1
00:00:06,382 --> 00:00:09,594
ΕΝΑ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΤΟΥ NETFLIX
2
00:00:11,929 --> 00:00:15,892
Είναι δύσκολο να γνωρίζουμε
τι συμβαίνει μέσα στο μυαλό μιας γάτας.
3
00:00:16,392 --> 00:00:18,770
Ντάσα, έλα εδώ.
4
00:00:22,523 --> 00:00:27,820
Όμως, νέα ευρήματα ίσως ρίξουν φως
στους πιο μυστηριώδεις φίλους μας.
5
00:00:29,322 --> 00:00:31,365
ΑΜΕΡΙΚΗ ΕΧΕΙΣ ΤΑΛΕΝΤΟ
6
00:00:38,539 --> 00:00:41,334
Κάποιοι λένε
ότι οι γάτες δεν κάνουν και πολλά.
7
00:00:45,963 --> 00:00:48,800
Θα τους αποδείξουμε ότι κάνουν λάθος.
8
00:01:00,853 --> 00:01:03,981
Ξεχάστε όσα νομίζατε
ότι ξέρατε για τις γάτες.
9
00:01:05,316 --> 00:01:07,902
Η έρευνα για τη γάτα
υπολείπεται του σκύλου,
10
00:01:07,985 --> 00:01:12,365
αλλά τώρα βλέπουμε μια έξαρση
στην επιστήμη της γάτας.
11
00:01:12,990 --> 00:01:17,537
Μια νέα γενιά επιστημόνων
θέτει υπό αμφισβήτηση τις προκαταλήψεις.
12
00:01:17,620 --> 00:01:21,999
Μαθαίνουμε άλλες πτυχές συμπεριφοράς,
προσωπικότητας και φυσιολογίας της,
13
00:01:22,083 --> 00:01:24,460
όλα αυτά που κάνουν τη γάτα μοναδική.
14
00:01:25,002 --> 00:01:27,964
Οι γάτες είναι έξυπνες, περίεργες,
15
00:01:28,047 --> 00:01:30,424
αλληλεπιδρούν κοινωνικά με τον άνθρωπο.
16
00:01:31,384 --> 00:01:34,846
Τα στοιχεία δείχνουν
ότι εξελίχθηκαν για να το κάνουν αυτό.
17
00:01:36,973 --> 00:01:40,268
Ελάτε να λύσουμε
το μυστήριο της γάτας μαζί,
18
00:01:40,935 --> 00:01:43,563
να αποκωδικοποιήσουμε
το παιχνιδιάρισμά τους
19
00:01:44,105 --> 00:01:46,482
και να σπάσουμε την κρυφή γλώσσα τους.
20
00:01:48,526 --> 00:01:52,071
Δεν θα είναι εύκολο.
Οι γάτες είναι περίπλοκες.
21
00:01:52,155 --> 00:01:53,698
Ντάσα, έλα εδώ.
22
00:01:54,782 --> 00:01:56,534
Ναι, είναι δύστροπες.
23
00:01:57,952 --> 00:02:01,455
Όμως, μπορείς να εκπαιδεύσεις
μια γάτα να κάνει τα πάντα.
24
00:02:08,045 --> 00:02:11,257
Όλοι μπορούν να ξεκλειδώσουν
τις δυνατότητες της γάτας,
25
00:02:12,133 --> 00:02:14,302
αν μάθουν τα μυστικά της.
26
00:02:30,109 --> 00:02:31,819
Οι γάτες είναι παντού.
27
00:02:33,529 --> 00:02:36,032
Κι όμως, ξέρουμε ελάχιστα γι' αυτές.
28
00:02:36,824 --> 00:02:40,036
Για να καταλάβουμε
τι κάνει μια γάτα να είναι γάτα,
29
00:02:40,536 --> 00:02:45,124
και πώς έμαθαν να ζουν με ανθρώπους,
απευθυνθήκαμε στους ειδικούς.
30
00:02:45,833 --> 00:02:49,670
ΔΡ ΜΠΡΟΥΣ ΚΟΡΝΡΑΪΣ
ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΕΝΤΡΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΓΑΤΩΝ ΠΑΝ. ΚΟΡΝΕΛ
31
00:02:49,754 --> 00:02:51,047
"ΦΥΣΙΟΛΟΓΟΣ ΓΑΤΩΝ"
32
00:02:51,631 --> 00:02:54,884
Ο κόσμος υποτιμά
το πόσο κοινωνικές είναι οι γάτες.
33
00:02:55,384 --> 00:02:57,803
Ας το δεχτούμε. Είναι διασκεδαστικές
34
00:02:57,887 --> 00:03:00,348
και, ενίοτε, πολύ αστείες.
35
00:03:03,309 --> 00:03:06,562
Παραδόξως, κάποια γνωρίσματα
που τις κάνουν αξιαγάπητες
36
00:03:06,646 --> 00:03:09,857
εξελίχθηκαν
από τους φονικούς προγόνους τους.
37
00:03:10,691 --> 00:03:14,278
Αν μας ζητούσαν
να δημιουργήσουμε τον τέλειο
38
00:03:15,238 --> 00:03:21,118
θηρευτή ξηράς ως προς τη συμπεριφορά,
τα φυσικά γνωρίσματα και την αντίληψη,
39
00:03:22,411 --> 00:03:24,914
δύσκολο να βρούμε καλύτερο από τη γάτα.
40
00:03:27,583 --> 00:03:30,670
Η οικόσιτη γάτα
λέγεται επιστημονικά Felis catus.
41
00:03:31,295 --> 00:03:34,924
Η Felis catus
είναι ένα μοναδικό εξημερωμένο είδος
42
00:03:35,508 --> 00:03:38,010
που κατάγεται
από την αφρικανική αγριόγατα.
43
00:03:40,846 --> 00:03:44,892
Κάθε γάτα, μεγάλη ή μικρή,
ανήκει στην οικογένεια των αιλουρίδων.
44
00:03:44,976 --> 00:03:46,811
ΑΙΛΟΥΡΙΔΕΣ
45
00:03:46,894 --> 00:03:49,105
Πριν τριάμισι εκατομμύρια χρόνια,
46
00:03:49,188 --> 00:03:53,567
το γένος Felis, οι μικρότερες γάτες,
διαχωρίστηκε από το γένος Panthera,
47
00:03:53,651 --> 00:03:56,070
τις μεγάλες γάτες, λιοντάρια και τίγρεις.
48
00:03:58,322 --> 00:04:02,743
Στις μέρες μας, απαντώνται 400 εκατομμύρια
Felis catus ανά τον κόσμο,
49
00:04:04,036 --> 00:04:07,707
κάνοντας το γένος
ένα από τα δέκα πιο πετυχημένα θηλαστικά
50
00:04:08,207 --> 00:04:10,209
που έχει περπατήσει ποτέ στη Γη.
51
00:04:11,168 --> 00:04:15,214
Μέσα σε δέκα χιλιάδες χρόνια,
το DNA τους έχει αλλάξει ελάχιστα.
52
00:04:16,465 --> 00:04:21,220
Από γενετική άποψη, ουσιαστικά
ένα άγριο ζώο ζει στο σπίτι σας.
53
00:04:23,389 --> 00:04:27,143
Ένα άγριο ζώο
που έχει εκπληκτικό φυσικό εξοπλισμό.
54
00:04:28,602 --> 00:04:32,523
Και με επίκεντρο, την αξιοθαύμαστη
σπονδυλική στήλη της γάτας.
55
00:04:33,524 --> 00:04:37,153
Έχουν περισσότερους σπονδύλους
από τα περισσότερα θηλαστικά,
56
00:04:37,236 --> 00:04:42,116
οι οποίοι έχουν ιδιαίτερα ελαστικούς
μεσοσπονδύλιους δίσκους ανάμεσά τους,
57
00:04:42,199 --> 00:04:44,577
σχηματίζοντας εύκαμπτη σπονδυλική στήλη.
58
00:04:45,077 --> 00:04:49,665
Αυτή η ευέλικτη κατασκευή βοηθά τη γάτα
να είναι το πιο γρήγορο ζώο στην ξηρά.
59
00:04:51,667 --> 00:04:54,045
Παρατηρήστε το τρέξιμο ενός γατόπαρδου.
60
00:04:54,128 --> 00:04:57,965
Με τέντωμα και σύσπαση, η σπονδυλική
στήλη αποθηκεύει δυναμική ενέργεια
61
00:04:58,049 --> 00:05:02,219
κι απελευθερώνει κινητική ενέργεια,
καθώς το αιλουροειδές καλπάζει.
62
00:05:06,807 --> 00:05:09,977
Η γάτα σας είναι
σαν ένας μικρός εύκαμπτος γατόπαρδος,
63
00:05:11,354 --> 00:05:14,690
με δυνατότητα να τρέχει
με πάνω από 13 χλμ. την ώρα
64
00:05:16,484 --> 00:05:19,403
και να περιστρέφεται
σε αδιανόητες πόζες γιόγκα.
65
00:05:22,907 --> 00:05:26,035
Οι γάτες έχουν
και αποδοτικό μυϊκό σύστημα.
66
00:05:26,744 --> 00:05:30,122
Είναι από τα λίγα θηλαστικά
που ενεργοποιούν το 100%
67
00:05:30,206 --> 00:05:31,749
των μυών τους όταν πηδούν.
68
00:05:32,249 --> 00:05:34,502
Έναρξη ανάφλεξης.
69
00:05:34,585 --> 00:05:38,756
Τρία, δύο, ένα, απογείωση.
70
00:05:38,839 --> 00:05:40,633
Έχουμε απογείωση.
71
00:05:41,509 --> 00:05:45,262
Μπορούν να πηδήξουν πέντε
με έξι φορές το ύψος τους.
72
00:05:46,555 --> 00:05:49,809
Είναι σαν ένας άνθρωπος
να πηδά πάνω από καμηλοπάρδαλη.
73
00:05:53,062 --> 00:05:55,981
Και χρησιμοποιούν
τις ουρές τους για ισορροπία
74
00:05:56,065 --> 00:05:58,067
σε γρήγορες αλλαγές κατεύθυνσης.
75
00:06:00,820 --> 00:06:05,241
Κι όπως λέει κάθε αθλητής ενόργανης
γυμναστικής, ό,τι ανεβαίνει, κατεβαίνει,
76
00:06:05,866 --> 00:06:08,411
κάτι που εγείρει ένα πανάρχαιο ερώτημα.
77
00:06:09,328 --> 00:06:12,081
Οι γάτες προσγειώνονται πάντα με τα πόδια.
78
00:06:13,666 --> 00:06:17,253
Έχουν εκπληκτική ικανότητα
να προσανατολίζονται γρήγορα.
79
00:06:17,336 --> 00:06:22,133
Για να γίνει αυτό, πρέπει πρώτα
να αναγνωρίσουν το σώμα τους στον χώρο,
80
00:06:22,216 --> 00:06:25,386
χρησιμοποιώντας
το αντανακλαστικό επαναφοράς.
81
00:06:25,469 --> 00:06:26,971
ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΟ ΕΠΑΝΑΦΟΡΑΣ
82
00:06:32,309 --> 00:06:35,229
Είναι μια λειτουργία
του αιθουσαίου συστήματος.
83
00:06:35,312 --> 00:06:37,398
ΑΙΘΟΥΣΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
84
00:06:38,607 --> 00:06:41,193
Υπερευαίσθητα τριχωτά κύτταρα
μέσα στα αυτιά
85
00:06:41,277 --> 00:06:45,364
αισθάνονται τη θέση σώματος,
την κίνηση και την επιτάχυνση στον χώρο,
86
00:06:45,906 --> 00:06:48,868
μεταδίδοντας αυτές τις πληροφορίες
στον εγκέφαλο.
87
00:06:49,994 --> 00:06:53,122
Συνεπώς, μια γάτα
ξέρει πάντα πού είναι το πάνω.
88
00:06:57,334 --> 00:07:01,172
Κάθε θηλαστικό έχει αντανακλαστικό
επαναφοράς, όπως κι ο άνθρωπος.
89
00:07:01,797 --> 00:07:04,049
Ενίοτε, όμως, αποπροσανατολιζόμαστε.
90
00:07:05,134 --> 00:07:07,178
Αυτό αποκαλείται σύγχυση.
91
00:07:08,679 --> 00:07:10,181
Το έπαθε η Σιμόν Μπάιλς.
92
00:07:12,391 --> 00:07:17,188
Είπε ότι έχασε την ικανότητα να νιώθει
πού βρισκόταν το σώμα της στον χώρο.
93
00:07:17,271 --> 00:07:19,273
Η ΣΥΓΧΥΣΗ ΔΙΕΚΟΨΕ ΤΗ ΣΙΜΟΝ ΜΠΑΪΛΣ
94
00:07:19,356 --> 00:07:22,818
Θεώρησε ότι θα έπαιρνε ρίσκο αν συνέχιζε.
Λογική σκέψη.
95
00:07:22,902 --> 00:07:25,863
Είναι δύσκολο να ελεγχτεί.
96
00:07:27,865 --> 00:07:31,660
Τα αντανακλαστικά μιας γάτας
είναι υπερδιπλάσια από τα δικά μας…
97
00:07:33,913 --> 00:07:36,457
και πιο γρήγορα από κάθε άλλο κατοικίδιο.
98
00:07:37,708 --> 00:07:39,418
Αν ρίξουμε έναν σκύλο
99
00:07:40,002 --> 00:07:42,254
από την ίδια θέση, πολλές φορές,
100
00:07:42,338 --> 00:07:44,507
δεν θα προσγειωθεί με τα πόδια.
101
00:07:49,929 --> 00:07:52,389
Αναλογικά, η γάτα είναι το πιο γρήγορο,
102
00:07:52,473 --> 00:07:55,935
πιο δυνατό και πιο εύκαμπτο θηλαστικό
στον πλανήτη.
103
00:08:00,105 --> 00:08:04,276
Αλλά αυτά τα άγρια ταλέντα της
την κάνουν και μυστήρια.
104
00:08:08,447 --> 00:08:10,574
Για να μάθουμε γιατί φέρεται έτσι,
105
00:08:11,450 --> 00:08:13,410
θα βοηθούσε ένας ψυχολόγος γατών.
106
00:08:14,286 --> 00:08:16,205
Κάτσε. Έτσι μπράβο, γλύκα.
107
00:08:16,288 --> 00:08:18,624
ΔΡ ΚΡΙΣΤΙΝ ΒΑΪΤΑΛΙ
ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΠΑΝ. UNITY
108
00:08:18,707 --> 00:08:19,917
"ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΓΑΤΩΝ"
109
00:08:20,000 --> 00:08:23,420
Σε όλη την εξέλιξη,
οι γάτες δεν έχουν αλλάξει και πολύ.
110
00:08:24,088 --> 00:08:28,217
Στην εποχή μας, είναι μια μείξη αγριόγατας
111
00:08:28,300 --> 00:08:30,886
και οικόσιτης γάτας, το οποίο θέλουμε.
