1 00:00:23,066 --> 00:00:26,528 Ik weet nog dat ik voor het eerst naar de zee ging. 2 00:00:28,989 --> 00:00:33,660 Mijn broers en mijn moeder sprongen erin, maar ik bleef bij de golven weg. 3 00:00:33,744 --> 00:00:36,163 En mijn vader deed alsof hij verdronk 4 00:00:36,246 --> 00:00:37,539 en riep: 5 00:00:37,623 --> 00:00:40,083 'Wie zal me helpen? 6 00:00:41,210 --> 00:00:43,378 'Alleen mijn kleine meid kan helpen.' 7 00:00:47,132 --> 00:00:49,593 Hij kon me doen geloven 8 00:00:49,676 --> 00:00:54,681 dat mijn zesjarige lijfje een hele man kon optillen. 9 00:00:58,560 --> 00:01:02,731 De wereld heeft echt geweldige mensen verloren 10 00:01:04,233 --> 00:01:05,651 bij die vlucht. 11 00:01:18,914 --> 00:01:22,709 Mijn collega, John Flick, is bij de werknemers. 12 00:01:22,793 --> 00:01:24,002 DE TOEKOMST NEEMT VLUCHT 13 00:01:24,086 --> 00:01:26,129 Er zijn er veel in Renton, Washington. 14 00:01:26,213 --> 00:01:29,466 Er zijn hier werknemers die bij het toestel betrokken waren 15 00:01:29,550 --> 00:01:31,468 van over de hele wereld. John? 16 00:01:31,552 --> 00:01:32,928 Een wereldwijd project. 17 00:01:33,011 --> 00:01:34,221 EERSTE VLUCHT 737 MAX 18 00:01:34,304 --> 00:01:36,390 Geen mooie dag. Het regent. Het is koud. 19 00:01:36,473 --> 00:01:38,016 Kijk die blije gezichten eens. 20 00:01:38,100 --> 00:01:39,726 29 JANUARI 2016 - RENTON, WA 21 00:01:39,810 --> 00:01:42,813 Mensen uit Renton. In poncho's, lachend in de regen. 22 00:01:42,896 --> 00:01:44,898 We hebben over teamwerk gepraat. 23 00:01:44,982 --> 00:01:48,944 We gaan luisteren hoe het vliegtuig zich klaarmaakt voor de eerste start. 24 00:02:21,852 --> 00:02:25,898 SUNDAY MAGAZINE - COMMERCIËLE LUCHTVAART BOEKT VOORUITGANG IN AMERIKA 25 00:02:25,981 --> 00:02:28,191 Al 100 jaar 26 00:02:28,275 --> 00:02:31,361 lopen Boeing en haar werknemers voorop in innovatie. 27 00:02:31,445 --> 00:02:33,655 WITTE HUIS KONDIGT EINDE OORLOG AAN 28 00:02:33,739 --> 00:02:36,700 Ze bouwen alles van water- tot ruimtevliegtuigen. 29 00:02:36,783 --> 00:02:38,243 TRANSOCEANISCHE JETLINERS 30 00:02:40,495 --> 00:02:42,122 EERSTE BOEING 737 GEDOOPT 31 00:02:42,205 --> 00:02:43,749 Van lopen op aarde 32 00:02:45,208 --> 00:02:46,585 tot lopen op de maan. 33 00:02:49,171 --> 00:02:52,966 Weinig bedrijven hebben zoveel bereikt als wij. 34 00:02:53,592 --> 00:02:56,345 Vandaag vieren we samen dat nalatenschap 35 00:02:56,428 --> 00:02:58,931 en denken we na over de toekomst. 36 00:03:02,351 --> 00:03:05,562 Eén Dow-aandeel schiet omhoog en het is een bekende. 37 00:03:05,646 --> 00:03:08,857 Boeings aandelen hebben hun beste maand ooit. 38 00:03:08,941 --> 00:03:10,233 BA - BEURSGENOTEERD 39 00:03:10,317 --> 00:03:12,402 EEUW VOOR EEUW BOUWEN AAN DE TOEKOMST 40 00:03:12,486 --> 00:03:15,280 Ik sta in de Boeing-fabriek in Everett. 41 00:03:15,364 --> 00:03:18,909 In deze fabriek wordt het vliegtuig van de toekomst gebouwd. 42 00:03:20,494 --> 00:03:22,913 Amerika. 43 00:03:22,996 --> 00:03:24,164 Amerika. 44 00:03:24,831 --> 00:03:28,210 Wij zijn de marktleiders van deze wereldwijde industrie. 45 00:03:28,293 --> 00:03:29,920 BOEING WINT MILITAIR CONTRACT 46 00:03:30,003 --> 00:03:32,756 We weten dat er levens afhangen van ons werk. 47 00:03:32,839 --> 00:03:34,049 UITSTEKENDE VEILIGHEID 48 00:03:34,132 --> 00:03:37,344 In onze tweede eeuw blijven we een succesvolle leider. 49 00:03:37,427 --> 00:03:39,346 757 IS UITZONDERLIJK BETROUWBAAR 50 00:03:45,394 --> 00:03:47,312 Ik geloof in de missie van Boeing. 51 00:03:47,396 --> 00:03:50,774 Hun techniek en vaardigheid zijn verbluffend. 52 00:03:51,483 --> 00:03:52,317 Het is geweldig. 53 00:03:53,986 --> 00:03:57,364 Het is een erg belangrijk bedrijf en ik wil dat het slaagt. 54 00:04:00,075 --> 00:04:02,244 Dit is ons stuk dat 55 00:04:02,327 --> 00:04:06,456 het verhaal achter de 737 MAX-rampen heropend heeft. 56 00:04:06,540 --> 00:04:10,460 ERNSTIGE FOUTEN IN BOEINGS VEILIGHEIDSANALYSE VAN 737 MAX 57 00:04:10,544 --> 00:04:15,090 Iemand belde en vroeg: 'Waarom hebben jullie dat niet eerder gepubliceerd? 58 00:04:15,173 --> 00:04:17,884 'Dan was de tweede ramp misschien voorkomen.' 59 00:04:47,914 --> 00:04:51,710 JAVAZEE, INDONESIË 60 00:04:55,422 --> 00:04:57,174 29 OKTOBER 2018 61 00:04:57,257 --> 00:05:01,094 Een Indonesisch passagiersvliegtuig is neergestort in de zee 62 00:05:01,178 --> 00:05:03,972 enkele minuten na vertrek vanuit Jakarta. 63 00:05:04,056 --> 00:05:09,519 Er wordt gevreesd dat alle 189 inzittenden zijn omgekomen. 64 00:05:16,985 --> 00:05:21,615 Je zei dat het een Boeing-vliegtuig was. Wat weten we nog meer over het toestel? 65 00:05:21,698 --> 00:05:24,076 Een Boeing, zoals je zei, bijna nieuw. 66 00:05:24,159 --> 00:05:26,328 Het vliegtuig was in augustus opgeleverd. 67 00:05:26,411 --> 00:05:27,746 Het was een 737 MAX. 68 00:05:27,829 --> 00:05:32,000 Dat is de nieuwe versie van de 737. Nog maar net gelanceerd. 69 00:05:32,084 --> 00:05:35,087 De aandelen dalen, maar volgens mij zijn investeerders 70 00:05:35,170 --> 00:05:38,507 niet negatief over wat Boeing hiermee zal doen. 71 00:05:38,590 --> 00:05:40,717 Analisten hebben hoge verwachtingen. 72 00:05:40,801 --> 00:05:44,513 Het bedrijf zei dat de ramp het MAX-project niet in gevaar bracht. 73 00:05:44,596 --> 00:05:46,848 Ze kunnen het financieel overbruggen 74 00:05:46,932 --> 00:05:49,267 en het probleem valt mee. 75 00:05:51,645 --> 00:05:53,647 Ten eerste moeten we allemaal 76 00:05:53,730 --> 00:05:57,359 ons medeleven betuigen na het verlies van Lion Air-vlucht 610. 77 00:05:57,442 --> 00:06:00,904 We werken samen met de onderzoeksinstanties 78 00:06:00,987 --> 00:06:03,490 en verschaffen alle nodige informatie 79 00:06:03,573 --> 00:06:06,868 om te zorgen dat we een volledig beeld krijgen. 80 00:06:06,952 --> 00:06:10,622 Het feit blijft dat de 737 MAX veilig is. 81 00:06:16,128 --> 00:06:20,215 VIJF MAANDEN LATER 82 00:06:21,424 --> 00:06:24,094 We volgen het nieuws uit Ethiopië, 83 00:06:24,177 --> 00:06:27,681 waar een vliegtuig is neergestort. Er zijn geen overlevenden. 84 00:06:27,764 --> 00:06:29,641 Volgens de luchtvaartmaatschappij 85 00:06:29,724 --> 00:06:33,395 zijn er passagiers uit meer dan 30 landen omgekomen. 86 00:06:33,937 --> 00:06:36,314 De oorzaak van de ramp is onduidelijk. 87 00:06:36,398 --> 00:06:40,193 Maar het was een Boeing 737 MAX 8, 88 00:06:40,277 --> 00:06:44,906 hetzelfde model dat betrokken was bij de ramp in Indonesië in oktober. 89 00:06:45,490 --> 00:06:47,993 Dit is nu een crimineel onderzoek. 90 00:06:48,076 --> 00:06:50,871 De overheid heeft dagvaardingen uitgeschreven 91 00:06:50,954 --> 00:06:55,792 als onderdeel van een breed onderzoek naar Boeings FAA-keuring. 92 00:07:00,213 --> 00:07:04,009 Door ernstige twijfels aan de veiligheid en hevige politieke tegenwind 93 00:07:04,092 --> 00:07:08,597 wordt de Boeing 737 MAX 8 wereldwijd aan de grond gehouden. 94 00:07:14,978 --> 00:07:19,191 Toestellen die in de lucht zijn, blijven na aankomst aan de grond. 95 00:07:19,274 --> 00:07:21,943 Wordt dit een schok voor de Amerikaanse economie? 96 00:07:22,027 --> 00:07:25,906 Dat kan. Het gaat om tienduizenden werknemers in de productieketen. 97 00:07:25,989 --> 00:07:31,036 Nog afgezien van de 12.000 werknemers van Boeing die de 737 bouwen. 98 00:07:31,119 --> 00:07:35,290 Dat is een belangrijke beslissing. Het is een van onze grootste exporteurs. 99 00:07:35,415 --> 00:07:38,376 Een geweldig bedrijf. Ze moeten het snel oplossen. 100 00:07:50,096 --> 00:07:52,599 DOMINIC GATES - LUCHTVAARTCORRESPONDENT 101 00:07:52,682 --> 00:07:55,143 Er zijn twee nieuwe vliegtuigen neergestort. 102 00:07:55,227 --> 00:07:58,855 Bij perfect weer. Dat zou niet moeten gebeuren. 103 00:07:58,939 --> 00:08:00,106 HOOGST ONGEBRUIKELIJK 104 00:08:00,232 --> 00:08:01,775 INSTABIELE VERTICALE SNELHEID 105 00:08:01,858 --> 00:08:03,443 Waarom zijn ze neergestort? 106 00:08:04,402 --> 00:08:05,737 Was het dezelfde oorzaak? 107 00:08:05,820 --> 00:08:07,072 DE MAX WAS NIEUW 108 00:08:08,490 --> 00:08:10,450 Was het de schuld van de piloten? 109 00:08:13,078 --> 00:08:14,663 'EEN GEVOEL VAN URGENTIE' 110 00:08:14,746 --> 00:08:17,374 Of was er iets mis met het toestel? 111 00:08:17,457 --> 00:08:20,710 'EEN GEVOEL VAN URGENTIE' BIJ ONDERZOEK NAAR TWEEDE RAMP 112 00:08:21,461 --> 00:08:25,465 DETAIL ONTHULD VAN 'ZWARTE DOOS' 113 00:08:26,549 --> 00:08:27,968 HULL, VK 114 00:08:28,051 --> 00:08:29,594 Ik ben slim. 115 00:08:30,470 --> 00:08:31,596 Ik ben slim. 116 00:08:31,680 --> 00:08:33,723 Ik ben intelligent. 117 00:08:33,807 --> 00:08:34,891 Intelligent. 118 00:08:34,975 --> 00:08:36,559 Ik ben aardig. 119 00:08:37,018 --> 00:08:38,436 Aardig. 120 00:08:38,520 --> 00:08:40,313 Ik ben grappig. 121 00:08:40,397 --> 00:08:41,398 Ik ben grappig. 122 00:08:42,274 --> 00:08:44,317 Ik ben mooi. 123 00:08:44,401 --> 00:08:45,902 Ik ben mooi. 124 00:08:45,986 --> 00:08:47,654 Goed zo. 125 00:08:56,162 --> 00:09:00,792 Ze zeggen dat het rouwproces begint na de begrafenis van je dierbare. 126 00:09:03,378 --> 00:09:07,173 Als je het nieuws krijgt dat er resten geïdentificeerd zijn 127 00:09:07,257 --> 00:09:10,593 en hoort dat je 30% zult krijgen 128 00:09:12,095 --> 00:09:13,930 van je vader... 129 00:09:16,224 --> 00:09:20,645 Sommige families kregen 70 of 80%. 130 00:09:21,563 --> 00:09:27,235 Mijn broers, mijn nichtje en de rest van onze familie 131 00:09:27,319 --> 00:09:30,864 hebben maar 30% gekregen. 132 00:09:34,868 --> 00:09:39,497 De lijst van resten inzien, zien wat er in de kist ligt... 133 00:09:41,333 --> 00:09:43,752 Het was moeilijk te verwerken. 134 00:09:48,506 --> 00:09:50,550 FAMILIE IS BELANGRIJK 135 00:09:50,633 --> 00:09:54,012 De families van enkele van de 157 slachtoffers 136 00:09:54,095 --> 00:09:57,932 van de ramp met de Boeing 737 MAX in Ethiopië in maart 137 00:09:58,016 --> 00:10:00,935 zeggen dat Ethiopian Airlines hen weggehouden heeft 138 00:10:01,019 --> 00:10:04,439 bij een herdenkingsdienst op de plek van de ramp. 139 00:10:04,522 --> 00:10:08,151 De laatste niet-identificeerbare resten van slachtoffers 140 00:10:08,234 --> 00:10:09,694 zijn ter plekke begraven. 141 00:10:10,111 --> 00:10:13,948 Twee dagen voor de begrafenis kregen de families een e-mail 142 00:10:14,032 --> 00:10:18,286 met: 'We zullen uw dierbaren in de komende 48 uur begraven.' 143 00:10:19,996 --> 00:10:23,541 Ze zijn zomaar begraven, alsof ze bij niemand hoorden, 144 00:10:23,625 --> 00:10:25,251 alsof niemand van ze hield. 145 00:10:27,837 --> 00:10:30,298 Mijn vader is gisteren begraven. 146 00:10:30,382 --> 00:10:31,883 En ik was er niet bij. 147 00:10:43,561 --> 00:10:46,815 Vindt u dat Boeing open is geweest tijdens dit proces? 148 00:10:46,898 --> 00:10:50,318 We moeten misschien een zaak beginnen tegen Boeing. 149 00:10:50,402 --> 00:10:53,154 Ik wil Boeing niet beschuldigen tot we meer weten. 150 00:10:54,989 --> 00:10:58,493 Boeing heeft de beste advocaten. 151 00:10:58,576 --> 00:11:01,162 Ze hebben onbeperkte middelen. 152 00:11:02,622 --> 00:11:06,584 En de families van de slachtoffers hebben ons. 153 00:11:17,429 --> 00:11:19,431 Ik was een piloot bij de marine. 154 00:11:20,932 --> 00:11:22,934 Ik heb twee ongelukken meegemaakt. 155 00:11:23,560 --> 00:11:25,562 Het eerste was in een DC-9. 156 00:11:26,354 --> 00:11:28,982 Hij brak doormidden bij de landing in Pensacola. 157 00:11:30,191 --> 00:11:34,320 De tweede keer brak de dwarsbuis en raakten de rotoren de grond. 158 00:11:34,404 --> 00:11:35,947 De heli sloeg over de kop. 159 00:11:38,950 --> 00:11:42,996 Dat ongeluk was niets vergeleken bij de twee MAX-rampen. 160 00:11:43,913 --> 00:11:46,166 Die passagiers maakten geen kans. 161 00:11:47,417 --> 00:11:49,335 Dus op de zesde... 162 00:11:49,419 --> 00:11:52,714 Lynette heeft twee uur voor je. 163 00:11:52,797 --> 00:11:56,843 De zaak heeft twee kanten, allebei even belangrijk. 164 00:11:57,260 --> 00:11:59,387 De eerste draait om aansprakelijkheid. 165 00:11:59,471 --> 00:12:02,307 -Ze komt misschien niet. -Ik heb de e-mails gezien. 166 00:12:02,390 --> 00:12:05,852 We moeten bewijzen dat Boeing iets fout gedaan heeft 167 00:12:05,935 --> 00:12:08,062 om ze aansprakelijk te stellen. 168 00:12:08,146 --> 00:12:11,774 Ze heeft een man en twee jonge kinderen achtergelaten. 169 00:12:11,858 --> 00:12:14,319 Maar ik heb nog geen datum. 170 00:12:14,402 --> 00:12:16,821 De tweede kant is de schadevergoeding. 171 00:12:17,655 --> 00:12:19,365 Ook al is het leven kostbaar 172 00:12:19,449 --> 00:12:22,368 en kan het niet uitgedrukt worden in geldbedragen, 173 00:12:22,452 --> 00:12:24,370 zo gaat de wet er wel mee om. 174 00:12:25,455 --> 00:12:28,291 De schadevergoeding die we claimen van Boeing, 175 00:12:28,374 --> 00:12:32,420 moet het verlies van onze cliënten weerspiegelen. 