1
00:00:06,123 --> 00:00:09,003
NETFLIX BELGESEL DİZİSİ

2
00:00:25,843 --> 00:00:27,803
Çocukken buralarda oynardım.

3
00:00:28,683 --> 00:00:32,043
Pasifik Okyanusu,
dünyanın en büyük ve en derin denizi.

4
00:00:34,083 --> 00:00:37,083
İnsana bir huşu, şaşkınlık,

5
00:00:37,683 --> 00:00:39,443
hatta bazen korku hissi veriyor.

6
00:00:40,723 --> 00:00:44,283
Okyanuslarımız yaşamamız için
soluduğumuz hava kadar önemli.

7
00:00:46,443 --> 00:00:49,603
Bir süredir dünya genelinde
bu suların yaklaşık yüzde sekizi

8
00:00:49,683 --> 00:00:50,723
koruma altında.

9
00:00:53,323 --> 00:00:56,523
Monterey Körfezi Ulusal Deniz Koruma Alanı
buna bir örnek.

10
00:00:59,603 --> 00:01:02,683
<i>Kaliforniya kıyılarının</i>
<i>dörtte biri boyunca uzanıyor.</i>

11
00:01:03,483 --> 00:01:05,403
<i>Kuzeyde San Francisco'dan</i>

12
00:01:06,883 --> 00:01:08,843
<i>güneyde Big Sur'a kadar.</i>

13
00:01:12,643 --> 00:01:14,723
<i>Bu eşsiz koruma alanında</i>

14
00:01:14,803 --> 00:01:18,163
<i>Pasifik Okyanusu'nun</i>
<i>6.000 mil kareden fazlası korunmakta.</i>

15
00:01:23,443 --> 00:01:25,483
<i>Burası ziyaretçilerin uğrak yeri:</i>

16
00:01:27,403 --> 00:01:28,763
<i>Göç eden hayvanlardan,</i>

17
00:01:30,403 --> 00:01:32,443
<i>onları görmeye gelen turistlere kadar.</i>

18
00:01:35,003 --> 00:01:38,083
<i>Monterey'in zengin suları</i>

19
00:01:39,963 --> 00:01:43,563
<i>tüm zamanların en büyük hayvanı için bile</i>
<i>fazlaca cezbedici.</i>

20
00:01:47,763 --> 00:01:49,883
<i>Devasa mavi balina.</i>

21
00:02:01,563 --> 00:02:06,443
<i>Tüm bu doğal harikalar</i>
<i>Kaliforniya'nın hemen iki adım ötesinde.</i>

22
00:02:12,843 --> 00:02:17,483
<i>Peki koruma alanları ve milyonlarca insan</i>
<i>bir arada var olabilir mi?</i>

23
00:02:23,843 --> 00:02:26,403
<i>Bizimle birlikte</i>
<i>doğanın da varlığını sürdürdüğü</i>

24
00:02:28,363 --> 00:02:32,723
<i>böyle vahşi yaşam alanları için</i>
<i>bir gelecek olabilir mi?</i>

25
00:02:48,803 --> 00:02:53,923
MONTEREY KÖRFEZİ
ULUSAL DENİZ KORUMA ALANI ABD

26
00:03:01,963 --> 00:03:06,363
<i>Monterey Körfezi her sezon</i>
<i>kendi dramatik hikâyesini yazar.</i>

27
00:03:10,483 --> 00:03:12,683
{\an8}<i>En zor zamanlar kış aylarıdır.</i>

28
00:03:18,603 --> 00:03:21,843
<i>Koruma alanının kuzey ucuna doğru</i>

29
00:03:22,843 --> 00:03:25,083
<i>Point Año Nuevo'da aralık ayı.</i>

30
00:03:35,283 --> 00:03:37,723
<i>Kaliforniya'nın en karizmatik konuğu için</i>

31
00:03:37,803 --> 00:03:40,043
<i>bu uzak kum tepeleri koruma altında.</i>

32
00:03:47,603 --> 00:03:49,443
<i>Kuzey deniz filleri.</i>

33
00:03:54,323 --> 00:03:56,563
<i>İsimlerini uzun hortumlarından alıyorlar.</i>

34
00:03:57,123 --> 00:03:59,403
<i>Erkekler bunları</i>
<i>dişileri etkilemekte kullanıyor.</i>

35
00:04:09,843 --> 00:04:11,363
<i>Ama yılın bu zamanı</i>

36
00:04:12,163 --> 00:04:14,483
<i>dişilerin aklı başka bir şeyle meşgul.</i>

37
00:04:21,563 --> 00:04:24,883
<i>Her anne</i>
<i>genelde tek bir yavru dünyaya getirir.</i>

38
00:04:35,203 --> 00:04:37,283
<i>Bu sadece dört haftalık</i>

39
00:04:38,163 --> 00:04:40,763
<i>ve şimdiden 136 kg.</i>

40
00:04:44,403 --> 00:04:46,963
<i>Annesinin sütü sayesinde.</i>

41
00:04:49,723 --> 00:04:51,483
<i>Yüzde 55 yağ oranıyla</i>

42
00:04:51,563 --> 00:04:54,363
<i>hayvan krallığındaki</i>
<i>en zengin anne sütlerinden.</i>

43
00:05:06,403 --> 00:05:09,563
<i>Ama böyle besleyici süt üretmenin</i>
<i>bir bedeli var.</i>

44
00:05:13,643 --> 00:05:18,923
<i>Plajda geçen bir ayın ardından artık</i>
<i>annenin verebileceği bir şey kalmadı.</i>

