1
00:00:06,243 --> 00:00:08,883
NETFLIX BELGESEL DİZİSİ
2
00:00:19,563 --> 00:00:22,563
{\an8}Yaklaşık 30 yıl önce
Kenya'yı ilk ziyaret edişimde
3
00:00:22,643 --> 00:00:23,843
{\an8}buraya yabancıydım.
4
00:00:25,243 --> 00:00:29,723
Burası zar zor tanıdığım
merhum babamın memleketiydi.
5
00:00:30,243 --> 00:00:31,803
Ama ailemle tanıştım.
6
00:00:31,883 --> 00:00:34,443
Geldikleri köyü ziyaret ettim.
7
00:00:34,523 --> 00:00:36,443
Nereye gitsem güzel karşılandım.
8
00:00:36,963 --> 00:00:41,403
Kız kardeşimle safaride geçirdiğimiz
birkaç günde başka bir şey hissettim.
9
00:00:42,043 --> 00:00:43,363
Huşu.
10
00:00:44,403 --> 00:00:48,363
Yukarıda engin gökyüzü,
sonsuzca salınan bu Afrika çalıları
11
00:00:49,563 --> 00:00:52,083
ve sanki ucu bucağı olmayan
bu vahşi yaşam.
12
00:00:53,803 --> 00:00:56,843
Dünyanın böyle yeniden doğuşunu görmek,
13
00:00:56,923 --> 00:01:00,363
sonuçta hepimizin geldiği yeri görmek
ne büyük bir lütuf.
14
00:01:02,443 --> 00:01:05,763
Afrika'nın kalp atışlarını dinlemeniz için
15
00:01:05,843 --> 00:01:08,763
sizi Kenya'daki özel bir parka
götürmek istiyorum.
16
00:01:09,243 --> 00:01:11,523
Sınırsızca uzanan bakir bir doğa,
17
00:01:11,603 --> 00:01:13,083
nefes kesen bir güzellik
18
00:01:13,163 --> 00:01:15,723
ve destansı ölçülerde bir vahşi yaşam.
19
00:01:16,283 --> 00:01:18,163
Tsavo Ulusal Parkı.
20
00:01:26,083 --> 00:01:29,043
Fillerin kral olduğu topraklar.
21
00:01:30,163 --> 00:01:31,523
Ve bunu herkes biliyor.
22
00:01:35,443 --> 00:01:37,683
Afrika'nın doğusunda Kenya yer alıyor.
23
00:01:38,203 --> 00:01:42,763
Çok zengin çeşitlilikte bir vahşi yaşama
ve nefes kesici manzaralara sahip.
24
00:01:43,363 --> 00:01:45,323
Güneyinde ise Tsavo var.
25
00:01:46,043 --> 00:01:49,443
Yaklaşık 116.275 kilometre.
26
00:01:49,523 --> 00:01:54,403
Küçük bir ülke boyutunda
ve Kenya'nın en büyük ulusal parkı.
27
00:01:57,403 --> 00:02:00,923
Batıda ise arkasında
unutulmaz gün batımı manzaralarıyla
28
00:02:01,003 --> 00:02:02,603
Afrika'nın en yüksek dağı
29
00:02:03,243 --> 00:02:04,203
Kilimanjaro.
30
00:02:07,963 --> 00:02:10,763
Bu eski topraklara, lavlara
31
00:02:11,323 --> 00:02:12,483
volkanik tepelere
32
00:02:13,683 --> 00:02:15,963
ve ışıltılı vahalara tepeden bakıyor.
33
00:02:23,123 --> 00:02:26,843
Doğuda ise uçsuz bucaksız dikenli çalılar…
34
00:02:31,683 --> 00:02:34,443
…ve aralarında
hayat kaynağı nehirler uzanıyor.
35
00:02:37,163 --> 00:02:41,283
Nehirler boyunca
Yatta platosunun karanlık seddi
36
00:02:42,203 --> 00:02:45,323
ve dünyanın en uzun lav akıntısı uzanıyor.
37
00:02:50,563 --> 00:02:52,243
Ne tarafa bakarsanız bakın
38
00:02:52,323 --> 00:02:57,123
Tsavo'nun ikonik parlak kırmızı toprağı
bu sıra dışı vahşi doğada yaşayan herkeste
39
00:02:57,203 --> 00:03:01,403
bu özelliğinden bir iz bırakıyor.
40
00:03:22,403 --> 00:03:26,683
Tsavo,
Kenya'nın en büyük fil nüfusuna sahip.
41
00:03:29,043 --> 00:03:33,603
On üç binin üzerinde fil
bu muazzam tabiatta özgürce geziniyor.
42
00:03:36,523 --> 00:03:39,683
Onları bulmak için
nereye bakacağınızı bilmeniz gerek.
43
00:04:15,243 --> 00:04:16,483
Bu genç filler
44
00:04:17,043 --> 00:04:19,683
yüzmenin keyfini çıkarıp deşarj oluyorlar…
45
00:04:30,363 --> 00:04:33,723
Tıpkı sıvı çikolatada yüzen
senkronize yüzücüler gibi.
46
00:04:40,043 --> 00:04:42,963
Aylardan nisan. Su çukurları dolu.
47
00:04:49,523 --> 00:04:53,043
Altı ay ya da daha uzun bir süre
tekrar yağmur yağmayabilir.
48
00:04:57,723 --> 00:05:00,643
Erkekler büyüdükçe
yalnız olmayı tercih ediyorlar.
