1
00:00:06,382 --> 00:00:09,594
PHIM TÀI LIỆU NETFLIX
2
00:00:11,929 --> 00:00:15,892
Thật khó để biết điều gì đang diễn ra
bên trong tâm trí một con mèo.
3
00:00:16,392 --> 00:00:18,770
Dasha, lại đây nào.
4
00:00:22,356 --> 00:00:25,109
Song những khám phá mới
cuối cùng có thể tạo ra cơ hội
5
00:00:25,193 --> 00:00:27,945
để tìm hiểu
những người bạn khó hiểu nhất này.
6
00:00:29,322 --> 00:00:31,365
TÌM KIẾM TÀI NĂNG MỸ
7
00:00:38,456 --> 00:00:41,751
Một số người nghĩ
mèo không có nhiều đặc điểm nổi trội.
8
00:00:45,963 --> 00:00:48,800
Chúng tôi ở đây để chứng minh họ sai.
9
00:01:00,853 --> 00:01:03,397
Quên mọi thứ bạn nghĩ mình biết về mèo đi.
10
00:01:05,316 --> 00:01:08,486
Nghiên cứu về mèo chắc chắn
bị bỏ xa so với nghiên cứu về chó,
11
00:01:08,569 --> 00:01:12,365
nhưng giờ ta đang chứng kiến
sự bùng nổ của khoa học về mèo.
12
00:01:13,074 --> 00:01:17,078
Một thế hệ các nhà khoa học mới
đang thách thức những định kiến.
13
00:01:17,578 --> 00:01:21,999
Ta đang khám phá các khía cạnh
khác nhau về hành vi, tính cách, sinh lý,
14
00:01:22,083 --> 00:01:24,919
tất cả những thứ
khiến mèo trở nên độc đáo.
15
00:01:25,002 --> 00:01:27,964
Chúng thông minh, hiếu kỳ
16
00:01:28,047 --> 00:01:30,424
và xã giao khá tốt với con người.
17
00:01:31,384 --> 00:01:34,804
Và có bằng chứng cho thấy
chúng đã tiến hóa để làm thế.
18
00:01:36,973 --> 00:01:40,268
Hãy cùng chúng tôi giải mã các bí ẩn,
19
00:01:40,935 --> 00:01:43,354
những trò hề điên rồ,
20
00:01:44,105 --> 00:01:46,065
và ngôn ngữ ẩn giấu của loài mèo.
21
00:01:48,401 --> 00:01:49,777
Không đơn giản đâu nhé.
22
00:01:50,736 --> 00:01:52,071
Mèo rất phức tạp.
23
00:01:52,155 --> 00:01:53,698
Dasha, lại đây.
24
00:01:54,282 --> 00:01:55,950
Phải, chúng hay bất hợp tác.
25
00:01:57,952 --> 00:02:01,455
Nhưng nếu muốn,
bạn có thể dạy một con mèo làm mọi thứ.
26
00:02:08,045 --> 00:02:11,257
Ai cũng có thể giải phóng
tiềm năng thật sự của mèo
27
00:02:12,133 --> 00:02:13,718
nếu biết được bí mật của chúng.
28
00:02:30,109 --> 00:02:31,819
Mèo ở khắp mọi nơi.
29
00:02:33,446 --> 00:02:35,865
Tuy nhiên, chúng ta biết quá ít về chúng.
30
00:02:36,908 --> 00:02:39,952
Để hiểu bản chất của mèo
31
00:02:40,036 --> 00:02:43,039
và cách thức học sống
cùng con người của chúng,
32
00:02:43,122 --> 00:02:45,124
ta sẽ nhờ chuyên gia giải đáp.
33
00:02:45,833 --> 00:02:49,545
TIẾN SĨ BRUCE KORNRIECH, GIÁM ĐỐC
TRUNG TÂM SỨC KHỎE CHO MÈO CORNELL
34
00:02:49,629 --> 00:02:51,047
"NHÀ SINH LÝ HỌC VỀ MÈO"
35
00:02:51,631 --> 00:02:54,884
Tôi nghĩ mọi người
chưa đánh giá đúng tính xã hội ở mèo.
36
00:02:55,384 --> 00:02:57,803
Chấp nhận sự thật đi. Chúng thú vị
37
00:02:57,887 --> 00:03:00,097
và đôi khi rất hài hước cơ mà.
38
00:03:03,309 --> 00:03:06,562
Kỳ lạ thay, một số đặc điểm
khiến chúng trở nên quyến rũ
39
00:03:07,146 --> 00:03:09,857
lại tiến hóa từ tổ tiên sát thủ của chúng.
40
00:03:10,733 --> 00:03:14,278
Nếu được yêu cầu tạo ra
một kẻ săn mồi trên cạn
41
00:03:15,238 --> 00:03:21,118
hoàn hảo về đặc điểm thể chất,
hành vi và nhận thức,
42
00:03:22,411 --> 00:03:24,956
thật khó để nghĩ ra
một con vật tốt hơn mèo.
43
00:03:27,583 --> 00:03:30,670
Tên khoa học của mèo nhà là Felis catus.
44
00:03:31,295 --> 00:03:34,924
Felis catus là một loài thuần hóa độc đáo
45
00:03:35,508 --> 00:03:38,010
có nguồn gốc từ mèo rừng châu Phi.
46
00:03:40,846 --> 00:03:44,892
Tất cả loài mèo, dù lớn hay nhỏ,
đều thuộc họ mèo Felidae.
47
00:03:44,976 --> 00:03:46,811
TIẾNG LA TINH: FELIDAE
48
00:03:46,894 --> 00:03:49,063
Khoảng ba triệu rưỡi năm trước,
49
00:03:49,146 --> 00:03:53,442
chi Felis, gồm loài mèo kích thước nhỏ,
được tách ra từ chi Panthera,
50
00:03:53,526 --> 00:03:56,070
gồm loài mèo kích thước lớn
như sư tử và hổ.
51
00:03:56,153 --> 00:03:57,655
TIẾNG LA TINH: PANTHERA
52
00:03:58,322 --> 00:04:02,743
Ngày nay, có 400 triệu
mèo Felis catus trên toàn thế giới.
53
00:04:04,036 --> 00:04:05,955
Con số này khiến chúng trở thành
54
00:04:06,038 --> 00:04:10,167
một trong mười loài động vật có vú
hưng thịnh nhất từng tồn tại.
55
00:04:11,168 --> 00:04:15,214
Trong mười ngàn năm qua,
ADN của chúng thay đổi tương đối ít.
56
00:04:16,465 --> 00:04:21,220
Về mặt di truyền học, cơ bản,
bạn có một con thú hoang sống trong nhà.
57
00:04:23,389 --> 00:04:27,143
Một con thú hoang
có cấu tạo cơ thể tuyệt vời.
58
00:04:28,602 --> 00:04:32,398
Và tâm điểm là
cột sống đáng kinh ngạc của mèo.
59
00:04:33,524 --> 00:04:37,194
Chúng có nhiều đốt sống
hơn hầu hết các loài động vật có vú.
60
00:04:37,278 --> 00:04:41,282
Giữa các đốt sống của chúng
cũng có các đĩa đệm đặc biệt đàn hồi,
61
00:04:41,365 --> 00:04:44,577
nên cột sống của chúng cực kỳ linh hoạt.
62
00:04:45,077 --> 00:04:49,665
Thiết kế linh hoạt này giúp loài mèo
trở thành động vật nhanh nhất trên cạn.
63
00:04:51,667 --> 00:04:54,045
Nếu bạn nhìn một con báo săn đang chạy,
64
00:04:54,128 --> 00:04:58,049
chuyển động uốn cong và co lại
của cột sống đó sẽ tích trữ thế năng
65
00:04:58,132 --> 00:05:02,219
và giải phóng nó dưới dạng động năng
khi con mèo lao về phía trước.
66
00:05:06,849 --> 00:05:10,019
Con mèo của bạn về cơ bản
là con báo săn nhỏ linh hoạt
67
00:05:11,354 --> 00:05:14,106
có khả năng chạy trên 50 km/h…
68
00:05:16,400 --> 00:05:19,403
và cuộn mình
thành một số tư thế yoga khá điên rồ.
69
00:05:22,907 --> 00:05:26,035
Mèo cũng có một hệ thống cơ bắp hiệu quả.
70
00:05:26,744 --> 00:05:30,623
Chúng là một trong số ít
động vật có vú kích hoạt được 100% cơ bắp
71
00:05:30,706 --> 00:05:31,749
khi nhảy.
72
00:05:32,249 --> 00:05:34,502
Khởi động trình tự đánh lửa.
73
00:05:34,585 --> 00:05:38,756
Ba, hai, một, cất cánh.
74
00:05:38,839 --> 00:05:40,633
Tên lửa đang được phóng lên.
75
00:05:41,509 --> 00:05:45,262
Chúng có thể nhảy cao
gấp năm đến sáu lần chiều dài của mình.
76
00:05:46,055 --> 00:05:49,225
Giống như một người
nhảy qua được con hươu cao cổ vậy.
77
00:05:53,104 --> 00:05:55,940
Và chúng dùng đuôi để đối trọng chính mình
78
00:05:56,023 --> 00:05:58,067
trong lúc đổi hướng nhanh chóng.
79
00:06:00,820 --> 00:06:05,116
Vận động viên thể dục dụng cụ
hay nói: Cái gì lên thì sẽ xuống.
80
00:06:05,866 --> 00:06:08,411
Điều này dẫn tới một vấn đề muôn thuở.
81
00:06:09,328 --> 00:06:11,497
Tục ngữ có câu:
Mèo luôn tiếp đất bằng chân.
82
00:06:13,707 --> 00:06:17,253
Chúng có khả năng
định hướng nhanh rất tuyệt vời.
83
00:06:17,336 --> 00:06:22,133
Để làm được vậy, trước tiên chúng phải
biết vị trí cơ thể trên không trung,
84
00:06:22,216 --> 00:06:25,553
bằng cách dùng một hiện tượng
gọi là phản xạ định hướng.
85
00:06:32,226 --> 00:06:35,229
Phản xạ này là
một chức năng của hệ thống tiền đình.
86
00:06:38,607 --> 00:06:41,193
Các tế bào lông cực nhạy cảm ở tai trong
87
00:06:41,277 --> 00:06:45,489
cảm nhận vị trí cơ thể,
chuyển động và gia tốc trên không trung
88
00:06:45,990 --> 00:06:48,868
và truyền thông tin này vào thẳng não.
89
00:06:49,994 --> 00:06:52,538
Nên mèo luôn biết rõ phương hướng.
90
00:06:57,334 --> 00:07:00,921
Tất cả động vật có vú đều có
phản xạ này, kể cả con người.
91
00:07:01,797 --> 00:07:04,550
Song đôi khi,
chúng ta bị mất phương hướng.
92
00:07:04,633 --> 00:07:07,178
Và hội chứng đó được gọi là Twisties.
93
00:07:08,179 --> 00:07:10,181
Simone Biles mắc hội chứng này đó.
94
00:07:12,391 --> 00:07:17,271
Cô ấy cảm thấy như đã mất khả năng
cảm nhận vị trí cơ thể trên không trung.
95
00:07:17,354 --> 00:07:19,356
"TWISTIES" KHIẾN SIMONE BILES
BỎ NGANG RA SAO
96
00:07:19,440 --> 00:07:22,276
Cô ấy thấy tiếp tục sẽ rất nguy hiểm,
vốn là điều hợp lý.
97
00:07:22,902 --> 00:07:25,863
Bạn biết đấy,
khó mà kiểm soát được hội chứng này.
98
00:07:27,865 --> 00:07:31,660
Phản xạ của mèo
nhanh hơn gấp đôi so với chúng ta…
99
00:07:33,913 --> 00:07:36,457
và nhanh hơn bất kỳ vật nuôi nào khác.
100
00:07:37,708 --> 00:07:39,418
Nếu bạn thả một con chó
101
00:07:40,002 --> 00:07:42,254
từ cùng một ví trí trong nhiều lần,
102
00:07:42,338 --> 00:07:44,507
nó sẽ không tiếp đất bằng chân.
103
00:07:49,845 --> 00:07:51,764
Xét theo cân nặng, mèo có thể là
104
00:07:51,847 --> 00:07:56,143
loài động vật có vú nhanh nhất,
mạnh nhất và linh hoạt nhất hành tinh này.
105
00:08:00,105 --> 00:08:04,276
Song những tài năng hoang dã đó
cũng có thể khiến chúng trở nên bí ẩn.
106
00:08:08,447 --> 00:08:13,410
Để tìm hiểu lý do sao chúng như thế,
có lẽ nhà tâm lý học về mèo sẽ giúp được.
107
00:08:14,286 --> 00:08:15,996
Ngồi xuống. Đúng rồi, bé yêu.
108
00:08:16,080 --> 00:08:18,457
TIẾN SĨ KRISTYN VITALE
PHÓ GIÁO SƯ, ĐẠI HỌC UNITY
109
00:08:18,541 --> 00:08:19,917
"NHÀ TÂM LÝ HỌC VỀ MÈO"
110
00:08:20,000 --> 00:08:23,420
Qua quá trình tiến hóa,
loài mèo không thay đổi nhiều.
111
00:08:24,088 --> 00:08:28,217
Và giờ chúng là sự pha trộn
giữa một bên là mèo rừng
112
00:08:28,300 --> 00:08:30,886
và một bên là mèo nhà mà ta muốn.
113
00:08:33,806 --> 00:08:36,809
Kristyn nghiên cứu
những bí ẩn về tâm trí mèo.