45
00:05:25,443 --> 00:05:28,563
<i>Kendini doyurmak için</i>
<i>denize dönmek zorunda.</i>

46
00:05:32,763 --> 00:05:34,883
<i>Bir daha dönmemek üzere.</i>

47
00:05:43,523 --> 00:05:47,443
<i>Yavru, hayatında ilk kez tek başına.</i>

48
00:05:50,323 --> 00:05:51,923
<i>Sütten kesilecek yaşa geldi</i>

49
00:05:52,723 --> 00:05:53,763
<i>ama hâlâ aç.</i>

50
00:06:01,243 --> 00:06:04,923
<i>Terk ediliş,</i>
<i>her yavrunun yüzleşmesi gereken bir test.</i>

51
00:06:08,443 --> 00:06:10,883
<i>Sütten kesilen bu yavruların çoğu</i>

52
00:06:10,963 --> 00:06:13,563
<i>avlanacak yaşa gelene dek aç kalacak.</i>

53
00:06:15,403 --> 00:06:18,323
<i>Ama nadiren de olsa aralarında</i>

54
00:06:18,403 --> 00:06:20,963
<i>bu kadere razı olmayıp…</i>

55
00:06:26,723 --> 00:06:28,483
<i>…süt hırsızlığına yeltenen</i>

56
00:06:29,163 --> 00:06:30,563
<i>bir yavru çıkıyor.</i>

57
00:06:35,523 --> 00:06:37,963
<i>Kurnazlık ve hile gerekecek.</i>

58
00:06:49,923 --> 00:06:53,123
<i>Ve fark edilmeme yeteneği.</i>

59
00:07:02,323 --> 00:07:03,883
<i>Söylemek yapmaktan kolay.</i>

60
00:07:13,403 --> 00:07:16,403
<i>Tek yapması gereken</i>
<i>şu yavruyu yolundan çekmek.</i>

61
00:07:27,083 --> 00:07:27,963
<i>Yakalandı.</i>

62
00:07:43,043 --> 00:07:45,323
<i>Belki dikkat dağıtmayı deneyebilir.</i>

63
00:07:51,723 --> 00:07:53,083
<i>Şans yüzüne güldü.</i>

64
00:07:55,683 --> 00:07:59,203
<i>iki tonluk erkekler arasında</i>
<i>sürekli kavga çıkar.</i>

65
00:08:14,563 --> 00:08:15,563
<i>Çok yaklaştı.</i>

66
00:08:23,923 --> 00:08:26,283
<i>Çapraz ateş altında kalmayı göze alamaz.</i>

67
00:08:57,243 --> 00:08:58,563
<i>Neyse ki kaçabildi.</i>

68
00:09:02,163 --> 00:09:06,523
<i>Her yıl yaklaşık 40 genç yavrudan biri</i>
<i>ezilerek can verir.</i>

69
00:09:14,443 --> 00:09:16,123
<i>Tekrar huzur hâkim olduğunda</i>

70
00:09:17,723 --> 00:09:20,243
<i>ve koloni uyumak üzere sakinleştiğinde…</i>

71
00:09:23,083 --> 00:09:24,363
<i>…bir hedef seçiyor,</i>

72
00:09:25,963 --> 00:09:27,083
<i>kolay bir hedef.</i>

73
00:09:31,483 --> 00:09:33,963
<i>Tabii anneyi uyandırmazsa.</i>

74
00:09:47,643 --> 00:09:48,843
<i>Ağır ağır ilerliyor.</i>

75
00:10:04,003 --> 00:10:04,923
<i>Başardı!</i>

76
00:10:07,443 --> 00:10:12,123
<i>Anne değişikliği fark etmiyor</i>
<i>ve kendi yavrusunu uzaklaştırıyor.</i>

77
00:10:15,963 --> 00:10:18,043
<i>Bu genç suç dehası</i>

78
00:10:19,443 --> 00:10:21,643
<i>bir öğünü daha halletti.</i>

79
00:10:27,443 --> 00:10:30,923
<i>Baharda denize ilk girişinde</i>
<i>avantajlı bir durumda olacak.</i>

80
00:10:39,363 --> 00:10:43,843
<i>Anca bin yavrudan bir tanesi</i>
<i>bu sinsi stratejide ustalaşır.</i>

81
00:10:46,883 --> 00:10:49,963
<i>Bu numarayı kullananlar</i>
<i>öyle dev gibi büyürler ki</i>

82
00:10:50,043 --> 00:10:53,163
<i>bilim insanları onlara</i>
<i>"süper sütten kesilenler" der.</i>

83
00:11:03,283 --> 00:11:08,163
<i>Ama kışları Monterey'de çoğunlukla</i>
<i>herkese yetmeyecek kadar az besin bulunur.</i>

84
00:11:14,123 --> 00:11:17,003
<i>Koruma alanının geniş, açık bölgelerinde</i>

85
00:11:17,763 --> 00:11:20,323
<i>bir sonraki öğünü bulmak</i>
<i>hiç kolay değildir.</i>

86
00:11:36,163 --> 00:11:37,123
<i>Orka.</i>

87
00:11:42,843 --> 00:11:47,963
<i>Bu süper zeki katil balinalar</i>
<i>okyanusun en müthiş yırtıcılarıdır.</i>

88
00:11:57,883 --> 00:12:00,243
<i>Yakın aile grupları hâlinde yaşarlar.</i>

89
00:12:05,363 --> 00:12:09,523
<i>Bu balina sürüsü</i>
<i>deneyimli reislerinin erdemine güveniyor.</i>

90
00:12:14,163 --> 00:12:17,123
<i>Onu inceleyen araştırmacıların</i>
<i>verdiği isimle Star.</i>