176 00:12:36,925 --> 00:12:40,845 ADDIS ABABA, ETHIOPIË 177 00:12:48,770 --> 00:12:52,023 Boeing zal proberen mensen op een spreadsheet te zetten. 178 00:12:53,483 --> 00:12:56,069 Een naam, leeftijd, familieleden. 179 00:12:57,820 --> 00:13:00,907 Dan zullen ze zeggen: 'Dat is een vrijgezel, 180 00:13:00,990 --> 00:13:03,284 'zonder echtgenoot of kinderen. 181 00:13:03,368 --> 00:13:05,703 'Die zaak is weinig geld waard.' 182 00:13:06,788 --> 00:13:10,250 Wat wij doen, is ze uit die tabel halen. 183 00:13:11,709 --> 00:13:14,003 'Ja, die persoon was vrijgezel, 184 00:13:14,087 --> 00:13:17,590 'maar wisten jullie dat hij zijn hele familie onderhield?' 185 00:13:20,301 --> 00:13:21,427 TOYOTA-MONTEUR 186 00:13:21,511 --> 00:13:24,681 Hij heeft zes jaar training gedaan. 187 00:13:24,764 --> 00:13:27,809 Toen was hij de beste docent in Afrika. 188 00:13:28,434 --> 00:13:33,147 In dit geval is onze cliënt een jongeman die in heel Ethiopië 189 00:13:33,231 --> 00:13:39,195 de enige persoon was die meestermonteurs voor Toyota kon trainen. 190 00:13:39,279 --> 00:13:43,283 Hij had de nationale wedstrijd gewonnen in 2011. 191 00:13:43,741 --> 00:13:45,910 En in 2012. 192 00:13:49,831 --> 00:13:52,750 Alles is hier een aandenken aan Sintayehu. 193 00:13:52,834 --> 00:13:53,876 Alles. 194 00:13:55,295 --> 00:13:59,549 Mijn moeder verwacht nog elke avond 195 00:13:59,841 --> 00:14:03,261 dat hij voor de deur staat, dat ze hem kan begroeten. 196 00:14:04,596 --> 00:14:07,515 Ze staat vroeg op om voor hem te koken. 197 00:14:08,975 --> 00:14:11,561 Het is nog steeds moeilijk te accepteren. 198 00:14:19,235 --> 00:14:23,239 Je laat mensen geen nummers worden. Je maakt weer mensen van ze. 199 00:14:27,952 --> 00:14:31,539 Daarom moeten we de essentie van de persoon vinden. 200 00:14:31,623 --> 00:14:34,542 Dit was bij haar afstuderen van Amherst. 201 00:14:34,626 --> 00:14:36,002 -ETH. -Ja. 202 00:14:36,878 --> 00:14:41,257 -Als stewardess, toen ze begon. -Dit zijn de vleugels die ze droegen. 203 00:14:41,341 --> 00:14:44,260 Dit is de vleugel voor het cabinepersoneel. 204 00:14:44,344 --> 00:14:46,596 Ze wilde haar eigen bedrijf beginnen. 205 00:14:46,679 --> 00:14:47,639 -Juist. -Ja. 206 00:14:47,722 --> 00:14:50,683 En dat deed ze, terwijl ze kinderen opvoedde 207 00:14:50,767 --> 00:14:53,144 en voltijds werkte als stewardess. 208 00:14:53,227 --> 00:14:55,521 -Ja. -Ze had veel energie. 209 00:14:55,813 --> 00:14:57,940 -Ja. -Hier kwam ze terug uit Japan. 210 00:15:00,193 --> 00:15:05,531 Mijn vrouw dronk graag wijn bij de spaghetti. 211 00:15:05,615 --> 00:15:07,867 Dit was haar laatste fles. 212 00:15:08,701 --> 00:15:11,704 Dit is haar laatste wijn. Niemand heeft hem aangeraakt. 213 00:15:16,959 --> 00:15:20,171 We hebben gerechtigheid nodig. 214 00:15:25,927 --> 00:15:28,513 Kunt u me uw volledige naam vertellen? 215 00:15:28,596 --> 00:15:30,306 Ik ben John Quindus. 216 00:15:31,140 --> 00:15:36,312 Mag ik u vragen over de ramp en de dood van uw vrouw, 217 00:15:36,396 --> 00:15:38,940 uw dochter en uw drie kleinkinderen? 218 00:15:41,109 --> 00:15:43,027 Het is moeilijk uit te leggen. 219 00:15:44,028 --> 00:15:45,655 Elke dag word je wakker, 220 00:15:46,322 --> 00:15:48,074 maar je kunt geen kant op. 221 00:15:48,700 --> 00:15:50,493 Je herinnert je het weer: 222 00:15:50,868 --> 00:15:54,914 'Mijn God, waarom heeft U dit gedaan?' 223 00:15:59,085 --> 00:16:01,838 We vragen ze foto's voor ons uit te zoeken. 224 00:16:01,921 --> 00:16:04,757 We vragen ze vragenlijsten in te vullen. 225 00:16:05,550 --> 00:16:07,510 We vragen ze pijn door te maken. 226 00:16:09,303 --> 00:16:13,850 Kun je me vertellen wat je het meest mist, aan je moeder? 227 00:16:34,746 --> 00:16:36,706 Het is slopend. 228 00:16:38,416 --> 00:16:41,502 En wat het nog erger maakt, 229 00:16:41,586 --> 00:16:45,173 is dat je zaken hebt waarbij iemand uit de VS 230 00:16:45,256 --> 00:16:49,010 tien keer zoveel krijgt als iemand van buiten de VS. 231 00:16:49,594 --> 00:16:52,430 Daar strijden we al jaren tegen. 232 00:16:52,513 --> 00:16:53,681 Het spijt me zo. 233 00:16:53,765 --> 00:16:55,892 En bedankt voor de gastvrijheid. 234 00:16:56,476 --> 00:17:00,521 Een van de nabestaanden zei: 'Als je me een miljard dollar brengt 235 00:17:00,605 --> 00:17:03,065 'en zegt: "Je mag dit miljard hebben 236 00:17:03,149 --> 00:17:06,944 '"of je krijgt je broer terug", kies ik mijn broer.' 237 00:17:07,695 --> 00:17:10,031 Dus geld krijgen, is dat rechtvaardigheid? 238 00:17:11,824 --> 00:17:13,326 Ik bedoel... 239 00:17:13,409 --> 00:17:17,288 Ik zal nooit begrijpen wat ze doormaken. 240 00:17:17,371 --> 00:17:20,333 Het ene moment zijn die mensen bij je. 241 00:17:20,708 --> 00:17:25,588 En 20 minuten later hoor je dat 242 00:17:25,671 --> 00:17:28,049 ze zijn omgekomen bij een vliegtuigramp. 243 00:17:28,132 --> 00:17:29,217 ADVOCAAT 244 00:17:29,592 --> 00:17:31,511 Hoe maak je daar vrede mee? 245 00:17:39,936 --> 00:17:44,607 TOEKOMST VAN DE LUCHTVAART 246 00:17:44,690 --> 00:17:46,192 -Goedemorgen. -Hoi. 247 00:17:46,275 --> 00:17:47,485 Hallo. Goedemorgen. 248 00:17:47,568 --> 00:17:48,736 WELKOM 249 00:17:48,820 --> 00:17:50,780 -Welkom. -Er komen mensen laat binnen. 250 00:17:50,863 --> 00:17:52,156 Die moeten ook zitten. 251 00:17:52,240 --> 00:17:53,241 777X-PERSCONFERENTIE 252 00:17:53,324 --> 00:17:55,117 Daar is Dominic. Je bent er. 253 00:17:57,119 --> 00:18:02,166 Negentien van de 20 grootste luchtvaartmaatschappijen hebben de 777. 254 00:18:02,250 --> 00:18:05,336 We bieden 10% lagere kosten per stoel 255 00:18:05,419 --> 00:18:08,297 dan onze naaste concurrent op de markt. 256 00:18:08,381 --> 00:18:11,425 De efficiëntie is ook enorm verbeterd. 257 00:18:11,509 --> 00:18:13,094 Dat zal hun kosten drukken. 258 00:18:13,177 --> 00:18:15,012 Zijn er vragen? Ja? 259 00:18:15,096 --> 00:18:17,098 Mogen we iets vragen over de MAX? 260 00:18:18,266 --> 00:18:20,852 Wij kunnen MAX-vragen beantwoorden. 261 00:18:20,935 --> 00:18:22,937 Wendy gaat over marketing. 262 00:18:23,020 --> 00:18:26,858 Ze kan geen ingewikkelde MAX-vragen beantwoorden. 263 00:18:26,941 --> 00:18:28,234 Ik ben geen technicus. 264 00:18:28,317 --> 00:18:29,777 Ze is geen technicus. 265 00:18:29,861 --> 00:18:31,821 We gaan nu naar buiten. 266 00:18:31,904 --> 00:18:35,241 De deur uit, rechtdoor naar de bussen. 267 00:18:35,324 --> 00:18:39,120 Ik zeg altijd tegen Boeing: 'Het is beter als jullie meewerken. 268 00:18:40,079 --> 00:18:41,956 'Maar zo niet, 269 00:18:42,039 --> 00:18:45,793 'als jullie me buitensluiten, dan schrijf ik het zonder jullie.' 270 00:18:50,715 --> 00:18:54,010 Ik schrijf al 17 jaar over Boeing. 271 00:18:54,093 --> 00:18:57,805 Bij ons is luchtvaartcorrespondent Dominic Gates. 272 00:18:57,889 --> 00:19:02,184 Achter me wordt de romp van de 737 gebouwd. 273 00:19:02,268 --> 00:19:05,813 Dit is het verhaal met de meeste journalistieke concurrentie 274 00:19:05,897 --> 00:19:07,523 waar ik ooit aan gewerkt heb. 275 00:19:07,607 --> 00:19:09,650 Sorry dat ik laat ben, allemaal. 276 00:19:09,734 --> 00:19:11,611 Bij elke vergadering... 277 00:19:11,694 --> 00:19:13,821 Veel mensen zullen dit lezen. 278 00:19:13,905 --> 00:19:18,743 ...zeiden de redacteurs: 'Wat je ook hebt, publiceer het snel.' 279 00:19:23,664 --> 00:19:27,710 Er zijn twee grote centra van de vliegtuigbouw in de wereld. 280 00:19:27,793 --> 00:19:30,296 Toulouse, in Europa, met Airbus. 281 00:19:32,256 --> 00:19:34,175 En Seattle, met Boeing. 282 00:19:37,053 --> 00:19:40,765 Vroeger betaalde je meer voor een toestel van Boeing. 283 00:19:42,308 --> 00:19:45,603 Omdat het beter in elkaar zat. 284 00:19:48,022 --> 00:19:50,066 Volgens mij is dat niet meer zo. 285 00:19:50,566 --> 00:19:54,362 Het begon met de fusie met McDonnell Douglas in 1997. 286 00:19:56,948 --> 00:20:01,327 De fusie van Boeing en McDonnell Douglas is voltooid. 287 00:20:01,410 --> 00:20:03,496 BOEING IN FUSIE VAN 8 MILJARD POND 288 00:20:05,122 --> 00:20:10,336 En de MAX-rampen zijn het uiteindelijke resultaat daarvan. 289 00:20:12,922 --> 00:20:16,300 McDonnell Douglas had een andere mentaliteit. 290 00:20:17,259 --> 00:20:19,679 Ze wilden geen nieuwe toestellen ontwerpen, 291 00:20:19,762 --> 00:20:22,848 maar zoveel mogelijk verdienen aan de oude modellen. 292 00:20:24,558 --> 00:20:27,937 Het nieuwe management verkocht Wall Street hun visie 293 00:20:28,020 --> 00:20:30,564 dat Boeing exponentieel kon groeien 294 00:20:31,357 --> 00:20:33,150 en Wall Street geloofde het. 295 00:20:34,235 --> 00:20:37,655 Ze ervoeren ook hevige concurrentie van Airbus. 296 00:20:37,738 --> 00:20:38,781 Dat klopt. 297 00:20:40,491 --> 00:20:42,785 Airbus bouwde steeds nieuwe toestellen 298 00:20:42,868 --> 00:20:47,707 en plotseling deed American Airlines een enorme bestelling 299 00:20:47,790 --> 00:20:50,835 voor 200 A-320neo's, 300 00:20:50,918 --> 00:20:53,754 de rivaal van de 737. 301 00:20:54,380 --> 00:20:56,090 Zit Boeing in de problemen? 302 00:20:56,173 --> 00:20:58,134 Het geeft aan dat het bedrijf 303 00:20:58,217 --> 00:21:01,012 moeilijk kan concurreren met Airbus. 304 00:21:03,889 --> 00:21:07,226 American Airlines was altijd een Boeing-klant 305 00:21:07,309 --> 00:21:09,979 en gebruikte alleen Boeing-toestellen. 306 00:21:10,354 --> 00:21:15,568 Dat ze dat marktaandeel aan Airbus verloren, was een belangrijk moment. 307 00:21:15,651 --> 00:21:18,529 Wat gaat Boeing doen als antwoord op Airbus? 308 00:21:18,612 --> 00:21:22,366 Ze zouden een nieuw toestel ontwerpen, 309 00:21:22,450 --> 00:21:24,618 maar schrapten die plannen toen weer 310 00:21:24,702 --> 00:21:28,247 en besloten de 737 aan te passen. 311 00:21:28,330 --> 00:21:31,834 -Juist. -Om tijd te besparen, of geld? 312 00:21:31,917 --> 00:21:32,752 Tijd. 313 00:21:32,835 --> 00:21:36,714 Het is makkelijker om een nieuwe versie van een goedgekeurd toestel 314 00:21:36,797 --> 00:21:38,466 te laten goedkeuren door de FAA. 315 00:21:38,549 --> 00:21:42,470 Boeings voornaamste doel was om het toestel 316 00:21:42,553 --> 00:21:46,182 te verkopen aan klanten die de 737 al hadden. 317 00:21:46,265 --> 00:21:50,144 Als een maatschappij overwoog een Airbus te kopen, 318 00:21:50,227 --> 00:21:52,688 waarvoor ze piloten zouden moeten hertrainen, 319 00:21:52,772 --> 00:21:56,942 of deze nieuwe 737 MAX te kopen, waar piloten al voor getraind waren... 320 00:21:57,026 --> 00:21:59,153 Dat is een enorm concurrentievoordeel. 321 00:21:59,236 --> 00:22:02,364 Alles draait uiteindelijk om de verwachtingen 322 00:22:02,448 --> 00:22:04,492 in een kapitalistische maatschappij. 323 00:22:04,575 --> 00:22:07,536 Aandeelhouders willen alsmaar meer rendement. 324 00:22:07,620 --> 00:22:11,624 Passagiers willen alsmaar lagere prijzen. 325 00:22:11,707 --> 00:22:14,543 Dat is de drijvende kracht achter dit alles. 326 00:22:15,669 --> 00:22:20,174 Kijk eens naar wat er echt gaande is in het bedrijf. 327 00:22:20,257 --> 00:22:22,635 Dan zie je waarom de rampen gebeurd zijn. 328 00:22:39,360 --> 00:22:43,739 Dit had geen parkeerplaats vol 737's moeten worden, 329 00:22:43,823 --> 00:22:47,451 maar dat is het wel, nu ze aan de grond staan. 330 00:22:48,202 --> 00:22:50,996 Het is hartverscheurend. 331 00:23:07,972 --> 00:23:10,516 ED PIERSON - VOORMALIGE SENIOR MANAGER 332 00:23:10,599 --> 00:23:13,102 De 737-fabriek was enorm. 333 00:23:14,103 --> 00:23:16,814 Mijn team werkte op de werkvloer. 334 00:23:17,273 --> 00:23:20,317 We begonnen veel kwaliteitsproblemen te zien. 335 00:23:21,652 --> 00:23:25,489 Toen heb ik mijn zorgen met de hoofdmanager gedeeld. 336 00:23:28,450 --> 00:23:29,994 ELEKTRISCHE PROBLEMEN 337 00:23:30,077 --> 00:23:34,456 De problemen begonnen toen ze besloten de productie van de MAX op te voeren. 338 00:23:38,460 --> 00:23:42,339 De toestellen moeten op heel georganiseerde wijze gebouwd worden. 339 00:23:42,423 --> 00:23:46,552 Het is een complex product en alles moet kloppen. 340 00:23:46,886 --> 00:23:50,431 Vanwege de constante druk om er meer te produceren, 341 00:23:50,514 --> 00:23:52,933 vanwege Airbus, ging het niet zo. 342 00:23:53,809 --> 00:23:56,061 Er was veel interesse in smalle rompen, 343 00:23:56,145 --> 00:23:58,814 dus deze week presenteren we de MAX-familie. 344 00:23:58,898 --> 00:24:02,067 Een geweldige week voor Boeing, wat bestellingen betreft. 345 00:24:02,151 --> 00:24:06,947 Singapore Airlines wil er 30, United Airlines 20. 346 00:24:07,031 --> 00:24:08,699 De MAX was erg succesvol. 347 00:24:08,782 --> 00:24:11,160 Boeings snelstverkopende toestel ooit. 348 00:24:11,243 --> 00:24:14,997 We hebben nog 4000 orders openstaan voor 737's. 349 00:24:15,581 --> 00:24:16,832 Dat zijn er te veel. 350 00:24:16,916 --> 00:24:20,920 De productie moest van 47 toestellen per maand naar 52. 351 00:24:21,670 --> 00:24:23,214 Dat zijn veel toestellen. 