1
00:00:08,341 --> 00:00:09,759
Algınızın hemen ötesindeki…
2
00:00:11,094 --> 00:00:13,013
…bir dünyaya adım atın.
3
00:00:19,102 --> 00:00:22,313
Gizli güçleri ve süper duyuları olan…
4
00:00:23,189 --> 00:00:26,484
…olağanüstü hayvanların dünyası.
5
00:00:27,694 --> 00:00:29,529
Doğayı bildiğinizi sanıyorsanız…
6
00:00:32,532 --> 00:00:33,700
…tekrar düşünün.
7
00:00:35,744 --> 00:00:39,664
DOĞA/ÜSTÜ
8
00:00:44,419 --> 00:00:46,046
ANLATICI
BENEDICT CUMBERBATCH
9
00:00:46,129 --> 00:00:47,922
Kanada ormanlarının derinliklerinde…
10
00:00:52,844 --> 00:00:54,387
…Ormanın Hayaleti olarak…
11
00:00:58,141 --> 00:01:01,227
…bilinecek kadar gizemli bir hayvan yaşar.
12
00:01:08,693 --> 00:01:09,861
Çakır.
13
00:01:22,165 --> 00:01:24,084
Bir saniyeden kısa sürede…
14
00:01:25,835 --> 00:01:27,170
…sıfırdan 65 kilometreye.
15
00:01:31,049 --> 00:01:34,761
Yırtıcı kuşların en çabuk hızlananı.
16
00:01:41,559 --> 00:01:46,981
Kısa, oval kanatları
ve otuz santimlik kuyruğuyla sık ormanda
17
00:01:47,524 --> 00:01:49,192
eşsiz bir çeviklikle uçar.
18
00:01:54,197 --> 00:01:57,909
Ancak o bile alt edilebilir.
19
00:02:04,999 --> 00:02:07,710
Buradaki diğer, çok daha küçük canlılar…
20
00:02:09,129 --> 00:02:14,926
…Ormanın Hayaleti'ni yenecek
inanılmaz yeteneklere sahipler.
21
00:02:20,181 --> 00:02:22,851
Düşük ışığa uyum sağlamış
özel görme yetisiyle
22
00:02:23,393 --> 00:02:27,230
baştankara, havadan gelen tehlikeyi
ilk fark eden…
23
00:02:32,360 --> 00:02:34,404
…ve ilk alarm veren.
24
00:02:35,989 --> 00:02:37,115
Şifreli bir mesaj…
25
00:02:38,908 --> 00:02:41,286
…çakırın yerini ve hızını duyuruyor.
26
00:02:44,622 --> 00:02:47,584
Sincaplar baştankaranın çağrısını
tanımakla kalmıyor…
27
00:02:50,795 --> 00:02:52,005
…neredeyse mükemmel şekilde…
28
00:02:53,965 --> 00:02:55,300
…taklit de edebiliyor.
29
00:02:59,304 --> 00:03:05,810
Saniyeler içinde uyarı
bir hayvandan diğerine aktarılıyor.
30
00:03:10,356 --> 00:03:14,360
Saatte 150 km.yi aşan bir hızla
ormana yayılıyor.
31
00:03:18,615 --> 00:03:21,409
Çakırdan iki kat hızlı.
32
00:03:28,583 --> 00:03:31,085
Mesaj alındı, açık ve net…
33
00:03:32,212 --> 00:03:36,549
"Düşman yaklaşıyor, alçaktan ve hızlı."
34
00:03:42,055 --> 00:03:44,265
Ufaklıklar birbirlerini kollayarak…
35
00:03:48,061 --> 00:03:49,812
…bir adım öne geçiyor.
36
00:03:58,071 --> 00:04:00,448
Sağ kalmak için
büyük ve haşin olmanız gerekmez.
37
00:04:02,158 --> 00:04:05,078
Size gereken dostlardır.
38
00:04:06,663 --> 00:04:09,916
Hayvan ittifaklarının dünyasına
hoş geldiniz.
39
00:04:11,584 --> 00:04:15,171
Canlıların muhteşem yöntemlerle
iletişim kurup iş birliği yaptığı,
40
00:04:16,923 --> 00:04:20,343
en beklenmedik ortaklıkları kurduğu dünya.
41
00:04:21,886 --> 00:04:28,851
TUHAF İLİŞKİLER
42
00:04:35,608 --> 00:04:37,443
Bu haşin dünyada bile…
43
00:04:40,113 --> 00:04:41,364
…hayvanlar iş birliği yaparak…
44
00:04:42,490 --> 00:04:45,618
…her şeye rağmen zafer kazanabilir.
45
00:04:51,582 --> 00:04:54,544
Bu Kuzey Amerika ormanında
hava bozduğunda
46
00:04:55,545 --> 00:05:00,800
birbirine destek olmak
ölüm kalım meselesi olabilir.
