1 00:00:23,066 --> 00:00:26,528 Pamiętam, jak pierwszy raz weszłam do oceanu. 2 00:00:28,989 --> 00:00:33,660 Moi bracia i mama wbiegli do wody, ale ja trzymałam się z dala od fal. 3 00:00:33,744 --> 00:00:36,163 Mój tata udawał, że się topi. 4 00:00:36,246 --> 00:00:37,539 Krzyczał: 5 00:00:37,623 --> 00:00:40,083 „Kto mi pomoże? Pomocy! 6 00:00:41,210 --> 00:00:43,378 „Moja córeczka musi mi pomóc!”. 7 00:00:47,132 --> 00:00:49,593 Udało mu się przekonać mnie, 8 00:00:49,676 --> 00:00:54,681 że moje sześcioletnie ciało jest w stanie unieść dorosłego mężczyznę. 9 00:00:58,560 --> 00:01:02,731 Świat stracił wiele wspaniałych osób 10 00:01:04,233 --> 00:01:05,651 w tamtym wypadku. 11 00:01:19,623 --> 00:01:22,709 Mój kolega po fachu, John Flick, jest z pracownikami. 12 00:01:22,793 --> 00:01:24,002 START W PRZYSZŁOŚĆ 13 00:01:24,086 --> 00:01:26,129 W Renton zebrał się tłum. 14 00:01:26,213 --> 00:01:29,466 Mamy osoby z całego globu, które pracowały 15 00:01:29,550 --> 00:01:31,468 nad tym samolotem. John? 16 00:01:31,552 --> 00:01:32,928 Międzynarodowy projekt. 17 00:01:33,011 --> 00:01:34,221 DZIEWICZY LOT 737 MAX 18 00:01:34,304 --> 00:01:36,390 Słabe warunki. Pada, jest zimno. 19 00:01:36,473 --> 00:01:38,016 Ale ekscytacja nie maleje. 20 00:01:38,100 --> 00:01:39,726 29 STYCZNIA 2016 R. 21 00:01:39,810 --> 00:01:42,813 Mieszkańcy Renton w pelerynach. Weseli mimo deszczu. 22 00:01:42,896 --> 00:01:44,898 Mówiliśmy o zespole. 23 00:01:44,982 --> 00:01:48,944 Posłuchajmy silników niosących samolot w dziewiczy rejs. 24 00:02:21,852 --> 00:02:25,898 LOTY KOMERCYJNE ZYSKUJĄ POPULARNOŚĆ 25 00:02:25,981 --> 00:02:28,191 Przez ostatnie 100 lat 26 00:02:28,275 --> 00:02:31,361 Boeing i jego pracownicy przodowali w innowacji. 27 00:02:31,445 --> 00:02:33,655 BIAŁY DOM OGŁASZA KONIEC WOJNY 28 00:02:33,739 --> 00:02:36,700 Od hydroplanów po statki kosmiczne. 29 00:02:36,783 --> 00:02:38,160 TRANSOCEANICZNE ODRZUTOWCE 30 00:02:40,495 --> 00:02:42,122 OCHRZCZONY BOEING 737 31 00:02:42,205 --> 00:02:43,749 Od chodzenia po Ziemi 32 00:02:45,208 --> 00:02:46,585 do chodzenia po Księżycu. 33 00:02:49,171 --> 00:02:52,966 Mało innych firm ma takie osiągnięcia. 34 00:02:53,592 --> 00:02:56,345 Świętujemy dziś to dziedzictwo 35 00:02:56,428 --> 00:02:58,931 i snujemy przyszłe plany. 36 00:03:02,351 --> 00:03:05,562 Akcje w indeksie Dow szybują w górę. Dobrze wiemy czyje. 37 00:03:05,646 --> 00:03:08,857 Akcje Boeinga będą mieć najlepszy miesiąc w historii. 38 00:03:10,317 --> 00:03:12,402 BUDUJEMY PRZYSZŁOŚĆ PRZEZ WIEKI 39 00:03:12,486 --> 00:03:15,280 Jestem w fabryce Boeinga w Everett. 40 00:03:15,364 --> 00:03:18,909 Dzięki niej powstanie samolot przyszłości. 41 00:03:20,494 --> 00:03:22,913 USA! 42 00:03:22,996 --> 00:03:24,164 USA. 43 00:03:24,831 --> 00:03:28,210 Jesteśmy liderami na rynku światowym. 44 00:03:28,293 --> 00:03:29,920 KONTRAKT WOJSKOWY BOEINGA 45 00:03:30,003 --> 00:03:32,756 Wiemy, że od naszej pracy zależy ludzkie życie. 46 00:03:32,839 --> 00:03:34,049 WYSOKIE BEZPIECZEŃSTWO 47 00:03:34,132 --> 00:03:37,344 Pozostaniemy liderami rynku w kolejnym stuleciu. 48 00:03:37,427 --> 00:03:39,346 757 JEST WYSOCE NIEZAWODNY 49 00:03:45,394 --> 00:03:47,312 Wierzę w misję Boeinga. 50 00:03:47,396 --> 00:03:50,774 Zachwyca mnie ich technologia i kunszt. 51 00:03:51,483 --> 00:03:52,317 Niesamowite. 52 00:03:53,986 --> 00:03:57,364 To niezwykle ważna firma. Chcę jej sukcesu. 53 00:04:00,075 --> 00:04:02,244 Dzięki naszemu artykułowi 54 00:04:02,327 --> 00:04:06,456 zrobiło się głośno o katastrofach modelu 737 MAX. 55 00:04:06,540 --> 00:04:10,460 BŁĘDNA ANALIZA BEZPIECZEŃSTWA MODELU BOEING 737 MAX 56 00:04:10,544 --> 00:04:15,090 Ktoś zadzwonił i zapytał, czemu nie opublikowaliśmy tego wcześniej. 57 00:04:15,173 --> 00:04:17,884 Moglibyśmy zapobiec drugiej katastrofie. 58 00:04:23,223 --> 00:04:29,229 LOT/RYZYKO 59 00:04:47,914 --> 00:04:51,710 MORZE JAWAJSKIE, INDONEZJA 60 00:04:55,422 --> 00:04:57,174 29 PAŹDZIERNIKA 2018 R. 61 00:04:57,257 --> 00:05:01,094 Indonezyjski samolot pasażerski spadł do morza 62 00:05:01,178 --> 00:05:03,972 niedługo po wylocie z Dżakarty. 63 00:05:04,056 --> 00:05:09,519 Na pokładzie było 189 osób. Najprawdopodobniej wszystkie zginęły. 64 00:05:16,985 --> 00:05:21,615 Wspomniał pan, że to samolot Boeing. Co jeszcze o nim wiadomo? 65 00:05:21,698 --> 00:05:24,076 Tak, to był praktycznie nowy boeing. 66 00:05:24,159 --> 00:05:26,328 Dostarczono go w sierpniu. 67 00:05:26,411 --> 00:05:27,746 To model 737 MAX. 68 00:05:27,829 --> 00:05:32,000 Nowa wersja modelu 737. Dopiero niedawno wypuszczona. 69 00:05:32,084 --> 00:05:35,087 Akcje Boeinga lecą w dół, ale mam wrażenie, 70 00:05:35,170 --> 00:05:38,507 że działania firmy poprawią sytuację. 71 00:05:38,590 --> 00:05:40,717 Analitycy przewidują pozytywny trend. 72 00:05:40,801 --> 00:05:44,513 Firma uważa, że katastrofa nie odbije się na programie MAX. 73 00:05:44,596 --> 00:05:46,848 Ma wystarczające przepływy pieniężne. 74 00:05:46,932 --> 00:05:49,267 Twierdzi, że media wyolbrzymiają sprawę. 75 00:05:51,645 --> 00:05:53,647 Przede wszystkim chciałbym złożyć 76 00:05:53,730 --> 00:05:57,359 kondolencje bliskim pasażerów lotu Lion Air nr 610. 77 00:05:57,442 --> 00:06:00,278 Współpracujemy z władzami śledczymi 78 00:06:01,321 --> 00:06:03,490 i dzielimy się wszelkimi danymi, 79 00:06:03,573 --> 00:06:06,868 które mogą pomóc w pełni ocenić sytuację. 80 00:06:06,952 --> 00:06:10,622 Podkreślam, że 737 MAX jest bezpieczny. 81 00:06:16,128 --> 00:06:20,215 PIĘĆ MIESIĘCY PÓŹNIEJ 82 00:06:21,424 --> 00:06:24,094 Wieści z ostatniej chwili z Etiopii. 83 00:06:24,177 --> 00:06:27,681 W katastrofie samolotu zginęli wszyscy ludzie na pokładzie. 84 00:06:27,764 --> 00:06:29,641 Linia lotnicza podała, 85 00:06:29,724 --> 00:06:33,395 że wśród ofiar były osoby ponad 30 narodowości. 86 00:06:33,937 --> 00:06:36,314 Przyczyny wypadku są nieznane. 87 00:06:36,398 --> 00:06:40,193 Jednak był to model Boeing 737 MAX 8, 88 00:06:40,277 --> 00:06:44,906 taki sam, który w październiku rozbił się w Indonezji. 89 00:06:45,490 --> 00:06:47,993 Otworzono oficjalne dochodzenie. 90 00:06:48,076 --> 00:06:50,871 Departament Sprawiedliwości wystosował wezwania 91 00:06:50,954 --> 00:06:55,792 i prowadzi międzynarodowe śledztwo w sprawie certyfikatu FAA Boeinga. 92 00:07:00,213 --> 00:07:04,009 W obliczu wątpliwości co do bezpieczeństwa i nacisków politycznych 93 00:07:04,092 --> 00:07:08,597 wszystkie boeingi 737 MAX 8 na świecie zostały uziemione. 94 00:07:14,978 --> 00:07:19,191 Wszystkie samoloty w powietrzu zostaną uziemione po dotarciu do celu. 95 00:07:19,274 --> 00:07:21,943 Czy ucierpi na tym gospodarka USA? 96 00:07:22,027 --> 00:07:25,906 Możliwe. W łańcuchu dostaw pracują dziesiątki tysięcy pracowników. 97 00:07:27,073 --> 00:07:31,036 Do tego mamy 12 000 pracowników Boeinga, którzy budowali ten model. 98 00:07:31,119 --> 00:07:35,290 Poważna decyzja. To jeden z naszych największych eksporterów. 99 00:07:35,415 --> 00:07:38,376 Duma naszego kraju. Muszą coś wymyślić. 100 00:07:50,096 --> 00:07:52,599 DOMINIC GATES – DZIENNIKARZ 101 00:07:52,682 --> 00:07:55,143 Rozbiły się nowiutkie samoloty. 102 00:07:55,227 --> 00:07:58,855 Pogoda była idealna. To nie miało prawa się wydarzyć. 103 00:07:58,939 --> 00:08:00,106 TO NIESPOTYKANE 104 00:08:00,232 --> 00:08:01,775 NIEPRAWIDŁOWA PRĘDKOŚĆ PIONOWA 105 00:08:01,858 --> 00:08:03,443 Czemu się rozbiły? 106 00:08:04,402 --> 00:08:05,737 Była wspólna przyczyna? 107 00:08:05,820 --> 00:08:07,072 ETIOPSKI MAX BYŁ NOWY 108 00:08:08,490 --> 00:08:10,450 Czy to wina pilotów? 109 00:08:13,078 --> 00:08:14,663 „NACISK NA PODJĘCIE DZIAŁAŃ” 110 00:08:14,746 --> 00:08:17,374 A może to problem z samolotem? 111 00:08:17,457 --> 00:08:20,710 „NACISK NA PODJĘCIE DZIAŁAŃ” W ŚLEDZTWIE NAD KATASTROFĄ 112 00:08:21,461 --> 00:08:25,465 INFORMACJE Z CZARNEJ SKRZYNKI 113 00:08:26,549 --> 00:08:27,968 HULL, WIELKA BRYTANIA 114 00:08:28,051 --> 00:08:29,594 Jestem mądra. 115 00:08:30,470 --> 00:08:31,596 Mądra. 116 00:08:31,680 --> 00:08:33,723 Jestem inteligentna. 117 00:08:33,807 --> 00:08:34,891 Inteligentna. 118 00:08:34,975 --> 00:08:36,559 Jestem uprzejma. 119 00:08:37,018 --> 00:08:38,436 Uprzejma. 120 00:08:38,520 --> 00:08:40,313 Jestem zabawna. 121 00:08:40,397 --> 00:08:41,398 Zabawna. 122 00:08:42,274 --> 00:08:44,317 Jestem piękna. 123 00:08:44,401 --> 00:08:45,902 Piękna. 124 00:08:45,986 --> 00:08:47,654 Brawo. 125 00:08:56,162 --> 00:09:00,792 Mówią, że żałoba zaczyna się po pochowaniu bliskiej osoby. 126 00:09:03,378 --> 00:09:07,173 Kiedy dowiadujesz się, że zidentyfikowano szczątki... 127 00:09:07,257 --> 00:09:10,593 i dostaniesz tylko 30% człowieka, 128 00:09:12,095 --> 00:09:13,930 który cię wychował... 129 00:09:16,224 --> 00:09:20,645 Niektóre rodziny dostały 70%, 80%. 130 00:09:21,563 --> 00:09:27,235 A moi bracia, bratanice i reszta rodziny 131 00:09:27,319 --> 00:09:30,864 dostaliśmy jedynie 30%. 132 00:09:34,868 --> 00:09:39,497 Czytanie listy szczątków, patrzenie na zawartość trumny... 133 00:09:41,333 --> 00:09:43,752 To było bardzo trudne. 134 00:09:48,506 --> 00:09:50,550 LICZY SIĘ RODZINA 135 00:09:50,633 --> 00:09:54,012 Rodziny niektórych ze 157 osób, 136 00:09:54,095 --> 00:09:57,932 które zginęły w wypadku w Etiopii w marcu zeszłego roku, 137 00:09:58,016 --> 00:10:00,935 oskarżyły Ethiopian Airlines o odmowę możliwości 138 00:10:01,019 --> 00:10:04,439 pożegnania bliskich na miejscu katastrofy. 139 00:10:04,522 --> 00:10:08,151 Wczoraj pochowano tam ostatnie niezidentyfikowane 140 00:10:08,234 --> 00:10:09,694 szczątki ofiar. 141 00:10:10,111 --> 00:10:13,948 Dwa dni przed pogrzebem wysłali rodzinom e-mail: 142 00:10:14,032 --> 00:10:18,286 „W ciągu najbliższych 48 godzin pochowamy waszych bliskich”. 143 00:10:19,996 --> 00:10:23,541 Pochowano ich jak wyrzutków, 144 00:10:23,625 --> 00:10:25,251 których nikt nie kochał. 145 00:10:27,837 --> 00:10:30,298 Pogrzeb mojego taty był wczoraj. 146 00:10:30,382 --> 00:10:31,883 Nie było mnie na nim. 147 00:10:35,887 --> 00:10:40,141 NOWY JORK 148 00:10:43,561 --> 00:10:46,815 Wierzy pan, że Boeing nic nie ukrywa? 149 00:10:46,898 --> 00:10:50,318 Kryzys może skończyć się pozwem przeciwko firmie. 150 00:10:50,402 --> 00:10:53,154 Nie chcę nic sugerować, póki nie wiemy więcej. 151 00:10:54,989 --> 00:10:58,493 Boeing ma najlepszych prawników i biegłych. 152 00:10:58,576 --> 00:11:01,162 Nieograniczone zasoby. 153 00:11:02,622 --> 00:11:06,584 A rodziny ofiar mają tylko nas. 154 00:11:13,591 --> 00:11:17,345 JUSTIN GREEN – PRAWNIK 155 00:11:17,429 --> 00:11:19,431 Byłem pilotem w marines. 156 00:11:20,932 --> 00:11:22,934 Przeżyłem dwa wypadki lotnicze. 157 00:11:23,560 --> 00:11:25,562 Pierwszy był w DC-9. 158 00:11:26,354 --> 00:11:28,982 Po lądowaniu w Pensacola rozpadł się na pół. 159 00:11:30,191 --> 00:11:34,320 W drugim wypadku pękła rura w helikopterze i śmigła uderzyły o ziemię. 160 00:11:34,404 --> 00:11:35,947 Helikopter się obrócił. 161 00:11:38,950 --> 00:11:42,996 Ale te wypadki to nic w porównaniu z katastrofami MAX. 162 00:11:43,913 --> 00:11:46,166 Pasażerowie nie mieli szans. 163 00:11:47,417 --> 00:11:49,335 Czyli szóstego mamy... 164 00:11:49,419 --> 00:11:52,714 Lynette ma dla ciebie dwie godziny. 165 00:11:52,797 --> 00:11:56,843 W tej sprawie mamy dwa aspekty, oba równie ważne. 166 00:11:57,260 --> 00:11:59,387 Pierwszy to kwestia ustalenia winy. 167 00:11:59,471 --> 00:12:02,307 -Ma pracę. -Widziałem wiadomość. 168 00:12:02,390 --> 00:12:05,852 Musimy udowodnić, że Boeing popełnił błąd, 169 00:12:05,935 --> 00:12:08,062 by pociągnąć go do odpowiedzialności. 170 00:12:08,146 --> 00:12:11,774 Zostawiła męża i dwójkę nieletnich dzieci. 171 00:12:11,858 --> 00:12:14,319 Nie znam jeszcze daty. 172 00:12:14,402 --> 00:12:16,821 Drugi aspekt to odszkodowanie. 173 00:12:17,655 --> 00:12:19,365 Życie jest bezcenne 174 00:12:19,449 --> 00:12:22,368 i nie da się nadać mu wartości pieniężnej, 175 00:12:22,452 --> 00:12:24,370 ale prawo tak właśnie robi. 176 00:12:25,455 --> 00:12:28,291 Żądamy od Boeinga odszkodowania, 177 00:12:28,374 --> 00:12:32,420 które odzwierciedli ogromne straty, które ponieśli nasi klienci. 