1
00:00:08,216 --> 00:00:09,342
Algınızın hemen ötesindeki…
2
00:00:10,885 --> 00:00:13,096
…bir dünyaya adım atın.
3
00:00:18,977 --> 00:00:22,272
Gizli güçleri ve süper duyuları olan
4
00:00:23,023 --> 00:00:26,443
olağanüstü hayvanların dünyası.
5
00:00:27,569 --> 00:00:30,697
Doğayı bildiğinizi sanıyorsanız…
6
00:00:32,574 --> 00:00:33,825
…tekrar düşünün.
7
00:00:35,035 --> 00:00:39,664
DOĞA/ÜSTÜ
8
00:00:40,665 --> 00:00:42,709
ANLATICI
BENEDICT CUMBERBATCH
9
00:00:42,834 --> 00:00:48,631
Kosta Rika yağmur ormanlarında
bazen dikkat çekmenin tek yolu
10
00:00:50,800 --> 00:00:52,385
hızlı hareket etmek
11
00:00:53,887 --> 00:00:57,640
ve tarz sahibi olmaktır.
12
00:01:00,393 --> 00:01:02,479
Beklenmedik dikkat çekme yöntemleri olan
13
00:01:05,982 --> 00:01:09,402
tüm inanılmaz hayvanlar arasındaki
14
00:01:11,571 --> 00:01:14,157
en büyük şovmen…
15
00:01:16,076 --> 00:01:18,912
…bu ak boyunlu manakin olabilir.
16
00:01:23,958 --> 00:01:27,128
Çiftleşme gösterisine görmeden inanılmaz.
17
00:01:30,673 --> 00:01:33,593
Sahnesini hazırlamak için aylar harcadı.
18
00:01:35,512 --> 00:01:38,098
Yıldız bir şovmen mükemmellik ister.
19
00:01:39,557 --> 00:01:41,643
Tek bir yaprağın bile
yeri yanlış olmamalı.
20
00:01:44,229 --> 00:01:47,649
Yağmur ormanında bu bir sorun olabilir.
21
00:02:01,830 --> 00:02:03,581
Böyle daha iyi.
22
00:02:04,791 --> 00:02:07,460
Sonunda, gösteri zamanı.
23
00:02:12,215 --> 00:02:14,884
Sıçramalar, ani atılımlar
24
00:02:15,969 --> 00:02:19,430
ve tuhaf ötüşlerden oluşan
kafa karıştırıcı bir dans.
25
00:02:21,432 --> 00:02:28,314
Bu size tuhaf görünüyorsa
dişiye özel olduğunu hatırlatmalıyız.
26
00:02:30,441 --> 00:02:33,736
Dişi manakinler, görsel verileri
27
00:02:33,862 --> 00:02:36,573
insandan dört kat hızlı işleyebilir.
28
00:02:38,408 --> 00:02:42,579
Ancak artık ultra yüksek hızlı kameralar
bu hareket serisini
29
00:02:42,996 --> 00:02:44,289
dişinin gözünden görebiliyor.
30
00:02:56,676 --> 00:03:01,389
Sahnesinde oradan oraya atlayan manakin
kanatlarını birbirine çarpıp
31
00:03:01,598 --> 00:03:03,683
müthiş bir şaklama sesi çıkartıyor.
32
00:03:07,729 --> 00:03:11,399
Bu şaklama 250 metre öteden duyulabilir.
33
00:03:15,737 --> 00:03:21,075
Gösterisini tekrarlarken
dişinin morötesi görüşü
34
00:03:21,534 --> 00:03:23,369
erkeğin tüylerini daha net seçiyor…
35
00:03:29,375 --> 00:03:32,545
…ve özenle tasarlanan nötr arka plan
36
00:03:33,129 --> 00:03:35,131
izleme keyfini artırıyor.
37
00:03:37,383 --> 00:03:40,136
Gösterinin son numarası...
38
00:03:42,347 --> 00:03:47,227
İnanılmaz ters şaklatma ve takla.
39
00:03:52,732 --> 00:03:56,945
Selamında, kanat uçlarını açıp
mümkün olduğunca hızlı çırparak…
40
00:03:59,239 --> 00:04:03,785
…dişiye karşı konulmaz bir
mırıltı sunuyor.
41
00:04:05,912 --> 00:04:07,163
Dişi baştan çıktı.
42
00:04:08,957 --> 00:04:13,670
Son bir dans için erkeğe katılıyor.
43
00:04:23,012 --> 00:04:25,265
Eş bulma yarışında
44
00:04:26,224 --> 00:04:28,935
her hayvanın mücadele kuralları
kendine özgüdür.