47
00:05:04,929 --> 00:05:10,018
150 gramlık bu sincap kış uykusuna
yetecek kadar yağ depolayamaz.
48
00:05:11,394 --> 00:05:14,564
Yani bütün kış yiyecek bulmak zorunda.
49
00:05:19,527 --> 00:05:21,195
Ama arkadaşlarından ayrıldığında…
50
00:05:22,238 --> 00:05:23,364
…donabilir.
51
00:05:29,662 --> 00:05:32,040
Sıcaklık eksi 34 santigrata düştüğünde…
52
00:05:33,541 --> 00:05:35,960
…sadece en süper güçlü sincap…
53
00:05:36,961 --> 00:05:38,379
…eve sağ dönecek.
54
00:05:41,049 --> 00:05:42,383
Yiyeceğe ihtiyacı var.
55
00:05:43,676 --> 00:05:44,677
Hemen.
56
00:05:52,935 --> 00:05:55,313
Koca gözleri zayıf ışığı emiyor.
57
00:06:01,569 --> 00:06:02,987
Gündüz gördüğümüz kadar…
58
00:06:04,906 --> 00:06:06,783
…karanlıkta da iyi görebilir.
59
00:06:10,661 --> 00:06:15,166
Keskin koku duyusu da
ormanda yiyecekleri bulmasına yardım eder.
60
00:06:21,798 --> 00:06:24,759
Ancak mantar sadece dört kalori.
61
00:06:26,803 --> 00:06:29,847
Geceden sağ çıkmak için ona 20 lazım.
62
00:06:34,560 --> 00:06:37,563
Kış ortasında bulması kolay değil.
63
00:06:42,110 --> 00:06:47,573
Eğer yiyecek bulmak için koştururken
bulduğundan fazla enerji yakarsa
64
00:06:48,324 --> 00:06:50,910
bu gece son gecesi olacak.
65
00:07:00,795 --> 00:07:03,756
Ama bu hafif sıkletin bir sırrı var.
66
00:07:11,222 --> 00:07:12,432
Uçabiliyor.
67
00:07:15,935 --> 00:07:19,605
Kuzeyin uçan sincaplarının
el bileğinden ayak bileğine uzanan
68
00:07:20,273 --> 00:07:23,901
patagyum denen kürklü kanatları vardır.
69
00:07:30,074 --> 00:07:32,785
Bir futbol sahası boyunca
havada süzülebilirler.
70
00:07:47,341 --> 00:07:51,846
İnmek için kuyruğunu
bir hava frenine dönüştürür.
71
00:08:04,650 --> 00:08:09,572
Ağaçlar arasında süzülerek
en az çabayla en fazla yiyeceği bulabilir.
72
00:08:16,913 --> 00:08:20,875
Ama şimdi, gecelerin ninjası
arkadaşlarının çok uzağında.
73
00:08:23,461 --> 00:08:25,046
Onları bir an evvel bulamazsa…
74
00:08:26,589 --> 00:08:27,590
…ölecek.
75
00:08:33,888 --> 00:08:36,641
Ultrasonik bir
acil durum mesajı gönderiyor.
76
00:08:41,812 --> 00:08:43,481
Çoğu yırtıcı onu duyamaz…
77
00:08:45,358 --> 00:08:47,151
…ama arkadaşları duyabilir.
78
00:08:49,570 --> 00:08:50,571
Cevap verdiklerinde…
79
00:08:52,740 --> 00:08:54,325
…gideceği yeri biliyor.
80
00:09:03,584 --> 00:09:05,795
Şimdi çok geç olmadan ısınmak için…
81
00:09:08,005 --> 00:09:09,924
…eve dönmeliler.
82
00:09:12,385 --> 00:09:15,638
Ormana yayılmış
20'den fazla yuva varken…
83
00:09:17,682 --> 00:09:20,309
…herkesin nereye gittiğinin izini sürmek
zor olabilir.
84
00:09:22,770 --> 00:09:24,021
Hele bu hızda.
85
00:09:29,485 --> 00:09:34,407
Ama yakın zamanlı bir keşif
daha muhteşem bir yeteneği açığa çıkardı.
86
00:09:36,951 --> 00:09:38,035
Uçan sincaplar…
87
00:09:39,078 --> 00:09:40,079
…parlıyor.
88
00:09:42,957 --> 00:09:46,544
Morötesi ışıkla çekim,
ay ışığını nasıl bir renkte emip…
89
00:09:48,129 --> 00:09:50,131
…başka bir renkte yaydıklarını…
90
00:09:51,841 --> 00:09:53,301
…gözler önüne seriyor.
91
00:09:56,929 --> 00:09:59,265
Karanlıkta parlayan karınları
92
00:09:59,348 --> 00:10:00,641
işaret fişeği gibi.
93
00:10:06,689 --> 00:10:08,566
Böylece gece arkadaşlarını görüp…
94
00:10:11,193 --> 00:10:12,820
…peşlerinden sıcak ve güvenli…
95
00:10:14,405 --> 00:10:16,616
…yuvalarına gidebiliyorlar.
