

182
00:29:08,163 --> 00:29:10,203
<i>ada hutan pokok bic yang kecil…</i>

183
00:29:15,723 --> 00:29:19,203
<i>tempat tinggal haiwan yang hanya</i>
<i>boleh dijumpai di sini.</i>

184
00:29:23,403 --> 00:29:24,443
<i>Pudu…</i>

185
00:29:26,683 --> 00:29:29,163
<i>rusa terkecil di dunia.</i>

186
00:29:31,123 --> 00:29:35,043
<i>Anak bertompok ini boleh muat</i>
<i>di tapak tangan.</i>

187
00:29:38,803 --> 00:29:41,763
<i>Ini kucing liar terkecil Amerika.</i>

188
00:29:42,443 --> 00:29:46,603
<i>Kodkod lebih kecil</i>
<i>daripada kucing peliharaan.</i>

189
00:29:49,683 --> 00:29:51,683
<i>Selain mamalia mini ini,</i>

190
00:29:53,003 --> 00:29:55,883
<i>hutan Valdivia ini juga tempat tinggal</i>

191
00:29:55,963 --> 00:29:59,203
<i>salah satu serangga</i>
<i>yang paling menakjubkan di dunia…</i>

192
00:30:06,243 --> 00:30:08,403
<i>kumbang rusa chile.</i>

193
00:30:11,123 --> 00:30:15,363
<i>Dinamakan sempena rahang ala tanduk rusa</i>
<i>yang ada pada kumbang jantan.</i>

194
00:30:18,723 --> 00:30:22,083
<i>Kumbang jantan ini telah mengesan</i>
<i>bau kumbang betina.</i>

195
00:30:25,603 --> 00:30:30,243
<i>Namun, kumbang betina berada</i>
<i>30 meter di atas, di kanopi pokok bic.</i>

196
00:30:39,923 --> 00:30:44,163
<i>Bagi si jantan, itu seperti</i>
<i>seorang manusia memanjat Menara Eiffel.</i>

197
00:30:44,803 --> 00:30:45,803
<i>Dua kali.</i>

198
00:30:49,643 --> 00:30:54,083
<i>Baunya yang menarik boleh dikesan</i>
<i>oleh kumbang jantan dari merata tempat.</i>

199
00:30:57,083 --> 00:30:59,003
<i>Perlumbaan bermula.</i>

200
00:31:16,563 --> 00:31:21,163
<i>Akhirnya, kumbang jantan ini sampai</i>
<i>ke kanopi lebih awal daripada pesaing…</i>

201
00:31:24,843 --> 00:31:27,403
<i>dengan kumbang betina tak jauh dari situ.</i>

202
00:31:37,523 --> 00:31:40,003
<i>Namun, ada pencabar.</i>

203
00:31:46,803 --> 00:31:48,243
<i>Keduanya saling berpandangan.</i>

204
00:31:54,603 --> 00:31:58,203
<i>Sekarang, baru senjata besar itu berguna.</i>

205
00:32:01,683 --> 00:32:05,243
<i>Salah satu senjata yang jauh lebih besar</i>
<i>daripada saiz badan haiwan</i>

206
00:32:05,323 --> 00:32:06,883
<i>yang pernah wujud.</i>

207
00:32:09,163 --> 00:32:13,683
<i>Rahang ini berevolusi</i>
<i>untuk menangkap dan mengangkat.</i>

208
00:32:16,643 --> 00:32:18,203
<i>Lawannya menyerang dulu.</i>

209
00:32:33,523 --> 00:32:35,243
<i>Namun, situasi berubah</i>

210
00:32:36,363 --> 00:32:38,363
<i>dan berpihak kepadanya.</i>

211
00:32:55,123 --> 00:33:00,163
<i>Akhirnya, tiada penghalang</i>
<i>di antara si kumbang dan pasangannya.</i>

212
00:33:23,483 --> 00:33:25,923
<i>Apabila senja menjelang di taman,</i>

213
00:33:26,683 --> 00:33:30,963
<i>kita diingatkan</i>
<i>tentang tempat kita di alam semesta.</i>

