1
00:00:06,123 --> 00:00:09,043
NETFLIX BELGESEL DİZİSİ

2
00:00:25,763 --> 00:00:29,403
Çocukken annem bizi
birkaç yıllığına Endonezya'ya götürdü.

3
00:00:30,003 --> 00:00:33,443
Tabiatın basit hazları içinde
küçük bir evde yaşadık.

4
00:00:33,963 --> 00:00:36,483
Evin önünde
meyve ve baharat kokuları yayan

5
00:00:36,563 --> 00:00:37,883
bir mango ağacı vardı.

6
00:00:38,883 --> 00:00:42,443
{\an8}Çamura bulanmış burunlarıyla
bufaloların insana bakış attığı

7
00:00:42,523 --> 00:00:43,523
{\an8}çeltik tarlaları.

8
00:00:44,643 --> 00:00:48,723
Dünyanın en önemli ormanlarının
ve biyoçeşitliliğinin bir kısmı

9
00:00:48,803 --> 00:00:50,203
Endonezya'da bulunuyor.

10
00:00:51,443 --> 00:00:56,403
Hele dünyanın en çok risk altında olan
bazı türlerinin barındığı

11
00:00:56,483 --> 00:00:58,603
Leuser ekosistemi gibisi yoktur.

12
00:01:06,963 --> 00:01:09,883
<i>Gunung Leuser Ulusal Parkı'ndaki</i>
<i>yağmur ormanları</i>

13
00:01:11,563 --> 00:01:14,243
<i>sayısız bitki ve hayvana</i>
<i>ev sahipliği yapıyor.</i>

14
00:01:15,763 --> 00:01:18,363
<i>Hepsinin de bir rolü var.</i>

15
00:01:32,403 --> 00:01:33,683
<i>Leuser aynı zamanda</i>

16
00:01:33,763 --> 00:01:37,963
<i>gezegenin en çok risk altındaki</i>
<i>dört türünün de son kalesi.</i>

17
00:01:41,443 --> 00:01:43,843
<i>Güçlü ve yakalanması zor kaplanları…</i>

18
00:01:48,763 --> 00:01:50,763
<i>…dünyanın en küçük gergedanları…</i>

19
00:01:55,603 --> 00:01:57,403
<i>…eşsiz orman filleri…</i>

20
00:02:00,603 --> 00:02:04,883
<i>…ve dünyanın</i>
<i>en zeki büyük maymunlarından orangutanlar.</i>

21
00:02:08,963 --> 00:02:11,203
<i>Geçmişte bu hayvanlar</i>
<i>Güneydoğu Asya boyunca</i>

22
00:02:11,283 --> 00:02:12,603
<i>bir arada görülebiliyordu</i>

23
00:02:14,723 --> 00:02:17,843
<i>ama ormanların yok olması</i>
<i>ve kaçak avlanma dolayısıyla</i>

24
00:02:18,643 --> 00:02:22,843
<i>bugün itibarıyla</i>
<i>birlikte var olabildikleri tek yer Leuser.</i>

25
00:02:26,043 --> 00:02:29,963
<i>Böyle kıymetli bir şeyin</i>
<i>ebediyen yok olmasına izin mi vereceğiz…</i>

26
00:02:33,883 --> 00:02:37,043
<i>…yoksa çocuklarımız</i>
<i>ve torunlarımız için</i> <i>korumak üzere</i>

27
00:02:37,123 --> 00:02:38,923
<i>son şansımızı mı kullanacağız?</i>

28
00:02:40,563 --> 00:02:44,683
Bu en eşsiz vahşi yaşam alanlarında
siz de bana katılın.

29
00:02:54,443 --> 00:02:58,923
ENDONEZYA

30
00:03:02,523 --> 00:03:07,243
<i>Endonezya'nın Sumatra Adası'nda</i>
<i>engin bir tropikal yağmur ormanı</i>

31
00:03:07,763 --> 00:03:12,123
<i>ve kalbinde de</i>
<i>Gunung Leuser Ulusal Parkı yer alıyor.</i>

32
00:03:14,563 --> 00:03:17,283
<i>Ormanlarla kaplı dağları</i>
<i>tüm manzaraya hâkim.</i>

33
00:03:18,483 --> 00:03:20,963
<i>Yükseklikleri 3.048 metreyi buluyor.</i>

34
00:03:21,043 --> 00:03:24,123
<i>Sakinlerini bir kale gibi koruyorlar.</i>

35
00:03:26,203 --> 00:03:29,603
<i>Ama belki de</i>
<i>vahşi yaşamın en büyük zenginlikleri</i>

36
00:03:29,683 --> 00:03:32,163
<i>alçaklardaki buğulu ormanlarda bulunuyor.</i>

37
00:03:47,203 --> 00:03:51,563
<i>Endonezya dilinde "orangutan",</i>
<i>"ormanın insanı" demek.</i>

38
00:03:56,123 --> 00:04:01,643
<i>Ve bu ağaçlar dünyadaki en yoğun nüfusa</i>
<i>ev sahipliği yapıyor.</i>

39
00:04:05,483 --> 00:04:06,803
<i>Burası onların ormanı.</i>

40
00:04:35,843 --> 00:04:37,683
<i>Birkaç büyük erkek var.</i>

41
00:04:38,603 --> 00:04:42,563
<i>Geniş, çıkıntılı yanakları onları</i>
<i>eş için daha çekici kılıyor.</i>

42
00:04:48,723 --> 00:04:50,443
<i>Son derece güçlü hayvanlar,</i>

43
00:04:51,803 --> 00:04:54,683
<i>ısırıkları bir aslanınkinden daha güçlü.</i>

44
00:04:58,243 --> 00:05:02,323
<i>Ama sıralamada gittikçe yükselen</i>
<i>atletik ve hırslı genç bir erkek var.</i>

45
00:05:12,723 --> 00:05:13,723
<i>Rakus.</i>

46
00:05:20,403 --> 00:05:24,763
<i>Yerleşik bilim insanları tarafından</i>
<i>kendisine verilen ismiyle "Açgözlü".</i>

47
00:05:26,403 --> 00:05:29,763
<i>Çünkü neredeyse sevmediği yiyecek yok.</i>

48
00:05:32,203 --> 00:05:33,083
<i>Yapraklar,</i>

49
00:05:34,843 --> 00:05:35,683
<i>kabuklar…</i>

50
00:05:37,843 --> 00:05:38,723
<i>…meyveler…</i>

51
00:05:41,403 --> 00:05:42,363
<i>…termitler.</i>

52
00:05:43,923 --> 00:05:45,363
<i>Hepsi de menüde.</i>

53
00:05:47,763 --> 00:05:50,443
<i>Bu gurme maymun yeterince yiyebilirse</i>

54
00:05:50,523 --> 00:05:53,203
<i>bir gün tıpkı büyük erkeklerin çoğu gibi</i>

55
00:05:53,883 --> 00:05:55,643
<i>yanak pedleri geliştirebilir.</i>

56
00:06:00,963 --> 00:06:04,563
<i>Özellikle bir yiyecek var ki</i>
<i>hırsını daha da artırması mümkün.</i>

