1
00:00:06,203 --> 00:00:08,883
NETFLIX BELGESEL DİZİSİ

2
00:00:21,203 --> 00:00:25,403
{\an8}Birkaç yıl önce Michelle ve ben
kızlarımızla Patagonya'yı ziyaret ettik.

3
00:00:26,603 --> 00:00:29,803
Karlı dağlar
ve kristal berraklığındaki göller arasında

4
00:00:29,883 --> 00:00:32,563
öyle nadir bir şey gördük ki
âdeta büyülendik:

5
00:00:33,043 --> 00:00:34,403
El değmemiş vahşi doğa.

6
00:00:35,363 --> 00:00:38,483
İnsanın etkisi
gezegenin en uç köşelerine kadar yayıldı.

7
00:00:39,003 --> 00:00:42,083
Ulusal parklar ise
elimizde kalanları koruyabilir.

8
00:00:42,563 --> 00:00:47,163
Ama gerçek bir değişiklik istiyorsak
daha çok arazimizi doğaya çevirmeliyiz.

9
00:00:51,203 --> 00:00:55,163
Şili Patagonyası'nda geniş alanlar
tekrar yaban hayatına kazandırılıyor.

10
00:00:55,243 --> 00:00:57,803
Biz gelmeden önceki doğal dengelerine

11
00:00:57,883 --> 00:00:59,443
geri döndürülüyorlar.

12
00:01:01,083 --> 00:01:05,603
Bu bölge hızla dünya üzerindeki
en iyi korunan yerlerden birine dönüşüyor.

13
00:01:09,563 --> 00:01:14,523
<i>Şili Patagonyası</i>
<i>inanılmaz çeşitlilikteki manzara boyunca</i>

14
00:01:17,283 --> 00:01:20,243
<i>24 eşsiz ulusal parka</i>
<i>ev sahipliği yapıyor.</i>

15
00:01:22,563 --> 00:01:25,283
<i>Dünyadaki en uzun dağ dizisi And Dağları</i>

16
00:01:25,363 --> 00:01:29,323
<i>boylu boyunca</i>
<i>tıpkı bir omurga gibi uzanıyor.</i>

17
00:01:32,123 --> 00:01:34,403
<i>Kalbinde de yemyeşil ormanlar</i>

18
00:01:36,203 --> 00:01:38,483
<i>ve açık Patagonya stepleri yer alıyor.</i>

19
00:01:39,923 --> 00:01:41,043
<i>Kıyı boyunca ise</i>

20
00:01:42,323 --> 00:01:44,923
<i>Pasifik Okyanusu'nun o ham kuvveti.</i>

21
00:01:50,923 --> 00:01:54,603
<i>Patagonya,</i>
<i>ulusal parklar hakkındaki fikrimizi</i>

22
00:01:54,683 --> 00:01:55,963
<i>tekrar tanımlıyor.</i>

23
00:02:09,563 --> 00:02:13,163
ŞİLİ PATAGONYASI

24
00:02:16,363 --> 00:02:19,643
<i>Güney Amerika'nın batı kıyısında</i>

25
00:02:20,243 --> 00:02:22,323
<i>dünyanın en uzun ülkesi Şili yer alıyor.</i>

26
00:02:22,803 --> 00:02:27,803
<i>Kuzeyden güneye</i>
<i>tam 4.023 kilometrelik bir alanı kaplıyor.</i>

27
00:02:29,883 --> 00:02:34,123
<i>Güney bölgesinde</i>
<i>Şili Patagonyası'nın en uzak alanındaki</i>

28
00:02:35,523 --> 00:02:40,403
<i>göz alabildiğine uzanan topraklar,</i>
<i>tam 24 adet ulusal parka bırakılmış.</i>

29
00:02:41,563 --> 00:02:45,283
<i>Bunlardan en meşhur olanı</i>
<i>Torres del Paine.</i>

30
00:02:59,243 --> 00:03:03,323
<i>Üç ikonik kulesi</i>
<i>tüm manzarayı etkisi altına alıyor.</i>

31
00:03:18,603 --> 00:03:23,803
<i>Park, Şili'nin sayısı giderek artan</i>
<i>en büyük kara yırtıcılarının da evi:</i>

32
00:03:25,243 --> 00:03:26,163
<i>Pumalar.</i>

33
00:03:38,003 --> 00:03:41,083
<i>Bu annenin doyurması gereken</i>
<i>dört minik boğaz var.</i>

34
00:03:47,843 --> 00:03:48,963
<i>Avlanması gerekiyor</i>

35
00:03:49,603 --> 00:03:51,403
<i>ve başarı şansını yükseltmek için</i>

36
00:03:52,043 --> 00:03:54,243
<i>yavruları geride bırakmalı.</i>

37
00:04:05,683 --> 00:04:09,963
<i>Hayatta kalmaları</i>
<i>gizlenme ve kurnazlık becerilerine bağlı.</i>

38
00:04:18,803 --> 00:04:22,963
<i>Guanako, evcil lamanın eski bir atası</i>

39
00:04:24,603 --> 00:04:26,323
<i>ve pumanın başlıca avı.</i>

40
00:04:38,603 --> 00:04:43,043
<i>Pusu kurmak için en iyi şansı</i>
<i>doğayla harmanlanmak.</i>

41
00:05:12,763 --> 00:05:16,323
<i>Puma av ataklarının beşte dördü</i>
<i>başarısızlıkla sonuçlanır.</i>

42
00:05:51,483 --> 00:05:54,683
<i>Yavrularını beslemek</i>
<i>ve ailesini hayatta tutmak için…</i>