45
00:04:33,273 --> 00:04:37,026
Ancak yalnızca
süper güçleri en büyüleyici olanlar
46
00:04:38,695 --> 00:04:40,613
büyük ödülü elde eder.
47
00:04:40,738 --> 00:04:47,704
ÇİFTLEŞME OYUNU
48
00:04:52,875 --> 00:04:56,963
Mükemmel eş tesadüfen bulunmaz.
49
00:05:01,009 --> 00:05:03,052
Aksine, eş bulmak
50
00:05:03,845 --> 00:05:06,431
hayvanlar dünyasının
en büyük zorluklarından biridir.
51
00:05:10,310 --> 00:05:13,938
Meksika'nın Kaliforniya Körfezi'nde
yaşayan manta vatozları
52
00:05:14,939 --> 00:05:18,901
olağanüstü bir güçle şanslarını artırıyor.
53
00:05:27,577 --> 00:05:31,247
Ses gücü.
54
00:05:36,461 --> 00:05:40,882
İki metreden yükseğe sıçrar,
ses dalgaları yaratırlar.
55
00:05:50,558 --> 00:05:52,518
Bu ses, kurşunun iki katı hızla
56
00:05:56,939 --> 00:06:00,318
okyanusa yayılır.
57
00:06:04,322 --> 00:06:08,409
Neredeyse beş kilometrelik alandaki
diğer manta vatozları
58
00:06:09,160 --> 00:06:13,998
aşırı duyarlı tüylere sahip özel
duyma organlarıyla bu sese kilitlenir.
59
00:06:19,712 --> 00:06:21,422
Sayıları artar.
60
00:06:27,512 --> 00:06:31,349
Binlere ulaşır.
61
00:06:34,268 --> 00:06:36,562
Gösteriyi andıran bu toplanmalar
62
00:06:37,688 --> 00:06:39,816
vatozlar için en iyi çiftleşme fırsatıdır…
63
00:06:41,734 --> 00:06:44,946
…ama asıl üreme savaşı yeni başlıyor.
64
00:06:47,156 --> 00:06:49,659
Erkek vatozlar dişileri kovalayarak
65
00:06:51,327 --> 00:06:53,913
birinciliği kimseye kaptırmamaya çalışır.
66
00:06:57,166 --> 00:07:01,170
Tüm bu hareket
belayı da beraberinde getirir.
67
00:07:15,977 --> 00:07:20,356
Katil balinaların manta vatozu avı
ilk defa kameraya yakalandı.
68
00:07:24,652 --> 00:07:28,114
Bir araya toplanmaları
vatozları kolay bir av hâline getirir.
69
00:07:34,871 --> 00:07:37,248
Genlerini sürdürme fırsatı uğruna…
70
00:07:39,333 --> 00:07:40,835
…ölmeye değer.
71
00:07:46,424 --> 00:07:48,676
Eş bulma savaşı kızışınca...
72
00:07:51,137 --> 00:07:52,805
…rakipleri uzak tutmak için…
73
00:07:55,308 --> 00:07:56,809
…süper kuvvet…
74
00:07:59,061 --> 00:08:00,813
…ve gizli güçler gerekebilir.
75
00:08:06,360 --> 00:08:08,821
İki tonluk bir yağ kütlesi
76
00:08:10,198 --> 00:08:11,449
kumsal boyunca…
77
00:08:14,243 --> 00:08:18,581
…saatte 160 kilometre hızda
bir şok dalgası gönderiyor.
78
00:08:25,880 --> 00:08:28,549
Büyüleyici bir sismik hassasiyeti olan
79
00:08:32,386 --> 00:08:36,974
dominant erkek deniz fili
rakibinin harekete geçtiğini seziyor.
80
00:08:49,820 --> 00:08:52,573
Bir hayvandan çıkabilecek
en yüksek seslerden olan…
81
00:08:55,117 --> 00:08:56,827
…ayırt edici bu kükreme
82
00:08:58,079 --> 00:08:59,664
kumsal boyunca yayılarak…
83
00:09:02,166 --> 00:09:06,337
…rakiplere kontrolün
kimde olduğunu hatırlatıyor.
84
00:09:11,842 --> 00:09:16,472
Kaliforniya sahilinde,
koloninin tartışmasız en ağır topu
85
00:09:16,806 --> 00:09:20,601
kumsalın sahibi olarak bilinir.
86
00:09:23,396 --> 00:09:27,650
Yüzden fazla dişinin
çiftleşme hakkı için savaştı.
87
00:09:30,528 --> 00:09:33,906
Ama dünyanın en gürültülü
ortamlarından birinde
88
00:09:33,990 --> 00:09:34,907
haremini korumak...
