1
00:00:06,382 --> 00:00:09,594
NETFLIX — FILM DOKUMENTALNY
2
00:00:11,929 --> 00:00:15,892
Ciężko stwierdzić,
co dzieje się w umyśle kota.
3
00:00:16,392 --> 00:00:18,770
Dasha, chodź tu.
4
00:00:22,523 --> 00:00:24,358
Ale nowe odkrycia mogą w końcu
5
00:00:24,442 --> 00:00:28,071
dać wgląd w umysły naszych
najbardziej zagadkowych towarzyszy.
6
00:00:29,322 --> 00:00:31,365
MAM TALENT AMERYKA
7
00:00:38,539 --> 00:00:41,751
Niektórzy uważają,
że koty mają mało do zaoferowania.
8
00:00:45,963 --> 00:00:48,800
Chcemy udowodnić, że się mylą.
9
00:01:00,853 --> 00:01:03,397
Zapomnij o wszystkim, co wiesz o kotach.
10
00:01:05,316 --> 00:01:07,902
Psy są częściej badane niż koty,
11
00:01:07,985 --> 00:01:12,365
ale obecnie nauka na temat kotów
dynamicznie się rozwija.
12
00:01:12,990 --> 00:01:16,994
Nowe pokolenie naukowców
kwestionuje uprzedzenia.
13
00:01:17,662 --> 00:01:20,331
Odkrywamy różne aspekty ich zachowania,
14
00:01:20,414 --> 00:01:21,999
osobowości, fizjologii,
15
00:01:22,083 --> 00:01:24,460
wszystko, co czyni kota wyjątkowym.
16
00:01:25,002 --> 00:01:27,964
Są inteligentne, ciekawe świata
17
00:01:28,047 --> 00:01:30,424
i mają dobre relacje z ludźmi.
18
00:01:31,384 --> 00:01:34,846
Są dowody sugerujące,
że ewoluowały właśnie do tego.
19
00:01:36,973 --> 00:01:40,268
Rozwiążemy zagadki kotów,
20
00:01:40,935 --> 00:01:43,563
rozszyfrujemy ich szalone wybryki
21
00:01:44,105 --> 00:01:46,482
i odczytamy ich ukryty język.
22
00:01:48,484 --> 00:01:49,777
Nie będzie łatwo.
23
00:01:50,736 --> 00:01:52,071
Koty są skomplikowane.
24
00:01:52,155 --> 00:01:53,698
Dasha, chodź tu.
25
00:01:54,282 --> 00:01:55,950
Tak, mają swój charakterek.
26
00:01:57,952 --> 00:02:01,455
Ale jeśli chcesz,
możesz nauczyć kota wszystkiego.
27
00:02:08,045 --> 00:02:11,257
Każdy może odkryć
prawdziwy potencjał kota,
28
00:02:12,133 --> 00:02:13,718
jeśli pozna jego sekrety.
29
00:02:30,109 --> 00:02:31,819
Koty są wszędzie.
30
00:02:33,529 --> 00:02:36,032
A jednak tak mało o nich wiemy.
31
00:02:36,824 --> 00:02:40,036
Aby zrozumieć, co czyni kota kotem
32
00:02:40,536 --> 00:02:44,540
i jak nauczyły się żyć z ludźmi,
zwracamy się do ekspertów.
33
00:02:45,833 --> 00:02:49,670
DYREKTOR OŚRODKA KOCIEGO ZDROWIA
UCZELNI CORNELL
34
00:02:49,754 --> 00:02:51,047
„KOCI FIZJOLOG”
35
00:02:51,631 --> 00:02:54,884
Ludzie nie doceniają tego,
jak towarzyskie są koty.
36
00:02:55,384 --> 00:02:57,803
Spójrzmy prawdzie w oczy. Są rozrywkowe,
37
00:02:57,887 --> 00:03:00,348
a czasem bardzo zabawne.
38
00:03:03,309 --> 00:03:06,562
Co dziwne, niektóre cechy,
które czynią je tak uroczymi,
39
00:03:06,646 --> 00:03:09,857
wyewoluowały od ich zabójczych przodków.
40
00:03:10,691 --> 00:03:14,278
Gdyby ktoś miał stworzyć idealnego
41
00:03:15,196 --> 00:03:21,118
drapieżnika lądowego pod względem
cech fizycznych, zachowania i percepcji,
42
00:03:22,411 --> 00:03:24,914
trudno wyobrazić sobie lepszego niż kot.
43
00:03:27,583 --> 00:03:30,670
Naukowa nazwa kota domowego
to Felis Catus.
44
00:03:31,295 --> 00:03:34,924
Felis Catus to wyjątkowy,
udomowiony gatunek,
45
00:03:35,508 --> 00:03:38,010
który wywodzi się od kota nubijskiego.
46
00:03:40,846 --> 00:03:44,892
Wszystkie koty, duże i małe,
należą do rodziny Felidae.
47
00:03:46,894 --> 00:03:49,105
Około trzy i pół miliona lat temu
48
00:03:49,188 --> 00:03:52,858
rodzaj mniejszych kotów, Felis,
oddzielił się od Panthera,
49
00:03:53,651 --> 00:03:56,070
wielkich kotów takich jak lwy i tygrysy.
50
00:03:58,322 --> 00:04:02,743
Obecnie na całym świecie
żyje 400 milionów kotów Felis,
51
00:04:04,036 --> 00:04:10,209
co czyni je jednymi z dziesięciu
najskuteczniejszych ssaków w historii.
52
00:04:11,168 --> 00:04:15,214
Przez dziesięć tysięcy lat
ich DNA niewiele się zmieniło.
53
00:04:16,465 --> 00:04:21,220
Jeśli chodzi o genetykę,
w twoim domu mieszka dzikie zwierzę.
54
00:04:23,389 --> 00:04:27,143
Dzikie zwierzę z niesamowitym osprzętem.
55
00:04:28,602 --> 00:04:32,523
W centrum tego wszystkiego
jest niezwykły kręgosłup kota.
56
00:04:33,524 --> 00:04:37,153
Mają więcej kręgów niż większość ssaków.
57
00:04:37,236 --> 00:04:41,282
Kręgi mają wyjątkowo elastyczne
krążki amortyzujące,
58
00:04:41,365 --> 00:04:44,577
więc ich kręgosłupy
są niezwykle elastyczne.
59
00:04:45,077 --> 00:04:49,790
Ta elastyczna konstrukcja sprawia, że kot
jest najszybszym zwierzęciem na lądzie.
60
00:04:51,667 --> 00:04:54,045
Spójrzmy na biegnącego geparda.
61
00:04:54,128 --> 00:04:57,965
Jego wygięcie kręgosłupa
magazynuje energię potencjalną
62
00:04:58,049 --> 00:05:02,136
i uwalnia ją jako energię kinetyczną,
gdy kot biegnie do przodu.
63
00:05:06,807 --> 00:05:09,977
Twój kot to malutki, elastyczny gepard,
64
00:05:11,354 --> 00:05:14,106
który może biegać
z prędkością prawie 50 km/h…
65
00:05:16,484 --> 00:05:19,403
i wyginać się w niezłe pozy z jogi.
66
00:05:22,907 --> 00:05:26,035
Koty mają też wydajny układ mięśniowy.
67
00:05:26,744 --> 00:05:30,122
To jedne z niewielu ssaków,
które potrafią aktywować
68
00:05:30,206 --> 00:05:32,166
100% mięśni podczas skoku.
69
00:05:32,249 --> 00:05:34,502
Sekwencja zapłonu.
70
00:05:34,585 --> 00:05:38,756
Trzy, dwa, jeden, start.
71
00:05:38,839 --> 00:05:40,633
Wystartował.
72
00:05:41,509 --> 00:05:45,262
Mogą skakać na wysokość
od pięciu do sześciu swoich długości.
73
00:05:46,555 --> 00:05:49,225
To jak człowiek
przeskakujący przez żyrafę.
74
00:05:53,062 --> 00:05:55,981
Używają ogonów, by łapać równowagę
75
00:05:56,065 --> 00:05:58,067
podczas szybkich zmian kierunku.
76
00:06:00,820 --> 00:06:05,116
Jak to mówią gimnastycy,
co się wzniosło, musi spaść,
77
00:06:05,866 --> 00:06:08,411
co prowadzi nas do odwiecznego pytania.
78
00:06:09,286 --> 00:06:11,497
Ponoć koty lądują na czterech łapach.
79
00:06:13,666 --> 00:06:17,253
Mają niesamowitą zdolność
szybkiego ustawiania ciała.
80
00:06:17,336 --> 00:06:22,133
Aby to zrobić, muszą najpierw rozpoznać,
gdzie znajduje się ich ciało,
81
00:06:22,216 --> 00:06:25,553
wykorzystując zjawisko
zwane odruchem prostowania.
82
00:06:32,309 --> 00:06:35,396
Ten odruch
to funkcja układu przedsionkowego.
83
00:06:38,607 --> 00:06:41,193
Komórki włoskowate w uszach wewnętrznych
84
00:06:41,277 --> 00:06:45,364
wyczuwają pozycję ciała,
ruch i przyspieszenie w przestrzeni,
85
00:06:45,906 --> 00:06:49,034
i przekazują te informacje
prosto do mózgu.
86
00:06:49,994 --> 00:06:52,538
Kot zawsze wie, gdzie jest góra.
87
00:06:57,334 --> 00:07:00,921
Wszystkie ssaki mają ten odruch,
w tym ludzie.
88
00:07:01,797 --> 00:07:04,049
Ale czasem jesteśmy zdezorientowani.
89
00:07:04,633 --> 00:07:07,178
Nazywamy to zakręceniem.
90
00:07:08,179 --> 00:07:10,181
Słyszeliście o Simone Biles.
91
00:07:12,391 --> 00:07:17,271
Czuła, że straciła zdolność
wyczuwania swojego ciała w przestrzeni.
92
00:07:19,273 --> 00:07:21,442
Dalsze występy byłyby niebezpieczne.
93
00:07:21,525 --> 00:07:22,818
To ma sens.
94
00:07:22,902 --> 00:07:25,863
Ale trudno to kontrolować.
95
00:07:27,865 --> 00:07:31,660
Odruchy kota
są dwa razy szybsze niż nasze…
96
00:07:33,913 --> 00:07:36,457
i szybsze niż każdego innego zwierzaka.
97
00:07:37,708 --> 00:07:39,418
Jeśli upuścisz psa
98
00:07:40,002 --> 00:07:42,254
z tej samej pozycji,
99
00:07:42,338 --> 00:07:44,507
często nie wyląduje na łapach.
100
00:07:49,929 --> 00:07:52,389
Koty mogą być najszybszymi,
101
00:07:52,473 --> 00:07:56,143
najsilniejszymi i najbardziej elastycznymi
ssakami na świecie.
102
00:08:00,105 --> 00:08:04,276
Ale te dzikie talenty
dodają im też tajemniczości.
103
00:08:08,447 --> 00:08:13,410
By dowiedzieć się, dlaczego robią to,
co robią, może pomoże nam koci psycholog.
104
00:08:14,286 --> 00:08:16,205
Usiądź wygodnie. Proszę bardzo.
105
00:08:16,288 --> 00:08:18,624
WYKŁADOWCZYNI NA UNITY COLLEGE
106
00:08:18,707 --> 00:08:19,917
„KOCI PSYCHOLOG”
107
00:08:20,000 --> 00:08:23,420
W toku ewolucji
koty nie zmieniły się aż tak bardzo.
108
00:08:24,088 --> 00:08:28,217
Są teraz mieszanką dzikich
i domowych kotów,
109
00:08:28,300 --> 00:08:30,886
która nam odpowiada.
110
00:08:33,806 --> 00:08:36,809
Kristyn bada tajemnice kociego umysłu.