43
00:05:56,763 --> 00:05:58,883
<i>…başka bir fırsat yakalamaya mecbur.</i>

44
00:06:08,483 --> 00:06:11,083
<i>Tek besin arayan pumalar onlar değil.</i>

45
00:06:15,803 --> 00:06:18,563
<i>Çok yakındaki genç ve yalnız bir dişi de</i>

46
00:06:19,283 --> 00:06:20,523
<i>av peşinde.</i>

47
00:06:33,843 --> 00:06:35,483
<i>Yüksek gözlem noktasından…</i>

48
00:06:37,843 --> 00:06:39,363
<i>…bir sürü görüyor.</i>

49
00:06:51,523 --> 00:06:55,163
<i>Arkaları göle dönük olduğundan</i>
<i>kaçış seçenekleri çok sınırlı.</i>

50
00:07:25,763 --> 00:07:29,323
<i>Kendi ağırlığının üç katı bir hayvanı</i>
<i>alt edebilmek için</i>

51
00:07:29,963 --> 00:07:32,363
<i>her şeyin kusursuz olması gerek.</i>

52
00:09:13,083 --> 00:09:16,963
<i>Hırpalandı ve yaralandı,</i>
<i>bir fırsat daha kaçmış oldu.</i>

53
00:09:38,403 --> 00:09:40,963
<i>Anne ve yavruları bir göl kıyısında</i>

54
00:09:41,043 --> 00:09:43,803
<i>bir guanako leşinden artakalanları buldu.</i>

55
00:09:52,843 --> 00:09:55,483
<i>Acıkan aile kapabildiğini kapıyor.</i>

56
00:10:04,523 --> 00:10:07,483
<i>Öldürülmüş ve kısmen gömülmüş olması</i>

57
00:10:07,563 --> 00:10:09,203
<i>tek bir manaya gelebilir:</i>

58
00:10:10,243 --> 00:10:13,163
<i>Bu yemek bir başkasına ait.</i>

59
00:10:22,283 --> 00:10:23,563
<i>O yalnız dişiye ait.</i>

60
00:10:31,483 --> 00:10:33,843
<i>Yavrular bu yabancıdan</i>
<i>rahatsız olmuş gibi.</i>

61
00:10:38,203 --> 00:10:39,723
<i>Ama anneleri sakin.</i>

62
00:10:45,203 --> 00:10:47,923
<i>Bu geçen sene doğurduğu yavrusu.</i>

63
00:10:57,683 --> 00:11:00,403
<i>Yalnız dişi, leşini geri istiyor.</i>

64
00:11:04,923 --> 00:11:09,803
<i>Yavruların büyük kardeşleri olsa da</i>
<i>bu, paylaşmaya razı demek değil.</i>

65
00:11:26,403 --> 00:11:30,123
<i>Sırılsıklam olmuş erkek kardeşinin</i>
<i>sırasını beklemesi gerekecek.</i>

66
00:11:34,643 --> 00:11:35,883
<i>Diğerleri de geliyor…</i>

67
00:11:40,003 --> 00:11:41,963
<i>…ve ziyafete kabul ediliyorlar.</i>

68
00:11:48,523 --> 00:11:52,603
<i>Son zamanlara kadar</i>
<i>pumaların yalnız yaşadığına inanılıyordu.</i>

69
00:11:53,323 --> 00:11:56,883
<i>Bilindiği kadarıyla aslanlar ve çitalar</i>
<i>sosyal olan yegâne kedilerdi.</i>

70
00:11:58,283 --> 00:12:00,683
<i>Bu güçlü sosyal bağların keşfedilmesiyle</i>

71
00:12:01,323 --> 00:12:04,563
<i>bilim insanlarının</i>
<i>pumalarla ilgili fikirleri değişiyor.</i>

72
00:12:08,643 --> 00:12:13,003
<i>Yapılan bu barınak sayesinde bu kediler</i>
<i>çiftlik hayvanları için endişelenen</i>

73
00:12:13,083 --> 00:12:15,203
<i>çiftlik sahiplerinden korunmaktalar.</i>

74
00:12:16,803 --> 00:12:21,003
<i>Böylece alan</i>
<i>ve avlanacak hayvan sayısında artış oldu.</i>

75
00:12:21,083 --> 00:12:24,283
<i>Dolayısıyla rakipler arasında</i>
<i>daha az çatışma çıkıyor.</i>

76
00:12:28,883 --> 00:12:33,883
<i>Şu an bu park</i>
<i>dünyadaki en yoğun puma nüfusuna sahip.</i>

77
00:12:38,443 --> 00:12:42,243
<i>Bu heybetli hayvanların sayısı</i>
<i>Şili'nin güneyi boyunca</i>

78
00:12:42,323 --> 00:12:44,043
<i>yavaş yavaş yükseliyor.</i>

79
00:13:00,443 --> 00:13:03,243
<i>Yaklaşık 482 km kuzeyde</i>
<i>And Dağları boyunca</i>

80
00:13:04,083 --> 00:13:06,203
<i>Patagonya Ulusal Parkı uzanıyor.</i>

81
00:13:12,483 --> 00:13:14,843
<i>Bu park bölgenin en yeni parklarından.</i>

82
00:13:14,923 --> 00:13:18,883
<i>Bakir görünebilir ama bugüne dek</i>
<i>koyun otlatmak için kullanılıyordu.</i>

83
00:13:24,363 --> 00:13:27,883
<i>Puma ve avları guanakolar</i>
<i>burada eziyet görüyordu.</i>

84
00:13:30,083 --> 00:13:34,003
<i>Çiftlik hayvanlarının uzaklaştırılması</i>
<i>ve yaban hayatın korunmasıyla</i>

85
00:13:34,603 --> 00:13:38,323
<i>bu topraklar</i>
<i>doğal dengelerini yeniden bulmaya başladı.</i>