96
00:10:20,369 --> 00:10:25,082
En soğuk geceleri atlatmak için
birbirlerine sokuluyorlar.
97
00:10:30,796 --> 00:10:34,925
Bazı hayvanlar bir sonraki neslin
güvenle büyüyebileceği…
98
00:10:37,511 --> 00:10:39,972
…güçlü bir toplum hissi yaratarak…
99
00:10:41,599 --> 00:10:44,393
…. iş birliğini yeni bir seviyeye taşır.
100
00:10:49,065 --> 00:10:52,652
Yer kukumavları
yavrularını tehlikeli bir dünyada büyütür.
101
00:10:59,450 --> 00:11:02,953
Sadece 25 santimler
ama devlerin ayaklarının altında…
102
00:11:04,121 --> 00:11:05,122
…yaşıyorlar.
103
00:11:10,711 --> 00:11:12,797
Sürekli, yırtıcıların korkusu içindeler.
104
00:11:20,554 --> 00:11:22,890
Montana'nın geniş düzlüklerinde…
105
00:11:26,018 --> 00:11:28,437
…tehlike her yönden gelebilir.
106
00:11:42,076 --> 00:11:45,871
Neyse ki yer kukumavlarının
gözleri ve kulakları keskin.
107
00:11:51,210 --> 00:11:56,799
Dürbün görüşü ve keskin işitme duyusu
tehlikenin yerini belirlemelerini sağlar.
108
00:12:01,470 --> 00:12:04,598
Daha da etkileyici olan
birbirlerini kollamaları.
109
00:12:09,687 --> 00:12:13,691
Yüz kuşluk büyük gruplar hâlinde yaşayan
yegâne kukumav türü.
110
00:12:16,944 --> 00:12:19,196
Mahalle nöbetinde üstlerine yoktur.
111
00:12:24,034 --> 00:12:26,996
Büyüyen yavrularının becerilerini
mükemmelleştirmeleri için…
112
00:12:32,543 --> 00:12:33,961
…güvenli bir ortam.
113
00:12:46,557 --> 00:12:50,853
Bir aylıkken yavru kukumavın gözleri
çoktan gelişmiştir.
114
00:12:53,606 --> 00:12:56,233
Ama şimdi, yuvadan ayrılmalarına
haftalar kalmışken,
115
00:12:57,651 --> 00:13:00,237
sesi kulaklarına yönlendirmek için…
116
00:13:02,907 --> 00:13:05,659
…konkav yüzlerini çevirmeyi öğrenerek…
117
00:13:06,535 --> 00:13:08,704
…dinleme konusunda ustalaşmaları gerek.
118
00:13:10,998 --> 00:13:16,003
Doğru yaparsanız sesi on kat arttırır…
119
00:13:21,759 --> 00:13:24,970
…ama öğrenmesi çok çalışmayı
ve koordinasyonu gerektirir.
120
00:13:38,025 --> 00:13:40,361
Bu arada anne ve babaları
arkalarını kollar,
121
00:13:41,070 --> 00:13:42,071
nöbet tutar…
122
00:13:43,864 --> 00:13:45,199
…ve onları besler.
123
00:13:48,077 --> 00:13:51,956
Kukumavlar etoburdur
ama çiğneyecek dişleri yoktur.
124
00:13:53,499 --> 00:13:56,043
O yüzden yavrular bile
yemekleri bütün olarak yutar.
125
00:13:56,836 --> 00:14:01,131
Pençe, kürk, kemik, ne varsa.
126
00:14:04,051 --> 00:14:08,305
Ve giren her şeyin… Çıkması gerekir.
127
00:14:14,728 --> 00:14:15,729
Topaklar hâlinde.
128
00:14:21,193 --> 00:14:22,778
Neyse, derse dönelim.
129
00:14:25,656 --> 00:14:27,199
Tehlikeden nasıl kaçılır?
130
00:14:28,742 --> 00:14:31,495
Ailelerini dinleyerek
ve onları örnek alarak.
131
00:14:34,957 --> 00:14:37,001
Çıngıraklı yılan alarmı verildiğinde…
132
00:14:42,756 --> 00:14:45,134
…yavru kukumavlar uzak durmasını biliyor.
133
00:14:49,722 --> 00:14:53,267
Zehri Amerika'daki büyük hayvanları bile
134
00:14:53,350 --> 00:14:54,476
öldürecek kadar güçlü.
135
00:15:00,441 --> 00:15:04,445
Ama merak hayat kurtarabilir.
136
00:15:12,703 --> 00:15:16,206
Dikkat ettikleri
ve mesafelerini koruduklarını sürece…
137
00:15:17,791 --> 00:15:18,918
…güvendeler.
138
00:15:24,715 --> 00:15:28,177
Bazı tehlikelerden kaçınmak zordur.