111
00:08:37,518 --> 00:08:40,521
Próbuje rozszyfrować, co myślą koty.
112
00:08:41,855 --> 00:08:46,402
Myślę, że nie doceniono tego,
jak towarzyskie są koty.
113
00:08:47,069 --> 00:08:50,614
Zwłaszcza dlatego,
że koty są często porównywane do psów.
114
00:08:55,035 --> 00:08:59,582
Mówi się,
że psy mają lepsze cechy socjopoznawcze.
115
00:09:00,874 --> 00:09:05,087
Psy są często uważane
za bardziej intuicyjne zwierzęta.
116
00:09:06,797 --> 00:09:10,092
Znają swoje imię
i nawet do około 160 słów.
117
00:09:11,719 --> 00:09:15,973
Rozumieją ludzką mimikę
i mogą nawet rozwiązywać problemy.
118
00:09:17,725 --> 00:09:22,313
Ale Kristyn uważa,
że koty nie miały szansy się wykazać.
119
00:09:22,396 --> 00:09:23,480
Bądźcie grzeczni.
120
00:09:23,981 --> 00:09:28,360
Coraz częściej widzimy,
że nie prowadzono badań na kotach.
121
00:09:29,153 --> 00:09:32,031
Postanowiła raz na zawsze ustalić,
122
00:09:32,114 --> 00:09:35,659
jak koty radzą sobie
w porównaniu z psimi rywalami.
123
00:09:36,619 --> 00:09:38,579
Umieścimy go tutaj.
124
00:09:38,662 --> 00:09:40,122
Po pierwsze,
125
00:09:40,205 --> 00:09:42,207
czy koty znają swoje imię?
126
00:09:43,959 --> 00:09:47,630
W tym teście próbujemy ustalić,
czy Carl rozpoznaje swoje imię.
127
00:09:51,133 --> 00:09:55,804
Mamy głośnik,
który będzie przekazywał mój głos.
128
00:09:58,265 --> 00:10:01,310
Kristyn zaczyna
od czterech jednosylabowych słów.
129
00:10:02,394 --> 00:10:03,228
But!
130
00:10:04,438 --> 00:10:06,523
Carl reaguje na pierwsze słowo,
131
00:10:07,024 --> 00:10:09,026
nowy dźwięk w jego otoczeniu.
132
00:10:09,652 --> 00:10:10,903
Rzut!
133
00:10:12,154 --> 00:10:14,740
Ale szybko
traci zainteresowanie dźwiękiem.
134
00:10:15,324 --> 00:10:16,450
Leń!
135
00:10:19,453 --> 00:10:22,623
Kristyn używa słowa
podobnego do jego imienia.
136
00:10:24,667 --> 00:10:25,709
Karb!
137
00:10:28,712 --> 00:10:29,963
Nadal nic.
138
00:10:33,634 --> 00:10:35,928
A teraz chwila prawdy.
139
00:10:37,638 --> 00:10:38,722
Carl!
140
00:10:39,807 --> 00:10:41,350
Dobrze!
141
00:10:42,810 --> 00:10:47,064
Testy przeprowadzano setki razy
na różnych kotach.
142
00:10:47,981 --> 00:10:51,944
Większość kotów zna swoje imię.
143
00:10:54,113 --> 00:10:57,783
To, czy zareagują, to co innego.
144
00:10:58,325 --> 00:11:00,869
- Śmiało.
- Ale o tym porozmawiamy później.
145
00:11:02,871 --> 00:11:05,499
Badania Kristyn zaprowadziły ją
do epicentrum
146
00:11:05,582 --> 00:11:08,043
współczesnej kociej rewolucji.
147
00:11:10,170 --> 00:11:13,465
JAPONIA
148
00:11:23,559 --> 00:11:28,814
W 2017 roku koty wyprzedziły psy
jako najpopularniejszy zwierzak w Japonii.
149
00:11:35,904 --> 00:11:38,949
Dziś Japonia jest domem
dziewięciu milionów kotów
150
00:11:39,700 --> 00:11:42,703
i jednego z najlepszych
kocich naukowców na świecie.
151
00:11:44,621 --> 00:11:48,500
BADACZKA KOTÓW
UNIWERSYTET AZABU
152
00:11:48,584 --> 00:11:51,879
W porównaniu z badaniami nad psami,
badania nad kotami
153
00:11:51,962 --> 00:11:56,550
są o 15 lat w tyle.
154
00:11:57,176 --> 00:12:01,889
Kristyn i Saho
opublikowały łącznie 37 badań.
155
00:12:02,848 --> 00:12:07,853
Udowodniły, że koty rozpoznają
twarz i głos swoich właścicieli
156
00:12:07,936 --> 00:12:09,813
oraz inne koty.
157
00:12:10,939 --> 00:12:14,109
Udowodniły,
że koty rozumieją pokazywanie palcem.
158
00:12:14,651 --> 00:12:17,279
Rozumieją stałość przedmiotów.
159
00:12:17,362 --> 00:12:20,407
Rozumieją,
że kiedy obiekt znika z pola widzenia,
160
00:12:20,491 --> 00:12:23,368
nie znaczy to, że przestaje istnieć.
161
00:12:23,452 --> 00:12:27,706
Rozumieją o wiele więcej, niż sądziliśmy.
162
00:12:28,332 --> 00:12:30,709
Teraz, gdy trwają badania,
163
00:12:30,793 --> 00:12:35,881
dostrzegamy, że koty zachowują się jak psy
i osiągają wyniki podobne do psich.
164
00:12:36,840 --> 00:12:39,885
Trzeba umieć wykorzystać ten potencjał.
165
00:12:41,428 --> 00:12:44,431
Wywiad z Maryną i Svitlaną dla ABC.
166
00:12:52,314 --> 00:12:54,983
- Mam na imię Maryna.
- A ja Switlana.
167
00:12:55,067 --> 00:12:56,735
Jesteśmy Savitsky Cats.
168
00:12:56,819 --> 00:12:59,738
Jesteśmy rodziną
wyszkolonych kotów i ludzi.
169
00:13:02,449 --> 00:13:06,328
Szkolenie kotów to pewnego rodzaju magia.
170
00:13:06,829 --> 00:13:08,497
Nie jest łatwo.
171
00:13:10,833 --> 00:13:15,128
Niesamowity zespół Savitsky Cats
to ukraińscy celebryci.
172
00:13:15,212 --> 00:13:18,257
Jeździ po świecie, bawiąc miliony ludzi.
173
00:13:20,884 --> 00:13:24,429
Dotarł do ćwierćfinału
programu Mam Talent Ameryka.
174
00:13:25,973 --> 00:13:29,434
Nieźle jak na zwierzę,
którego ponoć nie można wytresować.
175
00:13:30,936 --> 00:13:35,190
Różnica między tresowaniem
kota a psa polega na tym,
176
00:13:35,274 --> 00:13:37,234
że psy chcą cię zadowolić.
177
00:13:37,317 --> 00:13:39,027
BĘDĘ PRACOWAŁ ZA JEDZENIE
178
00:13:39,111 --> 00:13:40,904
„Zrobię dla ciebie wszystko!
179
00:13:40,988 --> 00:13:42,990
Zrobię, co mi powiesz”.
180
00:13:43,073 --> 00:13:45,868
Koty mówią: „Zmuś mnie”.
181
00:13:46,994 --> 00:13:51,123
Savitsky znają klucz
do wydobycia potencjału swoich kotów.
182
00:13:51,832 --> 00:13:55,002
Po pierwsze,
musisz zaprzyjaźnić się z kotkiem.
183
00:13:57,880 --> 00:14:02,009
To ważne, by kot ci kompletnie zaufał.
184
00:14:02,092 --> 00:14:05,053
Nie powinien
spodziewać się po tobie niespodzianek.
185
00:14:08,515 --> 00:14:12,728
Przez ostatnie cztery lata
Dasha była ich gwiazdą.
186
00:14:14,771 --> 00:14:15,814
Dasha.
187
00:14:17,274 --> 00:14:18,609
Dasha jest aktorką.
188
00:14:21,778 --> 00:14:26,241
Gdy tylko widzi kamerę,
cały świat się zatrzymuje.
189
00:14:26,325 --> 00:14:29,036
Jakby tylko tego potrzebowała.
190
00:14:32,080 --> 00:14:35,292
Dasha wykonuje
najtrudniejsze triki zespołu…
191
00:14:37,669 --> 00:14:40,047
w tym Mission Impossible…
192
00:14:43,592 --> 00:14:45,260
i skok z wysokości.
193
00:14:58,607 --> 00:15:02,736
Dasha jest niekwestionowanym
kapitanem kotów Savitsky.
194
00:15:04,029 --> 00:15:07,532
Ale o jej miejsce walczy
jeszcze troje innych kandydatów.
195
00:15:09,034 --> 00:15:12,287
Każdy z nich może być kolejną gwiazdą.
196
00:15:14,289 --> 00:15:17,209
Każdy kot to nasze dziecko
197
00:15:17,292 --> 00:15:20,128
i nie wyobrażamy sobie życia bez niego.
198
00:15:21,672 --> 00:15:26,385
Jedyny sposób, by wydobyć z kota to,
co najlepsze, to nawiązać więź.
199
00:15:27,970 --> 00:15:32,265
Niektórzy lekarze poświęcają tej sztuce
całe swoje życie.
200
00:15:33,684 --> 00:15:37,771
DYREKTOR DZIAŁU ZACHOWANIA I OPIEKI
UNIWERSYTETU SPCA, „KOCIA BEHAWIORYSTKA”
201
00:15:37,854 --> 00:15:40,482
Zanim ktoś adoptuje kota lub go kupi,
202
00:15:40,565 --> 00:15:42,442
musi się wiele nauczyć.
203
00:15:42,526 --> 00:15:47,489
Ma wiedzieć, czego się spodziewać
po przyprowadzeniu kota do domu.
204
00:15:47,572 --> 00:15:51,159
To poważna decyzja,
bo dodajesz cennego członka rodziny.
205
00:15:52,035 --> 00:15:53,829
Dodanie kota to wielka sprawa.
206
00:15:55,122 --> 00:15:57,874
To może być trudne dla początkujących.
207
00:16:00,043 --> 00:16:05,424
Jeśli chcesz, by twój kot cię polubił,
możesz zacząć od powolnego mrugania.
208
00:16:07,342 --> 00:16:10,804
Kontakt wzrokowy w świecie zwierząt
jest bardzo ważny.
209
00:16:10,887 --> 00:16:15,058
Bezpośredni kontakt wzrokowy
bez mrugania przeraża.
210
00:16:16,309 --> 00:16:18,687
Jeśli chcesz wejść w interakcję z kotem,
211
00:16:18,770 --> 00:16:22,566
spraw, żebyś wyglądał na małego,
stań bokiem.
212
00:16:22,649 --> 00:16:25,861
Możesz zerknąć i mrugnąć.
213
00:16:27,070 --> 00:16:29,364
Dla kotów to jak uśmiech.
214
00:16:29,990 --> 00:16:32,409
Wysyła szczęśliwe, pozytywne emocje.
215
00:16:33,035 --> 00:16:34,661
Często odpowiadają.
216
00:16:35,996 --> 00:16:40,542
Powoli mrugają,
żeby powiedzieć: „W porządku.
217
00:16:40,625 --> 00:16:43,128
Jestem przyjacielski. Lubię cię.
218
00:16:43,211 --> 00:16:45,297
Nie grożę ci”.
219
00:16:46,006 --> 00:16:48,925
Kiedy koty to robią,
uważam to za komplement.
220
00:16:49,009 --> 00:16:51,219
„Ten kot mnie lubi”.
221
00:16:51,303 --> 00:16:54,931
Jeśli powolne mrugnięcie zadziała,
spróbuj podejść bliżej.