91
00:12:21,683 --> 00:12:24,123
<i>Star'ın kızlarından biri hamile.</i>

92
00:12:26,523 --> 00:12:29,043
<i>Orkalar yaklaşık beş yılda bir yavrular.</i>

93
00:12:31,003 --> 00:12:34,563
<i>Bu yüzden besin bulmak</i>
<i>her zamankinden daha önemli.</i>

94
00:12:35,803 --> 00:12:36,843
<i>Hem de çabuk.</i>

95
00:13:01,323 --> 00:13:03,643
<i>Yalnız bir Kaliforniya deniz aslanı.</i>

96
00:13:45,643 --> 00:13:49,043
<i>Star ve hamile kızının</i>
<i>çok ihtiyaç duyduğu bir yemek.</i>

97
00:13:54,603 --> 00:13:57,643
<i>Kutlama aile bağlarını güçlendiriyor.</i>

98
00:14:10,523 --> 00:14:13,083
<i>Ama bu av onlara uzun süre yetmeyecek.</i>

99
00:14:15,163 --> 00:14:18,603
<i>Star, daha fazlasını bulmak üzere</i>
<i>ailesine önderlik etmeli.</i>

100
00:14:29,443 --> 00:14:33,043
<i>Burada kışı böylesine zorlaştıran</i>
<i>sadece besin kıtlığı değil.</i>

101
00:14:41,083 --> 00:14:42,603
<i>Dalgalar yuvarlandıkça…</i>

102
00:14:44,603 --> 00:14:47,323
<i>…koruma alanının</i>
<i>sığ kıyı sularıyla karışıyor.</i>

103
00:14:53,723 --> 00:14:57,603
<i>Dünyanın en büyük</i>
<i>ve meşhur dalgaları ortaya çıkıyor.</i>

104
00:15:05,083 --> 00:15:06,283
<i>Mavericks dalgaları.</i>

105
00:15:27,123 --> 00:15:28,563
<i>Sörfçüler için destansı.</i>

106
00:15:46,163 --> 00:15:51,603
<i>Ama dalgaların merhametsiz gücü</i>
<i>kıyıyı yorucu bir yaşam alanı yapabilir.</i>

107
00:15:57,083 --> 00:15:59,323
<i>Gerçi barınacak yerler de var.</i>

108
00:16:01,443 --> 00:16:03,243
<i>Tabii nereye bakacağınızı bilirseniz.</i>

109
00:16:06,163 --> 00:16:09,243
<i>Bir zamanlar</i>
<i>Monterey'in insan yapımı limanları</i>

110
00:16:09,323 --> 00:16:12,243
<i>endüstriyel boyutta</i>
<i>okyanusu vahşi yaşamdan ayıran</i>

111
00:16:14,043 --> 00:16:15,723
<i>ticari filoların mekânıydı.</i>

112
00:16:19,443 --> 00:16:22,483
<i>Sardalyalardan büyük balinalara kadar</i>

113
00:16:23,003 --> 00:16:24,803
<i>birçok türün soyu tükeniyordu.</i>

114
00:16:29,243 --> 00:16:32,643
<i>1992'de Monterey Körfezi,</i>

115
00:16:32,723 --> 00:16:35,003
<i>ulusal deniz koruma alanı ilan edildi.</i>

116
00:16:36,683 --> 00:16:40,123
<i>Şimdi aynı limanlar</i>
<i>soluklanma olanağı sunuyor.</i>

117
00:16:46,443 --> 00:16:47,603
<i>Dinlenecek bir yer.</i>

118
00:16:53,403 --> 00:16:54,723
<i>Ve iyileşecek.</i>

119
00:17:03,643 --> 00:17:05,243
<i>Güney su samuru.</i>

120
00:17:09,123 --> 00:17:13,363
<i>Bir zamanlar postları için avlanıyorlardı,</i>
<i>sayıları 50'ye kadar düşmüştü.</i>

121
00:17:17,323 --> 00:17:18,403
<i>Artık korunuyorlar</i>

122
00:17:19,003 --> 00:17:22,803
<i>ve koruma alanında</i>
<i>sayıları 2.000'in üzerinde.</i>

123
00:17:31,923 --> 00:17:35,803
<i>Monterey Körfezi'nin kalbindeki</i>
<i>balina avlama limanı Moss Landing,</i>

124
00:17:36,363 --> 00:17:38,843
<i>en yeni üyesini karşılıyor.</i>

125
00:17:48,443 --> 00:17:49,803
<i>Bir su samuru yavrusu.</i>

126
00:17:50,843 --> 00:17:53,003
<i>Sadece birkaç saatlik.</i>

127
00:17:58,243 --> 00:17:59,643
<i>Tek kelimeyle çaresiz</i>

128
00:18:01,603 --> 00:18:03,683
<i>bu yüzden tümüyle annesine bağımlı.</i>

129
00:18:10,203 --> 00:18:12,363
<i>Onu sıcak ve kuru tutması gerekiyor.</i>

130
00:18:18,523 --> 00:18:19,963
<i>Bu hiç bitmeyen bir iş.</i>

131
00:18:37,763 --> 00:18:41,723
<i>Neyse ki bazı kullanışlı</i>
<i>sudan kaçış alanları oluşturduk.</i>