112
00:08:33,806 --> 00:08:36,809
Η Κρίστιν μελετά τα μυστήρια
του μυαλού της γάτας.
113
00:08:37,518 --> 00:08:40,604
Προσπαθεί να αποκωδικοποιήσει
τι σκέφτονται οι γάτες.
114
00:08:41,855 --> 00:08:46,402
Πιστεύω ότι η κοινωνική ικανότητα
των γατών έχει υποτιμηθεί.
115
00:08:47,069 --> 00:08:50,614
Ιδιαιτέρως επειδή συνεχώς
συγκρίνονται με τα σκυλιά.
116
00:08:55,035 --> 00:08:59,582
Λένε ότι τα σκυλιά είναι ανώτερα
σε πολλά κοινωνικο-γνωστικά στοιχεία.
117
00:09:00,874 --> 00:09:05,087
Οι σκύλοι συχνά θεωρούνται
πιο διαισθητικά κατοικίδια.
118
00:09:06,797 --> 00:09:10,092
Καταλαβαίνουν το όνομά τους
και περίπου 160 λέξεις.
119
00:09:11,719 --> 00:09:15,973
Διακρίνουν ανθρώπινες εκφράσεις προσώπου
και ίσως λύνουν και προβλήματα.
120
00:09:17,725 --> 00:09:22,313
Αλλά η Κρίστιν πιστεύει ότι οι γάτες
δεν είχαν ευκαιρία να δείξουν τι αξίζουν.
121
00:09:22,396 --> 00:09:23,480
Φρόνιμα.
122
00:09:23,981 --> 00:09:28,360
Αυτό που βλέπουμε πιο συχνά
είναι ότι δεν έγινε έρευνα στις γάτες.
123
00:09:29,153 --> 00:09:32,031
Έτσι, έβαλε στόχο
να προσδιορίσει μια και καλή
124
00:09:32,114 --> 00:09:35,659
το πώς οι γάτες συγκρίνονται
με τους ανταγωνιστές σκύλους.
125
00:09:36,619 --> 00:09:38,579
Θα βάλω τον γάτο εδώ πάνω.
126
00:09:38,662 --> 00:09:40,122
Καταρχάς,
127
00:09:40,205 --> 00:09:42,207
οι γάτες ξέρουν το όνομά τους;
128
00:09:44,001 --> 00:09:47,630
Με αυτό το τεστ, θα δούμε
αν ο Καρλ αναγνωρίζει το όνομά του.
129
00:09:48,255 --> 00:09:51,050
ΚΑΡΛ
130
00:09:51,634 --> 00:09:55,804
Μέσα από αυτό το ηχείο Bluetooth,
θα ακούσει τη φωνή μου.
131
00:09:58,265 --> 00:10:01,310
Η Κρίστιν ξεκινά
με τέσσερις κοφτές λέξεις.
132
00:10:02,394 --> 00:10:03,228
Μπότα!
133
00:10:04,438 --> 00:10:06,523
Ο Καρλ αντιδρά στην πρώτη λέξη,
134
00:10:07,024 --> 00:10:09,026
ένας νέος ήχος στο περιβάλλον του.
135
00:10:09,652 --> 00:10:10,903
Κάλτσα!
136
00:10:12,154 --> 00:10:14,782
Αλλά πολύ σύντομα βαριέται τους ήχους.
137
00:10:15,324 --> 00:10:16,450
Μέρα!
138
00:10:19,453 --> 00:10:22,831
Τώρα η Κρίστιν λέει μια λέξη
που φέρνει ηχητικά στο Καρλ.
139
00:10:24,667 --> 00:10:25,709
Κοπελιά!
140
00:10:28,712 --> 00:10:29,963
Τίποτα ακόμα.
141
00:10:33,634 --> 00:10:35,928
Και τότε, η στιγμή της αλήθειας.
142
00:10:37,638 --> 00:10:38,722
Καρλ!
143
00:10:39,807 --> 00:10:41,350
Μπράβο!
144
00:10:42,810 --> 00:10:47,064
Το τεστ έχει γίνει
εκατοντάδες φορές με πολλές γάτες.
145
00:10:47,981 --> 00:10:51,944
Και είναι σαφές ότι οι περισσότερες γάτες
ξέρουν το όνομά τους.
146
00:10:54,113 --> 00:10:57,783
Όμως, η ανταπόκριση
στο κάλεσμα είναι μια άλλη ιστορία.
147
00:10:58,325 --> 00:11:00,577
-Ξεκίνα.
-Θα μιλήσουμε μετά γι' αυτό.
148
00:11:02,871 --> 00:11:05,541
Η έρευνα της Κρίστιν
την οδήγησε στο επίκεντρο
149
00:11:05,624 --> 00:11:08,043
της σύγχρονης επανάστασης της γάτας.
150
00:11:10,170 --> 00:11:13,465
ΙΑΠΩΝΙΑ
151
00:11:23,559 --> 00:11:28,814
Το 2017 η γάτα ξεπέρασε τον σκύλο
ως το πιο δημοφιλές ζωάκι στην Ιαπωνία.
152
00:11:35,904 --> 00:11:38,949
Τη σήμερον, είναι πατρίδα
9.000.000 οικόσιτων γατών
153
00:11:39,700 --> 00:11:42,703
και μίας εκ των κορυφαίων
επιστημόνων γατών.
154
00:11:44,621 --> 00:11:48,500
ΔΡ ΣΑΧΟ ΤΑΚΑΓΚΙ
ΕΡΕΥΝΗΤΡΙΑ ΓΑΤΩΝ, ΠΑΝ. AZABU
155
00:11:48,584 --> 00:11:51,879
Συγκριτικά με την έρευνα για σκύλους,
η έρευνα για γάτες
156
00:11:51,962 --> 00:11:56,550
είναι περίπου 15 χρόνια πίσω.
157
00:11:57,176 --> 00:12:01,889
Η Κρίστιν και η Σάχο
έχουν δημοσιεύσει 37 μελέτες συνολικά.
158
00:12:02,848 --> 00:12:07,853
Απέδειξαν ότι οι γάτες αναγνωρίζουν
το πρόσωπο και τη φωνή του οικείου ατόμου,
159
00:12:07,936 --> 00:12:10,397
χωρίς να αναφέρουμε και τις άλλες γάτες.
160
00:12:10,981 --> 00:12:14,109
Επίσης, καταλαβαίνουν
την υπόδειξη με το χέρι
161
00:12:14,651 --> 00:12:17,279
και κατανοούν
τη μονιμότητα του αντικειμένου.
162
00:12:17,362 --> 00:12:20,407
Ξέρουν πως όταν ένα αντικείμενο
παύει να 'ναι ορατό,
163
00:12:20,491 --> 00:12:23,368
δεν σημαίνει ότι εξαφανίστηκε κιόλας.
164
00:12:23,452 --> 00:12:27,706
Η ουσία είναι ότι καταλαβαίνουν
πολλά περισσότερα απ' ό,τι πιστεύαμε.
165
00:12:28,332 --> 00:12:30,709
Τώρα που υπάρχει έρευνα σε εξέλιξη,
166
00:12:30,793 --> 00:12:35,881
βλέπουμε ότι οι γάτες φέρονται
και κάνουν τα ίδια με τα σκυλιά.
167
00:12:36,840 --> 00:12:39,885
Απλώς πρέπει να αξιοποιήσεις
αυτές τις δυνατότητες.
168
00:12:41,428 --> 00:12:44,431
Συνέντευξη της Μαρίνα
και της Σβιτλάνα, λήψη.
169
00:12:52,356 --> 00:12:54,983
-Με λένε Μαρίνα.
-Κι εμένα Σβιτλάνα.
170
00:12:55,067 --> 00:12:56,735
Είμαστε οι Γάτες Σαβίτσκι,
171
00:12:56,819 --> 00:12:59,738
μια οικογένεια εκπαιδευμένων γατών
και ανθρώπων.
172
00:13:02,449 --> 00:13:06,328
Η εκπαίδευση της γάτας είναι σαν μαγεία.
173
00:13:06,829 --> 00:13:08,497
Και δεν είναι εύκολη.
174
00:13:10,833 --> 00:13:15,128
Οι απίθανες Γάτες Σαβίτσκι
είναι διασημότητες από την Ουκρανία.
175
00:13:15,212 --> 00:13:18,257
Περιοδεύουν ανά τον κόσμο,
ψυχαγωγώντας εκατομμύρια.
176
00:13:20,884 --> 00:13:24,429
Έφτασαν μέχρι και τα προημιτελικά
στο Αμερική Έχεις Ταλέντο.
177
00:13:25,973 --> 00:13:29,434
Όχι κι άσχημα για ένα ζώο
που θεωρείται μη εκπαιδεύσιμο.
178
00:13:30,978 --> 00:13:34,189
Η διαφορά στην εκπαίδευση γάτας και σκύλου
179
00:13:34,273 --> 00:13:37,234
είναι ότι ο σκύλος
θέλει να σε ευχαριστήσει.
180
00:13:37,317 --> 00:13:39,027
ΘΑ ΔΟΥΛΕΨΩ ΓΙΑ ΤΡΟΦΗ
181
00:13:39,111 --> 00:13:40,904
"Θα έκανα τα πάντα για σένα!
182
00:13:40,988 --> 00:13:42,990
Θα κάνω ό,τι μου πεις".
183
00:13:43,073 --> 00:13:45,868
Ενώ οι γάτες σε κοιτάνε με ύφος
"Ανάγκασέ με".
184
00:13:46,994 --> 00:13:50,998
Οι Σαβίτσκι ξέρουν πώς να αποκομίζουν
τα μέγιστα από τα αστέρια τους.
185
00:13:51,832 --> 00:13:55,002
Πρώτα απ' όλα,
πρέπει να γίνεις φίλος με τη γάτα.
186
00:13:57,880 --> 00:14:02,009
Είναι σημαντικό
να σε εμπιστεύεται πλήρως η γάτα
187
00:14:02,092 --> 00:14:04,970
και να μην περιμένει εκπλήξεις από σένα.
188
00:14:08,515 --> 00:14:12,728
Εδώ και τέσσερα χρόνια,
η Ντάσα είναι το μεγάλο αστέρι τους.
189
00:14:12,811 --> 00:14:14,021
ΝΤΑΣΑ
190
00:14:14,771 --> 00:14:15,814
Η Ντάσα.
191
00:14:17,232 --> 00:14:18,609
Η Ντάσα είναι ηθοποιός.
192
00:14:21,778 --> 00:14:25,324
Κάθε φορά που βλέπει κάμερα
είναι λες και όλος ο κόσμος της
193
00:14:25,407 --> 00:14:29,036
σταματά και σκέφτεται
"Το μόνο που θέλω είναι η κάμερα".
194
00:14:32,080 --> 00:14:35,334
Εκτελεί πολλά
από τα πιο δύσκολα κόλπα της ομάδας…
195
00:14:37,669 --> 00:14:40,047
όπως την Επικίνδυνη Αποστολή…
196
00:14:43,592 --> 00:14:45,260
και το άλμα από ύψος.
197
00:14:58,607 --> 00:15:02,736
Η Ντάσα είναι ο αδιαμφισβήτητος
αρχηγός των Γατών Σαβίτσκι.
198
00:15:04,029 --> 00:15:07,532
Όμως, τρεις άλλες υποψήφιες
ανταγωνίζονται για τη θέση της.
199
00:15:09,034 --> 00:15:12,287
Και καθεμιά τους
ίσως γίνει το επόμενο μεγάλο αστέρι.
200
00:15:14,289 --> 00:15:17,209
Έχουμε την κάθε γάτα σαν παιδί μας.
201
00:15:17,292 --> 00:15:20,128
Αδύνατο να φανταστούμε
τη ζωή μας χωρίς αυτές.
202
00:15:21,672 --> 00:15:24,466
Για να βγάλεις
τον καλύτερο εαυτό από μια γάτα,
203
00:15:24,549 --> 00:15:26,385
πρέπει να δημιουργήσεις δεσμό.
204
00:15:27,970 --> 00:15:32,265
Κάποιοι ακαδημαϊκοί αφιερώνουν
τη ζωή τους σε αυτήν τη μορφή τέχνης.
205
00:15:33,684 --> 00:15:36,103
ΔΡ Γ. ΣΑΝΓΚ
ΥΠΕΥΘ. ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ & ΜΕΡΙΜΝΑΣ
206
00:15:36,186 --> 00:15:37,771
"ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΗΣ ΓΑΤΩΝ"
207
00:15:37,854 --> 00:15:40,482
Πριν κάποιος υιοθετήσει
ή αγοράσει μια γάτα,
208
00:15:40,565 --> 00:15:42,442
πρέπει να κάνει προεργασία.
209
00:15:42,526 --> 00:15:45,654
Πρέπει να του εξηγήσεις τι να περιμένει
210
00:15:45,737 --> 00:15:47,489
φέρνοντας μια γάτα στο σπίτι.
211
00:15:47,572 --> 00:15:51,159
Μεγάλη απόφαση, εισάγεις
ένα πολύτιμο μέλος στην οικογένεια.
212
00:15:52,035 --> 00:15:53,829
Μια γάτα είναι μεγάλη υπόθεση.
213
00:15:55,122 --> 00:15:58,166
Η διαδικασία εκμάθησης
είναι ζόρικη για αρχάριους.
214
00:16:00,043 --> 00:16:02,087
Για να σε συμπαθήσει η γάτα σου,
215
00:16:02,170 --> 00:16:05,424
αρχικά, ανοιγόκλεισε τα μάτια σου αργά.
216
00:16:05,507 --> 00:16:07,259
ΑΡΓΟ ΑΝΟΙΓΟΚΛΕΙΣΙΜΟ ΜΑΤΙΩΝ
217
00:16:07,342 --> 00:16:10,762
Η οπτική επαφή στον ζωικό κόσμο
είναι πολύ σημαντική,
218
00:16:10,846 --> 00:16:15,058
ενώ η άμεση οπτική επαφή, επίμονο βλέμμα
χωρίς ανοιγοκλείσιμο, τρομάζει.
219
00:16:16,435 --> 00:16:18,687
Αν θες να αλληλεπιδράσεις με γάτα,
220
00:16:18,770 --> 00:16:22,566
κάνε τον εαυτό σου να φαίνεται μικρό,
κινήσου ή στάσου πλαγίως.
221
00:16:22,649 --> 00:16:25,861
Έπειτα, κοίτα την
και ανοιγόκλεισε τα μάτια.
222
00:16:27,070 --> 00:16:29,364
Για τις γάτες, είναι σαν να χαμογελάς,
223
00:16:29,990 --> 00:16:32,409
μοιράζοντας θετικά συναισθήματα.
224
00:16:33,035 --> 00:16:34,661
Και συχνά ανταποκρίνονται.
225
00:16:35,996 --> 00:16:40,542
Κάνουν αργό ανοιγοκλείσιμο ματιών
για να σου πουν "Όλα καλά.
226
00:16:40,625 --> 00:16:43,128
Είμαι φιλική γάτα. Και σε συμπαθώ.