57
00:06:05,723 --> 00:06:06,683
<i>Neesia meyvesi.</i>

58
00:06:08,563 --> 00:06:10,523
<i>Bir futbol topu büyüklüğünde.</i>

59
00:06:10,603 --> 00:06:13,643
<i>İçi kocaman, lezzetli tohumlarla dolu.</i>

60
00:06:22,123 --> 00:06:25,163
<i>Olgunlaşmadan önce</i>
<i>beton kadar sert oluyor,</i>

61
00:06:25,243 --> 00:06:27,523
<i>içini açmak neredeyse imkânsız.</i>

62
00:06:36,403 --> 00:06:39,123
<i>Olgunlaşmış olanlarıysa</i>
<i>kendi kendine açılıyor.</i>

63
00:06:41,763 --> 00:06:46,563
<i>Ancak sukulent tohumları keskin</i>
<i>ve rahatsız edici binlerce tüyle çevrili.</i>

64
00:06:49,443 --> 00:06:51,283
<i>Yiyeceğini almak için Rakus'un</i>

65
00:06:51,363 --> 00:06:54,883
<i>ormanın bu en incelikli becerisinde</i>
<i>ustalaşması gerekiyor.</i>

66
00:06:58,963 --> 00:07:00,723
<i>Buradaki orangutanların çoğu</i>

67
00:07:00,803 --> 00:07:04,403
<i>dikenli tüylerden kurtulmak için</i>
<i>zekice bir yöntem kullanıyor.</i>

68
00:07:09,603 --> 00:07:11,043
<i>Önce bir çubuk seçiyorlar.</i>

69
00:07:13,643 --> 00:07:17,763
<i>Sonra son derece becerikli dudaklarıyla</i>
<i>manevralar yaparak çubuğu</i>

70
00:07:17,843 --> 00:07:20,803
<i>neesia'ların çatlaklarına itiyorlar.</i>

71
00:07:26,723 --> 00:07:30,403
<i>Sopayı tekrar tekrar kımıldattıkça</i>
<i>tohumlar yerlerinden oynuyor</i>

72
00:07:30,963 --> 00:07:33,483
<i>ve bu arada tüylerin sıyrılmasıyla…</i>

73
00:07:37,963 --> 00:07:39,923
<i>…meyve yenebilir hâle geliyor.</i>

74
00:07:44,603 --> 00:07:46,963
<i>Orangutanlar genelde yalnız hayvanlardır</i>

75
00:07:48,123 --> 00:07:51,323
<i>ama neesia ağaçları çok nadir meyve verir.</i>

76
00:07:52,603 --> 00:07:56,963
<i>Meyve verdiğinde de</i>
<i>dört bir yandaki orangutanları çeker.</i>

77
00:08:00,563 --> 00:08:04,003
<i>Bir araya gelip birbirlerinden</i>
<i>bir şeyler öğrenmeleri için fırsat.</i>

78
00:08:09,763 --> 00:08:11,843
<i>Friska erişkin bir dişi</i>

79
00:08:13,163 --> 00:08:15,483
<i>ve meyve hazırlamada üstüne yok.</i>

80
00:08:18,203 --> 00:08:20,763
<i>Rakus master yapmak için yaklaşıyor.</i>

81
00:08:30,283 --> 00:08:33,083
<i>Etrafta yeterince yiyecek var,</i>
<i>tolere edilebilir.</i>

82
00:08:38,963 --> 00:08:42,643
<i>Bilindiği kadarıyla</i>
<i>böyle eşsizce alet yapıp kullanan</i>

83
00:08:42,723 --> 00:08:44,763
<i>yegâne vahşi orangutanlar bunlar.</i>

84
00:08:52,803 --> 00:08:54,923
<i>Rakus kendi denemek istiyor.</i>

85
00:09:01,283 --> 00:09:03,803
<i>Dikkatle aletini yapıyor.</i>

86
00:09:09,523 --> 00:09:12,683
<i>Rakus mükemmel bir neesia seçiyor.</i>

87
00:09:15,963 --> 00:09:18,803
<i>Ve deneme yanılma başlasın.</i>

88
00:09:27,003 --> 00:09:29,563
<i>Sonunda, biraz sabırla tamamdır.</i>

89
00:09:32,003 --> 00:09:35,003
<i>Rakus çok arzuladığı lezzete kavuştu.</i>

90
00:09:43,363 --> 00:09:46,043
<i>Bu sıra dışı beceride mükemmelleştikçe</i>

91
00:09:46,883 --> 00:09:49,123
<i>daha da büyüyecek ve güçlenecek.</i>

92
00:09:52,803 --> 00:09:55,243
<i>Ve gün gelecek bu açgözlü arkadaş</i>

93
00:09:56,603 --> 00:09:58,323
<i>belki de zirveye yükselecek.</i>

94
00:10:06,123 --> 00:10:09,723
<i>Leuser'daki bu bolluğun nedeni kısmen</i>

95
00:10:11,203 --> 00:10:15,403
<i>bölgedeki diğer yağmur ormanlarından</i>
<i>altı kat daha verimli olan toprağı.</i>

96
00:10:17,843 --> 00:10:20,043
<i>Ve işte bunun sebeplerinden biri:</i>

97
00:10:23,323 --> 00:10:26,243
<i>Dünyadaki en aktif volkanlardan biri.</i>

98
00:10:27,683 --> 00:10:28,803
<i>Sinabung Dağı.</i>

99
00:10:29,723 --> 00:10:33,763
<i>Binlerce yıldır püskürerek</i>
<i>alanı volkanik küllerle kaplamakta.</i>

100
00:10:37,323 --> 00:10:39,683
<i>Mineral ve besin yönünden zengin küllerle.</i>

101
00:10:48,203 --> 00:10:49,923
<i>Bu küller gübre misali</i>

102
00:10:50,523 --> 00:10:53,483
<i>şaşırtıcı derecede karmaşık</i>
<i>bir ormanı besliyor.</i>

103
00:10:56,763 --> 00:10:58,843
<i>Binlerce bitki türüyle</i>

104
00:10:59,643 --> 00:11:02,843
<i>dünyadaki en yüksek çeşitliliğe sahip</i>
<i>ormanlardan biri.</i>

105
00:11:12,763 --> 00:11:14,203
<i>Ceset çiçeği.</i>

106
00:11:19,643 --> 00:11:23,843
<i>Gezegenin çiçek veren en büyük yapısı.</i>

107
00:11:29,283 --> 00:11:31,163
<i>Üç metreye kadar uzayabiliyor,</i>

108
00:11:32,363 --> 00:11:34,163
<i>yani bir basket potası kadar.</i>

109
00:11:40,123 --> 00:11:43,603
<i>Bitki 10 yıl büyüdükten sonra</i>
<i>anca çiçek veriyor.</i>

110
00:11:48,883 --> 00:11:52,003
<i>Ama bu devasa çiçeği üretmek</i>
<i>çok enerji istiyor.</i>

111
00:11:55,003 --> 00:11:57,803
<i>Çiçeklenme sadece iki gece sürüyor.</i>

112
00:11:59,683 --> 00:12:03,403
<i>Polenleşme için ihtiyacı olan böcekleri</i>
<i>kendine çekebilmek üzere</i>