178 00:12:36,925 --> 00:12:40,845 ADDIS ABEBA, ETIOPIA 179 00:12:48,770 --> 00:12:52,023 Boeing chce wcisnąć ludzi w arkusz kalkulacyjny. 180 00:12:53,483 --> 00:12:56,069 Nazwisko, wiek, krewni. 181 00:12:57,820 --> 00:13:00,907 A potem powiedzą: „To samotna osoba, 182 00:13:00,990 --> 00:13:03,284 „nie miała partnera ani dzieci. 183 00:13:03,368 --> 00:13:05,703 „Ta sprawa nie jest wiele warta”. 184 00:13:06,788 --> 00:13:10,250 Chcemy wydostać tych ludzi z arkusza. 185 00:13:11,709 --> 00:13:14,003 „Może ta osoba nie była zamężna, 186 00:13:14,087 --> 00:13:17,590 „ale utrzymywała całą swoją rodzinę”. 187 00:13:20,301 --> 00:13:21,427 TECHNIK TOYOTY 188 00:13:21,511 --> 00:13:24,681 Ukończył sześcioletnie szkolenie. 189 00:13:24,764 --> 00:13:27,809 Został głównym instruktorem na Afrykę. 190 00:13:28,434 --> 00:13:33,147 W tym przypadku nasz klient to młody człowiek, który w całej Etiopii 191 00:13:33,231 --> 00:13:39,195 był jedyną osobą potrafiącą szkolić techników samochodowych Toyoty. 192 00:13:39,279 --> 00:13:43,283 W 2011 roku wygrał krajowy konkurs. 193 00:13:43,741 --> 00:13:45,910 W 2012 roku też. 194 00:13:49,831 --> 00:13:52,750 Wszystko przypomina o Sintayehu. 195 00:13:52,834 --> 00:13:53,876 Wszystko. 196 00:13:55,295 --> 00:13:59,549 Mama wciąż każdego wieczora czeka, 197 00:13:59,841 --> 00:14:03,261 by otworzyć mu drzwi i go przywitać. 198 00:14:04,596 --> 00:14:07,515 Wstaje wcześnie rano, by zrobić mu jedzenie. 199 00:14:08,975 --> 00:14:11,561 Ciężko pogodzić się z rzeczywistością. 200 00:14:19,235 --> 00:14:23,239 Ludzie nie mogą stać się liczbami. Przywracamy im człowieczeństwo. 201 00:14:27,952 --> 00:14:31,539 Chcemy poznać esencję każdej osoby. 202 00:14:31,623 --> 00:14:34,542 To jest dyplom ze studiów w Amherst. 203 00:14:34,626 --> 00:14:36,002 Na uczelni ETH. 204 00:14:36,878 --> 00:14:41,257 -Początki jako stewardessa. -Nosili takie skrzydła. 205 00:14:41,341 --> 00:14:44,260 Skrzydła członków załogi. 206 00:14:44,344 --> 00:14:46,596 Chciała założyć własną firmę. 207 00:14:46,679 --> 00:14:47,639 Rozumiem. 208 00:14:47,722 --> 00:14:50,683 Do tego wychowywała dzieci 209 00:14:50,767 --> 00:14:53,144 i pracowała na pełen etat jako stewardessa. 210 00:14:53,227 --> 00:14:55,521 Miała mnóstwo energii. 211 00:14:55,813 --> 00:14:57,940 Tutaj po powrocie z Japonii. 212 00:15:00,610 --> 00:15:05,531 Żona zawsze piła wino do spaghetti. 213 00:15:05,615 --> 00:15:07,867 To ostatnie, które piła. 214 00:15:08,701 --> 00:15:11,704 Ostatnia butelka. Nikt jej nie rusza. 215 00:15:16,959 --> 00:15:20,171 Potrzebujemy sprawiedliwości. 216 00:15:25,927 --> 00:15:28,513 Proszę podać pełne nazwisko. 217 00:15:28,596 --> 00:15:30,306 John Quindus. 218 00:15:31,140 --> 00:15:36,312 Czy mogę zapytać o katastrofę i utratę pana żony, 219 00:15:36,396 --> 00:15:38,940 córki i trójki wnucząt? 220 00:15:41,109 --> 00:15:43,027 Ciężko to opisać. 221 00:15:44,028 --> 00:15:45,655 Codziennie rano budzisz się, 222 00:15:46,322 --> 00:15:48,074 ale nie masz dokąd pójść. 223 00:15:48,700 --> 00:15:50,493 Zaczynasz myśleć: 224 00:15:50,868 --> 00:15:54,914 „Po co to zrobiłeś?”. 225 00:15:59,085 --> 00:16:01,838 Prosimy ich o znalezienie dobrych zdjęć, 226 00:16:01,921 --> 00:16:04,757 o wypełnienie różnych kwestionariuszy. 227 00:16:05,550 --> 00:16:07,510 Sprawiamy im ból. 228 00:16:09,303 --> 00:16:13,850 Za czym najbardziej pan tęskni po stracie mamy? 229 00:16:34,746 --> 00:16:36,706 To wyczerpujące emocjonalnie. 230 00:16:38,416 --> 00:16:41,502 I tylko pogarsza sprawę. 231 00:16:41,586 --> 00:16:45,173 Bywa tak, że osoba ze Stanów 232 00:16:45,256 --> 00:16:49,010 dostaje dziesięć razy więcej niż ktoś z zagranicy. 233 00:16:49,594 --> 00:16:52,430 Walczymy z tym od lat. 234 00:16:52,513 --> 00:16:53,681 Tak mi przykro. 235 00:16:53,765 --> 00:16:55,892 Dziękujemy za zaproszenie. 236 00:16:56,476 --> 00:17:00,521 W jednej rodzinie ktoś powiedział: „Gdybym miała do wyboru 237 00:17:00,605 --> 00:17:03,065 „dostać miliard dolarów 238 00:17:03,149 --> 00:17:06,944 „albo odzyskać brata, wybrałabym brata”. 239 00:17:07,695 --> 00:17:10,031 Czy odszkodowanie to sprawiedliwość? 240 00:17:11,824 --> 00:17:13,326 Nie wiem. 241 00:17:13,409 --> 00:17:17,288 Nie jestem w stanie pojąć, przez co oni przechodzą. 242 00:17:17,371 --> 00:17:20,333 W jednej chwili człowiek jest przy tobie. 243 00:17:20,708 --> 00:17:25,588 A 20 minut później dowiadujesz się, 244 00:17:25,671 --> 00:17:28,049 że rozbił się samolot i wszyscy zginęli. 245 00:17:28,132 --> 00:17:29,217 ELYAB TILAHUN PRAWNIK 246 00:17:29,592 --> 00:17:31,511 Jak się z tym pogodzić? 247 00:17:39,936 --> 00:17:44,607 PRZYSZŁOŚĆ LATANIA 248 00:17:44,690 --> 00:17:46,192 Dzień dobry. 249 00:17:46,275 --> 00:17:47,485 Witam. 250 00:17:47,568 --> 00:17:48,736 WITAMY 251 00:17:48,820 --> 00:17:50,780 -Proszę. -Kilka osób się spóźniło. 252 00:17:50,863 --> 00:17:52,156 Muszą znaleźć miejsce. 253 00:17:52,240 --> 00:17:53,241 SPOTKANIE Z MEDIAMI EVERETT, WASZYNGTON 254 00:17:53,324 --> 00:17:55,117 Jest Dominic. Dotarłeś. 255 00:17:57,119 --> 00:18:02,166 Wśród 20 największych linii lotniczych 19 lata samolotami 777. 256 00:18:02,250 --> 00:18:05,336 Stosunek kosztów do liczby miejsc jest 10% niższy 257 00:18:05,419 --> 00:18:08,297 niż u naszego największego konkurenta. 258 00:18:08,381 --> 00:18:11,425 Mamy też dwucyfrową poprawę wydajności. 259 00:18:11,509 --> 00:18:13,094 To jeszcze obniży koszty. 260 00:18:13,177 --> 00:18:15,012 Czekam na pytania. Tak? 261 00:18:15,096 --> 00:18:17,098 Możemy pytać o model MAX? 262 00:18:18,266 --> 00:18:20,852 Musimy opracować ewentualne pytania. 263 00:18:20,935 --> 00:18:22,937 Wendy pracuje w marketingu 777. 264 00:18:23,020 --> 00:18:26,858 Nie jest w stanie odpowiedzieć na trudne pytania techniczne o MAX. 265 00:18:26,941 --> 00:18:28,234 Nie jestem inżynierką. 266 00:18:28,317 --> 00:18:29,777 Nie jest inżynierką. 267 00:18:29,861 --> 00:18:31,821 To koniec na dziś. 268 00:18:31,904 --> 00:18:35,241 Prosimy o wyjście prosto w stronę autobusów. 269 00:18:35,324 --> 00:18:39,120 Zawsze mówię Boeingowi, że opłaca im się ze mną współpracować. 270 00:18:40,079 --> 00:18:41,956 W przeciwnym wypadku, 271 00:18:42,039 --> 00:18:45,793 jeśli będą coś ukrywać, napiszę artykuł bez ich wkładu. 272 00:18:50,715 --> 00:18:54,010 Od 17 lat piszę o historii Boeinga. 273 00:18:54,093 --> 00:18:57,805 Naszym gościem jest Dominic Gates, reporter w The Seattle Times. 274 00:18:57,889 --> 00:19:02,184 Za mną widać instalację kadłuba modelu 737. 275 00:19:02,268 --> 00:19:05,813 Przy żadnej innej dziennikarskiej sprawie 276 00:19:05,897 --> 00:19:07,523 nie było takiej konkurencji. 277 00:19:07,607 --> 00:19:09,650 Przepraszam za spóźnienie. 278 00:19:09,734 --> 00:19:11,611 Na każdym spotkaniu... 279 00:19:11,694 --> 00:19:13,821 Będą to czytać tłumy. 280 00:19:13,905 --> 00:19:18,743 ...redaktorzy mówili: „Cokolwiek masz, szybko to wypuść”. 281 00:19:23,664 --> 00:19:27,710 Na świecie są dwa wielkie ośrodki konstrukcji samolotów. 282 00:19:27,793 --> 00:19:30,296 Kompleks Airbusa w Tuluzie. 283 00:19:32,256 --> 00:19:34,175 I kompleks Boeinga w Seattle. 284 00:19:37,053 --> 00:19:40,765 Tradycyjnie za samoloty Boeing płaciło się więcej. 285 00:19:42,308 --> 00:19:45,603 Bo miały lepszą konstrukcję. 286 00:19:48,022 --> 00:19:50,066 Ale to się już chyba zmieniło. 287 00:19:50,566 --> 00:19:54,362 Zaczęło się od fuzji z McDonnell Douglas w 1997 roku. 288 00:19:56,948 --> 00:20:01,327 Fuzja Boeinga i McDonnell Douglas została zakończona. 289 00:20:01,410 --> 00:20:03,496 BOEING W FUZJI WARTEJ 8 MLD FUNTÓW 290 00:20:05,122 --> 00:20:10,336 W pewnym sensie katastrofy MAX są zwieńczeniem tego procesu. 291 00:20:12,922 --> 00:20:16,300 Ludzie z McDonnell Douglas mieli zupełnie inną mentalność. 292 00:20:17,259 --> 00:20:19,679 Nie chcieli projektować nowych modeli, 293 00:20:19,762 --> 00:20:22,848 a wyciskać jak najwięcej zysków ze starych. 294 00:20:24,558 --> 00:20:27,937 Nowe kierownictwo sprzedało Wall Street wizję 295 00:20:28,020 --> 00:20:30,564 wykładniczego wzrostu firmy. 296 00:20:31,357 --> 00:20:33,150 Wall Street to kupiło. 297 00:20:34,235 --> 00:20:37,655 Poza tym po piętach deptał im Airbus. 298 00:20:37,738 --> 00:20:38,781 Zgadza się. 299 00:20:40,491 --> 00:20:42,785 Airbus budował nowe samoloty. 300 00:20:42,868 --> 00:20:47,707 American Airlines miały złożyć ogromne zamówienie 301 00:20:47,790 --> 00:20:50,835 na 200 sztuk modelu A-320neo, 302 00:20:50,918 --> 00:20:53,754 czyli bezpośredniego rywala 737. 303 00:20:54,380 --> 00:20:56,090 Boeing jest w tarapatach? 304 00:20:56,173 --> 00:20:58,134 Z pewnością firma ma problemy 305 00:20:58,217 --> 00:21:01,012 w rywalizacji z Airbusem. 306 00:21:01,971 --> 00:21:03,889 NOWY JORK 307 00:21:03,973 --> 00:21:07,226 American Airlines od zawsze były klientem Boeinga. 308 00:21:07,309 --> 00:21:09,979 Do tamtej pory latały tylko na ich samolotach. 309 00:21:10,354 --> 00:21:15,568 Utrata części rynku na rzecz Airbusa byłaby czymś szokującym. 310 00:21:15,651 --> 00:21:18,529 Jak Boeing zareagował na zakusy Airbusa? 311 00:21:18,612 --> 00:21:22,366 Chcieli zaprojektować nowy samolot, 312 00:21:22,450 --> 00:21:24,618 ale porzucili te plany 313 00:21:24,702 --> 00:21:28,247 i postawili na modyfikację modelu 737. 314 00:21:28,330 --> 00:21:31,834 -No tak. -Ze względu na czas? Pieniądze? 315 00:21:31,917 --> 00:21:32,752 Czas. 316 00:21:32,835 --> 00:21:36,714 Łatwiej uzyskać certyfikat FAA dla nowej wersji 317 00:21:36,797 --> 00:21:38,466 już certyfikowanego modelu. 318 00:21:38,549 --> 00:21:42,470 Boeing chciał szybko wyprodukować samoloty 319 00:21:42,553 --> 00:21:46,182 i sprzedać je klientom już korzystającym z modeli 737. 320 00:21:46,265 --> 00:21:50,144 Linia miałaby do wyboru albo kupić airbusy 321 00:21:50,227 --> 00:21:52,688 i od nowa szkolić swoich pilotów, 322 00:21:52,772 --> 00:21:56,942 albo kupić 737 MAX, na które piloci już mają licencję. 323 00:21:57,026 --> 00:21:59,153 To ogromna przewaga. 324 00:21:59,236 --> 00:22:02,364 Tak naprawdę u podstaw leżą oczekiwania 325 00:22:02,448 --> 00:22:04,492 kapitalistycznego społeczeństwa. 326 00:22:04,575 --> 00:22:07,536 Akcjonariusze chcą coraz większych dywidend. 327 00:22:07,620 --> 00:22:11,624 Pasażerowie chcą coraz niższych cen. 328 00:22:11,707 --> 00:22:14,543 To napędza całą resztę. 329 00:22:15,669 --> 00:22:20,174 Trzeba odchylić zasłonę, by zobaczyć, co dzieje się w firmie. 330 00:22:20,257 --> 00:22:22,635 Tak zrozumiemy, czemu samoloty się rozbiły. 331 00:22:39,360 --> 00:22:43,739 Ten obszar nie był planowany jako parking dla 737, 332 00:22:43,823 --> 00:22:47,451 ale tym właśnie się stał po ich uziemieniu. 333 00:22:48,202 --> 00:22:50,996 Serce się kroi. 334 00:23:07,972 --> 00:23:10,516 ED PIERSON – BYŁY STARSZY DYREKTOR 335 00:23:10,599 --> 00:23:13,102 Fabryka 737 była ogromna. 336 00:23:14,103 --> 00:23:16,814 Mój zespół pracował na hali. 337 00:23:17,273 --> 00:23:20,317 Zaczęliśmy zauważać problemy z jakością. 338 00:23:21,652 --> 00:23:25,489 Powiedziałem o swoich wątpliwościach głównemu dyrektorowi. 339 00:23:28,450 --> 00:23:29,994 WADY ELEKTRYCZNE 340 00:23:30,077 --> 00:23:34,456 Problemy zaczęły się, kiedy kierownictwo przyspieszyło produkcję MAX. 341 00:23:38,460 --> 00:23:42,339 Samoloty trzeba budować w bardzo przemyślany sposób. 342 00:23:42,423 --> 00:23:46,552 To złożone maszyny, a każdy krok trzeba wykonać dobrze. 343 00:23:46,886 --> 00:23:50,431 Ale zaczęto nalegać na zwiększoną produkcję, 344 00:23:50,514 --> 00:23:52,933 by dogonić Airbusa, i podejście się zmieniło. 345 00:23:53,809 --> 00:23:56,061 Rośnie popyt na samoloty wąskokadłubowe, 346 00:23:56,145 --> 00:23:58,814 więc dajemy priorytet naszej rodzinie MAX. 347 00:23:58,898 --> 00:24:02,067 Świetny tydzień dla Boeinga, mnóstwo zamówień i ofert. 348 00:24:02,151 --> 00:24:06,947 Singapore Airlines zamówiły 30 samolotów, a United Airlines 20. 349 00:24:07,031 --> 00:24:08,699 MAX cieszył się popularnością. 350 00:24:08,782 --> 00:24:11,160 To był najszybciej sprzedający się model. 351 00:24:11,243 --> 00:24:14,038 Mamy do zbudowania około 4000 sztuk modelu 737. 352 00:24:15,581 --> 00:24:16,832 Sprzedają się na pniu. 353 00:24:16,916 --> 00:24:20,920 Zwiększyliśmy miesięczną produkcję z 47 do 52 samolotów. 