227
00:16:43,211 --> 00:16:45,297
Δεν είμαι απειλή".
228
00:16:46,006 --> 00:16:48,925
Κι όταν το κάνουν αυτό,
το θεωρώ κομπλιμέντο.
229
00:16:49,009 --> 00:16:51,219
"Με συμπαθεί η γάτα. Ναι".
230
00:16:51,303 --> 00:16:54,931
Αν πετύχει το αργό ανοιγοκλείσιμο,
μπορείτε να την πλησιάσετε.
231
00:16:56,016 --> 00:16:58,518
Οι γάτες χαιρετιούνται
232
00:16:58,602 --> 00:17:01,772
με άλλες φιλικές γάτες
ακουμπώντας τις μύτες τους.
233
00:17:01,855 --> 00:17:04,441
Κυριολεκτικά, θα ακουμπήσουν
τις μύτες τους.
234
00:17:05,025 --> 00:17:08,612
Αν θέλετε να γνωρίσετε τη γάτα σας,
απλώστε το δάχτυλο
235
00:17:08,695 --> 00:17:11,281
για να σας κάνει
ελαφρύ σπρώξιμο με τη μύτη.
236
00:17:12,949 --> 00:17:16,495
Εξοικειώνονται με τη μυρωδιά σας
και σας μαθαίνουν.
237
00:17:16,578 --> 00:17:20,040
Για μένα, αυτό είναι σαν χειραψία.
238
00:17:20,123 --> 00:17:22,709
Αλλά αν σας συμπαθήσουν, κάτι σύνηθες,
239
00:17:22,793 --> 00:17:24,711
θα τριφτούν στο δάχτυλό σας.
240
00:17:25,420 --> 00:17:27,798
Μόνο μην πλησιάσετε απότομα από ψηλά.
241
00:17:28,298 --> 00:17:33,470
Αν σκεφτούμε τους άγριους προγόνους τους,
είναι εν μέρει θηράματα.
242
00:17:33,553 --> 00:17:37,766
Τι τους επιτίθενται από ψηλά λοιπόν;
Θηρευτές που έχουν γαμψά νύχια.
243
00:17:38,767 --> 00:17:42,521
Μεγάλα αρπακτικά, κουκουβάγιες,
αετοί, και άλλοι παρόμοιοι.
244
00:17:42,604 --> 00:17:44,856
Όταν προτάσσεις έτσι το χέρι σου,
245
00:17:44,940 --> 00:17:47,275
είναι απειλητικό, θα τρομάξουν.
246
00:17:48,110 --> 00:17:50,278
Το σωστό είναι από χαμηλά και αργά.
247
00:17:51,780 --> 00:17:54,241
Συνήθως βγάζω δάχτυλο για να το μυρίσουν.
248
00:17:54,324 --> 00:17:56,785
Κι αν τριφτούν, χαϊδεύω
249
00:17:56,868 --> 00:17:58,578
στα πλάγια του προσώπου,
250
00:17:58,662 --> 00:18:02,040
κάτω από το σαγόνι, σε ουδέτερα σημεία.
251
00:18:02,124 --> 00:18:04,543
Κι αν τους αρέσουν αυτά τα τριψίματα,
252
00:18:04,626 --> 00:18:08,213
τότε, έχεις τη γάτα υπό τον έλεγχό σου.
253
00:18:09,297 --> 00:18:13,218
Κάποιες γάτες, διστακτικές στην επαφή,
χρειάζονται παραπάνω πειθώ.
254
00:18:14,302 --> 00:18:16,388
Πολλές γάτες φοβούνται πολύ,
255
00:18:16,471 --> 00:18:21,059
γι' αυτό τις πλησιάζουμε με στικ φούντας.
256
00:18:21,143 --> 00:18:24,980
Είναι ένα μικρό κουβάρι από νήμα,
κολλημένο σε μακρύ ξυλάκι.
257
00:18:25,063 --> 00:18:29,526
Και με αυτό ξεκινάμε
να αλληλεπιδρούμε με τη γάτα,
258
00:18:29,609 --> 00:18:34,072
αφήνοντας αυτήν να έρθει πρώτα σε επαφή,
ώστε να δούμε την αντίδρασή της.
259
00:18:34,156 --> 00:18:37,075
Όταν μια γάτα νιώθει άνετα, το δείχνει.
260
00:18:37,742 --> 00:18:41,121
Το αλλοτρίψιμο είναι
σημαντική συμπεριφορά δεσίματος.
261
00:18:41,204 --> 00:18:45,625
Το 83% των γατών τρίβονταν
στον ιδιοκτήτη τους όταν γυρνούσε πίσω.
262
00:18:45,709 --> 00:18:47,961
Βρήκαμε ότι το αλλοτρίψιμο παίζει
263
00:18:48,044 --> 00:18:51,506
σημαντικό ρόλο στην ανακούφιση
του στρες και για τη γάτα.
264
00:18:51,590 --> 00:18:55,510
Αυτή η φιλική χειρονομία
σημαίνει ότι είστε καλοδεχούμενοι.
265
00:18:56,595 --> 00:18:58,847
Συμπαθούν τους πάντες, όμως, οι γάτες;
266
00:18:59,639 --> 00:19:02,225
Ή έχουν προτιμήσεις;
267
00:19:03,018 --> 00:19:07,063
Αυτό το τεστ λέγεται εξαρτημένος δεσμός,
και με αυτό βλέπουμε
268
00:19:07,147 --> 00:19:11,443
πόση ώρα περνά η γάτα με τον ιδιοκτήτη της
και πόση με έναν ξένο.
269
00:19:16,114 --> 00:19:21,286
Αν ο Καρλ επιλέξει την Κρίστιν,
τον ιδιοκτήτη του, πάνω από μισές φορές,
270
00:19:21,369 --> 00:19:23,580
αυτό δείχνει ότι έχει προτίμηση.
271
00:19:37,802 --> 00:19:40,597
Ο Καρλ με επέλεξε κάθε φορά.
272
00:19:40,680 --> 00:19:44,351
Φαίνεται, λοιπόν,
ότι προτιμά εμένα, τον ιδιοκτήτη του,
273
00:19:44,434 --> 00:19:45,769
από έναν ξένο.
274
00:19:47,687 --> 00:19:52,067
Έχουν διεξάγει αυτό το πείραμα,
και άλλα παρόμοια, χιλιάδες φορές.
275
00:19:52,734 --> 00:19:57,739
Και αναμφίβολα, οι γάτες σχηματίζουν
ισχυρούς δεσμούς με τον ιδιοκτήτη τους.
276
00:19:58,698 --> 00:20:02,577
Ο δεσμός ανθρώπου-γάτας
ίσως είναι μια επέκταση
277
00:20:02,661 --> 00:20:05,956
του δεσμού που έχει μια γάτα
με τη μητέρα της ως γατάκι.
278
00:20:06,498 --> 00:20:09,834
Ναι, υπάρχει δεσμός,
και σίγουρα τις αγαπάμε.
279
00:20:10,377 --> 00:20:12,170
Οι γάτες μάς αγαπούν όμως;
280
00:20:14,589 --> 00:20:16,132
Θα το εξετάσουμε σε λίγο.
281
00:20:18,802 --> 00:20:21,721
Κάτι άλλο για να ξεκλειδώσουμε
το μυαλό μιας γάτας
282
00:20:21,805 --> 00:20:23,932
είναι να νιώσει σαν στο σπίτι της.
283
00:20:25,934 --> 00:20:29,312
Κι όπως οι πρόγονοί τους,
οι γάτες θέλουν να είναι ψηλά.
284
00:20:30,605 --> 00:20:33,984
Προτιμούν ψηλά μέρη
γιατί θέλουν να ξέρουν τι συμβαίνει.
285
00:20:34,567 --> 00:20:39,072
Κι όταν νιώσουν άβολα,
θα πάνε να κρυφτούν εκεί.
286
00:20:41,658 --> 00:20:44,661
Είναι στοιχείο που έμεινε
από όταν ήταν αγριόγατες.
287
00:20:44,744 --> 00:20:48,873
Είναι ενστικτώδες φέρσιμο.
Δεν μαθαίνεις σε μια γάτα να σκαρφαλώνει.
288
00:20:48,957 --> 00:20:52,335
Θα σου δείξει "Θα σκαρφαλώσω",
κι αν δεν έχεις προμηθευτεί
289
00:20:52,419 --> 00:20:55,255
τα κατάλληλα έπιπλα για γάτες,
290
00:20:55,338 --> 00:20:57,841
θα βρει μόνη ένα σημείο για να κουρνιάσει.
291
00:20:57,924 --> 00:21:01,386
Όχι, δεν τόλμησες! Δεν τόλμησες!
292
00:21:01,886 --> 00:21:04,306
Στις γάτες αρέσουν και οι στενοί χώροι,
293
00:21:05,265 --> 00:21:08,059
κάτι που εξηγεί
την εμμονή τους με τα κουτιά.
294
00:21:09,728 --> 00:21:12,856
Οι εσώκλειστες πλευρές
τις κάνουν να νιώθουν ασφάλεια.
295
00:21:12,939 --> 00:21:15,900
Γι' αυτό στις γάτες αρέσουν στα κουτιά.
Έχει πλάκα
296
00:21:15,984 --> 00:21:19,195
που κρύβονται
και κάνουν μικροεπιθέσεις στον ιδιοκτήτη.
297
00:21:24,284 --> 00:21:25,910
Στήνουν ενέδρα ως θηρευτές,
298
00:21:25,994 --> 00:21:29,372
δηλαδή κρύβονται
για να πιάσουν το θήραμά τους.
299
00:21:30,081 --> 00:21:33,543
Οπότε, τα κουτιά βοηθούν
300
00:21:33,626 --> 00:21:36,629
τη γάτα να ολοκληρώσει
το μοτίβο του θηρευτή.
301
00:21:38,465 --> 00:21:42,927
Τα κουτιά από χαρτόνι
λειτουργούν αγχολυτικά για αυτές.
302
00:21:45,638 --> 00:21:48,266
Οι γάτες καταλαμβάνουν
ενδιαφέρουσα οικοθέση
303
00:21:48,350 --> 00:21:54,189
στην οικολογία, διότι, όταν κυνηγούν,
μπαίνουν σε τρύπες στα δέντρα
304
00:21:54,272 --> 00:21:56,608
και ξεπερνούν εμπόδια.
305
00:21:58,443 --> 00:22:03,782
Ένας θηρευτής που μπορεί
να ξεπερνά εμπόδια θα είναι καλύτερος.
306
00:22:04,324 --> 00:22:06,993
Και προφανώς,
δίνει πλεονέκτημα στην επιβίωση.
307
00:22:08,244 --> 00:22:10,038
Οι γάτες έχουν ειδικά προσόντα
308
00:22:10,121 --> 00:22:13,083
που βοηθούν να χώνονται
εκεί που λίγα ζώα μπορούν.
309
00:22:15,460 --> 00:22:19,923
Ένας τρόπος για να αποδειχτεί
αυτή η ικανότητα είναι να δούμε
310
00:22:20,507 --> 00:22:23,134
από πόσο μικρή τρύπα
μπορεί και περνά η γάτα.
311
00:22:23,218 --> 00:22:25,303
Θα μπορούσαμε να τη δελεάσουμε
312
00:22:25,387 --> 00:22:28,431
με τροφή, παιχνίδια,
λιχουδιές και άλλα παρόμοια.
313
00:22:34,062 --> 00:22:36,606
ΔΕΚΑΟΚΤΩ ΕΚΑΤΟΣΤΑ
314
00:22:43,530 --> 00:22:45,448
Οι μεγάλες τρύπες είναι εύκολες.
315
00:22:47,992 --> 00:22:50,537
Αλλά καθώς ο Μπρους μικραίνει την τρύπα,
316
00:22:50,620 --> 00:22:53,873
τότε η γάτα δείχνει
την πραγματική επιδεξιότητά της.
317
00:22:53,957 --> 00:22:56,292
ΔΕΚΑΠΕΝΤΕ ΕΚΑΤΟΣΤΑ
318
00:22:57,001 --> 00:22:59,504
Και όλα ξεκινούν από τα μουστάκια.
319
00:23:01,047 --> 00:23:06,052
Τα μουστάκια είναι ενδιαφέρουσα προσαρμογή
των γατών. Όπως ξέρουν οι περισσότεροι,
320
00:23:06,136 --> 00:23:08,471
μοιάζουν με μακριές τρίχες,
321
00:23:08,555 --> 00:23:12,517
που καθεμιά συνδέεται με μία δέσμη νεύρων,
322
00:23:12,600 --> 00:23:17,230
η οποία στέλνει πληροφορίες στον εγκέφαλο
για το τι αγγίζει το κάθε μουστάκι.
323
00:23:17,313 --> 00:23:19,816
Πολλοί ξέρουν
για τα μουστάκια στο πηγούνι,
324
00:23:19,899 --> 00:23:22,235
αλλά υπάρχουν και στα φρύδια,
325
00:23:22,318 --> 00:23:24,654
ενώ αγνοούν ότι υπάρχουν μουστάκια
326
00:23:24,737 --> 00:23:27,574
στην πίσω πλευρά των μπροστινών πατουσών.
327
00:23:27,657 --> 00:23:32,829
Εξελίχθηκαν για να παρέχουν απτικές
πληροφορίες σχετικά με το περιβάλλον.
328
00:23:34,831 --> 00:23:36,499
Το προτέρημα των μουστακιών;
329
00:23:36,583 --> 00:23:39,794
Αποκαλύπτουν στη γάτα
σε πόσο μικρή τρύπα χωράει.
330
00:23:39,878 --> 00:23:41,296
ΔΕΚΑ ΕΚΑΤΟΣΤΑ
331
00:23:44,424 --> 00:23:46,968
Ο εύκαμπτος σκελετός τους
κάνει τα υπόλοιπα.
332
00:23:48,428 --> 00:23:49,762
Οι κλείδες τους
333
00:23:49,846 --> 00:23:53,308
δεν είναι στερεωμένες σε κόκαλο.
Είναι μύες.
334
00:23:54,058 --> 00:23:56,686
Είναι σαν να έχεις
διπλές αρθρώσεις παντού.
335
00:23:58,688 --> 00:24:02,984
Όπως βλέπετε στο πείραμα,
καθώς κάνουμε την τρύπα σταδιακά
336
00:24:03,067 --> 00:24:04,903
όλο και μικρότερη,
337
00:24:04,986 --> 00:24:09,699
προκαλεί έκπληξη
που αυτές οι μεγάλες γάτες
338
00:24:09,782 --> 00:24:11,326
μπορούν και περνούν.
339
00:24:14,913 --> 00:24:19,501
Αλλά τα μουστάκια δεν μεγαλώνουν
αν η γάτα βάλει λίγα κιλά.
340
00:24:20,251 --> 00:24:25,006
Τα μουστάκια εξελίχθηκαν
για να είναι στο φάρδος μιας γάτας
341
00:24:25,089 --> 00:24:27,717
που είναι φυσιολογικού κι υγιούς μεγέθους.