114
00:08:37,518 --> 00:08:40,521
Cô ấy đang cố
giải mã suy nghĩ của loài mèo.
115
00:08:41,939 --> 00:08:46,402
Tôi nghĩ bấy lâu nay năng lực xã hội
của mèo thực sự bị đánh giá thấp.
116
00:08:47,111 --> 00:08:50,614
Đặc biệt, rất nhiều lần
mèo bị đem ra so sánh với chó.
117
00:08:55,035 --> 00:08:59,582
Người ta nói chó vượt trội
về nhiều đặc điểm nhận thức xã hội.
118
00:09:00,874 --> 00:09:05,087
Chó thường được coi là
vật nuôi trực giác hơn.
119
00:09:06,839 --> 00:09:10,092
Chúng biết tên của mình và khoảng 160 từ.
120
00:09:11,677 --> 00:09:14,096
Chúng hiểu được biểu cảm khuôn mặt người,
121
00:09:14,179 --> 00:09:16,265
thậm chí là giải quyết được vấn đề.
122
00:09:17,725 --> 00:09:22,271
Nhưng Kristyn tin rằng bấy lâu nay
mèo chưa có cơ hội để chứng tỏ bản thân.
123
00:09:22,354 --> 00:09:23,439
Ngoan nào.
124
00:09:23,939 --> 00:09:27,735
Chúng tôi thấy là trước giờ
chẳng ai nghiên cứu về loài mèo cả.
125
00:09:29,153 --> 00:09:32,031
Nên cô ấy bắt đầu làm rõ
một lần cho dứt khoát
126
00:09:32,114 --> 00:09:35,659
khả năng của mèo ra sao
khi so với đối thủ chó của chúng.
127
00:09:36,619 --> 00:09:38,621
Ta sẽ đặt nó lên đây.
128
00:09:38,704 --> 00:09:40,122
Trước tiên hết,
129
00:09:40,205 --> 00:09:42,207
mèo có biết tên của mình không?
130
00:09:44,001 --> 00:09:47,630
Thí nghiệm này là để tìm hiểu xem
Carl có biết tên nó không.
131
00:09:51,133 --> 00:09:53,010
Ta sẽ đặt loa Bluetooth ở đây,
132
00:09:53,093 --> 00:09:55,679
rồi phát giọng nói của tôi qua đó.
133
00:09:58,223 --> 00:10:01,268
Kristyn bắt đầu với bốn từ một âm tiết.
134
00:10:02,394 --> 00:10:03,228
Giày!
135
00:10:04,438 --> 00:10:09,026
Carl phản ứng với từ đầu tiên,
một âm thanh mới trong môi trường của nó.
136
00:10:09,610 --> 00:10:10,486
Tất!
137
00:10:12,154 --> 00:10:14,156
Nhưng nó sớm mất hứng thú với âm thanh.
138
00:10:15,324 --> 00:10:16,283
Ngày!
139
00:10:19,453 --> 00:10:22,623
Sau đó, Kristyn thêm một từ
rất gần với tên nó.
140
00:10:24,625 --> 00:10:25,584
Gái!
141
00:10:28,671 --> 00:10:30,005
Vẫn không phản ứng gì.
142
00:10:33,634 --> 00:10:36,053
Nhưng rồi, khoảnh khắc quyết định đã tới.
143
00:10:37,638 --> 00:10:38,681
Carl!
144
00:10:39,807 --> 00:10:40,933
Giỏi lắm!
145
00:10:42,810 --> 00:10:47,272
Thí nghiệm này đã được thực hiện
hàng trăm lần với nhiều con mèo khác nhau.
146
00:10:47,981 --> 00:10:51,944
Và rõ ràng, hầu hết các con mèo
đều biết tên của chúng.
147
00:10:54,071 --> 00:10:57,574
Chúng chọn trả lời hay không
lại là chuyện khác.
148
00:10:58,325 --> 00:11:00,744
- Tiếp đi.
- Nhưng ta sẽ nói việc đó sau.
149
00:11:02,871 --> 00:11:05,499
Nghiên cứu của Kristyn
đưa cô ấy đến tâm điểm
150
00:11:05,582 --> 00:11:08,043
của cuộc cách mạng mèo thời hiện đại.
151
00:11:10,170 --> 00:11:13,465
NHẬT BẢN
152
00:11:23,559 --> 00:11:28,814
Năm 2017, mèo đã vượt qua chó để trở thành
vật nuôi phổ biến nhất ở Nhật Bản.
153
00:11:35,904 --> 00:11:38,949
Ngày nay, nơi đó là nhà
của chín triệu con mèo cưng
154
00:11:39,700 --> 00:11:43,162
và một trong những nhà khoa học
về mèo hàng đầu thế giới.
155
00:11:44,621 --> 00:11:48,500
TIẾN SĨ TAKAGI SAHO
NHÀ NGHIÊN CỨU MÈO, ĐẠI HỌC AZABU
156
00:11:48,584 --> 00:11:51,879
So với nghiên cứu về chó
thì nghiên cứu về mèo
157
00:11:51,962 --> 00:11:56,550
diễn ra chậm hơn khoảng 15 năm.
158
00:11:57,176 --> 00:12:01,889
Kristyn và Saho đã công bố
tổng cộng 37 nghiên cứu.
159
00:12:02,848 --> 00:12:07,853
Họ đã giúp chứng minh mèo nhận ra
cả khuôn mặt lẫn giọng nói của chủ mình,
160
00:12:07,936 --> 00:12:09,813
chưa kể đến những con mèo khác.
161
00:12:10,939 --> 00:12:14,151
Họ đã chứng minh mèo biết
ý nghĩa của hành động chỉ ngón tay.
162
00:12:14,651 --> 00:12:17,279
Chúng hiểu được hằng định đối tượng.
163
00:12:17,362 --> 00:12:20,407
Chúng hiểu được
khi một vật thể đột nhiên biến mất,
164
00:12:20,491 --> 00:12:23,368
không có nghĩa là nó không tồn tại.
165
00:12:23,452 --> 00:12:27,706
Tóm lại, chúng hiểu
nhiều hơn chúng ta tưởng.
166
00:12:28,332 --> 00:12:30,709
Giờ việc nghiên cứu đang được tiến hành,
167
00:12:30,793 --> 00:12:35,881
chúng tôi nhận thấy
hành vi của mèo khá giống chó.
168
00:12:36,840 --> 00:12:39,885
Bí quyết là
biết cách khai thác tiềm năng đó.
169
00:12:41,428 --> 00:12:44,765
Phỏng vấn Maryna và Svitlana, đánh dấu
vị trí cho chế độ tự động bù sáng.
170
00:12:52,314 --> 00:12:54,858
- Tôi là Maryna.
- Và tôi là Svitlana.
171
00:12:54,942 --> 00:12:56,735
Bọn tôi là nhóm Savitsky Cats.
172
00:12:56,819 --> 00:12:59,738
Một nhóm xiếc gia đình gồm người
và mèo được huấn luyện bài bản.
173
00:13:02,449 --> 00:13:06,328
Huấn luyện mèo
giống như một loại phép thuật vậy.
174
00:13:06,829 --> 00:13:08,497
Và nó không hề dễ dàng gì.
175
00:13:10,791 --> 00:13:15,128
Nhóm Savitsky Cats tuyệt vời này
là những người nổi tiếng đến từ Ukraina.
176
00:13:15,212 --> 00:13:18,257
Họ đi khắp thế giới,
mua vui cho hàng triệu người.
177
00:13:20,759 --> 00:13:24,429
Nhân tiện, họ đã vào được
vòng tứ kết của Tìm kiếm Tài năng Mỹ.
178
00:13:25,931 --> 00:13:29,434
Không tệ với một con vật
hay bị coi là không thể huấn luyện.
179
00:13:30,978 --> 00:13:35,190
Sự khác biệt
giữa huấn luyện mèo và huấn luyện chó là
180
00:13:35,274 --> 00:13:37,234
đám chó muốn làm hài lòng bạn.
181
00:13:37,317 --> 00:13:39,027
SẼ VÌ CÁI ĂN MÀ LÀM VIỆC
182
00:13:39,111 --> 00:13:40,904
"Tôi sẽ làm mọi thứ cho bạn!
183
00:13:40,988 --> 00:13:42,990
Tôi sẽ làm theo lời bạn".
184
00:13:43,073 --> 00:13:45,868
Còn đám mèo thì kiểu như: "Ép tôi đi".
185
00:13:46,994 --> 00:13:50,664
Nhà Savitsky biết bí quyết
để khai thác tối đa các nghệ sĩ của họ.
186
00:13:51,832 --> 00:13:55,002
Trước hết, bạn cần làm bạn với mèo.
187
00:13:57,880 --> 00:14:02,009
Điều quan trọng là
mèo phải hoàn toàn tin tưởng bạn.
188
00:14:02,092 --> 00:14:04,970
Đừng đem lại bất cứ bất ngờ nào cho nó.
189
00:14:08,515 --> 00:14:12,728
Trong bốn năm qua,
Dasha là ngôi sao đột phá của họ.
190
00:14:14,771 --> 00:14:15,647
Dasha.
191
00:14:17,149 --> 00:14:18,609
Dasha là một diễn viên.
192
00:14:21,778 --> 00:14:25,324
Mỗi khi máy quay lia tới chỗ nó
thì kiểu như cả thế giới
193
00:14:25,407 --> 00:14:29,036
dừng lại và nó nghĩ:
"Máy quay là thứ duy nhất mình cần".
194
00:14:31,997 --> 00:14:35,292
Dasha thực hiện
nhiều màn biểu diễn khó nhất của đội…
195
00:14:37,669 --> 00:14:40,047
kể cả màn biểu diễn Nhiệm vụ Bất khả…
196
00:14:43,592 --> 00:14:45,260
và nhảy cao.
197
00:14:58,607 --> 00:15:02,736
Dasha là đội trưởng được thừa nhận
của những con mèo nhà Savitsky.
198
00:15:04,029 --> 00:15:07,532
Song có ba ứng viên khác
đang tranh giành vị trí của nó.
199
00:15:09,034 --> 00:15:12,704
Bất kỳ ai trong số chúng
cũng có thể là ngôi sao lớn tiếp theo.
200
00:15:14,289 --> 00:15:17,209
Chúng tôi coi mèo như con của mình
201
00:15:17,292 --> 00:15:20,128
và không thể tưởng tượng nổi
cuộc sống này thiếu đi chúng.
202
00:15:21,630 --> 00:15:24,466
Cách duy nhất giúp mèo
bộc lộ phẩm chất tốt nhất
203
00:15:24,549 --> 00:15:26,385
là thiết lập một mối quan hệ.
204
00:15:28,053 --> 00:15:32,265
Một số tiến sĩ cống hiến đời mình
cho hình thức nghệ thuật này.
205
00:15:33,684 --> 00:15:36,269
TIẾN SĨ WAILANI SUNG
GIÁM ĐỐC HÀNH VI & PHÚC LỢI
206
00:15:36,353 --> 00:15:37,771
"NHÀ HÀNH VI HỌC VỀ MÈO"
207
00:15:37,854 --> 00:15:40,357
Trước khi một người
nhận nuôi hoặc mua mèo,
208
00:15:40,440 --> 00:15:42,442
bạn sẽ muốn họ nghiên cứu kỹ.
209
00:15:42,526 --> 00:15:45,654
Bạn muốn họ xem xét chuyện gì sẽ xảy ra
210
00:15:45,737 --> 00:15:47,155
khi đem mèo về nhà.
211
00:15:47,239 --> 00:15:51,159
Đó là một quyết định lớn
vì nhà bạn có thêm một thành viên quý giá.
212
00:15:51,994 --> 00:15:53,829
Thêm một chú mèo là chuyện lớn.
213
00:15:55,122 --> 00:15:58,166
Đây sẽ là thách thức
dành cho người mới bắt đầu.
214
00:16:00,043 --> 00:16:01,461
Nếu muốn mèo thích mình,
215
00:16:02,045 --> 00:16:05,340
một trong những điều đầu tiên
cần làm là chớp mắt chậm.
216
00:16:07,342 --> 00:16:10,804
Giao tiếp bằng mắt
trong thế giới động vật rất quan trọng.
217
00:16:10,887 --> 00:16:15,058
Nhìn thẳng vào mắt, nhìn chằm chằm,
không chớp mắt thì thật đáng sợ.
218
00:16:16,435 --> 00:16:18,687
Nếu bạn muốn tương tác với mèo,
219
00:16:18,770 --> 00:16:22,566
hãy làm mình trông ngớ ngẩn,
di chuyển sang bên, đứng sang bên.
220
00:16:22,649 --> 00:16:25,861
Và bạn có thể nhìn qua
rồi chớp mắt một cái.
221
00:16:27,112 --> 00:16:29,364
Với mèo, điều này giống như mỉm cười,
222
00:16:29,990 --> 00:16:32,409
lan tỏa cảm xúc vui vẻ, tích cực.
223
00:16:33,035 --> 00:16:34,661
Và chúng thường sẽ đáp lại.
224
00:16:35,996 --> 00:16:40,542
Chúng sẽ chớp mắt chậm
để cho bạn biết: "Ê, không sao đâu.
225
00:16:40,625 --> 00:16:43,128
Tôi thân thiện mà. Tôi thích bạn.
226
00:16:43,211 --> 00:16:45,172
Tôi không đáng sợ đâu".
227
00:16:46,048 --> 00:16:48,925
Và khi mèo làm thế, tôi thấy rất vui.
228
00:16:49,009 --> 00:16:51,219
"Con mèo đó thích mình. Đúng thế".