222
00:16:56,016 --> 00:16:58,518
Gdy koty się witają,
223
00:16:58,602 --> 00:17:01,772
te, które są dla siebie przyjazne,
dotykają się nosem.
224
00:17:01,855 --> 00:17:04,441
Dosłownie podchodzą i dotykają się nosami.
225
00:17:05,025 --> 00:17:08,612
Jeśli chcesz poznać swojego kota,
wystaw do niego palec
226
00:17:08,695 --> 00:17:10,697
i pozwól mu stuknąć się nosem.
227
00:17:12,949 --> 00:17:16,495
Wąchają twój palec,
wyczuwają twój zapach, poznają cię.
228
00:17:16,578 --> 00:17:20,040
To dla mnie jak uścisk dłoni.
229
00:17:20,123 --> 00:17:22,709
Jeśli cię lubią, często się zdarza,
230
00:17:22,793 --> 00:17:24,711
że ocierają się o twój palec.
231
00:17:25,420 --> 00:17:27,798
Tylko nie podchodź gwałtownie z góry.
232
00:17:28,298 --> 00:17:33,470
Tak jak ich dzicy przodkowie,
są częściowo zwierzyną łowną.
233
00:17:33,553 --> 00:17:37,766
Co je atakuje z góry?
Coś, co naciera z pazurami.
234
00:17:38,767 --> 00:17:42,521
Duże ptaki drapieżne,
sowy, orły i tym podobne.
235
00:17:42,604 --> 00:17:44,856
Kiedy podchodzisz tak z ręką,
236
00:17:44,940 --> 00:17:47,400
jest to straszne, onieśmielające.
237
00:17:48,110 --> 00:17:50,278
Wykonuj gesty nisko i wolno.
238
00:17:51,780 --> 00:17:54,241
Wyciągam palec i pozwalam im powąchać.
239
00:17:54,324 --> 00:17:58,578
Jeśli zaczną się ocierać,
głaszczę je po pyszczku,
240
00:17:58,662 --> 00:18:02,040
pod brodą, po neutralnym terenie.
241
00:18:02,124 --> 00:18:04,960
Jeśli kot lubi
głaskanie po brodzie i szyi,
242
00:18:05,043 --> 00:18:08,213
to będzie jadł ci z ręki.
243
00:18:09,297 --> 00:18:13,218
Niektóre koty, bojące się kontaktu,
należy dłużej przekonywać.
244
00:18:14,302 --> 00:18:16,388
Wiele kotów się boi,
245
00:18:16,471 --> 00:18:21,059
więc korzystamy z pomponów.
246
00:18:21,143 --> 00:18:24,980
To kłębek włóczki przyklejony do pałki.
247
00:18:25,063 --> 00:18:29,526
Używamy tego,
by wejść w interakcję z kotem,
248
00:18:29,609 --> 00:18:34,072
dać mu tym się bawić,
by zobaczyć, jak się czuje.
249
00:18:34,156 --> 00:18:37,075
Gdy kot czuje się swobodnie, daje ci znać.
250
00:18:37,742 --> 00:18:41,121
Ocieranie się to ważne
więziotwórcze zachowanie społeczne.
251
00:18:41,204 --> 00:18:43,290
Zauważyliśmy, że 83% kotów
252
00:18:43,373 --> 00:18:45,625
ocierało się o swojego właściciela.
253
00:18:45,709 --> 00:18:47,961
Widzimy, że ocieranie się ma na celu
254
00:18:48,044 --> 00:18:51,506
łagodzenie stresu również u kotów.
255
00:18:51,590 --> 00:18:55,510
Ten przyjacielski gest
może oznaczać, że cię akceptują.
256
00:18:56,595 --> 00:18:58,763
Ale czy koty lubią wszystkich ludzi?
257
00:18:59,639 --> 00:19:02,225
Czy też mają swoich ulubieńców?
258
00:19:03,018 --> 00:19:05,770
Ten test nazywa się przywiązaniem do pary.
259
00:19:05,854 --> 00:19:11,443
Sprawdzamy, ile czasu kot spędza
z właścicielem i nieznajomym.
260
00:19:16,114 --> 00:19:21,286
Jeśli Carl wybierze Kristyn, właścicielkę,
częściej niż nieznajomą,
261
00:19:21,369 --> 00:19:23,580
to pokaże, że ma swoje preferencje.
262
00:19:37,802 --> 00:19:39,930
Carl wybierał mnie za każdym razem.
263
00:19:40,680 --> 00:19:44,351
Wygląda na to,
że woli mnie, jego właścicielkę,
264
00:19:44,434 --> 00:19:45,769
a nie kogoś obcego.
265
00:19:47,646 --> 00:19:52,067
Przeprowadzali ten eksperyment
i inne podobne tysiące razy.
266
00:19:52,734 --> 00:19:57,739
Bez wątpienia koty budują
silną więź z właścicielami.
267
00:19:58,698 --> 00:20:02,577
Więź między człowiekiem a kotem
może być przedłużeniem więzi,
268
00:20:02,661 --> 00:20:05,956
jaką mają z matką jako kociaki.
269
00:20:06,498 --> 00:20:09,834
Tak, łączy nas więź i je kochamy.
270
00:20:10,377 --> 00:20:12,170
Ale czy koty kochają nas?
271
00:20:14,589 --> 00:20:16,299
Za chwilę to zbadamy.
272
00:20:18,802 --> 00:20:23,807
Innym kluczem do kociego umysłu
jest sprawienie, by poczuł się jak w domu.
273
00:20:25,934 --> 00:20:29,312
I tak jak ich przodkowie,
koty lubią wysokość.
274
00:20:30,605 --> 00:20:33,984
Koty lubią być wysoko,
bo chcą wiedzieć, co się dzieje.
275
00:20:34,567 --> 00:20:39,072
Jeśli czują się źle,
mogą się ukryć gdzieś wysoko.
276
00:20:41,658 --> 00:20:44,661
To pozostałość z czasów,
gdy były dzikimi kotami.
277
00:20:44,744 --> 00:20:48,873
To instynktowne zachowanie.
Nie musisz uczyć kota wspinania się.
278
00:20:48,957 --> 00:20:52,294
Sam powie ci, że chce się wspinać.
Jeśli nie zapewnisz mu
279
00:20:52,377 --> 00:20:55,255
odpowiednich mebli do wspinania,
280
00:20:55,338 --> 00:20:57,841
sam zrobi sobie grzędę.
281
00:20:57,924 --> 00:21:01,386
Nie. Nie!
282
00:21:01,886 --> 00:21:04,306
Koty lubią też ciasne przestrzenie,
283
00:21:05,265 --> 00:21:08,059
co wyjaśnia ich obsesję
na punkcie pudełek.
284
00:21:09,602 --> 00:21:12,856
Dzięki nim czują się bezpiecznie.
285
00:21:12,939 --> 00:21:15,900
Myślę, że dlatego koty lubią pudła.
286
00:21:15,984 --> 00:21:19,195
Lubią się chować
i atakować swoich właścicieli.
287
00:21:24,326 --> 00:21:25,869
Koty atakują z ukrycia,
288
00:21:25,952 --> 00:21:29,372
więc zwykle chowają się,
by złapać swoją ofiarę.
289
00:21:30,081 --> 00:21:33,543
Posiadanie pudełka pomoże kotu
290
00:21:33,626 --> 00:21:36,629
dopełnić drapieżnego wzorca motorycznego.
291
00:21:38,465 --> 00:21:42,927
Kartonowe pudła
pomagają im uwolnić się od stresu.
292
00:21:45,638 --> 00:21:50,268
Koty zajmują ciekawą niszę w ekologii,
293
00:21:50,352 --> 00:21:54,189
gdyż w czasie polowania
mogą wchodzić do dziur w drzewach.
294
00:21:54,272 --> 00:21:56,608
Pokonują przeszkody.
295
00:21:58,443 --> 00:22:03,782
Drapieżnik, który pokonuje przeszkody,
pewnie poradzi sobie lepiej niż inny.
296
00:22:04,324 --> 00:22:06,993
To zdecydowanie pomaga w przetrwaniu.
297
00:22:08,286 --> 00:22:13,124
Koty mają cechy, które pozwalają im
zmieścić się w niewielkich przestrzeniach.
298
00:22:15,460 --> 00:22:19,923
Jednym ze sposobów na zademonstrowanie
tej zdolności jest sprawdzenie,
299
00:22:20,507 --> 00:22:23,134
przez jak małą dziurę może przejść kot.
300
00:22:23,218 --> 00:22:25,303
Możemy zwabić je do dziury
301
00:22:25,387 --> 00:22:28,431
z pomocą jedzenia, zabawek, przysmaków.
302
00:22:34,062 --> 00:22:36,606
18 CENTYMETRÓW
303
00:22:43,530 --> 00:22:45,281
Duże dziury to żaden problem.
304
00:22:47,992 --> 00:22:50,537
Ale gdy Bruce zmniejsza rozmiar dziury,
305
00:22:50,620 --> 00:22:53,873
zaczynają pokazywać
swoje prawdziwe mistrzostwo.
306
00:22:53,957 --> 00:22:56,292
15 CENTYMETRÓW
307
00:22:57,001 --> 00:22:59,504
Wszystko zaczyna się od wibrysów.
308
00:23:01,047 --> 00:23:06,052
Wibrysy to bardzo ciekawa adaptacja kotów.
Jak większość ludzi wie,
309
00:23:06,136 --> 00:23:08,471
wyglądają jak długie włosy,
310
00:23:08,555 --> 00:23:12,517
z których każdy jest połączony
z wiązką nerwów,
311
00:23:12,600 --> 00:23:17,230
która wysyła do mózgu informacje o tym,
czego dany wibrys dotyka.
312
00:23:17,313 --> 00:23:19,816
Większość ludzi
wie o wibrysach na brodzie,
313
00:23:19,899 --> 00:23:22,235
ale są też na brwiach.
314
00:23:22,318 --> 00:23:27,574
Nie wszyscy wiedzą, że wibrysy
znajdują się też za przednimi łapami.
315
00:23:27,657 --> 00:23:31,453
Ewoluowały one,
by dostarczać informacji dotykowych
316
00:23:31,536 --> 00:23:33,246
na temat środowiska.
317
00:23:34,831 --> 00:23:39,085
Wibrysy mówią kotu,
w jak małą dziurę może się zmieścić.
318
00:23:39,169 --> 00:23:41,296
10 CENTYMETRÓW
319
00:23:44,424 --> 00:23:46,926
Ich elastyczny szkielet zajmie się resztą.
320
00:23:48,386 --> 00:23:49,762
Ich obojczyki
321
00:23:49,846 --> 00:23:53,308
nie są zakotwiczone w kości,
tylko w mięśniach.
322
00:23:54,058 --> 00:23:56,686
To tak, jakby miały podwójne stawy.
323
00:23:58,688 --> 00:24:04,903
Jak widzicie w tym eksperymencie,
stopniowo zmniejszaliśmy dziurę.
324
00:24:04,986 --> 00:24:11,326
Zaskakujące jest to, że te dość duże koty
są w stanie się przecisnąć.
325
00:24:14,913 --> 00:24:18,917
Ale wibrysy nie rosną,
gdy kot przytyje kilka kilogramów.
326
00:24:20,251 --> 00:24:25,006
Wibrysy wyewoluowały,
żeby być mniej więcej szerokości
327
00:24:25,089 --> 00:24:27,717
normalnego, zdrowego kota.
328
00:24:28,468 --> 00:24:33,181
To kolejny problem.
Nadwaga i otyłość u kotów.
329
00:24:33,264 --> 00:24:36,643
Wiele kotów jest otyłych
i to duży problem.