89
00:09:41,581 --> 00:09:43,207
…tam bir baş ağrısı.
90
00:09:45,585 --> 00:09:49,297
Bu gürültüde,
her köşeden çıkıp gelebilecek
91
00:09:50,464 --> 00:09:53,342
günde neredeyse 60 farklı rakibi duymak
92
00:09:54,218 --> 00:09:55,553
neredeyse imkânsız.
93
00:09:58,806 --> 00:10:02,143
Ancak üstün titreşim sezme
yeteneği sayesinde…
94
00:10:07,273 --> 00:10:09,150
…tıpkı ağdaki bir örümcek gibi
95
00:10:09,900 --> 00:10:12,612
altı tenis sahası büyüklüğünde bir alanı
96
00:10:13,446 --> 00:10:14,947
bulunduğu noktadan denetleyebilir.
97
00:10:21,746 --> 00:10:26,250
Kükremesi genellikle rakiplerinin
baş eğmesini sağlamaya yeter.
98
00:10:28,419 --> 00:10:29,837
Ancak kırk yılda bir
99
00:10:30,671 --> 00:10:33,007
gerçek bir rakip ortaya çıkar.
100
00:10:37,470 --> 00:10:38,846
Rakibi de onun kadar büyük,
101
00:10:39,764 --> 00:10:41,307
aynı oranda güçlü…
102
00:10:43,768 --> 00:10:45,936
…ve üremeye o denli kararlı.
103
00:10:50,650 --> 00:10:52,360
Plajın sahibinin yüzleşmek
104
00:10:53,861 --> 00:10:57,782
ve dövüşmekten başka şansı yok gibi.
105
00:11:04,580 --> 00:11:07,083
Beş santimlik skar dokusu
onu darbelere karşı koyuyor.
106
00:11:09,877 --> 00:11:12,880
Yine de bu kanlı çarpışmaların
bedeli ağır.
107
00:11:27,978 --> 00:11:31,315
İki yıl ve 300'den fazla dövüşten sonra...
108
00:11:44,578 --> 00:11:47,832
…plajın sahibinin işi bitti.
109
00:12:00,177 --> 00:12:03,639
Unvan, başka bir ağır sıklete geçiyor.
110
00:12:06,600 --> 00:12:09,353
Plajın eski sahibi,
111
00:12:10,813 --> 00:12:13,232
yenilmiş ve yorgun,
bir çiftleşme mevsimi
112
00:12:13,399 --> 00:12:14,859
daha görmesi zor…
113
00:12:18,195 --> 00:12:19,989
…ama artık huzur içinde dinlenebilir.
114
00:12:22,491 --> 00:12:26,579
Egemenliği boyunca
yüzden fazla yavruya baba oldu…
115
00:12:29,373 --> 00:12:32,752
…çiftleşme fırsatına kavuşan yüzde birlik
seçkin erkek grubundaki yerini
116
00:12:32,877 --> 00:12:34,420
itinayla korudu.
117
00:12:39,550 --> 00:12:44,722
Kimi zaman bir eş bulma ihtimali
daha da düşüktür.
118
00:12:51,103 --> 00:12:57,026
Kökleriyle yere sabit olan bitkiler
eş bulmayı pek beceremez.
119
00:12:58,778 --> 00:13:03,407
Bunun yerine, çekiciliklerini
daha kurnazca kullanırlar.
120
00:13:11,040 --> 00:13:14,710
Mucuna, görevi olan bir sarmaşık.
121
00:13:22,259 --> 00:13:26,806
Şansını, polen taşıyan böcekleri çekerek
artırması gerekiyor.
122
00:13:34,104 --> 00:13:37,733
Pek çok bitki bu işi
parlak ve çekici çiçeklerle yaparken...
123
00:13:44,907 --> 00:13:48,994
…Mucuna farklı bir yol seçer.
124
00:13:54,917 --> 00:13:59,046
Kosta Rika cangılı
çeşit çeşit çiçeklerle doludur
125
00:14:00,631 --> 00:14:05,302
ama Mucuna, gece açarak
126
00:14:07,471 --> 00:14:11,684
ve özel bir kurye kullanarak
rakiplerini yener.
127
00:14:15,271 --> 00:14:18,899
Bazı hayvanlar cangılın
en karanlık köşelerinde bile yolunu bulur.
128
00:14:23,153 --> 00:14:27,032
Bir uzun dilli yarasanın gönderdiği
ultrasonik sinyaller serisi
129
00:14:29,326 --> 00:14:31,871
engellerden sekerek
aşırı hassas kulaklarına geri döner.
130
00:14:35,916 --> 00:14:39,003
Zihninde ormanın
detaylı bir haritasını yaratır.