49
00:05:04,203 --> 00:05:09,723
Aralarından birkaçı dünya üzerinde yürüyen
en büyük uzun dişli fillerden olacak.
50
00:05:15,083 --> 00:05:16,283
Bu Lugard.
51
00:05:17,323 --> 00:05:19,723
İsmini onu izleyen korucular verdi.
52
00:05:21,763 --> 00:05:24,163
Elli yaşında bir süper "uzun dişli fil".
53
00:05:24,723 --> 00:05:27,443
Kenya'nın millî hazinelerinden biri.
54
00:05:30,363 --> 00:05:34,563
Her bir diş tek başına 45 kiloyu aşıyor.
55
00:05:38,003 --> 00:05:43,003
Fil dünyasının bu elçilerinin
çok büyük zorluklara katlanması gerekti:
56
00:05:47,043 --> 00:05:50,563
Art arda gelen kuraklıklar,
modern yapılaşma,
57
00:05:50,643 --> 00:05:53,123
yasa dışı fil dişi ticareti için avlanma.
58
00:05:59,803 --> 00:06:04,683
Bugün tüm Afrika'da sadece
30 süper uzun dişli fil olduğu sanılıyor.
59
00:06:08,723 --> 00:06:11,283
Bunların üçte biri Tsavo'da.
60
00:06:14,003 --> 00:06:17,003
Artık çoğu ileri yaşlara kadar yaşıyor.
61
00:06:22,163 --> 00:06:25,843
Ulusal parklar korunmalarında
hayati bir rol oynuyor.
62
00:06:37,243 --> 00:06:39,963
Gelecek aylarda
Tsavo'nun aşırı iklim şartları
63
00:06:40,043 --> 00:06:43,123
burada yaşayan tüm hayvanları
testten geçirecek.
64
00:06:47,123 --> 00:06:48,283
Bu kurak mevsimde
65
00:06:48,363 --> 00:06:52,683
sadece hızla değişen koşullara
adapte olabilenler hayatta kalacak.
66
00:06:56,683 --> 00:06:59,843
Bu aç boynuzgaga büyük bir kahvaltı için
67
00:06:59,923 --> 00:07:01,923
çok zekice bir yöntem geliştirmiş.
68
00:07:05,323 --> 00:07:06,723
Ama tek başına yapamaz.
69
00:07:25,683 --> 00:07:28,483
Bir cüce firavun faresi ailesi.
70
00:07:37,843 --> 00:07:40,003
Boynuzgaga gitmeye hazır
71
00:07:41,043 --> 00:07:42,843
ama onların hiç acelesi yok.
72
00:07:50,083 --> 00:07:51,283
Tek çare beklemek.
73
00:07:52,243 --> 00:07:54,803
Bu arada firavun fareleri
güne hazırlanıyor.
74
00:07:58,723 --> 00:08:02,803
İşaret verilene dek
hiçbir yere gitmeyecekler.
75
00:08:06,683 --> 00:08:09,003
Nihayet gidiyorlar.
76
00:08:10,363 --> 00:08:12,683
Aç boynuzgaga da hemen arkalarında.
77
00:08:19,603 --> 00:08:22,763
Koşuşturan firavun fareleri
çalılıklarda böcek arıyor.
78
00:08:23,483 --> 00:08:24,563
Kaçırdıklarını ise
79
00:08:25,483 --> 00:08:26,723
o kapacak
80
00:08:27,923 --> 00:08:30,843
ve yemeğini
kendi bulmak zorunda kalmayacak.
81
00:08:32,003 --> 00:08:34,323
Firavun fareleri umursamıyor gibi.
82
00:08:40,083 --> 00:08:42,843
Birlikte yiyecek aramak
herkesin işine yarıyor.
83
00:08:43,523 --> 00:08:46,123
Özellikle de tabiat kuruduğunda
84
00:08:46,763 --> 00:08:48,843
ve gizlenecek yer olmadığında.
85
00:08:54,843 --> 00:08:56,883
Boynuzgaga gözcü görevi görüyor.
86
00:09:06,003 --> 00:09:08,763
Tek bir çağrıyla
hepsi saklanmak için kaçışıyor.
87
00:09:22,963 --> 00:09:24,523
Menüdekilerin içinde
88
00:09:25,643 --> 00:09:27,883
en favorisi bu gibi.
89
00:09:28,723 --> 00:09:31,163
Dev Afrika salyangozları.
90
00:09:33,003 --> 00:09:34,763
Her biri 15 cm civarında.
91
00:09:36,323 --> 00:09:39,603
Dünyadaki en büyük,
en sulu salyangozlardan bazıları.
92
00:09:44,883 --> 00:09:46,323
Hem yakalaması da kolay.
93
00:09:47,123 --> 00:09:49,683
Bu salyangozlar
hiçbir yere hızlı gitmezler…
94
00:09:52,243 --> 00:09:55,243
…ama kırılması da zor cevizlerdir.
95
00:09:58,203 --> 00:10:01,763
Bu firavun fareleri
özel bir teknik geliştirmiş.
96
00:10:09,723 --> 00:10:11,963
Salyangozları parçalamak için
97
00:10:12,563 --> 00:10:15,243
ahşap kütükleri örs gibi kullanıyorlar.
98
00:10:17,603 --> 00:10:22,203
Tsavo, bu davranışın gözlendiği
birkaç yerden biri.
99
00:10:29,003 --> 00:10:32,203
Boynuzgaga yemek zilini duyunca tanıyor.