113
00:12:03,483 --> 00:12:05,323
<i>akıllıca bir yöntem kullanıyor.</i>

114
00:12:18,803 --> 00:12:21,043
<i>Güçlü bir koku salgılıyor.</i>

115
00:12:24,763 --> 00:12:26,603
<i>Ama bu öyle hoş bir koku değil.</i>

116
00:12:28,843 --> 00:12:31,123
<i>Çürümüş et kokuyor.</i>

117
00:12:34,003 --> 00:12:37,003
<i>Bu dev kırmızı çiçek</i>
<i>bir buçuk metre kadar açılınca</i>

118
00:12:37,763 --> 00:12:41,123
<i>taze hayvan cesedi yanılsaması</i>
<i>daha da güçleniyor.</i>

119
00:12:45,483 --> 00:12:49,963
<i>Sonra gece çökünce</i>
<i>büyük aldatmaca başlıyor.</i>

120
00:12:55,323 --> 00:12:57,763
<i>On yıldır depoladığı enerjiye yön vererek</i>

121
00:12:58,283 --> 00:13:01,163
<i>orta tablasına ısı pompalıyor…</i>

122
00:13:03,043 --> 00:13:05,203
<i>…ve kan kadar sıcak oluyor.</i>

123
00:13:07,963 --> 00:13:10,883
<i>Bir baca gibi</i>
<i>yükselen ısıyla bu leş kokusu</i>

124
00:13:10,963 --> 00:13:13,123
<i>gecenin serin havasına karışıyor.</i>

125
00:13:22,083 --> 00:13:24,083
<i>Yüzlerce leş yiyici böcek için</i>

126
00:13:24,683 --> 00:13:26,683
<i>karşı konulmaz bir çekim.</i>

127
00:13:49,923 --> 00:13:53,083
<i>Büyük bir güçle çiçeğin iç odacığına…</i>

128
00:13:56,203 --> 00:13:59,523
<i>…erkek ve dişi organlarla dolu</i>
<i>o oyuğa çekiliyorlar.</i>

129
00:14:07,203 --> 00:14:10,243
<i>Böcekler, vadedilen leşi ararken…</i>

130
00:14:13,043 --> 00:14:16,043
<i>…kendilerini</i>
<i>diğer ceset çiçeklerine taşıyacakları</i>

131
00:14:16,123 --> 00:14:18,323
<i>polen ile kaplanmış hâlde buluyorlar.</i>

132
00:14:23,643 --> 00:14:26,883
<i>Önceden bu devlerden başka birini</i>
<i>ziyaret etmişlerse</i>

133
00:14:26,963 --> 00:14:28,763
<i>bu bitkiyi döllüyorlar.</i>

134
00:14:35,443 --> 00:14:38,523
<i>İki gecelik bir şov için</i>
<i>tam 10 yıllık bir hazırlık.</i>

135
00:14:41,443 --> 00:14:44,043
<i>Çiçeğin enerjisi tükendi.</i>

136
00:14:47,443 --> 00:14:49,323
<i>Geride kalanlar önden çıkıyor.</i>

137
00:14:52,243 --> 00:14:53,403
<i>Ve nihayet</i>

138
00:14:53,963 --> 00:14:55,643
<i>sadece saniyeler içinde…</i>

139
00:14:59,563 --> 00:15:01,923
<i>…tüm yapı çöküyor.</i>

140
00:15:06,443 --> 00:15:10,883
<i>Döllenme başarıyla tamamlandı,</i>
<i>daha devasa çiçekler için</i>

141
00:15:11,603 --> 00:15:14,003
<i>10 yıllık yeni bir döngü başlamış oldu.</i>

142
00:15:29,083 --> 00:15:31,443
<i>Leuser'ın ovalarında bile</i>

143
00:15:31,523 --> 00:15:34,403
<i>olağanüstü farklı manzaralar var.</i>

144
00:15:43,323 --> 00:15:46,683
<i>Parkın nehirleri ile</i>
<i>besin değeri zengin toprakları</i>

145
00:15:46,763 --> 00:15:48,323
<i>aşağı kıyılara…</i>

146
00:15:50,803 --> 00:15:53,563
<i>…ormanın Hint Okyanusu'yla</i>
<i>birleştiği bölgeye akarak…</i>

147
00:15:57,843 --> 00:16:00,683
<i>…çamurlu bir mangrob bataklığı</i>
<i>oluşturuyor.</i>

148
00:16:09,643 --> 00:16:10,803
<i>Bir çamur zıpzıpı.</i>

149
00:16:16,443 --> 00:16:20,603
<i>Bu balığın yaşamı suyla sınırlı değil.</i>

150
00:16:25,363 --> 00:16:27,123
<i>Derin bir nefes çekiyor…</i>

151
00:16:30,323 --> 00:16:33,443
<i>…ve omuz eklemi bulunan yüzgeçleriyle</i>

152
00:16:34,883 --> 00:16:37,123
<i>kendine itici güç sağlıyor.</i>

153
00:16:39,043 --> 00:16:41,763
<i>Yürüyebilen bir balık.</i>

154
00:16:44,403 --> 00:16:47,483
<i>Ömrünün çoğunu</i>
<i>bu çamur tabakalarında geçiriyor.</i>

155
00:16:50,003 --> 00:16:54,083
<i>Periskop benzeri gözlerindeki lens</i>
<i>kara hayvanlarınkine benziyor.</i>

156
00:16:54,643 --> 00:16:59,243
<i>Sayesinde suyun içinden ziyade dışında</i>
<i>uzağı daha iyi görebiliyor.</i>

157
00:17:04,443 --> 00:17:07,323
<i>En sevdiği besin ise</i>
<i>jilet gibi keskin kıskaçları olan</i>

158
00:17:07,403 --> 00:17:09,123
<i>heybetli bir rakip.</i>

159
00:17:12,243 --> 00:17:15,003
<i>Tabii ısırılmadan yakalayabilirse.</i>

160
00:17:38,123 --> 00:17:39,483
<i>Daha yumuşak bir şey?</i>

161
00:17:48,323 --> 00:17:50,003
<i>Bu yengeçler gayet çevik…</i>

162
00:17:52,283 --> 00:17:54,723
<i>…özellikle de sudan çıkan bir balık için.</i>

163
00:18:09,443 --> 00:18:13,283
<i>Nihayet, şimdi tek yapması gereken</i>
<i>avını zararsız hâle getirmek.</i>

164
00:18:16,243 --> 00:18:19,323
<i>Ağzında tutarak</i>
<i>kurnazca bir numara kullanıyor.</i>

165
00:18:21,603 --> 00:18:25,283
<i>Bir yengeci yeterince sert sallarsanız</i>
<i>kıskacını feda eder,</i>

166
00:18:27,163 --> 00:18:28,483
<i>yani en leziz kısmını.</i>

167
00:18:33,363 --> 00:18:35,483
<i>Ama bu kayıp sadece geçici.</i>

168
00:18:37,083 --> 00:18:40,403
<i>Bir ay içinde</i>
<i>yengecin yeni bir kıskacı çıkmış olacak.</i>