330
00:24:37,310 --> 00:24:39,521
Wibrysy nie urosną,
331
00:24:39,604 --> 00:24:43,233
by dostosować się
do obwodu kota z nadwagą.
332
00:24:45,360 --> 00:24:48,655
W Stanach 59% kotów ma nadwagę.
333
00:24:49,405 --> 00:24:52,158
Wybranie odpowiedniej diety jest kluczowe.
334
00:24:55,495 --> 00:24:57,247
Dzicy krewni naszych kotów
335
00:24:57,330 --> 00:24:59,165
muszą zapracować na jedzenie.
336
00:24:59,916 --> 00:25:01,918
Łatwo utrzymują formę.
337
00:25:03,086 --> 00:25:05,588
Nie to co nasze koty.
338
00:25:06,381 --> 00:25:08,049
Postawisz go na wadze?
339
00:25:09,968 --> 00:25:11,261
Bez oszukiwania.
340
00:25:12,011 --> 00:25:15,807
Jeśli jesz często i szybko,
341
00:25:15,890 --> 00:25:19,018
jesteś w stanie dużo w siebie wepchnąć,
342
00:25:19,102 --> 00:25:21,938
zanim żołądek da znać, że to za dużo.
343
00:25:22,021 --> 00:25:25,316
To samo z kotami.
Musimy znaleźć im zajęcie.
344
00:25:25,400 --> 00:25:27,860
Albo zabawkę dla kota,
345
00:25:27,944 --> 00:25:31,364
albo interaktywny podajnik,
coś, przy czym muszą pracować,
346
00:25:31,447 --> 00:25:33,116
by wydobyć jedzenie.
347
00:25:33,741 --> 00:25:35,451
Musisz na to zapracować.
348
00:25:36,578 --> 00:25:41,457
Niezależnie od tego, co je właściciel,
kot musi jeść mięso.
349
00:25:43,126 --> 00:25:45,044
Koty to mięsożercy.
350
00:25:45,128 --> 00:25:48,881
Muszą jeść mięso,
bo nie są w stanie syntetyzować
351
00:25:48,965 --> 00:25:51,342
aminokwasów obecnych tylko w mięsie.
352
00:25:52,135 --> 00:25:55,430
Więc proszę, pamiętajcie,
by karmić kota mięsną dietą.
353
00:25:55,513 --> 00:25:58,266
Musi być pełnowartościowa i zbilansowana,
354
00:25:58,349 --> 00:26:00,560
byle nie wegetariańska.
355
00:26:03,730 --> 00:26:08,151
Dbanie o zdrowie i szczęście kota
może szybko stać się sposobem na życie.
356
00:26:14,699 --> 00:26:18,453
Pewien lekarz w Japonii
spędza tyle czasu z kotami,
357
00:26:18,953 --> 00:26:21,998
że nazywają go Kocim Guru.
358
00:26:23,291 --> 00:26:26,044
DYREKTOR KOCIEGO
CENTRUM MEDYCZNEGO W TOKIO
359
00:26:26,127 --> 00:26:27,128
„KOCI GURU”
360
00:26:29,672 --> 00:26:33,926
Koty to wrażliwe zwierzęta.
361
00:26:34,010 --> 00:26:36,512
Ludzie, którzy nie lubią kotów, mówią,
362
00:26:36,596 --> 00:26:41,726
że nie rozumieją, co myślą koty.
363
00:26:43,269 --> 00:26:48,149
Na badaniu kotów doktor Yuki spędził
dziesiątki tysięcy godzin.
364
00:26:49,567 --> 00:26:53,738
Próbuje rozszyfrować
subtelne niuanse ich języka.
365
00:26:54,739 --> 00:26:57,909
Jeśli spojrzysz na kota,
na jego oczy, uszy,
366
00:26:57,992 --> 00:27:01,537
to, jak macha ogonem,
jeśli będziesz go obserwować,
367
00:27:01,621 --> 00:27:03,623
możesz zacząć rozumieć, co czuje.
368
00:27:06,417 --> 00:27:10,588
Gdy kot ma oczy otwarte,
a uszy do góry, jest zrelaksowany.
369
00:27:11,422 --> 00:27:14,550
Jeśli mruży oczy i opuszcza uszy,
370
00:27:14,634 --> 00:27:16,260
staje się agresywny.
371
00:27:16,761 --> 00:27:21,766
Oczy otwarte, ale uszy do tyłu oznaczają,
że szykuje się do obrony.
372
00:27:22,392 --> 00:27:27,647
Jeśli wyszczerza zęby,
to znaczy, że jest gotowy do ataku.
373
00:27:28,731 --> 00:27:31,401
Rozumienie pyszczka kota
może być intuicyjne.
374
00:27:32,110 --> 00:27:34,278
Ogon jest tajemnicą.
375
00:27:35,321 --> 00:27:37,657
Ruchy ogona mają różne znaczenia.
376
00:27:37,740 --> 00:27:43,329
Gdy pies macha ogonem, ludzie mówią,
że jest szczęśliwy.
377
00:27:43,413 --> 00:27:45,039
Koty tak nie robią.
378
00:27:46,332 --> 00:27:49,085
Kiedy kot macha ogonem, jest zły.
379
00:27:50,128 --> 00:27:53,423
Ale kiedy trzyma go prosto,
jest szczęśliwy.
380
00:27:54,507 --> 00:27:58,010
Gdy wracam do domu
i zbliża się do mnie kot,
381
00:27:58,094 --> 00:28:03,558
trzymając ogon prosto do góry,
jest w dobrym nastroju.
382
00:28:03,641 --> 00:28:08,187
Mówi: „Witaj w domu.
Gdzie byłeś? Tęskniłem za tobą”.
383
00:28:09,147 --> 00:28:13,568
Gdy czubek ogona kota drga,
to znaczy, że jest zaintrygowany.
384
00:28:15,027 --> 00:28:17,655
Kiedy kot chowa ogon między nogami,
385
00:28:17,739 --> 00:28:20,658
boi się i próbuje wyglądać na uległego.
386
00:28:21,576 --> 00:28:27,165
A kiedy jego futro staje dęba,
to znaczy, że jest przerażony.
387
00:28:27,248 --> 00:28:30,543
Gdy ogon kota jest napuszony,
odczuwa prawdziwy strach!
388
00:28:34,797 --> 00:28:39,385
Po poznaniu zakodowanych wiadomości,
każdy może zrozumieć kota.
389
00:28:40,928 --> 00:28:43,931
A czasem warto po prostu posłuchać.
390
00:28:46,017 --> 00:28:50,438
Kot używa 20 różnych dźwięków
do wyrażania emocji.
391
00:28:51,397 --> 00:28:53,983
Niektóre wydaje, gdy czegoś chce…
392
00:28:56,819 --> 00:28:59,030
i gdy jest szczęśliwy.
393
00:29:04,118 --> 00:29:08,122
To dźwięki ostrzegawcze.
„Nie podchodź za blisko”.
394
00:29:10,082 --> 00:29:14,504
A to… dźwięk do ataku.
395
00:29:15,922 --> 00:29:20,593
Koty rozmawiają z ludźmi
o wiele częściej niż z innymi kotami.
396
00:29:22,094 --> 00:29:27,266
Koty, które żyją z ludźmi, często miauczą.
397
00:29:28,267 --> 00:29:30,728
Kiedy kot wydaje głośne miauknięcie,
398
00:29:30,812 --> 00:29:33,773
często oznacza to, że czegoś chce.
399
00:29:33,856 --> 00:29:36,484
„Jestem głodny,
ale w misce nie ma jedzenia”.
400
00:29:36,567 --> 00:29:39,779
Albo: „Chcę wody”
czy też: „Otwórz te drzwi”.
401
00:29:40,530 --> 00:29:44,951
Najbardziej tajemnicze wiadomości
są zakodowane w mruczeniu.
402
00:29:46,160 --> 00:29:49,705
Gdy kot wydaje dźwięki gardłem,
czuje się świetnie.
403
00:29:51,290 --> 00:29:54,710
Jest trochę zaczarowany
albo zahipnotyzowany.
404
00:29:54,794 --> 00:29:57,463
Taki dźwięk wydaje.
405
00:29:58,923 --> 00:30:00,842
Nowe badania wykazały,
406
00:30:00,925 --> 00:30:04,554
że używają mruczenia,
by dostać się do naszej podświadomości.
407
00:30:08,015 --> 00:30:10,768
Wydaje się,
że potrafią użyć częstotliwości,
408
00:30:11,477 --> 00:30:15,690
które pokrywają się z częstotliwościami,
które wytwarza ludzkie dziecko,
409
00:30:15,773 --> 00:30:16,732
gdy płacze.
410
00:30:19,944 --> 00:30:24,574
Gdy ludzkie dziecko płacze, częstotliwość,
czyli długość fal dźwiękowych,
411
00:30:25,116 --> 00:30:28,035
wynosi od 400 do 600 herców.
412
00:30:29,412 --> 00:30:31,873
Ten dźwięk ma zwracać naszą uwagę.
413
00:30:33,165 --> 00:30:36,544
Współczesne koty wykształciły
wysoki ton miauczenia,
414
00:30:36,627 --> 00:30:40,840
który naśladuje tę częstotliwość.
415
00:30:44,051 --> 00:30:46,470
Koty wykształciły sposób
416
00:30:46,554 --> 00:30:49,599
na wydawanie dźwięków,
które trudno zignorować.
417
00:30:52,977 --> 00:30:56,188
Wygląda na to, że odwołują się
418
00:30:56,272 --> 00:31:00,318
do instynktu rodzicielskiego właściciela,
by dbał o kota.
419
00:31:01,986 --> 00:31:04,614
Ewoluowały, żebyśmy się o nie troszczyli.
420
00:31:06,073 --> 00:31:10,202
Ale wciąż możemy coś zrobić,
żeby nas słuchały.
421
00:31:12,330 --> 00:31:17,627
Pierwszą komendą, której uczymy koty,
jest podążanie za nami.
422
00:31:17,710 --> 00:31:23,466
Uciekamy od nich i je wołamy,
a one przychodzą.
423
00:31:24,550 --> 00:31:29,263
Uczenie prostych poleceń przez powtarzanie
to warunkowanie klasyczne.
424
00:31:30,723 --> 00:31:34,393
Klasyczny przykład
warunkowania klasycznego
425
00:31:34,477 --> 00:31:35,978
pochodzi od Pawłowa.
426
00:31:36,687 --> 00:31:37,772
IWAN PAWŁOW
427
00:31:37,855 --> 00:31:41,734
Dr Iwan Pawłow otrzymał
Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii
428
00:31:41,817 --> 00:31:43,653
w 1904 roku za swoje odkrycie.
429
00:31:45,488 --> 00:31:52,370
Odkrył, że jeśli zadzwonisz dzwonkiem,
gdy podajesz psu jedzenie,
430
00:31:52,453 --> 00:31:55,957
po wielokrotnym parowaniu
dźwięk dzwonka sprawi,
431
00:31:56,040 --> 00:31:58,292
że pies zacznie się ślinić.
432
00:31:58,376 --> 00:32:01,587
Pies nauczył się,
433
00:32:01,671 --> 00:32:04,465
że dźwięk dzwonka oznacza,
że dostanie jedzenie.
434
00:32:04,548 --> 00:32:06,801
To warunkowanie klasyczne.
435
00:32:07,551 --> 00:32:10,471
Dla kotów trening kilkaczem
to dobry początek.
436
00:32:11,973 --> 00:32:13,766
Wydajesz dźwięk klikaczem,
437
00:32:13,849 --> 00:32:16,560
po czym w ciągu sekundy
dajesz kotu jedzenie.
438
00:32:16,644 --> 00:32:18,562
Kot zauważa:
439
00:32:18,646 --> 00:32:22,274
„Za każdym razem,
gdy słyszę dźwięk, dostaję smakołyk”.