100
00:10:47,643 --> 00:10:52,163
Kurak iklim burada yaşamanın
kolay olmadığı anlamına geliyor.
101
00:10:53,963 --> 00:10:58,203
Ama yiyecek azaldıkça
birlikte çalışmaları sayesinde
102
00:10:58,803 --> 00:11:01,243
iki taraf da yeterli besini garantiliyor.
103
00:11:11,003 --> 00:11:14,083
Bu geniş parkta kurak mevsim sertleşirken
104
00:11:14,883 --> 00:11:17,603
artık en acil ihtiyaç kaynağı
105
00:11:18,923 --> 00:11:19,763
su.
106
00:11:23,443 --> 00:11:27,163
Tsavo'nun en çok risk altındaki
tükenmekte olan hayvanlarını korumak için
107
00:11:27,283 --> 00:11:30,603
uzaktaki su çukurları
korucular tarafından dolduruluyor.
108
00:11:35,523 --> 00:11:38,043
Akşam yaklaşırken sahne artık
109
00:11:38,723 --> 00:11:41,483
bu utangaç yaratığın
ortaya çıkması için uygun.
110
00:11:51,803 --> 00:11:53,483
Kara gergedanlar.
111
00:11:54,243 --> 00:11:56,083
Bir anne ve yavrusu.
112
00:11:59,243 --> 00:12:01,883
Hassas bir gece görüş kamerasıyla
113
00:12:01,963 --> 00:12:04,243
onları renkli görmemiz mümkün.
114
00:12:09,563 --> 00:12:12,443
Yavrular annelerinin hareketlerini
yakından izliyor.
115
00:12:13,803 --> 00:12:15,683
Aralarında sıkı bir bağ var.
116
00:12:20,203 --> 00:12:22,883
Gergedanlar
belli bir mesafeden iyi göremezler
117
00:12:24,603 --> 00:12:27,963
ancak işitme ve koku duyuları
inanılmaz gelişmiştir.
118
00:12:33,443 --> 00:12:38,363
Gece havasında etrafta kimlerin olduğunu
dudaklarını geriye kıvırarak algılıyorlar.
119
00:12:43,203 --> 00:12:45,443
Daha çok aile su içmeye geliyor.
120
00:12:50,083 --> 00:12:53,243
Baskın kara gergedanlar
sıklıkla bölge gözetir.
121
00:12:59,523 --> 00:13:02,923
Ama içlerinden bazıları
diğerlerinden daha atılgan.
122
00:13:10,323 --> 00:13:14,363
Bir zamanlar burada, Tsavo'da
sayıları 8.000'i buluyordu.
123
00:13:18,363 --> 00:13:21,723
1970 ve 80'lerin başlarında
kaçak avcılar boynuzları için
124
00:13:21,803 --> 00:13:23,763
on tanesi hariç hepsini öldürdü.
125
00:13:28,323 --> 00:13:30,843
O zamandan beri
uygulanan üreme programıyla
126
00:13:30,923 --> 00:13:33,043
popülasyon 100'ün üzerine çıkarıldı.
127
00:13:35,803 --> 00:13:39,883
Genellikle yalnız yaşayan bu hayvanlar
su içip sosyalleşmeye geliyor.
128
00:13:43,003 --> 00:13:44,963
Anneler arkadaşlarını selamlıyor.
129
00:13:46,403 --> 00:13:48,203
Yavrular oyun arkadaşları…
130
00:13:52,043 --> 00:13:53,803
…ve babalarıyla buluşuyor.
131
00:13:58,443 --> 00:14:02,883
Ama daha fazla erkeğin gelmesiyle
atmosfer değişiyor.
132
00:14:08,123 --> 00:14:12,323
Kurak mevsimde burada alışılmadık şekilde
daha fazla gergedan toplanıyor.
133
00:14:12,803 --> 00:14:15,363
O kadar başarıyla çoğaldılar ki
134
00:14:15,443 --> 00:14:18,683
şu an bölge için rekabet artmış durumda,
135
00:14:20,563 --> 00:14:21,923
ayrıca eş için.
136
00:15:10,323 --> 00:15:12,083
Yavrusu olan bir anneye doğru
137
00:15:12,163 --> 00:15:14,003
erkeklerden biri hamle yapıyor
138
00:15:15,283 --> 00:15:17,243
ama ona net bir mesaj verdi.
139
00:15:23,323 --> 00:15:26,403
Su çukuruna gelen
yaşça büyük başka bir baskın erkek.
140
00:15:27,403 --> 00:15:29,323
Korucular ona Atoti diyor.
141
00:15:34,843 --> 00:15:35,923
Genç bir dişi.
142
00:15:37,403 --> 00:15:40,483
Eşleşmek için çok genç,
onunla ilgilenmiyor.
143
00:15:49,803 --> 00:15:52,683
Yaşadığı hüsran düşmanlığa döndü.
144
00:16:03,923 --> 00:16:09,003
Boynuzuyla arka bacaklarına saldırıp
çelme takmaya çalışıyor.
145
00:16:26,603 --> 00:16:30,923
Diğer dişiler ve yavrular
gitme vaktinin geldiğine karar verdi.
146
00:16:45,963 --> 00:16:48,243
Genç dişi ondan kaçmayı başarıyor.
147
00:16:58,683 --> 00:17:00,803
Ve Atoti sakinleşiyor.