169
00:18:43,843 --> 00:18:45,923
<i>Belki de eskisinden büyük olacak.</i>

170
00:18:53,363 --> 00:18:55,163
<i>Kara seven bu balık için yaşam</i>

171
00:18:55,243 --> 00:18:58,043
<i>yengeç kıskacıyla dolu</i>
<i>hiç tükenmeyen bir büfe.</i>

172
00:19:12,523 --> 00:19:16,363
<i>İç bölgelere gittikçe Leuser</i>
<i>hızla dağlık bir görünüme bürünüyor.</i>

173
00:19:19,203 --> 00:19:22,123
<i>Burada ormana erişmek çok daha zor.</i>

174
00:19:23,523 --> 00:19:27,083
<i>Dik tepeler, Leuser'ın</i>
<i>en çok risk altındaki canlısının</i>

175
00:19:27,163 --> 00:19:28,003
<i>son sığınağı.</i>

176
00:19:32,723 --> 00:19:35,963
<i>Nadiren görülebilen</i>
<i>ve şaşırtıcı derece ufak olan</i>

177
00:19:37,483 --> 00:19:39,723
<i>Sumatra gergedanı.</i>

178
00:19:42,923 --> 00:19:46,643
<i>Boyu sadece bir metre kadar olsa da</i>
<i>ağırlığı bir tonu buluyor.</i>

179
00:19:47,163 --> 00:19:51,003
<i>Yemyeşil yaprakları ararken</i>
<i>çalıkları ezip geçmek için mükemmel.</i>

180
00:19:55,523 --> 00:19:59,083
<i>Bitkileri budarken</i>
<i>yeni ağaçların büyümesi için alan açarak</i>

181
00:19:59,163 --> 00:20:01,163
<i>ormana da fayda sağlıyorlar.</i>

182
00:20:16,403 --> 00:20:19,243
<i>Çamurlu çukurlar kazarak</i>
<i>gün ortasının sıcağında</i>

183
00:20:19,323 --> 00:20:20,883
<i>serinliklerini koruyorlar.</i>

184
00:20:31,643 --> 00:20:33,883
<i>Bir dizi komşuya da fayda sağlıyorlar.</i>

185
00:20:41,683 --> 00:20:45,923
<i>Dolayısıyla ne kadar çok gergedan varsa</i>
<i>tüm orman o kadar sağlıklı demek.</i>

186
00:20:49,403 --> 00:20:52,363
<i>Oysa yasa dışı avlanma</i>
<i>ve habitat kaybı yüzünden</i>

187
00:20:52,443 --> 00:20:55,123
<i>yaban hayattaki sayıları</i>
<i>bir avuç kadar kaldı.</i>

188
00:20:59,243 --> 00:21:03,163
<i>Soylarının tükenmemesi için</i>
<i>korucular sürekli devriye gezerek</i>

189
00:21:04,483 --> 00:21:07,723
<i>kaçak avcıları caydırıyor</i>
<i>ve kalan birkaç gergedanı</i>

190
00:21:07,803 --> 00:21:10,403
<i>parkın dışındaki kapalı alana alıyorlar.</i>

191
00:21:15,923 --> 00:21:20,123
<i>Gergedanlar artık büyük, korumalı,</i>
<i>etrafı çitli doğal alanlarda yaşıyor.</i>

192
00:21:24,603 --> 00:21:27,003
<i>Buralarda yürütülen üreme programıyla</i>

193
00:21:27,083 --> 00:21:29,403
<i>nesillerinin tekrar Leuser'a taşınması…</i>

194
00:21:32,443 --> 00:21:36,483
<i>…ve sonunda yağmur ormanlarındaki dengenin</i>
<i>tekrar kurulması umuluyor.</i>

195
00:21:44,683 --> 00:21:48,963
<i>Burada yaşayan canlılar arasında</i>
<i>birçok sıra dışı ilişki var.</i>

196
00:21:49,803 --> 00:21:52,723
<i>Hatta bazılarını daha yeni keşfediyoruz.</i>

197
00:21:59,403 --> 00:22:01,603
<i>Leuser'ın eteklerinin iç kısımlarında</i>

198
00:22:02,203 --> 00:22:06,603
<i>en küçük sakinlerinden biri</i>
<i>bölgenin en büyük canlısından</i>

199
00:22:06,683 --> 00:22:08,243
<i>bilmeden yardım alıyor.</i>

200
00:22:18,043 --> 00:22:19,763
<i>O canlı, Sumatra fili.</i>

201
00:22:46,843 --> 00:22:51,843
<i>Yürüdükçe yüzlerce mil uzunluğunda</i>
<i>bir patika ağı açıyorlar.</i>

202
00:23:10,363 --> 00:23:14,323
<i>Yoğun ormandan geçmek için</i>
<i>türlerin çoğu bu patikalara güveniyor.</i>

203
00:23:20,163 --> 00:23:23,643
<i>Ama sakinlerinden biri</i>
<i>bu fillere herkesten daha çok muhtaç:</i>

204
00:23:26,323 --> 00:23:27,323
<i>Siğil kurbağası.</i>

205
00:23:30,243 --> 00:23:32,563
<i>Sadece bir tavuk yumurtası büyüklüğünde</i>

206
00:23:33,603 --> 00:23:35,923
<i>ama duyuları inanılmaz derecede keskin.</i>

207
00:23:37,643 --> 00:23:40,883
<i>Akciğerlerindeki özel boşluklar sayesinde</i>

208
00:23:41,563 --> 00:23:44,523
<i>yaklaşan sürülerin titreşimlerini</i>
<i>algıladıkları düşünülüyor.</i>

209
00:23:48,123 --> 00:23:50,243
<i>Normalde yoldan çekilmesi beklenir.</i>

210
00:23:51,963 --> 00:23:54,603
<i>Oysa üstlerine doğru gidiyor.</i>

211
00:24:04,443 --> 00:24:06,163
<i>Doğruca ezilme bölgesine.</i>

212
00:24:10,483 --> 00:24:12,843
<i>Ama onu çeken fillerin kendisi değil.</i>

213
00:24:16,843 --> 00:24:19,843
<i>Kurbağanın karnı yumurta dolu</i>

214
00:24:20,883 --> 00:24:24,003
<i>ve onları durgun bir suya bırakması gerek.</i>

215
00:24:30,363 --> 00:24:34,283
<i>Fillerin ayak izleri de</i>
<i>birden beliren mükemmel birer yuva.</i>

216
00:24:47,163 --> 00:24:50,363
<i>Yumurtalarına hayata başlamak</i> için
<i>en iyi şansı sunuyor</i>

217
00:24:51,563 --> 00:24:53,523
<i>ve çatlamaları için orada bırakıyor.</i>

218
00:25:03,763 --> 00:25:06,403
<i>İki hafta içinde iribaş oldular.</i>

219
00:25:08,523 --> 00:25:11,043
<i>Ancak tam birer kurbağacık olana dek</i>

220
00:25:11,123 --> 00:25:13,323
<i>su dolu ayak izlerindeki yaşamları</i>

221
00:25:13,403 --> 00:25:14,763
<i>tehlike altında.</i>

222
00:25:18,083 --> 00:25:21,443
<i>Tropik güneş</i>
<i>bu havuzları hızla kurutabilir.</i>