440
00:32:22,358 --> 00:32:25,069
Kliknięcie nabiera znaczenia.
441
00:32:26,946 --> 00:32:30,449
Koty łatwo się nudzą,
więc sesje treningowe są krótkie.
442
00:32:32,076 --> 00:32:35,579
Proponuję od jednej do pięciu minut.
443
00:32:35,663 --> 00:32:41,669
Byłoby naprawdę super,
gdyby wyszło nam pięć minut.
444
00:32:41,752 --> 00:32:45,840
Jeśli wychodzi 30 do 60 sekund,
już mówię, że to sukces.
445
00:32:45,923 --> 00:32:47,425
„Udało się!”
446
00:32:47,508 --> 00:32:50,302
Jeśli twój kot potrafi więcej,
to świetnie.
447
00:32:51,012 --> 00:32:52,722
Trzeba być cierpliwym.
448
00:32:53,514 --> 00:32:55,766
Nie wszystkie koty reagują tak samo.
449
00:32:57,018 --> 00:32:59,353
Bo wszystkie koty są inne.
450
00:33:00,479 --> 00:33:04,483
Z naszych badań wynika,
że w wielu zachowaniach kotów
451
00:33:04,567 --> 00:33:07,361
występuje duża zmienność osobnicza.
452
00:33:07,445 --> 00:33:13,784
Koty różnią się pod względem
reakcji na ludzi i towarzyskości.
453
00:33:15,286 --> 00:33:17,913
Nie wszystkie koty są supergwiazdami.
454
00:33:20,499 --> 00:33:23,711
Dasha dotarła tam,
gdzie jest przez lata treningu.
455
00:33:26,922 --> 00:33:30,468
Praca nad innymi kotami Savitsky
wciąż trwa.
456
00:33:35,389 --> 00:33:38,726
Nie każdy kot umie wykonywać sztuczki.
457
00:33:38,809 --> 00:33:43,355
Musisz obserwować kota,
by zrozumieć, do czego jest zdolny,
458
00:33:43,439 --> 00:33:46,317
i uczyć go w oparciu o jego mocne strony.
459
00:33:48,486 --> 00:33:51,238
Zwierzęta rodzą się z temperamentem.
460
00:33:54,450 --> 00:33:57,161
Ten temperament to podstawa osobowości,
461
00:33:57,244 --> 00:34:01,415
która będzie rozwijać się
przez całe życie.
462
00:34:01,499 --> 00:34:04,710
Każdy z naszych kotów ma inną osobowość
463
00:34:04,794 --> 00:34:08,297
i trzeba się do niego dostosować.
Nie zmusisz go
464
00:34:08,964 --> 00:34:10,758
do dostosowania się do ciebie.
465
00:34:10,841 --> 00:34:13,344
To nie ich zadanie, tylko twoje.
466
00:34:13,427 --> 00:34:15,387
Musisz wybrać to,
467
00:34:16,305 --> 00:34:18,265
co im pasuje.
468
00:34:19,600 --> 00:34:24,730
Już trzydniowe kocięta wykazują
469
00:34:24,814 --> 00:34:27,608
różnice w miocie.
470
00:34:31,153 --> 00:34:35,157
Jak z ludźmi. Niektórzy świetnie
radzą sobie z komputerami.
471
00:34:35,241 --> 00:34:38,244
Niektórzy są świetnymi baletnicami.
472
00:34:38,327 --> 00:34:42,206
Nie uczyłbyś baletnicy obsługi komputera.
473
00:34:45,292 --> 00:34:46,919
Eddy, chodź tu. Eddy!
474
00:34:49,630 --> 00:34:54,093
Savitsky nie zmuszają swoich kotów
do wykonywania sztuczek.
475
00:34:55,636 --> 00:34:59,181
Jak rzeźbiarz,
który odnajduje rzeźbę w skale,
476
00:34:59,807 --> 00:35:03,269
pozwalają każdemu kotu
samodzielnie objawić swój potencjał.
477
00:35:06,188 --> 00:35:09,775
To Asia. Jest diwą.
478
00:35:11,527 --> 00:35:14,196
Nigdy nie wiadomo. Wystąpi czy nie?
479
00:35:15,698 --> 00:35:17,158
Nigdy nie wiadomo.
480
00:35:17,241 --> 00:35:20,077
Sprawia wiele problemów.
481
00:35:20,161 --> 00:35:23,581
Ale jej sztuczki są niesamowite.
482
00:35:23,664 --> 00:35:25,583
Więc warto zaryzykować.
483
00:35:28,002 --> 00:35:32,298
Ta trzynastolatka jest ulubienicą fanów.
484
00:35:33,591 --> 00:35:34,800
To jest Chupa.
485
00:35:35,384 --> 00:35:40,764
Na początku ciężko było ją wytresować.
486
00:35:40,848 --> 00:35:43,601
Wcale nie rozumiała.
487
00:35:43,684 --> 00:35:47,605
Ale minęło kilka miesięcy
i wszystko zaskoczyło.
488
00:35:49,148 --> 00:35:51,817
A teraz jest piątkową uczennicą.
489
00:35:53,319 --> 00:35:56,697
Na pewno można nauczyć
stare koty sztuczek.
490
00:35:58,991 --> 00:36:03,287
Ich najnowsza rekrutka, Eddy,
miała nieco inne wychowanie.
491
00:36:04,663 --> 00:36:06,040
Eddy to dziewczynka.
492
00:36:07,374 --> 00:36:10,419
Dorastała z psami,
więc przez większość życia
493
00:36:10,502 --> 00:36:14,590
zachowywała się jak psy.
494
00:36:16,800 --> 00:36:19,428
Wiemy, że doświadczenia życiowe
495
00:36:19,511 --> 00:36:21,805
mają wpływ na zachowanie kota.
496
00:36:22,514 --> 00:36:26,477
To wpływa na to,
jak bardzo kot jest towarzyski.
497
00:36:30,648 --> 00:36:35,194
Ze względu na jej pochodzenie,
Savitsky szkolą Eddy nieco inaczej.
498
00:36:38,697 --> 00:36:40,658
Robi wszystko na odwrót.
499
00:36:42,493 --> 00:36:46,330
Robi naprawdę szalone rzeczy,
których inne koty nie potrafią,
500
00:36:46,413 --> 00:36:50,000
bo ich mózg
nie jest do tego przystosowany.
501
00:36:51,335 --> 00:36:53,170
Eddy uwielbia skakać.
502
00:36:54,338 --> 00:36:57,508
Uczą ją więc
jednej z najtrudniejszych sztuczek.
503
00:36:58,676 --> 00:37:02,054
Pracuje nad
przeskokiem przez papierową obręcz.
504
00:37:06,558 --> 00:37:10,980
To jedna z trudniejszych sztuczek,
505
00:37:11,063 --> 00:37:14,441
którą można wykonać
po uspołecznieniu kota,
506
00:37:14,525 --> 00:37:19,196
bo uczy się kota skakać przez ścianę.
507
00:37:21,031 --> 00:37:26,453
To wymaga czasu i ćwiczeń
oraz zmarnowanego papieru.
508
00:37:27,830 --> 00:37:29,957
Nadal nad tym pracujemy.
509
00:37:30,624 --> 00:37:32,668
Eddy, skacz.
510
00:37:42,803 --> 00:37:44,722
Trzeba trochę poćwiczyć.
511
00:37:49,101 --> 00:37:53,272
Ale Savitsky odkrywają,
jak zmotywować Eddy.
512
00:37:56,608 --> 00:37:59,778
Różne koty są motywowane
przez różne nagrody.
513
00:38:02,281 --> 00:38:06,243
To może wydawać się proste,
ale wielu nowych właścicieli się myli.
514
00:38:08,078 --> 00:38:13,125
Po części dlatego, że używają
niewłaściwych przedmiotów do motywowania.
515
00:38:15,544 --> 00:38:19,131
Koty są bardziej wymagające
niż inne zwierzęta domowe.
516
00:38:19,214 --> 00:38:21,550
Jedzenie nie zawsze dobrze je motywuje.
517
00:38:23,635 --> 00:38:28,140
Większość kotów woli nagrody społeczne.
518
00:38:28,223 --> 00:38:31,810
Kristyn przeprowadziła
badania nad tym, czego chcą koty.
519
00:38:33,145 --> 00:38:34,605
Daje kotom wybór
520
00:38:34,688 --> 00:38:36,648
między ich ulubioną zabawką,
521
00:38:36,732 --> 00:38:38,400
ich ulubionym zapachem,
522
00:38:38,484 --> 00:38:40,069
ich ulubionym jedzeniem
523
00:38:40,152 --> 00:38:41,528
albo ich właścicielem.
524
00:38:52,081 --> 00:38:55,793
W większości przypadków
wybierają swoich ludzi.
525
00:38:57,002 --> 00:38:58,796
Myślę, że cię kocha.
526
00:38:59,296 --> 00:39:01,924
Serce przebija żołądek.
527
00:39:03,217 --> 00:39:06,595
Czy to dowód na to, że koty nas kochają?
528
00:39:06,678 --> 00:39:09,598
Często pytają mnie, czy koty nas kochają.
529
00:39:09,681 --> 00:39:14,728
Miłość to bardzo złożona emocja
i nawet u ludzi ktoś może mówić,
530
00:39:14,812 --> 00:39:18,065
że cię kocha, ale zachowywać się inaczej.
531
00:39:20,901 --> 00:39:24,530
Aby odpowiedzieć na to pytanie
i zrozumieć prawdziwą naturę
532
00:39:24,613 --> 00:39:26,240
relacji człowiek-kot,
533
00:39:26,323 --> 00:39:29,159
musimy cofnąć się do samego początku.
534
00:39:34,373 --> 00:39:38,293
Przez lata historycy wierzyli,
że nasza przyjaźń zaczęła się
535
00:39:38,377 --> 00:39:40,170
w Egipcie około 4000 lat temu.
536
00:39:43,090 --> 00:39:46,343
Ale niedawny przełom wszystko zmienił.
537
00:39:48,303 --> 00:39:52,516
PALEONTOLOG
Z INSTYTUTU JACQUESA MONODA
538
00:39:53,100 --> 00:39:54,810
Dziesięć tysięcy lat temu,
539
00:39:55,310 --> 00:39:58,772
przed neolitem, na Cyprze nie było kotów.
540
00:39:58,856 --> 00:40:01,150
CYPR
541
00:40:01,233 --> 00:40:04,570
Cypr to mała wyspa na Morzu Śródziemnym
542
00:40:04,653 --> 00:40:06,780
w pobliżu kolebki cywilizacji.
543
00:40:06,864 --> 00:40:10,701
Niedawno archeolodzy
dokonali tam wielkiego odkrycia.
544
00:40:12,327 --> 00:40:15,164
Znaleźli neolityczny pochówek dziecka.
545
00:40:15,247 --> 00:40:18,375
Razem z nim znaleziono szkielet kota.
546
00:40:19,960 --> 00:40:23,672
Doktor Eva Maria użyła DNA
do datowania tego znaleziska.
547
00:40:24,798 --> 00:40:29,428
To najwcześniejszy dowód
na istnienie związku człowieka z kotem.
548
00:40:30,429 --> 00:40:32,723
1000 N.E.
549
00:40:32,806 --> 00:40:36,977
To dowód na to, że jesteśmy razem
od co najmniej 10 000 lat.
550
00:40:39,396 --> 00:40:41,982
Ten kot nie przepłynął wpław.
551
00:40:43,192 --> 00:40:48,655
To znaczy, że ludzie zabrali
tego kota na swój statek.
552
00:40:48,739 --> 00:40:52,743
W tamtym okresie
coś się wydarzyło w tym rejonie.