148
00:17:07,923 --> 00:17:09,643
Kurak mevsim sürdükçe
149
00:17:10,163 --> 00:17:12,843
parkın etrafındaki
doğal su kaynaklarının çoğu
150
00:17:12,923 --> 00:17:14,563
yavaş yavaş yok olacak.
151
00:17:19,843 --> 00:17:24,923
Ama kuzeyde özel bir yer var,
hiç değişmeyen bir vaha.
152
00:17:31,203 --> 00:17:33,963
Batı Tsavo'daki platolardan yükselen
153
00:17:34,043 --> 00:17:36,363
Chyulu Tepeleri'ndeki bulut ormanları.
154
00:17:40,363 --> 00:17:44,403
Gözenekli, volkanik kayalardan oluşan
bu tepeler yağmur suyunu emerek
155
00:17:44,483 --> 00:17:46,843
yer altı kaynaklarını oluşturuyor.
156
00:17:50,843 --> 00:17:55,043
Suyun aşağıdaki düzlüklere sızması
20 yıldan uzun sürüyor.
157
00:18:00,483 --> 00:18:03,523
Bu düzlüklere ulaşan su…
158
00:18:06,803 --> 00:18:09,163
…Mzima Su Kaynaklarına
sürekli kaynak sağlıyor.
159
00:18:11,203 --> 00:18:14,763
İsmi
Swahili dilinde "hayat dolu" demek.
160
00:18:37,683 --> 00:18:40,923
Hayat dolu,
kristal berraklığındaki havuzlara
161
00:18:41,003 --> 00:18:43,003
her gün topraktan
162
00:18:43,763 --> 00:18:47,563
50 milyon galon su aktığı
tahmin ediliyor.
163
00:18:55,923 --> 00:18:59,243
İncir ağaçları
vervet maymunlarına besin sunuyor.
164
00:19:07,843 --> 00:19:10,723
Karakeçi balığı da aşağıda,
düşen meyveleri bekliyor.
165
00:19:29,163 --> 00:19:30,883
Cömert bir cennet,
166
00:19:31,963 --> 00:19:34,043
herkese yetecek kadar yiyecek var.
167
00:19:44,603 --> 00:19:46,043
Ama bu büyülü havuz
168
00:19:46,123 --> 00:19:50,083
14 hipopotamdan oluşan bir sürüye ait.
169
00:19:51,123 --> 00:19:54,963
Dev bir alfa erkek tarafından
kıyasıya korunuyor.
170
00:20:01,363 --> 00:20:04,083
Nefesini beş dakika kadar tutabiliyor
171
00:20:05,363 --> 00:20:08,323
ve ömrünün yarıdan fazlasını
su altında geçiriyor.
172
00:20:12,003 --> 00:20:14,243
Genelde çamurlu gölcüklerde bulunan
173
00:20:14,803 --> 00:20:18,523
bu utangaç yaratıkların kişisel yaşamları
174
00:20:18,603 --> 00:20:20,243
çok nadir görülebilir.
175
00:20:29,003 --> 00:20:34,363
Baba her sabah erkenden ailesini
derin, serin sulara yönlendiriyor.
176
00:20:44,963 --> 00:20:47,323
Hipopotamların ağırlığı
bir otomobili kadar olabilir
177
00:20:48,163 --> 00:20:51,283
ama su altında şaşırtıcı şekilde zarifler.
178
00:20:57,483 --> 00:21:00,043
Erişkinler
günün en sıcak saatlerinde uyuyor.
179
00:21:02,203 --> 00:21:04,603
Gençler ise günü oynayarak geçiriyor.
180
00:21:10,643 --> 00:21:12,523
Çok şamata yaptıklarında
181
00:21:13,123 --> 00:21:15,243
erişkinler onları hizaya getiriyor.
182
00:21:27,483 --> 00:21:31,283
Hipopotamlar olmasa
buradaki yaşam çeşitliliği olmazdı
183
00:21:33,363 --> 00:21:36,323
çünkü suya
hayati öneme sahip bir şey katıyorlar.
184
00:21:40,283 --> 00:21:42,603
Doğal bir gübre.
185
00:21:44,523 --> 00:21:48,083
Bu, kristal berraklığındaki görüş için
pek iyi olmayabilir…
186
00:21:50,203 --> 00:21:53,643
…ama Mzima'nın ekosistemini canlı tutan
187
00:21:53,723 --> 00:21:55,163
tam da bu madde.
188
00:21:57,763 --> 00:21:59,843
Bitkilere besleyici ögeler katıyor
189
00:22:00,443 --> 00:22:02,963
ve en taze besinlere ulaşmak için…
190
00:22:06,363 --> 00:22:09,403
…hipopotamları izleyen
böcek ve balıklara besin sunuyor.
191
00:22:14,603 --> 00:22:18,963
Hipopotamların Mzima'daki balıklara
sundukları tek besin taze gübre değil.
192
00:22:24,723 --> 00:22:28,323
Bu hipopotam ağzını açarak balıkları
193
00:22:28,403 --> 00:22:31,243
bu kocaman, güçlü çenesine davet ediyor.
194
00:22:34,123 --> 00:22:37,003
Dişlerinin arasına sıkışmış artıkları
aramakla meşguller.
195
00:22:38,563 --> 00:22:41,243
Sıra dışı bir güven sergiliyorlar.
196
00:22:49,083 --> 00:22:51,203
Ağızlarındaki törpüleyici kısımlarla
197
00:22:51,283 --> 00:22:52,763
hipopotamların derileri,
198
00:22:54,003 --> 00:22:58,443
ayak tırnakları, çatlamış ayakları,
ve tüm bu önemli kısımları temizleniyor.