229
00:16:51,303 --> 00:16:54,931
Nếu nháy mắt chậm có tác dụng,
bạn hãy cố tới gần hơn chút.
230
00:16:56,016 --> 00:16:58,518
Khi mèo chào hỏi nhau,
231
00:16:58,602 --> 00:17:01,772
những con thân thiện với nhau
sẽ chạm vào mũi.
232
00:17:01,855 --> 00:17:04,441
Chúng sẽ tiến lên và chạm vào mũi.
233
00:17:05,025 --> 00:17:08,612
Nếu muốn làm quen với mèo,
bạn có thể đưa ngón tay ra
234
00:17:08,695 --> 00:17:10,697
và để chúng cọ mũi vào đấy.
235
00:17:12,949 --> 00:17:16,495
Chúng sẽ ngửi ngón tay,
nhận lấy mùi hương, làm quen với bạn.
236
00:17:16,578 --> 00:17:20,040
Với tôi, hành động đó
như là một cái bắt tay.
237
00:17:20,123 --> 00:17:22,709
Nếu chúng thích bạn, điều thường xảy ra là
238
00:17:22,793 --> 00:17:24,711
chúng sẽ cọ vào ngón tay bạn.
239
00:17:25,420 --> 00:17:27,798
Đừng tiếp cận nhanh từ trên cao.
240
00:17:28,298 --> 00:17:33,512
Trở lại với tổ tiên hoang dã của mèo,
bản thân chúng cũng là con mồi.
241
00:17:33,595 --> 00:17:38,183
Vậy thứ gì tấn công chúng từ trên cao?
Chính là những loài vật có móng vuốt.
242
00:17:38,767 --> 00:17:42,521
Chim ăn thịt kích thước lớn,
cú, đại bàng, đại loại thế.
243
00:17:42,604 --> 00:17:44,856
Nên khi tiến tới với bàn tay thế này
244
00:17:44,940 --> 00:17:47,192
thì rất là đáng sợ.
245
00:17:48,110 --> 00:17:50,445
Cách tiếp cận tốt nhất là thấp và chậm.
246
00:17:51,780 --> 00:17:54,241
Tôi thường đưa ngón tay ra để chúng ngửi.
247
00:17:54,324 --> 00:17:56,785
Nếu chúng bắt đầu cọ vào, tôi sẽ vuốt ve
248
00:17:56,868 --> 00:17:58,578
dọc theo mặt chúng,
249
00:17:58,662 --> 00:18:02,040
bên dưới cằm, vùng trung lập.
250
00:18:02,124 --> 00:18:04,543
Và nếu chúng thích xoa cằm hay cổ
251
00:18:04,626 --> 00:18:08,213
thì chúng đã hoàn toàn khuất phục bạn.
252
00:18:09,297 --> 00:18:13,552
Một số con mèo tỏ ra cảnh giác
khi tiếp xúc sẽ cần thuyết phục thêm chút.
253
00:18:14,302 --> 00:18:16,388
Có nhiều con mèo tỏ ra rất sợ hãi,
254
00:18:16,471 --> 00:18:21,059
nên ta sẽ cần dùng đến một quả cầu tua.
255
00:18:21,143 --> 00:18:25,105
Đó là một quả cầu tua nhỏ bằng chỉ
được gắn vào một thanh chốt dài.
256
00:18:25,188 --> 00:18:29,526
Chúng tôi dùng nó
để bắt đầu tương tác với mèo
257
00:18:29,609 --> 00:18:34,072
và cho chúng tương tác với nó trước
để xem chúng phản ứng thế nào.
258
00:18:34,156 --> 00:18:37,075
Khi mèo thấy thoải mái,
chúng sẽ cho bạn biết.
259
00:18:37,659 --> 00:18:41,163
Cọ xát là hành vi xã hội quan trọng
để xây dựng mối quan hệ.
260
00:18:41,246 --> 00:18:45,625
Chúng tôi thấy 83% mèo
cọ vào người chủ khi quay về phòng.
261
00:18:45,709 --> 00:18:47,961
Chúng tôi thấy hành vi cọ xát có vẻ
262
00:18:48,044 --> 00:18:51,506
cũng phục vụ một mục đích quan trọng
là giảm căng thẳng cho mèo.
263
00:18:51,590 --> 00:18:55,510
Cử chỉ thân thiện này có thể
có nghĩa là bạn đã được chấp nhận.
264
00:18:56,595 --> 00:19:02,225
Nhưng mèo có thích tất cả con người không?
Hay chỉ với những người chúng mến?
265
00:19:03,101 --> 00:19:07,063
Thí nghiệm này gọi là gắn bó bắt cặp
và chúng tôi tiến hành xem xét
266
00:19:07,147 --> 00:19:11,443
mèo sẽ dành bao nhiêu thời gian
với chủ và người lạ.
267
00:19:16,156 --> 00:19:21,286
Nếu Carl chọn Kristyn, chủ của nó,
thay vì người lạ hơn một nửa thời gian
268
00:19:21,369 --> 00:19:23,580
thì chứng tỏ có sự yêu thích.
269
00:19:37,802 --> 00:19:40,513
Về cơ bản, lần nào Carl cũng chọn tôi.
270
00:19:40,597 --> 00:19:44,351
Và dường như nó thích tôi, chủ của nó,
271
00:19:44,434 --> 00:19:45,769
hơn một người lạ.
272
00:19:47,646 --> 00:19:52,025
Họ đã tiến hành thí nghiệm này
và thí nghiệm khác tương tự hàng ngàn lần.
273
00:19:52,651 --> 00:19:54,152
Và không nghi ngờ gì nữa,
274
00:19:54,236 --> 00:19:57,822
mèo hình thành mối quan hệ
gắn bó bền chặt với chủ của chúng.
275
00:19:58,698 --> 00:20:02,577
Mối quan hệ gắn bó
giữa người và mèo có thể là sự tiếp tục
276
00:20:02,661 --> 00:20:05,956
của mối quan hệ gắn bó
mà chúng có với mẹ mình lúc bé.
277
00:20:06,456 --> 00:20:09,876
Phải, ta và mèo hòa hợp
và chắc chắn chúng ta yêu chúng.
278
00:20:10,377 --> 00:20:12,754
Song mèo có thực sự yêu chúng ta không?
279
00:20:14,589 --> 00:20:16,383
Lát nữa ta sẽ tìm hiểu kỹ hơn.
280
00:20:18,718 --> 00:20:21,721
Trước tiên, một bí quyết nữa
để khai mở tâm trí mèo
281
00:20:21,805 --> 00:20:23,932
là khiến chúng cảm thấy như ở nhà.
282
00:20:25,892 --> 00:20:29,271
Và cũng như tổ tiên của chúng,
mèo thích lên cao.
283
00:20:30,522 --> 00:20:33,984
Mèo thích chỗ cao
vì chúng muốn biết chuyện gì đang xảy ra.
284
00:20:34,567 --> 00:20:39,072
Và nếu không thoải mái,
chúng có thể lên cao để trốn.
285
00:20:41,658 --> 00:20:44,661
Đó là đặc điểm còn sót lại
từ hồi chúng còn là mèo rừng.
286
00:20:44,744 --> 00:20:48,873
Đó đều là hành vi bản năng.
Bạn không cần dạy mèo leo trèo.
287
00:20:48,957 --> 00:20:52,294
Nó sẽ bảo: "Tôi leo lên đây",
và nếu bạn không cho nó
288
00:20:52,377 --> 00:20:54,629
đồ nội thất mèo phù hợp để sử dụng,
289
00:20:54,713 --> 00:20:57,841
nó sẽ tự tạo chỗ nghỉ ngơi cho mình.
290
00:20:57,924 --> 00:21:01,386
Không, không được đâu nhé!
291
00:21:01,886 --> 00:21:04,306
Mèo cũng thích không gian hẹp.
292
00:21:05,140 --> 00:21:08,393
Điều này giúp lý giải
nỗi ám ảnh của chúng dành cho hộp.
293
00:21:09,728 --> 00:21:12,856
"Các mặt đều kín bưng
khiến chúng tôi thấy an toàn".
294
00:21:12,939 --> 00:21:15,900
Chắc đó là lý do
mèo rất thích hộp và khá là tuyệt
295
00:21:15,984 --> 00:21:19,195
khi trốn trong đó
rồi nhảy ra tấn công chủ.
296
00:21:24,326 --> 00:21:29,372
Mèo là loài săn mồi phục kích tức là
chúng thường trốn để tấn công con mồi.
297
00:21:30,081 --> 00:21:33,543
Nên có một cái hộp sẽ
298
00:21:33,626 --> 00:21:36,838
giúp mèo hoàn thiện
mô hình vận động săn mồi của chúng.
299
00:21:38,465 --> 00:21:42,927
Hộp các tông thực sự
có tác dụng giúp chúng giảm căng thẳng.
300
00:21:45,638 --> 00:21:48,266
Mèo giữ một vị trí thú vị
301
00:21:48,350 --> 00:21:50,310
trong sinh thái học
302
00:21:50,393 --> 00:21:54,189
vì khi chúng đi săn,
chúng có thể chui vào hang hốc trên cây.
303
00:21:54,272 --> 00:21:56,608
Chúng len lỏi qua các chướng ngại vật.
304
00:21:58,443 --> 00:22:01,905
Một con thú săn mồi
có thể len lỏi qua các chướng ngại vật
305
00:22:01,988 --> 00:22:03,782
có lẽ sẽ săn mồi tốt hơn.
306
00:22:04,324 --> 00:22:06,993
Rõ ràng, đó sẽ là một lợi ích sống còn.
307
00:22:08,244 --> 00:22:10,038
Mèo có các lợi thế chuyên biệt
308
00:22:10,121 --> 00:22:13,124
giúp chúng chui vào những nơi
mà ít loài động vật có thể làm được.
309
00:22:15,502 --> 00:22:18,713
Có một cách giúp ta
chứng minh được khả năng này.
310
00:22:18,797 --> 00:22:23,134
Đó là xem thử mèo có thể
chui qua cái lỗ nhỏ tới mức nào.
311
00:22:23,218 --> 00:22:25,303
Ta có thể dụ chúng chui qua lỗ
312
00:22:25,387 --> 00:22:28,431
bằng đồ ăn, đồ chơi và đại loại thế.
313
00:22:34,062 --> 00:22:36,606
18 CM
314
00:22:43,530 --> 00:22:45,365
Lỗ lớn không thành vấn đề.
315
00:22:48,034 --> 00:22:50,537
Nhưng khi Bruce thu nhỏ kích thước lỗ,
316
00:22:50,620 --> 00:22:53,873
chúng bắt đầu cho thấy
chúng thực sự hiểu rõ môi trường này.
317
00:22:53,957 --> 00:22:56,292
15 CM
318
00:22:57,001 --> 00:22:59,504
Và bộ râu là khởi đầu cho tất cả.
319
00:23:01,047 --> 00:23:05,718
Râu là một sự thích nghi rất thú vị
của mèo. Như hầu hết mọi người đều biết,
320
00:23:05,802 --> 00:23:08,513
chúng trông như mấy sợi tóc.
Có kết cấu dài như sợi tóc,
321
00:23:08,596 --> 00:23:12,517
mỗi chiếc râu đều được kết nối
với một bó dây thần kinh,
322
00:23:12,600 --> 00:23:17,230
và sẽ gửi đến não thông tin
về những thứ chiếc râu đó chạm vào.
323
00:23:17,313 --> 00:23:19,816
Hầu hết mọi người đều biết râu mọc ở cằm,
324
00:23:19,899 --> 00:23:22,235
nhưng râu cũng mọc trên lông mày nữa.
325
00:23:22,318 --> 00:23:24,654
Và mọi người đều không biết
326
00:23:24,737 --> 00:23:27,574
mặt sau hai bàn chân trước đều có râu.
327
00:23:27,657 --> 00:23:31,453
Những chiếc râu này đã tiến hóa
để cung cấp thông tin về xúc giác
328
00:23:31,536 --> 00:23:33,246
liên quan đến môi trường.
329
00:23:34,831 --> 00:23:36,458
Một lợi ích của bộ râu ư?
330
00:23:36,541 --> 00:23:39,669
Chúng sẽ cho mèo biết
nó có thể chui qua cái lỗ nhỏ cỡ nào.
331
00:23:39,752 --> 00:23:41,296
10 CM
332
00:23:44,424 --> 00:23:47,093
Bộ xương linh hoạt của nó
xử lý phần còn lại.
333
00:23:48,386 --> 00:23:53,308
Xương đòn hay xương quai xanh của mèo
không gắn vào khung xương mà nằm trong cơ.
334
00:23:53,975 --> 00:23:56,686
Giống như khắp người
chỗ nào cũng uốn dẻo được.
335
00:23:58,730 --> 00:24:00,857
Như bạn thấy trong thí nghiệm này,
336
00:24:01,441 --> 00:24:04,486
khi cái lỗ dần dần được làm nhỏ lại,
337
00:24:04,986 --> 00:24:09,699
thật đáng ngạc nhiên là
những con mèo khá to lớn này
338
00:24:09,782 --> 00:24:11,326
lại có thể chui qua được.
339
00:24:14,829 --> 00:24:18,917
Song nếu mèo có tăng thêm vài cân
thì râu chúng cũng không mọc dài ra.
340
00:24:20,251 --> 00:24:24,923
Râu đã tiến hóa
để dài bằng chiều ngang của chú mèo
341
00:24:25,006 --> 00:24:27,717
có tình trạng cơ thể
bình thường, khỏe mạnh.