553
00:40:53,827 --> 00:40:55,913
Powstała farma.
554
00:40:57,539 --> 00:41:00,667
Ludzie zaczęli uprawiać
i przechowywać zboże,
555
00:41:00,751 --> 00:41:03,587
a dzikie koty dostrzegły okazję.
556
00:41:05,214 --> 00:41:08,592
Te spichlerze musiały przyciągać gryzonie,
557
00:41:08,675 --> 00:41:11,220
co było katastrofą
dla pierwszych rolników.
558
00:41:11,303 --> 00:41:13,305
Więc koty
559
00:41:14,431 --> 00:41:16,934
rzuciły się na gryzonie i żywiły się nimi.
560
00:41:17,893 --> 00:41:24,483
To był prawdopodobnie początek relacji
między dzikimi kotami a ludźmi.
561
00:41:25,484 --> 00:41:28,111
Od tej pory związek się rozwijał.
562
00:41:29,613 --> 00:41:31,323
Egipcjanie czczą koty.
563
00:41:31,907 --> 00:41:34,743
Są miliony zamumifikowanych kotów,
564
00:41:34,826 --> 00:41:40,666
egipska ikonografia,
posągi i różne przedstawienia kotów.
565
00:41:41,583 --> 00:41:46,588
Widzimy krzesła wysoko urodzonych ludzi,
często kobiet,
566
00:41:47,422 --> 00:41:50,050
pod którymi znajduje się mały kot.
567
00:41:51,385 --> 00:41:56,056
To pokazuje, że koty zamieszkały w domach.
568
00:41:56,682 --> 00:41:59,059
Miały stać się kotami domowymi.
569
00:42:00,143 --> 00:42:02,062
Koty szły tam, gdzie my…
570
00:42:04,273 --> 00:42:05,440
lub płynęły.
571
00:42:07,442 --> 00:42:10,028
Statki są prawdopodobnie
572
00:42:10,112 --> 00:42:14,157
głównym sposobem
rozprzestrzeniania się kota.
573
00:42:15,117 --> 00:42:17,661
Gryzonie weszły na statki, a koty za nimi.
574
00:42:17,744 --> 00:42:22,874
Nie było statku,
który wypłynąłby z portu bez kotów.
575
00:42:23,375 --> 00:42:29,590
W ten sposób Felis Catus
dotarł na wszystkie kontynenty.
576
00:42:33,427 --> 00:42:35,846
Był tak ważny na okrętach,
577
00:42:35,929 --> 00:42:39,391
że do 1975 roku
w brytyjskiej marynarce wojennej
578
00:42:39,474 --> 00:42:42,769
obecność kota na statku była obowiązkowa.
579
00:42:43,687 --> 00:42:45,439
Nie tylko u Brytyjczyków.
580
00:42:45,522 --> 00:42:48,775
KOCIE WIADOMOŚCI
HERMAN SIĘ ZACIĄGNĄŁ
581
00:42:50,694 --> 00:42:54,114
Uwaga, panie strażniku.
Kot Herman wyszedł na łowy.
582
00:42:54,197 --> 00:42:58,035
W Baltimore Herman
składa odciski palców, a raczej łap,
583
00:42:58,118 --> 00:43:00,537
by dostać przepustkę straży przybrzeżnej.
584
00:43:02,914 --> 00:43:04,333
Naprawdę.
585
00:43:05,500 --> 00:43:09,504
Kot Herman był w straży przybrzeżnej.
586
00:43:11,340 --> 00:43:15,552
Ale historia nie zawsze była
tak dobra dla kotów.
587
00:43:25,270 --> 00:43:27,689
Opowieści o czarnych kotach i magii,
588
00:43:28,440 --> 00:43:31,401
czarownicach i kotłach
nie zaczęły się w Salem
589
00:43:32,110 --> 00:43:33,904
a nawet Transylwanii,
590
00:43:34,613 --> 00:43:38,075
ale od papieża Grzegorza IX.
591
00:43:39,868 --> 00:43:41,787
Koty w średniowieczu
592
00:43:42,788 --> 00:43:44,706
były kojarzone z wiedźmami.
593
00:43:45,374 --> 00:43:47,209
Czarownice były
594
00:43:48,168 --> 00:43:54,007
inteligentnymi, mądrymi kobietami,
które dużo wiedziały o naturze.
595
00:43:54,633 --> 00:43:59,012
Te mądre kobiety wiedziały,
że utrzymanie domu w czystości
596
00:43:59,513 --> 00:44:01,056
zapewnia zdrowie.
597
00:44:01,890 --> 00:44:04,059
Więc czyściły domy miotłami
598
00:44:04,142 --> 00:44:07,229
i miały koty, by pozbyć się gryzoni.
599
00:44:07,312 --> 00:44:10,649
Potem nadszedł czas, gdy Kościół,
600
00:44:11,817 --> 00:44:13,235
rządzony przez mężczyzn,
601
00:44:13,902 --> 00:44:15,696
uznał je za zagrożenie.
602
00:44:15,779 --> 00:44:18,824
Kościół próbował się ich pozbyć.
603
00:44:19,908 --> 00:44:22,119
Podczas papieskiej inkwizycji
604
00:44:22,202 --> 00:44:25,122
populacja kotów w Europie
została zdziesiątkowana,
605
00:44:26,832 --> 00:44:30,919
co, zdaniem niektórych,
mogło być przyczyną czarnej śmierci.
606
00:44:34,589 --> 00:44:36,800
Czarną śmierć, zarazę
607
00:44:36,883 --> 00:44:41,722
przenosiły gryzonie,
a właściwie ich pchły.
608
00:44:42,806 --> 00:44:45,726
Pchły znajdowały się w sierści gryzoni.
609
00:44:47,144 --> 00:44:50,814
Przy mniejszej liczbie kotów
zaraza wymknęła się spod kontroli.
610
00:44:53,400 --> 00:44:56,027
Na szczęście,
nawet w tych mrocznych czasach,
611
00:44:56,111 --> 00:44:59,740
niektórzy wciąż pielęgnowali
więź z kotami…
612
00:45:02,784 --> 00:45:05,871
SZKOCJA
613
00:45:10,709 --> 00:45:14,379
…która ewoluuje do dziś.
614
00:45:19,176 --> 00:45:21,970
Koty w gorzelniach mają swoją historię.
615
00:45:22,721 --> 00:45:25,015
To tradycja w Szkocji.
616
00:45:25,515 --> 00:45:28,810
W gorzelni w Perthshire
mieszkał bardzo znany kot
617
00:45:28,894 --> 00:45:32,272
o imieniu Towser.
To najsłynniejszy kot z gorzelni.
618
00:45:32,355 --> 00:45:35,609
- Jest legendarny.
- Tak.
619
00:45:35,692 --> 00:45:38,069
To najsłynniejszy kot z gorzelni.
620
00:45:38,820 --> 00:45:41,323
WSPÓŁWŁAŚCICIEL GORZELNI OPACTWA LINDORES
621
00:45:41,406 --> 00:45:43,909
WSPÓŁWŁAŚCICIELKA
GORZELNI OPACTWA LINDORES
622
00:45:44,785 --> 00:45:49,164
Pięć lat temu Helen i Drew McKenzie
adoptowali dwa koty do pracy,
623
00:45:49,748 --> 00:45:51,958
by kontynuować odwieczną tradycję.
624
00:45:54,920 --> 00:45:58,006
Opactwo powstało w 1191 roku.
625
00:45:59,716 --> 00:46:03,011
William Wallace przybył tu
po zwycięstwie nad Anglikami
626
00:46:03,094 --> 00:46:04,763
w bitwie pod Black Earnside.
627
00:46:08,099 --> 00:46:09,726
Ma długą historię.
628
00:46:10,393 --> 00:46:12,979
Kontynuujemy tradycję.
629
00:46:13,063 --> 00:46:15,649
Tradycję kotów, które były tu latami.
630
00:46:18,610 --> 00:46:21,446
Czarnego kocura nazwali
Braciszek John Claw,
631
00:46:22,864 --> 00:46:25,116
a trikolorkę Nieszpory.
632
00:46:26,409 --> 00:46:28,870
To na cześć średniowiecznych mnichów.
633
00:46:29,704 --> 00:46:34,709
Tak jak mnisi, koty zaczynają
swoją pracę w nocy.
634
00:46:46,388 --> 00:46:49,724
Oczy kotów są duże
w porównaniu z rozmiarem czaszki.
635
00:46:51,601 --> 00:46:54,062
Mają też coś o nazwie tapetum lucidum,
636
00:46:54,145 --> 00:46:56,898
czyli warstwę komórek z tyłu oka,
637
00:46:56,982 --> 00:46:59,192
która odbija światło do siatkówki,
638
00:46:59,943 --> 00:47:03,613
co pozwala im widzieć bardzo dobrze
przy słabym oświetleniu.
639
00:47:05,282 --> 00:47:08,285
To, czego szukają,
stanowi poważne zagrożenie
640
00:47:08,368 --> 00:47:10,287
dla dobra gorzelni.
641
00:47:11,705 --> 00:47:15,876
Myszy są zawsze obecne w gorzelni
z powodu ogromnej ilości jęczmienia.
642
00:47:15,959 --> 00:47:18,295
Ziarno oczywiście je przyciąga.
643
00:47:19,588 --> 00:47:22,048
Niestety, mówiąc bez ogródek,
644
00:47:22,132 --> 00:47:24,009
myszy cały czas siusiają,
645
00:47:24,092 --> 00:47:28,972
że tak powiem, a to nic dobrego.
646
00:47:30,390 --> 00:47:33,977
Aby znaleźć te szkodniki,
koty potrzebują ultradźwięków.
647
00:47:36,021 --> 00:47:39,566
Uszy kotów obracają się o 180 stopni.
648
00:47:40,650 --> 00:47:42,736
Słyszą wysokie częstotliwości.
649
00:47:42,819 --> 00:47:47,949
To dlatego, że ofiara, której szukają,
wydaje dźwięki w tym zakresie.
650
00:47:49,784 --> 00:47:54,748
To pozwala im zlokalizować
i namierzyć ofiarę.
651
00:48:08,595 --> 00:48:10,388
Koty są dobre w swojej pracy.
652
00:48:13,975 --> 00:48:18,063
Ale Helen i Drew byli ciekawi, co robią.
653
00:48:19,981 --> 00:48:23,526
Helen użyła lokalizatorów GPS,
żeby się dowiedzieć.
654
00:48:26,071 --> 00:48:28,740
Obroże pokazały, że co noc
655
00:48:28,823 --> 00:48:31,743
Nieszpory pokonuje
ponad półtora kilometra,
656
00:48:31,826 --> 00:48:34,371
ale nigdy nie oddala się od domu.
657
00:48:35,622 --> 00:48:38,458
Nieszpory, która jest
kierowniczką ds. myszy,
658
00:48:38,541 --> 00:48:41,127
jest zajęta pracą w dzień i w nocy.
659
00:48:42,045 --> 00:48:45,006
Najaktywniejsza jest tuż przed świtem.
660
00:48:45,840 --> 00:48:47,634
To najlepsza pora na gryzonie.
661
00:48:48,218 --> 00:48:52,138
Koty to zwierzęta zmierzchowe.
662
00:48:52,222 --> 00:48:55,058
Zwierzęta zmierzchowe
663
00:48:55,141 --> 00:49:00,522
są aktywne o świcie i o zmierzchu.
664
00:49:01,815 --> 00:49:06,277
Co może tłumaczyć,
dlaczego koty szaleją w nocy.
665
00:49:07,570 --> 00:49:11,366
Moje koty szaleją zwykle po tym,
gdy pójdziemy do łóżka.
666
00:49:14,369 --> 00:49:17,706
Wtedy koty mają nagły przypływ energii.