199
00:23:01,603 --> 00:23:04,683
Pedikür ve cila karşılığında
200
00:23:04,763 --> 00:23:05,963
tam öğün yemek.
201
00:23:18,723 --> 00:23:22,483
Mzima Su Kaynaklarındaki küçük yeşil vaha
202
00:23:22,563 --> 00:23:26,003
parkın bu köşesinde yaşayan
şanslı hayvanlara su sunuyor.
203
00:23:29,203 --> 00:23:32,483
Ancak çorak arazilerde dolaşanlar için
204
00:23:32,563 --> 00:23:33,803
hikâye farklı.
205
00:23:38,803 --> 00:23:41,283
Fillerin sahip oldukları inanılmaz hafıza
206
00:23:41,963 --> 00:23:46,603
onları önceki kurak mevsimlerde besin
ve su buldukları yerlere yönlendiriyor.
207
00:23:49,043 --> 00:23:52,923
Ama parkın ortasında
ürkütücü bir engelle karşılaşıyorlar.
208
00:23:56,603 --> 00:23:58,843
Tsavo iki parça hâlinde tesis edildi:
209
00:23:59,923 --> 00:24:01,443
Doğu ve Batı.
210
00:24:02,643 --> 00:24:06,683
Mevcut yol ve demir yolu ile
tam ortadan bölünmüş durumda.
211
00:24:10,203 --> 00:24:11,283
Artık bu yoğun yol
212
00:24:11,363 --> 00:24:15,203
iki park arasında geçiş yapan
vahşi hayvanlar için tehlikeli bir engel.
213
00:24:19,523 --> 00:24:23,883
2017'de eskisine ek olarak
Kenya'nın en büyük limanı Mombasa'yı
214
00:24:24,443 --> 00:24:26,803
başkent Nairobi'ye bağlayan
215
00:24:27,523 --> 00:24:29,403
yeni bir demir yolu tamamlandı.
216
00:24:32,043 --> 00:24:36,523
Bu dik setler ve çitler
hayvanların hattı geçmelerini engelleyerek
217
00:24:37,043 --> 00:24:38,643
hareketlerini kısıtlıyor.
218
00:24:42,643 --> 00:24:47,403
Diğer tarafa geçebilmelerinin tek yolu
özel olarak yapılmış bu alt geçitler.
219
00:24:56,723 --> 00:25:00,683
Bazı fillerse
engelleri aşacak kadar cesur.
220
00:25:08,523 --> 00:25:11,443
Afrika boyunca alt yapı çalışmalarında
patlama yaşanıyor,
221
00:25:11,523 --> 00:25:13,643
bu da vahşi alanları etkiliyor.
222
00:25:17,283 --> 00:25:20,243
Tsavo'nun büyüklüğü bu yüzden çok önemli.
223
00:25:22,203 --> 00:25:25,803
Alternatif beslenme alanları
sunacak kadar büyük.
224
00:25:27,763 --> 00:25:30,843
Ancak yılın bu zamanında
uzun mesafeler kateden
225
00:25:30,923 --> 00:25:33,043
sadece büyük hayvanlar değil.
226
00:25:36,883 --> 00:25:40,083
Aylardan temmuz, Tsavo'nun en kurak ayı.
227
00:25:49,963 --> 00:25:52,083
Doğu tarafındaki susuz düzlüklerde
228
00:25:52,643 --> 00:25:56,083
erkek bir kum kekliği ve eşi
ailesine bakıyor.
229
00:26:02,043 --> 00:26:06,523
Yerde yuvalanan kuşlar olduklarından
yumurtadan yeni çıkan bu yavrular
230
00:26:06,603 --> 00:26:08,683
saatler içinde ayaklanıp yürüyecek.
231
00:26:12,803 --> 00:26:15,643
Yüz dereceyi bulan sıcaklık altında
232
00:26:16,203 --> 00:26:19,163
gölgeli ve güvenli bir
gizlenme yeri bulmalılar.
233
00:26:24,483 --> 00:26:27,083
Babaları acil bir sorunla karşı karşıya.
234
00:26:27,803 --> 00:26:31,403
Ya içme suyu bulacak
ya da yavruları ölecek.
235
00:26:36,923 --> 00:26:39,083
Başka bir kum kekliği grubuna katılıyor.
236
00:26:39,683 --> 00:26:42,483
Hepsi de ümitsizce aynı şeyi arıyor.
237
00:26:49,043 --> 00:26:51,963
Otuz kilometre kadar uzağa…
238
00:26:56,923 --> 00:26:59,203
…âzametli Galana Nehri'ne uçuyorlar.
239
00:27:15,803 --> 00:27:17,723
Kurak mevsim zorlamaya başladığında
240
00:27:18,323 --> 00:27:20,563
burası hayvanlar için bir yaşam hattı.
241
00:27:26,443 --> 00:27:30,163
Her yıl bu zaman kum keklikleri
büyük gruplar hâlinde buraya geliyor.
242
00:27:37,563 --> 00:27:39,843
Su kenarında tehditler var.
243
00:27:44,723 --> 00:27:49,403
Sürüye yakın kalması,
etrafı kollayan yüzlerce göz var demek.
244
00:27:52,163 --> 00:27:55,243
İki yemek kaşığı kadar miktarı
boğazında tutabilir
245
00:27:55,323 --> 00:27:57,603
ama üç yavrusu için bu yeterli değil.