342
00:24:28,468 --> 00:24:33,181
Và điều này dẫn tới một vấn đề khác
là chuyện thừa cân và béo phì ở mèo.
343
00:24:33,264 --> 00:24:36,643
Có khá nhiều mèo bị béo phì
và đấy là một vấn đề lớn.
344
00:24:37,310 --> 00:24:39,103
Râu sẽ không mọc dài ra
345
00:24:39,604 --> 00:24:43,233
để thích ứng với bề ngang tăng lên
của chú mèo bị thừa cân.
346
00:24:45,360 --> 00:24:48,655
Năm mươi chín phần trăm
số mèo ở Mỹ bị thừa cân.
347
00:24:49,405 --> 00:24:52,200
Nên tìm ra chế độ ăn phù hợp
là rất quan trọng.
348
00:24:55,495 --> 00:24:57,247
Họ hàng hoang dã của mèo nhà
349
00:24:57,330 --> 00:25:01,876
phải đi săn không ngừng để có cái ăn.
Nên không gặp khó khăn gì khi giữ dáng.
350
00:25:03,044 --> 00:25:05,547
Còn mèo nhà thì không hẳn thế.
351
00:25:06,381 --> 00:25:08,049
Muốn cân nhanh nó không?
352
00:25:10,009 --> 00:25:11,261
Không gian lận nhé.
353
00:25:12,011 --> 00:25:15,807
Nếu chỉ có ăn và ăn, lại còn ăn nhanh
354
00:25:15,890 --> 00:25:19,018
thì lượng thức ăn
được đưa xuống cổ họng sẽ rất nhiều
355
00:25:19,102 --> 00:25:21,938
trước khi dạ dày kịp phản ứng:
"Ôi, đợi đã, nhiều quá".
356
00:25:22,021 --> 00:25:25,316
Nên chúng tôi muốn làm thế với mèo,
muốn tìm cách giúp chúng vận động.
357
00:25:25,400 --> 00:25:27,860
Nên hoặc là đồ chơi,
358
00:25:27,944 --> 00:25:31,364
bát ăn tương tác,
nhưng là những thứ khiến chúng tập trung
359
00:25:31,447 --> 00:25:33,700
để chúng biết bên trong có thức ăn.
360
00:25:33,783 --> 00:25:35,493
Phải cố gắng vào chứ anh bạn.
361
00:25:36,578 --> 00:25:41,457
Ngoài ra, bất kể người chủ ăn gì
thì mèo vẫn cần ăn thịt.
362
00:25:43,084 --> 00:25:45,044
Mèo là động vật ăn thịt bắt buộc.
363
00:25:45,128 --> 00:25:48,881
Chúng phải ăn thịt
vì chúng không thể tổng hợp được
364
00:25:48,965 --> 00:25:51,342
một số axit amin
chỉ được tìm thấy trong thịt.
365
00:25:52,135 --> 00:25:55,430
Nên hãy đảm bảo
chế độ ăn của mèo nhà bạn có thịt.
366
00:25:55,513 --> 00:25:58,224
Nó phải đầy đủ
và cân bằng về mặt dinh dưỡng,
367
00:25:58,308 --> 00:26:00,560
đừng biến nó thành kẻ ăn chay là được.
368
00:26:03,730 --> 00:26:08,318
Giúp cho mèo khỏe mạnh và vui vẻ
có thể nhanh chóng trở thành một lối sống.
369
00:26:14,699 --> 00:26:18,453
Một tiến sĩ ở Nhật Bản
dành rất nhiều thời gian bên mèo
370
00:26:18,953 --> 00:26:21,998
tới mức được gọi là Bậc thầy về Mèo.
371
00:26:23,291 --> 00:26:26,044
TIẾN SĨ HATTORI YUKI,
GIÁM ĐỐC TRUNG TÂM Y TẾ CHO MÈO TOKYO
372
00:26:26,127 --> 00:26:27,128
"BẬC THẦY VỀ MÈO"
373
00:26:29,672 --> 00:26:33,926
Mèo là loài động vật nhạy cảm.
374
00:26:34,010 --> 00:26:36,512
Những người không thích mèo hay nói
375
00:26:36,596 --> 00:26:41,601
họ không hiểu suy nghĩ của loài mèo.
376
00:26:43,269 --> 00:26:48,149
Tiến sĩ Yuki đã dành
mười ngàn giờ để nghiên cứu mèo.
377
00:26:49,567 --> 00:26:53,738
Anh ấy đang cố giải mã
sắc thái tinh tế trong ngôn ngữ của chúng.
378
00:26:54,697 --> 00:26:57,909
Nếu bạn nhìn vào mắt và tai mèo,
379
00:26:57,992 --> 00:27:02,997
cách chúng vẫy đuôi, nếu quan sát chúng,
bạn sẽ bắt đầu hiểu cảm giác của chúng.
380
00:27:06,417 --> 00:27:10,588
Khi mắt mèo mở và tai dựng thẳng,
chúng đang thư giãn.
381
00:27:11,422 --> 00:27:14,550
Nếu mắt nheo lại và tai hạ xuống,
382
00:27:14,634 --> 00:27:16,260
chúng sẽ trở nên hung dữ.
383
00:27:16,761 --> 00:27:21,766
Mắt mở nhưng tai cụp ra phía sau
có nghĩa là chúng đang chuẩn bị tự vệ.
384
00:27:22,392 --> 00:27:27,647
Và nếu chúng nhe răng ra,
điều đó tức là chúng đã sẵn sàng tấn công.
385
00:27:28,648 --> 00:27:31,609
Đọc vị mèo thông qua nét mặt
có thể hơi trực giác.
386
00:27:32,110 --> 00:27:34,278
Còn đuôi thì giống bí ẩn hơn.
387
00:27:35,321 --> 00:27:37,657
Chuyển động đuôi có nhiều ý nghĩa.
388
00:27:37,740 --> 00:27:43,371
Khi chó vẫy đuôi,
nó được cho là đang vui mừng.
389
00:27:43,454 --> 00:27:45,039
Với mèo thì không như thế.
390
00:27:46,332 --> 00:27:49,085
Khi mèo quẫy đuôi, chúng thấy khó chịu.
391
00:27:50,128 --> 00:27:53,381
Nhưng khi đuôi dựng thẳng,
chúng khá là vui vẻ.
392
00:27:54,590 --> 00:27:58,136
Khi tôi về nhà,
một con mèo tiến về phía tôi,
393
00:27:58,219 --> 00:28:03,558
đuôi nó dựng thẳng lên
chứng tỏ nó đang rất vui vẻ.
394
00:28:03,641 --> 00:28:08,187
Nó kiểu như: "Mừng về nhà.
Bạn đã ở đâu thế? Tôi nhớ bạn".
395
00:28:09,147 --> 00:28:13,568
Khi đuôi mèo co giật ở phần cuối,
điều đó tức là chúng đang tò mò.
396
00:28:15,027 --> 00:28:17,655
Khi đuôi mèo cụp lại,
397
00:28:17,739 --> 00:28:20,658
điều đó chứng tỏ nó sợ hãi
và cố tỏ vẻ phục tùng.
398
00:28:21,576 --> 00:28:27,165
Và khi lông chúng dựng đứng cả lên,
điều đó tức là chúng cực kỳ sợ hãi.
399
00:28:27,248 --> 00:28:28,916
Khi đuôi mèo xù lên,
400
00:28:29,000 --> 00:28:30,626
nó đang rất sợ hãi!
401
00:28:34,797 --> 00:28:39,385
Nếu nắm rõ thông điệp được mã hóa này,
bạn sẽ hiểu được suy nghĩ của mèo.
402
00:28:40,928 --> 00:28:43,931
Và đôi khi,
chỉ lắng nghe thôi cũng sẽ có ích.
403
00:28:46,017 --> 00:28:50,438
Mèo có thể tạo ra
20 âm thanh khác nhau để thể hiện cảm xúc.
404
00:28:51,397 --> 00:28:53,983
Mèo tạo ra âm thanh khi nó muốn gì đó…
405
00:28:56,819 --> 00:28:59,030
và khi nó vui vẻ.
406
00:29:04,118 --> 00:29:08,122
Đây là những âm thanh cảnh báo.
"Đừng có mà đến quá gần".
407
00:29:10,082 --> 00:29:10,917
Còn đây…
408
00:29:12,585 --> 00:29:14,504
là âm thanh tấn công.
409
00:29:15,922 --> 00:29:20,593
Nhưng mèo nói chuyện với con người
nhiều hơn so với những con mèo khác.
410
00:29:22,094 --> 00:29:27,266
Mèo kêu meo meo rất nhiều
khi sống cùng con người.
411
00:29:28,267 --> 00:29:30,728
Khi mèo kêu to và rõ ràng một lần
412
00:29:30,812 --> 00:29:33,773
thì thường có nghĩa là
nó đang muốn cái gì đó.
413
00:29:33,856 --> 00:29:36,484
"Tôi đói rồi,
song trong bát chả còn đồ ăn.
414
00:29:36,567 --> 00:29:39,779
Tôi muốn uống nước.
Làm ơn mở cánh cửa này".
415
00:29:40,530 --> 00:29:44,951
Những thông điệp được mã hóa bí ẩn nhất
được tìm thấy trong tiếng kêu rừ rừ.
416
00:29:46,160 --> 00:29:49,705
Khi mèo phát ra âm thanh
từ cổ họng, nó đang thấy rất tuyệt,
417
00:29:51,290 --> 00:29:54,710
có một chút mê hoặc hay quyến rũ.
418
00:29:54,794 --> 00:29:57,463
Nó tạo ra âm thanh như thế.
419
00:29:58,840 --> 00:30:00,842
Một nghiên cứu mới đáng ngạc nhiên
420
00:30:00,925 --> 00:30:04,887
đã chỉ ra mèo dùng tiếng kêu rừ rừ
để khai thác tiềm thức của ta.
421
00:30:08,015 --> 00:30:10,768
Chúng dường như có thể chèn các tần số
422
00:30:11,519 --> 00:30:16,732
trùng với tần số
mà một đứa trẻ tạo ra khi khóc.
423
00:30:19,944 --> 00:30:24,615
Khi một đứa trẻ khóc,
tần số hoặc độ dài của sóng âm
424
00:30:25,116 --> 00:30:28,035
là từ 400 Hz đến 600 Hz,
425
00:30:29,287 --> 00:30:31,998
một âm thanh
vốn được tạo ra để khiến ta chú ý.
426
00:30:33,165 --> 00:30:36,544
Một đặc điểm tiến hóa ở mèo hiện đại
là tiếng kêu meo meo đặc biệt the thé
427
00:30:36,627 --> 00:30:41,132
được chèn vào tiếng kêu rừ rừ
bắt chước tần số này.
428
00:30:44,051 --> 00:30:46,470
Mèo đã tiến hóa để tạo ra
429
00:30:46,554 --> 00:30:49,599
một âm thanh
khiến con người khó mà lờ đi được.
430
00:30:52,977 --> 00:30:56,188
Và có vẻ như
điều đó đang thực sự khai thác
431
00:30:56,272 --> 00:31:00,318
bản năng làm mẹ hoặc làm bố
của người nuôi mèo để chăm sóc chúng.
432
00:31:01,986 --> 00:31:04,614
Chúng đã tiến hóa
để khiến ta quan tâm chúng.
433
00:31:06,073 --> 00:31:10,202
Song vẫn còn nhiều điều
ta có thể làm để khiến chúng nghe lời ta.
434
00:31:12,330 --> 00:31:17,627
Lệnh đầu tiên và cơ bản
để dạy mèo làm là đuổi theo chúng ta.
435
00:31:17,710 --> 00:31:23,466
Ta chạy khỏi chúng, rồi bảo chúng
chạy đến chỗ ta và chúng sẽ đến.
436
00:31:24,550 --> 00:31:26,928
Dạy các lệnh đơn giản bằng cách lặp lại
437
00:31:27,011 --> 00:31:29,263
được gọi là phản xạ có điều kiện.
438
00:31:30,723 --> 00:31:35,978
Một ví dụ tiêu biểu về phản xạ
có điều kiện xuất phát từ Pavlov.
439
00:31:37,939 --> 00:31:39,607
Tiến sĩ Ivan Pavlov
440
00:31:39,690 --> 00:31:43,653
giành giải Nobel sinh lý học
năm 1904 nhờ khám phá của mình.
441
00:31:45,488 --> 00:31:47,657
Điều ông ấy phát hiện ra đó là
442
00:31:47,740 --> 00:31:52,328
nếu bạn rung chuông lúc cho chó ăn,
443
00:31:52,411 --> 00:31:55,957
sau nhiều lần kết hợp
hai hành động trên, tiếng chuông
444
00:31:56,040 --> 00:31:58,292
sẽ bắt đầu làm con chó tiết nước bọt.
445
00:31:58,376 --> 00:32:01,087
Vậy là con chó được huấn luyện rằng
446
00:32:01,170 --> 00:32:04,465
mỗi khi tiếng chuông vang lên,
đồ ăn sẽ được đem ra.
447
00:32:04,548 --> 00:32:06,384
Đó là phản xạ có điều kiện.
448
00:32:07,551 --> 00:32:10,471
Với mèo, huấn luyện bằng clicker
là một khởi đầu tốt.
449
00:32:11,973 --> 00:32:13,766
Bạn phát ra tiếng click
450
00:32:13,849 --> 00:32:16,560
và một hai giây sau thì cho mèo ăn.
451
00:32:16,644 --> 00:32:18,562
Con mèo sẽ nghĩ: "Ồ, này.
452
00:32:18,646 --> 00:32:22,274
Mỗi lần nghe tiếng click,
tôi lại được ăn món đặc biệt".