86
00:13:49,243 --> 00:13:51,323
<i>Pumaların sayısı hâlâ düşük olsa da</i>

87
00:13:51,923 --> 00:13:54,923
<i>parktaki guanakolar</i>
<i>hızla çoğalmaya başladı.</i>

88
00:14:01,323 --> 00:14:04,603
<i>Bu erkek de</i>
<i>kendi payına düşeni yapmayı umuyor.</i>

89
00:14:13,403 --> 00:14:16,763
<i>Buraya kadar</i>
<i>dişileri etkilemeye yetecek çekicilikte,</i>

90
00:14:17,523 --> 00:14:19,923
<i>güzel bir otlama alanı bulmaya geldi.</i>

91
00:14:30,483 --> 00:14:32,323
<i>Sırf dişilerin olduğu bir sürü.</i>

92
00:14:36,603 --> 00:14:39,083
<i>Birinci kalite bir otlama alanında.</i>

93
00:14:43,523 --> 00:14:47,963
<i>Ama kocaman baskın bir erkek tarafından</i>
<i>çoktan sahiplenildiler.</i>

94
00:14:54,003 --> 00:14:56,043
<i>Ve bu sürü</i>

95
00:14:57,123 --> 00:14:58,243
<i>ikisine birden dar.</i>

96
00:15:12,483 --> 00:15:15,443
<i>Baskın olan erkek</i>
<i>patronun kim olduğunu gösteriyor.</i>

97
00:15:35,643 --> 00:15:38,923
<i>Bel altı vuracak kadar büyük de değil.</i>

98
00:15:48,723 --> 00:15:51,203
<i>Genç erkek sürüden uzaklara kovalanıyor…</i>

99
00:15:57,403 --> 00:15:59,683
<i>…nihayet mesajı alana dek.</i>

100
00:16:16,123 --> 00:16:18,483
<i>Zaferi kazanan dişilerin yanına dönüyor…</i>

101
00:16:20,563 --> 00:16:21,643
<i>…gel gör ki…</i>

102
00:16:22,603 --> 00:16:25,083
<i>aralarında davetsiz bir misafir daha var.</i>

103
00:16:39,723 --> 00:16:42,803
<i>Baskın erkek</i>
<i>yeni rakibini göndermekle meşgulken</i>

104
00:16:43,923 --> 00:16:46,563
<i>genç erkek sinsice geri dönüyor.</i>

105
00:17:01,883 --> 00:17:04,003
<i>Ve bu fırsatı değerlendirerek…</i>

106
00:17:07,803 --> 00:17:09,923
<i>…nihayet eşiyle bir araya geliyor.</i>

107
00:17:17,523 --> 00:17:19,803
<i>Bu ulusal parkların oluşturulmasıyla</i>

108
00:17:19,883 --> 00:17:22,283
<i>tarım arazilerindeki çitler kaldırıldı</i>

109
00:17:23,043 --> 00:17:25,563
<i>ve böylece</i>
<i>guanakolar daha özgürce gezindi,</i>

110
00:17:26,163 --> 00:17:28,963
<i>gen havuzları karıştı ve güçlendi.</i>

111
00:17:40,723 --> 00:17:45,083
<i>Yaklaşık bir yıllık hamileliğin ardından</i>
<i>anne doğum yapıyor.</i>

112
00:18:24,243 --> 00:18:28,043
<i>Bebek guanakonun</i>
<i>bir an önce ayaklanması gerek.</i>

113
00:19:04,483 --> 00:19:06,323
<i>Sadece iki hafta içinde burada</i>

114
00:19:06,403 --> 00:19:10,363
<i>binlerce bebek guanako</i>
<i>ilk adımını atıyor olacak.</i>

115
00:19:26,123 --> 00:19:29,123
<i>Dişilerin hepsi aynı dönemde doğum yaparak</i>

116
00:19:29,203 --> 00:19:32,123
<i>kalabalık olmanın verdiği güvenlikten</i>
<i>faydalanıyorlar.</i>

117
00:19:35,643 --> 00:19:39,163
<i>Burada sizi kimin izlediği</i>
<i>asla belli olmaz.</i>

118
00:19:44,923 --> 00:19:47,403
<i>Bu guanako sürüsü genişledikçe</i>

119
00:19:47,963 --> 00:19:52,123
<i>puma popülasyonunun tekrar artması</i>
<i>ve tabiatın iyileşmesi için gerekli</i>

120
00:19:53,483 --> 00:19:56,123
<i>fırsatlar da çoğalacak.</i>

121
00:20:06,323 --> 00:20:08,443
<i>Tüm dünyada bakir doğanın korunduğu</i>

122
00:20:08,523 --> 00:20:11,803
<i>izole bölgeler hâlinde</i>
<i>birçok ulusal park bulunuyor.</i>

123
00:20:13,683 --> 00:20:14,923
<i>Gerçek canlılık için</i>

124
00:20:15,403 --> 00:20:19,203
<i>hayvanların sadece korunmaya değil,</i>
<i>ayrıca güvenle gezinebilmeye,</i>

125
00:20:19,723 --> 00:20:24,963
<i>besin, bölge veya eş aramak için</i>
<i>özgürce dolaşabilmeye de ihtiyacı var.</i>

126
00:20:30,923 --> 00:20:32,443
<i>2017'den bu yana Şili,</i>

127
00:20:32,523 --> 00:20:36,843
<i>vahşi yaşam alanlarını birbirine bağlayan</i>
<i>bazı yamalar eklemeye çalışıyor.</i>

128
00:20:38,203 --> 00:20:42,763
<i>Böylece ulusal parklar ile</i>
<i>diğer koruma alanları</i>