352 00:24:23,297 --> 00:24:28,093 Elke anderhalve seconde stijgt er ergens op de wereld een 737 op. 353 00:24:28,177 --> 00:24:30,638 -Daar gaat er nog een. -Juist. 354 00:24:31,305 --> 00:24:34,391 We probeerden op schema te blijven. Dat lukte niet. 355 00:24:34,558 --> 00:24:38,437 AerCap bestelde 100 737 MAX 8's. 356 00:24:38,520 --> 00:24:42,107 Het ziet er goed uit. Weer een recordjaar. 357 00:24:42,191 --> 00:24:45,778 We konden niet in de juiste volgorde werken en dat is risicovol. 358 00:24:45,861 --> 00:24:47,363 Kijk eens naar de koers. 359 00:24:47,446 --> 00:24:50,991 In de komende 20 jaar moeten er 41.000 nieuwe vliegtuigen komen. 360 00:24:51,075 --> 00:24:52,618 Ik ben weer klaar om te gaan. 361 00:24:52,701 --> 00:24:55,412 Ik verplaats mijn kussen. Ik moet het bijhouden. 362 00:24:55,496 --> 00:24:58,582 Ik heb nog nooit mensen zo onder druk zien staan. 363 00:24:58,666 --> 00:25:02,378 Ze werden ondervraagd: 'Je zei dat je gisteren klaar zou zijn. 364 00:25:02,461 --> 00:25:03,837 'Ben je nu nog niet klaar?' 365 00:25:03,921 --> 00:25:05,339 Als iemand een fout maakte, 366 00:25:05,422 --> 00:25:08,092 werd diezelfde fout een dag later herhaald. 367 00:25:08,175 --> 00:25:11,553 Je wilt niet dat mensen zo denken als ze vliegtuigen bouwen. 368 00:25:11,637 --> 00:25:15,057 TEKENEN VAN STRESS 369 00:25:15,140 --> 00:25:17,226 'EEN DOEMSCENARIO.' 'HOU HET NIET BIJ' 370 00:25:17,309 --> 00:25:20,854 Ik schreef naar de CEO dat we het juiste nog konden doen, 371 00:25:20,938 --> 00:25:24,191 dat we moesten stoppen, zodat het personeel kon bijkomen. 372 00:25:24,316 --> 00:25:27,945 Ik vroeg de raad van bestuur om hulp. 373 00:25:28,028 --> 00:25:31,240 'We zullen contact met u opnemen.' Niets. 374 00:25:31,573 --> 00:25:34,827 We zullen aan de vraag voldoen en de lat steeds hoger leggen 375 00:25:34,910 --> 00:25:38,872 als het gaat om veiligheid, kwaliteit en integriteit. 376 00:25:56,682 --> 00:26:00,894 Er zijn misschien mensen die me in diskrediet willen brengen 377 00:26:00,978 --> 00:26:03,022 of aanvechten wat ik zeg. 378 00:26:03,105 --> 00:26:04,857 Mijn antwoord is: 'Luister... 379 00:26:06,275 --> 00:26:07,526 'Ik moet dit doen.' 380 00:26:11,113 --> 00:26:13,198 ONDERZOEKSRAPPORT VLIEGTUIGONGELUK 381 00:26:13,282 --> 00:26:16,702 Ik moet uitleggen dat zelfs een geweldig bedrijf zoals Boeing 382 00:26:16,785 --> 00:26:18,454 problemen kan hebben. 383 00:26:23,917 --> 00:26:27,755 Je hoort veel vervelende verhalen over klokkenluiders. 384 00:26:28,005 --> 00:26:30,883 Edward Snowden. Hij woont nu in Rusland. 385 00:26:31,550 --> 00:26:34,386 Chelsea Manning kwam in de gevangenis terecht. 386 00:26:35,888 --> 00:26:39,308 -Het heeft lang geduurd om hier te komen. -Veel te lang. 387 00:26:40,267 --> 00:26:42,644 Dat zijn de namen die je hoort. 388 00:26:43,645 --> 00:26:48,359 Maar er zijn nog veel meer klokkenluiders die proberen iets te bereiken. 389 00:26:50,944 --> 00:26:52,571 Gaat het, schat? 390 00:26:52,821 --> 00:26:54,365 Ja, best. 391 00:26:56,200 --> 00:26:57,910 Ed neemt het op tegen Boeing, 392 00:26:57,993 --> 00:27:00,871 een van de grootste werkgevers in de regio Seattle. 393 00:27:00,954 --> 00:27:04,124 En er zijn veel goed gedocumenteerde voorbeelden 394 00:27:04,208 --> 00:27:06,919 van represailles door Boeing tegen mensen 395 00:27:07,002 --> 00:27:08,796 die zich tegen hen uitspreken. 396 00:27:08,879 --> 00:27:10,422 -Bedankt. -Graag gedaan. 397 00:27:17,179 --> 00:27:19,640 -We gaan hierheen. -Hier? 398 00:27:19,723 --> 00:27:22,851 -Hoi. Hoe gaat het, Cynthia? -Hoi. Bedankt dat je dit doet. 399 00:27:22,935 --> 00:27:24,937 Bedankt voor de uitnodiging. 400 00:27:25,020 --> 00:27:28,982 Heel goed. We vragen het documentaireteam te vertrekken. 401 00:27:34,863 --> 00:27:36,949 De Wall Street Journal ontving het lek. 402 00:27:37,032 --> 00:27:37,866 Juist. 403 00:27:37,950 --> 00:27:39,952 Iemand heeft Eds identiteit gelekt. 404 00:27:40,035 --> 00:27:45,207 Nu belt de pers met Boeing en bereidt Boeing een verklaring voor. 405 00:27:45,290 --> 00:27:47,042 Ik kan dat niet beantwoorden 406 00:27:47,126 --> 00:27:49,962 namens mijn cliënt, of het nu ja of nee is. 407 00:27:50,045 --> 00:27:52,047 Mensen willen Boeing beschermen. 408 00:27:52,131 --> 00:27:55,676 Ze willen Boeing eerst aan het woord laten 409 00:27:55,759 --> 00:27:57,803 voor Eds verhaal verteld wordt. 410 00:27:57,886 --> 00:27:59,930 Ik weet dat u dat niet wilt. 411 00:28:00,013 --> 00:28:01,932 Om dat te voorkomen, 412 00:28:02,015 --> 00:28:05,394 moeten de verhalen vandaag naar de pers en niet morgen. 413 00:28:05,477 --> 00:28:06,603 We probeerden het. 414 00:28:07,187 --> 00:28:08,397 Er is ook altijd wat. 415 00:28:11,692 --> 00:28:15,779 Na 30 jaar bij het leger, het grootste deel daarvan in vliegtuigen, 416 00:28:15,863 --> 00:28:19,283 heeft Ed Pierson een sterk plichtsgevoel. 417 00:28:19,366 --> 00:28:23,245 U bent bang dat mensen zullen sterven in Boeing-toestellen. 418 00:28:23,328 --> 00:28:24,329 Absoluut. 419 00:28:24,413 --> 00:28:29,710 Maar Ed Pierson zegt dat hij in 2017 zorgwekkende dingen begon te zien. 420 00:28:30,377 --> 00:28:34,131 Hoe zou u de fabriek op dat moment omschrijven? 421 00:28:34,214 --> 00:28:35,340 Gevaarlijk. 422 00:28:36,800 --> 00:28:41,555 Ze namen onnodige risico's. Chaos. Wanorde. 423 00:28:41,638 --> 00:28:45,809 Vier maanden later stortte een 737 MAX van Lion Air neer, 424 00:28:45,893 --> 00:28:49,271 met de dood van alle 189 inzittenden tot gevolg. 425 00:28:49,354 --> 00:28:53,942 Wat zegt u tegen Amerikanen die een vlucht met een 737 geboekt hebben? 426 00:28:54,318 --> 00:28:56,445 Ik zou eisen dat de FAA 427 00:28:56,528 --> 00:29:01,617 in hun rol als toezichthouder de fabriek grondig onderzoekt. 428 00:29:02,117 --> 00:29:04,870 Cynthia, wat zegt Boeing hierover? 429 00:29:04,953 --> 00:29:08,290 Lester, terwijl de 737 MAX-vloot aan de grond staat, 430 00:29:08,373 --> 00:29:12,669 vliegen er nog meer dan 6800 andere 737's rond. 431 00:29:12,753 --> 00:29:15,130 Boeing vecht terug, ontkent alles 432 00:29:15,214 --> 00:29:18,800 en zegt dat de 737 een van de veiligste vliegtuigen is. 433 00:29:18,884 --> 00:29:22,596 Ze zeggen: 'De suggestie van Mr Pierson dat er een verband bestaat 434 00:29:22,679 --> 00:29:26,016 'tussen zijn zorgen en de recente ongelukken met de MAX 435 00:29:26,099 --> 00:29:27,643 'is compleet ongegrond. 436 00:29:27,726 --> 00:29:32,814 'Tot nu toe hebben onderzoekers geen productieomstandigheden gevonden 437 00:29:32,898 --> 00:29:37,152 'in de fabriek die aan de ongelukken bijgedragen hebben.' 438 00:29:40,989 --> 00:29:44,409 Na het eerste ongeluk zei Boeing dat het iets incidenteels was. 439 00:29:45,118 --> 00:29:47,454 De eerste verslagen over de tweede ramp 440 00:29:47,538 --> 00:29:50,916 klonken identiek aan wat er gebeurd was bij de eerste ramp. 441 00:29:50,999 --> 00:29:53,919 Dat deed alarmbellen rinkelen bij me. 'Nee, wacht. 442 00:29:54,002 --> 00:29:55,170 AFGEVAARDIGDE DEFAZIO 443 00:29:55,254 --> 00:29:57,673 'Er is hier iets gaande wat we niet weten.' 444 00:29:57,756 --> 00:29:59,174 TRANSPORTCOMMISSIE 445 00:29:59,258 --> 00:30:01,718 Toen zijn we het onderzoek gestart. 446 00:30:03,512 --> 00:30:06,682 Het is net een rechtszaak. Eerst de inzage van bewijs. 447 00:30:06,765 --> 00:30:08,517 Je hebt de documenten nodig. 448 00:30:08,600 --> 00:30:10,060 Als je die hebt, 449 00:30:10,143 --> 00:30:15,649 wijs je de sleutelfiguren aan, die je gaat ondervragen. 450 00:30:17,484 --> 00:30:18,902 -Morgen. -Goedemorgen. 451 00:30:18,986 --> 00:30:20,571 Goed om hier te zijn. 452 00:30:20,654 --> 00:30:23,740 Bedankt. Ik kijk uit naar de hoorzitting. 453 00:30:23,824 --> 00:30:26,285 Ze gaan u vragen stellen over een manager 454 00:30:26,368 --> 00:30:29,413 die de productie van de 737 MAX stop wilde zetten. 455 00:30:29,955 --> 00:30:32,332 Wist u daar iets van? 456 00:30:32,416 --> 00:30:34,376 Wat zou nu uw antwoord zijn? 457 00:30:34,459 --> 00:30:35,544 Daar wist ik van. 458 00:30:35,627 --> 00:30:38,922 We hebben die zorgen in acht genomen en verholpen. 459 00:30:39,506 --> 00:30:40,882 Bedankt. 460 00:30:44,386 --> 00:30:49,099 Nog even over de marktdruk. U moest een vliegtuig ontwerpen 461 00:30:49,182 --> 00:30:52,769 dat goedkoper was en geen training voor piloten vergde. 462 00:30:53,395 --> 00:30:56,815 Ik moest het opnemen tegen een erg machtig bedrijf. 463 00:30:56,898 --> 00:30:59,443 Die informatie zullen we later verstrekken. 464 00:30:59,526 --> 00:31:00,902 Ze verzetten zich. 465 00:31:00,986 --> 00:31:03,864 Accepteert er iemand bij Boeing loonsvermindering 466 00:31:03,947 --> 00:31:05,532 om dit probleem op te lossen? 467 00:31:05,616 --> 00:31:08,201 Mijn bestuur zal een uitgebreid onderzoek doen... 468 00:31:08,285 --> 00:31:10,871 U neemt helemaal geen loonsvermindering? 469 00:31:10,954 --> 00:31:14,374 U werkt gewoon verder en krijgt 30 miljoen dollar per jaar. 470 00:31:15,667 --> 00:31:18,712 Maar we zullen het onderzoek doorzetten. 471 00:31:18,795 --> 00:31:21,340 We denken dat het systeem zal werken. 472 00:31:21,423 --> 00:31:22,758 SENAAT VAN DE VS 473 00:31:22,841 --> 00:31:27,095 De CEO van Boeing, Dennis Muilenburg, verscheen voor een senaatscommissie. 474 00:31:27,179 --> 00:31:30,474 Boeing kwam vlak na de rampen naar mijn kantoor 475 00:31:30,557 --> 00:31:33,226 en zei dat fouten van de piloten de oorzaak waren. 476 00:31:33,685 --> 00:31:35,604 Die piloten maakten geen kans. 477 00:31:37,272 --> 00:31:39,024 Als we een systeem ontwerpen, 478 00:31:39,107 --> 00:31:42,402 begrijp dan dat de toestellen bestuurd worden door piloten. 479 00:31:42,486 --> 00:31:44,738 Soms omvat onze veiligheidsanalyse 480 00:31:44,821 --> 00:31:46,990 niet alleen de techniek en het ontwerp, 481 00:31:47,074 --> 00:31:51,745 maar ook wat de piloten zouden doen als het misgaat. 482 00:31:54,331 --> 00:31:55,916 Geef de dode piloten de schuld. 483 00:31:55,999 --> 00:31:57,668 BOEING 737 MAX-BESTURINGSSYSTEEM 484 00:31:57,751 --> 00:32:01,296 Ik ben zo verbaasd dat Boeing daar niet mee ophoudt. 485 00:32:02,089 --> 00:32:04,049 Vooral toen ik onderzoek ging doen 486 00:32:04,132 --> 00:32:06,968 naar het nieuwe besturingssysteem van de MAX. 487 00:32:07,594 --> 00:32:09,221 Het heette MCAS. 488 00:32:10,389 --> 00:32:13,517 Het Maneuvering Characteristics Augmentation System. 489 00:32:16,728 --> 00:32:19,564 Hoi, met Dominic. Heb je even? 490 00:32:19,648 --> 00:32:23,068 De naam is een vreselijke nietszeggende afkorting. 491 00:32:23,694 --> 00:32:26,697 Ik ben verbaasd dat je er niets van afweet. 492 00:32:26,780 --> 00:32:28,699 We wisten aan het begin alleen dat 493 00:32:28,782 --> 00:32:32,911 MCAS nieuwe besturingssoftware was die aan de MAX toegevoegd was. 494 00:32:32,994 --> 00:32:35,789 En dat een fout erin de ramp veroorzaakt had. 495 00:32:41,503 --> 00:32:44,840 Er zijn grote vragen over hoe dit toestel ontworpen is. 496 00:32:45,924 --> 00:32:48,218 Het verhaal erachter is gestoord. 497 00:32:48,510 --> 00:32:51,722 Het begint in de jaren 60. 498 00:32:51,805 --> 00:32:54,683 De 737, Boeings nieuwste vliegtuig, 499 00:32:54,766 --> 00:32:56,935 trekt een menigte aan. 500 00:32:57,310 --> 00:32:58,812 Ze willen een kort vliegtuig. 501 00:32:59,396 --> 00:33:03,817 Een vliegtuig dat mensen kunnen betreden en verlaten met een trap. 502 00:33:03,900 --> 00:33:07,112 Daarom is de 737 laag geworden. 503 00:33:09,406 --> 00:33:13,702 Nu gaan we naar 2011. 504 00:33:16,580 --> 00:33:19,458 Ze hebben er nieuwe motoren aangehangen. 505 00:33:19,541 --> 00:33:23,795 Door het formaat van de motoren zouden ze over de grond slepen. 506 00:33:23,879 --> 00:33:25,839 Ze moesten omhoog en naar voren. 507 00:33:27,090 --> 00:33:30,343 Deze motoren zijn zo groot dat de lucht onderlangs gaat. 508 00:33:30,427 --> 00:33:32,471 Dat geeft extra lift. 509 00:33:32,554 --> 00:33:35,682 De software compenseert dat automatisch. 510 00:33:35,766 --> 00:33:38,643 De sensor is verbonden met de boordcomputer 511 00:33:38,727 --> 00:33:41,229 en MCAS bestuurt de staartkleppen 512 00:33:41,605 --> 00:33:43,273 en drukt de neus omlaag. 513 00:33:50,197 --> 00:33:52,991 Maar het systeem was te sterk. 514 00:33:54,868 --> 00:33:58,288 Voor de eerste ramp was de piloot verwikkeld in een strijd 515 00:33:58,371 --> 00:34:00,999 tegen het systeem waar hij niets van afwist. 516 00:34:01,082 --> 00:34:03,960 Hij heeft de neus 26 keer omhooggetrokken. 517 00:34:04,044 --> 00:34:07,297 Het was net een soort achtbaan. 518 00:34:15,055 --> 00:34:17,182 Ik heb piloten gesproken. 519 00:34:17,682 --> 00:34:19,893 Die vertelden een heel ander verhaal. 520 00:34:21,269 --> 00:34:22,729 Voor de tweede ramp 521 00:34:22,813 --> 00:34:26,608 stuurde Boeing een topmanager naar American Airlines 522 00:34:26,691 --> 00:34:29,069 om de pilotenvakbond toe te spreken. 523 00:34:30,153 --> 00:34:33,365 Dat werd een heftige vergadering. 