453
00:32:22,358 --> 00:32:25,069
Vậy là tiếng click đó trở nên có ý nghĩa.
454
00:32:26,946 --> 00:32:30,449
Mèo rất dễ chán,
nên hãy duy trì thời gian huấn luyện ngắn.
455
00:32:32,076 --> 00:32:35,579
Tôi sẽ cố đạt được
trong khoảng từ một đến năm phút.
456
00:32:35,663 --> 00:32:38,249
Tôi sẽ… Sẽ…
457
00:32:39,166 --> 00:32:41,669
cực kỳ tuyệt vời
nếu kéo dài được năm phút.
458
00:32:41,752 --> 00:32:45,840
Thành thật mà nói, tôi bảo với chủ mèo:
"30 đến 60 giây, tuyệt!
459
00:32:45,923 --> 00:32:47,425
Ta làm được rồi!"
460
00:32:47,508 --> 00:32:50,302
Thật tuyệt nếu mèo bạn
làm được nhiều hơn thế.
461
00:32:51,012 --> 00:32:53,014
Điều quan trọng là phải kiên nhẫn.
462
00:32:53,514 --> 00:32:56,183
Không phải con mèo nào
cũng phản ứng như nhau.
463
00:32:57,018 --> 00:32:59,311
Vì mọi con mèo đều khác nhau.
464
00:33:00,479 --> 00:33:04,483
Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy
trong số nhiều hành vi của mèo
465
00:33:04,567 --> 00:33:07,361
thì sự biến đổi cá thể diễn ra khá nhiều.
466
00:33:07,445 --> 00:33:09,697
Vì vậy phản ứng của mèo
467
00:33:09,780 --> 00:33:13,784
trước con người
và sự hòa đồng của họ đều rất khác nhau.
468
00:33:15,286 --> 00:33:17,913
Không phải con mèo nào cũng là siêu sao.
469
00:33:20,291 --> 00:33:23,919
Để được như bây giờ,
Dasha phải trải qua nhiều năm huấn luyện.
470
00:33:26,922 --> 00:33:30,468
Những con mèo Savitsky khác
vẫn đang trong quá trình hoàn thiện.
471
00:33:35,389 --> 00:33:38,684
Không phải mèo nào
cũng làm được những trò đặc biệt.
472
00:33:38,768 --> 00:33:43,355
Bạn phải quan sát chúng
để nắm được khả năng
473
00:33:43,439 --> 00:33:46,317
rồi dạy chúng dựa trên thế mạnh của chúng.
474
00:33:48,527 --> 00:33:51,238
Con vật khi được sinh ra
đã có sẵn tính khí.
475
00:33:54,492 --> 00:33:57,161
Tính khí đó là nền tảng ban đầu
476
00:33:57,244 --> 00:34:01,415
để phát triển tính cách sau này
trong suốt cuộc đời chúng.
477
00:34:01,499 --> 00:34:04,710
Đám mèo của chúng tôi
đều có tính cách khác nhau
478
00:34:04,794 --> 00:34:08,297
và bạn cần thích nghi với chúng,
bạn không thể
479
00:34:08,881 --> 00:34:10,758
khiến chúng thích nghi với bạn.
480
00:34:10,841 --> 00:34:13,344
Đó đâu phải việc của chúng, mà là của bạn.
481
00:34:13,427 --> 00:34:15,387
Nên bạn cần chọn ra
482
00:34:16,305 --> 00:34:18,265
những thứ phù hợp với chúng hơn.
483
00:34:19,600 --> 00:34:22,561
Chúng tôi thấy những bé mèo
484
00:34:22,645 --> 00:34:24,688
mới được ba ngày tuổi
485
00:34:24,772 --> 00:34:27,441
đã tỏ ra khác biệt
so với anh chị em cùng lứa.
486
00:34:31,153 --> 00:34:35,157
Cũng giống như con người.
Có người giỏi máy tính.
487
00:34:35,241 --> 00:34:38,244
Có người giỏi múa ba lê.
488
00:34:38,327 --> 00:34:42,206
Đâu thể dạy máy tính
cho nữ diễn viên múa ba lê được.
489
00:34:45,292 --> 00:34:46,627
Eddy, lại đây. Eddy!
490
00:34:49,630 --> 00:34:52,550
Nhà Savitsky không ép
nghệ sĩ của họ thực hiện
491
00:34:52,633 --> 00:34:54,093
các màn biểu diễn tuyệt vời này.
492
00:34:55,636 --> 00:34:59,431
Cũng giống như nhà điêu khắc
tìm thấy tác phẩm bên trong tảng đá,
493
00:34:59,932 --> 00:35:03,227
họ để cho tiềm năng
của mỗi con mèo tự bộc lộ.
494
00:35:06,188 --> 00:35:09,775
Đây là Asia. Nó là một ngôi sao.
495
00:35:11,527 --> 00:35:14,196
Ai mà biết được nó có biểu diễn hay không?
496
00:35:15,698 --> 00:35:17,158
Chẳng bao giờ biết được.
497
00:35:17,241 --> 00:35:20,077
Nó rất khó tính.
498
00:35:20,161 --> 00:35:23,581
Song những màn biểu diễn của nó rất tuyệt.
499
00:35:23,664 --> 00:35:25,583
Nên cũng đáng để mạo hiểm mà.
500
00:35:28,043 --> 00:35:32,423
Mười ba tuổi, thành viên lớn tuổi của đội
rất được người hâm mộ yêu thích.
501
00:35:33,591 --> 00:35:34,800
Đây là Chupa.
502
00:35:35,384 --> 00:35:40,764
Lúc đầu, việc huấn luyện nó
không dễ dàng gì, rất khó khăn.
503
00:35:40,848 --> 00:35:43,601
Nó chẳng hiểu một tí gì.
504
00:35:43,684 --> 00:35:47,605
Nhưng vài tháng trôi qua
và mọi thứ đều suôn sẻ cả.
505
00:35:49,148 --> 00:35:51,609
Và giờ nó là nghệ sĩ biểu diễn hàng đầu.
506
00:35:53,319 --> 00:35:56,697
Chắc chắn bạn có thể
dạy mèo lớn tuổi biểu diễn.
507
00:35:58,991 --> 00:36:03,204
Tân binh mới nhất của họ, Eddy,
được nuôi dạy hơi khác biệt.
508
00:36:04,622 --> 00:36:06,040
Eddy là tên của mèo cái.
509
00:36:07,374 --> 00:36:10,419
Vì lớn lên cùng lũ chó,
nên hầu hết cuộc đời mình,
510
00:36:10,502 --> 00:36:14,590
thói quen và hành vi của nó đều giống chó.
511
00:36:16,800 --> 00:36:19,428
Chúng tôi biết rằng trải nghiệm sống
512
00:36:19,511 --> 00:36:21,805
thực sự ảnh hưởng đến hành vi của mèo,
513
00:36:22,514 --> 00:36:26,477
cũng như ảnh hưởng đến tính xã hội của nó.
514
00:36:30,648 --> 00:36:32,107
Vì xuất thân của Eddy,
515
00:36:32,191 --> 00:36:35,361
nên nhà Savitsky huấn luyện nó
hơi khác một chút.
516
00:36:38,614 --> 00:36:40,658
Nó đang làm ngược mọi thứ.
517
00:36:42,493 --> 00:36:46,914
Nó đang làm những trò rất điên rồ
mà những con mèo khác không thể
518
00:36:46,997 --> 00:36:50,125
chỉ vì bộ não chúng
không được tạo ra để làm vậy.
519
00:36:51,335 --> 00:36:53,170
Eddy cũng thích nhảy.
520
00:36:54,338 --> 00:36:57,716
Nên họ đang dạy nó
một trong những màn biểu diễn khó nhất.
521
00:36:58,676 --> 00:37:02,054
Nó hiện đang tập nhảy qua vòng giấy.
522
00:37:06,558 --> 00:37:10,980
Tôi nghĩ đó là màn biểu diễn khó thứ hai
523
00:37:11,063 --> 00:37:14,441
có thể được thực hiện
sau khi giao lưu với chúng
524
00:37:14,525 --> 00:37:19,196
vì về cơ bản, bạn đang dạy mèo
cách nhảy xuyên qua một bức tường.
525
00:37:21,031 --> 00:37:26,453
Màn biểu diễn này cần rất nhiều thời gian,
luyện tập nhiều và vô số giấy.
526
00:37:27,830 --> 00:37:30,165
Nó vẫn đang trong quá trình hoàn thiện.
527
00:37:30,666 --> 00:37:32,626
Eddy, nhảy qua.
528
00:37:42,845 --> 00:37:44,722
Sẽ phải tập luyện thêm rồi.
529
00:37:49,101 --> 00:37:53,272
Nhưng nhà Savitsky
đang học cách khuyến khích Eddy.
530
00:37:56,567 --> 00:38:00,362
Những con mèo khác nhau sẽ được
khuyến khích bằng phần thưởng khác nhau.
531
00:38:02,281 --> 00:38:06,243
Điều này có vẻ đơn giản, song
nhiều người mới nuôi mèo lại hiểu sai.
532
00:38:08,078 --> 00:38:13,125
Tôi nghĩ một phần là họ dùng sai
vật dụng để khuyến khích đám mèo.
533
00:38:15,544 --> 00:38:19,131
Mèo hiểu biết hơn nhiều vật nuôi khác.
534
00:38:19,214 --> 00:38:21,550
Không phải lúc nào
thức ăn cũng là động lực hay ho.
535
00:38:23,635 --> 00:38:27,514
Chúng tôi thấy rằng
phần lớn mèo thích phần thưởng xã hội hơn.
536
00:38:28,223 --> 00:38:31,810
Kristyn đã nghiên cứu sâu
về những mong muốn của mèo.
537
00:38:33,145 --> 00:38:34,605
Cô ấy cho mèo lựa chọn
538
00:38:34,688 --> 00:38:38,275
giữa món đồ chơi chúng thích,
mùi chúng thích,
539
00:38:38,359 --> 00:38:41,236
thức ăn chúng thích hoặc chủ của chúng.
540
00:38:52,081 --> 00:38:55,793
Và hơn một nửa thời gian,
chúng chọn chủ của mình.
541
00:38:57,002 --> 00:38:58,587
Tôi nghĩ nó yêu cô.
542
00:38:59,380 --> 00:39:01,924
Có vẻ như dạ dày đã bị trái tim đánh bại.
543
00:39:03,175 --> 00:39:06,553
Vậy đây có phải là bằng chứng
cho thấy mèo yêu chúng ta?
544
00:39:06,637 --> 00:39:09,598
Tôi được hỏi rất nhiều
về việc mèo có yêu chúng ta.
545
00:39:09,681 --> 00:39:14,812
Tình yêu là một cảm xúc rất phức tạp
và ngay cả ở con người,
546
00:39:14,895 --> 00:39:18,065
khi ai đó nói họ yêu bạn
nhưng lại cư xử rất khác.
547
00:39:20,901 --> 00:39:24,488
Để trả lời câu hỏi đó
và hiểu bản chất thật sự
548
00:39:24,571 --> 00:39:28,867
của mối quan hệ giữa mèo và người,
chúng ta cần quay lại từ đầu.
549
00:39:34,206 --> 00:39:38,293
Trong nhiều năm, các nhà sử học tin rằng
tình bạn này bắt đầu ở Ai Cập
550
00:39:38,377 --> 00:39:40,129
khoảng 4.000 năm trước.
551
00:39:43,090 --> 00:39:46,343
Nhưng một bước đột phá gần đây
đã thay đổi mọi thứ.
552
00:39:48,303 --> 00:39:52,516
TIẾN SĨ EVA MARIA GIEGL, NHÀ DI TRUYỀN
CỔ SINH HỌC, VIỆN JACQUES MONOD
553
00:39:53,100 --> 00:39:54,810
Mười ngàn năm trước,
554
00:39:55,310 --> 00:39:58,772
trước Thời kỳ Đồ Đá Mới,
Cộng hòa Síp vẫn chưa có mèo.
555
00:39:58,856 --> 00:40:01,150
CỘNG HÒA SÍP
556
00:40:01,233 --> 00:40:04,528
Cộng hòa Síp là
một hòn đảo nhỏ ở Địa Trung Hải
557
00:40:04,611 --> 00:40:06,780
gần cái nôi của nền văn minh
558
00:40:06,864 --> 00:40:10,951
nơi các nhà khảo cổ học gần đây
đã khai quật một phát hiện quan trọng.
559
00:40:12,244 --> 00:40:15,164
Họ tìm thấy
một ngôi mộ trẻ con Thời kỳ Đồ Đá Mới.
560
00:40:15,247 --> 00:40:18,375
Và bên trong ngôi mộ này,
cũng có một bộ xương mèo.
561
00:40:19,960 --> 00:40:23,672
Tiến sĩ Eva đã dùng ADN
để xác định niên đại của phát hiện này.
562
00:40:24,798 --> 00:40:27,176
Nó trở thành bằng chứng
sớm nhất được biết đến
563
00:40:27,259 --> 00:40:29,428
về mối quan hệ giữa người và mèo…
564
00:40:30,429 --> 00:40:32,723
1000 NĂM SAU CÔNG NGUYÊN
565
00:40:32,806 --> 00:40:36,977
…chứng tỏ người và mèo
đã ở bên nhau ít nhất 10.000 năm.
566
00:40:37,060 --> 00:40:39,313
8000 TRƯỚC CÔNG NGUYÊN
567
00:40:39,396 --> 00:40:41,982
Con mèo này không hề bơi qua biển.