354 00:24:21,670 --> 00:24:23,214 To bardzo dużo. 355 00:24:23,297 --> 00:24:28,093 Co każde półtorej sekundy gdzieś na świecie startuje 737. 356 00:24:28,177 --> 00:24:30,638 -Teraz kolejny. -Świetnie. 357 00:24:31,305 --> 00:24:34,391 Próbowaliśmy dotrzymywać terminów, ale było ciężko. 358 00:24:34,558 --> 00:24:38,437 AerCap zamawia 100 sztuk 737 MAX 8. 359 00:24:38,520 --> 00:24:42,107 Wygląda dobrze. Kolejny rekordowy rok. 360 00:24:42,191 --> 00:24:45,778 Nie mogliśmy utrzymać sekwencji prac, a to dodatkowe ryzyko. 361 00:24:45,861 --> 00:24:47,363 Spójrzmy na akcje Boeinga. 362 00:24:47,446 --> 00:24:50,991 Przez następne 20 lat wyprodukujemy 41 000 samolotów. 363 00:24:51,075 --> 00:24:52,618 Zmieniam stanowisko. 364 00:24:52,701 --> 00:24:55,412 Przesuwam matę i staram się trzymać tempo. 365 00:24:55,496 --> 00:24:58,582 Nigdy nie widziałem takiej presji na ludziach. 366 00:24:58,666 --> 00:25:02,378 Strofowano ich: „To miało być skończone na wczoraj. 367 00:25:02,461 --> 00:25:03,837 „Jeszcze niegotowe?”. 368 00:25:03,921 --> 00:25:05,339 Ktoś popełniał błąd, 369 00:25:05,422 --> 00:25:08,092 ktoś inny powtarzał go dzień albo dwa później. 370 00:25:08,175 --> 00:25:11,553 To nie jest atmosfera do budowania samolotów. 371 00:25:11,637 --> 00:25:15,057 OZNAKI NADWYRĘŻENIA 372 00:25:15,140 --> 00:25:17,226 „TO ARMAGEDON” „NIE WYRABIAMY SIĘ” 373 00:25:17,309 --> 00:25:20,854 Napisałem list do prezesa. Przekonywałem, że możemy pracować, 374 00:25:20,938 --> 00:25:24,191 ale musimy dać ludziom szansę na wzięcie oddechu. 375 00:25:24,316 --> 00:25:27,945 Prosiłem o wsparcie zarząd. 376 00:25:28,028 --> 00:25:31,240 „Odezwiemy się do pana”. A potem cisza. 377 00:25:31,573 --> 00:25:34,827 Spełnimy oczekiwania, jednocześnie podnosząc poziom 378 00:25:34,910 --> 00:25:38,872 bezpieczeństwa, jakości i uczciwości. 379 00:25:56,682 --> 00:26:00,894 Wiem, że ludzie mogą próbować mnie zdyskredytować 380 00:26:00,978 --> 00:26:03,022 albo podważać moje słowa. 381 00:26:03,105 --> 00:26:04,857 Odpowiem im krótko: 382 00:26:06,275 --> 00:26:07,526 „Nie mam wyjścia”. 383 00:26:11,113 --> 00:26:13,198 RAPORT ZE ŚLEDZTWA WS. WYPADKU 384 00:26:13,282 --> 00:26:16,702 Muszę pokazać, że nawet taka wspaniała firma jak Boeing 385 00:26:16,785 --> 00:26:18,454 boryka się z problemami. 386 00:26:23,917 --> 00:26:27,755 Osoby bijące na alarm często spotykają nieprzyjemności. 387 00:26:28,005 --> 00:26:30,883 Edward Snowden mieszka teraz w Rosji. 388 00:26:31,550 --> 00:26:34,386 Chelsea Manning trafiła do więzienia. 389 00:26:35,888 --> 00:26:39,308 -Długa droga do celu. -Zbyt długa. 390 00:26:40,267 --> 00:26:42,644 To najbardziej znane nazwiska. 391 00:26:43,645 --> 00:26:48,359 Ale jest wielu podobnych demaskatorów, którzy chcą doprowadzić do zmian. 392 00:26:50,944 --> 00:26:52,571 Wszystko dobrze? 393 00:26:52,821 --> 00:26:54,365 Tak. 394 00:26:56,200 --> 00:26:57,910 Ed występuje przeciw Boeingowi, 395 00:26:57,993 --> 00:27:00,871 jednemu z większych pracodawców w okolicy Seattle. 396 00:27:00,954 --> 00:27:04,124 Są dobrze udokumentowane przypadki 397 00:27:04,208 --> 00:27:06,919 zemsty Boeinga wobec osób, 398 00:27:07,002 --> 00:27:08,796 które krytykowały firmę. 399 00:27:08,879 --> 00:27:10,422 -Dziękuję. -Miło mi. 400 00:27:17,179 --> 00:27:19,640 -Idziemy tędy. -Tam? 401 00:27:19,723 --> 00:27:22,851 -Jak się masz, Cynthio? -Dziękuję za to. 402 00:27:22,935 --> 00:27:24,937 Dziękuję za zaproszenie. 403 00:27:25,020 --> 00:27:28,982 Poprosimy ekipę filmową o wyjście. 404 00:27:34,863 --> 00:27:36,949 Był przeciek do Wall Street Journal. 405 00:27:37,032 --> 00:27:37,866 Rozumiem. 406 00:27:37,950 --> 00:27:39,952 Ktoś zdemaskował Eda. 407 00:27:40,035 --> 00:27:45,207 Teraz prasa wydzwania do Boeinga, a firma szykuje oświadczenie. 408 00:27:45,290 --> 00:27:47,042 Nie mogę nic o tym mówić 409 00:27:47,126 --> 00:27:49,962 w imieniu klienta, niezależnie od odpowiedzi. 410 00:27:50,045 --> 00:27:52,047 Ludzie chcą bronić Boeinga. 411 00:27:52,131 --> 00:27:55,676 W ich interesie leży, by Boeing wypowiedział się pierwszy, 412 00:27:55,759 --> 00:27:57,803 przed publikacją historii Eda. 413 00:27:57,886 --> 00:27:59,930 Wiem, że tego nie chcesz. 414 00:28:00,013 --> 00:28:01,932 Żeby tego uniknąć, 415 00:28:02,015 --> 00:28:05,394 trzeba opublikować artykuł dzisiaj, nie jutro. 416 00:28:05,477 --> 00:28:06,603 Próbowaliśmy. 417 00:28:07,187 --> 00:28:08,397 Nie ma chwili nudy. 418 00:28:11,692 --> 00:28:15,779 Po 30 latach służby w wojsku, z czego większość spędził w kokpicie, 419 00:28:15,863 --> 00:28:19,283 Ed Pierson ma silne poczucie obowiązku. 420 00:28:19,366 --> 00:28:23,245 Po prostu nie chce pan, by ludzie umierali w samolotach Boeinga. 421 00:28:23,328 --> 00:28:24,329 Zgadza się. 422 00:28:24,413 --> 00:28:29,710 Ed twierdzi, że pod koniec 2017 roku zaczął zauważać niepokojące tendencje. 423 00:28:30,377 --> 00:28:34,131 Jak opisałby pan ówczesne funkcjonowanie fabryki? 424 00:28:34,214 --> 00:28:35,340 Jako niebezpieczne. 425 00:28:36,800 --> 00:28:41,555 Niepotrzebne ryzyko. Chaos i bałagan. 426 00:28:41,638 --> 00:28:45,809 Cztery miesiące później rozbił się samolot 737 MAX linii Lion Air, 427 00:28:45,893 --> 00:28:49,271 a wszystkie 189 osób na pokładzie zginęło. 428 00:28:49,354 --> 00:28:53,942 Co powie pan Amerykanom, którzy mają lecieć modelem 737? 429 00:28:54,318 --> 00:28:56,445 Niech żądają działania od FAA. 430 00:28:56,528 --> 00:29:01,617 Jako organ nadzorujący powinni zbadać funkcjonowanie fabryki. 431 00:29:02,117 --> 00:29:04,870 Cynthia, co mówi Boeing? 432 00:29:04,953 --> 00:29:08,290 Chociaż flota 737 MAX została uziemiona, 433 00:29:08,373 --> 00:29:12,669 nadal w użyciu pozostaje ponad 6800 modeli 737. 434 00:29:12,753 --> 00:29:15,130 Boeing odpiera zarzuty i twierdzi, 435 00:29:15,214 --> 00:29:18,800 że 737 to jeden z najbezpieczniejszych modeli samolotów. 436 00:29:18,884 --> 00:29:22,596 Firma oświadcza: „Twierdzenia pana Piersona o związku 437 00:29:22,679 --> 00:29:26,016 „jego zastrzeżeń z niedawnymi wypadkami z udziałem MAX 438 00:29:26,099 --> 00:29:27,643 „są całkowicie bez pokrycia”. 439 00:29:27,726 --> 00:29:32,814 Dodają: „Śledczy do tej pory nie stwierdzili, by warunki w fabryce 440 00:29:32,898 --> 00:29:37,152 „przyczyniły się do katastrof”. Lester. 441 00:29:38,654 --> 00:29:40,906 WASZYNGTON 442 00:29:40,989 --> 00:29:44,409 Po pierwszej katastrofie Boeing twierdził, że to wyjątek. 443 00:29:45,118 --> 00:29:47,454 Wstępny raport po drugim wypadku 444 00:29:47,538 --> 00:29:50,916 brzmiał niemal identycznie jak ten po pierwszym. 445 00:29:50,999 --> 00:29:53,919 Zapaliło mi się czerwone światełko. 446 00:29:55,254 --> 00:29:57,673 „Czegoś jeszcze nie wiemy”. 447 00:29:57,756 --> 00:29:59,174 KOMISJA DS. TRANSPORTU 448 00:29:59,258 --> 00:30:01,718 Wtedy zaczęliśmy śledztwo. 449 00:30:03,512 --> 00:30:06,682 To jak sprawa w sądzie. Najpierw zbieramy dowody. 450 00:30:06,765 --> 00:30:08,517 Pozyskujemy dokumenty. 451 00:30:08,600 --> 00:30:10,060 Kiedy już je mamy, 452 00:30:10,143 --> 00:30:15,649 decydujemy, kogo należy przesłuchać. 453 00:30:16,149 --> 00:30:17,401 PREZES BOEINGA 454 00:30:17,484 --> 00:30:18,902 Dzień dobry. 455 00:30:18,986 --> 00:30:20,571 Miło pana widzieć. 456 00:30:20,654 --> 00:30:23,740 Dziękuję. Czekam na przesłuchanie. 457 00:30:23,824 --> 00:30:26,285 Zapytają pana o dyrektora, 458 00:30:26,368 --> 00:30:29,413 który chciał wstrzymać produkcję 737 MAX. 459 00:30:29,955 --> 00:30:32,332 Wiedział pan coś o tym? 460 00:30:32,416 --> 00:30:34,376 Jak zareagowałby pan teraz? 461 00:30:34,459 --> 00:30:35,544 Wiedziałem o tym. 462 00:30:35,627 --> 00:30:38,922 Wysłuchaliśmy komentarzy i się do nich odnieśliśmy. 463 00:30:39,506 --> 00:30:40,882 Dziękuję. 464 00:30:44,386 --> 00:30:49,099 Wróćmy do presji rynku. Musieliście państwo zbudować samolot, 465 00:30:49,182 --> 00:30:52,769 który byłby tańszy i nie wymagałby szkolenia pilotów. 466 00:30:53,395 --> 00:30:56,815 Stawałem przeciwko potężnej korporacji. 467 00:30:56,898 --> 00:30:59,443 Dostarczymy potrzebne dane. 468 00:30:59,526 --> 00:31:00,902 Byli oporni. 469 00:31:00,986 --> 00:31:03,864 Czy ktoś w Boeingu pracuje odpłatnie albo bezpłatnie 470 00:31:03,947 --> 00:31:05,532 nad rozwiązaniem problemu? 471 00:31:05,616 --> 00:31:08,201 Zarząd przeprowadzi szczegółową inspekcję... 472 00:31:08,285 --> 00:31:10,871 Nie poniesie pan konsekwencji finansowych? 473 00:31:10,954 --> 00:31:14,374 Nadal pan pracuje i zarabia 30 milionów rocznie. 474 00:31:15,667 --> 00:31:18,712 Musieliśmy doprowadzić to do końca. 475 00:31:18,795 --> 00:31:21,340 Wierzyliśmy, że system zadziała. 476 00:31:21,423 --> 00:31:22,758 SENAT STANÓW ZJEDNOCZONYCH 477 00:31:22,841 --> 00:31:27,095 Prezes Boeinga, Dennis Muilenburg, składa zeznania przed komisją senacką. 478 00:31:27,179 --> 00:31:30,474 Przedstawiciele Boeinga przyszli do mnie po wypadkach 479 00:31:30,557 --> 00:31:33,226 i mówili, że przyczyną był błąd pilota. 480 00:31:33,685 --> 00:31:35,604 Ci piloci nie mieli szans. 481 00:31:37,272 --> 00:31:39,024 Kiedy projektujemy system, 482 00:31:39,107 --> 00:31:42,402 musimy pamiętać, że maszyną steruje pilot. 483 00:31:42,486 --> 00:31:44,738 Czasami analiza bezpieczeństwa 484 00:31:44,821 --> 00:31:46,990 bierze pod uwagę nie tylko inżynierię, 485 00:31:47,074 --> 00:31:51,495 ale też działania pilotów w razie awarii. 486 00:31:54,331 --> 00:31:55,916 Obwinili martwych pilotów. 487 00:31:55,999 --> 00:31:57,668 SYSTEM KONTROLI BOEING 737 MAX 488 00:31:57,751 --> 00:32:01,296 Zadziwiało mnie, jak mocno Boeing się tego trzymał. 489 00:32:02,089 --> 00:32:04,049 Zwłaszcza po ujawnieniu informacji 490 00:32:04,132 --> 00:32:06,968 o nowym systemie kontroli lotu w modelach MAX. 491 00:32:07,594 --> 00:32:09,221 Nazywa się MCAS. 492 00:32:10,389 --> 00:32:13,517 System wspomagania cech sterowania. 493 00:32:16,728 --> 00:32:19,564 Tu Dominic. Masz chwilę? 494 00:32:19,648 --> 00:32:23,068 Sama nazwa to brzydki akronim, który nic nam nie mówi. 495 00:32:23,694 --> 00:32:26,697 Niesamowite, że o tym nie wiesz. 496 00:32:26,780 --> 00:32:28,699 Na początku wiedzieliśmy tylko, 497 00:32:28,782 --> 00:32:32,911 że MCAS to nowe oprogramowanie, które dodano do modeli MAX. 498 00:32:32,994 --> 00:32:35,789 I że jakaś jego wada spowodowała wypadki. 499 00:32:41,503 --> 00:32:44,840 Pytanie brzmi, w jaki sposób projektowano samolot. 500 00:32:45,924 --> 00:32:48,218 To niewiarygodna historia. 501 00:32:48,510 --> 00:32:51,722 Ma początki aż w latach 60. 502 00:32:51,805 --> 00:32:54,683 Nowy model w rodzinie samolotów rejsowych Boeing. 503 00:32:54,766 --> 00:32:56,935 Tłumy lgną do nowego 737. 504 00:32:57,310 --> 00:32:58,812 Chcieli krótki odrzutowiec. 505 00:32:59,396 --> 00:33:03,817 Do którego można wchodzić po schodach i tak samo wychodzić. 506 00:33:03,900 --> 00:33:07,112 Dlatego 737 jest nisko osadzony. 507 00:33:09,406 --> 00:33:13,702 Skoczmy w czasie do 2011 roku. 508 00:33:16,580 --> 00:33:19,458 Dodano dwa nowe silniki. 509 00:33:19,541 --> 00:33:23,795 Ze względu na swój rozmiar ciągnęłyby się po ziemi. 510 00:33:23,879 --> 00:33:25,839 Umieścili je wyżej i bliżej dzioba. 511 00:33:27,090 --> 00:33:30,343 Silniki są tak duże, że powietrze dostaje się pod spód. 512 00:33:30,427 --> 00:33:32,471 Tu lekko unosi dziób. 513 00:33:32,554 --> 00:33:35,682 Oprogramowanie temu przeciwdziała. 514 00:33:35,766 --> 00:33:38,643 Czujnik przesyła odczyty do komputera, 515 00:33:38,727 --> 00:33:41,229 a MCAS manewruje ogonem, 516 00:33:41,605 --> 00:33:43,273 by obniżyć nachylenie nosa. 517 00:33:50,197 --> 00:33:52,991 Ale system był zbyt potężny. 518 00:33:54,868 --> 00:33:58,288 Przy pierwszym wypadku pilot zaczął walczyć 519 00:33:58,371 --> 00:34:00,999 z systemem, o którego istnieniu nie wiedział. 520 00:34:01,082 --> 00:34:03,960 Podnosił nos 26 razy. 521 00:34:04,044 --> 00:34:07,297 To było jak kolejka górska. 522 00:34:15,055 --> 00:34:17,182 Rozmawiałem z pilotami. 523 00:34:17,682 --> 00:34:19,893 Mówili zupełnie coś innego. 524 00:34:21,269 --> 00:34:22,729 Przed drugim wypadkiem 525 00:34:22,813 --> 00:34:26,608 Boeing wysłał do American Airlines starszego wiceprezesa, 526 00:34:26,691 --> 00:34:29,069 by dał znać związkowi pilotów. 