246
00:28:04,563 --> 00:28:06,483
Olağanüstü numarası için
247
00:28:07,043 --> 00:28:08,923
biraz daha ileri yürüyor.
248
00:28:12,123 --> 00:28:14,043
İleri geri sallanarak
249
00:28:14,563 --> 00:28:17,163
suyu göğüs tüylerine emiyor.
250
00:28:18,763 --> 00:28:23,563
Özel olarak adapte olmuş spiral şekilleri
suyu sünger gibi çekiyor.
251
00:28:25,083 --> 00:28:27,763
On beş dakika doldurduktan sonra
uçma vakti geldi.
252
00:28:29,683 --> 00:28:32,483
Tümüyle suyla dolmuş hâlde eve uçuyor.
253
00:28:46,003 --> 00:28:49,683
Kuşlar sürüden tek tek ayrılarak iniyor.
254
00:28:55,043 --> 00:28:56,603
Eşini çağırıyor.
255
00:29:00,963 --> 00:29:04,283
Onu susamış yavrularını sakladığı yere
götürüyor hemen.
256
00:29:13,963 --> 00:29:15,683
Baba imdada yetişti.
257
00:29:26,123 --> 00:29:29,243
Suya hasret yavrular
babalarının etrafında toplaşıp
258
00:29:29,763 --> 00:29:33,123
gagalarıyla
tüylerindeki kıymetli suyu sağıyorlar.
259
00:29:38,883 --> 00:29:42,163
Bu çetin yolculuğu gelecek iki ay boyunca
260
00:29:42,243 --> 00:29:43,923
her gün yapacak…
261
00:29:46,963 --> 00:29:51,323
…ta ki yavrular
suya kendileri uçacak kadar büyüyene dek.
262
00:30:03,403 --> 00:30:05,683
Son zamanlarda Kenya'nın iklimi
263
00:30:05,763 --> 00:30:09,003
daha az ön görülebilir
ve daha uç değerlerde seyrediyor.
264
00:30:15,643 --> 00:30:17,563
Kurak mevsimin en kötü zamanı
265
00:30:18,563 --> 00:30:20,523
ve bitecekmiş gibi de görünmüyor.
266
00:30:24,923 --> 00:30:29,043
Bazıları kalan birkaç yeşil yaprağı
bulmak için bir yöntem geliştirmiş.
267
00:30:30,043 --> 00:30:32,643
Gerenuk bir ısırık için
parmak uçlarında uzanıyor.
268
00:30:33,603 --> 00:30:36,483
Tüm hayatlarını
hiç su içmeden geçirebilirler.
269
00:30:39,123 --> 00:30:41,283
Lakapları zürefa ceylanı.
270
00:30:41,803 --> 00:30:45,443
Diğer otlayıcıların ulaşamadığı
sukulent yapraklarına ulaşmak için
271
00:30:45,523 --> 00:30:49,083
akrobasiye
ve uzun boyunlarına güveniyorlar.
272
00:30:51,923 --> 00:30:54,003
Onlar için bile seçenekler sınırlı.
273
00:30:59,723 --> 00:31:02,723
Tsavo'nun kızıl toprağı
yuvarlanan toz hortumlarıyla
274
00:31:02,803 --> 00:31:04,123
yukarı sürükleniyor.
275
00:31:09,963 --> 00:31:11,923
Bufalo gibi büyük hayvanlar
276
00:31:12,443 --> 00:31:15,323
yemek ve su bulmak için
yürümeye devam etmeliler.
277
00:31:22,123 --> 00:31:25,163
Sürüler birleşiyor,
sayıları binin üzerinde.
278
00:31:32,923 --> 00:31:37,083
Yıl boyu akan Galana Nehri'ne gidiyorlar.
279
00:31:47,483 --> 00:31:51,803
Geride kalanları
Tsavo'nun en berbat yırtıcıları kapacak.
280
00:32:05,043 --> 00:32:09,003
Yüz yirmi yıl kadar önce
eski demir yolu inşa edilirken
281
00:32:09,083 --> 00:32:12,443
iki aslan bölgede dehşet yaşatmış.
282
00:32:14,523 --> 00:32:17,283
"Tsavo'nun yamyamları" diye biliniyorlar.
283
00:32:21,563 --> 00:32:22,643
Efsaneye göre
284
00:32:23,283 --> 00:32:26,803
135 no.lu demir yolu işçilerini
bir çırpıda yutmuşlar.
285
00:32:28,323 --> 00:32:30,763
Gerçi gerçek rakam muhtemelen daha düşük.
286
00:32:32,363 --> 00:32:36,923
Mohawk tarzlarıyla meşhurlar.
Günümüz nesli de aynı özelliği paylaşıyor.
287
00:32:40,683 --> 00:32:45,043
Bu görünüşün yaşadıkları alandaki
kalın çalılardan geldiği düşünülüyor.
288
00:32:48,003 --> 00:32:52,123
Kısa yeleler, zorlu çalılıklarda
tuzaklara daha az takılıyor.
289
00:32:53,683 --> 00:32:55,963
Ayrıca sıcakta serin tutuyorlar.
290
00:33:00,443 --> 00:33:04,083
Ancak yılın bu zamanında
en sıkı yırtıcılar bile zorlanıyor.
291
00:33:20,163 --> 00:33:24,603
Sürüye ait su çukuru
yapışkan bir çamur havuzuna dönmüş.