568
00:40:43,192 --> 00:40:48,655
Tức là người dân đã đưa nó
lên tàu đến Cộng hòa Síp cùng họ.
569
00:40:48,739 --> 00:40:52,743
Vào thời gian này,
khu vực này xảy ra chuyện.
570
00:40:53,827 --> 00:40:55,996
Chuyện xảy ra là một nông trại nọ.
571
00:40:57,539 --> 00:41:00,667
Con người bắt đầu
trồng trọt và tích trữ ngũ cốc
572
00:41:00,751 --> 00:41:03,587
và mèo rừng thấy được cơ hội của mình.
573
00:41:05,214 --> 00:41:08,592
Những kho thóc này
hẳn đã thu hút các loài gặm nhấm,
574
00:41:08,675 --> 00:41:11,220
vốn là thảm họa
cho người nông dân thời đầu.
575
00:41:11,303 --> 00:41:13,305
Và thế là đám mèo
576
00:41:14,431 --> 00:41:16,934
tấn công chúng
và nhờ chúng mà phát triển mạnh.
577
00:41:17,893 --> 00:41:22,022
Và có lẽ đây là
khởi đầu cho mối quan hệ giữa
578
00:41:22,105 --> 00:41:24,483
mèo rừng và con người.
579
00:41:25,484 --> 00:41:28,111
Và từ đây,
mối quan hệ ngày càng phát triển.
580
00:41:29,613 --> 00:41:31,323
Người Ai Cập tôn thờ mèo.
581
00:41:31,907 --> 00:41:34,743
Có hàng triệu con mèo được ướp xác
582
00:41:34,826 --> 00:41:40,666
và biểu tượng của Ai Cập,
các bức tượng, tất cả đều mô tả về mèo.
583
00:41:41,583 --> 00:41:46,588
Và bên dưới những chiếc ghế
của giới quý tộc, thường là phụ nữ,
584
00:41:47,422 --> 00:41:50,050
ta sẽ thấy một chú mèo nhỏ.
585
00:41:51,385 --> 00:41:56,056
Điều này cho thấy
loài mèo đã chuyển vào nhà sinh sống.
586
00:41:56,640 --> 00:41:59,059
Nó trong quá trình trở thành mèo nhà.
587
00:42:00,185 --> 00:42:02,062
Con người đi đâu, loài mèo theo tới đó…
588
00:42:04,273 --> 00:42:05,399
thường là bằng tàu.
589
00:42:07,526 --> 00:42:14,157
Tàu có lẽ là phương tiện chủ yếu
phân phối mèo khắp nơi.
590
00:42:15,117 --> 00:42:17,661
Loài gặm nhấm có mặt trên tàu,
thế là đám mèo bám theo.
591
00:42:17,744 --> 00:42:20,497
Và có lẽ không một con tàu nào
592
00:42:20,581 --> 00:42:22,874
rời cảng mà không có mèo đi theo.
593
00:42:23,375 --> 00:42:29,590
Đây là cách mèo Felis catus
đến được mọi lục địa trên Trái đất.
594
00:42:33,427 --> 00:42:39,391
Sự có mặt của nó trên tàu quan trọng
tới mức đến năm 1975, Hải quân Anh
595
00:42:39,474 --> 00:42:42,769
vẫn bắt buộc phải có mèo trên tàu.
596
00:42:43,687 --> 00:42:45,439
Không chỉ có người Anh đâu.
597
00:42:45,522 --> 00:42:48,775
TIN TỨC VỀ MÈO
HERMAN GIA NHẬP LỰC LƯỢNG
598
00:42:50,694 --> 00:42:54,114
Chú ý, Cảnh sát Biển.
Mèo Herman đang đi săn mồi.
599
00:42:54,197 --> 00:42:58,035
Ở Baltimore, Herman
được in dấu vân tay hay vân chân
600
00:42:58,118 --> 00:43:00,537
để có thẻ thông hành
chính thức của Cảnh sát Biển.
601
00:43:02,998 --> 00:43:04,333
Chuyện này có thật.
602
00:43:05,500 --> 00:43:09,504
Mèo Herman thực sự
gia nhập Cảnh sát Biển Hoa Kỳ.
603
00:43:11,340 --> 00:43:15,385
Song lịch sử không phải lúc nào
cũng tử tế như thế với mèo.
604
00:43:25,270 --> 00:43:27,689
Những câu chuyện
về mèo đen và phép thuật hắc ám,
605
00:43:28,440 --> 00:43:31,401
phù thủy và cái vạc không bắt đầu ở Salem
606
00:43:32,110 --> 00:43:33,904
hay thậm chí là Transylvania,
607
00:43:34,613 --> 00:43:38,075
mà với một giáo hoàng bất hảo
tên là Gregory IX.
608
00:43:39,868 --> 00:43:41,787
Mèo ở Thời kỳ Trung Cổ
609
00:43:42,788 --> 00:43:44,706
gắn liền với phù thủy.
610
00:43:45,415 --> 00:43:47,209
Phù thủy thực ra
611
00:43:48,126 --> 00:43:50,837
là những phụ nữ thông minh, khôn ngoan,
612
00:43:50,921 --> 00:43:54,007
hiểu biết nhiều về tự nhiên.
613
00:43:54,633 --> 00:43:59,012
Những người phụ nữ khôn ngoan này
biết rằng giữ nhà sạch sẽ
614
00:43:59,513 --> 00:44:01,056
sẽ giúp họ khỏe mạnh.
615
00:44:01,890 --> 00:44:04,059
Nên họ dọn dẹp nhà bằng chổi
616
00:44:04,142 --> 00:44:07,229
và nuôi mèo để loại bỏ loài gặm nhấm.
617
00:44:07,312 --> 00:44:10,649
Rồi đến thời kỳ khi mà Giáo hội
618
00:44:11,900 --> 00:44:13,235
do nam giới thống trị,
619
00:44:13,944 --> 00:44:15,696
coi chúng là mối nguy hiểm.
620
00:44:15,779 --> 00:44:18,824
Nên Giáo hội đã cố loại bỏ chúng.
621
00:44:19,908 --> 00:44:22,119
Tòa án Dị giáo của Giáo hoàng
coi mèo là ma quỷ,
622
00:44:22,202 --> 00:44:25,080
nên quần thể mèo châu Âu bị giết hại.
623
00:44:26,790 --> 00:44:31,169
Một số người tin rằng điều này
có thể đã góp phần gây ra Dịch hạch Đen.
624
00:44:34,589 --> 00:44:37,718
Cái chết Đen, bệnh dịch hạch
625
00:44:37,801 --> 00:44:41,722
được lây truyền
bởi loài gặm nhấm, thực ra là bọ chét.
626
00:44:42,806 --> 00:44:45,726
Và bọ chét sống
trên lông của loài gặm nhấm.
627
00:44:47,227 --> 00:44:50,522
Số lượng mèo giảm đi
nên không kiểm soát được dịch hạch.
628
00:44:53,400 --> 00:44:56,069
May mắn thay,
kể cả trong thời kỳ đen tối này,
629
00:44:56,153 --> 00:44:59,781
một số người vẫn tiếp tục
nuôi dưỡng mối quan hệ với mèo.
630
00:45:10,709 --> 00:45:14,379
Mối quan hệ ấy
vẫn phát triển cho đến ngày nay.
631
00:45:19,134 --> 00:45:21,970
Nơi này nổi tiếng
về mèo ở xưởng chưng cất.
632
00:45:22,721 --> 00:45:25,015
Một điều khá truyền thống ở Scotland.
633
00:45:25,515 --> 00:45:28,810
Towser là con mèo rất nổi tiếng
ở một xưởng chưng cất tại Perthshire
634
00:45:28,894 --> 00:45:32,272
và có lẽ nó là
mèo xưởng chưng cất nổi tiếng nhất.
635
00:45:32,355 --> 00:45:35,609
- Không rõ đực hay cái, nó là huyền thoại.
- Phải.
636
00:45:35,692 --> 00:45:38,069
Chắc nó là
mèo xưởng chưng cất lừng danh nhất.
637
00:45:38,820 --> 00:45:43,909
ĐỒNG SỞ HỮU
XƯỞNG CHƯNG CẤT TU VIỆN LINDORES
638
00:45:44,785 --> 00:45:47,162
Năm năm trước, Helen và Drew McKenzie
639
00:45:47,245 --> 00:45:49,164
nhận nuôi hai con mèo làm việc
640
00:45:49,748 --> 00:45:51,958
để tiếp tục một truyền thống lâu đời.
641
00:45:54,920 --> 00:45:57,589
Tu viện này được thành lập vào năm 1191.
642
00:45:59,674 --> 00:46:03,094
William Wallace đã đến đây
sau chiến thắng của ông trước người Anh
643
00:46:03,178 --> 00:46:04,763
ở Trận Black Earnside.
644
00:46:08,099 --> 00:46:09,726
Nên nó có giá trị lịch sử rất lớn.
645
00:46:10,393 --> 00:46:13,021
Tôi nghĩ chúng tôi
đang tiếp nối truyền thống này.
646
00:46:13,104 --> 00:46:15,482
Bao năm qua, mọi con mèo đã sống ở đây…
647
00:46:18,610 --> 00:46:21,446
Chú mèo đen
được đặt tên là Friar John Claw,
648
00:46:22,864 --> 00:46:25,116
còn cô mèo tam thể là Vespers
649
00:46:26,368 --> 00:46:28,870
để tỏ lòng biết ơn
các tu sĩ Trung Cổ từng sống ở đây.
650
00:46:29,704 --> 00:46:34,709
Và cũng như những tu sĩ đó,
đám mèo này bắt đầu làm việc vào ban đêm.
651
00:46:46,471 --> 00:46:49,724
Mắt mèo rất lớn
so với kích thước của hộp sọ.
652
00:46:51,518 --> 00:46:54,145
Chúng cũng có một thứ
gọi là tapetum lucidum,
653
00:46:54,229 --> 00:46:56,898
một lớp tế bào ở phía sau mắt
654
00:46:56,982 --> 00:46:59,192
giúp chiếu ánh sáng trở lại võng mạc,
655
00:46:59,943 --> 00:47:03,613
nên nó cho phép chúng
nhìn rất rõ trong điều kiện ánh sáng yếu.
656
00:47:05,282 --> 00:47:08,285
Thứ chúng đang tìm kiếm
thực sự gây nguy hiểm
657
00:47:08,368 --> 00:47:10,287
tới tình trạng chung của xưởng.
658
00:47:11,705 --> 00:47:14,291
Chuột luôn hoành hành
trong xưởng chưng cất
659
00:47:14,374 --> 00:47:18,295
vì rõ ràng, số lượng lớn lúa mạch
và ngũ cốc thu hút chuột.
660
00:47:19,629 --> 00:47:22,048
Thật không may,
vì hạn chế biện pháp kỹ thuật,
661
00:47:22,132 --> 00:47:24,092
nên lũ chuột luôn đái bậy,
662
00:47:24,175 --> 00:47:26,928
nên, thật ra tôi muốn dùng từ hay hơn
663
00:47:27,012 --> 00:47:28,972
và điều đó không ổn chút nào.
664
00:47:30,390 --> 00:47:34,060
Để tìm ra lũ gây hại này,
đám mèo cần bắt được tần số siêu âm.
665
00:47:36,021 --> 00:47:39,566
Tai mèo có thể xoay tầm 180 độ
666
00:47:40,650 --> 00:47:42,736
và nghe được tần số rất cao.
667
00:47:42,819 --> 00:47:47,949
Đó là vì con mồi chúng tìm kiếm
phát ra âm thanh ở phạm vi nghe này.
668
00:47:49,784 --> 00:47:54,748
Nên khả năng này cho phép chúng
định vị và phân loại con mồi.
669
00:48:08,595 --> 00:48:10,347
Đám mèo vẫn làm tốt nhiệm vụ.
670
00:48:13,975 --> 00:48:18,063
Nhưng Helen và Drew tò mò
không biết chúng đã làm gì.
671
00:48:19,981 --> 00:48:23,526
Nên Helen đã đeo vào cổ chúng
thiết bị theo dõi GPS.
672
00:48:24,778 --> 00:48:26,237
XƯỞNG CHƯNG CẤT TU VIỆN LINDORES
673
00:48:26,321 --> 00:48:28,740
Vòng cổ GPS cho thấy mỗi đêm,
674
00:48:28,823 --> 00:48:31,326
Vespers di chuyển hơn hai cây số,
675
00:48:31,826 --> 00:48:34,371
nhưng nó không bao giờ đi quá xa nhà.
676
00:48:35,580 --> 00:48:38,541
Vespers chính thức
trở thành trưởng quan bắt chuột,
677
00:48:38,625 --> 00:48:41,127
bận rộn làm việc cả ngày lẫn đêm.
678
00:48:42,045 --> 00:48:45,006
Và nó hoạt động mạnh nhất
ngay trước bình minh,
679
00:48:45,090 --> 00:48:47,717
thời điểm hoạt động chủ yếu
của loài gặm nhấm.
680
00:48:48,218 --> 00:48:51,846
Mèo là loài động vật
hoạt động lúc chạng vạng.
681
00:48:52,347 --> 00:48:55,058
Động vật hoạt động lúc chạng vạng
682
00:48:55,141 --> 00:49:00,522
có nghĩa là chúng hoạt động
lúc trời tảng sáng và nhá nhem tối.
683
00:49:01,815 --> 00:49:06,319
Điều đó có thể giải thích tại sao đám mèo
lại phát điên vào sáng sớm tinh mơ.