131
00:14:45,342 --> 00:14:50,306
Mucuna'nın ayna pürüzsüzlüğündeki
taç yaprakları yarasanın sinyallerini
132
00:14:51,307 --> 00:14:56,937
öyle etkili şekilde yansıtır ki
onları karıştırmak imkânsızdır.
133
00:15:03,611 --> 00:15:04,862
Karşı koymak da.
134
00:15:10,576 --> 00:15:14,997
Yarasa, Mucuna'yı diğer bitkilere göre
daha rahat ayırt eder
135
00:15:16,540 --> 00:15:18,959
ve neredeyse bedeni uzunluğundaki
136
00:15:21,295 --> 00:15:26,634
süper emici diliyle
on kat fazla nektar alabileceğini bilir.
137
00:15:32,640 --> 00:15:33,891
Yarasanın işi bittiğinde…
138
00:15:36,185 --> 00:15:38,479
…özgün bir patlama mekanizması
139
00:15:39,813 --> 00:15:45,402
çiçeğin taç yapraklarını ayırıp
ufacık polen tanelerini fırlatır.
140
00:15:46,445 --> 00:15:48,405
Polenler bir sonraki çiçeğe uçan
141
00:15:50,282 --> 00:15:53,285
yarasanın tüylerine yapışır.
142
00:16:02,378 --> 00:16:06,882
Yarasalar eski ve yeni çiçekleri
ayırt edebildikleri için...
143
00:16:11,470 --> 00:16:14,223
…her seferinde taze nektar bulurken…
144
00:16:17,059 --> 00:16:19,937
…Mucuna'nın polenlerini de her defasında
145
00:16:21,188 --> 00:16:23,148
taze, üremeye hazır çiçeklere ulaştırır.
146
00:16:31,991 --> 00:16:34,910
Çiftleşme oyununda başarılı olmak için
147
00:16:34,994 --> 00:16:37,204
bazen yardım istemenin faydası olur.
148
00:16:44,878 --> 00:16:50,050
Kenya'daki Victoria Gölü'nde insanlar bile
149
00:16:50,175 --> 00:16:52,803
küçük bir yaratığın
dehşetli romantik planlarında
150
00:16:52,928 --> 00:16:54,763
vazgeçilmez bir rol üstlenebilir.
151
00:17:05,691 --> 00:17:12,031
Pirinç tanesi büyüklüğündeki
erkek vampir örümcek
152
00:17:12,698 --> 00:17:15,909
çiftleşme seremonisiyle
dikkat çekmek için fazlasıyla hevesli.
153
00:17:19,413 --> 00:17:24,460
Ancak türün dişisinin
daha korkunç ilgi alanları var.
154
00:17:26,879 --> 00:17:30,507
O yüzden şu an
erkek pek ilgisini çekmiyor.
155
00:17:35,637 --> 00:17:37,139
Erkek vampir örümcek
156
00:17:37,306 --> 00:17:42,978
yalnızca insan kanından bir parfüm sürerse
çiftleşme şansı bulabilir.
157
00:17:45,689 --> 00:17:48,525
Ancak dişleri insan etine uygun değildir.
158
00:17:51,153 --> 00:17:55,616
Bu yüzden işini
başka bir kan emiciye yaptırır.
159
00:18:01,538 --> 00:18:05,375
Bu işe çok daha uygun olan sivrisineğe.
160
00:18:20,265 --> 00:18:25,604
Aşırı duyarlı anteniyle, sivrisinek
nefesimizdeki karbondioksiti...
161
00:18:27,022 --> 00:18:29,274
…ve vücut ısımızı hissedebilir.
162
00:18:32,945 --> 00:18:36,698
Sonrasında üstün tasarımlı
163
00:18:36,865 --> 00:18:39,034
kan alma aletini kullanır.
164
00:18:41,662 --> 00:18:47,501
Ağzındaki altı özel bölümü kullanıp
deriyi delerek insanın kanını emer.
165
00:18:52,131 --> 00:18:56,051
Kendi ağırlığının dört katına kadar
kan emebilen sivrisineğin işi bitince…
166
00:18:58,387 --> 00:19:00,597
…saldırı sırası örümcekte.
167
00:19:21,702 --> 00:19:25,789
Geniş, hareketli mercekli,
öne dönük gözleri
168
00:19:29,001 --> 00:19:34,214
örümceğe kan yüklü sivrisineğin
renk ve şeklini ayırt etme şansı veriyor.
169
00:19:37,509 --> 00:19:40,679
Hemen ardından, yaylı bacaklarıyla
170
00:19:42,222 --> 00:19:43,682
avına yaklaşıyor.
171
00:19:46,351 --> 00:19:49,104
Vampir örümcekten daha kötü tek şey...