214
00:33:35,123 --> 00:33:37,323
<i>Dengan pengurusan</i>
<i>pencemaran cahaya yang baik,</i>

215
00:33:37,843 --> 00:33:40,483
<i>pemandangan cakerawala di langit taman ini</i>

216
00:33:40,563 --> 00:33:44,043
<i>kekal antara yang tergelap di dunia.</i>

217
00:33:49,083 --> 00:33:53,083
<i>Pada malam yang cerah,</i>
<i>planet dalam sistem solar boleh dilihat…</i>

218
00:33:55,843 --> 00:33:57,963
<i>bintang-bintang Bima Sakti</i>

219
00:33:59,283 --> 00:34:03,563
<i>dan cahaya malap</i>
<i>galaksi yang paling dekat.</i>

220
00:34:08,323 --> 00:34:10,563
<i>Boleh dilihat dengan mata kasar.</i>

221
00:34:18,723 --> 00:34:20,523
<i>Di bawah selubung kegelapan,</i>

222
00:34:21,443 --> 00:34:23,643
<i>seekor penghuni hutan yang nokturnal</i>

223
00:34:23,723 --> 00:34:26,643
<i>membantu tempat tinggalnya tumbuh semula.</i>

224
00:34:31,483 --> 00:34:36,563
<i>Kami mendedahkan kegiatan malamnya</i>
<i>dengan menggunakan teknologi kamera baru.</i>

225
00:34:39,163 --> 00:34:40,923
<i>Monito del monte…</i>

226
00:34:45,443 --> 00:34:47,323
<i>"monyet kecil gunung."</i>

227
00:34:52,563 --> 00:34:56,323
<i>Namun, monito bukan monyet.</i>
<i>Monito ialah marsupial.</i>

228
00:35:03,363 --> 00:35:04,843
<i>Walaupun kecil…</i>

229
00:35:06,723 --> 00:35:11,123
<i>pokok gergasi ini bergantung padanya.</i>

230
00:35:17,483 --> 00:35:21,483
<i>Monito akan makan</i>
<i>dengan banyak setiap malam.</i>

231
00:35:29,323 --> 00:35:30,563
<i>Dalam hayatnya,</i>

232
00:35:30,643 --> 00:35:34,083
<i>monito akan membantu menyebarkan</i>
<i>kira-kira 20 spesies tumbuhan berlainan</i>

233
00:35:35,003 --> 00:35:36,443
<i>dengan memakan buah-buahan…</i>

234
00:35:38,763 --> 00:35:41,963
<i>dan menjatuhkan bijinya di tempat baru.</i>

235
00:36:02,923 --> 00:36:04,483
<i>Apabila hampir subuh,</i>

236
00:36:06,083 --> 00:36:09,043
<i>monito akan kembali</i>
<i>ke sarang tersorok untuk tidur.</i>

237
00:36:13,083 --> 00:36:15,043
<i>Monito ini tak bersendirian.</i>

238
00:36:19,203 --> 00:36:24,283
<i>Sarang komunal ini boleh menempatkan</i>
<i>sehingga sepuluh monito yang tiada talian</i>

239
00:36:24,363 --> 00:36:25,803
<i>yang mengerekot bersama.</i>

240
00:36:45,523 --> 00:36:48,283
<i>Dengan bantuan "monyet kecil gunung" ini,</i>

241
00:36:48,363 --> 00:36:51,163
<i>tak mustahil hutan Valdivia yang luas ini</i>

242
00:36:52,003 --> 00:36:55,483
<i>akan kembali terbentang luas</i>
<i>dari pergunungan Andes</i>

243
00:36:56,243 --> 00:36:58,083
<i>hingga ke Lautan Pasifik.</i>

244
00:37:08,723 --> 00:37:14,083
<i>Chile mempunyai lebih 60,000 kilometer</i>
<i>pantai Pasifik yang berliku.</i>