527 00:34:30,153 --> 00:34:33,365 Spotkanie nie było przyjemne. 528 00:34:34,157 --> 00:34:36,701 Nie miałem zamiaru zostać. 529 00:34:36,785 --> 00:34:39,996 To była pierwsza wizyta Boeinga w siedzibie APA. 530 00:34:40,080 --> 00:34:42,874 Kiedy zobaczyłem listę członków delegacji, 531 00:34:42,958 --> 00:34:47,295 od razu rzucił mi się w oczy prawnik. 532 00:34:48,421 --> 00:34:51,299 Kto zabiera prawnika na takie spotkanie? 533 00:34:51,383 --> 00:34:56,596 Czułem, że nie są z nami całkiem szczerzy. 534 00:34:58,598 --> 00:35:01,893 Uznałem, że warto będzie nagrać spotkanie. 535 00:35:05,522 --> 00:35:08,942 Zaczniemy od narzędzia kontroli, 536 00:35:09,025 --> 00:35:11,486 które prasa nazywa MCAS. 537 00:35:11,570 --> 00:35:14,906 To oprogramowanie w systemie kontroli lotu. 538 00:35:14,990 --> 00:35:18,368 Po wypadku sprzed kilku tygodni twierdzono, 539 00:35:18,451 --> 00:35:20,912 że system był lekko niesforny. 540 00:35:20,996 --> 00:35:24,124 Ciągle używali takich słów. „Lekko niesforny”. 541 00:35:24,207 --> 00:35:26,209 Jakby opisywali dziecko. 542 00:35:26,293 --> 00:35:28,879 Na miliony mil, które przelecicie, 543 00:35:28,962 --> 00:35:30,881 zdarzy wam się to może raz. 544 00:35:30,964 --> 00:35:34,467 Nie chcemy zaprzątać głów załogi niepotrzebnymi informacjami. 545 00:35:34,551 --> 00:35:37,971 Nie sądzę, by znajomość systemu 546 00:35:38,054 --> 00:35:40,849 coś by wtedy zmieniła. 547 00:35:40,932 --> 00:35:42,517 Nie przyznali od razu: 548 00:35:42,601 --> 00:35:45,645 „Macie sekundy, żeby to zauważyć. 549 00:35:45,729 --> 00:35:47,772 „Nie mówiliśmy wam. Przepraszamy. 550 00:35:47,856 --> 00:35:52,652 „Na przyszłość pamiętajcie, że jeśli odpowiednio szybko się zareaguje, 551 00:35:52,736 --> 00:35:54,070 „da się to skorygować”. 552 00:35:54,571 --> 00:35:57,574 Nic takiego nie padło. Mówili: „Wiecie, co robić”. 553 00:35:58,074 --> 00:36:01,453 Już za kilka minut w Kapitolu odbędzie się przesłuchanie 554 00:36:01,536 --> 00:36:05,874 pilotów, którzy krytykowali Boeinga po dwóch katastrofach lotniczych. 555 00:36:05,957 --> 00:36:09,669 Największą gwiazdą będzie Sully, ale wypatrujcie też Dana Careya, 556 00:36:09,753 --> 00:36:12,088 prezesa związku pilotów APA. 557 00:36:12,172 --> 00:36:15,926 Piloci dobrze wiedzą, że postęp w lotnictwie 558 00:36:16,009 --> 00:36:18,762 często opłacony jest krwią 559 00:36:18,845 --> 00:36:20,305 ofiar katastrof samolotów. 560 00:36:20,388 --> 00:36:22,641 Wezwano mnie do Kongresu. 561 00:36:22,933 --> 00:36:25,018 Opublikowałem nagranie. 562 00:36:25,101 --> 00:36:27,771 Wiedziałem, że czekają mnie konsekwencje. 563 00:36:27,854 --> 00:36:30,273 Właśnie to nagranie wywołało falę pytań 564 00:36:30,357 --> 00:36:35,236 w kwestii działania firmy i tego modelu samolotu. 565 00:36:35,320 --> 00:36:39,157 Pierwsze szczere słowa Boeinga. 566 00:36:39,240 --> 00:36:41,743 Koniecznie chciałem opublikować nagranie. 567 00:36:41,826 --> 00:36:45,455 Potem przekazałem je przewodniczącemu DeFazio. 568 00:36:45,538 --> 00:36:48,917 Uruchomiło się wiele alarmów i ostrzeżeń jednocześnie? 569 00:36:49,000 --> 00:36:51,670 Tak. Jeden błąd, jedna usterka, 570 00:36:51,753 --> 00:36:56,716 może wywołać efekt domina w wielu systemach samolotu. 571 00:36:56,800 --> 00:36:57,634 KAPITAN CAREY 572 00:36:57,717 --> 00:36:59,844 Według pana lepiej wyszkoleni piloci 573 00:36:59,928 --> 00:37:02,597 poradziliby sobie z usterką? 574 00:37:02,681 --> 00:37:05,308 Muszą państwo pamiętać, 575 00:37:05,392 --> 00:37:08,311 że to nagłe, przerażające wydarzenie. 576 00:37:08,395 --> 00:37:11,523 Samolot gwałtownie opada i wznosi się, 577 00:37:11,606 --> 00:37:15,527 dzwonią alarmy, migoczą kontrolki. 578 00:37:15,610 --> 00:37:19,406 Usterką było to, że nie wiedzieliśmy o istnieniu systemu. 579 00:37:19,489 --> 00:37:22,117 Nie mogliśmy przeszkolić ludzi. 580 00:37:28,039 --> 00:37:30,667 Prosiłabym obecnych członków rodzin, 581 00:37:30,750 --> 00:37:33,378 by włączyli mikrofony i przedstawili się, 582 00:37:33,461 --> 00:37:37,090 by media mogły państwa zidentyfikować. 583 00:37:37,173 --> 00:37:38,675 Suzzanne Camp. 584 00:37:38,758 --> 00:37:40,802 Matka Mike'a Kemmesata. 585 00:37:40,885 --> 00:37:43,430 Matthieu Willm. Straciłem siostrę. 586 00:37:43,513 --> 00:37:46,683 Tom Kabau. Straciliśmy młodszego brata. 587 00:37:46,766 --> 00:37:48,893 Nazywam się Paul Njoroge. 588 00:37:48,977 --> 00:37:52,313 Straciłem żonę, trójkę dzieci i teściową 589 00:37:52,397 --> 00:37:54,190 w katastrofie Ethiopian Airlines. 590 00:37:54,274 --> 00:37:56,276 Podróżował do Kenii. 591 00:37:56,359 --> 00:37:59,571 Nairobi miało być krótkim przystankiem. 592 00:38:00,822 --> 00:38:02,490 Nigdy tam nie dotarła. 593 00:38:02,574 --> 00:38:07,078 Jestem Zipporah Kuria. Straciłam tatę. 594 00:38:19,799 --> 00:38:22,218 KU PAMIĘCI OFIAR LOTU ETHIOPIA 302 595 00:38:22,302 --> 00:38:23,720 Wyżej. 596 00:38:23,803 --> 00:38:27,098 Tak, tutaj. 597 00:38:27,390 --> 00:38:29,517 Zmieńmy to trochę. 598 00:38:29,601 --> 00:38:32,687 Napiszmy, że przez sześć minut 599 00:38:32,771 --> 00:38:38,276 pilot próbował opanować samolot 737 MAX 8. 600 00:38:38,359 --> 00:38:39,694 A potem się rozbił. 601 00:38:39,778 --> 00:38:42,781 Jestem młodsza niż większość rodzin ofiar. 602 00:38:42,864 --> 00:38:47,285 Każdy dzieli się swoimi umiejętnościami. 603 00:38:48,203 --> 00:38:52,165 Znam się trochę na social mediach i projektowaniu stron. 604 00:38:54,918 --> 00:38:58,421 Mój ulubiony element to zakładka „Nasze historie”. 605 00:39:01,549 --> 00:39:04,385 Jesteśmy rodziną lotu ET302, 606 00:39:04,469 --> 00:39:07,889 niezależnie, czy tego chcemy, czy nie. 607 00:39:12,519 --> 00:39:16,189 Łączy nas przelana krew. 608 00:39:26,533 --> 00:39:29,327 Dzień dobry. Wcześnie dziś zaczynamy. 609 00:39:30,495 --> 00:39:33,206 Mam przesiadkę w Waszyngtonie. 610 00:39:33,289 --> 00:39:36,709 Wybieram się szczyt klimatyczny ONZ. 611 00:39:36,793 --> 00:39:38,962 Odezwę się. 612 00:39:40,004 --> 00:39:42,632 Nie wiem skąd, może z Etiopii, 613 00:39:42,715 --> 00:39:44,843 a może już na miejscu w Kenii. 614 00:39:45,385 --> 00:39:48,763 Będę dawał znać. Miłego dnia. 615 00:39:49,639 --> 00:39:55,395 To historia mojego taty. Joseph Kuria Waithaka, 55 lat. 616 00:39:55,478 --> 00:39:58,982 Krótki opis tego, kim był i co robił. 617 00:39:59,065 --> 00:39:59,899 Cześć. 618 00:39:59,983 --> 00:40:03,903 Ja i Olivia przedstawiamy poradnik: „Nie bierz rodziny na siłownię”. 619 00:40:04,195 --> 00:40:06,239 Ile kalorii spaliłeś? 620 00:40:06,322 --> 00:40:07,991 -Chyba 31. -Ile? 621 00:40:08,074 --> 00:40:10,201 Tylko tyle? Długo już ćwiczysz? 622 00:40:10,285 --> 00:40:13,538 Nie podoba mu się. Długo ćwiczysz? 623 00:40:18,543 --> 00:40:22,005 Śniło mi się, że tata mnie wzywa. 624 00:40:22,088 --> 00:40:24,215 Siedziałam koło niego w samolocie, 625 00:40:24,299 --> 00:40:29,804 ale on zaczął spadać. Wyciągałam ręce i próbowałam go złapać. 626 00:40:35,810 --> 00:40:39,898 Nie wiem, jak ludzie odpowiedzialni za tę decyzję 627 00:40:39,981 --> 00:40:41,608 są w stanie zasnąć w nocy. 628 00:40:42,567 --> 00:40:48,198 Ja na palcach ręki policzę, ile nocy przesypiam normalnie, 629 00:40:48,281 --> 00:40:52,076 nie myśląc o tym, co działo się 630 00:40:52,160 --> 00:40:55,496 przez ostatnie sześć minut życia mojego taty. 631 00:40:56,789 --> 00:41:01,294 Widzisz, jak zbliża się ziemia. 632 00:41:28,446 --> 00:41:30,990 Największy światowy producent samolotów 633 00:41:31,074 --> 00:41:33,576 niespodziewanie przyznał się do winy. 634 00:41:33,660 --> 00:41:35,286 Boeing wyraża ubolewanie 635 00:41:35,370 --> 00:41:37,830 z powodu ofiar wypadków 737 MAX. 636 00:41:39,415 --> 00:41:41,042 Boeing twierdził, 637 00:41:41,125 --> 00:41:44,045 że dał instrukcje, jak radzić sobie z systemem. 638 00:41:44,128 --> 00:41:48,549 Mieli też w najbliższym czasie opracować aktualizację oprogramowania. 639 00:41:48,633 --> 00:41:52,971 Boeing twierdzi, że piloci mogą nauczyć się nowego systemu w 30 minut. 640 00:41:53,513 --> 00:41:55,223 To niedorzeczne. 641 00:41:55,306 --> 00:41:59,018 Podejmujemy całościowe, rygorystyczne kroki. 642 00:41:59,102 --> 00:42:03,022 Zadbamy, by aktualizacja była dopracowana. 643 00:42:03,606 --> 00:42:05,066 Zbliżamy się do końca prac. 644 00:42:05,149 --> 00:42:08,111 Oczekujemy, że oprogramowanie zostanie zatwierdzone 645 00:42:08,194 --> 00:42:12,240 i zainstalowane we flocie 737 MAX w najbliższych tygodniach. 646 00:42:12,657 --> 00:42:17,078 Jesteśmy przekonani, że 737 MAX to bezpieczny model. 647 00:42:29,048 --> 00:42:31,843 Ludzie myślą, że problemem było oprogramowanie. 648 00:42:33,011 --> 00:42:35,930 Ale Boeing kontroluje przepływ informacji. 649 00:42:36,014 --> 00:42:38,891 „Patrzcie tutaj, a tutaj nie”. 650 00:42:39,684 --> 00:42:42,645 Łatwiej im mówić o szkoleniu pilotów, 651 00:42:42,729 --> 00:42:45,815 bo mogą zrzucić winę na błąd ludzki i oprogramowanie. 652 00:42:45,898 --> 00:42:49,402 Wprowadzą poprawki i będzie po sprawie. 653 00:42:49,485 --> 00:42:51,612 Ale to nie jedyne problemy. 654 00:42:51,696 --> 00:42:54,073 Wiele pytań pozostaje bez odpowiedzi. 655 00:42:54,157 --> 00:42:55,366 ZDARZENIA NIEBEZPIECZNE 656 00:42:55,450 --> 00:42:57,410 Dlaczego samolot się rozbił? 657 00:42:57,493 --> 00:43:00,079 Bo piloci stracili nad nim kontrolę. 658 00:43:00,163 --> 00:43:02,081 Dlaczego stracili kontrolę? 659 00:43:03,249 --> 00:43:07,128 Bo oprogramowanie MCAS uparcie pchało nos samolotu w dół. 660 00:43:07,211 --> 00:43:08,546 Czemu tak się działo? 661 00:43:10,715 --> 00:43:13,134 Bo zawiódł czujnik kąta natarcia. 662 00:43:17,180 --> 00:43:18,848 Ale dlaczego zawiódł? 663 00:43:23,227 --> 00:43:26,439 To nie oprogramowanie. Problem leży w maszynie. 664 00:43:27,231 --> 00:43:29,317 To element o wadze ok. 1,5 kg. 665 00:43:29,400 --> 00:43:33,738 Jest zainstalowany w setkach, jeśli nie tysiącach samolotów. 666 00:43:34,781 --> 00:43:37,200 Kąt natarcia to kąt 667 00:43:37,283 --> 00:43:39,952 między skrzydłem a strugą powietrza. 668 00:43:40,036 --> 00:43:43,915 Czujnik kąta natarcia podawał złe odczyty. 669 00:43:43,998 --> 00:43:46,584 Właściwie zupełnie niedorzeczne. 670 00:43:46,918 --> 00:43:48,669 Nos podniesiony o 74,5 stopnia. 671 00:43:48,753 --> 00:43:50,838 Czy 74 stopnie 672 00:43:50,922 --> 00:43:53,716 -nie przekraczają wszelkich... -Przekraczają. 673 00:43:53,800 --> 00:43:57,053 Samolot tak nie poleci. To musiałaby być rakieta. 674 00:43:57,136 --> 00:44:00,515 Samolot leciał pod bezpiecznym kątem natarcia, 675 00:44:00,598 --> 00:44:01,974 ale przez zepsuty czujnik 676 00:44:02,058 --> 00:44:04,644 system MCAS myślał, że nos jest dużo wyżej 677 00:44:04,727 --> 00:44:06,854 i starał się go obniżyć. 678 00:44:06,938 --> 00:44:08,815 Jeśli to kwestia kąta natarcia, 679 00:44:08,898 --> 00:44:11,317 -to problem jest większy. -Tak. 680 00:44:12,902 --> 00:44:16,030 W tej samej fabryce budowano też inne modele. 681 00:44:17,073 --> 00:44:21,119 Czy to możliwe, że inne czujniki mają tę samą usterkę? 682 00:44:24,122 --> 00:44:29,877 Jeśli jedyne, co chcą zrobić, to łatka systemu i szkolenia pilotów, 683 00:44:29,961 --> 00:44:32,839 to pasażerowie muszą znać powody. 684 00:44:35,925 --> 00:44:38,845 Moim najlepszym źródłem byli zawsze 685 00:44:38,928 --> 00:44:41,806 ludzie z samego Boeinga. 686 00:44:44,434 --> 00:44:45,393 Informowali mnie, 687 00:44:45,476 --> 00:44:49,480 co naprawdę się dzieje wewnątrz firmy. 688 00:44:51,274 --> 00:44:52,650 Wspieram maluczkich. 689 00:44:52,733 --> 00:44:56,362 A nie wielką, potężną korporację, 690 00:44:57,280 --> 00:45:00,324 która ma poważne problemy wewnętrzne. 691 00:45:00,992 --> 00:45:05,830 Gerry Eastman odezwał się w 2003 roku, 692 00:45:06,414 --> 00:45:08,624 długo przed katastrofami MAX. 693 00:45:09,292 --> 00:45:13,504 Był wkurzony działaniami kierownictwa. Uważał, że zabijają firmę. 694 00:45:13,838 --> 00:45:15,756 Martwiło go bezpieczeństwo. 695 00:45:15,840 --> 00:45:18,593 Szef zabronił mi wykonywać moją pracę. 696 00:45:18,676 --> 00:45:20,344 Mam tylko podbijać papierki. 697 00:45:20,428 --> 00:45:22,388 Wyczułem pismo nosem. 