342
00:24:28,468 --> 00:24:33,181
Κι αυτό καταδεικνύει ένα άλλο πρόβλημα:
τις υπέρβαρες και παχύσαρκες γάτες.
343
00:24:33,264 --> 00:24:36,643
Και πολλές είναι παχύσαρκες,
ένα αρκετά σοβαρό πρόβλημα.
344
00:24:37,310 --> 00:24:39,521
Τα μουστάκια δεν θα μεγαλώσουν
345
00:24:39,604 --> 00:24:43,233
για να προσαρμοστούν
στην περιφέρεια μιας υπέρβαρης γάτας.
346
00:24:45,360 --> 00:24:48,655
Το 59% των γατών στις ΗΠΑ είναι υπέρβαρες.
347
00:24:49,405 --> 00:24:52,200
Οπότε, είναι καίριο να βρούμε
τη σωστή διατροφή.
348
00:24:55,495 --> 00:24:57,247
Οι άγριοι συγγενείς των γατών
349
00:24:57,330 --> 00:24:59,165
μοχθούν για την τροφή τους.
350
00:24:59,916 --> 00:25:01,793
Εύκολα παραμένουν αδύνατοι.
351
00:25:03,086 --> 00:25:05,588
Όχι, όμως, και οι γάτες μας.
352
00:25:06,381 --> 00:25:08,049
Βάλ' την στη ζυγαριά.
353
00:25:09,968 --> 00:25:11,261
Μην κλέβεις.
354
00:25:12,011 --> 00:25:15,807
Αν τρως χωρίς σταματημό και γρήγορα,
355
00:25:15,890 --> 00:25:19,018
θα κατέβει πολλή τροφή από τον οισοφάγο
356
00:25:19,102 --> 00:25:22,021
πριν το στομάχι ειδοποιήσει
"Σταμάτα, έφαγα πολύ".
357
00:25:22,105 --> 00:25:25,316
Θέλουμε το ίδιο για τις γάτες.
Τις κρατάμε δραστήριες
358
00:25:25,400 --> 00:25:27,860
με κάποιο παιχνίδι,
359
00:25:27,944 --> 00:25:29,696
διαδραστική ταΐστρα ας πούμε,
360
00:25:29,779 --> 00:25:31,406
ώστε να ασχολούνται με κάτι
361
00:25:31,489 --> 00:25:33,116
που ξέρουν ότι έχει τροφή.
362
00:25:33,741 --> 00:25:35,451
Να μοχθήσουν για να φάνε.
363
00:25:36,578 --> 00:25:41,457
Άσχετα από το τι τρώει ο ιδιοκτήτης της,
μια γάτα πρέπει να τρώει κρέας.
364
00:25:43,126 --> 00:25:45,044
Οι γάτες είναι σαρκοφάγες.
365
00:25:45,128 --> 00:25:48,881
Πρέπει να τρώνε κρέας,
διότι δεν μπορούν να συνθέσουν
366
00:25:48,965 --> 00:25:51,342
κάποια αμινοξέα που υπάρχουν μόνο εκεί.
367
00:25:52,135 --> 00:25:55,430
Γι' αυτό, δώστε στη γάτα σας
διατροφή με βάση το κρέας.
368
00:25:55,513 --> 00:25:58,266
Να είναι θρεπτικά πλήρης και ισορροπημένη,
369
00:25:58,349 --> 00:26:00,560
αλλά όχι χορτοφαγική, σας παρακαλώ.
370
00:26:03,730 --> 00:26:08,151
Το να έχεις τη γάτα σου υγιή και χαρούμενη
γίνεται γρήγορα τρόπος ζωής.
371
00:26:14,699 --> 00:26:18,453
Ένας γιατρός στην Ιαπωνία
περνάει τόσο πολύ χρόνο με γάτες
372
00:26:18,953 --> 00:26:21,998
που τον αποκαλούν γκουρού γατών.
373
00:26:23,249 --> 00:26:26,127
ΔΡ ΓΙΟΥΚΙ ΧΑΤΟΡΙ
ΥΠ. ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΓΑΤΩΝ ΤΟΚΥΟ
374
00:26:26,210 --> 00:26:27,128
"ΓΚΟΥΡΟΥ ΓΑΤΩΝ"
375
00:26:29,672 --> 00:26:33,926
Οι γάτες είναι ευαίσθητα ζώα.
376
00:26:34,010 --> 00:26:36,512
Όσοι δεν τις συμπαθούν λένε συχνά
377
00:26:36,596 --> 00:26:41,726
ότι δεν καταλαβαίνουν τι σκέφτονται.
378
00:26:43,269 --> 00:26:48,149
Ο Δρ Γιούκι έχει αφιερώσει
δεκάδες χιλιάδες ώρες μελετώντας γάτες.
379
00:26:49,567 --> 00:26:53,738
Προσπαθεί να αποκωδικοποιήσει
τις μικροδιαφοροποιήσεις στη γλώσσα τους.
380
00:26:54,739 --> 00:26:57,909
Αν παρατηρήσουμε τα μάτια
ή τα αυτιά μιας γάτας
381
00:26:57,992 --> 00:27:01,537
ή τον τρόπο που κουνά την ουρά της,
382
00:27:01,621 --> 00:27:03,164
καταλαβαίνουμε πώς νιώθει.
383
00:27:06,417 --> 00:27:10,588
Όταν η γάτα έχει ανοιχτά μάτια
και σηκωμένα αυτιά, είναι χαλαρή.
384
00:27:11,422 --> 00:27:14,550
Αν στενέψει το βλέμμα
και χαμηλώσει τα αυτιά,
385
00:27:14,634 --> 00:27:16,260
γίνεται επιθετική.
386
00:27:16,761 --> 00:27:21,766
Όταν έχει ανοιχτά μάτια, αλλά μαζεύει
πίσω τα αυτιά, είναι έτοιμη να αμυνθεί.
387
00:27:22,392 --> 00:27:27,647
Κι αν αποκαλύψει τα δόντια της,
είναι έτοιμη για επίθεση.
388
00:27:28,731 --> 00:27:31,567
Το διάβασμα των εκφράσεων προσώπου
είναι εύληπτο.
389
00:27:32,110 --> 00:27:34,278
Της ουράς, όμως, είναι μυστήριο.
390
00:27:35,279 --> 00:27:37,657
Το κούνημα της ουράς έχει πολλά νοήματα.
391
00:27:37,740 --> 00:27:43,329
Όταν ένας σκύλος κουνάει την ουρά του,
θεωρούμε ότι είναι χαρούμενος.
392
00:27:43,413 --> 00:27:45,039
Αυτό δεν ισχύει με τη γάτα.
393
00:27:46,332 --> 00:27:49,085
Όταν μια γάτα τινάζει
την ουρά της, ενοχλείται.
394
00:27:50,169 --> 00:27:53,423
Αλλά όταν τη σηκώνει ίσια ψηλά,
είναι χαρούμενη.
395
00:27:54,507 --> 00:27:58,010
Όταν γυρνάω στο σπίτι
κι η γάτα μου έρχεται καταπάνω μου
396
00:27:58,094 --> 00:28:03,558
με σηκωμένη ουρά,
σημαίνει ότι έχει καλή διάθεση.
397
00:28:03,641 --> 00:28:08,187
Σαν να λέει "Καλώς ήρθες.
Πού ήσουν; Μου έλειψες".
398
00:28:09,147 --> 00:28:13,568
Όταν σαλεύει η άκρη της ουράς της,
σημαίνει ότι έχει περιέργεια.
399
00:28:15,027 --> 00:28:17,655
Όταν βάζει την ουρά της στα σκέλια,
400
00:28:17,739 --> 00:28:20,658
φοβάται και προσπαθεί να φανεί υποτακτική.
401
00:28:21,576 --> 00:28:27,165
Κι αν τεντώσει όλο το τρίχωμά της,
είναι εντελώς τρομοκρατημένη.
402
00:28:27,248 --> 00:28:28,916
Όταν φουντώσει η ουρά της,
403
00:28:29,000 --> 00:28:30,543
αυτό είναι αληθινός φόβος!
404
00:28:34,797 --> 00:28:39,385
Αν καταλάβετε αυτά τα κωδικοποιημένα
μηνύματα, θα κατανοήσετε τη γάτα.
405
00:28:40,928 --> 00:28:43,931
Και μερικές φορές, αρκεί μόνο να ακούσετε.
406
00:28:46,017 --> 00:28:50,438
Η γάτα βγάζει 20 διαφορετικούς ήχους
για να εκφράσει τα συναισθήματά της.
407
00:28:51,397 --> 00:28:53,983
Κάνει συγκεκριμένους ήχους
όταν θέλει κάτι…
408
00:28:56,819 --> 00:28:59,030
και άλλους όταν είναι χαρούμενη.
409
00:29:04,118 --> 00:29:08,122
Αυτοί είναι προειδοποιητικοί ήχοι.
"Μην πλησιάζεις πολύ".
410
00:29:10,082 --> 00:29:14,504
Κι αυτός είναι ο ήχος της επίθεσης.
411
00:29:15,922 --> 00:29:20,593
Όμως, οι γάτες μιλούν στους ανθρώπους
πολύ περισσότερο απ' ό,τι σε άλλες γάτες.
412
00:29:22,094 --> 00:29:27,266
Οι γάτες που ζουν
με ανθρώπους νιαουρίζουν πολύ.
413
00:29:28,267 --> 00:29:30,728
Όταν η γάτα νιαουρίσει δυνατά μία φορά,
414
00:29:30,812 --> 00:29:33,773
συνήθως σημαίνει ότι κάτι θέλει.
415
00:29:33,856 --> 00:29:36,484
"Πεινάω, αλλά δεν έχει φαγητό στο μπολ"
416
00:29:36,567 --> 00:29:39,779
ή "Θέλω νερό"
ή "Παρακαλώ, άνοιξε την πόρτα".
417
00:29:40,530 --> 00:29:44,951
Τα πιο μυστηριώδη κωδικοποιημένα
μηνύματα βρίσκονται στο γουργουρητό.
418
00:29:46,160 --> 00:29:49,705
Όταν μια γάτα κάνει ήχους
με τον φάρυγγα, νιώθει υπέροχα,
419
00:29:51,290 --> 00:29:54,710
σχεδόν μαγεμένη ή συνεπαρμένη.
420
00:29:54,794 --> 00:29:57,463
Και κάνει αυτόν τον ήχο.
421
00:29:58,923 --> 00:30:00,842
Μια νέα απροσδόκητη μελέτη βρήκε
422
00:30:00,925 --> 00:30:04,554
ότι με το γουργουρητό της
συνδέεται με το υποσυνείδητό μας.
423
00:30:08,057 --> 00:30:10,768
Φαίνεται ότι μπορούν
και εισάγουν συχνότητες
424
00:30:11,477 --> 00:30:16,732
που συμπίπτουν με εκείνες
ενός ανθρώπινου μωρού όταν κλαίει.
425
00:30:19,944 --> 00:30:24,574
Όταν ένα μωρό κλαίει, η συχνότητα,
ή το μήκος των ηχητικών κυμάτων,
426
00:30:25,116 --> 00:30:28,035
είναι μεταξύ 400 και 600 Hertz,
427
00:30:29,370 --> 00:30:31,873
ήχος σχεδιασμένος
να τραβά την προσοχή μας.
428
00:30:33,249 --> 00:30:36,544
Οι σύγχρονες γάτες ανέπτυξαν
ένα διαπεραστικό νιαούρισμα,
429
00:30:36,627 --> 00:30:40,840
ενσωματωμένο στο γουργουρητό,
που μιμείται αυτήν τη συχνότητα.
430
00:30:44,051 --> 00:30:46,470
Η γάτα έχει εξελίξει έναν τρόπο
431
00:30:46,554 --> 00:30:49,599
να βγάζει ήχους
που ο άνθρωπος δύσκολα θα αγνοήσει.
432
00:30:52,977 --> 00:30:56,188
Έτσι, φαίνεται ότι ενεργοποιείται
433
00:30:56,272 --> 00:31:00,318
το μητρικό ή το πατρικό ένστικτο
του ιδιοκτήτη για να τη φροντίσει.
434
00:31:01,986 --> 00:31:04,655
Εξελίχθηκε για να μας κάνει
να τη φροντίζουμε.
435
00:31:06,073 --> 00:31:10,202
Αλλά υπάρχουν πράγματα που μπορούμε
να κάνουμε για να μας υπακούσει.
436
00:31:12,830 --> 00:31:17,627
Η πρώτη και βασική εντολή που διδάσκουμε
στη γάτα είναι να μας ακολουθεί.
437
00:31:17,710 --> 00:31:23,466
Απομακρυνόμαστε από αυτήν
και την καλούμε να έρθει.
438
00:31:24,550 --> 00:31:26,928
Η εκμάθηση απλών επαναληπτικών εντολών
439
00:31:27,011 --> 00:31:29,055
λέγεται κλασική εξαρτημένη μάθηση.
440
00:31:29,138 --> 00:31:30,640
ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΗ ΜΑΘΗΣΗ
441
00:31:30,723 --> 00:31:35,978
Το τυπικό παράδειγμα κλασικής εξαρτημένης
μάθησης έρχεται από τον Πάβλοφ.
442
00:31:36,687 --> 00:31:37,855
ΙΒΑΝ ΠΑΒΛΟΦ
443
00:31:37,939 --> 00:31:43,653
Ο Δρ Ιβάν Παβλόφ κέρδισε το 1904
το Νόμπελ Ιατρικής για την ανακάλυψή του.
444
00:31:45,488 --> 00:31:47,657
Αυτό που βρήκε ήταν
445
00:31:47,740 --> 00:31:52,370
πως αν χτυπάς ένα κουδουνάκι
όταν δίνεις τροφή σε έναν σκύλο,
446
00:31:52,453 --> 00:31:55,957
μετά από επαναλαμβανόμενους
συνδυασμούς, ο ήχος αυτός
447
00:31:56,040 --> 00:31:58,876
προξενεί στον σκύλο έκκριση σάλιου.
448
00:31:58,960 --> 00:32:01,045
Οπότε, ο σκύλος συνήθισε
449
00:32:01,128 --> 00:32:04,465
ότι ο ήχος από το κουδουνάκι
σημαίνει τροφή.
450
00:32:04,548 --> 00:32:06,801
Αυτό είν' η κλασική εξαρτημένη μάθηση.
451
00:32:07,551 --> 00:32:10,471
Για τις γάτες,
είναι καλή η εκπαίδευση με κλικ.
452
00:32:11,973 --> 00:32:13,766
Κάνουμε ένα κλικ
453
00:32:13,849 --> 00:32:16,560
και μέσα σε δεύτερα,
δίνουμε στη γάτα λιχουδιά,
454
00:32:16,644 --> 00:32:18,562
ώστε να σκεφτεί "Μάλιστα.
455
00:32:18,646 --> 00:32:22,274
Κάθε φορά που ακούω κλικ,
τρώω την αγαπημένη μου λιχουδιά".