524 00:34:34,157 --> 00:34:36,701 Ik wilde eigenlijk niet blijven. 525 00:34:36,785 --> 00:34:39,996 Het was de eerste keer dat Boeing het kantoor bezocht. 526 00:34:40,080 --> 00:34:42,874 Toen we zagen wie Boeing zou sturen, 527 00:34:42,958 --> 00:34:47,295 viel het op dat ze hun advocaat meegebracht hadden. 528 00:34:47,712 --> 00:34:51,299 Wat moet een advocaat bij een veiligheidsvergadering? 529 00:34:51,383 --> 00:34:56,596 Ik voelde aan dat ze iets wilden verbergen. 530 00:34:56,680 --> 00:34:58,515 DENNIS TAJES - WOORDVOERDER 531 00:34:58,598 --> 00:35:01,893 Het leek me een goed idee om de vergadering op te nemen. 532 00:35:05,313 --> 00:35:08,942 Ik zal beginnen met de software 533 00:35:09,025 --> 00:35:11,486 waar in de pers over gesproken wordt, MCAS. 534 00:35:11,570 --> 00:35:14,906 Het is een klein stukje software in het besturingssysteem. 535 00:35:14,990 --> 00:35:18,368 Na het ongeluk van een paar weken geleden 536 00:35:18,451 --> 00:35:20,912 werd gezegd dat MCAS zich misdragen had. 537 00:35:20,996 --> 00:35:24,124 Ik hoor steeds zulke taal. 'Klein stukje.' 'Misdragen.' 538 00:35:24,207 --> 00:35:26,209 Alsof ze het over een kind hebben. 539 00:35:26,293 --> 00:35:28,879 Als je een miljoen kilometer vliegt, 540 00:35:28,962 --> 00:35:30,881 komt dit misschien één keer voor. 541 00:35:30,964 --> 00:35:34,467 We willen piloten niet overladen met overbodige informatie. 542 00:35:34,551 --> 00:35:37,971 Ik denk niet dat kennis van dit systeem 543 00:35:38,054 --> 00:35:40,849 tot een andere uitkomst geleid zou hebben. 544 00:35:40,932 --> 00:35:42,517 Ze kwamen niet binnen zo van: 545 00:35:42,601 --> 00:35:45,645 'Je hebt maar een paar seconden om dit te corrigeren. 546 00:35:45,729 --> 00:35:47,772 'We hadden er niets over gezegd. Sorry. 547 00:35:47,856 --> 00:35:52,652 'Van nu af aan moeten jullie weten dat, als je snel reageert, 548 00:35:52,736 --> 00:35:54,070 'het te beheersen is.' 549 00:35:54,571 --> 00:35:57,574 Nee. Ze zeiden: 'Jullie weten wat jullie moeten doen.' 550 00:35:58,074 --> 00:36:01,453 Over enkele minuten zullen beleidsmakers horen van 551 00:36:01,536 --> 00:36:05,874 piloten die kritiek hebben geuit op Boeing na deze twee dodelijke rampen. 552 00:36:05,957 --> 00:36:09,669 Sully zal de filmster in de zaal zijn, maar let op Dan Carey, 553 00:36:09,753 --> 00:36:12,088 voorzitter van de pilotenvakbond. 554 00:36:12,172 --> 00:36:15,926 Zoals piloten weten, worden verbeteringen in de luchtvaart vaak 555 00:36:16,009 --> 00:36:18,762 geschreven in het bloed van de slachtoffers 556 00:36:18,845 --> 00:36:20,305 van zulke ongelukken. 557 00:36:20,388 --> 00:36:22,641 Ik werd gedagvaard door het Congres. 558 00:36:22,933 --> 00:36:25,018 Dus ik heb de opname vrijgegeven. 559 00:36:25,101 --> 00:36:27,771 Ik wist dat dat zware gevolgen zou hebben. 560 00:36:27,854 --> 00:36:30,273 Deze geluidsopname heeft 561 00:36:30,357 --> 00:36:35,236 twijfels doen ontstaan over het bedrijf en dit toestel. 562 00:36:35,320 --> 00:36:39,157 Dit is de eerste spontane reactie van Boeing die we gehoord hebben. 563 00:36:39,240 --> 00:36:41,743 Het was belangrijk om die opname vrij te geven. 564 00:36:41,826 --> 00:36:45,455 Ik heb hem meteen overhandigd aan voorzitter DeFazio. 565 00:36:45,538 --> 00:36:48,917 Waren er veel gebreken en waarschuwingen tegelijk? 566 00:36:49,000 --> 00:36:51,670 Ja. Eén gebrek, één storing, 567 00:36:51,753 --> 00:36:56,716 kan nu snel een kettingreactie veroorzaken in meerdere systemen. 568 00:36:56,841 --> 00:36:59,844 Denkt u dat beter getrainde piloten 569 00:36:59,928 --> 00:37:02,597 de storing hadden kunnen oplossen? 570 00:37:02,681 --> 00:37:05,308 U moet onthouden 571 00:37:05,392 --> 00:37:08,311 dat dit een plotselinge, enge gebeurtenis is. 572 00:37:08,395 --> 00:37:11,523 Het toestel slingert snel en hevig op en neer. 573 00:37:11,606 --> 00:37:15,527 Er gaan bellen, waarschuwingen en klikkers af. 574 00:37:15,610 --> 00:37:19,406 De fout was dat ze ons niet verteld hadden dat het systeem bestond. 575 00:37:19,489 --> 00:37:22,117 Daarom waren we niet goed getraind. 576 00:37:28,039 --> 00:37:30,667 Eerst wil ik de nabestaanden vragen 577 00:37:30,750 --> 00:37:33,378 zich voor te stellen, 578 00:37:33,461 --> 00:37:37,090 zodat de pers weet wie erbij is. 579 00:37:37,173 --> 00:37:38,675 Suzzanne Camp. 580 00:37:38,758 --> 00:37:40,802 De moeder van Mike Kemmesat. 581 00:37:40,885 --> 00:37:43,430 Ik ben Matthieu Wilm. Ik heb mijn zus verloren. 582 00:37:43,513 --> 00:37:46,683 Tom Kabau. Onze jongere broer is omgekomen. 583 00:37:46,766 --> 00:37:48,893 Ik ben Paul Njoroge. 584 00:37:48,977 --> 00:37:52,313 Ik heb mijn vrouw, drie kinderen en schoonmoeder verloren 585 00:37:52,397 --> 00:37:54,190 bij de ramp in Ethiopië. 586 00:37:54,274 --> 00:37:56,276 Hij was op weg naar Kenia. 587 00:37:56,359 --> 00:38:00,071 Nairobi was een tussenstop. 588 00:38:00,822 --> 00:38:02,490 En ze is nooit aangekomen. 589 00:38:02,574 --> 00:38:07,078 Ik ben Zipporah Kuria. Ik heb mijn vader verloren. 590 00:38:19,799 --> 00:38:22,218 EERBETOON AAN DE SLACHTOFFERS VAN ETHIOPIA 302 591 00:38:22,302 --> 00:38:23,720 Naar boven. 592 00:38:23,803 --> 00:38:27,098 Hier. Stop daar. 593 00:38:27,390 --> 00:38:29,517 Ja, als we dit kunnen bewerken, 594 00:38:29,601 --> 00:38:32,687 als we zeggen dat de eerste zes minuten 595 00:38:32,771 --> 00:38:38,276 de piloot moeite had de 737 MAX 8 onder controle te krijgen voor 596 00:38:38,359 --> 00:38:39,694 hij neerstortte. 597 00:38:39,778 --> 00:38:42,781 Ik ben jonger dan de meeste andere nabestaanden. 598 00:38:42,864 --> 00:38:47,285 We gebruiken allemaal onze vaardigheden. 599 00:38:48,203 --> 00:38:52,165 Ik weet hoe ik sociale media en websites kan gebruiken. 600 00:38:54,918 --> 00:38:58,421 Mijn favoriete onderdeel is de pagina 'Onze verhalen'. 601 00:39:01,549 --> 00:39:04,385 We zijn een familie, de ET302-familie, 602 00:39:04,469 --> 00:39:07,889 of we dat nu willen zijn of niet. 603 00:39:12,519 --> 00:39:16,189 Het is alsof ze vergoten bloed gedeeld hebben. 604 00:39:26,533 --> 00:39:29,577 Goedemorgen, allemaal. Een vroege start vandaag. 605 00:39:29,661 --> 00:39:33,206 Ik ben in Washington, DC, voor een tussenstop. 606 00:39:33,289 --> 00:39:36,709 Ik ga naar de United Nations Environment Assembly. 607 00:39:36,793 --> 00:39:38,962 Dus ik zie jullie snel weer. 608 00:39:40,004 --> 00:39:42,632 Ik weet niet waar ik zal zijn, in Ethiopië, 609 00:39:42,715 --> 00:39:44,843 of op mijn eindbestemming, Kenia. 610 00:39:45,385 --> 00:39:48,763 Maar ik hou jullie op de hoogte. Een fijne dag nog. 611 00:39:49,639 --> 00:39:55,395 Je kunt de verhalen zien van mijn vader, Joseph Kuria Waithaka, 55 jaar. 612 00:39:55,478 --> 00:39:58,982 Je kunt iets over hem zien, wie hij was. 613 00:39:59,065 --> 00:39:59,899 Hoi, allemaal. 614 00:39:59,983 --> 00:40:03,903 Olivia en ik vertellen over 'Ga niet met familie naar de sportschool'. 615 00:40:04,195 --> 00:40:06,239 Hoeveel calorieën heb je nu verbrand? 616 00:40:06,322 --> 00:40:07,991 -Eenendertig. -Eenendertig? 617 00:40:08,074 --> 00:40:10,201 Zo weinig? Hoelang ben je al bezig? 618 00:40:10,285 --> 00:40:13,538 Dat wil hij niet horen. Hoelang ben je al bezig? 619 00:40:18,543 --> 00:40:22,005 Ik droomde dat mijn vader mijn naam schreeuwde. 620 00:40:22,088 --> 00:40:24,215 Dat ik naast hem zat in het vliegtuig, 621 00:40:24,299 --> 00:40:29,804 maar dat zijn gedeelte wegviel en ik hem probeerde te grijpen. 622 00:40:35,810 --> 00:40:39,898 Ik vraag me af hoe de mensen die de keuzes gemaakt hebben 623 00:40:39,981 --> 00:40:41,608 's nachts kunnen slapen. 624 00:40:42,567 --> 00:40:48,198 Ik heb zelden een nacht waarin ik gewoon kan slapen 625 00:40:48,281 --> 00:40:52,076 zonder me in te beelden wat er gebeurd is 626 00:40:52,160 --> 00:40:55,496 in de laatste zes minuten van mijn vaders leven. 627 00:40:56,789 --> 00:41:01,294 Je ziet de grond op je afkomen, zo dichtbij. 628 00:41:28,446 --> 00:41:30,990 Een zeldzame, grimmige schuldbekentenis 629 00:41:31,074 --> 00:41:33,576 van de grootste vliegtuigbouwer ter wereld. 630 00:41:33,660 --> 00:41:35,286 We bieden onze excuses aan 631 00:41:35,370 --> 00:41:38,915 voor de dodelijke ongelukken met de 737 MAX. 632 00:41:39,415 --> 00:41:41,042 Het argument van Boeing was: 633 00:41:41,125 --> 00:41:44,045 'We hebben iedereen verteld wat ze eraan kunnen doen. 634 00:41:44,128 --> 00:41:48,549 'En we werken aan een oplossing, die er snel zal zijn.' 635 00:41:48,633 --> 00:41:52,971 Boeing zegt dat piloten het nieuwe systeem in een half uur kunnen leren. 636 00:41:53,513 --> 00:41:55,223 Dat is belachelijk. 637 00:41:55,306 --> 00:41:59,018 We kiezen voor een uitgebreide, gedisciplineerde aanpak. 638 00:41:59,102 --> 00:42:03,022 We nemen de tijd om te zorgen dat de software-update goed is. 639 00:42:03,606 --> 00:42:05,066 Hij is bijna gereed 640 00:42:05,149 --> 00:42:08,111 en we denken dat hij goedgekeurd en doorgevoerd wordt, 641 00:42:08,194 --> 00:42:12,240 in de 737 MAX-vloot, wereldwijd, in de komende weken. 642 00:42:12,657 --> 00:42:17,078 We zijn er nog steeds van overtuigd dat de 737 MAX veilig is. 643 00:42:29,048 --> 00:42:31,843 Men denkt dat de software het enige probleem was. 644 00:42:33,011 --> 00:42:35,930 Maar Boeing beheerst het verhaal. 645 00:42:36,014 --> 00:42:38,891 'Kijk hier. Niet hier.' 646 00:42:39,684 --> 00:42:42,645 Het is makkelijker over pilotentraining te praten 647 00:42:42,729 --> 00:42:45,815 en menselijke fouten en software de schuld te geven, 648 00:42:45,898 --> 00:42:49,402 want dan doen we een software-update, en klaar. 649 00:42:49,485 --> 00:42:51,612 Maar er zijn nog meer problemen. 650 00:42:51,696 --> 00:42:54,073 Onbeantwoorde vragen die genegeerd worden. 651 00:42:54,157 --> 00:42:55,366 VEILIGHEIDSINCIDENTEN 652 00:42:55,450 --> 00:42:57,410 Waarom is het vliegtuig neergestort? 653 00:42:57,493 --> 00:43:00,079 Omdat de piloten de controle verloren. 654 00:43:00,163 --> 00:43:02,081 Waarom verloren ze de controle? 655 00:43:03,249 --> 00:43:07,128 Omdat MCAS het vliegtuig herhaaldelijk omlaag drukte. 656 00:43:07,211 --> 00:43:08,546 Waarom gebeurde dat? 657 00:43:10,715 --> 00:43:13,134 Omdat de invalshoeksensor defect was. 658 00:43:17,180 --> 00:43:18,848 Waarom was de sensor defect? 659 00:43:23,227 --> 00:43:26,439 Men denkt dat het de software is, maar het is de hardware. 660 00:43:27,231 --> 00:43:29,317 Het is een onderdeel van 1,5 kilo 661 00:43:29,400 --> 00:43:33,738 dat geïnstalleerd is in honderden, zo niet duizenden toestellen. 662 00:43:34,781 --> 00:43:37,200 De invalshoek is de hoek 663 00:43:37,283 --> 00:43:39,952 tussen de vleugel en de inkomende luchtstroom. 664 00:43:40,036 --> 00:43:43,915 En de invalshoeksensor gaf een fout signaal. 665 00:43:43,998 --> 00:43:46,584 Hij gaf een onmogelijk signaal. 666 00:43:46,918 --> 00:43:48,669 74,5 graden, neus omhoog. 667 00:43:48,753 --> 00:43:50,838 Is 74 graden niet 668 00:43:50,922 --> 00:43:53,716 -veel meer dan mogelijk... -Precies. 669 00:43:53,800 --> 00:43:57,053 Een vliegtuig kan zo niet vliegen. Alleen een raket kan dat. 670 00:43:57,136 --> 00:44:00,515 Ook al vloog het vliegtuig met een veilige invalshoek, 671 00:44:00,598 --> 00:44:01,974 door deze slechte sensor 672 00:44:02,058 --> 00:44:04,644 dacht MCAS dat het hoger vloog, zo, 673 00:44:04,727 --> 00:44:06,854 en duwde het de neus naar beneden. 674 00:44:06,938 --> 00:44:08,815 Als dit de invalshoek was, 675 00:44:08,898 --> 00:44:11,317 -hadden ze wel ergere problemen. -Juist. 676 00:44:12,902 --> 00:44:16,030 Er werden in de fabriek ook andere vliegtuigen gebouwd. 677 00:44:17,073 --> 00:44:21,119 Dus vraag je je af: zijn er andere sensors met hetzelfde probleem? 678 00:44:24,122 --> 00:44:29,877 En zo ja, als ze dan alleen de software verbeteren en piloten trainen, 679 00:44:29,961 --> 00:44:32,839 moeten de passagiers vragen waarom. 680 00:44:35,925 --> 00:44:38,845 Klokkenluiders uit Boeing zelf 681 00:44:38,928 --> 00:44:41,806 zijn altijd mijn beste informatiebron geweest. 682 00:44:44,434 --> 00:44:45,393 Door de jaren heen 683 00:44:45,476 --> 00:44:49,480 heb ik zo ontdekt wat er echt misgaat in het bedrijf. 684 00:44:51,274 --> 00:44:52,650 Ik ben voor de gewone man. 685 00:44:52,733 --> 00:44:56,362 Ik ben niet voor het grote, machtige bedrijf 686 00:44:57,280 --> 00:45:00,324 waarvan ik weet dat het ernstige problemen heeft. 687 00:45:00,992 --> 00:45:05,830 Gerry Eastman nam in 2003 contact met me op, 688 00:45:06,414 --> 00:45:08,624 jaren voor de MAX-rampen, 689 00:45:09,292 --> 00:45:13,504 omdat hij boos was over hoe het bestuur het bedrijf te gronde richtte. 690 00:45:13,838 --> 00:45:15,756 En over veiligheidsproblemen. 691 00:45:15,840 --> 00:45:18,593 Mijn baas droeg me op mijn werk niet te doen. 692 00:45:18,676 --> 00:45:20,344 Om gewoon alles goed te keuren. 