245
00:37:21,283 --> 00:37:22,963
<i>Semasa zaman ais,</i>

246
00:37:23,043 --> 00:37:27,003
<i>glasier turun dari puncak gunung ke laut.</i>

247
00:37:41,723 --> 00:37:42,883
<i>Semasa ia bergerak,</i>

248
00:37:44,123 --> 00:37:48,563
<i>ia mengukir labirin</i>
<i>fiord pantai dalam Patagonia.</i>

249
00:37:53,363 --> 00:37:56,283
<i>Sedikit saja ais gergasi ini yang tinggal.</i>

250
00:37:58,123 --> 00:38:01,483
<i>Ini Glasier San Rafael.</i>

251
00:38:20,043 --> 00:38:25,203
<i>Setiap musim bunga,</i>
<i>lagu yang aneh bergema di fiord ini.</i>

252
00:39:12,443 --> 00:39:16,603
<i>Itu panggilan mendayu-dayu</i>
<i>leopard seal jantan.</i>

253
00:39:24,203 --> 00:39:27,523
<i>Leopard seal ini memanfaatkan aisberg</i>
<i>untuk membiak…</i>

254
00:39:29,923 --> 00:39:34,203
<i>dan akan menyanyi siang dan malam</i>
<i>untuk menarik pasangan…</i>

255
00:39:36,843 --> 00:39:40,643
<i>dengan mudah menggubah lagu</i>
<i>untuk memasukkan pelbagai nada</i>

256
00:39:40,723 --> 00:39:42,363
<i>dan pic.</i>

257
00:39:48,323 --> 00:39:53,563
<i>Elemen himpunan iramanya</i>
<i>boleh didengari di merata tempat.</i>

258
00:39:59,443 --> 00:40:00,483
<i>Seekor betina…</i>

259
00:40:03,803 --> 00:40:05,723
<i>mendengar lagu si jantan.</i>

260
00:40:08,003 --> 00:40:09,883
<i>Semasa musim mengawan yang pendek,</i>

261
00:40:10,403 --> 00:40:14,083
<i>leopard seal menyanyi</i>
<i>di dalam air sepanjang malam.</i>

262
00:40:18,243 --> 00:40:22,323
<i>Si betina berehat di atas ais</i>
<i>setelah penat dipikat pada waktu malam.</i>

263
00:40:30,723 --> 00:40:33,003
<i>Nyanyian itu menggoda.</i>

264
00:40:48,523 --> 00:40:49,843
<i>Si betina menghampiri…</i>

265
00:41:00,283 --> 00:41:04,123
<i>hanya untuk mendapati bakal pelamarnya</i>

266
00:41:05,403 --> 00:41:07,563
<i>sebenarnya sedang tidur.</i>

267
00:41:13,843 --> 00:41:16,563
<i>Para saintis percaya</i>
<i>semasa musim mengawan,</i>

268
00:41:16,643 --> 00:41:20,403
<i>leopard seal mempunyai</i>
<i>tahap hormon yang sangat tinggi</i>

269
00:41:21,883 --> 00:41:24,243
<i>sehingga memanggil dalam tidur.</i>

270
00:41:34,723 --> 00:41:36,763
<i>Apabila matahari terbenam…</i>

271
00:41:46,443 --> 00:41:48,443
<i>akhirnya si jantan terjaga.</i>

272
00:42:14,043 --> 00:42:19,723
<i>Kedua-dua leopard seal turun ke bawah ais</i>
<i>untuk memulakan duet cinta.</i>

273
00:42:30,643 --> 00:42:34,323
<i>Walaupun hampir separuh</i>
<i>kawasan darat Patagonia Chile dilindungi,</i>

274
00:42:34,843 --> 00:42:37,883
<i>kurang daripada satu perlima</i>
<i>perairannya dilindungi.</i>

275
00:42:44,163 --> 00:42:47,483
<i>Seratus kilometer</i>
<i>di hujung selatan tanah besar Chile</i>