129
00:20:44,163 --> 00:20:48,203
<i>ve deniz parkları arasında bir ağ,</i>
<i>bir vahşi yaşam koridoru oluşacak</i>

130
00:20:48,683 --> 00:20:51,723
<i>ve Şili Patagonyası'nın</i>
<i>30 milyon dönümü aşan kısmında</i>

131
00:20:51,803 --> 00:20:53,003
<i>bağlantı sağlanacak.</i>

132
00:20:58,563 --> 00:21:03,523
<i>Bu ağın merkezinde</i>
<i>Cerro Castillo Ulusal Parkı yer alıyor.</i>

133
00:21:05,203 --> 00:21:07,643
<i>Bu park, soyu tükenmek üzereyken</i>

134
00:21:07,723 --> 00:21:10,603
<i>şaşaalı bir dönüş yapan</i>
<i>bir canlıyı barındırıyor:</i>

135
00:21:20,123 --> 00:21:21,803
<i>And Kondoru.</i>

136
00:21:27,963 --> 00:21:29,723
<i>Kondorlar leş yer.</i>

137
00:21:30,243 --> 00:21:32,083
<i>Ölü hayvanlarla beslenirler.</i>

138
00:21:32,163 --> 00:21:35,003
<i>Bu, atıklardan kurtulmak</i>
<i>ve hastalıkların önlenmesi için</i>

139
00:21:35,083 --> 00:21:36,363
<i>hayati bir görev.</i>

140
00:21:42,163 --> 00:21:44,643
<i>Geçmişte çiftlik hayvanlarını korumak için</i>

141
00:21:44,723 --> 00:21:47,923
<i>toprak sahiplerince</i>
<i>avlandılar ve zehirlendiler.</i>

142
00:21:48,563 --> 00:21:52,163
<i>Ancak artık</i>
<i>bu büyüleyici kuşların popülasyonu</i>

143
00:21:52,243 --> 00:21:53,643
<i>yeniden artıyor.</i>

144
00:22:01,803 --> 00:22:04,203
<i>Bu erişilmez, ağaçlarla kaplı falezlere</i>

145
00:22:04,283 --> 00:22:05,283
<i>yuva yapıyorlar</i>

146
00:22:06,523 --> 00:22:10,123
<i>ve her gün yemek aramak için</i>
<i>yüzlerce kilometre uçuyorlar.</i>

147
00:22:20,323 --> 00:22:21,523
<i>Geride kalanlar…</i>

148
00:22:26,643 --> 00:22:28,683
<i>…korunmasız genç yavruları.</i>

149
00:22:39,483 --> 00:22:42,363
<i>Boyu bir yetişkin kadar büyük olsa da</i>

150
00:22:42,443 --> 00:22:46,123
<i>bu devasa yavru sadece dokuz aylık.</i>

151
00:22:48,763 --> 00:22:52,083
<i>Kondorlar dünyanın</i>
<i>yüksekte uçan en büyük kuşlarıdır.</i>

152
00:22:53,643 --> 00:22:57,483
<i>Sonunda kanat açıklığı</i>
<i>üç metreyi aşabilir.</i>

153
00:23:01,083 --> 00:23:02,083
<i>Ama şimdilik</i>

154
00:23:03,203 --> 00:23:05,403
<i>sadece nasıl kullanacağını öğreniyor.</i>

155
00:23:22,723 --> 00:23:23,963
<i>Cesareti artıyor.</i>

156
00:23:36,443 --> 00:23:39,003
<i>Ancak ilk uçuş denemesini buradan yapmak</i>

157
00:23:39,523 --> 00:23:41,643
<i>son derece riskli olur.</i>

158
00:23:58,203 --> 00:23:59,803
<i>En iyisi güvenli yere dönmek.</i>

159
00:24:06,043 --> 00:24:07,203
<i>Yapabilirse.</i>

160
00:24:22,043 --> 00:24:23,523
<i>Ailesi geri döndü.</i>

161
00:24:35,803 --> 00:24:37,923
<i>Nihayet kahvaltı vakti.</i>

162
00:24:42,003 --> 00:24:47,003
<i>Ona en iyi şansı sunabilmek için</i>
<i>her seferinde tek yavru büyütecekler.</i>

163
00:24:54,043 --> 00:24:56,163
<i>Ama tüm bu çabalarına değmesi için</i>

164
00:24:56,243 --> 00:24:58,883
<i>göklerde kendisi süzülmeli.</i>

165
00:25:07,883 --> 00:25:10,803
<i>Belki de</i>
<i>nasıl yapıldığını göstermek gerekiyor.</i>

166
00:25:29,643 --> 00:25:30,883
<i>İşte vakti geldi.</i>

167
00:25:34,723 --> 00:25:36,923
<i>İlk uçuşunu yapıyor.</i>

168
00:25:50,603 --> 00:25:52,363
<i>Olsun, bu bir başlangıç.</i>

169
00:26:19,123 --> 00:26:19,963
<i>Daha iyi.</i>

170
00:26:27,203 --> 00:26:30,523
<i>Bu kuşlar öyle ağır ki</i>
<i>uçmak için kanat çırpmak yetmiyor.</i>

171
00:26:32,243 --> 00:26:35,403
<i>Havada kalmak</i>
<i>ve uzun mesafeler uçabilmek için</i>

172
00:26:35,483 --> 00:26:38,083
<i>rüzgârı yönetmeyi öğrenmeli.</i>

173
00:26:55,163 --> 00:26:57,723
<i>Ailesi onu</i>
<i>yükselen termal hava kolonlarına,</i>

174
00:26:57,803 --> 00:26:59,603
<i>hava akımlarına yönlendiriyor.</i>

175
00:27:15,003 --> 00:27:18,083
<i>Yavruları iki yıl kadar onlarla kalacak.</i>