693 00:45:20,428 --> 00:45:22,388 Ik wist dat dat foute boel was. 694 00:45:22,472 --> 00:45:24,932 Hij had toegang tot documenten 695 00:45:25,016 --> 00:45:28,394 waar hij niet bij had moeten kunnen, maar hij kon het wel. 696 00:45:29,103 --> 00:45:33,441 Dit is de op één na grootste defensie-aannemer van de VS, 697 00:45:33,524 --> 00:45:35,526 met enorme cybercapaciteiten. 698 00:45:36,360 --> 00:45:37,653 En deze werknemer 699 00:45:38,321 --> 00:45:43,910 kon bij de presentaties van de CEO. 700 00:45:44,494 --> 00:45:45,912 En hij stuurde ze naar mij. 701 00:45:46,787 --> 00:45:48,998 ALS DE BLIKSEM INSLAAT 702 00:45:49,081 --> 00:45:52,168 Ik zei vaak tegen Gerry: 'Wees voorzichtig.' 703 00:45:52,251 --> 00:45:54,003 EVALUATIE - ONTSTEKINGSBRONNEN 704 00:45:54,086 --> 00:45:55,922 Hij negeerde me volledig. 705 00:45:56,506 --> 00:46:00,468 Eastman heeft 18 jaar bij Boeing gewerkt. Hij is daar gearresteerd. 706 00:46:00,551 --> 00:46:02,887 Hij is beschuldigd van computerinbraak. 707 00:46:02,970 --> 00:46:05,973 Hij kan vier jaar celstraf krijgen. 708 00:46:06,057 --> 00:46:09,310 Iedereen die bij Boeing werkte en mij privé gesproken heeft, 709 00:46:09,393 --> 00:46:11,312 overtrad de regels van het bedrijf. 710 00:46:12,313 --> 00:46:14,357 En heeft nu grote problemen. 711 00:46:14,440 --> 00:46:17,777 Gerald Eastman was in de rechtbank voor zijn hoorzitting 712 00:46:17,860 --> 00:46:19,570 en heeft onschuldig gepleit. 713 00:46:19,654 --> 00:46:23,282 Hij zei dat Boeing veiligheidsproblemen niet serieus nam. 714 00:46:23,366 --> 00:46:26,035 Daarom maakte hij zijn bevindingen openbaar. 715 00:46:26,118 --> 00:46:28,955 Ik zei tegen mijn vrouw: 716 00:46:31,207 --> 00:46:35,711 'Ik moet het openbaar maken. Wat de gevolgen voor mij ook mogen zijn.' 717 00:46:36,671 --> 00:46:40,424 Na zijn arrestatie is hij tot een schikking gekomen met Boeing, 718 00:46:40,967 --> 00:46:43,302 maar hij kreeg geen werk meer in de sector. 719 00:46:45,346 --> 00:46:49,559 Ik had lang niets van hem gehoord en vroeg me af wat er gaande was. 720 00:46:50,393 --> 00:46:51,811 Ik maakte me zorgen. 721 00:46:52,562 --> 00:46:58,401 Later hoorde ik van een vriend van hem dat hij zelfmoord gepleegd had. 722 00:46:59,694 --> 00:47:03,948 Denk je achteraf weleens: had ik mijn mond maar gehouden? 723 00:47:04,031 --> 00:47:05,074 Nee. 724 00:47:05,157 --> 00:47:09,370 Er zijn duizenden mensen die dat elke dag doen bij Boeing. 725 00:47:09,453 --> 00:47:11,664 Sommigen van ons moeten zich uitspreken. 726 00:47:43,904 --> 00:47:45,698 Ik ben nerveus. 727 00:47:47,158 --> 00:47:51,662 We hebben vrienden en familieleden die voor Boeing werken of werkten. 728 00:47:51,746 --> 00:47:55,791 Mijn vader heeft na de marine ook voor Boeing gewerkt. 729 00:47:56,542 --> 00:47:59,795 We waren trots om er deel van uit te maken. 730 00:48:01,213 --> 00:48:05,176 Dus dit is moeilijk, want het voelt als verraad. 731 00:48:05,259 --> 00:48:07,053 Dat is het niet. 732 00:48:07,136 --> 00:48:11,515 Hij probeert duidelijk te maken dat iets beter en veiliger kan. 733 00:48:13,768 --> 00:48:19,440 Maar ik hoop dat mensen zullen begrijpen waarom hij dit doet. 734 00:48:23,986 --> 00:48:27,365 HULL, VK 735 00:48:30,826 --> 00:48:34,246 Het zou anders zijn als je wist dat dit een uniek incident was. 736 00:48:34,330 --> 00:48:36,874 Dat dit de laatste keer is dat dit gebeurt. 737 00:48:38,709 --> 00:48:42,630 Maar we zijn bang dat er nog een ramp gebeurt. 738 00:48:47,134 --> 00:48:51,639 De eerste zes minuten van elke vlucht zijn erg moeilijk. 739 00:48:53,140 --> 00:48:55,601 Voor mij en voor alle andere nabestaanden. 740 00:48:58,104 --> 00:49:03,067 Bij elk beetje turbulentie denk ik: is dit het einde? 741 00:49:04,110 --> 00:49:05,236 En... 742 00:49:06,112 --> 00:49:07,488 Ga ik dood? 743 00:49:11,826 --> 00:49:14,537 Maar mijn vader deed alles voor me. 744 00:49:15,454 --> 00:49:17,289 Daarom moet ik toch gaan. 745 00:49:20,626 --> 00:49:22,670 Om te zorgen dat de wereld weet 746 00:49:23,129 --> 00:49:26,382 dat vliegtuigen minder veilig zijn dan we denken. 747 00:49:40,020 --> 00:49:43,315 We heten jullie welkom in Washington, DC. 748 00:49:50,197 --> 00:49:52,742 -Zo fijn dat je er bent. -Goed om je te zien. 749 00:49:52,825 --> 00:49:54,160 -We zijn er. -Ja. 750 00:49:54,243 --> 00:49:55,286 -Ja. -We zijn er. 751 00:49:56,537 --> 00:50:00,124 We hebben zo veel families ontmoet, uit 35 landen. 752 00:50:01,167 --> 00:50:04,587 We zien dezelfde pijn in elkaars ogen. 753 00:50:07,673 --> 00:50:10,217 Terwijl jullie verder leefden 754 00:50:10,468 --> 00:50:13,137 de afgelopen zes maanden, hebben onze levens, 755 00:50:13,220 --> 00:50:17,266 de levens van de familieleden van de slachtoffers, stilgestaan. 756 00:50:19,185 --> 00:50:20,811 Rouw, verlies en pijn 757 00:50:20,895 --> 00:50:23,689 zijn een universele taal die iedereen spreekt. 758 00:50:25,232 --> 00:50:27,485 De rouw is diep geweest 759 00:50:27,568 --> 00:50:31,530 en ik voel me het best als ik buiten ben. 760 00:50:31,614 --> 00:50:34,533 Mijn dochter was een natuurbeschermer. 761 00:50:36,952 --> 00:50:40,247 En ik weet dat ze daar gelukkig was. 762 00:50:41,624 --> 00:50:46,253 Ik denk dat we voor hun nalatenschap kunnen vechten 763 00:50:47,797 --> 00:50:51,801 door te zorgen dat niemand anders dit hoeft mee te maken. 764 00:50:54,887 --> 00:50:57,056 De families zijn erg belangrijk. 765 00:50:57,890 --> 00:51:00,726 Ze geven deze rampen een gezicht. 766 00:51:03,437 --> 00:51:07,483 Aangezien het vliegtuig hier gebouwd en gekeurd is, 767 00:51:07,566 --> 00:51:09,902 wisten ze dat ze zich moesten richten 768 00:51:09,985 --> 00:51:15,324 op de overheid van de VS en op Boeing om het probleem op te lossen. 769 00:51:16,617 --> 00:51:19,078 Ze hadden duidelijk overhaast gehandeld. 770 00:51:19,161 --> 00:51:23,249 Ze bouwden de vliegtuigen nog steeds na de tweede ramp. 771 00:51:23,332 --> 00:51:26,961 Dat is het moeilijkst te accepteren voor de nabestaanden. 772 00:51:27,378 --> 00:51:33,300 Mijn missie is om te zorgen dat als mensen in een vliegtuig stappen, 773 00:51:34,176 --> 00:51:36,303 ze ook weer uit kunnen stappen. 774 00:51:36,387 --> 00:51:40,474 LAAT DE MAX NIET VLIEGEN ER ZULLEN MENSEN STERVEN 775 00:51:45,020 --> 00:51:49,483 Er gaat veel door mijn hoofd. 776 00:51:55,781 --> 00:51:59,368 Het is een obsessie. 777 00:51:59,451 --> 00:52:02,288 Dat was niet het plan. Ik beschouw mezelf niet... 778 00:52:02,371 --> 00:52:06,083 -Dat heb je nooit eerder gezegd. -Ik weet dat ik geobsedeerd ben... 779 00:52:06,166 --> 00:52:10,129 Ik wil zorgen dat het nooit meer gebeurt. 780 00:52:11,422 --> 00:52:12,548 Dus... 781 00:52:25,060 --> 00:52:26,520 Ik droom er nog steeds van. 782 00:52:26,604 --> 00:52:30,691 Maar terugvechten is erg motiverend. 783 00:52:30,983 --> 00:52:33,903 -We zijn er bijna, maar... -Nog één stap. 784 00:52:34,320 --> 00:52:36,238 Ja, soort van. 785 00:52:38,240 --> 00:52:40,618 Ik wil dat de families weten dat 786 00:52:40,701 --> 00:52:44,455 er mensen zijn die nog steeds naar de waarheid zoeken. 787 00:52:50,669 --> 00:52:53,464 Voor de Transportcommissie verschijnt 788 00:52:53,547 --> 00:52:54,840 LUCHTVAART-VEILIGHEID 789 00:52:54,924 --> 00:52:57,217 Boeing-klokkenluider Edward Pierson. 790 00:52:57,301 --> 00:53:01,889 Pierson denkt dat de productieproblemen aan de rampen bijgedragen hebben. 791 00:53:01,972 --> 00:53:03,891 We hebben antwoorden nodig. 792 00:53:03,974 --> 00:53:05,726 We hebben verantwoording nodig. 793 00:53:06,268 --> 00:53:08,896 En iemand moet verantwoordelijkheid nemen. 794 00:53:13,943 --> 00:53:16,570 De journalisten zullen je willen ondervragen. 795 00:53:16,654 --> 00:53:19,990 Ze zullen provocerende vragen naar je roepen. 796 00:53:20,074 --> 00:53:21,408 Negeer ze. 797 00:53:26,997 --> 00:53:28,958 Gaan we dit nu doen? 798 00:53:29,041 --> 00:53:31,293 Geef hem wat ruimte. 799 00:53:32,002 --> 00:53:33,671 Laat ons even alleen. 800 00:53:33,754 --> 00:53:34,672 Ja. 801 00:53:36,966 --> 00:53:39,385 Waarom luisterde de FAA niet naar... 802 00:53:39,468 --> 00:53:42,429 -Ja. We komen binnen. -Dat moet u zelf bedenken. 803 00:53:47,059 --> 00:53:48,602 Mijn naam is Ed Pierson. 804 00:53:49,144 --> 00:53:51,563 Ik wil mijn medeleven betuigen 805 00:53:51,647 --> 00:53:54,233 aan iedereen die een dierbare verloren heeft 806 00:53:54,316 --> 00:53:58,654 bij Lion Air-vlucht 610 en Ethiopian Airlines-vlucht 302. 807 00:53:58,737 --> 00:54:01,365 Jullie hebben onvoorstelbare verliezen geleden. 808 00:54:02,282 --> 00:54:05,452 De productieproblemen in de fabriek in Renton 809 00:54:05,536 --> 00:54:08,539 hebben misschien bijgedragen aan deze twee rampen. 810 00:54:08,998 --> 00:54:13,252 Ik heb het bestuur van Boeing meerdere malen schriftelijk gewaarschuwd, 811 00:54:13,335 --> 00:54:16,171 één keer voor de ramp met Lion Air, 812 00:54:16,255 --> 00:54:18,632 en nog een keer voor de tweede ramp, 813 00:54:18,716 --> 00:54:20,759 voor mogelijke risico's. 814 00:54:20,843 --> 00:54:22,511 Ik ben genegeerd. 815 00:54:23,429 --> 00:54:25,139 Op 9 juni 2018, 816 00:54:25,222 --> 00:54:27,641 toen het Lion Air-toestel geproduceerd werd, 817 00:54:27,725 --> 00:54:29,518 vier maanden voor het neerstortte, 818 00:54:29,601 --> 00:54:32,563 heb ik een e-mail naar de 737-manager geschreven 819 00:54:32,646 --> 00:54:35,607 waarin ik hem aanraadde de productie stil te leggen. 820 00:54:35,691 --> 00:54:39,069 Toen ik zei dat ik meegemaakt had dat processen in het leger 821 00:54:39,153 --> 00:54:42,281 stilgelegd waren vanwege mindere problemen, 822 00:54:42,364 --> 00:54:45,242 gaf hij een antwoord dat ik nooit zal vergeten: 823 00:54:45,325 --> 00:54:48,245 'Het leger heeft geen winstoogmerk.' 824 00:54:50,205 --> 00:54:53,625 Nog geen maand later, op 10 maart 2019, 825 00:54:53,709 --> 00:54:58,005 stortte Ethiopian Airlines 302 neer, met 157 doden tot gevolg. 826 00:54:59,757 --> 00:55:03,093 Het officiële onderzoek was al net zo teleurstellend 827 00:55:03,177 --> 00:55:07,264 als het feit dat Boeing volhield dat het geen structurele problemen had. 828 00:55:08,307 --> 00:55:10,517 Bedankt voor deze kans. 829 00:55:10,601 --> 00:55:12,352 Ik beantwoord graag uw vragen. 830 00:55:12,728 --> 00:55:15,355 Oké. Ik herken afgevaardigde Norton. 831 00:55:16,356 --> 00:55:18,358 Zou u er voorstander van zijn 832 00:55:18,442 --> 00:55:22,237 dat de FAA verder onderzoek deed in de Boeing-fabrieken? 833 00:55:22,946 --> 00:55:25,866 Zeker. Ik heb er drie jaar gewerkt. 834 00:55:25,949 --> 00:55:29,745 Ik heb in die drie jaar nooit een FAA-medewerker ontmoet. 835 00:55:30,704 --> 00:55:35,042 Geen van mijn werknemers heeft ooit gezegd dat ze er een hadden gesproken. 836 00:55:35,125 --> 00:55:38,378 Misschien waren ze er wel, maar ze waren niet zichtbaar. 837 00:55:38,462 --> 00:55:41,465 Volgens mij is dat echt nodig. 838 00:55:41,548 --> 00:55:45,052 Ik zal dat voorstellen na deze hoorzitting. 839 00:55:45,135 --> 00:55:47,971 Het is nu onze verantwoordelijkheid 840 00:55:48,055 --> 00:55:51,850 om te zorgen dat Boeing-fabrieken systematisch onderzocht worden 841 00:55:51,934 --> 00:55:53,268 overal in de VS. 842 00:55:53,352 --> 00:55:54,561 Bedankt, voorzitter. 843 00:56:00,651 --> 00:56:04,279 STEPHEN DICKSON - FAA-DIRECTEUR 844 00:56:04,363 --> 00:56:07,032 De federale luchtvaartautoriteit. 845 00:56:07,116 --> 00:56:11,203 Het is hun taak om mensen te beschermen 846 00:56:11,286 --> 00:56:15,624 en te zorgen dat de toestellen die we goedkeuren voor de luchtvaart 847 00:56:16,125 --> 00:56:18,335 zullen vliegen en niet neerstorten. 848 00:56:19,086 --> 00:56:21,296 Directeur Dickson, u bent onze hoop. 849 00:56:21,380 --> 00:56:22,798 U bent onze hoop. 850 00:56:23,090 --> 00:56:26,927 De harde lessen van de luchtvaart en het antwoord op die lessen 851 00:56:27,010 --> 00:56:29,930 hebben geleid tot een wereldwijd luchtvaartsysteem 852 00:56:30,013 --> 00:56:31,974 dat uitzonderlijk veilig is. 853 00:56:32,057 --> 00:56:36,228 Maar we erkennen dat veiligheid een traject is, geen bestemming. 854 00:56:36,311 --> 00:56:39,898 We moeten blijven leren. We kunnen het ons niet permitteren 855 00:56:39,982 --> 00:56:41,650 achterover te leunen. 856 00:56:41,733 --> 00:56:44,486 Bedankt. Ik beantwoord graag uw vragen. 857 00:56:44,570 --> 00:56:48,240 Mr Dickson. Kent u Ed Pierson? 858 00:56:49,324 --> 00:56:52,327 Niet persoonlijk, maar ik heb van hem gehoord. 859 00:56:52,411 --> 00:56:54,204 Hij zit daar. 860 00:56:54,288 --> 00:56:57,082 Wist u dat hij, vier maanden voor de eerste ramp, 861 00:56:57,166 --> 00:57:00,627 Boeing attent gemaakt had op deze problemen? 862 00:57:00,711 --> 00:57:04,756 -Vier maanden voor de eerste ramp. -Ik weet dat er zorgen waren geuit. 863 00:57:04,840 --> 00:57:07,217 Dat klopt. Weet u hoe ze reageerden? 