684
00:49:07,570 --> 00:49:11,825
Mèo nhà tôi có xu hướng chạy quanh nhà
như điên sau khi chúng tôi đi ngủ.
685
00:49:14,369 --> 00:49:17,706
Hành vi đó xảy ra
khi mèo đột nhiên đốt cháy năng lượng.
686
00:49:18,748 --> 00:49:21,751
Chúng tôi gọi đó là "FRAP", F-R-A-P.
687
00:49:22,335 --> 00:49:25,547
F.R.A.P.
GIAI ĐOẠN HOẠT ĐỘNG NGẪU NHIÊN ĐIÊN CUỒNG
688
00:49:25,630 --> 00:49:28,717
Bạn có thể thấy
chúng tạo ra tiếng kêu nhỏ,
689
00:49:28,800 --> 00:49:31,845
nhảy xuống đất
và nhảy từ chỗ này sang chỗ kia.
690
00:49:33,304 --> 00:49:35,682
Chúng đuổi bắt nhau, phát ra âm thanh,
691
00:49:35,765 --> 00:49:38,727
vui vẻ với nhau
trong khi chúng ta đang ngủ.
692
00:49:40,770 --> 00:49:42,230
Đây là hành vi bản năng.
693
00:49:42,313 --> 00:49:45,108
Nó bắt nguồn từ nhịp sinh học.
694
00:49:45,191 --> 00:49:49,529
Đây là chiếc đồng hồ bên trong
trong cơ thể được tổ tiên truyền lại.
695
00:49:50,363 --> 00:49:54,451
Một số con mèo có
một nghi thức ban đêm kỳ lạ khác.
696
00:49:55,910 --> 00:49:59,289
Nhất là Vespers,
nó tặng chúng tôi toàn quà lớn.
697
00:49:59,789 --> 00:50:04,502
Tôi nghĩ có lẽ một ngày
Ves bắt được bốn hoặc năm con chuột.
698
00:50:04,586 --> 00:50:09,007
Nhưng tại sao mèo lại mang quà về cho chủ?
699
00:50:09,090 --> 00:50:12,302
Ta biết rằng khi mèo mẹ có mèo con,
700
00:50:12,385 --> 00:50:15,805
về cơ bản, nó sẽ
mang con mồi về cho đám mèo con,
701
00:50:15,889 --> 00:50:19,017
để chúng có thể biết
con mồi nào là phù hợp,
702
00:50:19,100 --> 00:50:22,145
để chúng chơi đùa với nó
703
00:50:22,228 --> 00:50:27,025
và theo một nghĩa không lành mạnh,
để được thực hành bắt con mồi.
704
00:50:28,651 --> 00:50:30,987
Dù lý do là gì thì đó là một món quà.
705
00:50:31,613 --> 00:50:33,782
Nó có nghĩa chúng ta là người nhà.
706
00:50:33,865 --> 00:50:36,034
Và có vài thứ không mấy dễ chịu lắm
707
00:50:36,534 --> 00:50:39,037
khi bạn đi chân trần vào buổi sáng.
708
00:50:41,081 --> 00:50:44,501
Trong khi Vespers
thực hiện nhiệm vụ truyền thống,
709
00:50:44,584 --> 00:50:47,921
Friar John Claw
lại có cách tiếp cận hiện đại hơn.
710
00:50:48,922 --> 00:50:50,465
Nó rất thư thái,
711
00:50:51,132 --> 00:50:54,010
yêu mến công chúng,
dành rất nhiều thời gian
712
00:50:54,094 --> 00:50:57,472
ở trung tâm hỗ trợ khách
chỉ để được vuốt ve.
713
00:50:58,139 --> 00:51:02,143
FJC biết em gái nó đang săn lùng lũ chuột.
714
00:51:02,852 --> 00:51:05,271
Tài năng của nó
được dùng tốt hơn ở nơi khác.
715
00:51:06,523 --> 00:51:09,818
Vai trò của FJC giống một đại sứ hơn.
716
00:51:16,699 --> 00:51:17,951
Nó đón tiếp khách.
717
00:51:18,034 --> 00:51:21,329
- Ves thuộc bộ phận hậu sảnh.
- Phải, làm việc nặng nhọc.
718
00:51:22,664 --> 00:51:25,041
Vespers sử dụng bản năng.
719
00:51:25,125 --> 00:51:28,086
Còn Friar John Claw sử dụng Instagram.
720
00:51:29,504 --> 00:51:32,882
10.000 năm trước,
khởi đầu vốn là mối quan hệ công việc,
721
00:51:34,008 --> 00:51:36,511
nay mèo đã khiến cả thế giới say mê.
722
00:51:40,014 --> 00:51:42,600
Cách mèo được lan truyền
rộng rãi trên mạng
723
00:51:42,684 --> 00:51:46,437
thực sự vượt quá bất cứ điều gì
mà bất cứ ai cũng sẽ mong đợi.
724
00:51:46,521 --> 00:51:49,983
Tôi tin lý do phổ biến thứ hai
cho việc mọi người lên mạng
725
00:51:50,066 --> 00:51:51,401
là xem video về mèo.
726
00:51:52,694 --> 00:51:56,948
Mèo là nhân vật thân thiện
với gia đình số một trên mạng…
727
00:51:59,159 --> 00:52:01,870
với hơn 25 tỷ lượt xem.
728
00:52:03,913 --> 00:52:08,334
Một nghiên cứu mới cho thấy video về mèo
thực sự làm tăng cảm xúc tích cực
729
00:52:08,418 --> 00:52:10,295
và giảm cảm giác tiêu cực.
730
00:52:11,963 --> 00:52:15,508
Nói cách khác, chúng cung cấp
một liều rất lớn hoóc môn dopamine.
731
00:52:17,927 --> 00:52:20,847
Tôi nghĩ mạng internet
đã trở thành một nơi
732
00:52:20,930 --> 00:52:24,517
mà những người yêu mèo
có thể đoàn kết, yêu thương mèo
733
00:52:24,601 --> 00:52:26,436
và cười chúng
734
00:52:26,519 --> 00:52:29,564
và gắn kết
vì những điều ngớ ngẩn mà chúng làm.
735
00:52:29,647 --> 00:52:31,774
Mạng internet cho ta nơi để làm thế.
736
00:52:34,068 --> 00:52:36,279
Hành vi xấu giúp đoạn phim trông hài hước.
737
00:52:37,822 --> 00:52:41,910
Song không phải lúc nào cũng hài hước
khi nó xảy ra tại chính nhà bạn.
738
00:52:43,494 --> 00:52:46,122
Khi chúng ta có hành vi không mong muốn,
739
00:52:46,206 --> 00:52:49,083
hãy nhớ rằng mèo vẫn là mèo.
740
00:52:49,167 --> 00:52:51,502
Chúng đâu biết
bạn ghét chúng ngồi trên kệ bếp.
741
00:52:53,213 --> 00:52:56,090
Quy tắc số một, đừng bao giờ phạt mèo.
742
00:52:57,800 --> 00:53:01,054
Khi mèo của bạn
làm điều gì đó bạn không muốn
743
00:53:01,137 --> 00:53:02,472
và bị bạn phạt,
744
00:53:03,097 --> 00:53:07,143
thi thoảng, nó không hiểu
sao bạn lại không thích?
745
00:53:07,227 --> 00:53:09,562
Bạn cũng thấy khó đoán về hành vi đó.
746
00:53:10,897 --> 00:53:14,734
"Tự nhiên la hét vào mặt tôi.
Tôi không hiểu chuyện gì đã xảy ra".
747
00:53:16,319 --> 00:53:18,071
Mấu chốt là sự tích cực.
748
00:53:22,700 --> 00:53:24,911
Mèo của bạn đang làm chuyện bạn ghét?
749
00:53:24,994 --> 00:53:28,998
Bạn có thể đánh lạc hướng nó
rồi nói với nó. Cho nó biết bạn muốn gì.
750
00:53:29,082 --> 00:53:31,918
"Này, làm thôi.
Lại đây và chạm vào tay tôi.
751
00:53:32,001 --> 00:53:35,880
Đi ngủ nào.
Đúng là bé mèo thông minh, hoan hô!"
752
00:53:35,964 --> 00:53:39,050
Và nó kiểu như:
"Ừ, mình là chú mèo tuyệt nhất!"
753
00:53:42,095 --> 00:53:46,224
Đối với những thói quen cực xấu,
phản xạ có điều kiện thôi là chưa đủ.
754
00:53:47,642 --> 00:53:53,147
Điều kiện hóa ngược là quá trình
thay đổi phản ứng cảm xúc.
755
00:53:54,357 --> 00:53:57,402
Là khi bạn đưa ra một món ăn ngon,
756
00:53:57,485 --> 00:54:00,280
món chúng thích nhất, không thể cưỡng lại.
757
00:54:00,822 --> 00:54:04,242
Cho chúng ăn
món có giá trị cao hay phần thưởng
758
00:54:04,325 --> 00:54:08,454
đến mức chúng nghĩ:
"Không đến nỗi tệ. Mình thích món này".
759
00:54:09,872 --> 00:54:12,375
Tôi luôn cho khách hàng ví dụ thế này:
760
00:54:12,458 --> 00:54:14,544
Lỡ như mỗi lần ra khỏi nhà,
761
00:54:14,627 --> 00:54:17,964
có gã hàng xóm cáu kỉnh
nói mấy lời ác ý với bạn thì sao?
762
00:54:18,464 --> 00:54:21,009
Thế là bạn cố tránh ra ngoài
mỗi khi hắn ta ở ngoài đó.
763
00:54:22,260 --> 00:54:25,596
Nếu mỗi lần bạn ra đó,
tôi cho bạn 1.000 đô thì sao?
764
00:54:27,724 --> 00:54:31,019
Rồi bạn nói: "Không tệ lắm.
Tôi không ngại gặp gã đó".
765
00:54:31,519 --> 00:54:34,355
Nếu gặp hắn bốn lần một ngày,
bạn có 4.000 đô thì sao?
766
00:54:34,439 --> 00:54:36,941
Bạn kiểu như: "Được! Chơi tới bến luôn!
767
00:54:37,025 --> 00:54:39,861
Hắn đâu rồi?" Bạn sẽ muốn
gặp hắn suốt thôi, nhỉ?
768
00:54:41,154 --> 00:54:43,281
Đó chính là điều kiện hóa ngược.
769
00:54:43,364 --> 00:54:47,201
Bạn có thể thay đổi
một tình huống từ tiêu cực
770
00:54:47,702 --> 00:54:50,163
sang trung lập hơn rồi tới tích cực.
771
00:54:52,790 --> 00:54:56,044
Cũng như trong mọi mối quan hệ,
nó cần đến sự kiên nhẫn,
772
00:54:56,669 --> 00:54:58,671
nhưng đáng giá.
773
00:54:59,380 --> 00:55:02,842
Đôi khi, bạn cảm thấy
chúng có thể không cần tới bạn,
774
00:55:03,926 --> 00:55:05,595
nhưng chúng vẫn muốn bạn.
775
00:55:05,678 --> 00:55:10,725
Và đó là mối quan hệ
độc đáo, thần bí và sâu sắc.
776
00:55:11,225 --> 00:55:16,814
Động cơ thật sự của mèo
không dễ hiểu như một số vật nuôi khác.
777
00:55:18,149 --> 00:55:21,319
Chó coi chủ của mình như thần thánh.
778
00:55:22,153 --> 00:55:24,530
Song mèo lại nghĩ mình là thần thánh.
779
00:55:26,074 --> 00:55:27,909
Mèo không muốn làm điều chúng ghét.
780
00:55:28,493 --> 00:55:30,620
Muốn ngủ thì ngủ,
781
00:55:30,703 --> 00:55:32,580
muốn ăn thì ăn, muốn chơi thì chơi.
782
00:55:36,793 --> 00:55:39,837
Đừng nhầm lẫn độc lập với thờ ơ.
783
00:55:40,797 --> 00:55:44,133
Nếu bạn có quan điểm rằng mèo xa cách,
784
00:55:44,217 --> 00:55:46,302
chẳng màng đến tương tác xã hội,
785
00:55:46,386 --> 00:55:49,055
nên bạn mới không cố gắng
tương tác với chúng,
786
00:55:49,138 --> 00:55:52,350
về cơ bản, bạn đang
khiến chúng cũng trở nên xa cách
787
00:55:52,433 --> 00:55:54,602
vì bạn mong đợi điều đó ở chúng.
788
00:55:55,645 --> 00:55:57,772
Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy
789
00:55:57,855 --> 00:56:01,567
cách chúng ta cư xử
thực sự ảnh hưởng đến hành vi của mèo.
790
00:56:02,819 --> 00:56:06,447
Nghiên cứu của Kristyn
đang chứng minh cách mèo đối xử với bạn
791
00:56:06,531 --> 00:56:09,492
trực tiếp phản ánh
cách bạn đối xử với chúng.
792
00:56:11,035 --> 00:56:13,371
Hơn nữa, nghiên cứu của cô ấy cho thấy
793
00:56:13,454 --> 00:56:16,165
mèo thậm chí có thể
hiểu cảm giác của chúng ta.
794
00:56:18,251 --> 00:56:21,379
Đây được gọi là
thí nghiệm tham chiếu xã hội.
795
00:56:21,462 --> 00:56:24,465
Toàn bộ ý tưởng là
chiếc quạt với chỗ dải cờ này,
796
00:56:24,549 --> 00:56:26,634
những thứ hoàn toàn mới lạ với mèo.
797
00:56:26,717 --> 00:56:30,138
Nên nó sẽ không biết
thứ này đáng sợ hay thú vị.