292
00:33:29,763 --> 00:33:33,083
Avlarının çoğu
su bulmak için buradan ayrılmış.
293
00:33:35,043 --> 00:33:38,163
Bu son tortular şimdilik idare ediyor.
294
00:33:54,363 --> 00:33:56,683
Doğu Tsavo'nun kurak düzlükleri boyunca
295
00:33:57,443 --> 00:34:03,083
bir grup boğa fili
parkın uzaktaki kuzey bölgelerine gidiyor.
296
00:34:11,723 --> 00:34:15,803
Burası en vahşi ve en erişilmez bölge.
297
00:34:24,043 --> 00:34:28,203
Kurak, dikenli çalılıktan doğru
kayalardan oluşan milyonlarca yıllık,
298
00:34:28,283 --> 00:34:30,923
uçsuz bucaksız monolitler yükseliyor.
299
00:34:45,283 --> 00:34:49,123
Yıllardır izlenen bu rotalar
her bir filin hafızasında kayıtlı.
300
00:34:53,883 --> 00:34:56,083
Nesilden nesle aktarılmış.
301
00:35:00,323 --> 00:35:03,803
Sık kullanılan bu yollar
havadan görülebiliyor.
302
00:35:05,123 --> 00:35:07,923
Çorak manzarayı ağ gibi örmüşler.
303
00:35:22,043 --> 00:35:24,803
Büyük filler birkaç gün susuz kalabilir
304
00:35:25,963 --> 00:35:31,243
ve bu sayede kurak çalılık arazi boyunca
uzak mesafelere gidebilirler.
305
00:35:39,643 --> 00:35:44,203
Vardıkları yerde su bulabilmek için
hayatlarını riske soktular.
306
00:35:47,403 --> 00:35:50,083
Ama Tiva Nehri kurumuş.
307
00:35:51,763 --> 00:35:54,403
Artık sadece bir kum nehri.
308
00:35:58,363 --> 00:36:00,483
Görünürde tek bir damla su yok.
309
00:36:04,203 --> 00:36:08,283
Ama bu mevsimsel nehrin yanındaki
doum palmiyeleri hâlâ yeşil,
310
00:36:09,603 --> 00:36:12,723
demek ki bir yerlerde su var.
311
00:36:24,723 --> 00:36:27,563
Yaşlı, bilge filler
nasıl bulacaklarını biliyor.
312
00:36:50,883 --> 00:36:53,403
Fillerin inanılmaz bir koku duyusu vardır.
313
00:36:54,043 --> 00:36:58,963
Hortumlarındaki milyonlarca reseptör
onları çok uzaktaki suya yönlendiriyor.
314
00:37:00,963 --> 00:37:05,403
Kumun metrelerce altında gömülü olsa da
yine de algılayabiliyorlar.
315
00:37:14,883 --> 00:37:17,283
Ulaşmak için kazmaları gerekiyor.
316
00:37:22,723 --> 00:37:26,763
Kuyular derinleştikçe
yer altı suyu daha çok sızıyor.
317
00:37:31,363 --> 00:37:33,963
Hortumları esnek bir kamış görevi görerek
318
00:37:35,123 --> 00:37:36,763
kumlu suyu emerek çekiyor.
319
00:37:40,803 --> 00:37:45,203
Görünüşe göre tortunun hortumlarında
çökerek ayrışmasına izin veriyor,
320
00:37:47,203 --> 00:37:48,683
sonra püskürtüyorlar.
321
00:38:03,523 --> 00:38:06,443
Saf, filtre suyun keyfini çıkarıyorlar.
322
00:38:20,923 --> 00:38:24,483
Kenardan izleyenlerin iştahını kabartıyor.
323
00:38:36,523 --> 00:38:40,883
Suya doyduklarında
izleyenlerin sırası gelmiş oluyor.
324
00:38:42,483 --> 00:38:45,723
Babunlar her zaman bara ilk gelenler.
325
00:38:55,443 --> 00:38:59,763
Tiva rotasında ilerleyince
Bisadi şelalesi karşımıza çıkıyor.
326
00:39:01,003 --> 00:39:04,563
Birkaç kıymetli gölcük haricinde kurumuş.
327
00:39:07,083 --> 00:39:08,683
Ürkütücü bir sessizlik var.
328
00:39:12,603 --> 00:39:15,123
Şafak sökene kadar.
329
00:39:32,163 --> 00:39:35,923
Sanki tüm vadi bir büyünün etkisinde gibi.
330
00:39:38,683 --> 00:39:40,003
Kırmızı gagalı quelea,
331
00:39:40,923 --> 00:39:44,443
dünyanın en bol görünen
yabani kuş türüdür.
332
00:39:49,483 --> 00:39:50,723
Aylardan eylül.
333
00:39:50,803 --> 00:39:54,923
Su kaynakları azaldıkça
bu göçebe süper koloniler
334
00:39:55,643 --> 00:39:57,963
milyonlarca üyesiyle burada toplanıyor.
335
00:40:17,403 --> 00:40:19,203
Büyüleyici bir ritim eşliğinde
336
00:40:19,763 --> 00:40:24,363
bu son su gölcüklerinden her seferinde
bir gaga dolusu su içiyorlar.
337
00:40:31,963 --> 00:40:34,963
Bu toplu göç, kurak mevsimin sonuna dek
338
00:40:35,483 --> 00:40:37,203
çoğaldıkça çoğalacak
339
00:40:46,403 --> 00:40:48,363
Su kenarında kaos yaratıyor,
340
00:40:49,363 --> 00:40:52,483
su içmeye cesaret eden
diğer herkesi korkutuyorlar.