864 00:57:07,301 --> 00:57:10,554 Ze deden niets, tot het tweede vliegtuig neergestort was. 865 00:57:11,471 --> 00:57:14,433 Daardoor zijn er nog meer slachtoffers gevallen. 866 00:57:14,516 --> 00:57:16,643 Dus mijn vraag aan u is: 867 00:57:16,727 --> 00:57:20,522 gaat u de problemen bij de Renton-fabriek onderzoeken? 868 00:57:20,606 --> 00:57:24,735 Ik weet dat de fabriek onder toezicht staat. 869 00:57:24,818 --> 00:57:26,570 Dat is niet genoeg. 870 00:57:26,653 --> 00:57:30,115 Gaan we de productiemedewerkers in de fabriek ondervragen? 871 00:57:30,199 --> 00:57:31,491 Gaat u echt iets doen? 872 00:57:31,575 --> 00:57:34,578 Ik beloof u dat we de problemen nader bekijken. 873 00:57:34,661 --> 00:57:36,163 En dat blijven we doen. 874 00:57:36,246 --> 00:57:39,166 Gaat u Mr Pierson ondervragen? 875 00:57:39,249 --> 00:57:40,209 Absoluut. 876 00:57:40,292 --> 00:57:42,794 Start u een onderzoek naar de problemen 877 00:57:42,878 --> 00:57:44,546 -in de Renton-fabriek? -Ja. 878 00:57:45,631 --> 00:57:48,842 De vergadering is gesloten. 879 00:57:58,810 --> 00:57:59,811 Enorm bedankt. 880 00:58:00,020 --> 00:58:01,230 Dat vergde moed. 881 00:58:02,898 --> 00:58:04,983 We moeten zorgen dat het opgelost wordt, 882 00:58:05,067 --> 00:58:06,985 zodat niemand anders dit doormaakt. 883 00:58:07,069 --> 00:58:08,195 Bedankt. 884 00:58:08,278 --> 00:58:10,614 -Bedankt. -Bedankt. 885 00:58:10,697 --> 00:58:11,657 Pardon. 886 00:58:14,701 --> 00:58:16,578 Kunt u hem wat ruimte geven? 887 00:58:17,246 --> 00:58:20,415 Als u vragen heeft, beantwoord ik die graag. 888 00:58:20,499 --> 00:58:21,750 Het was een lange dag. 889 00:58:26,880 --> 00:58:28,090 Niemand wil een boete. 890 00:58:28,173 --> 00:58:29,591 Dat was fantastisch. 891 00:58:29,675 --> 00:58:33,762 De FAA heeft de opdracht gekregen om de fabriek te onderzoeken. 892 00:58:35,806 --> 00:58:37,557 Ja, dit was een overwinning. 893 00:58:43,689 --> 00:58:45,691 Het verhaal dat we vandaag volgen, 894 00:58:45,774 --> 00:58:48,527 is dat Boeings CEO, Dennis Muilenburg, ontslagen is. 895 00:58:48,610 --> 00:58:52,281 Boeing heeft het slechtste jaar in zijn geschiedenis achter de rug. 896 00:58:52,364 --> 00:58:55,158 346 doden. Kunt u wat vragen beantwoorden? 897 00:58:55,993 --> 00:59:00,414 Hoeveel heeft hij betaald gekregen? 62,2 miljoen dollar. 898 00:59:00,747 --> 00:59:04,209 Het klinkt veel, maar hij heeft zijn bonus voor 2019 afgewezen. 899 00:59:04,293 --> 00:59:06,545 De nieuwe CEO, David Calhoun, 900 00:59:06,628 --> 00:59:08,630 zal 1,4 miljoen verdienen 901 00:59:08,714 --> 00:59:12,801 plus miljoenen aan bonussen, 902 00:59:12,884 --> 00:59:17,264 inclusief zeven miljoen als hij de MAX weer in de lucht krijgt. 903 00:59:17,347 --> 00:59:19,349 Nu we het hebben over... 904 00:59:19,433 --> 00:59:22,311 Boeing toont geen berouw. 905 00:59:23,228 --> 00:59:25,314 Ze denken alleen aan geld. 906 00:59:25,897 --> 00:59:27,566 En voor mij, 907 00:59:27,649 --> 00:59:28,567 IK MIS JE GEZICHT 908 00:59:28,650 --> 00:59:31,778 als ik aan Muilenburg en mijn vader denk... 909 00:59:32,904 --> 00:59:36,867 Twee mannen die in hetzelfde jaar geboren zijn... 910 00:59:37,367 --> 00:59:42,039 Eén heeft een luxeleventje met miljoenen dollars 911 00:59:43,081 --> 00:59:45,751 waar de ander met zijn leven voor betaald heeft. 912 00:59:55,761 --> 00:59:58,430 De FAA ligt onder vuur. Terecht, vind ik. 913 00:59:58,513 --> 01:00:02,392 Maar het is gestoord, want Boeings belangrijkste verweer 914 01:00:02,476 --> 01:00:07,105 is dat het niet aansprakelijk is omdat het toestel goedgekeurd was. 915 01:00:07,564 --> 01:00:10,525 Elk vliegtuig dat ooit is neergestort, was gekeurd. 916 01:00:10,609 --> 01:00:15,113 Dat is het antwoord. Goedkeuring is geen garantie voor veiligheid. 917 01:00:15,197 --> 01:00:19,368 Volgens de FAA moet de keuring 918 01:00:19,451 --> 01:00:21,578 de fabrikant vrijstellen van vervolging, 919 01:00:21,661 --> 01:00:25,540 maar de FAA zegt ook dat de verantwoordelijkheid van fabrikanten 920 01:00:25,624 --> 01:00:30,504 verder reikt dan het voldoen aan de eisen voor de keuring. 921 01:00:30,587 --> 01:00:35,342 Als wettelijke aansprakelijkheid het enige is wat je winst drukt 922 01:00:35,425 --> 01:00:38,178 en je neemt het risico op aansprakelijkheid weg 923 01:00:38,261 --> 01:00:42,099 na goedkeuring, zodat mensen je niet meer kunnen aanklagen 924 01:00:42,182 --> 01:00:44,518 als er slachtoffers vallen door je toestel, 925 01:00:44,601 --> 01:00:47,562 dan zijn de vliegtuigbouwers niet meer gemotiveerd 926 01:00:47,646 --> 01:00:50,982 om veiligere toestellen te ontwerpen. 927 01:00:51,066 --> 01:00:54,152 Hun enige motivatie is dat ze goedgekeurd worden. 928 01:00:54,236 --> 01:00:55,404 Dat slaat nergens op. 929 01:00:55,487 --> 01:00:58,281 Dan zijn passagiers niet veilig meer. 930 01:01:09,167 --> 01:01:14,089 TWEE MAANDEN NA DE HOORZITTING 931 01:01:14,756 --> 01:01:15,757 We moeten gaan. 932 01:01:15,841 --> 01:01:17,342 -Ja, we moeten gaan. -Oké. 933 01:01:17,426 --> 01:01:21,012 Dag, schat. Ik bel je zodra het kan. Als we onderweg zijn. 934 01:01:21,096 --> 01:01:22,848 -Succes. -Ik hou van je. 935 01:01:28,311 --> 01:01:32,315 Ik dacht heel naïef dat hij zijn zegje zou doen bij de hoorzitting 936 01:01:32,399 --> 01:01:35,694 en dat het daarna voorbij zou zijn. 937 01:01:36,653 --> 01:01:38,280 Dat is niet het geval. 938 01:01:38,363 --> 01:01:41,241 Letterlijk op dat moment besefte ik: mijn god. 939 01:01:41,324 --> 01:01:43,743 Dit is niet het einde. 940 01:01:43,827 --> 01:01:46,496 Dat was nog maar het topje van de ijsberg. 941 01:01:52,419 --> 01:01:54,754 Ik ga eindelijk met de FAA praten. 942 01:01:55,672 --> 01:01:59,176 Ik ga ze vertellen wat er gaande was in de fabriek. 943 01:01:59,509 --> 01:02:02,637 Volgens mij is dat het. Dat enorme complex. 944 01:02:02,721 --> 01:02:04,222 -Ja. -Ik denk het. 945 01:02:27,579 --> 01:02:29,164 Dat is mijn bron. 946 01:02:37,380 --> 01:02:38,340 Tot straks. 947 01:02:42,761 --> 01:02:45,764 Deze bron nam in 2007 contact met me op. 948 01:02:47,265 --> 01:02:51,978 Ik heb toen wel zes veiligheidstechnici van de FAA ontmoet. 949 01:02:53,939 --> 01:02:56,066 Ik heb een andere auto genomen. 950 01:02:56,149 --> 01:02:59,819 Sommige bronnen met wie ik gewerkt heb, zijn achtervolgd. 951 01:03:06,034 --> 01:03:09,829 Ik geef ze het nummer van een wegwerptelefoon die contant betaald is. 952 01:03:10,288 --> 01:03:12,290 Dus die is ontraceerbaar. 953 01:03:21,550 --> 01:03:22,884 Er is nog niemand. 954 01:03:44,573 --> 01:03:49,327 Wat mij erg opviel, was dat tijdens het gesprek, 955 01:03:49,411 --> 01:03:51,955 toen ik ze vertelde over productieproblemen 956 01:03:52,038 --> 01:03:53,665 die ik zag in de fabriek, 957 01:03:53,748 --> 01:03:56,918 een van de heren letterlijk mijn zinnen afmaakte. 958 01:03:57,002 --> 01:04:01,464 Ik zei: 'En toen leidde dat tot...' En hij maakte mijn zin af. 959 01:04:01,548 --> 01:04:05,927 Dus of de FAA wist er al van en ze hebben er niets aan gedaan, 960 01:04:06,011 --> 01:04:07,345 of ze wisten het niet, 961 01:04:07,429 --> 01:04:09,639 maar ze hadden het moeten weten. 962 01:04:09,723 --> 01:04:13,476 Wat ik maar niet kan begrijpen, is... 963 01:04:13,560 --> 01:04:16,062 De FAA heeft 45.000 medewerkers. 964 01:04:16,146 --> 01:04:20,775 Er werken er 1600 in dat gebouw. 965 01:04:21,651 --> 01:04:25,322 En ze konden maar vijf mensen toewijzen, een kwartier verderop, 966 01:04:25,405 --> 01:04:28,617 aan de drukste fabriek ter wereld? Laat me niet lachen. 967 01:04:28,700 --> 01:04:31,661 Ik hoop dat ze hun beloftes nakomen, 968 01:04:31,745 --> 01:04:34,331 dat ze een uitgebreider onderzoek doen... 969 01:04:34,414 --> 01:04:37,834 Ik ben bang dat iemand ze ertoe zal moeten dwingen. 970 01:05:05,862 --> 01:05:06,946 Fijn dat je er bent. 971 01:05:07,364 --> 01:05:08,239 Ja. 972 01:05:10,909 --> 01:05:13,411 Als het om veranderingen bij de FAA gaat, 973 01:05:14,120 --> 01:05:17,999 is er een omslag geweest na wat er gebeurd is met de MAX? 974 01:05:18,083 --> 01:05:20,001 Zijn mensen van houding veranderd? 975 01:05:20,627 --> 01:05:23,546 Een van de technici leverde een veiligheidsrapport in 976 01:05:23,963 --> 01:05:25,924 en de manager was kwaad. 977 01:05:26,007 --> 01:05:28,635 Want dat veroorzaakte vertraging 978 01:05:28,718 --> 01:05:31,763 en het was slecht voor de planning. 979 01:05:31,846 --> 01:05:33,390 Managers slaan terug. 980 01:05:33,723 --> 01:05:36,351 De mensen die ik gesproken heb, 981 01:05:36,434 --> 01:05:38,144 zeggen dat ze geen verandering 982 01:05:38,436 --> 01:05:39,479 gezien hebben. 983 01:05:41,856 --> 01:05:44,651 De organisatie heeft ernstige problemen. 984 01:05:45,694 --> 01:05:48,321 In alle eerlijkheid, we hadden tien jaar lang 985 01:05:48,405 --> 01:05:51,700 een ongelofelijk veiligheidsniveau. 986 01:05:52,492 --> 01:05:57,455 Maar toen werden de fabrikanten en de FAA zelfgenoegzaam. 987 01:05:57,872 --> 01:06:01,668 En Boeing heeft enorme politieke invloed. 988 01:06:02,210 --> 01:06:05,422 Ze geven veel geld uit aan lobbyen in het Congres. 989 01:06:06,172 --> 01:06:09,217 En je ziet dat Boeings standpunten 990 01:06:09,968 --> 01:06:11,970 overgenomen worden, 991 01:06:12,262 --> 01:06:15,140 want de FAA en het Congres 992 01:06:15,390 --> 01:06:18,017 willen de fabrikanten steunen 993 01:06:18,935 --> 01:06:22,480 en ze geloven dat het wel veilig genoeg is. 994 01:06:26,776 --> 01:06:29,070 BOEING - PRIVÉTERREIN 995 01:06:29,154 --> 01:06:33,867 De scheiding tussen de FAA en de fabrikanten is poreus. 996 01:06:33,950 --> 01:06:36,703 Er gaan veel mensen heen en weer. 997 01:06:36,786 --> 01:06:39,164 Het is vaak een soort draaideur. 998 01:06:40,039 --> 01:06:41,916 Mensen werken voor Boeing 999 01:06:42,000 --> 01:06:44,544 en dan gaan ze naar de FAA. 1000 01:06:44,627 --> 01:06:48,923 Je ziet ook mensen van de FAA die willen overstappen naar Boeing. 1001 01:06:50,550 --> 01:06:52,218 En wat je dan krijgt, 1002 01:06:52,302 --> 01:06:56,389 is dat de FAA feitelijk onderdeel wordt van het team van Boeing. 1003 01:07:00,810 --> 01:07:03,772 Ik was erg gefrustreerd over de FAA. 1004 01:07:04,564 --> 01:07:07,817 Ze werkten veel minder mee dan Boeing. 1005 01:07:07,901 --> 01:07:12,238 Ze omschreven de fabrikanten over wie ze toezicht houden als klanten. 1006 01:07:12,322 --> 01:07:14,240 Nee, het zijn jullie klanten niet. 1007 01:07:14,783 --> 01:07:19,370 Het zijn bedrijven die soms de kantjes eraf lopen 1008 01:07:19,454 --> 01:07:21,998 om concurrentievoordeel te behalen. 1009 01:07:22,081 --> 01:07:25,043 Soms met dodelijke gevolgen. 1010 01:07:27,504 --> 01:07:29,088 Tijdens dit onderzoek 1011 01:07:29,172 --> 01:07:32,801 ontdekten we iets wat alles veranderde. 1012 01:07:35,345 --> 01:07:37,055 Na de eerste ramp 1013 01:07:37,138 --> 01:07:41,476 had de FAA een rapport opgesteld over het MCAS-systeem. 1014 01:07:41,559 --> 01:07:42,977 ONGECORRIGEERD VLOOTRISICO 1015 01:07:43,061 --> 01:07:46,189 Volgens dat rapport zouden er, tenzij MCAS aangepast werd, 1016 01:07:46,272 --> 01:07:49,818 tijdens de levensduur van de vloot 15 vliegtuigen neerstorten. 1017 01:07:50,735 --> 01:07:54,989 We hebben nooit eerder zoiets goedgekeurd om te vliegen. 1018 01:07:55,073 --> 01:07:56,115 Dat doe je niet. 1019 01:07:57,492 --> 01:08:00,161 Wie heeft dat rapport ingezien? 1020 01:08:00,245 --> 01:08:03,957 Waarom hebben ze de toestellen niet aan de grond laten zetten 1021 01:08:04,040 --> 01:08:08,044 in plaats van te wachten tot er nog één neerstortte? 1022 01:08:09,796 --> 01:08:13,633 ADDIS ABABA, ETHIOPIË 1023 01:08:16,845 --> 01:08:21,432 ÉÉN JAAR NA DE ET302-RAMP 1024 01:08:31,818 --> 01:08:37,115 Na de eerste ramp schatten ze in dat er nog 15 zouden gebeuren. 1025 01:08:38,283 --> 01:08:41,119 Het bestuur van de FAA en van Boeing 1026 01:08:41,870 --> 01:08:45,415 wisten dit al voor het vliegtuig geproduceerd was, 1027 01:08:45,498 --> 01:08:48,084 voor het gebouwd was. 1028 01:08:48,167 --> 01:08:50,378 En ze hebben niets gedaan. 1029 01:08:53,798 --> 01:08:56,593 Dat is zo hartverscheurend. 1030 01:08:58,052 --> 01:09:00,889 Als je beseft dat het makkelijk te voorkomen was. 1031 01:10:01,074 --> 01:10:03,034 GEZAGVOERDER YARED GETACHEW 1032 01:10:16,214 --> 01:10:17,840 WELKOM IN ONS HUIS 1033 01:10:17,924 --> 01:10:20,635 Dit wordt een interessante hoorzitting. 1034 01:10:20,718 --> 01:10:22,470 Ik heb het hier... 1035 01:10:23,471 --> 01:10:26,140 ...van de ramp met Ethiopian Airlines-vlucht 302. 1036 01:10:26,224 --> 01:10:27,058 Daar gaan we. 1037 01:10:27,141 --> 01:10:28,768 HOORZITTING FAA-KEURING 1038 01:10:28,851 --> 01:10:33,690 Het toestel betrokken bij beide rampen was de Boeing 737 MAX. 1039 01:10:34,482 --> 01:10:38,069 We moeten bijna wel concluderen dat uw team bij de FAA 1040 01:10:38,152 --> 01:10:41,072 zaken voor ons verzwegen heeft. 