698 00:45:22,472 --> 00:45:24,932 Miał dostęp do dokumentów, 699 00:45:25,016 --> 00:45:28,394 do których nie miał prawa mieć dostępu. 700 00:45:29,103 --> 00:45:33,441 Boeing to drugi najważniejszy zleceniobiorca amerykańskiej armii. 701 00:45:33,524 --> 00:45:35,526 Cyberbezpieczeństwo to podstawa. 702 00:45:36,360 --> 00:45:37,653 A ten mechanik 703 00:45:38,321 --> 00:45:43,910 zalogował się i zdobył prezentacje prezesa firmy. 704 00:45:44,494 --> 00:45:45,912 I przekazał je mnie. 705 00:45:46,787 --> 00:45:48,998 KIEDY UDERZA PIORUN 706 00:45:49,081 --> 00:45:52,168 Powtarzałem Gerry'emu, żeby uważał. 707 00:45:52,251 --> 00:45:54,003 AUDYT – ŹRÓDŁA ZAPŁONU 708 00:45:54,086 --> 00:45:55,922 Zupełnie mnie zignorował. 709 00:45:56,506 --> 00:46:00,468 Eastman pracował w Boeingu 18 lat. Aresztowano go przy biurku. 710 00:46:00,551 --> 00:46:02,887 Dostał zarzut przestępstwa komputerowego. 711 00:46:02,970 --> 00:46:05,973 Grozi mu wyrok nawet czterech lat w więzieniu. 712 00:46:06,057 --> 00:46:09,310 Każdy pracownik Boeinga, który rozmawia ze mną prywatnie, 713 00:46:09,393 --> 00:46:11,312 łamie zasady firmy. 714 00:46:12,313 --> 00:46:14,357 Dużo ryzykuje. 715 00:46:14,440 --> 00:46:17,777 Gerald Eastman usłyszał zarzuty w sądzie rejonowym. 716 00:46:17,860 --> 00:46:19,570 Nie przyznał się do winy. 717 00:46:19,654 --> 00:46:23,282 Twierdzi, że ignorowano jego uwagi w kwestii bezpieczeństwa. 718 00:46:23,366 --> 00:46:26,035 Dlatego postanowił się ujawnić. 719 00:46:26,118 --> 00:46:28,955 Zebrałem się i powiedziałem żonie: 720 00:46:31,207 --> 00:46:35,711 „Muszę się ujawnić. Niezależnie od ryzyka”. 721 00:46:36,671 --> 00:46:40,424 Po aresztowaniu podpisał ugodę z Boeingiem, 722 00:46:40,967 --> 00:46:43,302 ale nie wrócił do pracy w lotnictwie. 723 00:46:45,346 --> 00:46:49,559 Długo się nie odzywał i zacząłem myśleć, co u niego. 724 00:46:50,393 --> 00:46:51,811 Martwiłem się. 725 00:46:52,562 --> 00:46:58,401 Dowiedziałem się od jego znajomego, że popełnił samobójstwo. 726 00:46:59,694 --> 00:47:03,948 Myśli pan czasem, że powinien był siedzieć cicho? 727 00:47:04,031 --> 00:47:05,074 Nie. 728 00:47:05,157 --> 00:47:09,370 Tysiące ludzi w Boeingu codziennie tak robią. 729 00:47:09,453 --> 00:47:11,664 Ktoś musiał się odezwać. 730 00:47:43,904 --> 00:47:45,698 Stresuję się. 731 00:47:47,158 --> 00:47:51,662 Wśród moich znajomych i rodziny są osoby, które mają związki z Boeingiem. 732 00:47:51,746 --> 00:47:55,791 Mój tata tam pracował, jak odszedł z wojska. 733 00:47:56,542 --> 00:47:59,795 Byliśmy dumni, że współtworzymy firmę. 734 00:48:01,213 --> 00:48:05,176 Dlatego jest ciężko. Człowiek czuje się jak kabel. 735 00:48:05,259 --> 00:48:07,053 Ale on nim nie jest. 736 00:48:07,136 --> 00:48:11,515 Próbuje naświetlić problem, któremu można jakoś zaradzić. 737 00:48:13,768 --> 00:48:19,357 Mam nadzieję, że ludzie zrozumieją jego motywację. 738 00:48:23,986 --> 00:48:27,365 HULL, WIELKA BRYTANIA 739 00:48:30,826 --> 00:48:34,246 Byłoby inaczej, gdyby to była pojedyncza sprawa. 740 00:48:34,330 --> 00:48:36,874 Zdarzyło się raz i nigdy więcej. 741 00:48:38,709 --> 00:48:42,630 Ale ludzie boją się i wyczekują kolejnej katastrofy. 742 00:48:47,134 --> 00:48:51,639 Pierwsze sześć minut każdego lotu to zawsze trudne chwile. 743 00:48:53,140 --> 00:48:55,601 Nie tylko dla mnie, dla wszystkich rodzin. 744 00:48:58,104 --> 00:49:03,067 Najmniejsze turbulencje powodują, że czujemy się na skraju śmierci. 745 00:49:04,110 --> 00:49:05,236 Myślimy: 746 00:49:06,112 --> 00:49:07,488 „Czy ja umrę?”. 747 00:49:11,826 --> 00:49:14,537 Tata wszędzie by się dla mnie wybrał. 748 00:49:15,454 --> 00:49:17,289 Dlatego polecę. 749 00:49:20,626 --> 00:49:22,670 Świat musi wiedzieć. 750 00:49:23,129 --> 00:49:26,382 Samoloty nie są tak bezpieczne, jak nam się wydaje. 751 00:49:40,020 --> 00:49:43,315 Witamy w Waszyngtonie. 752 00:49:50,197 --> 00:49:52,742 -Dobrze, że jesteś. -Miło cię widzieć. 753 00:49:52,825 --> 00:49:54,160 Dotarliśmy. 754 00:49:54,243 --> 00:49:55,286 Jesteśmy tu. 755 00:49:56,537 --> 00:50:00,124 Poznaliśmy mnóstwo rodzin z 35 krajów. 756 00:50:01,167 --> 00:50:04,587 Każdy ma w oczach ten sam ból. 757 00:50:07,673 --> 00:50:09,467 Wasze życie płynie dalej, 758 00:50:09,550 --> 00:50:10,384 WASZYNGTON 759 00:50:10,468 --> 00:50:13,137 ale przez ostatnie pół roku nasze życia, 760 00:50:13,220 --> 00:50:17,266 życia rodzin ofiar stały w miejscu. 761 00:50:19,185 --> 00:50:20,811 Żałoba, strata i ból 762 00:50:20,895 --> 00:50:23,689 to uniwersalny język, którym mówi każdy człowiek. 763 00:50:25,232 --> 00:50:27,485 Żałoba mnie przytłacza. 764 00:50:27,568 --> 00:50:31,530 Najlepiej czuję się poza domem. 765 00:50:31,614 --> 00:50:34,533 Córka działała na rzecz środowiska. 766 00:50:36,952 --> 00:50:40,247 Kochała przebywać w naturze. 767 00:50:41,624 --> 00:50:46,253 Możemy zawalczyć o zachowanie ich spuścizny, 768 00:50:47,797 --> 00:50:51,801 upewniając się, że już żadna rodzina nie przejdzie przez to samo. 769 00:50:54,887 --> 00:50:57,056 Rodziny są kluczowe. 770 00:50:57,890 --> 00:51:00,726 Nadają katastrofom ludzką twarz. 771 00:51:03,437 --> 00:51:07,483 To tutaj zbudowano samolot i tutaj wydano mu certyfikat, 772 00:51:07,566 --> 00:51:09,902 więc należało nałożyć presję 773 00:51:09,985 --> 00:51:15,324 na rząd Stanów Zjednoczonych i na Boeinga. 774 00:51:16,617 --> 00:51:19,078 Ewidentnie pracowano w pośpiechu. 775 00:51:19,161 --> 00:51:23,249 Po drugiej katastrofie nadal budowali te samoloty. 776 00:51:23,332 --> 00:51:26,961 To potwarz dla wszystkich rodzin. 777 00:51:27,378 --> 00:51:33,300 Chcę być pewna, że w przyszłości ludzie wsiadający do samolotu 778 00:51:34,176 --> 00:51:36,303 bezpiecznie z niego wysiądą. 779 00:51:36,387 --> 00:51:40,474 UZIEMIĆ MAX – ZGINĄ LUDZIE 780 00:51:45,020 --> 00:51:49,483 Mam w głowie natłok myśli. 781 00:51:55,781 --> 00:51:59,368 Tak naprawdę to obsesja. 782 00:51:59,451 --> 00:52:02,288 Nie tak miało być. Nie uważam się za... 783 00:52:02,371 --> 00:52:06,083 -Pierwszy raz to mówisz. -Wiem, że mam obsesję. 784 00:52:06,166 --> 00:52:10,129 Nie chcę, żeby to się powtórzyło. 785 00:52:11,422 --> 00:52:12,548 Więc... 786 00:52:25,060 --> 00:52:26,520 Wciąż mam koszmary. 787 00:52:26,604 --> 00:52:30,691 Ale ta walka daje mi siłę do działania. 788 00:52:30,983 --> 00:52:33,903 -Już prawie to mamy... -Czyli prawie koniec? 789 00:52:34,320 --> 00:52:36,238 Tak jakby. 790 00:52:38,240 --> 00:52:40,618 Chcę, by rodziny wiedziały, 791 00:52:40,701 --> 00:52:44,455 że jest ktoś, kto chce odkryć prawdę. 792 00:52:50,669 --> 00:52:53,464 Przed Komisją ds. Transportu stanie 793 00:52:54,924 --> 00:52:57,217 demaskator Boeinga, Edward Pierson. 794 00:52:57,301 --> 00:53:01,889 Pierson twierdzi, że problemy z produkcją przyczyniły się do wypadków MAX. 795 00:53:01,972 --> 00:53:03,891 Potrzebujemy odpowiedzi. 796 00:53:03,974 --> 00:53:05,726 I wyciągnięcia konsekwencji. 797 00:53:06,268 --> 00:53:08,896 Kogoś trzeba pociągnąć do odpowiedzialności. 798 00:53:13,943 --> 00:53:16,570 Dziennikarze będą pana atakować. 799 00:53:16,654 --> 00:53:19,990 Wykrzykiwać prowokujące pytania. 800 00:53:20,074 --> 00:53:21,408 Proszę nie odpowiadać. 801 00:53:26,997 --> 00:53:28,958 Teraz to zrobimy? 802 00:53:29,041 --> 00:53:31,293 Dajcie mu trochę przestrzeni. 803 00:53:32,002 --> 00:53:33,671 Dajcie nam chwilę. 804 00:53:36,966 --> 00:53:39,385 Dlaczego FAA nie słuchało własnych... 805 00:53:39,468 --> 00:53:42,429 -Wchodzimy. -Proszę samej sobie odpowiedzieć. 806 00:53:47,059 --> 00:53:48,602 Nazywam się Ed Pierson. 807 00:53:49,144 --> 00:53:51,563 Chciałbym złożyć kondolencje 808 00:53:51,647 --> 00:53:54,233 rodzinom i przyjaciołom ofiar katastrof 809 00:53:54,316 --> 00:53:58,654 lotów Lion Air nr 610 i Ethiopian Airlines nr 302. 810 00:53:58,737 --> 00:54:01,365 To niewyobrażalna strata i żałoba. 811 00:54:02,282 --> 00:54:05,452 Uważam, że problemy produkcyjne w fabryce w Renton 812 00:54:05,536 --> 00:54:08,539 mogły przyczynić się do tych tragicznych wypadków. 813 00:54:08,998 --> 00:54:13,252 Wystosowałem do kierownictwa firmy kilka formalnych ostrzeżeń, 814 00:54:13,335 --> 00:54:16,171 szczególnie jedno przed wypadkiem Lion Air 815 00:54:16,255 --> 00:54:18,632 i kolejne przed Ethiopian Airlines. 816 00:54:18,716 --> 00:54:20,759 Informowałem o potencjalnym ryzyku. 817 00:54:20,843 --> 00:54:22,511 Moje ostrzeżenia zignorowano. 818 00:54:23,429 --> 00:54:25,139 W dniu 9 czerwca 2018 roku, 819 00:54:25,222 --> 00:54:27,641 podczas produkcji samolotu Lion Air, 820 00:54:27,725 --> 00:54:29,518 cztery miesiące przed wypadkiem, 821 00:54:29,601 --> 00:54:32,563 napisałem e-mail do dyrektora głównego projektu 737. 822 00:54:32,646 --> 00:54:35,607 Zalecałem zamknięcie linii produkcyjnej. 823 00:54:35,691 --> 00:54:39,069 Kiedy wspomniałem, że niektóre projekty wojskowe 824 00:54:39,153 --> 00:54:42,281 ukrócono przez nawet mniejsze problemy, 825 00:54:42,364 --> 00:54:45,242 dostałem odpowiedź, której nie zapomnę. 826 00:54:45,325 --> 00:54:48,245 „Armia nie musi przynosić zysków”. 827 00:54:50,205 --> 00:54:53,625 Niecały miesiąc później, 10 marca 2019 roku, 828 00:54:53,709 --> 00:54:58,005 rozbił się lot Ethiopian Airlines nr 302, zabijając 157 osób. 829 00:54:59,757 --> 00:55:03,093 Śledztwo organów nadzorujących nie przynosiło skutków. 830 00:55:03,177 --> 00:55:07,264 Boeing upierał się, że nie ma problemów z jakością ani bezpieczeństwem. 831 00:55:08,307 --> 00:55:10,517 Dziękuję za tę szansę. 832 00:55:10,601 --> 00:55:12,352 Chętnie odpowiem na pytania. 833 00:55:12,728 --> 00:55:15,355 Oddaję głos reprezentantce Norton. 834 00:55:16,356 --> 00:55:18,358 Czy poparłby pan dalsze kroki FAA 835 00:55:18,442 --> 00:55:22,237 w zakresie audytów w fabrykach Boeinga? 836 00:55:22,946 --> 00:55:25,866 W pełni. Pracowałem tam trzy lata. 837 00:55:25,949 --> 00:55:29,661 Ani razu nie spotkałem nikogo z FAA. 838 00:55:30,704 --> 00:55:35,042 Nie pamiętam, żeby jakiś pracownik wspominał o spotkaniach z nimi. 839 00:55:35,125 --> 00:55:38,378 Może się pojawiali, ale byli niewidoczni. 840 00:55:38,462 --> 00:55:41,465 Myślę, że to bardzo ważne. 841 00:55:41,548 --> 00:55:45,052 Po przesłuchaniu na pewno to zasugeruję. 842 00:55:45,135 --> 00:55:47,971 Wina będzie po naszej stronie, 843 00:55:48,055 --> 00:55:51,850 jeśli nie podejmiemy kroków, by przyjrzeć się fabrykom Boeinga 844 00:55:51,934 --> 00:55:53,268 w całych Stanach. 845 00:55:53,352 --> 00:55:54,561 Dziękuję. 846 00:56:04,363 --> 00:56:07,032 FAA to Federalna Administracja Lotnictwa. 847 00:56:07,116 --> 00:56:11,203 Ich zadaniem jej ochrona społeczeństwa 848 00:56:11,286 --> 00:56:15,624 i zapewnienie, że certyfikowane samoloty 849 00:56:16,125 --> 00:56:18,335 będą latać, a nie się rozbijać. 850 00:56:19,086 --> 00:56:21,296 Administratorze Dickson, 851 00:56:21,380 --> 00:56:22,798 jest pan naszą nadzieją. 852 00:56:23,090 --> 00:56:26,927 Kilka trudnych lekcji i okupione ciężką pracą ulepszenia 853 00:56:27,010 --> 00:56:29,930 pozwoliły stworzyć globalny system lotnictwa 854 00:56:30,013 --> 00:56:31,974 o wysokim bezpieczeństwie. 855 00:56:32,057 --> 00:56:36,228 Ale zapewnianie bezpieczeństwa to niekończący się proces. 856 00:56:36,311 --> 00:56:39,898 Musimy uczyć się na błędach i nie pozwolić sobie 857 00:56:39,982 --> 00:56:41,650 spocząć na laurach. 858 00:56:41,733 --> 00:56:44,486 Dziękuję, odpowiem na pytania. 859 00:56:44,570 --> 00:56:48,240 Panie Dickson. Czy zna pan Eda Piersona? 860 00:56:49,324 --> 00:56:52,327 Nie osobiście, ale słyszałem o nim. 861 00:56:52,411 --> 00:56:54,204 Siedzi tam. 862 00:56:54,288 --> 00:56:57,082 Czy wie pan, że cztery miesiące przed wypadkiem 863 00:56:57,166 --> 00:57:00,627 zgłosił on swoje wątpliwości kierownictwu. Wiedział pan? 864 00:57:00,711 --> 00:57:04,756 -Miesiące przed pierwszym wypadkiem. -Wiem, że były wątpliwości. 865 00:57:04,840 --> 00:57:07,217 Zgadza się. Co zrobiła firma? 866 00:57:07,301 --> 00:57:10,554 Ucięła temat aż do kolejnego wypadku. 867 00:57:11,471 --> 00:57:14,433 Tak było. Kolejni ludzie stracili życie. 868 00:57:14,516 --> 00:57:16,643 Moje pytanie brzmi więc: 869 00:57:16,727 --> 00:57:20,522 czy przeprowadzą państwo śledztwo w kwestii produkcji w Renton? 