176
00:27:22,163 --> 00:27:25,443
<i>O zamana dek her gün kanat açacak</i>

177
00:27:25,523 --> 00:27:30,963
<i>ve And'ların üzerinde süzülene kadar</i>
<i>güçlenmeye devam edecek.</i>

178
00:27:54,723 --> 00:27:56,643
<i>Ve 965 kilometre kuzeyde</i>

179
00:27:56,723 --> 00:27:59,323
<i>manzara değişmeye başlıyor.</i>

180
00:28:05,963 --> 00:28:09,283
<i>Bu bölgeye volkanlar hâkim.</i>

181
00:28:11,123 --> 00:28:13,403
<i>Topraklarda lav izleri var.</i>

182
00:28:18,043 --> 00:28:21,163
<i>Ve bu izler arasında</i>
<i>balta girmemiş ormanlar uzanıyor.</i>

183
00:28:25,243 --> 00:28:28,883
<i>En kuzey ucunda ise</i>
<i>Conguillío Ulusal Parkı yer alıyor.</i>

184
00:28:30,003 --> 00:28:33,683
<i>Bu park tükenmekte olan Arokarya</i>
<i>yani maymun çıkmazı ağacının</i>

185
00:28:34,443 --> 00:28:35,923
<i>son kalelerinden biri.</i>

186
00:28:41,043 --> 00:28:43,923
<i>Büyüdükçe</i>
<i>boyları 45 metreyi aşan bu devler</i>

187
00:28:44,003 --> 00:28:48,243
<i>bir zamanlar tüm kuzey Patagonya'da</i>
<i>alışıldık bir manzaraydı</i>

188
00:28:49,163 --> 00:28:52,123
<i>ancak çiftlik yapmak için kesildiler</i>

189
00:28:53,563 --> 00:28:57,923
<i>ve şu an sadece eski ağaçlıklar arasındaki</i>
<i>ufak boşluklarda bulunuyorlar.</i>

190
00:29:05,563 --> 00:29:07,803
<i>Maymun çıkmazı ağaçlarının gölgesinde</i>

191
00:29:07,883 --> 00:29:10,203
<i>narin kayın ağacı ormanları uzanıyor.</i>

192
00:29:15,603 --> 00:29:19,203
<i>Bu ormanlar dünyada başka yerde olmayan</i>
<i>bazı hayvanların yuvası.</i>

193
00:29:23,403 --> 00:29:24,363
<i>Pudu.</i>

194
00:29:27,203 --> 00:29:29,003
<i>Dünyanın en küçük geyiği.</i>

195
00:29:31,043 --> 00:29:34,603
<i>Bu benekli bebek avucunuza sığabilir.</i>

196
00:29:38,763 --> 00:29:41,643
<i>Ve işte</i>
<i>Kıta Amerikası'nın en minik vahşi kedisi.</i>

197
00:29:42,443 --> 00:29:46,603
<i>Şili orman kedisi,</i>
<i>bir ev kedisi kadar bile büyük değildir.</i>

198
00:29:49,723 --> 00:29:51,683
<i>Valdivian Ormanı,</i>

199
00:29:53,003 --> 00:29:55,363
<i>bu minyatür memelilerin yanı sıra</i>

200
00:29:55,443 --> 00:29:59,203
<i>dünyanın en müthiş böceklerinden birine</i>
<i>ev sahipliği yapıyor:</i>

201
00:30:06,723 --> 00:30:08,403
<i>Şili geyik böceği.</i>

202
00:30:11,163 --> 00:30:15,123
<i>İsmini erkeklerindeki</i>
<i>o inanılmaz çatallı boynuzlardan alıyor.</i>

203
00:30:18,683 --> 00:30:21,643
<i>Bir dişi kokusu aldı…</i>

204
00:30:25,563 --> 00:30:27,363
<i>…ama 30 metre yukarıda,</i>

205
00:30:27,963 --> 00:30:29,843
<i>bir kayın ağacının üst dalında.</i>

206
00:30:39,923 --> 00:30:44,163
<i>Bu onun için bir insanın</i>
<i>Eyfel Kulesi'ne tırmanmasından farksız.</i>

207
00:30:44,843 --> 00:30:45,883
<i>İki kez.</i>

208
00:30:49,643 --> 00:30:53,843
<i>Dört bir yandaki erkekler</i>
<i>bu baştan çıkarıcı kokuyu algılayabiliyor.</i>

209
00:30:57,083 --> 00:30:58,803
<i>Ve yarış başlıyor.</i>

210
00:31:16,563 --> 00:31:19,163
<i>Sonunda üst dallara ulaşıyor.</i>

211
00:31:19,723 --> 00:31:20,923
<i>Rakiplerini geçti.</i>

212
00:31:24,843 --> 00:31:27,083
<i>Dişi artık görüş alanında.</i>

213
00:31:37,523 --> 00:31:39,803
<i>Ama meydan okuyan biri var.</i>

214
00:31:46,763 --> 00:31:48,243
<i>Birbirlerini ölçüyorlar.</i>

215
00:31:54,603 --> 00:31:58,203
<i>İşte şimdi o devasa silahlar çekiliyor.</i>

216
00:32:01,683 --> 00:32:06,883
<i>Gelmiş geçmiş tüm hayvanlar arasında</i>
<i>gövdeye oranla en büyük silahlardan biri.</i>

217
00:32:09,683 --> 00:32:11,323
<i>Evrimleşmişler. İyi kavramak</i>

218
00:32:12,683 --> 00:32:13,683
<i>ve kaldırmak için.</i>

219
00:32:16,683 --> 00:32:18,203
<i>Önce rakibi vuruyor.</i>

220
00:32:33,483 --> 00:32:35,203
<i>Ama durumu tersine çevirerek</i>

221
00:32:36,363 --> 00:32:38,243
<i>üstünlüğü ele geçiriyor.</i>

222
00:32:55,123 --> 00:32:59,923
<i>Sonunda eşiyle arasında hiç engel kalmadı.</i>