456
00:32:22,358 --> 00:32:25,069
Έτσι, αυτό το κλικ αποκτά ουσία.
457
00:32:26,946 --> 00:32:30,449
Οι γάτες βαριούνται εύκολα,
γι' αυτό κάντε σύντομα μαθήματα.
458
00:32:32,076 --> 00:32:35,579
Θα στόχευα από ένα ως πέντε λεπτά.
459
00:32:35,663 --> 00:32:38,249
Θα ήμουν… Θα ήταν
460
00:32:39,125 --> 00:32:41,669
απίστευτο αν καταφέρναμε πέντε λεπτά.
461
00:32:41,752 --> 00:32:45,840
Όμως, ειλικρινά, λέω στους ιδιοκτήτες
"Τα 30 με 60 δεύτερα, άθλος!
462
00:32:45,923 --> 00:32:47,425
Τα καταφέραμε!"
463
00:32:47,508 --> 00:32:50,219
Αν η γάτα σας αντέξει
περισσότερη ώρα, τέλεια.
464
00:32:51,012 --> 00:32:52,722
Η υπομονή είναι σημαντική.
465
00:32:53,514 --> 00:32:55,891
Κάθε γάτα δεν αντιδρά με τον ίδιο τρόπο.
466
00:32:57,018 --> 00:32:59,353
Διότι όλες τους είναι διαφορετικές.
467
00:33:00,479 --> 00:33:04,483
Στην έρευνά μας, αυτό που βλέπουμε
στη συμπεριφορά της γάτας
468
00:33:04,567 --> 00:33:07,361
είναι ότι υπάρχει
αρκετή ατομική μεταβλητότητα.
469
00:33:07,445 --> 00:33:13,784
Οι γάτες αντιδρούν διαφορετικά
σε ανθρώπους και στην κοινωνικότητά τους.
470
00:33:15,286 --> 00:33:17,913
Δεν είναι όλες οι γάτες σούπερ σταρ.
471
00:33:20,499 --> 00:33:23,711
Η Ντάσα έφτασε σε τέτοιο επίπεδο
με χρόνια εκπαίδευσης.
472
00:33:26,922 --> 00:33:30,468
Οι άλλες γάτες Σαβίτσκι
είναι ακόμα σε διαδικασία μάθησης.
473
00:33:35,389 --> 00:33:38,726
Δεν κάνουν όλες οι γάτες ξεχωριστά κόλπα.
474
00:33:38,809 --> 00:33:43,355
Πρέπει να παρατηρείς τη γάτα
για να δεις σε τι είναι ικανή
475
00:33:43,439 --> 00:33:46,317
και να τη διδάσκεις
με βάση τα δυνατά της σημεία.
476
00:33:48,486 --> 00:33:51,238
Τα ζώα γεννιούνται έχοντας ιδιοσυγκρασία.
477
00:33:54,450 --> 00:33:57,161
Αυτή η ιδιοσυγκρασία είναι το θεμέλιο
478
00:33:57,244 --> 00:34:01,415
για την προσωπικότητα
που θα αναπτύξουν στη ζωή τους.
479
00:34:01,499 --> 00:34:04,710
Όλες οι γάτες μας
έχουν διαφορετικές προσωπικότητες.
480
00:34:04,794 --> 00:34:07,254
Εσύ πρέπει να προσαρμοστείς σε αυτές,
481
00:34:07,338 --> 00:34:10,758
είναι αδύνατο να τις κάνεις
να προσαρμοστούν σε σένα.
482
00:34:10,841 --> 00:34:13,344
Δεν είναι η δουλειά τους, είναι δική σου.
483
00:34:13,427 --> 00:34:15,387
Γι' αυτό, πρέπει να επιλέξεις
484
00:34:16,305 --> 00:34:18,265
αυτό που τους ταιριάζει καλύτερα.
485
00:34:19,600 --> 00:34:22,561
Βασικά, βλέπουμε γατάκια, που ήδη
486
00:34:22,645 --> 00:34:24,730
από την ηλικία των τριών ημερών
487
00:34:24,814 --> 00:34:27,483
έχουν διαφορές ως νεογνά.
488
00:34:31,153 --> 00:34:35,157
Είναι σαν τους ανθρώπους.
Κάποιοι είναι καλοί στους υπολογιστές,
489
00:34:35,241 --> 00:34:38,244
άλλοι γίνονται υπέροχες μπαλαρίνες.
490
00:34:38,327 --> 00:34:42,206
Δεν θα διδάσκατε πληροφορική
σε μια μπαλαρίνα.
491
00:34:45,292 --> 00:34:46,919
Έντι, έλα εδώ. Έντι!
492
00:34:49,630 --> 00:34:52,550
Οι Σαβίτσκι δεν αναγκάζουν
τους καλλιτέχνες τους
493
00:34:52,633 --> 00:34:54,093
να κάνουν απίθανα κόλπα.
494
00:34:55,636 --> 00:34:59,181
Όπως ο γλύπτης κάνει εικόνα
το γλυπτό στον βράχο,
495
00:34:59,807 --> 00:35:03,144
έτσι αφήνουν τις δυνατότητες
κάθε γάτας να ξεδιπλωθεί.
496
00:35:06,188 --> 00:35:09,775
Αυτή είναι η Άσια. Είναι ντίβα.
497
00:35:11,527 --> 00:35:14,196
Ποτέ δεν ξέρεις.
Θα κάνει το νούμερο ή όχι;
498
00:35:15,698 --> 00:35:17,158
Ποτέ δεν ξέρεις.
499
00:35:17,241 --> 00:35:20,077
Είναι πολύ δύσκολη.
500
00:35:20,161 --> 00:35:23,581
Αλλά τα κόλπα
που κάνει είναι καταπληκτικά.
501
00:35:23,664 --> 00:35:25,583
Οπότε, αξίζει το ρίσκο.
502
00:35:28,002 --> 00:35:32,548
Στα 13 της χρόνια, το παλιότερο μέλος
της ομάδας είναι η αγαπημένη του κοινού.
503
00:35:33,591 --> 00:35:34,800
Αυτή είναι η Τσούπα.
504
00:35:35,384 --> 00:35:40,764
Ήταν αρκετά απαιτητικό
να την εκπαιδεύσουμε στην αρχή.
505
00:35:40,848 --> 00:35:43,601
Δεν μπορούσε να καταλάβει τίποτα.
506
00:35:43,684 --> 00:35:47,605
Αλλά πέρασαν μερικοί μήνες,
και τελικά συνέβη.
507
00:35:49,148 --> 00:35:51,650
Και τώρα, είναι άριστη μαθήτρια.
508
00:35:53,319 --> 00:35:56,697
Μπορούν να διδαχθούν κόλπα
οι γάτες μεγαλύτερης ηλικίας.
509
00:35:58,991 --> 00:36:03,287
Η νέα τους προσθήκη, η Έντι,
είχε διαφορετική ανατροφή.
510
00:36:03,370 --> 00:36:04,580
ΕΝΤΙ
511
00:36:04,663 --> 00:36:06,040
Η Έντι είναι κορίτσι.
512
00:36:07,374 --> 00:36:10,419
Μεγάλωσε με σκυλιά,
οπότε, στην περισσότερη ζωή της
513
00:36:10,502 --> 00:36:14,590
είχε τις συνήθειες
και τη συμπεριφορά σκύλων.
514
00:36:16,800 --> 00:36:19,428
Γνωρίζουμε ότι τα βιώματα
515
00:36:19,511 --> 00:36:21,805
επηρεάζουν τη συμπεριφορά της γάτας,
516
00:36:22,514 --> 00:36:26,477
καθώς και το πόσο κοινωνική είναι.
517
00:36:30,648 --> 00:36:32,191
Λόγω του παρελθόντος της,
518
00:36:32,274 --> 00:36:35,194
οι Σαβίτσκι εκπαιδεύουν
την Έντι αλλιώτικα.
519
00:36:38,697 --> 00:36:40,658
Κάνει τα πάντα ανάποδα.
520
00:36:42,493 --> 00:36:46,914
Κάνει τρελά κόλπα
που άλλες γάτες δεν μπορούν,
521
00:36:46,997 --> 00:36:50,084
διότι ο εγκέφαλός τους
δεν έχει προγραμματιστεί έτσι.
522
00:36:51,335 --> 00:36:53,170
Η Έντι λατρεύει τα άλματα.
523
00:36:54,338 --> 00:36:57,508
Γι' αυτό, τη διδάσκουν
ένα από τα πιο δύσκολα κόλπα.
524
00:36:58,676 --> 00:37:02,054
Προσώρας εκπαιδεύεται
για άλμα μέσα από χάρτινο στεφάνι.
525
00:37:06,558 --> 00:37:10,980
Θα έλεγα ότι είναι
το δεύτερο πιο δύσκολο κόλπο
526
00:37:11,063 --> 00:37:14,566
που μαθαίνει μια γάτα,
μετά από το να την κοινωνικοποιήσεις,
527
00:37:14,650 --> 00:37:19,196
διότι, ουσιαστικά, διδάσκεις
σε μια γάτα να πηδάει σε τοίχο.
528
00:37:21,031 --> 00:37:26,453
Θέλει πολύ χρόνο, πολλή εξάσκηση
και πολύ χαρτί που πάει χαμένο.
529
00:37:27,830 --> 00:37:29,957
Ακόμα το δουλεύουμε.
530
00:37:30,624 --> 00:37:32,668
Έντι, πήδηξε.
531
00:37:42,803 --> 00:37:44,722
Θα χρειαστεί εξάσκηση.
532
00:37:49,101 --> 00:37:53,272
Αλλά οι Σαβίτσκι μαθαίνουν
πώς να παρακινούν την Έντι.
533
00:37:56,608 --> 00:37:59,820
Δεν παρακινούνται όλες οι γάτες
από την ίδια ανταμοιβή.
534
00:38:02,281 --> 00:38:06,243
Ακούγεται απλό, αλλά πολλοί
νέοι ιδιοκτήτες γατών το παρερμηνεύουν.
535
00:38:08,078 --> 00:38:13,125
Θεωρώ ότι χρησιμοποιούν λάθος αντικείμενα
για να παρακινήσουν τις γάτες.
536
00:38:15,544 --> 00:38:19,131
Οι γάτες είναι πιο επιλεκτικές
από πολλά άλλα κατοικίδια.
537
00:38:19,214 --> 00:38:21,633
Η τροφή δεν είναι πάντα το κύριο κίνητρο.
538
00:38:23,635 --> 00:38:28,140
Βρήκαμε ότι οι περισσότερες γάτες
προτιμούν τις κοινωνικές ανταμοιβές.
539
00:38:28,223 --> 00:38:32,394
Η Κρίστιν έχει κάνει εκτενή έρευνα
για το τι θέλουν οι γάτες.
540
00:38:33,145 --> 00:38:34,605
Τους παρέχει επιλογή:
541
00:38:34,688 --> 00:38:36,648
το αγαπημένο τους παιχνίδι,
542
00:38:36,732 --> 00:38:38,400
την αγαπημένη τους μυρωδιά,
543
00:38:38,484 --> 00:38:40,069
την αγαπημένη τους τροφή
544
00:38:40,152 --> 00:38:41,528
ή τον ιδιοκτήτη τους.
545
00:38:52,081 --> 00:38:55,793
Και πάνω από τις μισές φορές
επιλέγουν τον ιδιοκτήτη τους.
546
00:38:57,002 --> 00:38:58,837
Νομίζω ότι σε αγαπάει.
547
00:38:59,296 --> 00:39:01,924
Φαίνεται ότι η καρδιά νίκησε το στομάχι.
548
00:39:03,217 --> 00:39:06,595
Επομένως, είναι αυτό απόδειξη
ότι οι γάτες μάς αγαπούν;
549
00:39:06,678 --> 00:39:09,598
Με ρωτούν συνέχεια
αν οι γάτες μάς αγαπούν ή όχι.
550
00:39:09,681 --> 00:39:12,559
Η αγάπη είναι ένα περίπλοκο συναίσθημα.
551
00:39:12,643 --> 00:39:14,728
Ακόμα και με τους ανθρώπους,
552
00:39:14,812 --> 00:39:18,065
κάποιος λέει ότι σε αγαπάει,
αλλά φέρεται διαφορετικά.
553
00:39:20,901 --> 00:39:24,571
Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα
κι η κατανόηση της αληθινής φύσης
554
00:39:24,655 --> 00:39:26,240
της σχέσης ανθρώπου-γάτας
555
00:39:26,323 --> 00:39:29,159
απαιτεί την επιστροφή στα αρχαία χρόνια.
556
00:39:34,373 --> 00:39:38,293
Επί έτη, οι ιστορικοί πίστευαν
ότι η φιλία μας άρχισε στην Αίγυπτο
557
00:39:38,377 --> 00:39:40,129
πριν από 4.000 χρόνια.
558
00:39:43,090 --> 00:39:46,343
Αλλά μια πρόσφατη ανακάλυψη
άλλαξε τα πάντα.
559
00:39:48,303 --> 00:39:52,516
ΔΡ ΕΥΑ ΜΑΡΙΑ ΓΚΑΪΓΚΛ
ΠΑΛΑΙΟΓΕΝΕΤΙΣΤΡΙΑ, ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΖΑΚ ΜΟΝΟ
560
00:39:53,100 --> 00:39:54,810
Πριν δέκα χιλιάδες χρόνια,
561
00:39:55,310 --> 00:39:58,772
προ Νεολιθικής περιόδου,
δεν υπήρχαν γάτες στην Κύπρο.
562
00:39:58,856 --> 00:40:01,150
ΚΥΠΡΟΣ
563
00:40:01,233 --> 00:40:04,570
Η Κύπρος είναι
ένα μικρό νησί στη Μεσόγειο,
564
00:40:04,653 --> 00:40:06,780
κοντά στο λίκνο του πολιτισμού,
565
00:40:06,864 --> 00:40:10,701
όπου μόλις πρόσφατα οι αρχαιολόγοι
έκαναν μια τεράστια ανακάλυψη.
566
00:40:12,327 --> 00:40:15,247
Βρήκαν τάφο ενός παιδιού
από τη Νεολιθική περίοδο.
567
00:40:15,330 --> 00:40:18,375
Και μέσα του, υπήρχε σκελετός μιας γάτας.
568
00:40:19,960 --> 00:40:23,672
Η Δρ Εύα Μαρία
χρονολόγησε το εύρημα βάσει του DNA.
569
00:40:24,798 --> 00:40:27,176
Αυτό έγινε η πρώτη απόδειξη
570
00:40:27,259 --> 00:40:29,428
σχέσης ανθρώπου-γάτας…
571
00:40:29,511 --> 00:40:30,345
2022 Μ.Χ.
572
00:40:30,429 --> 00:40:32,723
1000 Μ.Χ.
573
00:40:32,806 --> 00:40:36,977
…που επιβεβαίωσε ότι είμαστε
μαζί τους για τουλάχιστον 10.000 χρόνια.
574
00:40:37,060 --> 00:40:39,229
8000 Π.Χ.