1041 01:10:41,155 --> 01:10:44,367 Directeur Dickson, daarvoor hou ik u verantwoordelijk. 1042 01:10:44,867 --> 01:10:47,787 Ik verwacht hier vandaag uitleg te krijgen 1043 01:10:47,870 --> 01:10:49,330 over de niet-naleving... 1044 01:10:49,414 --> 01:10:51,791 Ja, verzin maar wat smoesjes. 1045 01:10:51,874 --> 01:10:55,128 Ik sta altijd open voor dialoog. 1046 01:10:55,253 --> 01:10:57,672 Ik zal dit toestel niet certificeren 1047 01:10:57,755 --> 01:11:01,718 tot alle technische evaluaties van de FAA voltooid zijn. 1048 01:11:01,801 --> 01:11:04,512 Ik ben ook van plan om er zelf mee te vliegen 1049 01:11:04,595 --> 01:11:07,432 voor de FAA beslist of het weer de lucht in mag. 1050 01:11:07,515 --> 01:11:08,391 Daar heb je het. 1051 01:11:09,475 --> 01:11:10,518 Stoerdoenerij. 1052 01:11:10,601 --> 01:11:13,980 Je hebt testpiloten. Je hoeft er niet zelf in te vliegen. 1053 01:11:14,063 --> 01:11:15,857 Kom op. Dit is dom. 1054 01:11:15,940 --> 01:11:17,483 Senator Markey. 1055 01:11:17,567 --> 01:11:22,697 Boeing beweert nu in de rechtbank dat de FAA-keuring van de 737 MAX 1056 01:11:22,780 --> 01:11:24,949 hen vrijstelt van aansprakelijkheid. 1057 01:11:25,033 --> 01:11:27,243 Deelt u Boeings standpunt 1058 01:11:27,326 --> 01:11:31,497 of moeten de nabestaanden Boeing verantwoordelijk kunnen houden? 1059 01:11:31,581 --> 01:11:34,625 Senator, ik kan daar niet op ingaan. 1060 01:11:34,709 --> 01:11:38,921 Maar ik kom er graag later op terug. 1061 01:11:39,005 --> 01:11:40,048 Senator Cruz. 1062 01:11:40,131 --> 01:11:41,674 Bedankt, voorzitter. 1063 01:11:43,009 --> 01:11:45,136 Heeft Boeing gelogen tegen de FAA? 1064 01:11:49,015 --> 01:11:51,350 Ik kan niet zeggen... 1065 01:11:51,434 --> 01:11:54,687 De informatie die geleverd is, was onvolledig 1066 01:11:54,771 --> 01:11:56,939 en gefragmenteerd. 1067 01:11:57,023 --> 01:11:58,858 -Onzin. -Heeft de FAA geblunderd 1068 01:11:58,941 --> 01:12:01,194 door de 737 MAX goed te keuren? 1069 01:12:01,277 --> 01:12:04,530 Ik heb zo mijn zorgen. Er zijn fouten gemaakt. 1070 01:12:04,614 --> 01:12:05,531 Kom op, senator. 1071 01:12:05,615 --> 01:12:07,533 In Washington is de lijdende vorm 1072 01:12:07,617 --> 01:12:10,620 een goede manier om verantwoordelijkheid te ontlopen. 1073 01:12:10,703 --> 01:12:13,664 Wie heeft die fouten gemaakt, en waarom? 1074 01:12:14,290 --> 01:12:18,294 De fabrikant heeft fouten gemaakt en de FAA heeft fouten gemaakt 1075 01:12:18,377 --> 01:12:20,755 bij het toezicht op de fabrikant. 1076 01:12:20,838 --> 01:12:23,007 Wat ging er fout en waarom? 1077 01:12:23,091 --> 01:12:28,763 De gevolgen van het besturingssysteem waren niet bekend 1078 01:12:28,846 --> 01:12:31,599 -toen het ontwerp veranderd werd. -Kom op. 1079 01:12:31,682 --> 01:12:33,851 Is er bij de FAA iemand ontslagen? 1080 01:12:33,935 --> 01:12:37,772 Er is tot nu toe niemand ontslagen vanwege deze zaak. 1081 01:12:37,855 --> 01:12:40,483 Is er iemand geschorst vanwege deze zaak? 1082 01:12:41,150 --> 01:12:43,152 Nee, niet specifiek. 1083 01:12:43,236 --> 01:12:47,281 Dus onbekende personen hebben onbepaalde fouten gemaakt, 1084 01:12:47,365 --> 01:12:49,867 -zonder gevolgen. -Nul verantwoordelijkheid. 1085 01:12:49,951 --> 01:12:52,245 U werkt niet voor Boeing, begrijpt u? 1086 01:12:52,328 --> 01:12:54,288 U werkt voor het Amerikaanse volk. 1087 01:12:55,081 --> 01:12:57,542 Deze hoorzitting is gesloten. 1088 01:12:58,584 --> 01:13:01,212 Er is niemand ontslagen. 1089 01:13:01,295 --> 01:13:02,880 Er is niemand gedegradeerd. 1090 01:13:02,964 --> 01:13:06,300 Dit is onze overheid in actie. 1091 01:13:06,384 --> 01:13:08,052 Dit is belachelijk. 1092 01:13:08,136 --> 01:13:10,346 Kom, George. We gaan even wandelen. 1093 01:13:10,429 --> 01:13:13,432 Kom. Jij werkt tenminste niet voor de overheid. 1094 01:13:15,852 --> 01:13:16,811 Het is onzin. 1095 01:13:26,028 --> 01:13:31,159 Hij voelt zich een beetje verantwoordelijk en hij voelt zich enorm schuldig. 1096 01:13:31,242 --> 01:13:34,871 Hij voelt zich verantwoordelijk voor de slachtoffers. 1097 01:13:34,954 --> 01:13:38,207 Het is moeilijk aan te zien. Want het is niet zijn schuld. 1098 01:13:43,838 --> 01:13:44,839 VERNIEUWEN 1099 01:13:44,922 --> 01:13:46,257 VERSLAGGEVING 1100 01:13:47,717 --> 01:13:51,929 Ik dacht dat hij een tijdlijn maakte van wat hij gedaan had. 1101 01:13:52,805 --> 01:13:55,016 Maar dit is alles. 1102 01:14:02,023 --> 01:14:03,774 Ik ben zo kwaad. 1103 01:14:05,151 --> 01:14:09,071 Het hoort niet moeilijk te zijn om te zorgen dat de FAA zijn werk doet. 1104 01:14:10,781 --> 01:14:11,991 Maar het onderzoek 1105 01:14:12,074 --> 01:14:14,785 van het Ministerie van Justitie loopt nog. 1106 01:14:14,869 --> 01:14:16,370 Het is nog niet voorbij. 1107 01:14:24,503 --> 01:14:27,632 Tijdens het onderzoek van het Ministerie van Justitie 1108 01:14:28,341 --> 01:14:30,927 moest Boeing documenten vrijgeven. 1109 01:14:31,761 --> 01:14:35,097 Berichten en e-mails tussen een aantal Boeing-piloten. 1110 01:14:35,181 --> 01:14:36,641 Volledig spontaan. 1111 01:14:36,724 --> 01:14:40,311 Ze zeggen dingen die Boeing liever geheimgehouden zou hebben. 1112 01:14:40,394 --> 01:14:43,064 Als je dit leest, besef je, als journalist: 1113 01:14:43,147 --> 01:14:46,359 o, mijn god, de lezers zullen woedend zijn. 1114 01:14:48,402 --> 01:14:52,323 Boeings technische hoofdpiloot, Mark Forkner, 1115 01:14:52,406 --> 01:14:57,787 probeerde maatschappijen en toezichthouders overal te overtuigen 1116 01:14:57,870 --> 01:15:00,831 geen extra pilotentraining voor te schrijven. 1117 01:15:02,124 --> 01:15:06,629 Forkner deed dat omdat hogerop in het bedrijf 1118 01:15:06,712 --> 01:15:11,926 was besloten dat het belangrijk was dat er geen training nodig zou zijn. 1119 01:15:13,261 --> 01:15:18,849 Dit was een concurrentievoordeel dat heel belangrijk was voor Boeing. 1120 01:15:18,933 --> 01:15:21,018 Boeing had beloofd 1121 01:15:21,102 --> 01:15:26,023 dat piloten die in de oude 737 vlogen over konden stappen naar de MAX 1122 01:15:26,107 --> 01:15:29,151 met minimale training. Twee uur op een iPad. 1123 01:15:29,235 --> 01:15:30,319 Echt? Een iPad? 1124 01:15:30,403 --> 01:15:33,489 Boeing had in het contract geschreven: 1125 01:15:33,572 --> 01:15:36,284 'Piloten hoeven niet te trainen in een simulator. 1126 01:15:36,367 --> 01:15:39,245 'Zo wel, dan krijgt u één miljoen dollar per toestel.' 1127 01:15:39,328 --> 01:15:41,330 Zo serieus namen ze het. 1128 01:15:41,956 --> 01:15:45,918 Er was een huiveringwekkend moment toen ik het document las. 1129 01:15:46,002 --> 01:15:49,880 Ik zag dit gesprek en besefte 1130 01:15:49,964 --> 01:15:54,010 dat Forkner zijn assistent, Patrik Gustavsson, vertelde 1131 01:15:54,093 --> 01:15:58,931 dat hij die dag Lion Air ervan overtuigd had 1132 01:16:00,850 --> 01:16:04,228 hun piloten geen simulatortraining te geven. 1133 01:16:05,563 --> 01:16:08,733 Lion Air had om meer training gevraagd. 1134 01:16:08,816 --> 01:16:12,486 Boeing deed er alles aan om dat niet door te laten gaan. 1135 01:16:15,281 --> 01:16:17,575 Mark Forkner zegt tegen zijn assistent: 1136 01:16:17,658 --> 01:16:21,537 'Ik heb die sukkels gemanipuleerd met een Jedi-truc.' 1137 01:16:25,124 --> 01:16:27,001 We ontdekten ook dat 1138 01:16:27,084 --> 01:16:31,547 MCAS zo veranderd was dat het problemen zou veroorzaken. 1139 01:16:31,630 --> 01:16:33,132 Als de FAA dat geweten had, 1140 01:16:33,215 --> 01:16:36,052 hadden ze extra training vereist. 1141 01:16:36,135 --> 01:16:38,054 Deze twee mannen, 1142 01:16:38,137 --> 01:16:41,349 onder druk gezet door hun managers, 1143 01:16:41,432 --> 01:16:44,143 besloten niets tegen de FAA te zeggen. 1144 01:16:45,770 --> 01:16:49,273 De MAX is 'ontworpen door clowns 1145 01:16:49,357 --> 01:16:51,734 'die onder leiding staan van apen'. 1146 01:16:52,860 --> 01:16:55,029 DIT IS EEN GRAP DIT TOESTEL IS BELACHELIJK 1147 01:16:55,112 --> 01:16:58,240 Dit is slechte constructie, slechte veiligheid. 1148 01:16:58,324 --> 01:17:00,534 Met afschuwelijke gevolgen. 1149 01:17:00,618 --> 01:17:02,912 DE FAA KEURT DIT STUK STRONT NOOIT GOED 1150 01:17:02,995 --> 01:17:04,955 Toen de MAX af was, 1151 01:17:05,289 --> 01:17:08,709 kregen deze mannen een prijs van Boeing 1152 01:17:08,793 --> 01:17:13,589 omdat ze precies geleverd hadden wat hun bazen wilden. 1153 01:17:13,672 --> 01:17:19,637 IK BESPAAR DIT BEDRIJF VEEL GELD. 1154 01:17:21,847 --> 01:17:24,308 Wat zal Boeing hierop te zeggen hebben? 1155 01:17:25,601 --> 01:17:29,855 We weten het niet, maar ik verwacht een strafrechtelijke vervolging. 1156 01:17:30,231 --> 01:17:32,733 BOEING BIEDT EXCUSES AAN NU PAPIEREN ONTHULLEN 1157 01:17:32,817 --> 01:17:35,986 HOE WERKNEMERS SPRAKEN OVER MISLEIDING VAN TOEZICHTHOUDERS 1158 01:17:37,530 --> 01:17:41,450 MAART 2020 1159 01:17:41,909 --> 01:17:45,579 De VS heeft het eerste geval van het nieuwe coronavirus. 1160 01:17:45,663 --> 01:17:46,831 ÉÉN JAAR AAN DE GROND 1161 01:17:46,914 --> 01:17:49,083 De Dow daalt meer dan 2300 punten. 1162 01:17:49,166 --> 01:17:51,127 Luchtvaart is hard getroffen. 1163 01:17:51,210 --> 01:17:54,004 Dit vliegveld is leeg. De parkeerplaats is leeg. 1164 01:17:54,088 --> 01:17:56,048 WE ZIJN ZO TERUG! 1165 01:18:00,553 --> 01:18:03,180 Vanwege de COVID-19-crisis 1166 01:18:03,264 --> 01:18:08,144 staat het bedrijf er erg slecht voor. 1167 01:18:08,227 --> 01:18:12,189 Boeing, het belangrijkste aandeel van de Dow Jones Industrial Average 1168 01:18:12,273 --> 01:18:14,066 is in vrije val. 1169 01:18:15,401 --> 01:18:19,196 Ze zijn echt afhankelijk van de goedkeuring van de 737 MAX 1170 01:18:19,280 --> 01:18:21,949 om de kasstroom weer op gang te krijgen. 1171 01:18:22,032 --> 01:18:25,286 We moeten Boeing helpen. We moeten de luchtvaart helpen. 1172 01:18:25,369 --> 01:18:27,455 Was het hun schuld? Nee. 1173 01:18:28,247 --> 01:18:29,790 Het moet werken. 1174 01:18:30,583 --> 01:18:33,043 Anders redt Boeing het niet. 1175 01:18:55,691 --> 01:18:56,525 Ja. 1176 01:18:59,236 --> 01:19:01,489 Wacht. En... 1177 01:19:02,823 --> 01:19:03,824 Weet je dat zeker? 1178 01:19:17,922 --> 01:19:20,341 BEZOEKERS - WERKNEMERS - BOEING 1179 01:19:22,801 --> 01:19:24,345 Vandaag gaan we toekijken 1180 01:19:24,428 --> 01:19:27,681 terwijl de FAA-directeur een testvlucht maakt in de MAX. 1181 01:19:28,933 --> 01:19:33,312 Dit is een van de laatste stappen in het herkeuringsproces. 1182 01:19:40,152 --> 01:19:43,322 Waarom raakt hij het zo aan? 1183 01:19:44,490 --> 01:19:48,202 Echt een clown in een pak. 1184 01:19:52,915 --> 01:19:54,583 Hij deed er heel stoer over: 1185 01:19:54,667 --> 01:19:58,504 'Ik keur dit vliegtuig niet goed voor ik er zelf in gevlogen heb.' 1186 01:19:59,088 --> 01:20:02,424 Wat gaat hij testen, nu hij daar zit? Kom op. 1187 01:20:07,513 --> 01:20:09,848 Waar is het vliegtuig? 1188 01:20:09,932 --> 01:20:11,850 -Is dat het? -Ja. 1189 01:20:15,396 --> 01:20:16,855 Daar gaat ze. 1190 01:21:03,444 --> 01:21:04,862 Zie je al iets? 1191 01:21:25,507 --> 01:21:26,592 Dat is hem. 1192 01:21:26,675 --> 01:21:27,509 Ja. 1193 01:21:31,722 --> 01:21:34,516 Goedemorgen, en bedankt dat u gekomen bent. 1194 01:21:35,517 --> 01:21:37,102 We zijn er bijna. 1195 01:21:37,186 --> 01:21:40,230 Dat betekent niet dat we haast hebben. 1196 01:21:40,689 --> 01:21:43,108 Boeings aandelen zijn met drie dollar gestegen. 1197 01:21:43,192 --> 01:21:47,112 De tweede keer voor de persconferentie begon. 1198 01:21:47,196 --> 01:21:49,573 ...dat het in gebruik genomen kan worden. 1199 01:21:49,657 --> 01:21:51,492 Steve, ik heb een vraag. 1200 01:21:51,575 --> 01:21:54,161 Van een van de nabestaanden van de slachtoffers, 1201 01:21:54,244 --> 01:21:55,704 doorgestuurd via e-mail. 1202 01:21:55,788 --> 01:21:58,707 Het is iets wat veel nabestaanden zeggen. 1203 01:21:58,791 --> 01:22:01,460 Ze zien deze vlucht als een reclamestunt. 1204 01:22:01,543 --> 01:22:02,836 Een cadeau aan Boeing. 1205 01:22:03,587 --> 01:22:05,214 Het is geen reclamestunt. 1206 01:22:05,297 --> 01:22:08,550 Het is het nakomen van een belofte. 1207 01:22:08,634 --> 01:22:13,055 Een belofte die ik in mijn eerste weken bij de FAA gedaan had. 1208 01:22:13,847 --> 01:22:18,644 De 737 is statistisch gezien misschien wel het veiligste toestel ooit. 1209 01:22:18,727 --> 01:22:21,730 Zoals ik vaak gezegd heb, is veiligheid een traject. 1210 01:22:21,814 --> 01:22:23,273 Dat is iets wat we moeten... 1211 01:22:23,357 --> 01:22:27,653 De FAA hoort onze waakhond te zijn, onze hoeder, onze beschermer. 1212 01:22:27,736 --> 01:22:33,117 Dit slaat nergens op. 1213 01:22:55,639 --> 01:23:00,227 Dit is een schikking als gevolg van het onderzoek van Justitie. 