223
00:25:26,363 --> 00:25:32,083
<i>Bu yüzden su seviyesi düşerse</i>
<i>iribaşların bu sorunu çözmesi gerekecek.</i>

224
00:25:36,163 --> 00:25:38,683
<i>Ve dönüşüm hızlarını ikiye katlayacaklar.</i>

225
00:25:40,523 --> 00:25:45,203
<i>Birer kurbağacık olduklarına göre</i>
<i>artık kuruyan gölcüklerden kaçabilirler.</i>

226
00:25:53,203 --> 00:25:55,483
<i>Tabii ezilmezlerse.</i>

227
00:26:08,163 --> 00:26:11,363
<i>Ağaç tepelerinde risk çok daha yüksek.</i>

228
00:26:17,763 --> 00:26:20,763
<i>Leuser'daki hayvanların çoğu</i>
<i>buradaki yaşamda ustalaşmış.</i>

229
00:26:27,283 --> 00:26:30,843
<i>Ama belki de hiçbiri</i>
<i>Thomas'ın yaprak maymunu kadar</i>

230
00:26:30,923 --> 00:26:31,963
<i>gözü pek değil.</i>

231
00:26:33,043 --> 00:26:37,883
<i>Sadece Kuzey Sumatra'da bulunuyor,</i>
<i>en çok 20'li gruplar hâlinde geziniyorlar.</i>

232
00:26:39,603 --> 00:26:41,243
<i>Sürünün lideri bir erkek,</i>

233
00:26:42,403 --> 00:26:45,163
<i>diğerleri ise dişiler ve gençler.</i>

234
00:26:47,843 --> 00:26:49,803
<i>Yetişkinler fevkalade çevikler.</i>

235
00:27:06,923 --> 00:27:09,043
<i>Daldan dala hızla atlıyor,</i>

236
00:27:09,843 --> 00:27:12,643
<i>büyük boşlukları kolaylıkla aşabiliyorlar.</i>

237
00:27:18,043 --> 00:27:21,843
<i>Ama bu iki yaşındaki</i>
<i>bacak kaslarını henüz güçlendirememiş…</i>

238
00:27:23,963 --> 00:27:27,643
<i>…ve büyüklerininki gibi bir öz güvenle</i>
<i>tepelerde dolaşamıyor.</i>

239
00:27:29,923 --> 00:27:31,843
<i>Onu her yere annesi taşıyordu…</i>

240
00:27:33,763 --> 00:27:35,723
<i>…ama şimdi yeni bir bebeği var.</i>

241
00:27:38,043 --> 00:27:41,483
<i>Genç yavru için</i>
<i>dünyada kendi yolunu bulma vakti geldi.</i>

242
00:27:42,843 --> 00:27:46,203
<i>Bugün karşısında</i>
<i>hayatın en büyük zorluklarından biri var.</i>

243
00:27:52,603 --> 00:27:55,603
<i>Sürü bu ağaçtaki yiyecekleri tüketti.</i>

244
00:27:57,083 --> 00:27:58,643
<i>Artık gitmeleri gerekiyor.</i>

245
00:28:00,483 --> 00:28:05,283
<i>Ama bu, altı metrelik dev bir boşluktan</i>
<i>atlayacakları anlamına geliyor.</i>

246
00:28:09,803 --> 00:28:11,603
<i>Üç katlı bir düşüş.</i>

247
00:28:13,083 --> 00:28:16,363
<i>Tek bir hata ölümcül olabilir.</i>

248
00:28:18,323 --> 00:28:22,563
<i>Yaşça büyük maymunlar yıllar içinde</i>
<i>bu büyük atlayışlarda ustalaşmışlar.</i>

249
00:28:35,643 --> 00:28:40,003
<i>En tepedeki dallara tırmanıp</i>
<i>düşüşlerini kontrol etmek için…</i>

250
00:28:42,283 --> 00:28:45,323
<i>…uzuvlarını hareket ettirerek atlıyorlar.</i>

251
00:28:57,243 --> 00:29:01,003
<i>Beline tutunmuş yeni bebeğiyle</i>
<i>bu anne bile</i>

252
00:29:02,283 --> 00:29:04,523
<i>mesafeyi zarafetle aşıyor.</i>

253
00:29:13,163 --> 00:29:15,243
<i>Sıra iki yaşındakinde.</i>

254
00:29:26,683 --> 00:29:28,363
<i>Ama çok fazla.</i>

255
00:29:33,443 --> 00:29:36,203
<i>Sürünün diğer üyeleri</i>
<i>karşıda ziyafet çekerken…</i>

256
00:29:42,203 --> 00:29:43,283
<i>…o mahsur kaldı.</i>

257
00:29:48,723 --> 00:29:50,363
<i>Anne imdadına gelemiyor.</i>

258
00:29:55,843 --> 00:29:58,243
<i>Yeterli olup olmadığını anlamanın</i>

259
00:29:58,323 --> 00:29:59,923
<i>tek bir yolu var.</i>

260
00:30:53,443 --> 00:30:54,323
<i>Başardı.</i>

261
00:31:01,203 --> 00:31:03,443
<i>Yetişkinliğe varacak yolculuğunda</i>

262
00:31:03,523 --> 00:31:06,003
<i>nicelerini yapacağı</i>
<i>dev sıçrayışların ilki.</i>

263
00:31:16,803 --> 00:31:18,923
<i>Fazlasıyla hak ettiği ödülü alıyor.</i>

264
00:31:23,323 --> 00:31:25,243
<i>Yaprak maymunları gibi hayvanlar</i>

265
00:31:26,523 --> 00:31:29,643
<i>hareket ettikçe</i>
<i>etrafa tohum ve doğal gübre saçarak</i>

266
00:31:30,523 --> 00:31:34,083
<i>Leuser yağmur ormanlarının</i>
<i>sağlıklı kalabilmesine yardımcı oluyor.</i>

267
00:31:40,323 --> 00:31:42,683
<i>Burada her türün bir önemi var.</i>

268
00:31:51,843 --> 00:31:56,403
<i>Orman zemininin</i>
<i>karanlık yer altı dünyasında gizlenen</i>

269
00:31:56,483 --> 00:31:57,963
<i>bu en ufak canlısı dâhil.</i>

270
00:32:12,843 --> 00:32:16,003
<i>Bu yapraklı gölgelikte bir avcı var,</i>

271
00:32:16,963 --> 00:32:19,003
<i>çekiç başlı solucan.</i>

272
00:32:21,643 --> 00:32:25,483
<i>Yassı solucanların</i>
<i>ayırt edici şeritlere sahip bu türü</i>

273
00:32:26,083 --> 00:32:28,803
<i>daha yeni bulundu,</i>
<i>hatta henüz adlandırılmadı.</i>

274
00:32:30,843 --> 00:32:33,643
<i>Bir yırtıcı olarak son derece küçük,</i>

275
00:32:34,563 --> 00:32:36,163
<i>bir tırnak büyüklüğünde.</i>

276
00:32:37,483 --> 00:32:38,843
<i>Ama ölümcül.</i>

277
00:32:41,083 --> 00:32:44,403
<i>Sulu bir sümüklü böcek</i>
<i>ya da salyangoz peşinde.</i>