223
00:33:23,523 --> 00:33:25,803
<i>Parkta hava kararmaya başlarken</i>

224
00:33:27,203 --> 00:33:30,603
<i>evrendeki yerimizi anımsıyoruz.</i>

225
00:33:35,003 --> 00:33:37,683
<i>Işık kirliliğinin</i>
<i>özenle yönetilmesi sayesinde</i>

226
00:33:37,763 --> 00:33:40,483
<i>koruma alanlarının üstündeki</i>
<i>göksel manzaralar</i>

227
00:33:40,563 --> 00:33:43,643
<i>hâlâ dünyanın en karanlık manzaralarından.</i>

228
00:33:49,083 --> 00:33:52,763
<i>Berrak bir gecede</i>
<i>güneş sistemindeki gezegenleri…</i>

229
00:33:55,843 --> 00:33:57,803
<i>…Samanyolu'ndaki yıldızları</i>

230
00:33:59,283 --> 00:34:03,403
<i>ve en yakın galaksilerin</i>
<i>uzaktan parıldayışını görebilirsiniz.</i>

231
00:34:08,323 --> 00:34:10,403
<i>Çıplak gözle bile.</i>

232
00:34:18,723 --> 00:34:20,523
<i>Ve karanlığın örtüsü altında</i>

233
00:34:21,443 --> 00:34:26,403
<i>geceleri ortaya çıkan bir orman sakini</i>
<i>evinin yenilenmesine yardım ediyor.</i>

234
00:34:31,483 --> 00:34:33,163
<i>Yeni kamera teknolojisiyle</i>

235
00:34:33,243 --> 00:34:36,563
<i>gece yarısı yaptığı tuhaflıkları</i>
<i>ortaya çıkarabiliyoruz.</i>

236
00:34:39,163 --> 00:34:40,803
<i>Monito del monte…</i>

237
00:34:45,443 --> 00:34:47,323
<i>…yani "Dağın küçük maymunu".</i>

238
00:34:52,563 --> 00:34:56,323
<i>Ama monito bir maymun değil. O bir keseli.</i>

239
00:35:03,363 --> 00:35:04,843
<i>Minik olmasına rağmen…</i>

240
00:35:07,243 --> 00:35:10,763
<i>…bu devasa ağaçların varlığı ona bağlı.</i>

241
00:35:17,483 --> 00:35:21,483
<i>Her gece kendi ağırlığınca yiyecek yiyor.</i>

242
00:35:29,363 --> 00:35:32,563
<i>Yaşam süresi boyunca</i>
<i>en az 20 farklı bitki türünün</i>

243
00:35:32,643 --> 00:35:34,083
<i>yayılmasını sağlayacak.</i>

244
00:35:35,003 --> 00:35:36,323
<i>Meyveleri yiyerek…</i>

245
00:35:38,763 --> 00:35:41,963
<i>…ve tohumlarını yeni yerlere düşürerek.</i>

246
00:36:03,003 --> 00:36:04,483
<i>Şafak sökerken</i>

247
00:36:06,123 --> 00:36:09,043
<i>uyumak için gizli yuvasına dönüyor.</i>

248
00:36:13,123 --> 00:36:14,843
<i>Ve yalnız değil.</i>

249
00:36:19,243 --> 00:36:22,483
<i>Bu ortak yuvalarda</i>
<i>ilişkisi olmayan 10 adet monito</i>

250
00:36:22,563 --> 00:36:25,643
<i>yumak hâlinde birlikte barınabiliyor.</i>

251
00:36:45,523 --> 00:36:48,563
<i>Günün birinde</i>
<i>"Dağın küçük maymunları" sayesinde</i>

252
00:36:48,643 --> 00:36:51,163
<i>And Dağları'ndan Pasifik Okyanusu'na kadar</i>

253
00:36:52,003 --> 00:36:55,243
<i>yeniden Valdivian ormanlarının uzanması</i>

254
00:36:56,723 --> 00:36:58,083
<i>olası görünüyor.</i>

255
00:37:08,683 --> 00:37:13,843
<i>Şili 6.437 kilometreden uzun,</i>
<i>kıvrımlı bir Pasifik kıyı şeridine sahip.</i>

256
00:37:21,243 --> 00:37:22,883
<i>Son buzul çağında buzullar</i>

257
00:37:22,963 --> 00:37:26,803
<i>dağ zirvelerinden denize kadar indi.</i>

258
00:37:41,723 --> 00:37:42,883
<i>Hareket ettikçe</i>

259
00:37:44,163 --> 00:37:48,323
<i>Patagonya kıyılarındaki</i>
<i>derin fiyort labirentini oydular.</i>

260
00:37:53,323 --> 00:37:56,123
<i>Bu buz devlerinin birkaçı</i>
<i>hâlâ nispeten ayakta.</i>

261
00:37:58,083 --> 00:38:01,243
<i>İşte bu San Rafael Buzulu.</i>

262
00:38:20,003 --> 00:38:24,883
<i>Her bahar bu fiyortların etrafında</i>
<i>göksel bir şarkı yankılanır.</i>

263
00:39:12,443 --> 00:39:16,603
<i>Bu, erkek leopar fokunun</i>
<i>insanın aklını başından alan çağrısıdır.</i>

264
00:39:24,203 --> 00:39:27,443
<i>Çiftleşmek üzere</i>
<i>bu buz dağlarından faydalanmaya gelmiş.</i>