172
00:19:51,982 --> 00:19:54,443
…zıplayan bir vampir örümcektir.
173
00:19:56,028 --> 00:20:01,241
Tamam, zehirli bir
zıplayan vampir örümcek olsun.
174
00:20:03,952 --> 00:20:07,372
Hızlı etki eden nörotoksin
kurbanı anında etkisiz hâle getiriyor.
175
00:20:09,583 --> 00:20:12,211
Ve tüm kanını emiyor.
176
00:20:22,429 --> 00:20:26,642
Kana susamış örümceğin
cinayetler serisi daha yeni başlıyor.
177
00:20:48,247 --> 00:20:50,374
Çünkü ne kadar kan içerse...
178
00:20:52,000 --> 00:20:54,044
…o kadar çekici kokuyor.
179
00:21:01,093 --> 00:21:02,469
Artık…
180
00:21:04,221 --> 00:21:05,806
…romantizme hazır.
181
00:21:14,564 --> 00:21:19,027
Her bir gözeneğinden sızan
tatlı kan kokusuna...
182
00:21:23,365 --> 00:21:25,826
…hangi dişi dayanabilir?
183
00:21:31,581 --> 00:21:34,418
Aşk adına çok az hayvan
daha tuhaf şeyler yapar
184
00:21:36,169 --> 00:21:39,131
ama çok daha sinsi olanlar vardır.
185
00:21:45,178 --> 00:21:51,560
En sinsilerden biri, Güney Avustralya'nın
sığ kayalıklarında yaşıyor.
186
00:21:56,189 --> 00:21:59,985
Dev mürekkep balığı
kamuflajda usta olabilir
187
00:22:01,570 --> 00:22:03,613
ama sonsuza dek saklanamaz.
188
00:22:06,199 --> 00:22:08,535
Erkekleri yalnızca iki yıl yaşar,
189
00:22:10,120 --> 00:22:12,706
çiftleşmek için yalnızca
tek bir mevsimleri vardır
190
00:22:14,249 --> 00:22:16,585
ve rekabet büyüktür.
191
00:22:20,339 --> 00:22:24,634
Her dişi uğruna 11 erkek mücadele eder.
192
00:22:28,597 --> 00:22:31,183
Çoğu, kendisinin iki katı boyunda...
193
00:22:36,897 --> 00:22:39,024
…ve savaş boyalarını çoktan sürmüşler.
194
00:22:41,401 --> 00:22:44,696
4K televizyondan çok daha
yüksek çözünürlükteki bu renkler
195
00:22:45,030 --> 00:22:49,785
yüz binlerce renk değiştiren
hücreden yansıtılıyor.
196
00:22:57,626 --> 00:23:03,507
25 santimetrelik bu ufaklık
temkinli olmalı
197
00:23:04,383 --> 00:23:08,095
çünkü diğer alternatif… Kapışmak.
198
00:23:12,682 --> 00:23:14,434
İri erkek mürekkep balıkları çarpışırken
199
00:23:17,521 --> 00:23:19,272
ciddi yaralanmalar kaçınılmazdır.
200
00:23:21,525 --> 00:23:24,152
Kavgaların süresi 20 dakikayı bulabilir…
201
00:23:28,407 --> 00:23:31,660
…ve genelde bir tarafın
mürekkep bulutu içinde kaçarak...
202
00:23:34,913 --> 00:23:37,332
…ödülü diğerine bırakmasıyla son bulur.
203
00:23:38,834 --> 00:23:41,920
Daha ufak, daha solgun bir dişiyi.
204
00:23:45,257 --> 00:23:48,260
Benzersiz şekilleriyle göz bebekleri
renkleri ayırt ederek
205
00:23:50,095 --> 00:23:52,472
360 derecelik bir görüş sağlarken
206
00:23:54,099 --> 00:23:55,767
rakip çıkabilecek erkekleri de
207
00:23:56,143 --> 00:23:58,478
fark etmesine imkân sağlar.
208
00:24:03,984 --> 00:24:08,321
Ancak bu ufaklık
dikkat çekmeme konusunda uzman.
209
00:24:11,575 --> 00:24:15,871
Daha beklenmedik bir kılığa girme zamanı.
210
00:24:30,260 --> 00:24:31,511
Soluk kahverengiye dönüp…
211
00:24:33,972 --> 00:24:35,765
…dokunaçlarını saklayarak
212
00:24:37,559 --> 00:24:40,437
…dişiye benzemeye çalışıyor.
213
00:24:43,148 --> 00:24:47,444
Dikkatli olmalı,
yoksa bu iri yarı arkadaştan
214
00:24:48,820 --> 00:24:50,864
eşine hamle yaptığı için dayak yiyebilir.