667
00:49:18,748 --> 00:49:21,751
To tak zwane
668
00:49:22,335 --> 00:49:25,547
frenetyczne przypadkowe okresy aktywności.
669
00:49:25,630 --> 00:49:28,717
Wydają ćwierkające odgłosy,
670
00:49:28,800 --> 00:49:32,012
przyciskają się do ziemi
i skaczą z miejsca na miejsce.
671
00:49:33,304 --> 00:49:35,682
Gonią się nawzajem, wydają dźwięki,
672
00:49:35,765 --> 00:49:38,727
świetnie się bawią, gdy reszta z nas śpi.
673
00:49:40,770 --> 00:49:42,230
To instynktowne.
674
00:49:42,313 --> 00:49:45,108
Sprowadza się to do rytmu dobowego.
675
00:49:45,191 --> 00:49:49,529
To wewnętrzny zegar,
który dostaliśmy od naszych przodków.
676
00:49:50,363 --> 00:49:54,451
Niektóre koty mają inny nocny rytuał.
677
00:49:55,910 --> 00:49:59,289
Zwłaszcza Nieszpory lubi dawać prezenty.
678
00:49:59,789 --> 00:50:04,502
Pewnie łapie cztery albo pięć
ofiar dziennie.
679
00:50:04,586 --> 00:50:09,007
Ale po co koty przynoszą prezenty?
680
00:50:09,090 --> 00:50:12,260
Wiemy, że gdy kotka ma kocięta,
681
00:50:12,343 --> 00:50:15,847
sprowadza zdobycz dla kociąt,
682
00:50:15,930 --> 00:50:18,975
żeby je nauczyć,
jakie ofiary są odpowiednie.
683
00:50:19,059 --> 00:50:22,145
Daje im się nimi bawić
684
00:50:22,228 --> 00:50:27,025
i w pewnym sensie
poćwiczyć polowanie na ofiarę.
685
00:50:28,651 --> 00:50:30,987
Bez względu na powód, to komplement.
686
00:50:31,696 --> 00:50:33,782
To znaczy, że jesteście rodziną.
687
00:50:33,865 --> 00:50:36,409
Niewiele rzeczy jest mniej przyjemnych,
688
00:50:36,493 --> 00:50:39,037
gdy chodzisz rano bez kapci.
689
00:50:41,081 --> 00:50:44,501
Podczas gdy Nieszpory
pełni tradycyjne obowiązki,
690
00:50:44,584 --> 00:50:47,921
Braciszek John Claw
ma bardziej nowoczesne podejście.
691
00:50:48,922 --> 00:50:50,465
Jest bardzo wyluzowany,
692
00:50:51,132 --> 00:50:54,010
uwielbia publiczność, spędza mnóstwo czasu
693
00:50:54,094 --> 00:50:57,472
w centrum dla zwiedzających
i daje się głaskać.
694
00:50:58,139 --> 00:51:02,143
Zdał sobie sprawę,
że jego siostra ogarnia sprawę myszy.
695
00:51:02,936 --> 00:51:05,271
Jest potrzebny gdzie indziej.
696
00:51:06,523 --> 00:51:09,818
Braciszek pełni rolę ambasadora.
697
00:51:16,699 --> 00:51:17,951
Jest twarzą firmy.
698
00:51:18,034 --> 00:51:21,329
- Ona pracuje na zapleczu.
- Ciężko pracuje.
699
00:51:22,664 --> 00:51:25,041
Nieszpory kieruje się instynktem.
700
00:51:25,125 --> 00:51:28,086
Braciszek John Claw
kieruje się Instagramem.
701
00:51:29,504 --> 00:51:32,882
To, co zaczęło się 10 000 lat temu
jako współpraca,
702
00:51:34,008 --> 00:51:36,511
przerodziło się w globalną obsesję.
703
00:51:40,515 --> 00:51:46,437
Sposób, w jaki koty stały się wiralowe,
przerósł wszystkie oczekiwania.
704
00:51:46,521 --> 00:51:49,983
Drugim najczęstszym powodem
używania Internetu
705
00:51:50,066 --> 00:51:51,401
są filmiki z kotami.
706
00:51:52,694 --> 00:51:56,948
Koty są najbardziej
nieszkodliwe w Internecie…
707
00:51:59,159 --> 00:52:02,120
i mają ponad 25 miliardów wyświetleń.
708
00:52:03,913 --> 00:52:08,334
Nowe badania wykazały, że filmy z kotami
wzmagają pozytywne emocje
709
00:52:08,418 --> 00:52:10,295
i zmniejszają negatywne.
710
00:52:12,130 --> 00:52:15,550
Innymi słowy,
dostarczają zastrzyk dopaminy.
711
00:52:17,927 --> 00:52:20,847
Internet stał się przestrzenią,
712
00:52:20,930 --> 00:52:24,517
gdzie miłośnicy kotów
mogą się zjednoczyć, kochać koty,
713
00:52:24,601 --> 00:52:26,436
śmiać się z nich
714
00:52:26,519 --> 00:52:29,564
i nawiązywać więzi dzięki temu,
co robią nasze koty.
715
00:52:29,647 --> 00:52:31,900
Daje nam do tego przestrzeń.
716
00:52:34,068 --> 00:52:36,279
Złe zachowanie oznacza fajny filmik.
717
00:52:37,864 --> 00:52:41,534
Ale nie zawsze jest zabawnie,
gdy dzieje się to w naszym domu.
718
00:52:43,494 --> 00:52:46,122
Gdy wykazują niepożądane zachowanie,
719
00:52:46,206 --> 00:52:49,083
pamiętajmy, że to tylko koty.
720
00:52:49,167 --> 00:52:51,502
Nie wiedzą, gdzie nie wolno wchodzić.
721
00:52:53,213 --> 00:52:56,090
Nigdy nie karz kota.
722
00:52:57,800 --> 00:53:01,054
Kiedy twój kot robi coś, czego nie chcesz,
723
00:53:01,137 --> 00:53:02,472
a ty go karzesz,
724
00:53:03,097 --> 00:53:07,143
czasem nie rozumie,
dlaczego coś ci się nie podoba.
725
00:53:07,227 --> 00:53:09,562
Stajesz się nieprzewidywalny.
726
00:53:11,022 --> 00:53:14,692
„Nagle zaczynasz krzyczeć.
Nie rozumiem, co się stało”.
727
00:53:16,236 --> 00:53:18,488
Pozytywne podejście jest kluczowe.
728
00:53:22,700 --> 00:53:24,869
Twój kot robi coś, czego nie chcesz?
729
00:53:24,953 --> 00:53:28,998
Odwróć uwagę kota i mu powiedz.
Powiedz mu, czego chcesz.
730
00:53:29,082 --> 00:53:31,918
„Zróbmy to. Podejdź i dotknij mojej ręki”.
731
00:53:32,001 --> 00:53:35,880
Albo: „Idź do łóżka. Co za mądry kotek!”.
732
00:53:35,964 --> 00:53:39,050
Kot myśli:
„Jestem najlepszym kotem na świecie!”.
733
00:53:42,011 --> 00:53:46,140
W przypadku bardzo złych nawyków
warunkowanie klasyczne to za mało.
734
00:53:47,642 --> 00:53:53,147
Kontrwarunkowanie to
proces zmiany reakcji emocjonalnej.
735
00:53:54,357 --> 00:53:57,402
Wyciągasz to, co najlepsze,
736
00:53:57,485 --> 00:54:00,280
ich ulubioną przekąskę.
737
00:54:00,822 --> 00:54:04,242
Oferujesz coś tak cennego,
738
00:54:04,325 --> 00:54:08,454
że zwierzę myśli:
„Nie było tak źle. Podoba mi się to”.
739
00:54:09,872 --> 00:54:12,375
Zawsze daję taki przykład moim klientom:
740
00:54:12,458 --> 00:54:17,964
jeśli zawsze, kiedy wychodzisz z domu,
wredny sąsiad mówi ci coś niemiłego,
741
00:54:18,464 --> 00:54:21,092
to starasz się nie wychodzić,
gdy go widzisz.
742
00:54:22,302 --> 00:54:25,596
A gdyby za każdym razem
dawał ci tysiąc dolarów?
743
00:54:27,724 --> 00:54:31,019
Uznałbyś, że sąsiad ci nie przeszkadza.
744
00:54:31,519 --> 00:54:34,355
A cztery razy dziennie,
żebyś dostawał 4000 $?
745
00:54:34,439 --> 00:54:36,941
Byłbyś zadowolony.
746
00:54:37,025 --> 00:54:40,445
Chciałbyś spotykać go cały czas, prawda?
747
00:54:41,154 --> 00:54:43,281
Na tym polega kontrwarunkowanie.
748
00:54:43,364 --> 00:54:45,283
Możesz zmienić sytuację
749
00:54:45,366 --> 00:54:50,163
z negatywnej na neutralną,
a potem pozytywną.
750
00:54:52,790 --> 00:54:56,044
Jak każdy związek,
ten też wymaga cierpliwości,
751
00:54:56,669 --> 00:54:58,671
ale warto.
752
00:54:59,380 --> 00:55:02,842
Czasem masz wrażenie,
że cię nie potrzebują,
753
00:55:03,926 --> 00:55:05,595
ale i tak chcą z tobą być.
754
00:55:05,678 --> 00:55:10,725
To bardzo wyjątkowy, mistyczny
i głęboko zakorzeniony związek.
755
00:55:11,225 --> 00:55:13,186
Prawdziwą motywację kota
756
00:55:13,269 --> 00:55:16,814
ciężej zinterpretować
niż motywację innych zwierząt.
757
00:55:18,149 --> 00:55:21,319
Psy traktują swoich właścicieli jak bogów.
758
00:55:22,153 --> 00:55:24,530
Ale koty uważają siebie za bogów.
759
00:55:26,074 --> 00:55:28,493
Nie chcą robić tego, czego nie lubią.
760
00:55:28,576 --> 00:55:30,620
Chcą spać, kiedy mają ochotę,
761
00:55:30,703 --> 00:55:32,580
jeść i bawić się, kiedy chcą.
762
00:55:36,793 --> 00:55:39,837
Nie mylmy niezależności z obojętnością.
763
00:55:40,797 --> 00:55:44,133
Jeśli uważasz,
że koty trzymają się na uboczu,
764
00:55:44,217 --> 00:55:46,219
nie dbają o interakcje społeczne,
765
00:55:46,302 --> 00:55:49,097
więc nie próbujesz
wchodzić w interakcję z nimi,
766
00:55:49,180 --> 00:55:52,350
kształtujesz kota,
który trzyma się na uboczu,
767
00:55:52,433 --> 00:55:54,602
bo tego od niego oczekiwałeś.
768
00:55:55,645 --> 00:55:57,772
W naszej pracy odkryliśmy,
769
00:55:57,855 --> 00:56:01,567
że zachowanie człowieka
ma wpływ na zachowanie kota.
770
00:56:02,860 --> 00:56:05,988
Badania Kristyn dowodzą,
że to, jak traktuje cię kot,
771
00:56:06,531 --> 00:56:09,492
odzwierciedla to, jak ty go traktujesz.
772
00:56:11,035 --> 00:56:15,873
Jej praca pokazuje,
że mogą nawet wyczuć to, co czujemy.
773
00:56:18,209 --> 00:56:21,337
Nazywamy to testem społecznościowym.
774
00:56:21,421 --> 00:56:26,509
Wiatrak ze wstążeczkami
jest dla kota czymś zupełnie nowym.
775
00:56:26,592 --> 00:56:30,555
Nie wie, czy to coś strasznego,
czy też fajnego.
776
00:56:30,638 --> 00:56:34,183
Chodzi o to, by wysłać
sygnały emocjonalne i zobaczyć,
777
00:56:34,267 --> 00:56:36,269
jak zareaguje kot.