139
00:15:45,945 --> 00:15:46,946
Bizon.
140
00:15:49,239 --> 00:15:52,785
Toz banyosu için kukumav yuvalarının
çevresindeki açıklıkları seçerler.
141
00:15:57,581 --> 00:16:00,334
Bu 1.200 kiloluk dev…
142
00:16:02,169 --> 00:16:06,131
…yuvayı kolayca yıkabilir
ve içindekileri kapana kıstırabilir.
143
00:16:11,303 --> 00:16:15,099
Kukumav yavruları
çok inanılmaz bir şey yapar.
144
00:16:22,314 --> 00:16:24,817
Çıngıraklı yılan sesini…
145
00:16:27,236 --> 00:16:31,949
…taklit sanatında ustalaşmışlar.
146
00:16:34,827 --> 00:16:39,039
Boylarının 11.000 katı olan bu canavarı
korkutup kaçırıyorlar.
147
00:16:49,091 --> 00:16:52,678
Bu şahane ufak taklitçiler
yer kukumavı güvenlik kuvvetlerinin
148
00:16:52,803 --> 00:16:57,307
tam üyesi olma yolunda ilerliyor.
149
00:17:01,687 --> 00:17:05,816
Yukarı bakın, etrafa bakın,
yakından bakın…
150
00:17:07,443 --> 00:17:08,527
…ve bu şahane dünyanın…
151
00:17:09,445 --> 00:17:14,116
…her yerinde tuhaf ilişkilerin
gizli olduğunu göreceksiniz.
152
00:17:16,827 --> 00:17:18,912
Her yılın birkaç özel gecesinde…
153
00:17:19,872 --> 00:17:23,167
…Meksika dağlarındaki bu ufak orman…
154
00:17:24,877 --> 00:17:29,798
…dünyanın en büyüleyici iş birliği
gösterilerinden birine sahne olur.
155
00:17:45,773 --> 00:17:51,070
Bu erkek ateş böceği
iki yıldır yer altında bekliyordu.
156
00:17:55,365 --> 00:17:58,535
Bu, onun parlama şansı.
157
00:18:04,833 --> 00:18:07,586
Ve bu iş için doğru kimyaya sahip.
158
00:18:11,006 --> 00:18:13,258
Oksijeni karnına çekiyor.
159
00:18:16,095 --> 00:18:18,472
Oksijen, lüsiferin ve lüsiferaz gibi…
160
00:18:19,723 --> 00:18:26,605
…güçlü kimyasallarla etkileşime girip
biyolüminesansa yol açıyor.
161
00:18:30,400 --> 00:18:33,570
Ama bu büyüleyici yetenek bile
tek başına yeterli değil.
162
00:18:37,658 --> 00:18:39,660
Dişiler büyülenmek ister.
163
00:18:41,662 --> 00:18:43,330
Ne kadar parlak, o kadar iyi.
164
00:18:46,375 --> 00:18:47,543
Yani tek seçeneği…
165
00:18:51,171 --> 00:18:53,132
…rakipleriyle iş birliği yapmak.
166
00:18:56,718 --> 00:18:59,596
Binlerce ateş böceği bir araya geldiğinde…
167
00:19:00,681 --> 00:19:02,141
…daha parlak olduğu kesin…
168
00:19:05,602 --> 00:19:07,104
…ama daha kaotik de.
169
00:19:10,816 --> 00:19:16,280
Erkekler uyum içinde parlarsa
dişiler hamle yapacak.
170
00:19:21,076 --> 00:19:24,705
Yavaşça zamanlamalarını ayarlıyorlar…
171
00:19:27,833 --> 00:19:32,462
…ve sonunda sihirli bir şey oluyor.
172
00:19:38,218 --> 00:19:41,096
Doğaüstü bir senkrona ulaşıyorlar.
173
00:19:43,599 --> 00:19:47,853
Daha önce çok az görüntülenmiş,
ışıktan bir Meksika dalgası.
174
00:19:52,608 --> 00:19:54,902
İki bin ateş böceği türünden…
175
00:19:56,403 --> 00:19:59,281
…sadece 12'si uyum içinde gösteri yapar…
176
00:20:01,617 --> 00:20:04,077
…ve bu dalga etkisi öyle olağanüstüdür ki…
177
00:20:05,078 --> 00:20:08,957
…en mızmız dişi bile
tahrik olmaktan kendini alamaz.
178
00:20:10,918 --> 00:20:12,669
Dişi ilgisini belli ediyor…
179
00:20:15,464 --> 00:20:17,049
…ama ışığı o kadar zayıf ki…
180
00:20:18,217 --> 00:20:21,720
…sinyalini erkeklerin parlamaları
arasındaki boşlukta göndermeli.
181
00:20:29,561 --> 00:20:32,648
Her dişi için on rakip
birbiriyle yarışıyor.