575
00:40:39,313 --> 00:40:41,982
Αυτή η γάτα
δεν πέρασε τη θάλασσα κολυμπώντας,
576
00:40:43,192 --> 00:40:48,655
αλλά οι άνθρωποι την πήραν
μαζί τους στο πλοίο για Κύπρο.
577
00:40:48,739 --> 00:40:52,743
Συνεπώς, κάτι συνέβη
εκείνη την περίοδο σε αυτήν την περιοχή.
578
00:40:53,827 --> 00:40:55,913
Συνέβη το αγρόκτημα.
579
00:40:57,539 --> 00:41:00,709
Οι άνθρωποι ξεκίνησαν καλλιέργεια
κι αποθήκευση σπόρων
580
00:41:00,792 --> 00:41:03,587
και οι αγριόγατες άρπαξαν την ευκαιρία.
581
00:41:05,214 --> 00:41:08,592
Οι σιταποθήκες
πρέπει να προσέλκυσαν τρωκτικά,
582
00:41:08,675 --> 00:41:11,220
που ήταν βλαβερά για τους πρώτους αγρότες.
583
00:41:11,303 --> 00:41:13,305
Έτσι, οι γάτες
584
00:41:14,473 --> 00:41:16,934
τα κυνήγησαν και τα κατασπάραξαν.
585
00:41:17,893 --> 00:41:21,230
Πιθανόν, αυτή να ήταν η αρχή της σχέσης
586
00:41:21,313 --> 00:41:24,483
μεταξύ αγριόγατας και ανθρώπου.
587
00:41:25,484 --> 00:41:28,111
Και από τότε, η σχέση αυτή αναπτύχθηκε.
588
00:41:29,613 --> 00:41:31,406
Οι Αιγύπτιοι λάτρευαν τις γάτες.
589
00:41:31,907 --> 00:41:34,785
Υπάρχουν εκατομμύρια
μουμιοποιημένες γάτες.
590
00:41:34,868 --> 00:41:40,666
Στην αιγυπτιακή εικονογραφία,
υπάρχουν αγάλματα και απεικονίσεις γατών.
591
00:41:41,583 --> 00:41:46,588
Εκεί βλέπουμε θρόνους
ευγενών ανθρώπων, συχνά γυναικών,
592
00:41:47,422 --> 00:41:50,050
και μια μικρή γάτα από κάτω.
593
00:41:51,385 --> 00:41:56,056
Αυτό μας δείχνει
ότι η γάτα είχε μπει μέσα στο σπίτι.
594
00:41:56,682 --> 00:41:59,059
Επρόκειτο να γίνει οικόσιτη.
595
00:42:00,143 --> 00:42:02,646
Όπου κι αν πηγαίναμε,
έρχονταν κι οι γάτες,
596
00:42:04,273 --> 00:42:05,440
συχνά, με πλοίο.
597
00:42:07,442 --> 00:42:14,157
Το πλοίο ήταν το κυρίαρχο μέσο
εξάπλωσης της γάτας.
598
00:42:15,117 --> 00:42:17,661
Έμπαιναν τρωκτικά
κι οι γάτες ακολουθούσαν.
599
00:42:17,744 --> 00:42:20,497
Δεν πρέπει να υπήρχε κανένα πλοίο
600
00:42:20,581 --> 00:42:22,874
που σάλπαρε χωρίς να έχει γάτες.
601
00:42:23,375 --> 00:42:29,590
Έτσι κατάφερε η Felis catus, λοιπόν,
να φτάσει σε κάθε ήπειρο της Γης.
602
00:42:33,427 --> 00:42:39,391
Ήταν τόσο σημαντικό για τα πλοία
που μέχρι το 1975 στο Βρετανικό Ναυτικό
603
00:42:39,474 --> 00:42:42,769
ήταν υποχρεωτικό
να υπάρχει μια γάτα εν πλω.
604
00:42:43,687 --> 00:42:45,439
Δεν ήταν μόνο οι Βρετανοί.
605
00:42:45,522 --> 00:42:48,775
ΓΑΤΟ-ΕΙΔΗΣΕΙΣ
ΚΑΤΕΤΑΓΗ Ο ΧΕΡΜΑΝ
606
00:42:50,694 --> 00:42:54,197
Προσοχή, ο κος Ακτοφύλακας,
Χέρμαν, η γάτα, βγήκε περιπολία.
607
00:42:54,281 --> 00:42:58,035
Του πήραν δακτυλικό αποτύπωμα,
ή μάλλον πατουσο-αποτύπωμα,
608
00:42:58,118 --> 00:43:00,537
για να βγάλει επίσημο πάσο Ακτοφυλακής.
609
00:43:02,914 --> 00:43:04,416
Είναι πραγματικό γεγονός.
610
00:43:05,500 --> 00:43:09,504
Ο Χέρμαν, η γάτα,
ανήκε στην Ακτοφυλακή των ΗΠΑ.
611
00:43:11,340 --> 00:43:15,552
Αλλά η ιστορία
δεν φέρθηκε πάντα καλά στις γάτες.
612
00:43:25,270 --> 00:43:27,689
Ιστορίες μαύρων γατών και μαύρης μαγείας
613
00:43:28,440 --> 00:43:31,401
με μάγισσες και καζάνια
δεν ξεκίνησαν από το Σάλεμ
614
00:43:32,110 --> 00:43:33,904
ή από την Τρανσυλβανία,
615
00:43:34,613 --> 00:43:38,075
αλλά από έναν αλαζόνα πάπα,
τον Γρηγόριο Θ'.
616
00:43:38,158 --> 00:43:39,785
ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Θ'
617
00:43:39,868 --> 00:43:41,787
Οι γάτες στον Μεσαίωνα
618
00:43:42,788 --> 00:43:44,706
συνδέονταν με μάγισσες.
619
00:43:45,374 --> 00:43:47,209
Οι μάγισσες, βασικά, ήταν
620
00:43:48,168 --> 00:43:54,007
έξυπνες και σοφές γυναίκες
που γνώριζαν πολλά για τη φύση.
621
00:43:54,633 --> 00:43:59,012
Αυτές οι σοφές γυναίκες
ήξεραν ότι ένα καθαρό σπίτι
622
00:43:59,513 --> 00:44:01,056
ήταν καλό για την υγεία.
623
00:44:01,890 --> 00:44:04,059
Οπότε, καθάριζαν το σπίτι με σκούπα
624
00:44:04,142 --> 00:44:07,229
και είχαν γάτες
για να ξεφορτώνονται τα τρωκτικά.
625
00:44:07,312 --> 00:44:10,649
Και ήρθε μια εποχή
όπου η Καθολική Εκκλησία,
626
00:44:11,858 --> 00:44:13,235
η ανδροκρατούμενη,
627
00:44:13,902 --> 00:44:15,696
θεώρησε τις γάτες επικίνδυνες.
628
00:44:15,779 --> 00:44:18,824
Οπότε, προσπάθησε να τις ξεφορτωθεί.
629
00:44:19,908 --> 00:44:22,119
Η δαιμονοποίηση από την Ιερά Εξέταση
630
00:44:22,202 --> 00:44:25,080
αποδεκάτισε τον πληθυσμό
των γατών στην Ευρώπη,
631
00:44:26,832 --> 00:44:30,961
κάτι που κάποιοι θεωρούν ότι συνέβαλε
στην εξάπλωση της μαύρης πανώλης.
632
00:44:34,589 --> 00:44:37,718
Ο μαύρος θάνατος, η πανώλη,
ήταν μια αρρώστια
633
00:44:37,801 --> 00:44:41,722
που μεταδιδόταν από τρωκτικά,
από ψύλλους, βασικά,
634
00:44:42,806 --> 00:44:45,726
που βρίσκονταν στο τρίχωμα των τρωκτικών.
635
00:44:47,227 --> 00:44:50,313
Με τις γάτες ελαττωμένες,
η πανώλη έγινε ανεξέλεγκτη.
636
00:44:53,483 --> 00:44:56,027
Ευτυχώς, ακόμα και στις σκοτεινές εποχές,
637
00:44:56,111 --> 00:44:59,740
κάποιοι συνέχισαν
να αναπτύσσουν δεσμούς με γάτες.
638
00:45:02,784 --> 00:45:05,871
ΣΚΩΤΙΑ
639
00:45:10,709 --> 00:45:14,379
Είναι μια σχέση
που εξελίσσεται μέχρι και σήμερα.
640
00:45:19,176 --> 00:45:21,970
Υπάρχει προϊστορία
με γάτες στα αποστακτήρια.
641
00:45:22,721 --> 00:45:25,015
Είναι παράδοση στη Σκωτία.
642
00:45:25,515 --> 00:45:28,810
Υπήρχε μια γνωστή γάτα
σε αποστακτήριο στο Πέρθσαϊρ,
643
00:45:28,894 --> 00:45:32,272
η Τάουζερ, μάλλον ήταν
η πιο διάσημη γάτα αποστακτηρίου.
644
00:45:32,355 --> 00:45:35,609
-Ναι, ήταν θρύλος.
-Ναι.
645
00:45:35,692 --> 00:45:38,069
Είναι η πιο διάσημη γάτα αποστακτηρίου.
646
00:45:38,820 --> 00:45:41,323
ΝΤΡΟΥ ΜΑKΚΕΝΖΙ
ΕΛΕΝ ΜΑKΚΕΝΖΙ
647
00:45:41,406 --> 00:45:43,909
ΣΥΝΙΔΙΟΚΤΗΤΕΣ ΑΠΟΣΤΑΚΤΗΡΙΟΥ ΜΟΝΗΣ ΛΙΝΤΟΡΕΣ
648
00:45:44,785 --> 00:45:47,162
Προ πενταετίας, η Έλεν κι ο Ντρου ΜακΚένζι
649
00:45:47,245 --> 00:45:49,164
υιοθέτησαν δύο "εργαζόμενες" γάτες,
650
00:45:49,748 --> 00:45:51,958
συνεχίζοντας μια πανάρχαια παράδοση.
651
00:45:54,920 --> 00:45:58,006
Η μονή ιδρύθηκε το 1191.
652
00:45:59,716 --> 00:46:03,011
Εδώ ήρθε ο Ουίλιαμ Ουάλας
μετά τη νίκη επί των Άγγλων
653
00:46:03,094 --> 00:46:04,763
στη μάχη του Μπλακ Έρνσαϊντ.
654
00:46:08,099 --> 00:46:09,726
Έχει τεράστια ιστορία.
655
00:46:10,393 --> 00:46:12,979
Εμείς απλώς συνεχίζουμε την παράδοση,
656
00:46:13,063 --> 00:46:15,649
έχοντας γάτες όλα αυτά τα χρόνια.
657
00:46:18,610 --> 00:46:21,446
Ονόμασαν τον μαύρο αρσενικό
Μοναχό Τζον Νυχάτο…
658
00:46:21,530 --> 00:46:22,781
ΜΟΝΑΧΟΣ ΤΖΟΝ ΝΥΧΑΤΟΣ
659
00:46:22,864 --> 00:46:25,116
…και τη στικτή θηλυκιά, Εσπέρα…
660
00:46:25,200 --> 00:46:26,326
ΕΣΠΕΡΑ
661
00:46:26,409 --> 00:46:28,870
…ως μνεία στους μοναχούς του Μεσαίωνα.
662
00:46:29,704 --> 00:46:34,709
Κι όπως εκείνοι οι μοναχοί,
αυτές οι γάτες πιάνουν δουλειά τη νύχτα.
663
00:46:46,471 --> 00:46:49,724
Τα μάτια της γάτας είναι μεγάλα
σε σχέση με το κρανίο.
664
00:46:51,601 --> 00:46:54,062
Έχει και το λεγόμενο χοριοειδές ταπήτιο,
665
00:46:54,145 --> 00:46:56,940
ένα κυτταρώδες στρώμα
στο πίσω μέρος του ματιού
666
00:46:57,023 --> 00:46:59,818
που αντανακλά το φως στον αμφιβληστροειδή
667
00:46:59,901 --> 00:47:03,655
και της επιτρέπει να βλέπει καλά
σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού.
668
00:47:05,282 --> 00:47:08,285
Αυτά που ψάχνουν θέτουν σε μεγάλο κίνδυνο
669
00:47:08,368 --> 00:47:10,287
την υγιεινή του αποστακτηρίου.
670
00:47:11,705 --> 00:47:15,876
Πάντα υπάρχουν ποντίκια στα αποστακτήρια
λόγω πληθώρας κριθαριού.
671
00:47:15,959 --> 00:47:18,295
Προφανώς, προσελκύονται από τα σιτηρά.
672
00:47:19,629 --> 00:47:22,048
Δυστυχώς, χωρίς να μπω σε λεπτομέρειες,
673
00:47:22,132 --> 00:47:24,009
τα ποντίκια ουρούν συνέχεια,
674
00:47:24,092 --> 00:47:28,972
δεν μπορώ να το πω πιο κομψά,
και αυτό είναι κακό.
675
00:47:30,390 --> 00:47:33,977
Για να βρει αυτά τα παράσιτα,
η γάτα γίνεται υπερηχητική.
676
00:47:36,021 --> 00:47:39,566
Τα αυτιά της γάτας
περιστρέφονται κατά 180 μοίρες
677
00:47:40,609 --> 00:47:42,736
και ακούει πολύ υψηλές συχνότητες.
678
00:47:42,819 --> 00:47:47,949
Αυτό συμβαίνει γιατί το θήραμα που ψάχνει
επικοινωνεί σε αυτό το ακουστικό φάσμα.
679
00:47:49,784 --> 00:47:54,748
Κι αυτό τη βοηθά στον εντοπισμό,
στον τριγωνισμό του θηράματος.
680
00:48:08,595 --> 00:48:10,513
Οι γάτες κάνουν καλά τη δουλειά.
681
00:48:13,975 --> 00:48:18,063
Αλλά η Έλεν κι ο Ντρου είχαν περιέργεια
για το τι ακριβώς σκάρωναν.
682
00:48:19,981 --> 00:48:23,526
Γι' αυτό, η Έλεν τους έβαλε
συσκευές εντοπισμού για να μάθει.
683
00:48:24,778 --> 00:48:25,987
ΑΠΟΣΤΑΚΤΗΡΙΟ
684
00:48:26,071 --> 00:48:28,740
Τα κολάρα εντοπισμού
αποκάλυψαν ότι κάθε βράδυ
685
00:48:28,823 --> 00:48:31,743
η Εσπέρα τριγυρίζει
περίπου δύο χιλιόμετρα,
686
00:48:31,826 --> 00:48:34,371
αλλά ποτέ δεν απομακρύνεται από το σπίτι.
687
00:48:35,622 --> 00:48:38,458
Η Εσπέρα, η επικεφαλής ποντικοκτόνα,
688
00:48:38,541 --> 00:48:41,127
κάνει περίφημα τη δουλειά
ημέρας και νύχτας.