132
00:18:47,963 --> 00:18:51,123
<i>Kalabalığın arasında yer bulabilirse.</i>

133
00:19:05,723 --> 00:19:07,123
<i>Yer bulsa da…</i>

134
00:19:13,843 --> 00:19:15,243
<i>…fazla yüksek.</i>

135
00:19:48,323 --> 00:19:49,923
<i>Güneşin sıcaklığında</i>

136
00:19:50,483 --> 00:19:53,003
<i>beslenme ve dinlenme vakti geldi.</i>

137
00:20:02,243 --> 00:20:05,443
<i>Yeni bir anne olarak</i>
<i>öylece yavrusunun yanında kalamaz.</i>

138
00:20:06,643 --> 00:20:10,723
<i>Kaliteli süt üretebilmek için</i>
<i>kendisi de iyi beslenmeli.</i>

139
00:20:11,923 --> 00:20:14,483
<i>Bu da onu yalnız bırakmak demek.</i>

140
00:20:17,443 --> 00:20:20,003
<i>Ama limandaki yürüme yolları</i>
<i>çok kalabalık.</i>

141
00:20:31,883 --> 00:20:37,483
<i>Bu yüzden onu saklamak için</i>
<i>sessiz, kuru bir yer arayışı başlıyor.</i>

142
00:20:58,763 --> 00:20:59,643
<i>Mükemmel.</i>

143
00:21:06,363 --> 00:21:07,483
<i>Artık güvende.</i>

144
00:21:09,043 --> 00:21:11,403
<i>Bu, yeni bir anne için bulunmaz fırsat.</i>

145
00:21:17,443 --> 00:21:18,563
<i>Biraz "ben zamanı".</i>

146
00:21:23,843 --> 00:21:27,403
<i>Kabukluların</i>
<i>ve toprak altındaki solucanların peşinde.</i>

147
00:21:29,523 --> 00:21:32,243
<i>Emziren annelerin</i>
<i>iki kat kaloriye ihtiyacı olur.</i>

148
00:21:37,203 --> 00:21:39,363
<i>Altı ay içinde sütten kesilene dek</i>

149
00:21:41,123 --> 00:21:44,163
<i>ikisine de yetecek yiyeceği bulması için</i>
<i>annesine güvenecek.</i>

150
00:21:56,563 --> 00:21:58,403
<i>Monterey Körfezi'nin en yeni sakini</i>

151
00:21:59,203 --> 00:22:02,283
<i>tekrar en çok olmak istediği yerde.</i>

152
00:22:20,043 --> 00:22:23,523
<i>Koruma alanı,</i>
<i>sınırlarının ötesindeki suları da besler.</i>

153
00:22:33,083 --> 00:22:35,523
<i>Güneyden gelen sıcak su akıntıları</i>

154
00:22:36,203 --> 00:22:38,123
<i>havaya ısı salarak…</i>

155
00:22:43,243 --> 00:22:47,043
<i>…kışın soğuğunu keser</i>
<i>ve o pek kıymetli misafir için</i> gereken

156
00:22:47,683 --> 00:22:49,403
<i>mükemmel koşulları oluşturur.</i>

157
00:22:59,443 --> 00:23:02,083
<i>Santa Cruz'un</i>
<i>korunan sahil ormanlarına gelen</i>

158
00:23:02,763 --> 00:23:04,603
<i>bu ziyaretçi…</i>

159
00:23:08,283 --> 00:23:10,643
<i>…batı kral kelebeği.</i>

160
00:23:22,243 --> 00:23:25,123
<i>Ta Kanada'dan buraya ulaşmak için</i>

161
00:23:26,523 --> 00:23:27,923
<i>yaklaşık 1.609 km uçtu.</i>

162
00:23:32,563 --> 00:23:34,403
<i>Hem tek başına da değil.</i>

163
00:23:39,963 --> 00:23:43,043
<i>Koca bir koloni gelecek birkaç ayı burada,</i>

164
00:23:44,283 --> 00:23:47,083
<i>daha kuzeydeki çetin kıştan</i>
<i>korunarak geçirecek.</i>

165
00:24:03,763 --> 00:24:07,083
<i>Bir zamanlar bu ormanlarda</i>
<i>milyonlarcası yaşardı.</i>

166
00:24:09,643 --> 00:24:12,243
<i>Artık yüzde birden azı kaldı,</i>

167
00:24:13,323 --> 00:24:16,163
<i>diğerleri yok oldu.</i>
<i>Nedeni ise iklim değişikliği</i>

168
00:24:16,683 --> 00:24:18,403
<i>ve habitatlarının tahrip olması.</i>

169
00:24:21,483 --> 00:24:24,803
<i>Bu ağaçlar onların</i>
<i>korunmuş birkaç sığınağından biri.</i>

170
00:24:29,203 --> 00:24:32,763
<i>Şimdi kral kelebekleri</i>
<i>bahar gelene dek dayanmalı.</i>

171
00:24:39,523 --> 00:24:43,963
<i>Uzun bir bekleyişten sonra</i>
<i>nihayet daha sıcak bir güneş doğuyor.</i>

172
00:25:02,403 --> 00:25:05,123
<i>Isıyı emmek için kanatlarını açıyorlar.</i>

173
00:25:11,523 --> 00:25:14,843
<i>Üşüyen uçma kaslarını oynatmak için</i>
<i>kanat çırpıyorlar.</i>

174
00:25:19,483 --> 00:25:21,283
<i>Sonra doğru an geldiğinde…</i>

175
00:25:36,683 --> 00:25:39,163
<i>…yumurta bırakmak için</i>
<i>iç bölgelere gidiyorlar.</i>

176
00:25:42,803 --> 00:25:46,163
<i>Yönünü tekrar Kanada'ya çeviren</i>
<i>her takip eden nesil…</i>

177
00:25:49,443 --> 00:25:52,443
<i>…türünün geleceği için</i>
<i>yeni bir umut ışığı oluyor.</i>