182
00:20:34,608 --> 00:20:37,402
Artık her erkek
kendi başının çaresine bakacak.
183
00:20:40,364 --> 00:20:42,824
Dişiye ilk ulaşan, bu kararlı böcek.
184
00:20:47,120 --> 00:20:48,872
Sonunda çiftleşiyor.
185
00:21:02,135 --> 00:21:03,136
Ancak son kertede,
186
00:21:03,887 --> 00:21:09,685
aşktaki şansını bu büyüleyici
iş birliği gösterisine borçlu.
187
00:21:22,572 --> 00:21:25,534
Doğadaki tuhaf ilişkilerin
ne kadar derinine inersek
188
00:21:28,787 --> 00:21:30,497
o kadar şaşırtıcı geliyorlar.
189
00:21:33,875 --> 00:21:35,168
Afrika savanalarında…
190
00:21:36,378 --> 00:21:40,966
…hiç beklenmedik müttefikler büyük bir
sorunu aşmak için iş birliği yapar.
191
00:21:43,468 --> 00:21:45,512
Bir fil, inanılmaz iştahını
tatmin etmek için…
192
00:21:46,555 --> 00:21:50,058
…günde 150 kilo bitki yer.
193
00:21:58,191 --> 00:22:00,360
Ağaçlar kaçamaz.
194
00:22:09,244 --> 00:22:13,206
Ama bir akasya türü olan ıslıkçı çalının
olağanüstü bir fil kovucusu var.
195
00:22:16,752 --> 00:22:19,212
Sokmaya hazır, öfkeli bir
arı sürüsü gibi ses çıkaran…
196
00:22:25,802 --> 00:22:29,097
…düşük frekanslı sonik bir kalkan.
197
00:22:34,102 --> 00:22:36,646
Fillerin bile korktuğu bir ses.
198
00:22:48,158 --> 00:22:51,578
Akasyanın kendisinin
bir alarm sistemi yok.
199
00:22:52,829 --> 00:22:56,208
Onu yerleştiren ufak yardımcılar.
200
00:23:02,464 --> 00:23:06,343
Kokteyl karıncaları
şişen dikenleri kemirerek delik açar.
201
00:23:11,014 --> 00:23:14,476
Mükemmel açıyı bulmak için
antenlerini kullandıklarına inanılıyor.
202
00:23:18,688 --> 00:23:21,149
Böylece rüzgâr estiğinde…
203
00:23:23,527 --> 00:23:26,446
…akasya şarkı söylemeye başlar.
204
00:23:31,284 --> 00:23:33,745
Karınca delikleri
ağaca sadece ıslık çaldırmaz…
205
00:23:34,704 --> 00:23:38,417
…gizli bir dünyanın kapılarıdır da.
206
00:23:41,253 --> 00:23:42,754
Karıncaların yavru yetiştirdiği…
207
00:23:44,798 --> 00:23:46,425
…gizli güvenli evler.
208
00:23:51,012 --> 00:23:55,267
Ağaç, karıncaların kalmasını sağlayan
bağımlılık yapıcı şekerli bir
209
00:23:55,392 --> 00:23:56,393
nektar da salgılar.
210
00:24:07,112 --> 00:24:11,700
Tek bir akasya 50.000 karıncalık bir
koloniyi barındırabilir.
211
00:24:13,869 --> 00:24:16,538
Gökyüzünde bir şehir…
212
00:24:23,253 --> 00:24:24,337
…ama saldırı altında.
213
00:24:37,142 --> 00:24:40,103
İki metrelik boyun
en yüksekteki yapraklara ulaşabilir.
214
00:24:43,190 --> 00:24:46,985
50 santimlik hünerli dil
dikenlerin arasına girebilir.
215
00:24:56,578 --> 00:24:58,246
Fillerin aksine…
216
00:24:59,372 --> 00:25:02,209
…zürafaların akasyanın ıslığına
bağışıklığı vardır.
217
00:25:07,047 --> 00:25:10,509
Karıncaların evlerini hak etmesinin…
218
00:25:16,389 --> 00:25:19,518
…ve boylarının 158.000.000 katı
bir düşmanı yenmek için
219
00:25:19,976 --> 00:25:23,188
ordularını harekete geçirmesinin
vakti geldi.
220
00:25:40,121 --> 00:25:44,501
Kokteyl karıncaları uzağı göremez.
Saldırganları, aşırı hassas
221
00:25:44,709 --> 00:25:46,962
titreşim sensörleriyle tespit ederler.
222
00:25:50,173 --> 00:25:51,383
Zürafa beslenirken…
223
00:25:52,884 --> 00:25:54,761
…dallardan şok dalgaları yollar.
224
00:26:00,183 --> 00:26:04,396
Karıncalar bacaklarıyla bu titreşimlerdeki
en ufak değişimleri ölçebilir.
225
00:26:17,325 --> 00:26:21,621
Sağ ön, sol arkadan bir milisaniye önce
hareketi tespit ederse
226
00:26:21,997 --> 00:26:24,624
düşman önde, sağda demektir.