778
00:56:37,019 --> 00:56:38,646
Carl, to straszne!
779
00:56:39,689 --> 00:56:41,732
To straszne, prawda?
780
00:56:42,525 --> 00:56:44,026
O nie!
781
00:56:44,110 --> 00:56:46,863
O nie! O rety!
782
00:56:47,738 --> 00:56:48,823
Spójrzcie!
783
00:56:48,906 --> 00:56:52,785
Kiedy Kristyn udaje, że boi się wiatraka,
Carl próbuje się ukryć.
784
00:56:55,746 --> 00:56:57,457
Wiatrak jest straszny, tak?
785
00:56:58,249 --> 00:57:02,670
Szybki reset, zmiana nastawienia
i pora na drugą rundę.
786
00:57:06,507 --> 00:57:08,593
Jeśli podoba mi się wiatrak,
787
00:57:08,676 --> 00:57:11,762
powinniśmy zobaczyć,
czy kot wyczuje moje emocje.
788
00:57:16,893 --> 00:57:19,854
Spójrz. Patrz, jaki fajny wiatrak.
789
00:57:21,397 --> 00:57:23,274
Ale dobry wiatrak.
790
00:57:23,357 --> 00:57:27,069
Gdy miło zwraca się do wiatraka
i nie jest przestraszona,
791
00:57:27,153 --> 00:57:29,113
Carl jest bardziej pewny siebie.
792
00:57:29,697 --> 00:57:31,699
Spójrz na te wstążeczki.
793
00:57:33,159 --> 00:57:34,243
Patrz.
794
00:57:35,119 --> 00:57:37,538
Wiatrak nie jest już zagrożeniem.
795
00:57:38,289 --> 00:57:39,749
Koniec ze strachem!
796
00:57:42,919 --> 00:57:44,420
Nie tylko Carl tak robi.
797
00:57:46,005 --> 00:57:47,423
79% procent kotów
798
00:57:47,507 --> 00:57:50,384
szuka porad emocjonalnych
u swoich właścicieli.
799
00:57:51,969 --> 00:57:54,639
Dla naukowców to kolejny przełom.
800
00:57:57,350 --> 00:58:01,312
Wygląda na to, że koty są ekspertami
w odczuwaniu naszych uczuć…
801
00:58:03,773 --> 00:58:05,816
dobrych i złych.
802
00:58:06,901 --> 00:58:10,363
Jeśli masz zły humor
i zaczniesz tresować koty,
803
00:58:10,446 --> 00:58:11,739
odejdź.
804
00:58:11,822 --> 00:58:13,866
Nie zaczynaj.
805
00:58:13,950 --> 00:58:17,578
Czują wszystko i pogarszają sprawę.
806
00:58:18,120 --> 00:58:19,288
Asiu, chodź tu.
807
00:58:22,750 --> 00:58:26,796
Koty nauczyły się empatii,
by się przystosować i przetrwać.
808
00:58:28,214 --> 00:58:31,008
To przewaga ewolucyjna.
809
00:58:31,092 --> 00:58:34,804
Widzisz swoich partnerów społecznych
w swoim środowisku
810
00:58:34,887 --> 00:58:36,639
i zbierasz informacje.
811
00:58:36,722 --> 00:58:40,226
Jeśli nie potrafisz odczytać
czyichś emocji,
812
00:58:40,309 --> 00:58:43,104
to naprawdę odcinasz się
813
00:58:43,187 --> 00:58:49,193
od wielu informacji o tym, jak zareagować
na coś potencjalnie niebezpiecznego.
814
00:58:50,361 --> 00:58:53,698
Odkrycie, że koty wyczuwają nasze uczucia,
815
00:58:53,781 --> 00:58:57,410
było ważniejsze,
niż ktokolwiek się spodziewał.
816
00:59:01,581 --> 00:59:04,959
W Japonii dr Saho Takagi coś zauważyła.
817
00:59:07,712 --> 00:59:11,632
Odkryłam, że możemy obserwować
różne zachowania
818
00:59:11,716 --> 00:59:15,386
u kotów w Stanach i w Japonii.
819
00:59:18,014 --> 00:59:22,685
W Japonii koty mają problem
z nieznanymi miejscami.
820
00:59:23,894 --> 00:59:25,688
A koty, które widziałam w USA…
821
00:59:28,691 --> 00:59:34,280
zachowują się normalnie
nawet w nieznanych miejscach.
822
00:59:34,363 --> 00:59:41,287
Koty japońskie i amerykańskie
mogą mieć różne osobowości.
823
00:59:42,288 --> 00:59:47,627
Kristyn i Saho postanowiły przeprowadzić
te same eksperymenty w USA i Japonii.
824
00:59:49,503 --> 00:59:52,673
Odkryły, że koty są inne.
825
00:59:56,093 --> 01:00:00,056
Widzimy różnice społeczne
między kotami w Japonii i USA.
826
01:00:00,723 --> 01:00:07,355
Zrozumiałam, że nasze różnice kulturowe
mają też wpływ na koty.
827
01:00:09,607 --> 01:00:12,443
Czy ludzka kultura zmienia kocią kulturę?
828
01:00:14,236 --> 01:00:17,657
Japonia to kraj wyspiarski.
829
01:00:18,866 --> 01:00:23,162
Większość właścicieli trzyma koty w domu.
830
01:00:23,245 --> 01:00:27,166
Ludzie w Japonii
rzadko organizują imprezy w domu.
831
01:00:28,000 --> 01:00:30,878
Dlatego w Japonii
koty spotykają nieznajomych
832
01:00:30,961 --> 01:00:33,881
znacznie rzadziej od kotów w Stanach.
833
01:00:34,799 --> 01:00:39,428
Może to mieć wpływ
na różnice między kotami w Japonii
834
01:00:39,512 --> 01:00:41,514
a kotami w Stanach.
835
01:00:43,099 --> 01:00:46,644
Ich badania sugerują,
że te różnice kulturowe
836
01:00:46,727 --> 01:00:50,523
mogą być przekazywane
z pokolenia na pokolenie.
837
01:00:53,984 --> 01:00:58,531
W jednej kulturze jeszcze bardziej
zbliża to nasze gatunki do siebie.
838
01:01:03,661 --> 01:01:06,956
STAMBUŁ
839
01:01:11,919 --> 01:01:14,547
Stambuł był miastem kotów,
840
01:01:14,630 --> 01:01:17,133
zanim stał się Konstantynopolem.
841
01:01:19,009 --> 01:01:23,889
Te ulice są domem dla ponad 100 000 kotów,
842
01:01:23,973 --> 01:01:26,809
idealnie dostosowanych
do miejskiego stylu życia.
843
01:01:31,856 --> 01:01:36,026
Gdy pojedziesz do Stambułu,
wszędzie napotkasz koty.
844
01:01:36,986 --> 01:01:40,573
Są częścią dzielnic.
845
01:01:41,323 --> 01:01:43,951
Nie należą do konkretnej osoby.
846
01:01:44,493 --> 01:01:48,247
Ludzie zapewniają kotom infrastrukturę,
847
01:01:48,330 --> 01:01:50,291
by mogły przetrwać,
848
01:01:50,374 --> 01:01:54,295
ale nie należą do nikogo konkretnego.
849
01:01:56,422 --> 01:02:02,136
W 2021 roku Stambuł wprowadził
nowe przepisy chroniące te koty.
850
01:02:02,219 --> 01:02:05,473
To jedne z najbardziej postępowych
przepisów na świecie.
851
01:02:07,391 --> 01:02:11,687
Traktowanie kota jako równego sobie
i patrzenie z jego perspektywy
852
01:02:11,771 --> 01:02:14,607
to najlepszy sposób na wzmocnienie więzi.
853
01:02:15,900 --> 01:02:16,734
Cześć.
854
01:02:25,284 --> 01:02:27,495
Moja specjalizacja istnieje dlatego,
855
01:02:27,578 --> 01:02:30,998
że ludzie dostrzegają
głęboką więź z tymi zwierzętami
856
01:02:31,081 --> 01:02:32,374
i głęboką miłość.
857
01:02:34,335 --> 01:02:36,045
To z miłości do zwierząt.
858
01:02:36,670 --> 01:02:39,548
Dostrzegamy więź człowieka ze zwierzęciem.
859
01:02:40,925 --> 01:02:43,719
Nie wiem, czemu płaczę. To przez was.
860
01:02:44,678 --> 01:02:47,848
Dlatego to robimy, bo kochamy zwierzęta.
861
01:02:49,975 --> 01:02:52,853
To jasne. Kochamy koty.
862
01:02:53,896 --> 01:02:57,066
Co prowadzi nas
do najważniejszego kociego pytania.
863
01:02:59,276 --> 01:03:01,737
Czy uważam, że koty nas kochają?
864
01:03:02,780 --> 01:03:05,699
Trudno zmierzyć emocje u kotów,
865
01:03:05,783 --> 01:03:07,952
ale sądząc po ich zachowaniu,
866
01:03:08,035 --> 01:03:09,870
na podstawie ich relacji,
867
01:03:09,954 --> 01:03:15,417
sądzę, że koty mogą stworzyć z kimś
tak głęboką więź, że jest jak miłość.
868
01:03:19,880 --> 01:03:22,758
Koty bardzo kochają swoich właścicieli.
869
01:03:22,842 --> 01:03:28,722
Wierzę, że moje koty mnie kochają.
870
01:03:30,432 --> 01:03:32,893
To oczywiste, że koty zapewniają
871
01:03:33,519 --> 01:03:37,356
wsparcie emocjonalne,
dobre samopoczucie i szczęście.
872
01:03:37,982 --> 01:03:42,903
To, że możesz wrócić do domu
i cieszyć się bezwarunkową miłością kota
873
01:03:42,987 --> 01:03:45,114
jest czymś bardzo ważnym.
874
01:03:50,619 --> 01:03:54,415
Dzięki oddaniu rodziny
Eddy ma idealne warunki,
875
01:03:54,498 --> 01:03:56,458
by stać się wielką gwiazdą.
876
01:03:59,628 --> 01:04:03,132
Musi tylko przeskoczyć obręcz.
877
01:04:08,929 --> 01:04:12,641
Dopiero zaczynamy
dostrzegać potencjał kotów.
878
01:04:13,309 --> 01:04:17,855
Wciąż dużo nie wiemy o kotach.
879
01:04:17,938 --> 01:04:21,150
Przyszłość przyniesie kolejne odkrycia.
880
01:04:23,235 --> 01:04:24,653
Im więcej odkrywamy,
881
01:04:24,737 --> 01:04:28,449
tym bardziej zdajemy sobie sprawę,
jak głęboka jest nasza więź.
882
01:04:30,910 --> 01:04:33,412
Czują miłość, którą im dajesz.
883
01:04:33,913 --> 01:04:37,333
I żywią się nią.
884
01:04:39,043 --> 01:04:40,753
Miłość działa w obie strony.
885
01:04:42,880 --> 01:04:46,383
Jeśli nauczymy się
wydobywać z kotów to, co najlepsze,
886
01:04:46,467 --> 01:04:48,844
one wydobędą z nas to, co najlepsze.
887
01:04:50,346 --> 01:04:53,641
Nie wyobrażam sobie życia bez kotów.
888
01:04:54,308 --> 01:04:57,436
To moje zwierzęta. Czuję je.
889
01:04:57,519 --> 01:05:01,023
Mam nadzieję, że kochają mnie
tak samo jak ja je.
890
01:05:02,441 --> 01:05:07,279
A gdy wszystko dobrze się układa,
efekty mogą być magiczne.
891
01:06:35,492 --> 01:06:40,497
Napisy: Katarzyna Błachnio-Sitkiewicz