178
00:25:55,323 --> 00:25:58,283
<i>Kışları okyanusun ılık olması sayesinde.</i>

179
00:26:01,683 --> 00:26:04,283
<i>Bu da iklimimizin</i>
<i>ve okyanuslarımızın sağlığı arasında</i>

180
00:26:04,763 --> 00:26:07,563
<i>derin bir bağ olduğunu hatırlatıyor.</i>

181
00:26:17,203 --> 00:26:21,083
<i>Baharın gelişi</i>
<i>hâkim rüzgârlardan anlaşılıyor.</i>

182
00:26:25,203 --> 00:26:29,043
<i>Kuzeybatıdan esen rüzgârlarla</i>
<i>derinlerdeki soğuk su yüzeye yükseliyor.</i>

183
00:26:29,643 --> 00:26:32,323
<i>Ayrıca sığ alanlara da besin taşıyor.</i>

184
00:26:41,003 --> 00:26:42,443
<i>Böylece haftalar içinde</i>

185
00:26:43,123 --> 00:26:47,363
<i>tüm kıyı boyunca</i>
<i>büyüleyici desenler ortaya çıkıyor.</i>

186
00:26:56,483 --> 00:26:58,043
<i>Yosun ormanları.</i>

187
00:27:03,963 --> 00:27:07,283
<i>Bu dev algler</i>
<i>hareketli bir topluluğu barındırıyor.</i>

188
00:27:12,123 --> 00:27:16,043
<i>Monterey'in su samurlarının</i>
<i>yiyecek araması için mükemmel bir yer.</i>

189
00:27:26,203 --> 00:27:30,763
<i>Su yosunları dönüm başına</i>
<i>karadaki ormanların 20 katı karbon tutar</i>

190
00:27:30,843 --> 00:27:34,843
<i>ve iklim değişikliğine karşı savaşta</i>
<i>çok faydalıdırlar.</i>

191
00:27:41,803 --> 00:27:45,283
<i>Bu aç su samuru</i>
<i>aradığını burada bulamayacak.</i>

192
00:27:55,563 --> 00:27:56,603
<i>Yosunun tabanında</i>

193
00:27:57,083 --> 00:27:59,763
<i>baharın taze yiyecekleriyle dolu</i>
<i>bir büfe var.</i>

194
00:28:05,603 --> 00:28:07,683
<i>Ama hepsi damak tadına uygun değil.</i>

195
00:28:13,043 --> 00:28:15,243
<i>Su samurları yemek konusunda seçicidir.</i>

196
00:28:17,523 --> 00:28:21,083
<i>Gençken</i>
<i>annelerinin favori yemeğini isterler.</i>

197
00:28:23,363 --> 00:28:25,563
<i>Bazıları dikenli denizkestanesi yer.</i>

198
00:28:27,523 --> 00:28:28,683
<i>Ama bu öyle değil.</i>

199
00:28:35,083 --> 00:28:36,523
<i>Midyeye bayılıyor.</i>

200
00:28:46,043 --> 00:28:47,123
<i>Sürüyle var.</i>

201
00:28:53,443 --> 00:28:56,603
<i>Su samurları, rahatlayıp</i>
<i>yediklerini sindirmeleri gerekince…</i>

202
00:29:00,003 --> 00:29:02,283
<i>…kendilerini eğrelti otlarına dolar…</i>

203
00:29:10,803 --> 00:29:13,843
<i>…ve denizde sürüklenmeden</i>
<i>güzel bir uyku çekerler.</i>

204
00:29:22,043 --> 00:29:25,523
<i>Baharda çıkan bu yosunlar,</i>
<i>çoğu için güvenli bir sığınaktır.</i>

205
00:29:29,843 --> 00:29:34,163
<i>Ancak ötesinde saklanacak yer olmayan</i>
<i>daha derin sular uzanıyor.</i>

206
00:29:40,603 --> 00:29:44,123
<i>Monterey Körfezi'nde gizlenen</i>
<i>bir su altı abisi bulunuyor.</i>

207
00:29:45,243 --> 00:29:48,243
<i>Her bir parçası</i>
<i>Büyük Kanyon kadar muhteşem.</i>

208
00:29:51,443 --> 00:29:55,603
<i>3048 metreden biraz daha derin</i>
<i>ve körfezi ikiye ayırıyor.</i>

209
00:30:00,843 --> 00:30:04,243
<i>Kıyı boyunca yüzen her hayvan</i>
<i>bu kanyondan geçiyor.</i>

210
00:30:08,323 --> 00:30:11,403
<i>Star ve aç olan ailesi bunun farkında.</i>

211
00:30:18,483 --> 00:30:22,723
<i>Artık bir anneanne olan Star'ın</i>
<i>bakması gereken iki aylık bir yavru var.</i>

212
00:30:36,003 --> 00:30:37,803
<i>Buraya varış zamanlarını</i>

213
00:30:37,883 --> 00:30:41,003
<i>bu en önemli avlarına</i>
<i>tuzak kuracak şekilde ayarladı.</i>

214
00:30:45,843 --> 00:30:50,683
<i>Her nisan gri balinalar ve yavruları</i>
<i>koruma alanı boyunca kuzeye göç ederler.</i>

215
00:30:57,083 --> 00:30:59,203
<i>Kıyının güvenli sularında ilerlerken</i>

216
00:30:59,683 --> 00:31:02,283
<i>yosun ormanları arasında</i>
<i>kamufle oluyorlar.</i>