227
00:26:32,007 --> 00:26:33,133
Ordu, dilden ve yüzden…
228
00:26:35,510 --> 00:26:38,263
…acı verici ısırıklar alarak saldırır.
229
00:26:48,064 --> 00:26:49,065
Birimiz hepimiz…
230
00:26:50,775 --> 00:26:53,111
…hepimiz ağaç için.
231
00:26:56,573 --> 00:27:00,035
Karınlarını kaldırıp
zehirli asit püskürtüyorlar.
232
00:27:03,079 --> 00:27:04,831
Adlarını bundan alırlar.
233
00:27:06,583 --> 00:27:08,001
Kokteyl karıncaları.
234
00:27:16,718 --> 00:27:18,470
Ve işe yarıyor.
235
00:27:29,397 --> 00:27:31,107
Kayıplar kaçınılmaz…
236
00:27:35,654 --> 00:27:38,448
…ama sonunda
zürafa gitmek zorunda kalıyor.
237
00:27:46,873 --> 00:27:48,667
Hasara ve kayıplara rağmen…
238
00:27:49,918 --> 00:27:52,295
…hem akasya hem koloni sağ kalıyor.
239
00:27:55,090 --> 00:27:57,425
Bu kayda değer ortaklık sayesinde.
240
00:28:03,348 --> 00:28:07,143
Türleri bir araya getiren
sadece çatışmalar değil.
241
00:28:12,107 --> 00:28:15,068
Düğmeli domuz
iyi bir çamur banyosunu sever.
242
00:28:18,613 --> 00:28:19,948
Harika bir his.
243
00:28:22,075 --> 00:28:23,827
Cildi ölü hücrelerden arındırır…
244
00:28:25,662 --> 00:28:28,581
…ama çamurun
temizleyemeyeceği şeyler de var.
245
00:28:31,251 --> 00:28:35,463
Domuzun gövdesinde
bir sürü parazit yaşar.
246
00:28:36,423 --> 00:28:39,134
Kan emici kene ve bitler…
247
00:28:40,343 --> 00:28:42,429
…ulaşamayacağı yerlerde saklanıyor.
248
00:28:46,099 --> 00:28:48,810
En azından yardım almadan.
249
00:28:52,272 --> 00:28:55,775
Bu firavun fareleri yakınlarda yaşıyor.
250
00:28:58,361 --> 00:28:59,654
Geveze bir sürü.
251
00:29:00,363 --> 00:29:02,866
En gelişmiş hayvan dillerinden
birine sahipler.
252
00:29:09,247 --> 00:29:12,375
Sesliler ve hecelerden oluşan
geniş bir kelime haznesiyle…
253
00:29:13,501 --> 00:29:15,253
…nerede yemek bulabileceklerini
tartışıyorlar…
254
00:29:17,714 --> 00:29:18,840
…ve herkes anlaşıyor.
255
00:29:20,467 --> 00:29:23,094
Şehre gitme vakti.
256
00:29:26,765 --> 00:29:29,517
160 kilo olan…
257
00:29:32,312 --> 00:29:33,980
…ve tepeden tırnağa silahlı…
258
00:29:36,107 --> 00:29:39,486
…düğmeli domuzlar genelde savunmadadır.
259
00:29:42,322 --> 00:29:43,907
Ama bu Uganda köyünde…
260
00:29:45,074 --> 00:29:48,787
…biraz daha sıcakkanlı olmayı öğrenmişler.
261
00:30:00,048 --> 00:30:04,594
Düğmeli domuzlar ve firavun fareleri
aynı dilden konuşmaz…
262
00:30:06,429 --> 00:30:09,140
…ama memeliler arasında ender olan
bir şeyi paylaşıyorlar.
263
00:30:11,726 --> 00:30:13,686
Vücut diliyle…
264
00:30:18,233 --> 00:30:19,234
…başlayan bir…
265
00:30:20,985 --> 00:30:22,237
…türler arası iş birliği.
266
00:30:25,365 --> 00:30:30,203
Domuzlar yuvarlandığında
firavun fareleri anlar.
267
00:30:32,455 --> 00:30:35,583
Bu, yemek davetidir.
268
00:30:38,920 --> 00:30:42,841
Bizimkinden 1.000 kat daha hassas
koku duyularıyla…
269
00:30:46,386 --> 00:30:48,346
…belirsiz kan kokusunu tespit edip…
270
00:30:56,187 --> 00:30:59,274
…protein dolu parazitleri toplarlar.
271
00:31:07,657 --> 00:31:09,576
Firavun fareleri için doyurucu bir öğün…
272
00:31:13,204 --> 00:31:16,416
…ve düğmeli domuz için
çok gerekli, derin bir temizlik.
273
00:31:23,256 --> 00:31:28,344
Bu özel ilişki dünyanın
sadece iki yerinde görülür.