1214 01:23:02,730 --> 01:23:07,776 Boeing heeft een strafzaak voorkomen 1215 01:23:07,860 --> 01:23:11,363 over het leveren van onjuiste informatie over de 737 MAX. 1216 01:23:11,447 --> 01:23:12,990 Als onderdeel van de deal, 1217 01:23:13,073 --> 01:23:16,618 en investeerders hadden dit al verwacht, 1218 01:23:16,702 --> 01:23:21,290 zal Boeing meer dan 2,5 miljard dollar betalen... 1219 01:23:21,373 --> 01:23:23,417 Die boete stelt niets voor 1220 01:23:23,500 --> 01:23:26,211 als je beseft hoe ernstig de aanklacht was. 1221 01:23:26,754 --> 01:23:29,131 VERENIGDE STATEN TEGEN BOEING 1222 01:23:29,214 --> 01:23:30,466 Boeing had een probleem. 1223 01:23:31,049 --> 01:23:34,052 Ze hebben het opgelost door met de overheid te werken. 1224 01:23:34,136 --> 01:23:35,888 HINDEREN, BLOKKEREN, VERSLAAN 1225 01:23:35,971 --> 01:23:39,892 Ze hebben samen een aankondiging gedaan waarin ze zeiden: 'Luister, 1226 01:23:39,975 --> 01:23:41,602 'we zijn verantwoordelijk, 1227 01:23:42,936 --> 01:23:46,273 'maar alleen omdat we een paar rotte appels hadden. 1228 01:23:46,356 --> 01:23:48,776 De rotte appels hadden geen managers. 1229 01:23:48,859 --> 01:23:50,027 Zij waren het. 1230 01:23:50,110 --> 01:23:51,820 Die twee mannen waren schuldig. 1231 01:23:52,154 --> 01:23:54,490 De piloten van de interne e-mails, 1232 01:23:54,573 --> 01:23:57,910 Mark Forkner en zijn assistent Patrik Gustavsson, 1233 01:23:57,993 --> 01:24:01,205 zijn opgeofferd. 1234 01:24:01,288 --> 01:24:02,539 MISLEIDENDE VERKLARINGEN 1235 01:24:02,623 --> 01:24:04,082 Forkner volgde bevelen op. 1236 01:24:04,166 --> 01:24:05,542 LEUGENS EN WEGLATINGEN 1237 01:24:05,626 --> 01:24:09,296 Nu is hij de zondebok geworden voor Boeings daden. 1238 01:24:09,463 --> 01:24:12,800 Het Ministerie van Justitie heeft erg zijn best gedaan. 1239 01:24:12,883 --> 01:24:14,635 Dit is niet normaal. 1240 01:24:14,718 --> 01:24:18,096 Ze zeggen expliciet 1241 01:24:18,180 --> 01:24:20,849 dat het bestuur niets misdaan heeft. 1242 01:24:20,933 --> 01:24:23,018 HET WANGEDRAG WAS NOCH 1243 01:24:23,101 --> 01:24:24,812 ALOMTEGENWOORDIG IN HET BEDRIJF 1244 01:24:24,895 --> 01:24:27,898 Alle bestuurders van Boeing zijn vrijuit gegaan. 1245 01:24:27,981 --> 01:24:32,653 Niet alleen vrijuit, maar hun enorme miljoenen-salarissen 1246 01:24:32,736 --> 01:24:35,906 zijn onaangetast en nooit in het geding geweest. 1247 01:24:39,201 --> 01:24:42,621 -Ik ben in gesprek. Kan ik je terugbellen? -Ja, kom maar langs. 1248 01:24:42,704 --> 01:24:43,539 Goed. 1249 01:24:44,414 --> 01:24:45,916 Het is heel vervelend dat 1250 01:24:45,999 --> 01:24:50,462 Boeing zijn criminele verantwoordelijkheid kan afbetalen. 1251 01:24:50,921 --> 01:24:55,300 Maar het is geweldig voor de zaak, want onze beschuldigingen zijn dezelfde 1252 01:24:55,384 --> 01:24:58,637 als die van de overheid waar de schikking over bereikt is. 1253 01:24:58,720 --> 01:25:02,224 Dat Boeing de FAA opgelicht heeft. 1254 01:25:03,100 --> 01:25:07,771 Forkner en Gustavsson waren de twee technische piloten. 1255 01:25:07,855 --> 01:25:11,441 Ze volgden bevelen op van hun bazen. 1256 01:25:11,525 --> 01:25:15,112 Maar hun bazen, die de bevelen gegeven hadden, 1257 01:25:15,195 --> 01:25:16,822 zijn ermee weggekomen. 1258 01:25:16,905 --> 01:25:21,243 Zo komen we terug bij de klokkenluider over wie we het gehad hebben. 1259 01:25:21,326 --> 01:25:22,327 Ed Pierson. 1260 01:25:26,164 --> 01:25:30,210 Na de eerste ramp heb ik naar de CEO geschreven. 1261 01:25:31,253 --> 01:25:34,047 We moeten stoppen en dit goed aanpakken. 1262 01:25:34,131 --> 01:25:35,132 HET JUISTE DOEN 1263 01:25:36,341 --> 01:25:39,344 Vlak daarna heb ik naar het bestuur geschreven. 1264 01:25:39,928 --> 01:25:44,558 Een aangetekende brief, want ik wilde dat hij geregistreerd werd. 1265 01:25:44,641 --> 01:25:46,977 Ik heb ze gesmeekt iets te doen. 1266 01:25:47,060 --> 01:25:50,606 Een paar weken later gebeurde de ramp in Ethiopië. 1267 01:25:51,648 --> 01:25:55,652 Pierson zei: 'Het waren niet alleen die twee mannen. 1268 01:25:55,736 --> 01:26:00,198 'Ik heb Muilenburg verteld over de problemen bij de constructie, 1269 01:26:00,282 --> 01:26:02,326 'in het productieproces.' 1270 01:26:02,451 --> 01:26:08,206 Zo krijg je een beeld van een bedrijf 1271 01:26:08,290 --> 01:26:13,462 dat geld en winst boven veiligheid stelt. 1272 01:26:13,545 --> 01:26:17,841 Iedereen van Boeing zegt: 'Veiligheid eerst.' 1273 01:26:17,925 --> 01:26:19,009 Klopt dat wel? 1274 01:26:19,092 --> 01:26:22,596 Of doen ze alsof? Is het onzin? 1275 01:26:22,679 --> 01:26:28,060 Ik zou graag een officiële verklaring van Pierson hebben. 1276 01:26:28,435 --> 01:26:29,519 Ja. 1277 01:26:29,603 --> 01:26:33,315 Boeing wil niet dat hij getuigt, 1278 01:26:33,398 --> 01:26:36,944 dus we moeten hem juist laten getuigen. 1279 01:26:46,995 --> 01:26:48,997 Wacht. Boeing belt. 1280 01:26:52,376 --> 01:26:54,544 Hoi, Bernard. Hoe gaat het? 1281 01:26:57,047 --> 01:27:00,300 Geen probleem. Wat wilde je vertellen? 1282 01:27:06,723 --> 01:27:08,725 Nee, maar waarom... 1283 01:27:11,603 --> 01:27:13,146 Ik begrijp het. 1284 01:27:20,904 --> 01:27:24,616 Goed, Bernard, Bedankt dat je belde. Ik spreek je later wel. 1285 01:27:25,784 --> 01:27:26,785 Dag. 1286 01:27:34,376 --> 01:27:37,754 We hebben het sein gekregen. 1287 01:27:40,132 --> 01:27:45,053 De FAA gaat de MAX woensdag goedkeuren voor gebruik. 1288 01:27:47,055 --> 01:27:52,769 Het is goed nieuws voor Boeing op een zwaar moment. 1289 01:28:00,402 --> 01:28:01,445 Hallo. 1290 01:28:01,528 --> 01:28:04,072 -Hoi. -Heb je het nieuws gezien? 1291 01:28:04,156 --> 01:28:06,992 Ik was in de winkel. Ik heb niets gezien. 1292 01:28:07,075 --> 01:28:10,037 De FAA heeft de Boeing MAX goedgekeurd. 1293 01:28:12,164 --> 01:28:14,249 Dat zat eraan te komen. 1294 01:28:19,588 --> 01:28:21,423 American heeft de toestellen. 1295 01:28:21,506 --> 01:28:24,885 Dus American wil ermee kunnen vliegen. 1296 01:28:28,096 --> 01:28:30,557 Dat is een Airbus, 737. 1297 01:28:32,309 --> 01:28:33,143 Hier. 1298 01:28:34,144 --> 01:28:36,271 MAX 8. 14.30 uur. 1299 01:28:38,106 --> 01:28:39,232 Kijk naar de prijs. 1300 01:28:40,275 --> 01:28:44,321 Ik kan om 13.40 uur een Embraer nemen voor 516 dollar. 1301 01:28:44,404 --> 01:28:45,405 RETOUR 516 DOLLAR 1302 01:28:45,489 --> 01:28:49,326 Of ik kan om 14.30 uur een MAX nemen voor 181 dollar. 1303 01:28:49,409 --> 01:28:51,995 RETOUR 181 DOLLAR 1304 01:28:52,079 --> 01:28:56,124 Mensen die goedkoop naar Miami willen, komen in een MAX terecht, 1305 01:28:56,208 --> 01:28:57,834 als ze niet oppassen. 1306 01:28:57,918 --> 01:29:00,170 Dat is gestoord. 1307 01:29:01,004 --> 01:29:02,881 Ik ga het onze pr-man vertellen. 1308 01:29:09,304 --> 01:29:13,016 Ik weet het niet. Het is pas echt 1309 01:29:13,100 --> 01:29:17,312 als er mensen in de rij staan op het vliegveld en in een MAX stappen. 1310 01:29:25,821 --> 01:29:29,199 737 MAX WEER IN GEBRUIK 1311 01:29:29,282 --> 01:29:30,951 Goedemorgen, passagiers. 1312 01:29:31,034 --> 01:29:36,998 American Airlines vlucht 718 naar Miami is bijna gereed om in te stappen. 1313 01:29:37,082 --> 01:29:38,959 We zijn op tijd. 1314 01:29:39,042 --> 01:29:41,169 Het instappen begint over 20 minuten. 1315 01:29:41,253 --> 01:29:42,295 Bedankt. 1316 01:29:46,299 --> 01:29:49,511 LONDEN 1317 01:29:53,390 --> 01:29:56,643 Verjaardagen en sterfdagen zijn heel zwaar. 1318 01:29:56,726 --> 01:30:00,689 Dus we zorgen dat we niet alleen verdrietig zijn, 1319 01:30:00,772 --> 01:30:06,486 maar dat we pap ook vieren, dat we zijn lach en zijn leven vieren. 1320 01:30:06,570 --> 01:30:10,949 Dat hebben we wel nodig, want 1321 01:30:11,032 --> 01:30:14,327 de 737 MAX vliegt weer. 1322 01:30:14,411 --> 01:30:19,666 Dat is erg pijnlijk, dus om een soort overwinning te voelen... 1323 01:30:19,749 --> 01:30:21,334 Enorm bedankt. 1324 01:30:21,418 --> 01:30:22,335 GEFELICITEERD PAP 1325 01:30:22,419 --> 01:30:24,379 -Prachtige taart. -Graag gedaan. 1326 01:30:29,050 --> 01:30:30,802 Dit is de laatste oproep 1327 01:30:30,886 --> 01:30:35,849 voor passagiers op vlucht 718 van American Airlines naar Miami. 1328 01:30:40,645 --> 01:30:44,065 Ik heb topmanagers bij Boeing gesproken 1329 01:30:44,149 --> 01:30:46,610 die zich wel schuldig voelen, 1330 01:30:46,693 --> 01:30:51,907 maar niet geloven dat ze opzettelijk iets fout gedaan hebben. 1331 01:30:53,992 --> 01:30:56,328 Hun fout was niet bewust. 1332 01:30:57,412 --> 01:31:01,958 Hun fout was dat ze het systeem accepteerden 1333 01:31:02,042 --> 01:31:04,336 en er niet genoeg aan twijfelden. 1334 01:31:07,380 --> 01:31:10,383 Dit is een typisch Amerikaans verhaal, want 1335 01:31:10,467 --> 01:31:15,055 het is de Amerikaanse bedrijfscultuur die aan de basis van de rampen ligt. 1336 01:31:19,434 --> 01:31:21,311 Wat er bij de FAA gebeurd is, 1337 01:31:21,394 --> 01:31:26,024 dat ze steeds minder direct toezicht hielden, 1338 01:31:26,107 --> 01:31:28,068 dat was een politieke beslissing. 1339 01:31:29,694 --> 01:31:32,906 Boeing lobbyde en betaalde politici, 1340 01:31:33,740 --> 01:31:37,577 overtuigde ze ervan dat ze zich niet met de sector moesten bemoeien. 1341 01:31:39,120 --> 01:31:43,041 Boeing zei: 'We willen geen wetgeving die ons in de weg zit. 1342 01:31:43,124 --> 01:31:45,961 'Wij zijn efficiënt. We kunnen onszelf controleren.' 1343 01:31:46,920 --> 01:31:49,256 Cabinepersoneel, maak u klaar voor vertrek. 1344 01:31:50,924 --> 01:31:53,885 Het roofkapitalisme zal zichzelf te gronde richten. 1345 01:31:54,469 --> 01:31:56,096 En er zullen doden vallen. 1346 01:31:56,846 --> 01:32:00,892 Dit is een ziekte die veel goede Amerikaanse bedrijven nekt. 1347 01:32:02,185 --> 01:32:04,896 De invloed van Wall Street op de economie 1348 01:32:04,980 --> 01:32:07,232 van de VS. 1349 01:32:07,315 --> 01:32:10,235 Onze economie is 40% financiering. 1350 01:32:10,318 --> 01:32:11,569 Het was vroeger 20%. 1351 01:32:11,653 --> 01:32:14,531 Ze leenden geld aan mensen om dingen te maken. 1352 01:32:15,156 --> 01:32:18,535 Nu azen ze op succesvolle bedrijven 1353 01:32:18,618 --> 01:32:22,122 en hollen ze ze van binnenuit uit. 1354 01:32:22,205 --> 01:32:26,167 Ik wil dat Boeing weer wordt wat het was, wat het weer kan zijn. 1355 01:32:26,251 --> 01:32:29,671 Het beste technische bedrijf ter wereld. 1356 01:32:39,139 --> 01:32:42,183 ...maar we zijn hier vandaag 1357 01:32:43,560 --> 01:32:49,316 Ik zag het einde niet door de pijn 1358 01:32:49,399 --> 01:32:53,320 Maar we hebben de storm doorstaan 1359 01:32:53,403 --> 01:32:55,655 De storm doorstaan 1360 01:32:55,739 --> 01:32:58,366 Dankbaar voor de gewonnen strijd 1361 01:32:59,534 --> 01:33:01,661 En de strijd die we verloren hebben 1362 01:33:02,078 --> 01:33:03,913 Zo hou ik het vol 1363 01:33:03,997 --> 01:33:08,877 De kust 1364 01:33:08,960 --> 01:33:12,047 Breng me naar de kust 1365 01:33:19,637 --> 01:33:21,514 Ed Pierson heeft wetgevers verteld 1366 01:33:21,598 --> 01:33:24,225 dat de druk om snel vliegtuigen te bouwen 1367 01:33:24,309 --> 01:33:25,685 de veiligheid aantastte. 1368 01:33:25,769 --> 01:33:27,896 -Boeing luisterde niet. -De FAA. 1369 01:33:27,979 --> 01:33:31,399 Ze luisterden alleen naar het Congres. 1370 01:33:31,483 --> 01:33:36,654 Ed Pierson blijft meewerken aan lopende onderzoeken 1371 01:33:36,780 --> 01:33:42,786 Hij publiceerde daarover een verslag 1372 01:33:42,869 --> 01:33:47,665 en heeft bewijs geleverd aan de FBI van vermeende overtredingen 1373 01:33:47,749 --> 01:33:49,417 door Boeing-managers. 1374 01:33:50,752 --> 01:33:54,130 De prijs wordt toegekend aan Dominic Gates, 1375 01:33:54,214 --> 01:33:57,425 Steve Miletich, Mike Baker en Lewis Kamb 1376 01:33:57,509 --> 01:33:59,219 van The Seattle Times. 1377 01:34:00,011 --> 01:34:02,472 Dominic Gates en het team van The Seattle Times 1378 01:34:02,555 --> 01:34:06,393 hebben een Pulitzerprijs gewonnen voor hun verslag over de 737 MAX. 1379 01:34:08,269 --> 01:34:12,649 Boeing heeft de aansprakelijkheid aanvaard voor de ramp in Ethiopië. 1380 01:34:12,732 --> 01:34:14,359 Een akkoord dat de weg vrijmaakt 1381 01:34:14,442 --> 01:34:17,237 voor compensatieclaims onder de Amerikaanse wet, 1382 01:34:17,320 --> 01:34:20,198 die hogere compensatie voorschrijft. 1383 01:34:21,741 --> 01:34:27,330 In een schikking met Boeing verkregen Justin Green en andere advocaten 1384 01:34:27,414 --> 01:34:33,002 gelijke compensatie voor de nabestaanden, ongeacht nationaliteit. 1385 01:35:02,991 --> 01:35:07,162 Mijn vader zei altijd: 'Je moet vol leven en leeg sterven.' 1386 01:35:08,079 --> 01:35:11,374 Ik ben nog niet zover. Mijn reis begint pas net. 1387 01:35:11,458 --> 01:35:13,960 Maar dat is wat ik wil doen. 1388 01:35:46,910 --> 01:35:49,662 Opgedragen aan de 346 slachtoffers 1389 01:35:49,746 --> 01:35:52,749 van de 737 MAX-vluchten 1390 01:35:52,832 --> 01:35:56,836 Lion Air JT610 en Ethiopian Airlines ET302. 1391 01:38:27,070 --> 01:38:29,072 Ondertiteld door: MvV 1392 01:38:29,155 --> 01:38:31,157 Creatief supervisor Maaike van der Heijden