215
00:24:54,659 --> 00:24:57,829
Ancak renk ve kılık değiştirme
o kadar ikna edici ki…
216
00:25:01,249 --> 00:25:02,459
…canını kurtarıyor.
217
00:25:06,630 --> 00:25:10,926
Dişi, sinsi ufaklığın
neyin peşinde olduğunun gayet farkında.
218
00:25:12,802 --> 00:25:15,096
Ve bu hoşuna gidiyor.
219
00:25:19,601 --> 00:25:23,980
Sinsi erkek mürekkep balıkları,
büyük rakiplerine nazaran
220
00:25:24,064 --> 00:25:25,690
çiftleşme konusunda daha başarılı.
221
00:25:27,442 --> 00:25:32,280
Büyük balık fark edene kadar
iş işten geçmiş oluyor.
222
00:25:34,699 --> 00:25:39,955
Ufaklık çoktan kaçtı. Olan oldu.
223
00:25:44,000 --> 00:25:49,297
Ufak bir rol değişimi
kazanmanın yolunu açabilir.
224
00:25:51,258 --> 00:25:55,470
Ayrıca aşkı arayan
yalnız kalplere de yardımı olur.
225
00:26:01,810 --> 00:26:06,648
Bu dişi bozayı her baharda
yalnızca birkaç hafta doğurgandır.
226
00:26:10,443 --> 00:26:13,613
Şimdilik hiçbir erkek ziyaretine gelmedi
227
00:26:14,906 --> 00:26:16,533
ve yakın zamanda çiftleşmezse
228
00:26:17,450 --> 00:26:19,160
bu seneyi kaçırmış olacak.
229
00:26:26,710 --> 00:26:29,462
Britanya Kolumbiyası'nın
uçsuz bucaksız vahşi doğasında
230
00:26:30,672 --> 00:26:35,093
Bay Doğru'ya rastlama ihtimali
oldukça düşük.
231
00:26:38,555 --> 00:26:44,102
Ancak bu dişi, gizemli çekim güçleri olan
bir yer biliyor.
232
00:26:49,441 --> 00:26:52,402
Ormanın derinliklerinde
233
00:26:54,237 --> 00:26:56,323
büyülü bir ağaç var.
234
00:27:00,201 --> 00:27:01,786
Diğer ağaçlardan farklı görünmüyor
235
00:27:03,455 --> 00:27:05,540
ancak bu Pasifik ak köknarı
236
00:27:06,458 --> 00:27:12,422
sıra dışı özelliklere sahip.
Erkek ayılar için bir çekim noktası.
237
00:27:15,842 --> 00:27:18,428
100 yıldan fazla süredir
bu ağacı ziyaret ediyorlar.
238
00:27:20,680 --> 00:27:22,891
Sırtlarındaki, karınlarındaki
239
00:27:24,559 --> 00:27:26,061
ve ayaklarındaki salgı bezleriyle
240
00:27:26,978 --> 00:27:27,896
iz bırakıyorlar.
241
00:27:31,608 --> 00:27:34,569
Yaşları, zindelikleri
ve sosyal seviyelerine dair
242
00:27:35,153 --> 00:27:39,616
gizli koku mesajları gönderiyorlar.
243
00:27:42,369 --> 00:27:45,455
Ağacın yapışkan öz suyu
bu salgıları muhafaza ettiğinden
244
00:27:45,955 --> 00:27:50,710
kokular bir aya kadar havada kalabiliyor.
245
00:27:57,759 --> 00:28:02,806
Erkek ayılar, hiyerarşi kurmak için
ağaca düzenli olarak sürtünüyor.
246
00:28:05,517 --> 00:28:09,437
Ancak bu, istisnai bir durum.
247
00:28:12,982 --> 00:28:19,531
Dişi ayı, ağacın çiftleşme uygulaması gibi
kullanılabileceğini çözmüş.
248
00:28:27,038 --> 00:28:30,250
Adeta, "eş arıyorum" iletisini
istekli beylere gönderebileceği
249
00:28:31,918 --> 00:28:33,461
bir site.
250
00:28:45,014 --> 00:28:51,938
Ağaçtaki profilini güncelliyor
ve ağacın sihrini konuşturması için
251
00:28:53,523 --> 00:28:55,775
beklemeye koyuluyor.
252
00:29:00,029 --> 00:29:04,993
Ağacın öz suyu,
dişinin kokusunu yaymaya başlıyor.
253
00:29:08,121 --> 00:29:10,999
Saatler, günler geçiyor
254
00:29:12,250 --> 00:29:16,546
ama hâlâ gelen giden yok.