274
00:31:30,555 --> 00:31:34,809
İkisi de insan yerleşkeleri yakınında,
yırtıcıların az olduğu,
275
00:31:36,394 --> 00:31:38,897
av hayvanlarının
yeni arkadaşları eşliğinde…
276
00:31:39,939 --> 00:31:42,984
…biraz rahatlayabildiği yerler.
277
00:31:48,323 --> 00:31:50,408
Hayvanlar modern dünyaya uyum sağlarken…
278
00:31:51,451 --> 00:31:54,162
…dünyanın en verimli ve en etkili
279
00:31:54,412 --> 00:31:56,581
ortaklıklarından bazıları doğuyor.
280
00:32:07,800 --> 00:32:09,052
Afalina yunusları
281
00:32:09,636 --> 00:32:12,722
avlarını yakalamakta
gelişmiş yöntemler kullanır.
282
00:32:21,397 --> 00:32:24,734
Ama bazıları başka bir zeki hayvanla…
283
00:32:28,404 --> 00:32:29,405
…iş birliği yaparak…
284
00:32:31,366 --> 00:32:32,784
…bunu bir üst seviyeye taşıyor.
285
00:32:46,172 --> 00:32:51,469
Laguna, Brezilya'daki yerel balıkçılar
mayısla haziran arasında
286
00:32:51,928 --> 00:32:55,431
nehir ağzının kefal kaynadığını bilir…
287
00:32:59,352 --> 00:33:01,312
…ama su, kefallerin
görülemeyeceği kadar bulanık.
288
00:33:07,402 --> 00:33:10,488
Tabii sesle görmüyorsanız.
289
00:33:19,205 --> 00:33:23,543
Ekolokasyon, avın boyunu,
hızını, uzaklığını tespit edebilen
290
00:33:23,751 --> 00:33:26,212
hassas bir sonar sistemi.
291
00:33:38,558 --> 00:33:40,810
Yunuslar onunla kefalleri bulur…
292
00:33:47,817 --> 00:33:49,944
…ve hepsini bir araya toplar.
293
00:33:55,867 --> 00:33:58,995
Ama balık sürülerini
hedef almak zordur.
294
00:34:06,377 --> 00:34:08,546
Onlar da bir kuyruk hamlesiyle…
295
00:34:09,505 --> 00:34:11,549
…kolayca tanınan bir dalış yapar…
296
00:34:12,592 --> 00:34:16,596
…ve balıkçı dostlarına
gerekli işareti verirler.
297
00:34:17,722 --> 00:34:20,141
"Ağ atma zamanı."
298
00:34:35,698 --> 00:34:38,826
Bu, insanların balık üstüne
balık yakalamasına yardım eder.
299
00:34:40,244 --> 00:34:43,331
Bu olmasa, körü körüne
balık tutuyor olurlardı.
300
00:34:51,547 --> 00:34:53,174
Yunuslara da faydası olur.
301
00:34:58,221 --> 00:34:59,388
Ağlar atıldığında…
302
00:35:01,099 --> 00:35:02,433
…kefaller paniğe kapılır…
303
00:35:08,815 --> 00:35:09,857
…sürüden kopar…
304
00:35:11,275 --> 00:35:12,360
…ve dağılır.
305
00:35:13,778 --> 00:35:16,030
Doğruca yunusların kucağına düşer.
306
00:35:28,376 --> 00:35:30,503
Herkes karnını balıkla doldurur.
307
00:35:34,132 --> 00:35:35,925
İşte mükemmel iş birliği.
308
00:35:40,847 --> 00:35:41,848
Stratejik…
309
00:35:43,099 --> 00:35:44,100
…ve yaratıcı.
310
00:35:45,059 --> 00:35:48,855
İki zeki tür, başarı için
güçlerini birleştiriyor.
311
00:35:55,236 --> 00:35:57,697
Dünyamızda daha keşfedilecek çok şey var.
312
00:35:59,991 --> 00:36:03,244
Görülecek daha da tuhaf ilişkiler var.
313
00:36:06,289 --> 00:36:10,710
Anlaşılan dünyanın
en şaşırtıcı ittifaklarından biri…
314
00:36:11,752 --> 00:36:14,505
…ayaklarımızın altında saklıymış.
315
00:36:19,719 --> 00:36:23,306
Ağaçların gizli bir sosyal hayatı vardır.
316
00:36:26,726 --> 00:36:27,768
Yerin derinliklerinde…
317
00:36:29,729 --> 00:36:32,231
…canlı bir sohbet gerçekleşir.
318
00:36:37,612 --> 00:36:39,739
Ağaçlar yeni keşfedilen…
319
00:36:41,199 --> 00:36:43,618
…ve kökler arası ağ olarak bilinen…
320
00:36:45,119 --> 00:36:47,914
…bir sosyal ağla iletişim kuruyor.