689
00:48:42,045 --> 00:48:45,006
Και είναι πιο δραστήρια
λίγο πριν την αυγή,
690
00:48:45,840 --> 00:48:47,550
την ώρα αιχμής των τρωκτικών.
691
00:48:48,218 --> 00:48:52,138
Οι γάτες είναι λυκοφωτόβια ζώα.
692
00:48:52,222 --> 00:48:55,058
Τα λυκοφωτόβια ζώα
693
00:48:55,141 --> 00:49:00,522
δραστηριοποιούνται κατά το λυκόφως
και κατά το λυκαυγές.
694
00:49:01,815 --> 00:49:06,277
Αυτό εξηγεί γιατί οι γάτες
φέρονται τόσο παλαβά μες στη μαύρη νύχτα.
695
00:49:07,612 --> 00:49:11,366
Οι γάτες μου παθαίνουν φρενίτιδα
αφού πέσουμε για ύπνο.
696
00:49:14,369 --> 00:49:17,706
Τότε είναι που έχουν
μια ξαφνική έκρηξη ενέργειας.
697
00:49:18,748 --> 00:49:21,751
Το αποκαλούμε "ΦΣΑΥ".
698
00:49:22,335 --> 00:49:25,547
Φρενήρης συμπεριφορά
άμεσης υπερκινητικότητας.
699
00:49:25,630 --> 00:49:28,717
Κάνουν κοφτά νιαουρίσματα,
700
00:49:28,800 --> 00:49:32,012
κάθονται χαμηλά, πηδούν πέρα δώθε,
701
00:49:33,304 --> 00:49:35,682
κυνηγούν η μία την άλλη, επικοινωνούν
702
00:49:35,765 --> 00:49:38,727
και, γενικά, καλοπερνούν
όσο εμείς κοιμόμαστε.
703
00:49:40,770 --> 00:49:42,230
Είναι ενστικτώδες.
704
00:49:42,313 --> 00:49:45,108
Έχει να κάνει με τον κιρκάδιο ρυθμό,
705
00:49:45,191 --> 00:49:49,571
ένα εσωτερικό ρολόι στο σώμα μας,
που κληρονομήσαμε από τους προγόνους μας.
706
00:49:50,363 --> 00:49:54,451
Κάποιες γάτες έχουν
ένα άλλο παράξενο νυχτερινό τελετουργικό.
707
00:49:55,910 --> 00:49:59,289
Η Εσπέρα, συγκεκριμένα,
μας φέρνει πολλά δώρα.
708
00:49:59,789 --> 00:50:04,502
Νομίζω ότι πιάνει
τέσσερα ή πέντε ποντίκια τη μέρα.
709
00:50:04,586 --> 00:50:09,007
Αλλά γιατί οι γάτες
φέρνουν δώρα στους ιδιοκτήτες τους;
710
00:50:09,090 --> 00:50:12,260
Γνωρίζουμε ότι μια μητέρα γάτα
711
00:50:12,343 --> 00:50:15,847
θα φέρει το θήραμα πίσω στα γατάκια της,
712
00:50:15,930 --> 00:50:18,975
για να τα μάθει
τι είδους θήραμα είναι κατάλληλο,
713
00:50:19,059 --> 00:50:22,145
αφήνοντας τα να παίξουν με αυτό,
714
00:50:22,228 --> 00:50:27,025
και, με μια κάπως μακάβρια αίσθηση,
να εξασκηθούν στο πιάσιμό του.
715
00:50:28,651 --> 00:50:30,987
Ασχέτως τον λόγο, είναι κομπλιμέντο.
716
00:50:31,738 --> 00:50:33,823
Σημαίνει ότι είσαι οικογένειά της.
717
00:50:33,907 --> 00:50:36,034
Φέρνει κι άλλα, λιγότερο ευχάριστα,
718
00:50:36,534 --> 00:50:39,037
ειδικά όταν περπατάμε ξυπόλητοι το πρωί.
719
00:50:41,081 --> 00:50:44,501
Ενώ η Εσπέρα εκτελεί
τα παραδοσιακά καθήκοντα,
720
00:50:44,584 --> 00:50:47,921
ο Μοναχός Τζον Νυχάτος
έχει μια πιο σύγχρονη προσέγγιση.
721
00:50:48,922 --> 00:50:50,465
Είναι ιδιαίτερα χαλαρός,
722
00:50:51,132 --> 00:50:54,010
λατρεύει τον κόσμο, περνάει πολύ χρόνο
723
00:50:54,094 --> 00:50:57,472
στο κέντρο επισκεπτών,
δεχόμενος τα χάδια τους.
724
00:50:58,139 --> 00:51:02,143
Ο ΜΤΝ κατάλαβε ότι η αδερφή του
νοιάζεται μόνο τα ποντίκια.
725
00:51:02,936 --> 00:51:05,271
Αυτός έχει ταλέντο για άλλα πράγματα.
726
00:51:06,523 --> 00:51:09,818
Θα λέγαμε ότι ο ΜΤΝ
έχει τον ρόλο του πρέσβη.
727
00:51:16,699 --> 00:51:17,951
Αυτός είναι η μούρη.
728
00:51:18,034 --> 00:51:21,329
-Κι εκείνη, ο εργάτης.
-Κάνει τη σκληρή δουλειά.
729
00:51:22,664 --> 00:51:25,041
Η Εσπέρα χρησιμοποιεί το ένστικτο,
730
00:51:25,125 --> 00:51:28,086
ενώ ο Μοναχός Τζον Νυχάτος, το Instagram.
731
00:51:29,504 --> 00:51:32,882
Αυτό που ξεκίνησε
πριν 10.000 χρόνια ως εργασιακή σχέση
732
00:51:34,008 --> 00:51:36,511
εξελίχθηκε σε παγκόσμια εμμονή.
733
00:51:40,515 --> 00:51:42,600
Το πώς οι γάτες έγιναν βάιραλ
734
00:51:42,684 --> 00:51:46,437
έχει ξεπεράσει κάθε προσδοκία.
735
00:51:46,521 --> 00:51:48,314
Ο δεύτερος πιο συνήθης λόγος
736
00:51:48,398 --> 00:51:52,026
που μπαίνουμε στο ίντερνετ
είναι για να δούμε βίντεο με γάτες.
737
00:51:52,694 --> 00:51:56,948
Οι γάτες είναι η κορυφαία φιλική
προς την οικογένεια τάση στο ίντερνετ…
738
00:51:59,159 --> 00:52:02,120
με πάνω από 25 δισεκατομμύρια προβολές.
739
00:52:03,913 --> 00:52:08,334
Μια νέα μελέτη βρήκε ότι τα βίντεο
με γάτες ενισχύουν τα θετικά συναισθήματα
740
00:52:08,418 --> 00:52:10,295
και μειώνουν τα αρνητικά.
741
00:52:12,130 --> 00:52:15,550
Με άλλα λόγια,
δίνουν μεγάλη δόση ντοπαμίνης.
742
00:52:17,927 --> 00:52:20,847
Νομίζω ότι το ίντερνετ έχει γίνει ο χώρος
743
00:52:20,930 --> 00:52:24,517
που οι λάτρεις των γατών
γινόμαστε ένα για να τις αγαπήσουμε,
744
00:52:24,601 --> 00:52:26,436
να γελάσουμε μαζί τους
745
00:52:26,519 --> 00:52:29,564
και να δεθούμε
με τις χαζομάρες που κάνουν.
746
00:52:29,647 --> 00:52:31,691
Δίνεται ο χώρος για να το κάνουμε.
747
00:52:34,068 --> 00:52:36,279
Σκανταλιές ίσον διασκεδαστικά βίντεο.
748
00:52:37,864 --> 00:52:41,534
Αλλά δεν είναι πάντα αστείο
όταν συμβαίνει στο σπίτι σου.
749
00:52:43,494 --> 00:52:46,122
Όταν υπάρχει ανεπιθύμητη συμπεριφορά,
750
00:52:46,206 --> 00:52:49,083
απλώς να θυμάστε
ότι οι γάτες φέρονται ως γάτες.
751
00:52:49,167 --> 00:52:51,502
Δεν ξέρουν ότι δεν τις θες στον πάγκο.
752
00:52:53,213 --> 00:52:56,090
Κανόνας νούμερο ένα:
ποτέ δεν τιμωρούμε μια γάτα.
753
00:52:57,800 --> 00:53:01,054
Όταν η γάτα σου κάνει κάτι που δεν θες
754
00:53:01,137 --> 00:53:02,472
και την τιμωρήσεις,
755
00:53:03,097 --> 00:53:07,143
δεν καταλαβαίνει γιατί δεν σου αρέσει.
756
00:53:07,227 --> 00:53:09,562
Επίσης, σε κάνει απρόβλεπτο.
757
00:53:11,022 --> 00:53:14,692
"Ξαφνικά, φωνάζεις και ουρλιάζεις.
Δεν καταλαβαίνω τι συνέβη".
758
00:53:16,236 --> 00:53:18,071
Το μυστικό είναι η θετικότητα.
759
00:53:22,700 --> 00:53:24,869
Αν η γάτα κάνει κάτι που δεν θες,
760
00:53:24,953 --> 00:53:28,998
απόσπασε την προσοχή της
και πες της τι ακριβώς θέλεις.
761
00:53:29,082 --> 00:53:31,918
"Ας κάνουμε αυτό.
Έλα να αγγίξεις το χέρι μου.
762
00:53:32,001 --> 00:53:35,880
Πήγαινε στο κρεβάτι σου.
Τι έξυπνο γατάκι! Ναι!"
763
00:53:35,964 --> 00:53:39,050
Κι η γάτα σου θα σκεφτεί
"Είμαι η καλύτερη γάτα!"
764
00:53:42,011 --> 00:53:46,140
Για τις πολύ κακές συνήθειες,
η κλασική εξαρτημένη μάθηση δεν αρκεί.
765
00:53:47,642 --> 00:53:53,147
Η υποκατάσταση ερεθίσματος είναι
η αλλαγή μιας συναισθηματικής αντίδρασης.
766
00:53:54,357 --> 00:53:57,402
Τότε είναι που της δίνετε το καλό πράμα,
767
00:53:57,485 --> 00:54:00,280
την αγαπημένη
και πιο ακαταμάχητη λιχουδιά της.
768
00:54:00,822 --> 00:54:04,242
Προσφέροντας κάτι τόσο πολύτιμο
ως επιβράβευση,
769
00:54:04,325 --> 00:54:08,454
το ζώο θα σκεφτεί
"Δεν ήταν τόσο κακό. Μου αρέσει".
770
00:54:09,872 --> 00:54:12,375
Πάντα λέω ένα παράδειγμα
στους πελάτες μου.
771
00:54:12,458 --> 00:54:14,585
Σκεφτείτε κάθε φορά που βγαίνετε έξω
772
00:54:14,669 --> 00:54:17,964
ένας πικρόχολος γείτονας
να σας λέει κάποια κακία.
773
00:54:18,464 --> 00:54:21,175
Σίγουρα θα αποφεύγατε
να βγείτε όταν είναι έξω.
774
00:54:22,302 --> 00:54:25,596
Σκεφτείτε, όμως, όταν βγαίνατε
να σας έδινα 1.000 δολ.
775
00:54:27,724 --> 00:54:31,019
Θα λέγατε "Όχι κι άσχημα.
Θα ήθελα να τον ξαναδώ αυτόν".
776
00:54:31,561 --> 00:54:34,355
Αν τον βλέπατε τέσσερις φορές,
άρα, 4.000 δολ.;
777
00:54:34,439 --> 00:54:36,941
Θα λέγατε "Ναι! Τώρα μάλιστα!
778
00:54:37,025 --> 00:54:40,445
Πού είναι;"
Θα θέλατε να τον βλέπετε συνέχεια.
779
00:54:41,154 --> 00:54:43,281
Υποκατάσταση ερεθίσματος λοιπόν.
780
00:54:43,364 --> 00:54:45,283
Αλλάζεις μια κατάσταση
781
00:54:45,366 --> 00:54:50,163
όπου από αρνητικός
γίνεσαι πιο ουδέτερος και μετά θετικός.
782
00:54:52,790 --> 00:54:56,044
Όπως κάθε σχέση, χρειάζεται υπομονή,
783
00:54:56,669 --> 00:54:58,671
αλλά αξίζει τον κόπο.
784
00:54:59,380 --> 00:55:02,842
Ενίοτε, έχεις την αίσθηση
ότι ίσως να μη σε χρειάζονται,
785
00:55:03,926 --> 00:55:05,595
αλλά ακόμα σε θέλουν.
786
00:55:05,678 --> 00:55:10,725
Κι αυτή είναι μια μοναδική,
μυστηριώδης και βαθιά εδραιωμένη σχέση.
787
00:55:11,225 --> 00:55:16,814
Το αληθινό κίνητρο μιας γάτας
ερμηνεύεται δύσκολα σε σχέση με άλλα ζώα.
788
00:55:18,149 --> 00:55:21,319
Ο σκύλος βλέπει τον ιδιοκτήτη του σαν θεό.
789
00:55:22,153 --> 00:55:24,530
Αλλά η γάτα θεωρεί τον εαυτό της θεό.
790
00:55:26,074 --> 00:55:27,909
Δεν κάνει κάτι αν δεν θέλει.
791
00:55:28,659 --> 00:55:30,620
Θα κοιμηθεί,
792
00:55:30,703 --> 00:55:33,164
θα φάει και θα παίξει όποτε το θελήσει.
793
00:55:36,793 --> 00:55:39,837
Μην παρερμηνεύετε
την ανεξαρτησία με την αδιαφορία.
794
00:55:40,797 --> 00:55:44,133
Αν έχετε την εντύπωση
ότι η γάτα σας είναι απόμακρη,
795
00:55:44,217 --> 00:55:49,097
αδιαφορώντας για κοινωνική αλληλεπίδραση,
κι εσείς δεν κάνετε προσπάθεια για επαφή,
796
00:55:49,180 --> 00:55:52,350
ουσιαστικά, εξωθείτε τη γάτα
να είναι απόμακρη,
797
00:55:52,433 --> 00:55:54,602
γιατί αυτό περιμένατε από αυτήν.
798
00:55:55,645 --> 00:55:57,313
Στη δουλειά μας, βρήκαμε
799
00:55:57,397 --> 00:56:01,567
ότι η συμπεριφορά ενός ατόμου
επηρεάζει και τη συμπεριφορά της γάτας.
800
00:56:02,860 --> 00:56:06,447
Η έρευνα της Κρίστιν απέδειξε
ότι το πώς σου φέρεται η γάτα
801
00:56:06,531 --> 00:56:09,492
είναι ανάλογο
με το πώς φέρεσαι εσύ σε αυτήν.
802
00:56:11,035 --> 00:56:15,873
Επιπλέον, η δουλειά της δείχνει
ότι ίσως καταλαβαίνει και πώς νιώθουμε.
803
00:56:18,209 --> 00:56:21,337
Αυτό είναι το λεγόμενο
τεστ κοινωνικής αναφοράς.