217
00:31:13,163 --> 00:31:15,523
<i>Ancak körfezin ortalarına ulaştılar mı…</i>

218
00:31:17,683 --> 00:31:20,283
<i>…ortaya çıkmaktan başka çare kalmıyor.</i>

219
00:31:31,203 --> 00:31:34,883
<i>Erişkin griler</i>
<i>bir orkanın sekiz katı ağırlığındadır.</i>

220
00:31:36,283 --> 00:31:37,763
<i>Yarışamayacak kadar büyük.</i>

221
00:31:41,563 --> 00:31:44,003
<i>Küçük olan yavruyu hedef alacaklar.</i>

222
00:31:48,363 --> 00:31:51,123
<i>Tüm aileyi günlerce beslemeye yeter.</i>

223
00:32:09,083 --> 00:32:11,283
<i>Avlanırken sessizleşiyorlar.</i>

224
00:32:34,963 --> 00:32:37,083
<i>Saldırıyı en büyük erişkinler yönetiyor.</i>

225
00:32:44,763 --> 00:32:46,763
<i>İlk önce yavruya tosluyorlar.</i>

226
00:32:51,843 --> 00:32:56,203
<i>Ona öyle bir kuvvetle vuruyorlar ki</i>
<i>907 kilogramlık genç griyi neredeyse</i>

227
00:32:56,683 --> 00:32:58,363
<i>sudan çıkarıyorlar.</i>

228
00:33:02,763 --> 00:33:04,563
<i>Ancak koruyucu anne karşılık veriyor.</i>

229
00:33:07,923 --> 00:33:10,163
<i>Dev kuyruğunu bir kere bile savursa…</i>

230
00:33:12,403 --> 00:33:14,003
<i>…orka için ölümcül olabilir.</i>

231
00:33:20,323 --> 00:33:22,563
<i>Yavruyu annesinden uzaklaştırıyorlar.</i>

232
00:33:38,243 --> 00:33:41,083
<i>Tek tek arkasından bastırıp…</i>

233
00:33:45,003 --> 00:33:46,443
<i>…boğmaya çalışıyorlar.</i>

234
00:33:53,203 --> 00:33:56,563
<i>Bu eylemin şiddeti ortasında</i>
<i>genç orka yavrusu</i>

235
00:33:57,083 --> 00:33:59,083
<i>büyüklerinden öğrenmeye başlıyor.</i>

236
00:34:07,363 --> 00:34:09,843
<i>Gri balinanın annesi</i>
<i>henüz vazgeçmiş değil.</i>

237
00:34:12,203 --> 00:34:14,843
<i>Yavrusunun kafasını</i>
<i>su üstünde tutmaya çalışıyor.</i>

238
00:34:17,763 --> 00:34:20,203
<i>Ama tüm aileyle başa çıkmaz.</i>

239
00:34:37,043 --> 00:34:39,563
<i>İşte merhametli bir hızlı son.</i>

240
00:34:57,643 --> 00:35:00,203
<i>Bu tek balina</i>
<i>çoğunun yaşamasını sağlayacak.</i>

241
00:35:12,203 --> 00:35:16,883
<i>Star, ailesinin hayatta kalmak için</i>
<i>ihtiyaç duyacağı becerileri aktardı.</i>

242
00:35:32,843 --> 00:35:37,163
<i>Bahar yaza dönüyor,</i>
<i>havada dramatik bir değişim var.</i>

243
00:35:40,363 --> 00:35:44,323
<i>Kış boyu karayı ısıtan deniz,</i>
<i>artık serinletmeye başlıyor.</i>

244
00:35:49,283 --> 00:35:53,323
<i>Derinlerden gelen soğuk su</i>
<i>sıcak yaz havasıyla bir araya geliyor…</i>

245
00:35:56,163 --> 00:35:58,323
<i>…ve deniz sisi oluşmaya başlıyor.</i>

246
00:36:01,123 --> 00:36:03,323
<i>Yöredeki ismiyle June Gloom.</i>

247
00:36:03,963 --> 00:36:05,483
<i>Tüm kıyıyı kaplıyor.</i>

248
00:36:11,323 --> 00:36:13,323
<i>Koruma alanının kuzey ucunda</i>

249
00:36:13,403 --> 00:36:17,883
<i>San Francisco'nun</i>
<i>ikonik Golden Gate Köprüsü'nü sarmalıyor.</i>

250
00:36:32,523 --> 00:36:37,643
<i>Gelecek birkaç ay kıyı boyunca</i>
<i>Amerika''nın kuraklık çeken eyaletlerine</i>

251
00:36:37,723 --> 00:36:40,243
<i>çokça ihtiyaç duyulan nemi getirecek.</i>

252
00:36:43,243 --> 00:36:45,363
<i>Yükselen ormanları destekleyecek.</i>

253
00:36:53,363 --> 00:36:57,483
<i>Ve en sıcak aylar boyunca</i>
<i>bu yemyeşil manzarayı koruyacak.</i>

254
00:37:07,123 --> 00:37:09,003
<i>Ama yaz boyunca aşama aşama</i>

255
00:37:09,643 --> 00:37:14,123
<i>gün ışığı sisi dağıtıyor</i>
<i>ve deniz yüzeyini ısıtmaya başlıyor.</i>

256
00:37:17,003 --> 00:37:19,203
<i>Yeni canlılar görünmeye başlıyor.</i>

257
00:37:22,403 --> 00:37:25,563
<i>Bazıları binlerce mil yoldan geliyor.</i>

258
00:37:32,723 --> 00:37:35,003
<i>Görkemli mavi balinalar.</i>

259
00:37:38,043 --> 00:37:42,243
<i>Daha güneye, çiftleşme alanlarına giderken</i>
<i>burada bir araya geliyorlar.</i>