321
00:36:50,625 --> 00:36:53,961
Mantarlar, saç telini andıran
ağlar oluşturur…
322
00:36:56,631 --> 00:36:58,633
…ve ağaç köklerinden şekeri ayırır.
323
00:37:02,136 --> 00:37:03,262
Karşılığında…
324
00:37:04,472 --> 00:37:08,267
…onlara topraktan emdikleri
mineralleri verirler.
325
00:37:11,938 --> 00:37:17,777
Bu gizli yer altı ilişkisi daha da
beklenmedik bir şeyin gerçekleşmesine
326
00:37:17,860 --> 00:37:18,945
olanak tanır.
327
00:37:21,280 --> 00:37:23,324
Ağaçlar bağ kurduğunda…
328
00:37:24,825 --> 00:37:27,119
…kuraklık ve hastalığa dair
hayati uyarılar içeren…
329
00:37:28,829 --> 00:37:32,667
…bilgi değiş tokuşunda bulunabilir.
330
00:37:46,847 --> 00:37:49,934
Bu Douglas köknarı onlarca yıldır ayakta.
331
00:37:50,935 --> 00:37:53,145
Ama şimdi tehlikede.
332
00:37:56,107 --> 00:37:59,527
Bir Douglas köknarı böceğinin ordu kurmak…
333
00:38:00,945 --> 00:38:02,196
…ve ağacı öldürmek gibi…
334
00:38:03,364 --> 00:38:04,615
…ölümcül bir planı var.
335
00:38:09,161 --> 00:38:12,331
Köknar, kimyasal
ve elektrikli sinyaller göndererek
336
00:38:13,082 --> 00:38:18,379
koruyucu zehirler üretmeleri için
komşularını uyarıyor.
337
00:38:20,381 --> 00:38:23,134
Ama kendini kurtarması için
çok geç olabilir.
338
00:38:28,264 --> 00:38:31,267
Bezelye büyüklüğündeki haşere
köknarın kaderini…
339
00:38:36,731 --> 00:38:38,983
…belirleyebilecek bir feromon salgılıyor.
340
00:38:45,698 --> 00:38:47,825
Destek kuvvetlerine seslenip…
341
00:38:49,285 --> 00:38:51,996
…toplu işgale çağırıyor.
342
00:38:54,790 --> 00:38:55,791
Böcekler…
343
00:38:57,168 --> 00:38:58,169
…geliyor…
344
00:38:59,879 --> 00:39:00,880
…çiftleşiyor…
345
00:39:02,131 --> 00:39:03,466
…ve yuva yapıyor.
346
00:39:05,801 --> 00:39:10,431
Sonra yavruları ağacı diri diri yiyor.
347
00:39:13,517 --> 00:39:17,229
Bu ulu köknar haftalar içinde ölecek.
348
00:39:20,066 --> 00:39:21,901
Ama son bir fedakârlıkla…
349
00:39:24,653 --> 00:39:29,241
…ölmekte olan bu dev,
kökler arası ağdan paylaşılması için
350
00:39:35,498 --> 00:39:39,794
hayat veren şekeri
köklerine yönlendiriyor.
351
00:39:53,182 --> 00:39:56,769
Bunu yaparak komşularının
ve soyunun güçlenmesine
352
00:39:57,603 --> 00:39:58,854
yardım ediyor.
353
00:40:03,150 --> 00:40:04,902
Bir hayat sönerken…
354
00:40:06,487 --> 00:40:07,655
…ormanın kalanı
355
00:40:08,280 --> 00:40:11,617
gelecek savaşına daha iyi hazırlanıyor.
356
00:40:17,081 --> 00:40:19,417
Ağaçlar ve mantarlar arasındaki
bağın gücünü
357
00:40:19,542 --> 00:40:21,335
yeni yeni keşfediyoruz.
358
00:40:22,878 --> 00:40:24,547
Ama kesin olan bir şey var,
359
00:40:25,339 --> 00:40:31,053
kökü derinlerde yatan bu ilişki
dünyadaki tüm yaşamın temelinde.
360
00:40:36,809 --> 00:40:40,104
Doğada sadece en güçlülerin
sağ kaldığı söylenir.
361
00:40:44,984 --> 00:40:46,360
Ama iş birliği…
362
00:40:48,154 --> 00:40:49,196
…ve iletişim…
363
00:40:51,031 --> 00:40:53,409
…hayvanları ve bitkileri
bir araya getirdiğinde…
364
00:40:55,494 --> 00:40:57,872
…ve süper güçler birleştiğinde…
365
00:41:02,001 --> 00:41:06,797
…en zayıflar bile durdurulamaz olabilir.
366
00:41:10,259 --> 00:41:11,677
Doğayı bildiğinizi sanıyorsanız…
367
00:41:17,516 --> 00:41:18,559
…tekrar düşünün.
368
00:41:52,301 --> 00:41:54,303
Alt yazı çevirmeni: Zeynep Simpson