Derken, en nihayetinde
255
00:29:18,798 --> 00:29:19,966
bir erkek geliyor.
256
00:29:25,054 --> 00:29:28,057
Çiftleşmeye hazır bir dişinin
kokusunu aldığı anda
257
00:29:31,770 --> 00:29:33,688
tazılardan bile yedi kat güçlü…
258
00:29:37,901 --> 00:29:39,277
…koku alma duyusuyla
259
00:29:39,527 --> 00:29:42,030
dişinin peşine düşüyor.
260
00:29:46,284 --> 00:29:48,203
Bu çekici kokuyu…
261
00:29:52,248 --> 00:29:53,333
…kıyıya kadar takip ediyor.
262
00:30:02,050 --> 00:30:03,551
Erkek ucu ucuna yetişti…
263
00:30:06,721 --> 00:30:09,724
…ama en azından
kimyalarının uyuştuğunu biliyorlar.
264
00:30:16,022 --> 00:30:21,569
Hepsi bu çöpçatan ağacın
gizemli gücü sayesinde.
265
00:30:25,615 --> 00:30:27,075
Çok daha güneyde,
266
00:30:29,953 --> 00:30:31,329
toprağın hemen altında,
267
00:30:32,705 --> 00:30:36,084
başka bir hayvan daha
çiftleşme oyununda kazanmak için
268
00:30:36,584 --> 00:30:38,336
ağaçların gücünden yardım alıyor.
269
00:30:41,840 --> 00:30:44,050
Bu periyodik cırcır böceği
270
00:30:44,926 --> 00:30:48,888
Kuzey Amerika'da, Virginia ormanlarında
16 seneden uzun süredir
271
00:30:49,806 --> 00:30:52,141
ağaç köklerinden besleniyor.
272
00:31:12,370 --> 00:31:14,914
Baharla beraber, bitki öz sularının
273
00:31:15,081 --> 00:31:16,791
17. defa akışını hissedince
274
00:31:19,335 --> 00:31:21,921
yeryüzüne çıkma vaktinin
geldiğini anlıyor.
275
00:31:26,634 --> 00:31:31,890
Bu sayısal mucize,
üreme şansını arttırmak için hesaplandı.
276
00:31:34,475 --> 00:31:37,270
Yine de bu işin garantisi yok.
277
00:31:39,564 --> 00:31:40,565
Ağırkanlı
278
00:31:41,858 --> 00:31:42,984
ve sulu yapılarıyla
279
00:31:44,903 --> 00:31:46,779
cırcır böcekleri, en yavaş avcı için bile
280
00:31:49,073 --> 00:31:50,700
kolay bir hedeftir.
281
00:31:56,039 --> 00:31:59,083
Öte yandan, sayı üstünlüğü onlarda.
282
00:32:03,254 --> 00:32:07,425
İnanılmaz ama cırcır böceklerinin yaşamı
283
00:32:07,675 --> 00:32:10,762
17 yıllık kesin bir takvime bağlıdır.
284
00:32:15,391 --> 00:32:18,269
Bu tahmin edilemez asal sayı döngüsü,
285
00:32:18,436 --> 00:32:21,022
avcılar için bu av bolluğunu tahmin etmeyi
286
00:32:21,189 --> 00:32:23,608
neredeyse imkânsız kılar.
287
00:32:27,028 --> 00:32:31,908
Milyonlarca cırcır böceği aynı anda doğar
288
00:32:33,910 --> 00:32:37,038
ve bu en büyük doğuma
289
00:32:37,914 --> 00:32:40,249
Kuluçka X adı verilir.
290
00:32:42,627 --> 00:32:47,757
Hızlı üremeliler.
Altı hafta içinde ölecekler.
291
00:32:50,760 --> 00:32:55,723
Amerika'nın en büyük
hızlı randevu etkinliği başlamak üzere.
292
00:32:57,350 --> 00:33:01,437
Ancak önce sıra, müthiş bir dönüşümde.
293
00:33:17,245 --> 00:33:18,913
Günün ilk ışıklarıyla
294
00:33:21,374 --> 00:33:23,960
larvalar eş bulmaya hazır…
295
00:33:25,878 --> 00:33:27,547
…yetişkin birer böceğe dönüşür.
296
00:33:31,676 --> 00:33:33,761
Vücutlarının yanında bulunan
297
00:33:34,804 --> 00:33:36,848
özel organları birbirine sürterek
298
00:33:39,392 --> 00:33:41,644
boş bedenlerinden cırcır sesi çıkartırlar.
299
00:33:44,063 --> 00:33:48,818
Bu aşk çağrısı neredeyse
bir rock konseri kadar gürültülüdür.