870 00:57:20,606 --> 00:57:24,735 Wiem, że już teraz nasza organizacja prowadzi działania. 871 00:57:24,818 --> 00:57:26,570 To nie wystarczy. 872 00:57:26,653 --> 00:57:30,115 Przesłuchacie pracowników fabryki w Renton? 873 00:57:30,199 --> 00:57:31,491 Weźmiecie to na serio? 874 00:57:31,575 --> 00:57:34,578 Obiecuję panu, że badamy tę sprawę. 875 00:57:34,661 --> 00:57:36,163 Będziemy to robić dalej. 876 00:57:36,246 --> 00:57:39,166 Przesłuchają państwo pana Piersona? 877 00:57:39,249 --> 00:57:40,209 Zdecydowanie. 878 00:57:40,292 --> 00:57:42,794 Zbadają państwo problemy produkcyjne 879 00:57:42,878 --> 00:57:44,546 -w fabryce w Renton? -Tak. 880 00:57:45,631 --> 00:57:48,842 Zamykam obrady komisji. 881 00:57:58,810 --> 00:57:59,811 Dziękuję bardzo. 882 00:58:00,020 --> 00:58:01,230 To wymagało odwagi. 883 00:58:02,898 --> 00:58:04,983 Chcę wyeliminować ten problem, 884 00:58:05,067 --> 00:58:06,985 by więcej rodzin nie cierpiało. 885 00:58:07,069 --> 00:58:08,195 Dziękuję. 886 00:58:08,278 --> 00:58:10,614 Dziękuję. 887 00:58:10,697 --> 00:58:11,657 Przepraszam. 888 00:58:14,701 --> 00:58:16,578 Dajcie mu przestrzeń. 889 00:58:17,246 --> 00:58:20,415 Z chęcią odpowiem na pytania. 890 00:58:20,499 --> 00:58:21,750 Za nim długi dzień. 891 00:58:26,880 --> 00:58:28,090 Nikt nie chce grzywny. 892 00:58:28,173 --> 00:58:29,591 To było niesamowite. 893 00:58:29,675 --> 00:58:33,762 FAA dostało rozkaz przeprowadzenia śledztwa w fabryce. 894 00:58:35,806 --> 00:58:37,557 To wielki sukces. 895 00:58:43,689 --> 00:58:45,691 Wiadomości z ostatniej chwili. 896 00:58:45,774 --> 00:58:48,527 Boeing zwolnił prezesa, Dennisa Muilenburga. 897 00:58:48,610 --> 00:58:52,281 Muilenburg piastował stanowisko w najgorszym roku dla firmy. 898 00:58:52,364 --> 00:58:55,158 Zmarło 346 osób. Odpowie pan na parę pytań? 899 00:58:55,993 --> 00:59:00,414 Jaką dostał odprawę? Aż 62,2 miliona dolarów. 900 00:59:00,747 --> 00:59:04,209 To brzmi jak duża kwota, ale nie dostał premii za 2019 rok. 901 00:59:04,293 --> 00:59:06,545 Nowy prezes to David Calhoun. 902 00:59:06,628 --> 00:59:08,630 Będzie zarabiał 1,4 miliona 903 00:59:08,714 --> 00:59:12,801 plus dodatkowe miliony w postaci premii. 904 00:59:12,884 --> 00:59:17,264 Za sam powrót linii MAX na lotniska może dostać siedem milionów. 905 00:59:17,347 --> 00:59:19,349 Skoro o tym mówimy... 906 00:59:19,433 --> 00:59:22,311 Boeing nie wyraża skruchy. 907 00:59:23,228 --> 00:59:25,314 Patrzy tylko na cele finansowe. 908 00:59:25,897 --> 00:59:27,566 Czuję się... 909 00:59:27,649 --> 00:59:28,567 TĘSKNIĘ ZA TOBĄ 910 00:59:28,650 --> 00:59:31,778 Myślę czasem o Muilenburgu i moim tacie. 911 00:59:32,904 --> 00:59:36,867 Obaj urodzili się w tym samym roku. 912 00:59:37,367 --> 00:59:42,039 Jeden pływa w luksusach i ma miliony na koncie, 913 00:59:43,081 --> 00:59:45,751 a drugi zapłacił za to własną krwią. 914 00:59:55,761 --> 00:59:58,430 FAA jest pod ostrzałem i słusznie. 915 00:59:58,513 --> 01:00:02,392 Główną linią obrony Boeinga jest twierdzenie, 916 01:00:02,476 --> 01:00:07,105 że nie są odpowiedzialni za wypadki, bo samoloty uzyskały certyfikat FAA. 917 01:00:07,564 --> 01:00:10,525 Każdy rozbity samolot w historii miał certyfikat. 918 01:00:10,609 --> 01:00:15,113 To wszystko wyjaśnia. Certyfikat nie gwarantuje bezpieczeństwa. 919 01:00:15,197 --> 01:00:19,368 FAA twierdzi, że standard certyfikatu powinien zapewniać 920 01:00:19,451 --> 01:00:21,578 nietykalność producentowi, 921 01:00:21,661 --> 01:00:25,540 ale jednocześnie uważa, że odpowiedzialność producenta 922 01:00:25,624 --> 01:00:30,504 powinna rozciągać się poza zachowanie standardów certyfikacyjnych. 923 01:00:30,587 --> 01:00:35,342 Przy kalkulacji zysku liczy się tylko odpowiedzialność prawna, 924 01:00:35,425 --> 01:00:38,178 a jej ryzyko znika po uzyskaniu certyfikatu. 925 01:00:38,261 --> 01:00:42,099 Nikt nie może cię więcej pozwać, 926 01:00:42,182 --> 01:00:44,518 jeśli twój samolot spotka wypadek. 927 01:00:44,601 --> 01:00:47,562 Dlatego firmy lotnicze, projektanci i producenci 928 01:00:47,646 --> 01:00:50,982 nie mają motywacji, by tworzyć bezpieczne maszyny. 929 01:00:51,066 --> 01:00:54,152 Tylko żeby tworzyć maszyny spełniające standardy. 930 01:00:54,236 --> 01:00:55,404 To nie ma sensu. 931 01:00:55,487 --> 01:00:58,281 Pasażerowie nie są bezpieczni. 932 01:01:09,167 --> 01:01:14,089 DWA MIESIĄCE PO PRZESŁUCHANIACH KOMISJI 933 01:01:14,756 --> 01:01:15,757 Musimy iść. 934 01:01:15,841 --> 01:01:17,342 Chodźmy. 935 01:01:17,426 --> 01:01:21,012 Zadzwonię, jak będę mógł. Jak będziemy w trasie. 936 01:01:21,096 --> 01:01:22,848 -Powodzenia. -Kocham cię. 937 01:01:28,311 --> 01:01:32,315 Myślałam, że powie swoje na przesłuchaniu 938 01:01:32,399 --> 01:01:35,694 i to będzie koniec. 939 01:01:36,653 --> 01:01:38,280 Ale wyszło inaczej. 940 01:01:38,363 --> 01:01:41,241 Nagle mnie oświeciło. 941 01:01:41,324 --> 01:01:43,743 To nie koniec. To dopiero... 942 01:01:43,827 --> 01:01:46,496 To czubek góry lodowej. 943 01:01:52,419 --> 01:01:54,754 Udało mi się umówić z FAA. 944 01:01:55,672 --> 01:01:59,176 Opowiem im, co działo się w fabryce. 945 01:01:59,509 --> 01:02:02,637 To ten ogromny budynek. 946 01:02:02,721 --> 01:02:04,222 Tak mi się wydaje. 947 01:02:27,579 --> 01:02:29,164 To moje źródło. 948 01:02:37,380 --> 01:02:38,340 Do zobaczenia. 949 01:02:42,761 --> 01:02:45,764 Ta osoba zgłosiła się do mnie w 2007 roku. 950 01:02:47,265 --> 01:02:51,978 Spotkałem się z kilkoma inżynierami bezpieczeństwa FAA. 951 01:02:53,939 --> 01:02:56,066 Jadę innym autem niż zwykle. 952 01:02:56,149 --> 01:02:59,819 Niektórzy informatorzy mówili, że byli śledzeni. 953 01:03:06,034 --> 01:03:09,829 Rozdałem im tanie telefony na kartę kupione na gotówkę. 954 01:03:10,288 --> 01:03:12,290 Nie da się ich namierzyć. 955 01:03:21,550 --> 01:03:22,884 Jeszcze nikogo nie ma. 956 01:03:44,573 --> 01:03:49,327 Zauważyłem, że kiedy z nimi rozmawiałem, 957 01:03:49,411 --> 01:03:51,955 podawałem im przykłady problemów, 958 01:03:52,038 --> 01:03:53,665 które rzuciły mi się w oczy. 959 01:03:53,748 --> 01:03:56,918 Jeden człowiek dosłownie kończył za mnie zdania. 960 01:03:57,002 --> 01:04:01,464 Mówiłem: „To prowadziło do...” A on kończył. 961 01:04:01,548 --> 01:04:05,927 Więc albo FAA wiedziało i nic nie zrobiło, 962 01:04:06,011 --> 01:04:07,345 albo nie wiedziało, 963 01:04:07,429 --> 01:04:09,639 co jest niewyobrażalne. 964 01:04:09,723 --> 01:04:13,476 Jest coś, czego nie rozumiem. 965 01:04:13,560 --> 01:04:16,062 W FAA pracuje 45 000 osób, 966 01:04:16,146 --> 01:04:20,775 z czego 1600 w samym tym budynku. 967 01:04:21,651 --> 01:04:25,322 A mogą wysłać tylko pięć osób do fabryki oddalonej 15 minut, 968 01:04:25,405 --> 01:04:28,617 jednej z największych na świecie. Dajcie spokój. 969 01:04:28,700 --> 01:04:31,661 Oby zrobili to, co deklarują. 970 01:04:31,745 --> 01:04:34,331 Wrócą tam i przeprowadzą dogłębne śledztwo. 971 01:04:34,414 --> 01:04:37,834 Ale obawiam się, że trzeba będzie ich zmusić. 972 01:05:05,862 --> 01:05:06,946 Dzięki za przyjście. 973 01:05:07,364 --> 01:05:08,239 Jasne. 974 01:05:10,909 --> 01:05:13,411 Czy w FAA widać jakieś zmiany 975 01:05:14,120 --> 01:05:17,999 po katastrofach lotniczych linii MAX? 976 01:05:18,083 --> 01:05:20,001 W nastawieniu personelu? 977 01:05:20,627 --> 01:05:23,546 Jeden inżynier złożył raport bezpieczeństwa, 978 01:05:23,963 --> 01:05:25,924 a kierownik się wkurzył. 979 01:05:26,007 --> 01:05:28,635 Bo przez to muszą opóźnić projekt, 980 01:05:28,718 --> 01:05:31,763 więc rozjedzie im się cały harmonogram. 981 01:05:31,846 --> 01:05:33,390 Kierownicy są mściwi. 982 01:05:33,723 --> 01:05:36,351 Ludzie, z którymi rozmawiałem, 983 01:05:36,434 --> 01:05:38,144 mówili, że nie zauważyli 984 01:05:38,436 --> 01:05:39,479 żadnych zmian. 985 01:05:41,856 --> 01:05:44,651 Słabo się dzieje z całą organizacją. 986 01:05:45,694 --> 01:05:48,321 Trzeba przyznać, że przez dekadę 987 01:05:48,405 --> 01:05:51,700 poziom bezpieczeństwa był niesamowity. 988 01:05:52,492 --> 01:05:57,455 Ale potem ludzie spoczęli na laurach, zarówno w produkcji, jak i w agencjach. 989 01:05:57,872 --> 01:06:01,668 Boeing ma wielkie wpływy w polityce. 990 01:06:02,210 --> 01:06:05,422 I dużo pieniędzy na lobbing w Kongresie. 991 01:06:06,172 --> 01:06:09,217 Politycy przyklaskują działaniom Boeinga 992 01:06:09,968 --> 01:06:11,970 i przyjmują stanowisko firmy. 993 01:06:12,262 --> 01:06:15,140 To dlatego, że FAA i Kongres 994 01:06:15,390 --> 01:06:18,017 chcą dać wolną rękę przemysłowi lotniczemu. 995 01:06:18,935 --> 01:06:22,480 Uważają, że poziom bezpieczeństwa jest akceptowalny. 996 01:06:26,776 --> 01:06:29,070 TEREN PRYWATNY 997 01:06:29,154 --> 01:06:33,867 Mur dzielący FAA od przemysłu jest bardzo niski. 998 01:06:33,950 --> 01:06:36,703 Jest spory ruch w obie strony. 999 01:06:36,786 --> 01:06:39,164 Często przez drzwi obrotowe. 1000 01:06:40,039 --> 01:06:41,916 Byli pracownicy Boeinga 1001 01:06:42,000 --> 01:06:44,544 zatrudniają się w FAA. 1002 01:06:44,627 --> 01:06:48,923 A ludzie kiedyś pracujący w FAA idą do Boeinga. 1003 01:06:50,550 --> 01:06:52,218 Kończy się na tym, 1004 01:06:52,302 --> 01:06:56,389 że FAA jest właściwie częścią załogi Boeinga. 1005 01:07:00,810 --> 01:07:03,772 FAA mnie frustrowało. 1006 01:07:04,564 --> 01:07:07,817 Byli jeszcze mniej chętni do współpracy niż Boeing. 1007 01:07:07,901 --> 01:07:12,238 Mówili o nadzorowanych firmach jako swoich klientach. 1008 01:07:12,322 --> 01:07:14,240 To nie są klienci. 1009 01:07:14,783 --> 01:07:19,370 To prywatne przedsiębiorstwa, które są gotowe iść na skróty, 1010 01:07:19,454 --> 01:07:21,998 żeby zyskać przewagę na rynku. 1011 01:07:22,081 --> 01:07:25,043 Czasem przez te skróty giną ludzie. 1012 01:07:27,504 --> 01:07:29,088 W trakcie śledztwa 1013 01:07:29,172 --> 01:07:32,801 odkryliśmy coś, co zupełnie zmieniło ogląd sytuacji. 1014 01:07:35,762 --> 01:07:37,055 Po pierwszym wypadku 1015 01:07:37,138 --> 01:07:41,476 FAA napisało raport dotyczący systemu MCAS. 1016 01:07:41,559 --> 01:07:42,977 MIARY RYZYKA RYZYKO FLOTY 1017 01:07:43,061 --> 01:07:46,189 Według raportu bez żadnych modyfikacji systemu 1018 01:07:46,272 --> 01:07:49,818 w całym okresie pracy floty rozbije się 15 samolotów. 1019 01:07:50,735 --> 01:07:54,989 Nigdy wcześniej nie pozwolono latać maszynom o takim ryzyku. 1020 01:07:55,073 --> 01:07:56,115 Tak nie można. 1021 01:07:56,199 --> 01:07:57,408 FEDERALNA ADMINISTRACJA LOTNICTWA 1022 01:07:57,492 --> 01:08:00,161 Kto widział ten raport? Komu go pokazano? 1023 01:08:00,245 --> 01:08:03,957 Dlaczego wtedy nie uziemili samolotów, 1024 01:08:04,040 --> 01:08:08,044 tylko czekali, aż rozbije się kolejna pełna ludzi maszyna? 1025 01:08:09,796 --> 01:08:13,633 ADDIS ABEBA, ETIOPIA 1026 01:08:16,845 --> 01:08:21,432 ROCZNICA KATASTROFY ET302 1027 01:08:31,818 --> 01:08:37,115 W raporcie szacowali, że nastąpi 15 takich zdarzeń. 1028 01:08:38,283 --> 01:08:41,119 Kierownictwo FAA i Boeinga 1029 01:08:41,870 --> 01:08:45,415 wiedziało o tym jeszcze przed produkcją 1030 01:08:45,498 --> 01:08:48,084 i montażem samolotów. 1031 01:08:48,167 --> 01:08:50,378 I nic nie zrobiono. 1032 01:08:53,798 --> 01:08:56,593 Dlatego to tak boli. 1033 01:08:58,052 --> 01:09:00,889 Wiemy, że można było temu zapobiec. 1034 01:10:16,214 --> 01:10:17,840 WITAJCIE W NASZYM DOMU 1035 01:10:17,924 --> 01:10:20,635 To będzie ciekawe przesłuchanie. 1036 01:10:20,718 --> 01:10:22,470 Już włączam. 1037 01:10:23,471 --> 01:10:26,140 ...katastrofy lotu Ethiopian Airlines nr 302. 1038 01:10:26,224 --> 01:10:27,058 Jest. 1039 01:10:27,141 --> 01:10:28,768 PRZESŁUCHANIE WS. CERTYFIKACJI 1040 01:10:28,851 --> 01:10:33,690 W przypadku obu katastrof rozbił się model Boeing 737 MAX. 1041 01:10:34,482 --> 01:10:38,069 Ciężko nie dojść do wniosku, że pana zespół w FAA 1042 01:10:38,152 --> 01:10:41,072 próbował trzymać nas w niewiedzy. 1043 01:10:41,155 --> 01:10:44,367 Administratorze Dickson, to pana odpowiedzialność. 1044 01:10:44,867 --> 01:10:47,787 Oczekuję, że się pan wytłumaczy 1045 01:10:47,870 --> 01:10:49,330 z zaniedbań w kwestii... 1046 01:10:49,414 --> 01:10:51,791 Czas na wymówki. 1047 01:10:51,874 --> 01:10:55,128 Zawsze jestem otwarty na dialog. 