265
00:39:29,923 --> 00:39:34,203
<i>Eş bulmak için</i>
<i>gece gündüz şarkı söyleyecek.</i>

266
00:39:36,843 --> 00:39:40,603
<i>Bir dizi nota</i>
<i>ve çeşitli perdelerde sesler çıkarmak için</i>

267
00:39:40,683 --> 00:39:42,843
<i>ustaca aşk şarkıları döktürecek.</i>

268
00:39:48,283 --> 00:39:50,883
<i>Bu ahenkli repertuvarın parçaları</i>

269
00:39:50,963 --> 00:39:53,323
<i>her yerden duyulabilir.</i>

270
00:39:59,443 --> 00:40:00,403
<i>Bir dişi.</i>

271
00:40:03,723 --> 00:40:05,643
<i>Kulağı erkeğin şarkısında.</i>

272
00:40:07,963 --> 00:40:09,723
<i>Bu kısa üreme sezonunda</i>

273
00:40:10,403 --> 00:40:14,083
<i>leopar fokları</i>
<i>gece boyunca su altında şarkılar söyler.</i>

274
00:40:18,203 --> 00:40:22,043
<i>Gece flörtleşirken yorulmuş,</i>
<i>buz üstünde dinleniyor.</i>

275
00:40:30,723 --> 00:40:32,843
<i>Serenat çok cezbedici.</i>

276
00:40:48,523 --> 00:40:49,603
<i>Yaklaşıyor.</i>

277
00:41:00,243 --> 00:41:01,323
<i>Karşısına çıkan</i>

278
00:41:02,603 --> 00:41:04,083
<i>sözde talibi ise</i>

279
00:41:05,403 --> 00:41:07,243
<i>aslında uyanık değil.</i>

280
00:41:13,803 --> 00:41:16,563
<i>Bilim insanları üreme dönemi boyunca</i>

281
00:41:16,643 --> 00:41:20,403
<i>leopar foklarının hormonlarının</i>
<i>aşırı derecede yükseldiğine,</i>

282
00:41:21,843 --> 00:41:24,323
<i>uyurken bile çağrı yaptıklarına inanıyor.</i>

283
00:41:34,723 --> 00:41:36,563
<i>Güneş batmaya başlarken…</i>

284
00:41:46,163 --> 00:41:48,323
<i>…nihayet uyanıyor.</i>

285
00:42:14,043 --> 00:42:19,283
<i>Ve flört düetlerine başlamak için</i>
<i>buzun altına çekiliyorlar.</i>

286
00:42:30,643 --> 00:42:34,123
<i>Şili Patagonyası'nda</i>
<i>toprakların neredeyse yarısı,</i>

287
00:42:34,803 --> 00:42:37,643
<i>kıyı sularının ise</i>
<i>beşte birinden azı korunuyor.</i>

288
00:42:44,163 --> 00:42:47,483
<i>Şili ana karasının güney ucuna</i>
<i>112 kilometre mesafede</i>

289
00:42:48,883 --> 00:42:52,963
<i>yarı arktik Diego Ramírez Adaları</i>
<i>yer alıyor.</i>

290
00:42:54,483 --> 00:42:58,163
<i>Patagonya'nın</i>
<i>birkaç deniz koruma alanından biri.</i>

291
00:42:59,723 --> 00:43:02,643
<i>Açıklarında üç okyanus birleşiyor.</i>

292
00:43:04,803 --> 00:43:06,643
<i>Pasifik batıya…</i>

293
00:43:10,323 --> 00:43:12,683
<i>…Atlantik doğuya</i>

294
00:43:14,163 --> 00:43:17,883
<i>ve acımasız Güney Okyanusu ise</i>
<i>güneye akıyor.</i>

295
00:43:22,763 --> 00:43:26,963
<i>Dünyanın en tehlikeli denizlerinden</i>
<i>bazılarıyla çevrili olmasına rağmen</i>

296
00:43:27,603 --> 00:43:30,563
<i>burası hayat dolu.</i>

297
00:43:35,203 --> 00:43:38,403
<i>Adalar yuvalanan</i>
<i>iki milyondan fazla deniz kuşu için</i>

298
00:43:38,483 --> 00:43:39,523
<i>güvenli bir sığınak.</i>

299
00:43:42,923 --> 00:43:46,003
<i>Albatros kolonileri,</i>
<i>sık pampas otları boyunca</i>

300
00:43:46,083 --> 00:43:47,363
<i>nehirleri yarıyor.</i>

301
00:43:55,843 --> 00:43:59,723
<i>Dünyanın sayılarında düşüş görülmeyen</i>
<i>birkaç kolonisinden biri.</i>

302
00:43:59,803 --> 00:44:02,163
<i>Bunun sebebi adada yırtıcı bulunmaması</i>

303
00:44:02,243 --> 00:44:04,963
<i>ve deniz parkı içinde</i>
<i>avlanmanın yasaklanması.</i>

304
00:44:10,363 --> 00:44:14,243
<i>Buradaki hayvanların hepsi</i>
<i>havadan ulaşma lüksüne sahip değil.</i>

305
00:44:23,443 --> 00:44:26,563
<i>Güney kaya penguenleri de</i>
<i>burada yuvalıyor.</i>

306
00:44:31,963 --> 00:44:35,763
<i>Yavrusu olan penguen aileler</i>
<i>aç yavruları için yemek aramak üzere</i>

307
00:44:35,843 --> 00:44:38,763
<i>kilometrelerce yol yapacaklarından</i>
<i>bunu sırayla yapmalıdır.</i>

308
00:44:49,043 --> 00:44:53,003
<i>Tek seferde</i>
<i>üç güne kadar uzak kalabilirler.</i>