276
00:42:48,883 --> 00:42:53,283
<i>terletaknya kepulauan subantartik</i>
<i>Diego Ramírez,</i>

277
00:42:53,963 --> 00:42:57,723
<i>salah satu daripada sedikit</i>
<i>kawasan marin Patagonia yang dilindungi.</i>

278
00:42:59,723 --> 00:43:02,643
<i>Di luar pantai, tiga laut bertembung.</i>

279
00:43:04,803 --> 00:43:06,883
<i>Laut Pasifik di barat…</i>

280
00:43:10,323 --> 00:43:12,683
<i>Laut Atlantik di timur,</i>

281
00:43:14,163 --> 00:43:17,883
<i>dan Laut Selatan yang ganas di selatan.</i>

282
00:43:22,763 --> 00:43:26,963
<i>Walaupun dikelilingi</i>
<i>laut-laut paling bergelora di dunia,</i>

283
00:43:27,643 --> 00:43:30,563
<i>tempat ini penuh dengan hidupan.</i>

284
00:43:34,683 --> 00:43:36,843
<i>Pulau-pulau ini memberikan</i>
<i>tempat berlindung</i>

285
00:43:36,923 --> 00:43:39,483
<i>bagi lebih dua juta burung laut</i>
<i>yang bersarang.</i>

286
00:43:42,923 --> 00:43:47,643
<i>Koloni-koloni albatros mengukir sungai</i>
<i>di rumpun rumput yang tebal.</i>

287
00:43:55,843 --> 00:43:59,723
<i>Ini salah satu koloni albatros</i>
<i>yang tidak berkurangan</i>

288
00:43:59,803 --> 00:44:02,163
<i>disebabkan tiada pemangsa di pulau ini</i>

289
00:44:02,243 --> 00:44:04,963
<i>dan larangan memancing di taman laut ini.</i>

290
00:44:09,843 --> 00:44:14,243
<i>Bukan semua haiwan yang tinggal di sini</i>
<i>sampai melalui jalan udara.</i>

291
00:44:23,443 --> 00:44:26,763
<i>Penguin rockhopper selatan juga</i>
<i>bersarang di sini.</i>

292
00:44:31,443 --> 00:44:36,043
<i>Ibu bapa penguin harus bergilir</i>
<i>mengembara beratus kilometer</i>

293
00:44:36,123 --> 00:44:38,723
<i>mencari makanan</i>
<i>untuk anak-anak burung yang lapar.</i>

294
00:44:49,043 --> 00:44:53,123
<i>Satu perjalanan boleh</i>
<i>mengambil masa tiga hari.</i>

295
00:45:01,963 --> 00:45:06,243
<i>Bahagian paling bahaya</i>
<i>ialah perjalanan pulang</i>…

296
00:45:13,323 --> 00:45:15,523
<i>dilontar oleh ombak tinggi ke pantai.</i>

297
00:45:20,723 --> 00:45:24,203
<i>Lautan bukan yang paling digusarkannya.</i>

298
00:45:29,443 --> 00:45:32,763
<i>Singa laut Amerika Selatan meronda</i>
<i>perairan ini.</i>

299
00:45:46,843 --> 00:45:48,883
<i>Bagi setiap kumpulan yang pulang…</i>

300
00:45:52,603 --> 00:45:54,963
<i>ada yang tak sampai ke destinasi.</i>

301
00:46:06,003 --> 00:46:10,283
<i>Ibu penguin berhempas-pulas</i>
<i>untuk kembali kepada keluarganya.</i>

302
00:46:15,043 --> 00:46:18,003
<i>Namun, singa laut berenang</i>
<i>tiga kali lebih pantas.</i>

303
00:46:22,443 --> 00:46:23,803
<i>Jalan untuk selamat…</i>

304
00:46:27,043 --> 00:46:28,483
<i>ialah keluar dari air.</i>

305
00:46:49,403 --> 00:46:51,083
<i>Selamat akhirnya.</i>

306
00:46:58,243 --> 00:46:59,283
<i>Mungkin tidak.</i>

307
00:47:42,763 --> 00:47:44,683
<i>Nyaris mati.</i>

308
00:47:58,363 --> 00:48:02,563
<i>Sekarang pendakian yang sukar</i>
<i>untuk kembali ke sarang.</i>