1048 01:10:55,253 --> 01:10:57,672 Nie wydam certyfikatu, 1049 01:10:57,755 --> 01:11:01,718 nim nie zakończą się audyty techniczne FAA. 1050 01:11:01,801 --> 01:11:04,512 Sam siądę za sterami samolotu, 1051 01:11:04,595 --> 01:11:07,432 nim FAA podejmie jakiekolwiek wiążące decyzje. 1052 01:11:07,515 --> 01:11:08,391 Proszę bardzo. 1053 01:11:09,475 --> 01:11:10,518 Gość ma butę. 1054 01:11:10,601 --> 01:11:13,980 Macie pilotów testowych. Nie musisz sam latać. 1055 01:11:14,063 --> 01:11:15,857 Błagam. To w słabym tonie. 1056 01:11:15,940 --> 01:11:17,483 Senatorze Markey. 1057 01:11:17,567 --> 01:11:22,697 Boeing upiera się w sądzie, że certyfikat FAA wydany dla 737 MAX 1058 01:11:22,780 --> 01:11:24,949 zdejmuje z nich odpowiedzialność. 1059 01:11:25,033 --> 01:11:27,243 Zgadza się pan z tym stanowiskiem 1060 01:11:27,326 --> 01:11:31,497 czy uważa, że rodziny ofiar powinny móc wysunąć żądania wobec firmy? 1061 01:11:31,581 --> 01:11:34,625 Nie mogę tego komentować. 1062 01:11:34,709 --> 01:11:38,921 Ale zbadam sprawę i odpowiem później. 1063 01:11:39,005 --> 01:11:40,048 Senatorze Cruz. 1064 01:11:40,131 --> 01:11:41,674 Dziękuję. 1065 01:11:43,009 --> 01:11:45,136 Czy Boeing okłamał FAA? 1066 01:11:49,015 --> 01:11:51,350 Nie mogę powiedzieć. 1067 01:11:51,434 --> 01:11:54,687 Na pewno brakowało pełnych informacji 1068 01:11:54,771 --> 01:11:56,939 i podawano częściowe dane. 1069 01:11:57,023 --> 01:11:58,858 -Pierdolenie. -FAA popełniło błąd, 1070 01:11:58,941 --> 01:12:01,194 wydając certyfikat 737 MAX? 1071 01:12:01,277 --> 01:12:04,530 Mam wątpliwości. Uważam, że popełnione zostały błędy. 1072 01:12:04,614 --> 01:12:05,531 Dalej, senatorze. 1073 01:12:05,615 --> 01:12:07,533 W Waszyngtonie strona bierna 1074 01:12:07,617 --> 01:12:10,620 to sposób, by migać się od odpowiedzialności. 1075 01:12:10,703 --> 01:12:13,664 Kto popełnił błędy i dlaczego? 1076 01:12:14,290 --> 01:12:18,294 Popełnił je producent i FAA. 1077 01:12:18,377 --> 01:12:20,755 To niedopatrzenie producenta. 1078 01:12:20,838 --> 01:12:23,007 Co to za błędy? Czemu się pojawiły? 1079 01:12:23,091 --> 01:12:28,763 Przy wprowadzaniu zmian nie rozumiano w pełni, 1080 01:12:28,846 --> 01:12:31,599 -jak wpłyną na system kontroli lotu. -Dalej. 1081 01:12:31,682 --> 01:12:33,851 Czy w FAA kogoś zwolniono? 1082 01:12:33,935 --> 01:12:37,772 Do tej pory nikogo nie zwolniono w związku z tą sprawą. 1083 01:12:37,855 --> 01:12:40,483 Czy kogoś ukarano? 1084 01:12:41,150 --> 01:12:43,152 Nie, nikogo konkretnego. 1085 01:12:43,236 --> 01:12:47,281 Czyli jakieś osoby popełniły jakieś błędy 1086 01:12:47,365 --> 01:12:49,867 -i nie poniosły konsekwencji. -Lawirują. 1087 01:12:49,951 --> 01:12:52,245 Rozumie pan, że nie pracuje dla Boeinga, 1088 01:12:52,328 --> 01:12:54,288 a dla amerykańskiego społeczeństwa? 1089 01:12:55,081 --> 01:12:57,542 Zamykam przesłuchanie. 1090 01:12:58,584 --> 01:13:01,212 Kogo zwolniono? Nikogo. 1091 01:13:01,295 --> 01:13:02,880 Kogo zdegradowano? Nikogo. 1092 01:13:02,964 --> 01:13:06,300 To właśnie nasz rząd w akcji. 1093 01:13:06,384 --> 01:13:08,052 Niedorzeczne. 1094 01:13:08,136 --> 01:13:10,346 Chodźmy się przejść. 1095 01:13:10,429 --> 01:13:13,432 Przynajmniej ty nie pracujesz dla rządu. 1096 01:13:15,852 --> 01:13:16,811 Co za gówno. 1097 01:13:26,028 --> 01:13:31,159 Chyba odbiera to osobiście i ma poczucie winy. 1098 01:13:31,242 --> 01:13:34,871 Czuje się odpowiedzialny za śmierć tych ludzi. 1099 01:13:34,954 --> 01:13:38,207 Ciężko na to patrzeć. Bo nie jest niczemu winny. 1100 01:13:43,838 --> 01:13:44,839 NOWE - SIERPIEŃ 2018 1101 01:13:44,922 --> 01:13:46,257 DONIESIENIA MEDIALNE 1102 01:13:47,717 --> 01:13:51,929 Myślałam, że tworzy oś czasu tylko swoich własnych działań. 1103 01:13:52,805 --> 01:13:55,016 Ale on tu ma wszystko. 1104 01:14:02,023 --> 01:14:03,774 Jestem wściekły. 1105 01:14:05,151 --> 01:14:09,071 Nie powinno być tak ciężko zmusić FAA do robienia ich roboty. 1106 01:14:10,781 --> 01:14:11,991 Ale nadal trwa 1107 01:14:12,074 --> 01:14:14,785 śledztwo Departamentu Sprawiedliwości. 1108 01:14:14,869 --> 01:14:16,370 To jeszcze nie koniec. 1109 01:14:24,503 --> 01:14:27,632 W toku dochodzenia Departamentu Sprawiedliwości 1110 01:14:28,341 --> 01:14:30,927 Boeing musiał ujawnić szereg dokumentów. 1111 01:14:31,761 --> 01:14:35,097 Wiadomości i e-maile wymieniane przez dwóch pilotów. 1112 01:14:35,181 --> 01:14:36,641 Zupełnie nieformalne. 1113 01:14:36,724 --> 01:14:40,311 Pisali rzeczy, które Boeing wolałby schować do szuflady. 1114 01:14:40,394 --> 01:14:43,064 Kiedy to czytasz jako dziennikarz, 1115 01:14:43,147 --> 01:14:46,359 wiesz, że czytelnicy będą oburzeni. 1116 01:14:48,402 --> 01:14:52,323 Główny pilot doświadczalny Boeinga, Mark Forkner, 1117 01:14:52,406 --> 01:14:57,787 uznał za stosowne zniechęcać światowe linie lotnicze i organy nadzorujące 1118 01:14:57,870 --> 01:15:00,831 do prowadzenia dodatkowych szkoleń pilotów. 1119 01:15:02,124 --> 01:15:06,629 Forkner to robił, bo jego przełożeni zdecydowali, 1120 01:15:06,712 --> 01:15:11,926 że nadrzędnym celem projektu jest uniknąć konieczności szkoleń. 1121 01:15:13,261 --> 01:15:18,849 Boeing uczynił to priorytetem, bo dawało mu to rynkową przewagę. 1122 01:15:18,933 --> 01:15:21,018 Boeing obiecywał, 1123 01:15:21,102 --> 01:15:26,023 że piloci znający stary 737 będą mogli przenieść się na model MAX 1124 01:15:26,107 --> 01:15:29,151 po krótkim przeszkoleniu. Dwie godziny na tablecie. 1125 01:15:29,235 --> 01:15:30,319 Serio? Na tablecie? 1126 01:15:30,403 --> 01:15:33,489 Boeing zawarł w umowie zapis, w którym gwarantował: 1127 01:15:33,572 --> 01:15:36,284 „Nie będzie potrzeby szkoleń na symulatorze. 1128 01:15:36,367 --> 01:15:39,245 „W przeciwnym razie wypłacimy milion za samolot”. 1129 01:15:39,328 --> 01:15:41,330 Tak poważnie do tego podeszli. 1130 01:15:41,956 --> 01:15:45,918 Gdzieś w połowie czytania dokumentu przeszedł mnie dreszcz. 1131 01:15:46,002 --> 01:15:49,880 Zobaczyłem tę rozmowę i zrozumiałem, 1132 01:15:49,964 --> 01:15:54,010 że Forkner informował przełożonego, Patrika Gustavssona, 1133 01:15:54,093 --> 01:15:58,931 że udało mu się odwieść Lion Air od pomysłu 1134 01:16:00,850 --> 01:16:04,228 szkolenia pilotów na symulatorach. 1135 01:16:05,563 --> 01:16:08,733 Lion Air prosiło o więcej godzin szkoleń. 1136 01:16:08,816 --> 01:16:12,486 Boeing dołożył starań, żeby tak się nie stało. 1137 01:16:15,281 --> 01:16:17,575 Mark Forkner napisał przełożonemu: 1138 01:16:17,658 --> 01:16:21,537 „Ci kretyni nabrali się na moje sztuczki Jedi”. 1139 01:16:25,124 --> 01:16:27,001 Dowiedzieliśmy się też, 1140 01:16:27,084 --> 01:16:31,547 że MCAS zmodyfikowano w problematyczny sposób. 1141 01:16:31,630 --> 01:16:33,132 Gdyby FAA o tym wiedziało, 1142 01:16:33,215 --> 01:16:36,052 zmieniłoby wymagania w zakresie szkoleń. 1143 01:16:36,135 --> 01:16:38,054 Ci dwaj faceci w tamtym momencie 1144 01:16:38,137 --> 01:16:41,349 poddali się presji ze strony kierownictwa 1145 01:16:41,432 --> 01:16:44,143 i postanowili nie informować FAA. 1146 01:16:45,770 --> 01:16:49,273 Model MAX został „zaprojektowany przez klaunów 1147 01:16:49,357 --> 01:16:51,734 „nadzorowanych przez stado małp”. 1148 01:16:52,860 --> 01:16:55,029 TO ŻART TEN SAMOLOT JEST BEZ SENSU 1149 01:16:55,112 --> 01:16:58,240 Brak standardów inżynieryjnych i bezpieczeństwa. 1150 01:16:58,324 --> 01:17:00,534 Konsekwencje są powalające. 1151 01:17:00,618 --> 01:17:02,912 BĘDĘ W SZOKU, JEŚLI FAA TO ŁYKNIE 1152 01:17:02,995 --> 01:17:04,955 Po zakończeniu prac nad MAX 1153 01:17:05,289 --> 01:17:08,709 obaj dostali od firmy nagrodę, 1154 01:17:08,793 --> 01:17:13,589 bo zrobili dokładnie to, czego oczekiwało szefostwo. 1155 01:17:13,672 --> 01:17:19,637 DZIĘKI MNIE TA FIRMA OSZCZĘDZA SPORO $$$$ 1156 01:17:21,847 --> 01:17:24,308 Jak Boeing skomentuje to wszystko? 1157 01:17:25,601 --> 01:17:29,855 Nie wiemy, ale pewnie pojawią się zarzuty kryminalne. 1158 01:17:30,231 --> 01:17:32,733 BOEING PRZEPRASZA PO PUBLIKACJI ROZMÓW 1159 01:17:32,817 --> 01:17:35,986 PRACOWNICY PISALI O OSZUKIWANIU REGULATORÓW I LINII 1160 01:17:37,530 --> 01:17:41,450 MARZEC 2020 R. 1161 01:17:41,909 --> 01:17:45,579 USA potwierdziły pierwszy przypadek zabójczego koronawirusa. 1162 01:17:45,663 --> 01:17:46,831 ROK PO UZIEMIENIU 1163 01:17:46,914 --> 01:17:49,083 Indeks Dow spadł o ponad 2300 punktów. 1164 01:17:49,166 --> 01:17:51,127 Lotniska i linie lotnicze panikują. 1165 01:17:51,210 --> 01:17:54,004 Puste lotnisko, parking też. 1166 01:17:54,088 --> 01:17:56,048 NIEDŁUGO WRACAMY! 1167 01:18:00,553 --> 01:18:03,180 Z powodu kryzysu wywołanego COVID-19, 1168 01:18:03,264 --> 01:18:08,144 firma jest w opłakanym stanie finansowym. 1169 01:18:08,227 --> 01:18:12,189 Akcje Boeinga, głównego komponentu indeksu Dow Jones, 1170 01:18:12,273 --> 01:18:14,066 lecą na łeb na szyję. 1171 01:18:15,401 --> 01:18:19,196 Muszą przywrócić do użytku 737 MAX, 1172 01:18:19,280 --> 01:18:21,949 by odzyskać przepływ gotówki. 1173 01:18:22,032 --> 01:18:25,286 Musimy pomóc Boeingowi i całemu przemysłowi lotniczemu. 1174 01:18:25,369 --> 01:18:27,455 Czy to była ich wina? Nie. 1175 01:18:28,247 --> 01:18:29,790 To musi się udać. 1176 01:18:30,583 --> 01:18:33,043 Inaczej Boeing upadnie. 1177 01:18:55,691 --> 01:18:56,525 Halo. 1178 01:18:59,236 --> 01:19:01,489 Zaraz, a co... 1179 01:19:02,823 --> 01:19:03,824 Na pewno? 1180 01:19:22,801 --> 01:19:24,345 Dziś zobaczymy 1181 01:19:24,428 --> 01:19:27,681 administratora FAA w locie próbnym MAX. 1182 01:19:28,933 --> 01:19:33,312 To najwyraźniej jeden z kroków w procesie certyfikowania samolotu. 1183 01:19:40,152 --> 01:19:43,322 Dlaczego tak go dotyka? 1184 01:19:44,490 --> 01:19:48,202 Dosłownie klaun w garniturze. 1185 01:19:52,915 --> 01:19:54,583 Głośno deklarował: 1186 01:19:54,667 --> 01:19:58,504 „Nie wydam certyfikatu, nim sam nie siądę za sterem”. 1187 01:19:59,088 --> 01:20:02,424 Co on niby tam przetestuje? 1188 01:20:07,513 --> 01:20:09,848 Gdzie teraz jest samolot? 1189 01:20:09,932 --> 01:20:11,850 -To on? -Tak. 1190 01:20:15,396 --> 01:20:16,855 Leci. 1191 01:21:03,444 --> 01:21:04,862 Widzisz coś? 1192 01:21:25,507 --> 01:21:26,592 To on. 1193 01:21:26,675 --> 01:21:27,509 Tak. 1194 01:21:31,722 --> 01:21:34,516 Dzień dobry, witamy serdecznie. 1195 01:21:35,517 --> 01:21:37,102 To już ostatnia prosta. 1196 01:21:37,186 --> 01:21:40,230 Co nie oznacza, że będziemy iść na skróty. 1197 01:21:40,689 --> 01:21:43,108 Akcje Boeinga wzrosły o trzy dolary. 1198 01:21:43,192 --> 01:21:47,112 Warte dwa razy więcej niż przed konferencją Dicksona. 1199 01:21:47,196 --> 01:21:49,573 ...wróci do przewożenia pasażerów. 1200 01:21:49,657 --> 01:21:51,492 Steve, mam pytanie. 1201 01:21:51,575 --> 01:21:54,161 Zadała je rodzina jednej z ofiar 1202 01:21:54,244 --> 01:21:55,704 w przesłanym mi e-mailu. 1203 01:21:55,788 --> 01:21:58,707 Wiele rodzin ma te same wątpliwości. 1204 01:21:58,791 --> 01:22:01,460 Uważają dzisiejszy lot za chwyt reklamowy. 1205 01:22:01,543 --> 01:22:02,836 Prezent dla Boeinga. 1206 01:22:03,587 --> 01:22:05,214 To żaden chwyt reklamowy. 1207 01:22:05,297 --> 01:22:08,550 Tylko wypełnienie mojej obietnicy. 1208 01:22:08,634 --> 01:22:13,055 Obietnicy, którą złożyłem w pierwszych tygodniach pracy w FAA. 1209 01:22:13,847 --> 01:22:18,644 Statystycznie rzecz biorąc, model 737 to najbezpieczniejszy samolot w historii. 1210 01:22:18,727 --> 01:22:21,730 Jak mówiłem wiele razy, bezpieczeństwo to proces. 1211 01:22:21,814 --> 01:22:23,273 Musimy wciąż nad nim... 1212 01:22:23,357 --> 01:22:27,653 FAA powinno być nadzorcą, opiekować się nami i nas chronić. 1213 01:22:27,736 --> 01:22:33,117 To bez sensu. Zupełnie tego nie rozumiem. 1214 01:22:55,639 --> 01:23:00,227 Po śledztwie Departamentu Sprawiedliwości doszło do zawarcia ugody. 1215 01:23:02,730 --> 01:23:07,776 Boeing uniknął postępowania karnego 1216 01:23:07,860 --> 01:23:11,363 za podawanie fałszywych informacji na temat modelu 737 MAX. 1217 01:23:11,447 --> 01:23:12,990 W ramach ugody, 1218 01:23:13,073 --> 01:23:16,618 której oczekiwało wiele osób na Wall Street, 1219 01:23:16,702 --> 01:23:21,290 Boeing zgodził się wypłacić ponad dwa i pół miliarda dolarów... 