804
00:56:21,421 --> 00:56:24,465
Η βασική ιδέα είναι
ότι ο ανεμιστήρας με σερπαντίνες
805
00:56:24,549 --> 00:56:26,509
είναι κάτι νέο για τη γάτα.
806
00:56:26,592 --> 00:56:30,555
Άρα, δεν ξέρει αν είναι
τρομακτικός ή διασκεδαστικός.
807
00:56:30,638 --> 00:56:34,183
Ο άνθρωπος θα προκαλέσει
συναισθηματικά σήματα
808
00:56:34,267 --> 00:56:36,269
για να δει πώς αντιδρά η γάτα.
809
00:56:37,019 --> 00:56:38,646
Καρλ, είναι τρομακτικό!
810
00:56:39,689 --> 00:56:41,732
Καρλ, είναι τρομακτικό, έτσι;
811
00:56:42,525 --> 00:56:44,026
Όχι!
812
00:56:44,110 --> 00:56:46,863
Όχι! Θεέ μου!
813
00:56:47,738 --> 00:56:48,823
Κοίτα!
814
00:56:48,906 --> 00:56:52,785
Όταν η Κρίστιν κάνει τη φοβισμένη,
ο Καρλ προσπαθεί να κρυφτεί.
815
00:56:55,746 --> 00:56:57,457
Σε τρομάζει ο ανεμιστήρας;
816
00:56:58,249 --> 00:57:02,670
Με μια γρήγορη επαναφορά και προσαρμογή
διάθεσης, πάμε για δεύτερο γύρο.
817
00:57:06,507 --> 00:57:08,593
Αν δείξω χαρά για τον ανεμιστήρα,
818
00:57:08,676 --> 00:57:11,762
θα δούμε αν η γάτα
αντιληφθεί τα συναισθήματά μου.
819
00:57:16,893 --> 00:57:19,854
Κοίτα. Τι ωραίος ανεμιστήρας.
820
00:57:21,397 --> 00:57:23,274
Κοίτα τι καλός ανεμιστήρας.
821
00:57:23,357 --> 00:57:27,028
Όταν μιλάει ωραία
στον ανεμιστήρα και δεν φοβάται,
822
00:57:27,111 --> 00:57:29,197
ο Καρλ νιώθει περισσότερη σιγουριά.
823
00:57:29,697 --> 00:57:31,699
Κοίτα τι ωραίες σερπαντίνες.
824
00:57:33,159 --> 00:57:34,243
Κοίτα.
825
00:57:35,119 --> 00:57:37,538
Ο ανεμιστήρας δεν είναι πια απειλή.
826
00:57:38,289 --> 00:57:39,749
Όχι πια φόβος!
827
00:57:42,919 --> 00:57:44,420
Δεν είναι μόνο στον Καρλ.
828
00:57:46,005 --> 00:57:50,510
Το 79% των γατών ψάχνουν συναισθηματικές
συμβουλές από τον ιδιοκτήτη τους.
829
00:57:51,969 --> 00:57:54,639
Για τους επιστήμονες,
είναι ακόμη μία πρόοδος.
830
00:57:57,350 --> 00:58:01,312
Φαίνεται ότι οι γάτες είναι εξπέρ
στο να καταλαβαίνουν πώς νιώθουμε…
831
00:58:03,773 --> 00:58:05,816
καλά ή άσχημα.
832
00:58:06,901 --> 00:58:10,363
Αν έχεις κακή διάθεση
και πας να εκπαιδεύσεις γάτες,
833
00:58:10,446 --> 00:58:11,739
φύγε καλύτερα.
834
00:58:11,822 --> 00:58:13,866
Μην πας καν.
835
00:58:13,950 --> 00:58:17,578
Νιώθουν τα πάντα και το κάνουν χειρότερο.
836
00:58:18,120 --> 00:58:19,288
Άσια, έλα εδώ.
837
00:58:22,750 --> 00:58:26,796
Οι γάτες έμαθαν να έχουν ενσυναίσθηση
για προσαρμογή και επιβίωση.
838
00:58:28,214 --> 00:58:31,008
Είναι ένα εξελικτικό πλεονέκτημα
839
00:58:31,092 --> 00:58:34,804
το να βλέπεις τους κοινωνικούς
συντρόφους σου στο περιβάλλον
840
00:58:34,887 --> 00:58:36,639
και να συλλέγεις πληροφορίες.
841
00:58:36,722 --> 00:58:40,226
Αν δεν μπορείς να κατανοήσεις
την αντίδραση κανενός,
842
00:58:40,309 --> 00:58:43,104
τότε, χάνεις επαφή
843
00:58:43,187 --> 00:58:47,024
από πολλές πληροφορίες
σχετικά με το πώς να αντιδράς
844
00:58:47,108 --> 00:58:49,193
σε κάτι δυνητικά επικίνδυνο.
845
00:58:50,361 --> 00:58:53,698
Αυτή η αποκάλυψη ότι οι γάτες
καταλαβαίνουν πώς νιώθουμε
846
00:58:53,781 --> 00:58:57,410
πήρε μια απροσδόκητα μεγαλύτερη τροπή.
847
00:59:01,581 --> 00:59:04,959
Στην Ιαπωνία,
η Δρ Σάχο Τακάγκι πρόσεξε κάτι.
848
00:59:07,712 --> 00:59:11,632
Συνειδητοποίησα ότι μπορούμε
να δούμε διαφορετικές συμπεριφορές
849
00:59:11,716 --> 00:59:15,386
ανάμεσα σε γάτες
στις ΗΠΑ και στην Ιαπωνία.
850
00:59:18,014 --> 00:59:22,685
Στην Ιαπωνία,
οι γάτες δυσκολεύονται με άγνωστα μέρη.
851
00:59:23,894 --> 00:59:25,688
Ωστόσο, οι γάτες στις ΗΠΑ…
852
00:59:28,691 --> 00:59:34,280
φέρονται φυσιολογικά
ακόμα και σε άγνωστα μέρη.
853
00:59:34,363 --> 00:59:41,287
Συνεπώς, οι ιαπωνικές και αμερικανικές
γάτες έχουν διαφορετικές προσωπικότητες.
854
00:59:42,288 --> 00:59:45,541
Η Κρίστιν και η Σάχο
διεξήγαγαν τα ίδια πειράματα
855
00:59:45,625 --> 00:59:47,627
στις ΗΠΑ και στην Ιαπωνία.
856
00:59:49,503 --> 00:59:52,673
Και βρήκαν
ότι οι γάτες είναι διαφορετικές.
857
00:59:56,093 --> 01:00:00,056
Βλέπουμε κοινωνικές διαφορές
μεταξύ γατών στην Ιαπωνία και στις ΗΠΑ.
858
01:00:00,723 --> 01:00:07,355
Συνειδητοποίησα ότι οι πολιτισμικές
διαφορές μας επηρεάζουν και τις γάτες.
859
01:00:09,690 --> 01:00:12,443
Η ανθρώπινη κουλτούρα
αλλάζει αυτή των γατών;
860
01:00:14,236 --> 01:00:17,657
Η Ιαπωνία είναι ένα νησιωτικό κράτος.
861
01:00:18,866 --> 01:00:23,162
Οι περισσότεροι ιδιοκτήτες
κρατούν τις γάτες τους σε εσωτερικό χώρο.
862
01:00:23,245 --> 01:00:27,166
Οι άνθρωποι στην Ιαπωνία
σπάνια κάνουν πάρτι στο σπίτι.
863
01:00:28,000 --> 01:00:30,920
Για τις γάτες εδώ,
η συχνότητα γνωριμίας με ξένους
864
01:00:31,003 --> 01:00:34,006
είναι πολύ μικρότερη
σε σχέση με τις γάτες στις ΗΠΑ.
865
01:00:34,799 --> 01:00:39,428
Αυτοί είναι παράγοντες που συμβάλλουν
στις διαφορές μεταξύ γατών στην Ιαπωνία
866
01:00:39,512 --> 01:00:41,514
και γατών στις ΗΠΑ.
867
01:00:43,099 --> 01:00:46,644
Η έρευνά τους δείχνει
ότι αυτές οι πολιτισμικές διαφορές
868
01:00:46,727 --> 01:00:50,523
μπορεί να μεταδίδονται από γενιά σε γενιά.
869
01:00:53,984 --> 01:00:58,531
Και στη μία κουλτούρα,
φέρνει το είδος μας ακόμα πιο κοντά τους.
870
01:01:03,661 --> 01:01:06,956
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ
871
01:01:11,919 --> 01:01:14,547
Ακόμα και πριν αλλάξει
το όνομά της η Πόλη,
872
01:01:14,630 --> 01:01:17,133
ήταν ακόμα η πόλη των γατών.
873
01:01:19,009 --> 01:01:23,889
Αυτοί οι δρόμοι φιλοξενούν
πάνω από 100.000 αδέσποτες γάτες,
874
01:01:23,973 --> 01:01:26,767
τέλεια προσαρμοσμένες
στον αστικό τρόπο ζωής.
875
01:01:31,856 --> 01:01:36,026
Στις μέρες μας, βρίσκεις παντού γάτες
στην Κωνσταντινούπολη.
876
01:01:36,986 --> 01:01:40,573
Είναι είδη που ανήκουν στη γειτονιά.
877
01:01:41,323 --> 01:01:43,951
Δεν ανήκουν σε συγκεκριμένα άτομα.
878
01:01:44,493 --> 01:01:48,247
Ο κόσμος παρέχει τις υποδομές για γάτες,
879
01:01:48,330 --> 01:01:50,291
ώστε να επιβιώνουν,
880
01:01:50,374 --> 01:01:54,295
αλλά δεν ανήκουν συγκεκριμένα σε κάποιους.
881
01:01:56,422 --> 01:02:02,136
Το 2021 η Κωνσταντινούπολη εισήγαγε
νέο νόμο που προστατεύει αυτές τις γάτες,
882
01:02:02,219 --> 01:02:05,389
μία από τις πιο προοδευτικές
νομοθετήσεις στον κόσμο.
883
01:02:07,391 --> 01:02:11,687
Το να αντιμετωπίζεις μια γάτα ως ίση
και να βλέπεις από τη σκοπιά της
884
01:02:11,771 --> 01:02:14,607
είναι το καλύτερο
για να ενισχυθεί η σχέση μας.
885
01:02:15,900 --> 01:02:16,734
Γεια.
886
01:02:25,284 --> 01:02:27,495
Ο λόγος που υπάρχει η ειδικότητά μου
887
01:02:27,578 --> 01:02:30,998
είναι επειδή ο κόσμος αναγνωρίζει
τον βαθύ δεσμό με το ζώο,
888
01:02:31,081 --> 01:02:32,374
αυτήν τη βαθιά αγάπη.
889
01:02:34,335 --> 01:02:36,629
Το κάνουμε για την αγάπη των ζώων
890
01:02:36,712 --> 01:02:39,548
κι επειδή αναγνωρίζουμε
τον δεσμό ανθρώπου-ζώου.
891
01:02:40,925 --> 01:02:43,719
Δεν ξέρω γιατί κλαίω.
Μη με κάνετε να κλαίω.
892
01:02:44,678 --> 01:02:47,848
Ναι, γι' αυτό το κάνουμε,
επειδή αγαπάμε τα ζώα.
893
01:02:49,975 --> 01:02:52,853
Είναι ξεκάθαρο. Αγαπάμε τις γάτες.
894
01:02:53,896 --> 01:02:57,066
Κι αυτό εγείρει
το μεγαλύτερο γατο-ερώτημα.
895
01:02:59,276 --> 01:03:01,737
Άραγε μας αγαπούν οι γάτες;
896
01:03:02,780 --> 01:03:05,699
Δύσκολη η μέτρηση
των συναισθημάτων στις γάτες,
897
01:03:05,783 --> 01:03:09,870
αλλά νιώθω πως, με βάση
τη συμπεριφορά και τις σχέσεις τους,
898
01:03:09,954 --> 01:03:15,417
οι γάτες σχηματίζουν έναν τόσο βαθύ δεσμό
με κάποιον που μοιάζει με αγάπη.
899
01:03:19,880 --> 01:03:22,758
Οι γάτες αγαπούν πολύ
τους ιδιοκτήτες τους.
900
01:03:22,842 --> 01:03:28,722
Είμαι σίγουρη ότι οι γάτες μου με αγαπούν.
901
01:03:30,432 --> 01:03:32,893
Είναι ξεκάθαρο ότι οι γάτες παρέχουν
902
01:03:33,519 --> 01:03:37,356
συναισθηματική υποστήριξη
και μια αίσθηση ευεξίας κι ευτυχίας.
903
01:03:37,982 --> 01:03:42,903
Η ιδέα ότι γυρνάς σπίτι και δέχεσαι
άνευ όρων αγάπη από τη γάτα σου
904
01:03:42,987 --> 01:03:45,114
είναι ζωτικής σημασίας.
905
01:03:50,619 --> 01:03:54,373
Χάρη στην αφοσίωση των δικών της,
η Έντι είναι στον σωστό δρόμο
906
01:03:54,456 --> 01:03:56,458
για να γίνει η επόμενη σούπερσταρ.
907
01:03:59,628 --> 01:04:03,132
Απλώς χρειάζεται να κάνει
το άλμα από το χάρτινο στεφάνι.
908
01:04:08,929 --> 01:04:12,850
Μόλις τώρα αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε
τις δυνατότητες των γατών.
909
01:04:13,309 --> 01:04:17,855
Υπάρχουν ακόμα πολλά
που δεν ξέρουμε για τις γάτες.
910
01:04:17,938 --> 01:04:21,150
Στο μέλλον θα γίνουν κι άλλες ανακαλύψεις.
911
01:04:23,235 --> 01:04:28,449
Όσο περισσότερα μαθαίνουμε
τόσο βλέπουμε πόσο βαθιά είν' η σχέση μας.
912
01:04:30,910 --> 01:04:33,412
Νιώθουν την αγάπη που τους δίνεις.
913
01:04:33,913 --> 01:04:37,333
Και θα λέγαμε ότι τρέφονται από αυτό.
914
01:04:39,043 --> 01:04:40,753
Η αγάπη είναι αμφίδρομη.
915
01:04:42,880 --> 01:04:46,383
Αν μάθουμε πώς να βγάζουμε
τον καλύτερο εαυτό στις γάτες,
916
01:04:46,467 --> 01:04:48,844
κι εκείνες θα βγάλουν τον δικό μας.
917
01:04:50,346 --> 01:04:53,641
Δεν μπορώ να φανταστώ
τη ζωή μου χωρίς γάτες.
918
01:04:54,308 --> 01:04:57,436
Είναι τα ζώα μου. Τα νιώθω.
919
01:04:57,519 --> 01:05:01,023
Κι ελπίζω να με αγαπούν
όσο τις αγαπώ κι εγώ.
920
01:05:02,441 --> 01:05:07,279
Όταν όλα γίνουν όπως πρέπει,
το αποτέλεσμα είναι μαγικό.
921
01:06:35,784 --> 01:06:40,497
Υποτιτλισμός: Δημήτριος Θωμαΐδης