278
00:32:47,643 --> 00:32:49,123
<i>Leuser'da her yerdeler.</i>

279
00:32:50,003 --> 00:32:52,843
<i>Büyük iştahla</i>
<i>mikroskobik bitki ve organizmaları…</i>

280
00:32:54,843 --> 00:32:58,403
<i>…bitki artıklarının geri dönüşümü için</i>
<i>elzem olan mantarları yiyorlar.</i>

281
00:33:08,363 --> 00:33:11,323
<i>Çekiç başlı solucanlar da</i>
<i>kendi rollerini oynuyor.</i>

282
00:33:12,883 --> 00:33:17,643
<i>Sayılarını düşük tutuyor</i>
<i>ve yeşilliği koruyorlar.</i>

283
00:33:20,403 --> 00:33:23,043
<i>Çekiç kafasındaki kimyasal duyargalarla</i>

284
00:33:24,803 --> 00:33:27,523
<i>kurbanın izlerini bulmak için</i>
<i>toprağı tadıyor.</i>

285
00:33:31,683 --> 00:33:36,323
<i>Sümüklü böcek ve salyangozlar arkalarında</i>
<i>gözden kaçmayacak bir salgı bırakır.</i>

286
00:33:44,643 --> 00:33:46,963
<i>Sırtında küçük bir kabuk parçası olan</i>

287
00:33:47,643 --> 00:33:51,523
<i>bu meraklı yaratığa</i>
<i>yarı sümüklü böcek deniyor.</i>

288
00:33:52,883 --> 00:33:54,403
<i>Mükemmel bir av.</i>

289
00:34:34,723 --> 00:34:37,523
<i>Yassı solucan</i>
<i>kurbanının etrafına dolanarak</i>

290
00:34:37,603 --> 00:34:39,803
<i>onu yakalamak için mukus fışkırtıyor.</i>

291
00:34:43,643 --> 00:34:45,443
<i>Av etkisiz hâle geldiğinde</i>

292
00:34:46,043 --> 00:34:49,963
<i>toksinlerle ve mide öz sularıyla</i>
<i>yarı sümüklü böceğe saldırarak</i>

293
00:34:50,683 --> 00:34:52,123
<i>etini parçalıyor.</i>

294
00:34:56,803 --> 00:34:59,443
<i>Ve nihayet gövdesinin ortasındaki ağzıyla</i>

295
00:34:59,523 --> 00:35:00,603
<i>avını yutuyor.</i>

296
00:35:06,403 --> 00:35:11,483
<i>Dakikalar içinde</i>
<i>geriye sadece yarı saydam kabuğu kalıyor.</i>

297
00:35:26,843 --> 00:35:30,683
<i>Leuser genelinde</i>
<i>her biçim ve boyutta yırtıcı bulunmakta.</i>

298
00:35:37,443 --> 00:35:41,883
<i>Ama belki de en önemlisi</i>
<i>besin zincirinin en üstünde yer alıyor.</i>

299
00:35:45,163 --> 00:35:48,123
<i>Onu bulabilmek için daha da yükseklere…</i>

300
00:35:50,203 --> 00:35:54,043
<i>…uzaktaki kale benzeri dağın zirvesine</i>
<i>gitmeniz gerekiyor:</i>

301
00:35:54,123 --> 00:35:55,203
<i>Parka adını veren</i>

302
00:35:56,843 --> 00:35:57,843
<i>Leuser Dağı.</i>

303
00:36:02,003 --> 00:36:05,003
<i>Deniz seviyesinden</i>
<i>tam 3352 metre yükseklikte.</i>

304
00:36:08,963 --> 00:36:10,563
<i>Sıklıkla sislerle kaplı.</i>

305
00:36:15,003 --> 00:36:16,803
<i>Orman bodur kalmış…</i>

306
00:36:19,723 --> 00:36:21,763
<i>…yer yer açık bozkırlar var.</i>

307
00:36:25,723 --> 00:36:27,763
<i>Ta aşağıdaki nemli ormanlara göre</i>

308
00:36:27,843 --> 00:36:30,963
<i>burada hava 15 santigrata kadar</i>
<i>daha soğuk olabiliyor.</i>

309
00:36:38,363 --> 00:36:40,803
<i>Anca en dayanıklı bitkiler yaşayabiliyor.</i>

310
00:36:46,763 --> 00:36:49,763
<i>Kayalara tutunarak</i>
<i>oradaki toprağı sabitliyor.</i>

311
00:36:51,883 --> 00:36:54,763
<i>Bu sayede erozyonu</i>
<i>ve yağmur suyunun tutulmasını engelliyor.</i>

312
00:36:54,843 --> 00:36:58,203
<i>Böylece yağmur suyu</i>
<i>durmadan aşağıdaki ormanlara akıyor.</i>

313
00:37:07,523 --> 00:37:09,123
<i>Ürkütücü bir sessizlik var.</i>

314
00:37:13,723 --> 00:37:17,243
<i>Dağın bu kadar yukarısına çıkmayı</i>
<i>göze alabilen birkaç hayvan var.</i>

315
00:37:25,403 --> 00:37:30,643
<i>Munçak,</i>
<i>bozkır bitkileriyle beslenen bir geyik.</i>

316
00:37:35,083 --> 00:37:38,403
<i>Bilim insanları</i>
<i>araştırma kameralarının nihayet</i>

317
00:37:38,483 --> 00:37:40,883
<i>onları avlayan yırtıcıyı kaydedeceklerini</i>

318
00:37:42,603 --> 00:37:45,243
<i>ve ilk defa burada</i>
<i>filme alacaklarını umuyor.</i>

319
00:37:53,843 --> 00:37:55,803
<i>Ama neredeyse hiç görülmüyor.</i>

320
00:38:01,043 --> 00:38:02,643
<i>O yüzden sabır gerekli.</i>

321
00:38:23,923 --> 00:38:25,163
<i>Nihayet…</i>

322
00:38:27,723 --> 00:38:29,603
<i>…yüksek bir dağ otlağında</i>

323
00:38:32,523 --> 00:38:34,283
<i>…bir Sumatra kaplanı.</i>

324
00:38:41,043 --> 00:38:43,323
<i>Bu yetişkin erkek kayıt için bırakılan</i>

325
00:38:43,403 --> 00:38:45,483
<i>bilimsel ekipmanı kontrol ediyor.</i>

326
00:38:50,043 --> 00:38:54,603
<i>Arazi o kadar erişilmez ki</i>
<i>Sumatra kaplanının davranışlarıyla ilgili</i>

327
00:38:54,683 --> 00:38:56,843
<i>neredeyse hiç çalışma yapılmamış.</i>

328
00:39:05,963 --> 00:39:09,443
<i>Ama bu kaplanların</i>
<i>dağ zirvelerinde dolanırken bir yandan da</i>

329
00:39:10,363 --> 00:39:13,283
<i>geyiklerin ve diğer hayvanların</i>
<i>bu leziz bitki örtüsüyle</i>

330
00:39:13,363 --> 00:39:16,003
<i>aşırı otlanmalarını</i>
<i>önlediklerine inanılıyor.</i>