341
00:41:16,763 --> 00:41:21,003
Sayıları çok fazla olduğundan
çevredeki ağaçların dalları kırılıyor.
342
00:41:27,043 --> 00:41:29,003
Su durduğu sürece
343
00:41:29,963 --> 00:41:32,523
burada tutsaklar.
344
00:41:54,843 --> 00:41:58,603
Yoğun bir beklenti havası var.
345
00:42:03,963 --> 00:42:07,283
Sonra bir umut ışığı.
346
00:42:09,523 --> 00:42:14,403
Bu susuz manzarada
baobab ağaçlarından yeşil yapraklar
347
00:42:14,483 --> 00:42:16,763
ve sürüyle beyaz çiçek sarkıyor.
348
00:42:22,723 --> 00:42:24,363
Havada değişim hissi var.
349
00:42:27,323 --> 00:42:29,043
Bunu herkes algılayabiliyor.
350
00:42:38,163 --> 00:42:40,283
Ve nihayet ekim ayı geldi.
351
00:42:40,363 --> 00:42:42,803
Altı ay süren yoksunluktan sonra
352
00:42:44,283 --> 00:42:45,243
yağmur…
353
00:42:47,443 --> 00:42:50,883
…Batı Tsavo'nun tepeleriyle dağlarında
354
00:42:52,123 --> 00:42:55,203
ve Doğu Tsavo'nun düzlüklerinde birikiyor.
355
00:43:19,323 --> 00:43:22,483
Kuru ve kumlu Tiva tekrar akıyor.
356
00:43:26,083 --> 00:43:29,803
Quelea'ların su içtiği
Bisadi kanyonunun üstünden
357
00:43:30,603 --> 00:43:32,883
çağlayarak dökülen şelale hayat buluyor.
358
00:44:14,163 --> 00:44:17,563
Gelecek birkaç hafta
nehir akmaya devam edecek
359
00:44:18,243 --> 00:44:19,923
ve toprakları canlandıracak.
360
00:44:41,443 --> 00:44:43,643
Drama yerini rahatlığa bıraktı.
361
00:44:46,243 --> 00:44:49,563
Kıraç çölden, renkli cennete dönüş.
362
00:44:51,763 --> 00:44:55,083
Asıl büyüleyici olan da
Tsavo'daki bu aşırılıklar.
363
00:44:59,683 --> 00:45:02,083
Kırmızı tozdan arınmış topraklarda
364
00:45:02,163 --> 00:45:06,203
gündüz sefası çiçekli örtüsüyle
tüm parkı kaplıyor.
365
00:45:12,243 --> 00:45:16,283
Ve beyaz öncü kelebek fırtınası başlıyor.
366
00:45:20,723 --> 00:45:24,803
Sahile doğru yolculuklarında
milyonlarcası gökyüzünü kaplıyor.
367
00:45:31,163 --> 00:45:34,763
Tazelenen doğayla birlikte,
ailelerinin başlattığı yolculuğu
368
00:45:34,843 --> 00:45:38,723
kanatlı bir bayrak yarışı misali
yeni nesiller sürdürüyorlar.
369
00:45:49,203 --> 00:45:53,843
Yağışlı mevsimde
çiçekler arasında dans eden bu dev sürüler
370
00:45:53,923 --> 00:45:56,483
parktaki verimlilik için çok önemli.
371
00:46:01,083 --> 00:46:02,603
Uçtukça polen yayıyor
372
00:46:03,203 --> 00:46:06,363
ve böcekle beslenenlere
kolay bir öğün sunuyorlar.
373
00:46:17,683 --> 00:46:19,163
Oyun oynayacak vakit var.
374
00:46:25,523 --> 00:46:28,483
Ve gelecek nesli yetiştirecek.
375
00:46:30,363 --> 00:46:31,403
Doğum patlaması.
376
00:46:34,243 --> 00:46:37,963
Bu da kanıtlıyor ki
konu vahşi yaşamda korunmaksa
377
00:46:38,763 --> 00:46:40,003
boyut önemli.
378
00:46:46,003 --> 00:46:50,283
Park ne kadar büyükse
daha çok tür, evi olarak benimsiyor.
379
00:46:52,003 --> 00:46:55,883
Gen havuzu ne kadar büyükse
hayvanlar o kadar çok sağlıklı oluyor.
380
00:47:00,763 --> 00:47:04,683
Son yıllarda Tsavo Ulusal Parkı'na komşu
arazi sahipleri
381
00:47:04,763 --> 00:47:08,803
Tsavo Koruma Alanı'nı daha da genişletmek,
382
00:47:09,483 --> 00:47:13,083
koruma alanını ikiye katlamak,
hayvanların parkın sınırları ötesinde
383
00:47:13,163 --> 00:47:16,443
güvenle dolaşmasına olanak tanımak için
güç birliği yapıyorlar.
384
00:47:26,043 --> 00:47:29,803
Bu gezegende
tabiatın bir geleceğinin olması,
385
00:47:29,883 --> 00:47:33,523
ancak Tsavo gibi
geniş vahşi yaşam alanlarını korumak
386
00:47:33,603 --> 00:47:36,883
ve aynı ölçekte yeni parklar yaratmakla
mümkün olabilir.
387
00:49:06,963 --> 00:49:11,963
Alt yazı çevirmeni: Aslı Uygun Cheesmar