309
00:45:01,963 --> 00:45:04,203
<i>Ama yolculuklarının en tehlikeli kısmı</i>

310
00:45:04,883 --> 00:45:06,003
<i>dönüştür.</i>

311
00:45:13,363 --> 00:45:15,363
<i>Dalga kıyıya fırlattı.</i>

312
00:45:20,723 --> 00:45:24,203
<i>Yine de okyanus endişelerinin en küçüğü.</i>

313
00:45:29,443 --> 00:45:32,523
<i>Güney Amerika deniz aslanları</i>
<i>bu sularda kol gezer.</i>

314
00:45:46,843 --> 00:45:48,883
<i>Her balık avlamaya çıkışlarında…</i>

315
00:45:52,603 --> 00:45:54,643
<i>…bazıları geri dönemez.</i>

316
00:46:06,003 --> 00:46:08,243
<i>Bir anne penguen ailesine dönmek için</i>

317
00:46:08,883 --> 00:46:10,283
<i>tehlikeyi göze alıyor.</i>

318
00:46:15,043 --> 00:46:17,843
<i>Ama bu deniz aslanları</i>
<i>üç kat hızlı yüzebiliyor.</i>

319
00:46:22,563 --> 00:46:24,363
<i>Hayatta kalmak için en iyi yol…</i>

320
00:46:27,043 --> 00:46:28,483
<i>…sudan çıkmak.</i>

321
00:46:49,403 --> 00:46:50,883
<i>Sonunda güvende.</i>

322
00:46:58,203 --> 00:46:59,163
<i>Belki de değil.</i>

323
00:47:42,843 --> 00:47:44,443
<i>Kıl payı kurtuldu.</i>

324
00:47:58,363 --> 00:48:02,323
<i>Şimdi yuvasına dönmek için</i>
<i>zorlu bir tırmanış bekliyor.</i>

325
00:48:48,243 --> 00:48:52,243
<i>Her penguen ebeveyn</i>
<i>ufaklığı doyurabilmek uğruna</i>

326
00:48:52,323 --> 00:48:54,723
<i>hayatını tehlikeye atmak zorunda kalır.</i>

327
00:48:57,523 --> 00:49:01,523
<i>Yavruları deniz aslanlarıyla</i>
<i>tek başlarına başa çıkabilene dek</i>

328
00:49:02,243 --> 00:49:06,323
<i>bir altı ay daha</i>
<i>sırayla bu yolculuğu yapacaklar.</i>

329
00:49:25,523 --> 00:49:28,923
<i>Bu deniz parkı şu an</i>
<i>142 bin kilometreyi aşan</i>

330
00:49:29,003 --> 00:49:31,163
<i>bir okyanus alanını koruyor.</i>

331
00:49:33,763 --> 00:49:38,203
<i>Ayrıca Şili Patagonyası'nın</i>
<i>yaban hayatı koruma koridorunu,</i>

332
00:49:39,683 --> 00:49:43,203
<i>Antarktika'nın korunan sularına doğru</i>
<i>gittikçe genişletiyor.</i>

333
00:49:57,763 --> 00:50:03,363
<i>Bu park ağı şu an itibarıyla</i>
<i>çarpıcı çeşitlilikteki manzaralar boyunca</i>

334
00:50:04,723 --> 00:50:07,883
<i>200'ün üzerinde</i>
<i>kuş ve memeli türünü koruyor.</i>

335
00:50:10,763 --> 00:50:15,163
<i>Tükenmenin eşiğine gelmiş hayvanların</i>
<i>kurtulmasına yardım ediyor.</i>

336
00:50:16,723 --> 00:50:20,243
<i>Ama bundan fayda sağlayan</i>
<i>sadece yaban hayatı değil.</i>

337
00:50:21,843 --> 00:50:26,203
<i>Beklenti, gelecek 10 yılı aşan bir sürede</i>
<i>ekoturizm yoluyla yerel ekonomiye</i>

338
00:50:26,283 --> 00:50:28,403
<i>yüz milyonlarca dolar kazandırması.</i>

339
00:50:29,123 --> 00:50:31,243
<i>Gezegenimizdeki her bir canlıya ise</i>

340
00:50:31,963 --> 00:50:34,723
<i>çok daha büyük faydalar sağlayacak.</i>

341
00:50:36,363 --> 00:50:38,523
<i>İklim değişikliğine karşı verilen savaşta</i>

342
00:50:38,603 --> 00:50:42,123
<i>bu topraklar ve bitki örtüsü</i>
<i>âdeta bir sünger görevi görerek</i>

343
00:50:42,723 --> 00:50:44,523
<i>karbondioksiti emiyor.</i>

344
00:50:45,323 --> 00:50:49,643
<i>Bölge böylece Güney Amerika'nın</i>
<i>en büyük karbon yutaklarından biri oluyor.</i>

345
00:50:52,563 --> 00:50:55,723
<i>Tabiata şans verirseniz</i>
<i>karşılığını alırsınız.</i>

346
00:50:56,363 --> 00:50:59,683
<i>Yaban hayatı ve vahşi doğa iyileşebilir</i>

347
00:50:59,763 --> 00:51:02,323
<i>ve denge yeniden kurulabilir.</i>

348
00:51:03,363 --> 00:51:06,683
<i>Şili Patagonyası,</i>
<i>doğayla birlik içinde çalıştığımızda</i>

349
00:51:07,243 --> 00:51:11,403
<i>ve ulusal parkların gerçek değerine</i>
<i>inandığımızda</i>

350
00:51:11,483 --> 00:51:16,403
<i>neler başarabileceğimizi gösteren</i>
<i>ilham verici bir örnektir.</i>

351
00:52:42,883 --> 00:52:47,883
Alt yazı çevirmeni: Aslı Uygun Cheesmar