331
00:39:28,443 --> 00:39:33,123
<i>Bu değerli görüntüler</i>
<i>hâlâ burada olduklarını kanıtlıyor.</i>

332
00:39:34,563 --> 00:39:36,443
<i>Parkı koruduğumuz sürece</i>

333
00:39:36,523 --> 00:39:40,403
<i>Sumatra'nın en büyük kedisi</i>
<i>ormanın kralı olmayı sürdürebilecek.</i>

334
00:39:44,003 --> 00:39:47,763
<i>Leuser'ın dağlık arazisi</i>
<i>bir miktar doğal koruma sağlasa da…</i>

335
00:39:50,123 --> 00:39:54,443
<i>…parkın kenar bölgelerinde</i>
<i>vahşi yaşam daha büyük risk altında.</i>

336
00:39:56,563 --> 00:40:00,043
<i>Leuser'ın ekosistemi</i>
<i>parkın iki katı büyüklüğünde bir alana</i>

337
00:40:00,123 --> 00:40:01,403
<i>yayılarak genişliyor.</i>

338
00:40:03,403 --> 00:40:05,203
<i>Çoğu koruma altında…</i>

339
00:40:07,523 --> 00:40:10,523
<i>…ama bu ormanların arasındaki</i>
<i>şehirler ve köylerde</i>

340
00:40:10,603 --> 00:40:12,163
<i>milyonlarca insan yaşıyor.</i>

341
00:40:15,723 --> 00:40:19,043
<i>Bu nedenle</i>
<i>Leuser'daki vahşi yaşamın güvenliği için</i>

342
00:40:19,123 --> 00:40:21,803
<i>yerel toplumların desteği çok önemli.</i>

343
00:40:31,323 --> 00:40:34,043
<i>Leuser'ın güney sınırında</i>
<i>ağaçlarda saklanan,</i>

344
00:40:35,163 --> 00:40:38,683
<i>nadir görülen bir Sumatra yavaş lorisi.</i>

345
00:40:43,643 --> 00:40:44,923
<i>İri gözleri sayesinde</i>

346
00:40:45,763 --> 00:40:48,643
<i>neredeyse</i>
<i>zifiri karanlıkta bile görebiliyor.</i>

347
00:40:52,123 --> 00:40:56,003
<i>Bu annenin sadece birkaç haftalık</i>
<i>ufak bir bebeği var…</i>

348
00:40:57,403 --> 00:41:00,603
<i>…ama şimdiden</i>
<i>beslenirken taşıyamayacağı kadar büyük.</i>

349
00:41:04,043 --> 00:41:05,883
<i>Onu bırakmak riskli görünüyor.</i>

350
00:41:09,723 --> 00:41:12,443
<i>Rakip lorisler</i>
<i>acımasızca bölge gözetebilir.</i>

351
00:41:16,043 --> 00:41:18,603
<i>Ayrıca buradaki orman yılan dolu.</i>

352
00:41:22,683 --> 00:41:25,403
<i>Ama lorislerin gizli bir silahı var.</i>

353
00:41:28,563 --> 00:41:31,483
<i>Isırıklarında ölümcül bir zehir var,</i>

354
00:41:32,923 --> 00:41:36,603
<i>bu da onları gezegendeki</i>
<i>tek zehirli primat kılıyor.</i>

355
00:41:39,323 --> 00:41:40,643
<i>Bu genç yavruyu bile.</i>

356
00:41:43,043 --> 00:41:45,563
<i>Bu yüzden anne tek başına yiyecek ararken</i>

357
00:41:47,083 --> 00:41:49,323
<i>onu yaprakların arasına saklayabilir.</i>

358
00:41:54,803 --> 00:41:58,923
<i>Yavaş lorislerin aşağıya inmeleri</i>
<i>hiç alışılmadık bir durum.</i>

359
00:42:02,843 --> 00:42:06,123
<i>Ama en sevdiği yiyeceklerden birine</i>
<i>ulaşmak için buna mecbur.</i>

360
00:42:06,603 --> 00:42:08,003
<i>Calliandra.</i>

361
00:42:11,123 --> 00:42:14,723
<i>Tatlı kokan nektarı</i>
<i>bebeğini beslemek için ihtiyacı olan</i>

362
00:42:14,803 --> 00:42:15,803
<i>enerjiyle dolu.</i>

363
00:42:19,203 --> 00:42:22,443
<i>Ama bu çiçekli çalılar</i>
<i>kahve ekinlerine gölge versinler diye</i>

364
00:42:23,363 --> 00:42:25,283
<i>çiftçiler tarafından ekilmiş.</i>

365
00:42:26,803 --> 00:42:30,883
<i>Lorislerin insanlara yakınlığı ise</i>
<i>onlar için sorun yaratmış.</i>

366
00:42:32,523 --> 00:42:35,203
<i>Yasa dışı hayvan kaçakçıları</i>

367
00:42:35,883 --> 00:42:39,443
<i>bu şirin canlıları</i>
<i>nesillerini tüketme derecesinde avlamakta.</i>

368
00:42:44,963 --> 00:42:47,843
<i>Ama neyse ki bu topluluk onları koruyan</i>

369
00:42:47,923 --> 00:42:49,483
<i>yeni bir projenin parçası.</i>

370
00:42:53,683 --> 00:42:58,683
<i>Çiftçiler lorislere dokunmadıkları sürece</i>
<i>kahve için daha iyi bir bedel alıyorlar.</i>

371
00:43:02,203 --> 00:43:04,603
<i>Lorisler de çiftçilere yardımcı oluyor</i>

372
00:43:04,683 --> 00:43:06,963
<i>çünkü </i>calliandra <i>çiçeğini yediklerinde</i>

373
00:43:07,483 --> 00:43:09,083
<i>polen yayıyorlar.</i>

374
00:43:12,643 --> 00:43:15,883
<i>Şafak sökerken bebeğine dönmeli</i>

375
00:43:17,163 --> 00:43:20,003
<i>ve annelik görevine</i>
<i>kaldığı yerden devam etmeli.</i>

376
00:43:29,363 --> 00:43:33,123
<i>En büyük tehditle mücadelede</i>
<i>yerel topluluklar da yardımcı olabilir:</i>

377
00:43:35,123 --> 00:43:36,283
<i>Ormansızlaşma.</i>

378
00:43:40,203 --> 00:43:43,523
<i>Leuser öylesine geniş ki</i>
<i>devriye gezmek neredeyse imkânsız.</i>

379
00:43:46,043 --> 00:43:47,563
<i>Her saat</i>

380
00:43:47,643 --> 00:43:50,443
<i>palm yağı üretimi için yer açmak üzere</i>

381
00:43:51,123 --> 00:43:52,683
<i>çoğu yasa dışı olmak üzere</i>

382
00:43:53,163 --> 00:43:56,203
<i>futbol sahasından büyük miktarda</i>
<i>orman temizleniyor.</i>

383
00:43:59,363 --> 00:44:01,283
<i>Bisküviden şampuana kadar</i>

384
00:44:01,363 --> 00:44:07,043
<i>market raflarındaki ürünlerin</i>
<i>yaklaşık %50'sinde palm yağı kullanılıyor.</i>