260
00:37:45,083 --> 00:37:47,803
<i>Üç metre enindeki devasa güneş balıkları,</i>

261
00:37:48,563 --> 00:37:51,603
<i>yan yatıp</i>
<i>güneş ışınlarını içlerine çekiyorlar.</i>

262
00:38:04,963 --> 00:38:07,283
<i>Boz yunuslar dalgalarla oynuyor.</i>

263
00:38:12,563 --> 00:38:14,803
<i>Ve işte gizemli yeni bir misafir.</i>

264
00:38:26,323 --> 00:38:28,043
<i>Dev beyaz balina.</i>

265
00:38:35,123 --> 00:38:36,923
<i>Altı yaşlarında.</i>

266
00:38:39,523 --> 00:38:42,483
<i>Henüz vücut ısısını</i>
<i>kendi koruyabilecek kadar büyük değil.</i>

267
00:38:44,803 --> 00:38:48,443
<i>Santa Cruz yakınlarında</i>
<i>sıcak, sığ bir koya doğru gidiyor.</i>

268
00:38:52,523 --> 00:38:55,403
<i>Şimdiden</i>
<i>diğer yazlık ziyaretçilerle dolmuş bile.</i>

269
00:39:12,523 --> 00:39:14,363
<i>Ama sadece iki metre civarında.</i>

270
00:39:17,563 --> 00:39:19,763
<i>Ve tek derdi balık yemek.</i>

271
00:39:32,523 --> 00:39:36,123
<i>Son birkaç yıldır</i>
<i>düzinelerce genç büyük beyaz köpek balığı</i>

272
00:39:36,203 --> 00:39:37,883
<i>yazları burada takılıyor.</i>

273
00:39:46,963 --> 00:39:48,803
<i>Buraya Köpek Balığı Parkı deniyor.</i>

274
00:39:49,323 --> 00:39:50,883
<i>Bilindiği kadarıyla burası</i>

275
00:39:50,963 --> 00:39:53,963
<i>Pasifik'te bu yavruların toplaştığı</i>
<i>en kuzey nokta.</i>

276
00:39:59,483 --> 00:40:01,483
<i>Koruma alanının insan ziyaretçilerinin</i>

277
00:40:01,563 --> 00:40:04,243
<i>okyanusun bu ikonlarının ihtişamını</i>
<i>izlemeleri için</i>

278
00:40:04,323 --> 00:40:05,803
<i>ilham verici bir fırsat.</i>

279
00:40:18,963 --> 00:40:21,323
<i>Ama Monterey'in en harika manzarasına</i>

280
00:40:21,883 --> 00:40:23,123
<i>daha zaman var.</i>

281
00:40:30,763 --> 00:40:34,963
<i>Gün ışığı, derinden yükselen</i>
<i>besin yönünden zengin suyla buluşunca…</i>

282
00:40:37,203 --> 00:40:38,803
<i>…okyanus yeşile dönüyor.</i>

283
00:40:41,523 --> 00:40:45,883
<i>Fitoplankton denilen</i>
<i>milyarlarca mikroskobik alg yayılıyor.</i>

284
00:40:50,163 --> 00:40:53,563
<i>Minik olabilirler</i>
<i>ama bu bitki benzeri hücreler</i>

285
00:40:53,643 --> 00:40:55,683
<i>tüm yaşam için elzemdir.</i>

286
00:40:58,763 --> 00:41:02,803
<i>Küresel anlamda</i>
<i>dünyadaki yağmur ormanlarının toplamından</i>

287
00:41:02,883 --> 00:41:04,643
<i>daha fazla oksijen üretirler.</i>

288
00:41:14,043 --> 00:41:18,483
<i>Günler içinde okyanusun yüzeyinde</i>
<i>uzaydan görülebilen</i>

289
00:41:19,403 --> 00:41:21,363
<i>yeşil bir alev oluşuyor.</i>

290
00:41:24,923 --> 00:41:28,963
<i>Bu kümeler</i>
<i>kompleks bir besin zincirinin ilk aşaması.</i>

291
00:41:31,483 --> 00:41:34,163
<i>Yaz yerini sonbahara bırakırken</i>

292
00:41:34,243 --> 00:41:37,683
<i>okyanustaki en inanılmaz olaylardan birine</i>
<i>yol açıyorlar.</i>

293
00:41:48,283 --> 00:41:50,683
<i>İlk olarak deniz ısırganları.</i>

294
00:41:58,003 --> 00:41:59,723
<i>Eni 45…</i>

295
00:42:02,243 --> 00:42:04,483
<i>…uzunluğu ise 457 santimetre.</i>

296
00:42:08,083 --> 00:42:11,483
<i>Başka dünyaya ait bu yaratıklar</i>
<i>plankton kümelerini bulana dek</i>

297
00:42:11,563 --> 00:42:12,803
<i>suda sürükleniyorlar.</i>

298
00:42:17,763 --> 00:42:22,603
<i>Titreşiyor, midelerini doldurmak için</i>
<i>akıma karşı savaşıyorlar.</i>

299
00:42:31,923 --> 00:42:33,883
<i>Büyük sürüler oluşturuyorlar.</i>

300
00:42:49,923 --> 00:42:52,203
<i>Büyük toplanma başladı.</i>

301
00:42:56,843 --> 00:42:59,723
<i>Milyonlarca hamsi de</i>

302
00:43:01,083 --> 00:43:03,323
<i>planktonlarla ziyafet çekmeye geliyor.</i>

303
00:43:09,283 --> 00:43:13,603
<i>Bu karanlık, yoğun balık sürüleri</i>
<i>1600 km'yi aşan bir alana yayılabilir.</i>