309
00:48:48,163 --> 00:48:52,603
<i>Setiap ibu bapa penguin perlu</i>
<i>bergadai nyawa</i>

310
00:48:52,683 --> 00:48:54,883
<i>untuk memberi makan anaknya.</i>

311
00:48:57,523 --> 00:49:01,723
<i>Bergilir-gilir membuat perjalanan ini</i>
<i>selama enam bulan lagi</i>

312
00:49:02,243 --> 00:49:06,323
<i>sehingga anaknya mampu mengharungi</i>
<i>ancaman singa laiut.</i>

313
00:49:25,563 --> 00:49:31,443
<i>Kini taman laut ini melindungi</i>
<i>lebih 142,000 kilometer persegi lautan</i>

314
00:49:33,723 --> 00:49:38,203
<i>dan memperluas koridor perlindungan</i>
<i>hidupan liar Patagonia Chile</i>

315
00:49:39,683 --> 00:49:43,323
<i>hingga kawasan perairan Antartika</i>
<i>yang dilindungi.</i>

316
00:49:57,683 --> 00:50:03,363
<i>Rangkaian taman ini melindungi</i>
<i>lebih 200 spesies burung dan mamalia</i>

317
00:50:04,723 --> 00:50:08,283
<i>merentasi pelbagai landskap</i>
<i>yang menakjubkan.</i>

318
00:50:10,763 --> 00:50:15,363
<i>Ia membantu memulihkan</i>
<i>populasi haiwan yang hampir pupus.</i>

319
00:50:16,723 --> 00:50:20,643
<i>Namun, bukan hidupan liar saja</i>
<i>yang mendapat faedah.</i>

320
00:50:21,883 --> 00:50:26,163
<i>Ekopelancongan diramalkan</i>
<i>akan membawa beratus juta dolar</i>

321
00:50:26,243 --> 00:50:28,403
<i>kepada ekonomi tempatan</i>
<i>dalam sepuluh tahun.</i>

322
00:50:29,083 --> 00:50:34,723
<i>Ia akan memberi faedah yang lebih hebat</i>
<i>untuk semua hidupan di planet kita.</i>

323
00:50:36,323 --> 00:50:38,443
<i>Dalam usaha memerangi perubahan iklim,</i>

324
00:50:38,523 --> 00:50:42,123
<i>tanah dan tumbuhan ini</i>
<i>bertindak seperti span</i>

325
00:50:42,203 --> 00:50:44,523
<i>yang menyerap karbon dioksida</i>,

326
00:50:45,323 --> 00:50:48,243
<i>menjadikan rantau ini salah satu</i>
<i>kawasan tadahan karbon terbesar</i>

327
00:50:48,323 --> 00:50:49,883
<i>di Amerika Selatan.</i>

328
00:50:52,563 --> 00:50:55,883
<i>Beri peluang kepada alam</i>
<i>dan ia akan kembali.</i>

329
00:50:56,403 --> 00:50:59,363
<i>Hutan belantara</i>
<i>dan hidupan liar boleh pulih</i>

330
00:50:59,883 --> 00:51:02,483
<i>dan keseimbangan boleh dikembalikan.</i>

331
00:51:03,363 --> 00:51:06,723
<i>Patagonia Chile</i>
<i>ialah contoh yang menginspirasi</i>

332
00:51:07,243 --> 00:51:11,083
<i>mengenai apa yang boleh dicapai</i>
<i>apabila kita bekerjasama dengan alam</i>

333
00:51:11,603 --> 00:51:16,403
<i>dan mempercayai nilai sebenar</i>
<i>taman negara kita.</i>

334
00:52:42,883 --> 00:52:47,403
Terjemahan sari kata oleh Aisyah S