1220 01:23:21,373 --> 01:23:23,417 To tylko pogrożenie palcem 1221 01:23:23,500 --> 01:23:26,211 w porównaniu do powagi zarzutów. 1222 01:23:26,754 --> 01:23:29,131 STANY ZJEDNOCZONE AMERYKI VS. FIRMA BOEING 1223 01:23:29,214 --> 01:23:30,466 Boeing miał problem. 1224 01:23:31,049 --> 01:23:34,052 Rozwiązali go, współpracując z rządem. 1225 01:23:34,136 --> 01:23:35,888 BLOKOWANO, UNIEMOŻLIWIANO 1226 01:23:35,971 --> 01:23:39,892 Razem wypracowali oświadczenie, które brzmiało mniej więcej: 1227 01:23:39,975 --> 01:23:41,602 „Tak, jesteśmy odpowiedzialni, 1228 01:23:42,936 --> 01:23:46,273 „ale to tylko kwestia paru czarnych owiec. 1229 01:23:46,356 --> 01:23:48,776 „Czarne owce nie miały nad sobą kierowników”. 1230 01:23:48,859 --> 01:23:50,027 Sami decydowali. 1231 01:23:50,110 --> 01:23:51,820 To ich wina. 1232 01:23:52,154 --> 01:23:54,490 Piloci wymieniający ze sobą wiadomości, 1233 01:23:54,573 --> 01:23:57,910 Mark Forkner i jego przełożony, Patrik Gustavsson, 1234 01:23:57,993 --> 01:24:01,205 zostali rzuceni na pożarcie wilkom. 1235 01:24:01,288 --> 01:24:02,539 ZWODNICZE STWIERDZENIA 1236 01:24:02,623 --> 01:24:04,082 Forkner wykonywał rozkazy. 1237 01:24:04,166 --> 01:24:05,542 PÓŁPRAWDY I PRZEMILCZENIA 1238 01:24:05,626 --> 01:24:09,296 Teraz go porzucili i zrobili z niego kozła ofiarnego. 1239 01:24:09,463 --> 01:24:12,800 Departament Sprawiedliwości zrobił wyjątek. 1240 01:24:12,883 --> 01:24:14,635 To nie jest zwyczajne. 1241 01:24:14,718 --> 01:24:18,096 Specjalnie podkreślili, 1242 01:24:18,180 --> 01:24:20,849 że kierownictwo nie było niczemu winne. 1243 01:24:20,933 --> 01:24:23,018 UCHYBIENIA W FIRMIE 1244 01:24:23,101 --> 01:24:24,812 NIE MIAŁY NATURY SYSTEMOWEJ 1245 01:24:24,895 --> 01:24:27,898 Całemu kierownictwu Boeinga uszło na sucho. 1246 01:24:27,981 --> 01:24:32,653 Co więcej, zachowali swoje olbrzymie pensje 1247 01:24:32,736 --> 01:24:35,906 i nawet włos im z głowy nie spadł. 1248 01:24:39,201 --> 01:24:42,621 -Mam rozmowę. Oddzwonię. -Jasne. Wpadnij, jak skończysz. 1249 01:24:42,704 --> 01:24:43,539 W porządku. 1250 01:24:44,414 --> 01:24:45,916 To wkurzające, 1251 01:24:45,999 --> 01:24:50,462 że Boeing może zapłacić, żeby uniknąć odpowiedzialności karnej. 1252 01:24:50,921 --> 01:24:55,300 Ale to dobrze dla naszej sprawy, bo twierdzimy dokładnie to samo. 1253 01:24:55,384 --> 01:24:58,637 Że rząd idzie na ugodę z Boeingiem. 1254 01:24:58,720 --> 01:25:02,224 Czyli Boeing oszukał FAA. 1255 01:25:03,100 --> 01:25:07,771 Forkner i Gustavsson są pilotami doświadczalnymi. 1256 01:25:07,855 --> 01:25:11,441 Robią to, co im przykażą przełożeni. 1257 01:25:11,525 --> 01:25:15,112 Ale tym przełożonym, którzy wydawali im polecenia, 1258 01:25:15,195 --> 01:25:16,822 wszystko uszło na sucho. 1259 01:25:16,905 --> 01:25:21,243 Wracamy do kwestii demaskatora. 1260 01:25:21,326 --> 01:25:22,327 Eda Piersona. 1261 01:25:26,164 --> 01:25:30,210 Po pierwszym wypadku napisałem do prezesa. 1262 01:25:31,420 --> 01:25:34,047 Prosiłem, by zwolnić tempo. 1263 01:25:34,131 --> 01:25:35,132 POSTĄPIĆ SŁUSZNIE 1264 01:25:36,341 --> 01:25:39,344 Zaraz potem napisałem do zarządu. 1265 01:25:39,928 --> 01:25:44,558 Wysłałem list polecony, żeby być pewnym, że zostanie po nim ślad. 1266 01:25:44,641 --> 01:25:46,977 Prosiłem, by podjęli jakieś kroki. 1267 01:25:47,060 --> 01:25:50,606 Kilka tygodni później rozbił się samolot Ethiopian Airlines. 1268 01:25:51,648 --> 01:25:55,652 Pierson powiedział, że to nie kwestia tylko tych dwóch pilotów. 1269 01:25:55,736 --> 01:26:00,198 Informował Muilenburga o problemach na linii produkcyjnej, 1270 01:26:00,282 --> 01:26:02,326 w całym procesie produkcji. 1271 01:26:02,451 --> 01:26:08,206 Wyłania się większy obraz korporacyjnego podejścia. 1272 01:26:08,290 --> 01:26:13,462 Pieniądze i zysk są ważniejsze niż bezpieczeństwo. 1273 01:26:13,545 --> 01:26:17,841 Wszyscy w Boeingu deklarują: „Bezpieczeństwo przede wszystkim”. 1274 01:26:17,925 --> 01:26:19,009 Czy to prawda? 1275 01:26:19,092 --> 01:26:22,596 A może to tylko puste słowa? Bicie piany? 1276 01:26:22,679 --> 01:26:28,060 Pierson powinien złożyć zeznania. 1277 01:26:28,435 --> 01:26:29,519 Tak. 1278 01:26:29,603 --> 01:26:33,315 Boeing nie chce, by tak się stało, 1279 01:26:33,398 --> 01:26:36,944 więc musimy umożliwić mu złożenie zeznań. 1280 01:26:46,995 --> 01:26:48,997 Chwila. Dzwoni Boeing. 1281 01:26:52,376 --> 01:26:54,544 Bernard, co słychać? 1282 01:26:57,047 --> 01:27:00,300 Nie ma sprawy. Co chciałeś mi powiedzieć? 1283 01:27:06,723 --> 01:27:08,725 Nie, ale dlaczego... 1284 01:27:11,603 --> 01:27:13,146 Rozumiem. 1285 01:27:20,904 --> 01:27:24,616 Dobrze, dzięki za telefon. Do usłyszenia. 1286 01:27:25,784 --> 01:27:26,785 Na razie. 1287 01:27:34,376 --> 01:27:37,754 Dostaliśmy cynk. 1288 01:27:40,132 --> 01:27:45,053 FAA w środę zezwoli na powrót MAX na lotniska. 1289 01:27:47,055 --> 01:27:52,769 To dobre wieści dla Boeinga w ciężkim okresie dla firmy. 1290 01:28:00,402 --> 01:28:01,445 Halo. 1291 01:28:01,528 --> 01:28:04,072 Oglądałaś wiadomości? 1292 01:28:04,156 --> 01:28:06,992 Byłam w sklepie, nie oglądałam. 1293 01:28:07,075 --> 01:28:10,037 FAA pozwoliło na powrót MAX. 1294 01:28:12,164 --> 01:28:14,249 Wiedzieliśmy, że tak będzie. 1295 01:28:19,588 --> 01:28:21,423 American Airlines nimi latały. 1296 01:28:21,506 --> 01:28:24,885 Więc będą chciały je przywrócić. 1297 01:28:28,096 --> 01:28:30,557 To Airbus, a to 737. 1298 01:28:32,309 --> 01:28:33,143 Proszę bardzo. 1299 01:28:34,144 --> 01:28:36,271 MAX 8, lot o 14.30. 1300 01:28:38,106 --> 01:28:39,232 Patrz na cenę. 1301 01:28:40,275 --> 01:28:44,321 Mogę wybrać lot o 13.40 samolotem Embraer za 516 dolarów. 1302 01:28:44,404 --> 01:28:45,405 LOT W OBIE STRONY 1303 01:28:45,489 --> 01:28:49,326 A o 14.30 polecę modelem MAX za 181 dolarów. 1304 01:28:52,079 --> 01:28:56,124 Ludzie szukający tanich lotów do Miami trafią na lot modelem MAX, 1305 01:28:56,208 --> 01:28:57,834 jeśli nie będą czujni. 1306 01:28:57,918 --> 01:29:00,170 Szaleństwo. 1307 01:29:01,004 --> 01:29:02,881 Powiedz o tym rzecznikowi. 1308 01:29:09,304 --> 01:29:13,016 Chyba dotrze to do mnie dopiero, 1309 01:29:13,100 --> 01:29:17,312 kiedy zobaczę ludzi na lotnisku czekających na wejście do MAX. 1310 01:29:25,821 --> 01:29:29,199 737 MAX WRACA DO OPERACJI LOTNICZYCH 1311 01:29:29,282 --> 01:29:30,951 Dzień dobry, pasażerowie. 1312 01:29:31,034 --> 01:29:36,998 Ogłoszenie przed rejsem American Airlines nr 718 do Miami. 1313 01:29:37,082 --> 01:29:38,959 Rejs odbędzie się planowo. 1314 01:29:39,042 --> 01:29:41,169 Boarding rozpoczyna się za 20 minut. 1315 01:29:41,253 --> 01:29:42,295 Dziękuję. 1316 01:29:46,299 --> 01:29:49,511 LONDYN 1317 01:29:53,390 --> 01:29:56,643 Urodziny i rocznice są ciężkie. 1318 01:29:56,726 --> 01:30:00,689 Staramy się nie smucić, 1319 01:30:00,772 --> 01:30:06,486 tylko wspominać tatę, jego śmiech i jego życie. 1320 01:30:06,570 --> 01:30:10,949 Potrzebujemy tego teraz, 1321 01:30:11,032 --> 01:30:14,327 kiedy 737 MAX wraca na lotniska. 1322 01:30:14,411 --> 01:30:19,666 To bardzo boli, więc potrzebujemy poczuć smak zwycięstwa. 1323 01:30:19,749 --> 01:30:21,334 Dziękuję. 1324 01:30:21,418 --> 01:30:22,335 STO LAT, TATO 1325 01:30:22,419 --> 01:30:24,379 -Piękny tort. -Nie ma za co. 1326 01:30:29,050 --> 01:30:30,802 Ostatnie wezwanie na pokład 1327 01:30:30,886 --> 01:30:35,849 dla pasażerów rejsu American Airlines nr 718 do Miami. 1328 01:30:40,645 --> 01:30:44,065 Rozmawiałem z wysoko postawionymi ludźmi w Boeingu, 1329 01:30:44,149 --> 01:30:46,610 którzy mają poczucie winy, 1330 01:30:46,693 --> 01:30:51,907 ale nie uważają, że działali w złej wierze. 1331 01:30:53,992 --> 01:30:56,328 Ich grzechem nie były złe intencje. 1332 01:30:57,412 --> 01:31:01,958 Było nim ślepe podążanie za systemem 1333 01:31:02,042 --> 01:31:04,336 i niekwestionowanie jego działania. 1334 01:31:07,380 --> 01:31:10,383 To bardzo amerykańska historia, 1335 01:31:10,467 --> 01:31:15,055 bo u samego źródła problemu leży amerykańska kultura korporacyjna. 1336 01:31:19,434 --> 01:31:21,311 To, co wydarzyło się z FAA, 1337 01:31:21,394 --> 01:31:26,024 czyli coraz gorsze wypełnianie roli organu nadzorującego, 1338 01:31:26,107 --> 01:31:28,068 było jedynie ruchem politycznym. 1339 01:31:29,694 --> 01:31:32,906 Boeing lobbował i opłacał polityków, 1340 01:31:33,740 --> 01:31:37,577 przekonując ich, że nie powinni rzucać kłód pod nogi przemysłu. 1341 01:31:39,120 --> 01:31:43,041 Boeing twierdził: „Nie chcemy regulacji. Sami się tym zajmiemy. 1342 01:31:43,124 --> 01:31:45,961 „Jesteśmy wydajni i potrafimy sami o to zadbać”. 1343 01:31:46,920 --> 01:31:49,256 Załoga lotu, przygotować się do startu. 1344 01:31:50,924 --> 01:31:53,885 Dziki kapitalizm zje własny ogon. 1345 01:31:54,469 --> 01:31:56,096 A przy okazji zabije ludzi. 1346 01:31:56,846 --> 01:32:00,892 To choroba, która toczy wiele dobrych amerykańskich firm. 1347 01:32:02,185 --> 01:32:04,896 Wpływ Wall Street na realną gospodarkę 1348 01:32:04,980 --> 01:32:07,232 Stanów Zjednoczonych Ameryki. 1349 01:32:07,315 --> 01:32:10,235 Sektor finansowy to 40% naszej gospodarki. 1350 01:32:10,318 --> 01:32:11,569 Kiedyś to było 20%. 1351 01:32:11,653 --> 01:32:14,531 Kiedyś pożyczano ludziom pieniądze na produkcję. 1352 01:32:15,156 --> 01:32:18,535 Teraz żeruje się na odnoszących sukces firmach, 1353 01:32:18,618 --> 01:32:22,122 aż te stają się cieniem samych siebie. 1354 01:32:22,205 --> 01:32:26,167 Chcę, by Boeing był tym, czym był kiedyś. Czym ma potencjał się stać. 1355 01:32:26,251 --> 01:32:29,671 Najwspanialszą firmą inżynieryjną na świecie. 1356 01:32:39,139 --> 01:32:42,183 ...ale jesteśmy tu 1357 01:32:43,560 --> 01:32:49,316 Myślałam, że ból się nie skończy 1358 01:32:49,399 --> 01:32:53,320 Ale przetrwaliśmy burzę 1359 01:32:53,403 --> 01:32:55,655 Przetrwaliśmy burzę 1360 01:32:55,739 --> 01:32:58,366 Wdzięczni za wygrane bitwy 1361 01:32:59,534 --> 01:33:01,661 I za te, które przegraliśmy 1362 01:33:02,078 --> 01:33:03,913 Dzięki temu trwam 1363 01:33:03,997 --> 01:33:08,877 Widzę już brzeg 1364 01:33:08,960 --> 01:33:12,047 Zabierz mnie na brzeg 1365 01:33:19,637 --> 01:33:21,514 Ed Pierson zeznał, że w fabryce 1366 01:33:21,598 --> 01:33:24,225 naciskano na jak najszybszą produkcję 1367 01:33:24,309 --> 01:33:25,685 kosztem bezpieczeństwa. 1368 01:33:25,769 --> 01:33:27,896 -Boeing nie słuchał. -FAA też. 1369 01:33:27,979 --> 01:33:31,399 Tak naprawdę słuchał tylko Kongres. 1370 01:33:31,483 --> 01:33:36,654 ED PIERSON NADAL WSPÓŁPRACUJE W RAMACH PROWADZONYCH ŚLEDZTW. 1371 01:33:36,780 --> 01:33:42,786 W RAPORCIE WSKAZAŁ PROBLEMY Z PRODUKCJĄ JAKO PRZYCZYNĘ WYPADKÓW 1372 01:33:42,869 --> 01:33:47,665 I PRZEDSTAWIŁ FBI DOWODY RZEKOMYCH WYKROCZEŃ 1373 01:33:47,749 --> 01:33:49,417 KIEROWNICTWA BOEINGA. 1374 01:33:50,752 --> 01:33:54,130 Nagrodę otrzymują Dominic Gates, 1375 01:33:54,214 --> 01:33:57,425 Steve Miletich, Mike Baker i Lewis Kamb, 1376 01:33:57,509 --> 01:33:59,219 dziennikarze The Seattle Times. 1377 01:34:00,011 --> 01:34:02,472 DOMINIC GATES I REDAKCJA THE SEATTLE TIMES 1378 01:34:02,555 --> 01:34:06,393 OTRZYMALI NAGRODĘ PULITZERA ZA RELACJĘ ZE SPRAWY 737 MAX. 1379 01:34:08,269 --> 01:34:12,649 Boeing w końcu przyznał pełną winę za tragiczny wypadek w Etiopii. 1380 01:34:12,732 --> 01:34:14,359 Ustalenia pozwolą 1381 01:34:14,442 --> 01:34:17,237 ubiegać się o odszkodowanie w USA, 1382 01:34:17,320 --> 01:34:20,198 gdzie kwoty takich świadczeń są wyższe. 1383 01:34:21,741 --> 01:34:27,330 UGODA PODPISANA PRZEZ BOEINGA Z JUSTINEM GREENEM I INNYMI PRAWNIKAMI 1384 01:34:27,414 --> 01:34:33,002 ZAPEWNIŁA WSZYSTKIM RODZINOM OFIAR RÓWNE ODSZKODOWANIE. 1385 01:35:02,991 --> 01:35:07,162 Mój tata zawsze mówił: „Daj z siebie wszystko, by umrzeć pustą”. 1386 01:35:08,079 --> 01:35:11,374 To jeszcze nie mój czas. Dopiero zaczynam podróż. 1387 01:35:11,458 --> 01:35:13,960 Ale w tym kierunku podążam. 1388 01:35:46,910 --> 01:35:49,662 KU PAMIĘCI 346 OFIAR 1389 01:35:49,746 --> 01:35:52,749 KATASTROF LOTÓW 737 MAX, 1390 01:35:52,832 --> 01:35:56,836 LION AIR NR JT610 I ETHIOPIAN AIRLINES NR ET302. 1391 01:38:27,070 --> 01:38:29,072 Napisy: Natalia Kłopotek 1392 01:38:29,155 --> 01:38:31,157 Nadzór kreatywny nad tłumaczeniem Grzegorz Niksiński