304
00:43:16,963 --> 00:43:18,883
<i>Ama onlar da menüdeler.</i>

305
00:43:32,683 --> 00:43:34,363
<i>Kaliforniya deniz aslanları.</i>

306
00:43:35,883 --> 00:43:37,083
<i>Hamsi avcıları.</i>

307
00:43:48,123 --> 00:43:49,163
<i>Yüzlercesinin gücünde.</i>

308
00:43:57,643 --> 00:44:01,763
<i>Ancak böylesine geniş bir alanda</i>
<i>sürüleri bulmak hiç de kolay değil.</i>

309
00:44:16,323 --> 00:44:18,523
<i>Ava kambur balinalar da katılıyor.</i>

310
00:44:28,683 --> 00:44:32,443
<i>Hamsileri çok uzak mesafelerden</i>
<i>nokta atışı belirleyebiliyorlar.</i>

311
00:44:35,203 --> 00:44:37,523
<i>Bunu nasıl yaptıkları gizemini koruyor.</i>

312
00:44:40,363 --> 00:44:43,203
<i>Ama deniz aslanları</i>
<i>balinaların ne yaptığını biliyor gibi.</i>

313
00:44:46,123 --> 00:44:47,683
<i>Onları geriden izliyorlar.</i>

314
00:44:56,963 --> 00:44:58,683
<i>Balıkları kuşattıkları an…</i>

315
00:45:02,243 --> 00:45:04,563
<i>…deniz aslanları da hızla atılıyor.</i>

316
00:45:10,243 --> 00:45:11,563
<i>Sürüyü çevreliyorlar.</i>

317
00:45:18,803 --> 00:45:22,563
<i>Hamsiler panikleyince</i>
<i>daha yoğun bir topa dönüyorlar.</i>

318
00:45:34,923 --> 00:45:37,203
<i>Tam 5.000 galonluk bir lokma.</i>

319
00:45:52,123 --> 00:45:54,243
<i>Takım çalışması sonuç veriyor.</i>

320
00:46:09,723 --> 00:46:11,923
<i>Bin yunusluk bir sürü de</i>

321
00:46:13,683 --> 00:46:15,843
<i>bu bolluğa katılmak için acele ediyor.</i>

322
00:47:10,323 --> 00:47:14,163
<i>Balık sürüsü bitene dek</i>
<i>herkes ziyafet çekecek.</i>

323
00:47:28,563 --> 00:47:32,723
<i>Doğal dünyanın en büyük harikalarından</i>

324
00:47:33,643 --> 00:47:34,883
<i>olağanüstü bir şölen.</i>

325
00:47:41,203 --> 00:47:45,843
<i>Yoğun nüfuslu Kaliforniya kıyılarının</i>
<i>hemen yakınında gerçekleşiyor.</i>

326
00:47:57,843 --> 00:48:01,963
<i>Monterey Körfezi'ndeki deniz yaşamı</i>
<i>önemli ölçüde toparlanmış durumda.</i>

327
00:48:04,763 --> 00:48:08,283
<i>Ama bu, koca bir bulmacanın</i>
<i>sadece küçücük bir parçası.</i>

328
00:48:12,123 --> 00:48:16,003
<i>Dünya genelinde</i>
<i>okyanus sağlığında sert bir çöküş var.</i>

329
00:48:18,723 --> 00:48:22,803
<i>Deniz ısıları yükseliyor</i>
<i>ve tüm ekosisteme zarar veriyor.</i>

330
00:48:25,523 --> 00:48:29,083
<i>Balık stoklarında dik bir düşüş var.</i>
<i>Hem üst hem alt besin zincirine</i>

331
00:48:29,163 --> 00:48:30,003
<i>darbe vuruyor.</i>

332
00:48:34,723 --> 00:48:36,403
<i>Kirlilik de artıyor,</i>

333
00:48:38,363 --> 00:48:39,963
<i>denizlerimiz zehirleniyor.</i>

334
00:48:43,043 --> 00:48:44,723
<i>Bu tehditleri durdurmak için</i>

335
00:48:45,443 --> 00:48:48,723
<i>deniz koruma alanlarını genişletmeli,</i>
<i>aralarında bağ kurmalıyız.</i>

336
00:48:50,923 --> 00:48:53,123
Okyanusun etkin noktalarını koruyarak

337
00:48:53,203 --> 00:48:56,723
koruma alanının sınırlarını aşan
bir etki yaratabilir…

338
00:48:58,723 --> 00:49:02,043
…okyanusu ve de hayatlarımızı
fazlasıyla zenginleştirebiliriz.

339
00:49:03,883 --> 00:49:07,123
Dünya okyanuslarının kaderi
her birimizi etkiliyor.

340
00:49:07,643 --> 00:49:09,963
Onlar bizim hayat destek sistemlerimiz.

341
00:49:10,803 --> 00:49:14,003
Bizim ve onların sağlıkları
birbirine bağlı.

342
00:49:17,323 --> 00:49:20,643
Monterey Körfezi Deniz Koruma Alanı
bizlere umut veriyor.

343
00:49:21,243 --> 00:49:24,243
İnsan eylemleri
okyanusa zarar vermiş olsa da

344
00:49:25,883 --> 00:49:28,483
bundan böyle
doğru seçimler yaptığımız sürece

345
00:49:29,323 --> 00:49:31,043
iyileştirebilmemiz de mümkün.

346
00:50:56,443 --> 00:51:01,443
Alt yazı çevirmeni: Aslı Uygun Cheesmar