798
00:56:30,638 --> 00:56:34,183
Toàn bộ ý tưởng là
ta sẽ xáo trộn các dấu hiệu cảm xúc
799
00:56:34,267 --> 00:56:36,269
để xem mèo phản ứng thế nào.
800
00:56:37,019 --> 00:56:38,646
Carl, thật đáng sợ!
801
00:56:39,689 --> 00:56:41,858
Carl, thật đáng sợ, phải không nào?
802
00:56:42,525 --> 00:56:44,026
Ôi không!
803
00:56:44,110 --> 00:56:46,863
Ôi không! Ôi trời!
804
00:56:47,738 --> 00:56:48,823
Xem kìa!
805
00:56:48,906 --> 00:56:52,785
Khi Kristyn tỏ ra
sợ chiếc quạt, Carl cố đi trốn.
806
00:56:55,746 --> 00:56:57,457
Chiếc quạt có đáng sợ không?
807
00:56:58,249 --> 00:57:02,670
Khởi động lại nhanh chóng,
điều chỉnh thái độ và bắt đầu vòng hai.
808
00:57:06,507 --> 00:57:08,593
Nếu tôi vui vẻ trước chiếc quạt,
809
00:57:08,676 --> 00:57:11,762
để xem con mèo
có hiểu được cảm xúc của tôi không.
810
00:57:16,893 --> 00:57:19,854
Nhìn kìa. Chiếc quạt trông đẹp quá.
811
00:57:21,397 --> 00:57:23,191
Chiếc quạt trông tuyệt ghê.
812
00:57:23,274 --> 00:57:27,069
Khi cô ấy nói chuyện nhẹ nhàng
với chiếc quạt và không sợ hãi,
813
00:57:27,153 --> 00:57:29,071
Carl có vẻ tự tin hơn.
814
00:57:29,697 --> 00:57:31,699
Nhìn chỗ dải cờ kia kìa.
815
00:57:33,159 --> 00:57:34,118
Nhìn kìa.
816
00:57:35,119 --> 00:57:37,538
Chiếc quạt không còn là mối đe dọa nữa.
817
00:57:38,289 --> 00:57:39,749
Không sợ nữa!
818
00:57:42,919 --> 00:57:44,462
Không chỉ có mình Carl.
819
00:57:46,005 --> 00:57:50,468
Bảy mươi chín phần trăm mèo
tìm đến chủ để được hỗ trợ về cảm xúc.
820
00:57:51,886 --> 00:57:54,805
Với các nhà khoa học,
đó là một bước đột phá khác.
821
00:57:57,350 --> 00:58:01,437
Có vẻ như mèo là chuyên gia
trong việc cảm nhận cảm xúc của chúng ta…
822
00:58:03,773 --> 00:58:05,816
cả tốt lẫn xấu.
823
00:58:06,901 --> 00:58:11,739
Nếu tâm trạng không tốt
thì đừng cố đi huấn luyện mèo làm gì.
824
00:58:11,822 --> 00:58:13,866
Đừng cố làm thế.
825
00:58:13,950 --> 00:58:17,995
Chúng cảm nhận được hết
và sẽ khiến tình hình trở nên tồi tệ hơn.
826
00:58:18,079 --> 00:58:19,288
Asia, lại đây.
827
00:58:22,708 --> 00:58:27,004
Mèo đã học cách để có khả năng
thấu cảm để thích nghi và tồn tại.
828
00:58:28,256 --> 00:58:31,008
Có một lợi thế về tiến hóa
829
00:58:31,092 --> 00:58:34,887
sẽ giúp bạn nhìn vào các đối tác xã hội
trong môi trường của mình
830
00:58:34,971 --> 00:58:36,639
và thu thập thông tin.
831
00:58:36,722 --> 00:58:40,226
Nên nếu không thể hiểu được
phản hồi của bất kỳ ai
832
00:58:40,309 --> 00:58:43,104
thì bạn thực sự đã từ chối tiếp nhận
833
00:58:43,187 --> 00:58:47,024
rất nhiều thông tin về cách phản ứng
834
00:58:47,108 --> 00:58:49,151
với mối nguy hiểm tiềm ẩn nào đó.
835
00:58:50,361 --> 00:58:53,614
Việc phát hiện ra mèo hiểu được
cảm xúc của con người
836
00:58:53,698 --> 00:58:57,785
đã có chuyển biến lớn hơn nhiều
so với những gì ta mong đợi.
837
00:59:01,581 --> 00:59:04,959
Trở lại Nhật Bản,
Tiến sĩ Takagi Saho để ý thấy một điều.
838
00:59:07,712 --> 00:59:11,632
Tôi nhận ra rằng ta có thể
quan sát các hành vi khác nhau
839
00:59:11,716 --> 00:59:15,386
ở mèo Mỹ và mèo Nhật.
840
00:59:18,014 --> 00:59:22,351
Ở Nhật Bản, mèo gặp khó khăn
khi tới những nơi xa lạ.
841
00:59:23,894 --> 00:59:25,688
Tuy nhiên, những con mèo mà…
842
00:59:28,691 --> 00:59:34,280
tôi thấy ở Mỹ cư xử bình thường
ngay cả ở những nơi xa lạ.
843
00:59:34,363 --> 00:59:41,287
Nên tính cách mèo Nhật
và mèo Mỹ có thể khác nhau.
844
00:59:42,288 --> 00:59:45,541
Kristyn và Saho quyết định
tiến hành các thí nghiệm tương tự
845
00:59:45,625 --> 00:59:47,627
ở Mỹ và Nhật Bản.
846
00:59:49,503 --> 00:59:52,673
Và họ nhận thấy
những con mèo không giống nhau.
847
00:59:56,093 --> 01:00:00,014
Chúng tôi thấy có sự khác biệt xã hội
giữa mèo Nhật và mèo Mỹ.
848
01:00:00,723 --> 01:00:07,355
Tôi nhận ra sự khác biệt về văn hóa
cũng ảnh hưởng đến mèo.
849
01:00:09,607 --> 01:00:12,902
Phải chăng văn hóa loài người
đang thay đổi văn hóa mèo?
850
01:00:14,236 --> 01:00:17,657
Nhật Bản là một quốc đảo.
851
01:00:18,866 --> 01:00:22,745
Hầu hết người nuôi mèo
đều nuôi mèo hoàn toàn trong nhà.
852
01:00:23,245 --> 01:00:27,166
Người Nhật hiếm khi tổ chức tiệc ở nhà.
853
01:00:28,000 --> 01:00:30,878
Vì thế tần suất mèo Nhật gặp người lạ
854
01:00:30,961 --> 01:00:33,881
ít hơn nhiều so với mèo Mỹ.
855
01:00:34,799 --> 01:00:39,428
Đây có thể là các yếu tố
góp phần tạo ra sự khác biệt giữa mèo Nhật
856
01:00:39,512 --> 01:00:41,514
và mèo Mỹ.
857
01:00:43,099 --> 01:00:46,644
Nghiên cứu của họ
cho thấy những khác biệt về văn hóa này
858
01:00:46,727 --> 01:00:50,523
có thể được truyền lại
từ thế hệ này sang thế hệ khác.
859
01:00:53,984 --> 01:00:58,531
Và trong một nền văn hóa, nó làm cho
giống loài chúng ta gần gũi nhau hơn.
860
01:01:11,919 --> 01:01:14,547
Ngay cả trước khi
Istanbul là Constantinople,
861
01:01:14,630 --> 01:01:17,133
nó đã là thành phố của mèo.
862
01:01:19,009 --> 01:01:23,889
Những con phố này là nhà
của hơn 100.000 con mèo hoang,
863
01:01:23,973 --> 01:01:26,684
hoàn toàn phù hợp với lối sống đô thị.
864
01:01:31,856 --> 01:01:36,026
Ngày nay, khi đến Istanbul,
bạn sẽ thấy đám mèo quanh đây.
865
01:01:36,986 --> 01:01:40,573
Chúng sống trong khu lân cận,
866
01:01:41,323 --> 01:01:43,951
không thuộc sở hữu của bất kỳ ai.
867
01:01:44,493 --> 01:01:48,247
Người ta cung cấp cơ sở hạ tầng cho mèo
868
01:01:48,330 --> 01:01:50,291
để chúng có thể sống sót,
869
01:01:50,374 --> 01:01:54,295
nhưng chúng không…
Chúng không thuộc về một người cụ thể nào.
870
01:01:56,422 --> 01:02:02,136
Năm 2021, Istanbul đã ban hành
luật mới bảo vệ những con mèo này,
871
01:02:02,219 --> 01:02:05,389
một trong những luật
tiến bộ nhất trên thế giới.
872
01:02:07,391 --> 01:02:11,687
Đối xử bình đẳng với mèo và nhìn nhận
mọi thứ theo quan điểm của chúng
873
01:02:11,771 --> 01:02:14,315
là cách tốt nhất để củng cố mối quan hệ.
874
01:02:15,900 --> 01:02:16,734
Chào mày.
875
01:02:25,284 --> 01:02:27,495
Lý do chuyên môn của tôi tồn tại
876
01:02:27,578 --> 01:02:30,998
là vì người ta nhận ra họ có
mối liên kết sâu sắc với loài vật này,
877
01:02:31,081 --> 01:02:32,333
tình yêu sâu sắc này.
878
01:02:34,293 --> 01:02:36,629
Chúng tôi làm thế vì tình yêu động vật,
879
01:02:36,712 --> 01:02:39,715
vì nhận ra mối liên kết
giữa con người và động vật.
880
01:02:40,883 --> 01:02:43,844
Không biết sao tôi lại khóc.
Đừng làm tôi khóc nữa.
881
01:02:44,595 --> 01:02:48,140
Ừ, đây là lý do chúng tôi làm thế,
vì chúng tôi yêu động vật.
882
01:02:49,975 --> 01:02:52,853
Rõ ràng là chúng ta yêu mèo.
883
01:02:53,896 --> 01:02:57,066
Điều này dẫn chúng ta
đến câu hỏi lớn nhất về mèo.
884
01:02:59,276 --> 01:03:01,487
Mèo có yêu chúng ta không ấy à?
885
01:03:02,780 --> 01:03:05,699
Sẽ rất khó để đo lường cảm xúc ở mèo,
886
01:03:05,783 --> 01:03:07,952
song tôi nghĩ, dựa trên hành vi
887
01:03:08,035 --> 01:03:09,870
và mối quan hệ của chúng,
888
01:03:09,954 --> 01:03:15,417
mèo có thể hình thành mối gắn kết sâu sắc
như thế với ai đó mà na ná như tình yêu.
889
01:03:19,880 --> 01:03:22,758
Mèo rất yêu chủ của chúng.
890
01:03:22,842 --> 01:03:28,722
Tôi tin rằng
đám mèo của tôi nhất định yêu tôi.
891
01:03:30,432 --> 01:03:32,852
Khá rõ ràng là mèo hỗ trợ
892
01:03:33,519 --> 01:03:37,356
tinh thần, mang lại cho chúng ta
cảm giác khỏe khoắn, hạnh phúc.
893
01:03:37,898 --> 01:03:39,567
Cái suy nghĩ khi bạn về nhà
894
01:03:39,650 --> 01:03:42,945
và nhận được
tình yêu vô điều kiện từ mèo của mình này
895
01:03:43,028 --> 01:03:45,114
thật hết sức quan trọng.
896
01:03:50,619 --> 01:03:54,415
Với tất cả sự tận tâm từ gia đình,
Eddy đang có lợi thế
897
01:03:54,498 --> 01:03:56,458
để trở thành siêu sao lớn tiếp theo.
898
01:03:59,628 --> 01:04:03,132
Nó chỉ cần hoàn thành
màn biểu diễn vòng giấy này thôi.
899
01:04:08,929 --> 01:04:12,641
Chúng ta chỉ mới bắt đầu
nhận ra tiềm năng của mèo.
900
01:04:13,267 --> 01:04:17,855
Vẫn còn rất nhiều điều
chúng ta chưa biết về mèo.
901
01:04:17,938 --> 01:04:21,150
Trong tương lai,
dần dà sẽ có nhiều khám phá hơn.
902
01:04:23,277 --> 01:04:25,613
Càng tìm hiểu, ta càng nhận ra
903
01:04:25,696 --> 01:04:28,532
mối liên kết giữa ta và mèo
sâu sắc đến mức nào.
904
01:04:30,910 --> 01:04:33,412
Mèo cảm nhận được tình yêu từ bạn.
905
01:04:33,913 --> 01:04:37,333
Và nhờ nó mà chúng tràn đầy năng lượng.
906
01:04:39,043 --> 01:04:41,337
Tình yêu của chúng
cũng khiến ta hạnh phúc.
907
01:04:42,922 --> 01:04:46,383
Nếu ta biết được cách
khiến mèo bộc lộ phẩm chất tốt nhất
908
01:04:46,467 --> 01:04:49,345
thì chúng cũng sẽ khiến ta
bộc lộ phẩm chất tốt nhất.
909
01:04:50,346 --> 01:04:53,599
Không tưởng tượng nổi
cuộc sống của tôi thiếu đi chúng.
910
01:04:54,308 --> 01:04:57,436
Chúng là vật cưng của tôi. Tôi hiểu chúng.
911
01:04:57,519 --> 01:05:01,023
Và tôi mong chúng yêu tôi
nhiều như tôi yêu chúng.
912
01:05:02,441 --> 01:05:07,279
Phép màu sẽ đến
khi tất cả cùng nhau đoàn kết.
913
01:06:35,784 --> 01:06:40,497
Biên dịch: Hiền Thị Thanh Phạm