385
00:44:10,363 --> 00:44:13,403
<i>Yağmur ormanlarının zenginliğine kıyasla</i>

386
00:44:13,483 --> 00:44:16,283
<i>bu ekili alanlar cansız sayılır.</i>

387
00:44:22,243 --> 00:44:26,443
<i>Ancak bazı topluluklar</i>
<i>ekili alanların kaldırılması için…</i>

388
00:44:32,803 --> 00:44:36,163
<i>…çevrecilerle çalışarak</i>
<i>karşı bir mücadele yürütüyor.</i>

389
00:44:41,323 --> 00:44:44,843
<i>Orman içinde</i>
<i>birkaç kârlı meyve ağacı yetiştirme izni</i>

390
00:44:44,923 --> 00:44:46,163
<i>ve ufak bir ödenek</i>

391
00:44:46,243 --> 00:44:49,843
<i>onlar için teşvik oluyor</i>
<i>ve gelecekleri için güvence sağlıyor.</i>

392
00:45:09,643 --> 00:45:14,323
<i>Kurtarılan arazide</i>
<i>Leuser olanca hızıyla harikalar yaratıyor.</i>

393
00:45:16,643 --> 00:45:20,243
<i>Rüzgâr ile yakındaki sağlıklı ormandan</i>
<i>tohumlar taşınıyor.</i>

394
00:45:23,483 --> 00:45:26,523
<i>Mikroorganizmalar sayesinde</i>
<i>toprak iyileşiyor.</i>

395
00:45:27,203 --> 00:45:32,163
<i>Sadece aylar içinde eski alanı</i>
<i>eğrelti otları ve diğer bitkiler örtecek.</i>

396
00:45:35,603 --> 00:45:37,083
<i>Tozlayıcılar geliyor.</i>

397
00:45:38,483 --> 00:45:41,283
<i>Memeliler ve kuşlar</i>
<i>daha çok tohum saçıyor.</i>

398
00:45:46,843 --> 00:45:49,523
<i>Ve dört yıl gibi kısa bir sürede</i>

399
00:45:49,603 --> 00:45:52,363
<i>yeniden gelişen bir orman ortaya çıkıyor.</i>

400
00:45:59,043 --> 00:46:02,123
<i>Böylece hayvanlar dönmeye başlıyor.</i>

401
00:46:10,043 --> 00:46:13,283
<i>Sonunda dev ağaçlar büyüyecek.</i>

402
00:46:15,283 --> 00:46:18,763
<i>Atmosferimizden</i>
<i>daha çok karbondioksit emecek</i>

403
00:46:19,363 --> 00:46:22,763
<i>ve oksijenle zenginleştirecekler.</i>

404
00:46:23,803 --> 00:46:25,723
<i>Bu da hepimize fayda sağlayacak.</i>

405
00:46:31,323 --> 00:46:33,403
<i>Bu ormanın korunmasıyla</i>

406
00:46:33,483 --> 00:46:37,043
<i>Asya'nın en tehlikeli canlılarının</i>
<i>hep bir yuvası olacak.</i>

407
00:46:43,203 --> 00:46:48,603
<i>Henüz küçük olsa da</i>
<i>bu Sumatra orangutanı ormandan alınmış</i>

408
00:46:48,683 --> 00:46:50,883
<i>ve hayvan ticareti için satılmıştı.</i>

409
00:46:53,323 --> 00:46:56,803
<i>Yıllarca süren tutsaklıktan sonra</i>
<i>nihayet kurtarıldı</i>

410
00:46:56,883 --> 00:47:01,403
<i>ve ağaç tepelerinde</i>
<i>yine özgürce yaşaması için geri getirildi.</i>

411
00:47:07,443 --> 00:47:10,443
<i>Artık bakması gereken başka biri var.</i>

412
00:47:17,043 --> 00:47:18,683
<i>Henüz iki haftalık olmadı.</i>

413
00:47:20,643 --> 00:47:24,523
<i>Öyle küçük ki avucunuza sığar.</i>

414
00:47:28,563 --> 00:47:31,003
<i>Bu şefkatli anlar</i>

415
00:47:31,083 --> 00:47:34,923
<i>doğadaki en yakın anne bebek bağının</i>
<i>sadece başlangıcı.</i>

416
00:47:44,243 --> 00:47:45,243
<i>Sekiz yıl boyunca</i>

417
00:47:45,763 --> 00:47:49,003
<i>ona hayatta kalması için</i>
<i>gereken her şeyi öğretecek olan</i>

418
00:47:50,643 --> 00:47:53,643
<i>annesinin kollarında yaşayacak.</i>

419
00:47:57,003 --> 00:47:58,843
<i>Gunung Leuser Ulusal Parkı</i>

420
00:47:59,723 --> 00:48:02,483
<i>ve parkı çevreleyen geniş ekosistem,</i>

421
00:48:03,363 --> 00:48:05,523
<i>eşsiz yaban hayatını korumak için</i>

422
00:48:06,923 --> 00:48:11,043
<i>umut veren ve fırsat sunan bir yer.</i>

423
00:48:13,363 --> 00:48:17,163
<i>Son değerli sığınakları.</i>

424
00:48:20,603 --> 00:48:23,723
<i>Ulusal parklar</i>
<i>en büyük başarılarımızdan biri.</i>

425
00:48:25,883 --> 00:48:28,843
Zaman içinde
neredeyse dünyanın her ülkesinde

426
00:48:28,923 --> 00:48:32,043
yaklaşık çeyrek milyon
koruma alanı oluşturduk.

427
00:48:40,683 --> 00:48:43,403
Ama giderek ısınan
ve kalabalıklaşan bu dünyada

428
00:48:43,483 --> 00:48:45,203
fazlasını yapmamız gerekiyor.

429
00:48:50,003 --> 00:48:53,643
Yaşamın bağlı olduğu
böyle daha fazla alan korunsun istiyorsak

430
00:48:53,723 --> 00:48:56,043
hepimiz üstümüze düşeni yapmalıyız.

431
00:48:57,403 --> 00:48:59,883
Son bakir alanların
korunmasını talep edin.

432
00:49:01,003 --> 00:49:02,523
Gelecek nesiller için.

433
00:49:05,683 --> 00:49:07,923
Yaşadığınız yerde
alanlar oluşturulması için

434
00:49:08,003 --> 00:49:08,963
kampanya yürütün

435
00:49:09,683 --> 00:49:13,003
ve herkesin erişebilmesinde ısrarcı olun.

436
00:49:17,803 --> 00:49:21,523
Toplumlarınızı
daha zekice iklim uygulamalarına zorlayın.

437
00:49:25,043 --> 00:49:27,883
Ve gezegen buna bağlıymış gibi oy verin.

438
00:49:31,003 --> 00:49:32,883
Kaybedecek zaman kalmadı.

439
00:49:33,483 --> 00:49:36,723
Çocuklarımıza
nasıl bir dünya bırakacağımız çok önemli.

440
00:49:37,403 --> 00:49:39,523
Şimdi harekete geçme zamanı.

441
00:51:02,483 --> 00:51:07,483
Alt yazı çevirmeni: Aslı Uygun Cheesmar