300
00:33:51,612 --> 00:33:55,158
Ancak cevap verenlerin hepsi
hoş karşılanmaz.
301
00:34:05,043 --> 00:34:06,753
Bir zombi cırcır böceği.
302
00:34:07,962 --> 00:34:13,301
Bedeni Massospora adlı mantarın
toz sporlarıyla kaplı.
303
00:34:14,719 --> 00:34:20,266
Periyodik cırcır böceğinin
17 yıllık döngüsünü kırabilen tek düşman.
304
00:34:23,811 --> 00:34:29,692
Bu parazit mantar,
kurbanlarını içten dışa tüketirken
305
00:34:33,112 --> 00:34:37,950
beyinlerini, zihni kontrol eden
kimyasallarla doldurarak
306
00:34:39,702 --> 00:34:42,747
onları sosyalleşmeye iter.
307
00:34:46,542 --> 00:34:51,047
Mantara yakalanan erkekler
kimi zaman dişilerin çekici seslerini
308
00:34:52,423 --> 00:34:55,134
taklit ederek
çiftleşme çağrısı bile yapar.
309
00:34:56,761 --> 00:34:59,764
Hastalık bu şekilde yayılır.
310
00:35:03,309 --> 00:35:05,353
Mantar, kurbanlarını canlı tutarak
311
00:35:05,561 --> 00:35:08,898
diğer cırcır böceklerine de
hastalığı bulaştırmalarını…
312
00:35:14,403 --> 00:35:19,492
…ve sporlarını mümkün olan
en geniş alana yaymalarını sağlar.
313
00:35:25,081 --> 00:35:28,459
Nihayet, 14 günün sonunda...
314
00:35:32,797 --> 00:35:34,632
…zombi cırcır böcekleri ölür.
315
00:35:40,638 --> 00:35:46,686
Ancak sporlar, bir 17 sene daha
beklemede kalacak,
316
00:35:48,354 --> 00:35:52,567
sıradaki şanssız cırcır böceği nesline
bulaşmaya hazır olacak.
317
00:36:02,451 --> 00:36:04,036
Ancak milyonlarcası ürer,
318
00:36:05,705 --> 00:36:09,625
her bir dişi, ağaç kovuklarına
400 yumurta bırakırken…
319
00:36:12,628 --> 00:36:17,133
…periyodik cırcır böceklerinin
bu inanılmaz sayısal gücü
320
00:36:17,341 --> 00:36:19,427
çoğalma şanslarını garanti ediyor.
321
00:36:22,972 --> 00:36:27,768
Kimi hayvanlar için ise çiftleşme başarısı
uzun vadeli düşünmeye bağlıdır.
322
00:36:33,774 --> 00:36:35,943
Güneydoğu Asya'nın mercan resiflerinde
323
00:36:36,819 --> 00:36:40,531
bir canlı,
gizemli baştan çıkarma güçlerini
324
00:36:40,907 --> 00:36:43,659
eşini kontrol altında tutmakta kullanıyor.
325
00:36:49,248 --> 00:36:53,836
Dişi soytarı karidesinin çiftleşme dönemi
deri değiştirmesinden sonraki
326
00:36:55,379 --> 00:36:57,298
çok kısa süreçtir
327
00:36:58,716 --> 00:37:01,469
ve bu sadece üç haftada bir olur.
328
00:37:04,055 --> 00:37:05,973
Hazırlanması gerek.
329
00:37:09,769 --> 00:37:16,108
Sağlıklı yavrular elde etmek için
tek şansı, olabildiğince çok yemek.
330
00:37:18,819 --> 00:37:21,239
Yavaş hareket eden ve proteinle dolu
331
00:37:22,865 --> 00:37:25,326
deniz yıldızları, onun için en ideal av.
332
00:37:32,375 --> 00:37:36,420
Ancak deniz yıldızının
yumuşak karnına ulaşmak zor.
333
00:37:39,548 --> 00:37:44,512
Ağırlığının on katı olan avla
yalnız başa çıkamıyor.
334
00:37:46,931 --> 00:37:50,142
Neyse ki yardım yakında.
335
00:37:53,271 --> 00:37:54,897
Uzun zamandır birlikte olduğu eşi.
336
00:37:58,734 --> 00:38:03,990
Dişi, görünmez bir kimyasal salgılayarak
erkeği etkisi altında tutuyor.
337
00:38:10,705 --> 00:38:13,582
Erkek, antenlerindeki
aşırı hassas tüylerle
338
00:38:15,626 --> 00:38:18,421
bu feromon izini algılıyor.
339
00:38:22,925 --> 00:38:24,593
Karşı koyamayan eş,
340
00:38:27,346 --> 00:38:30,433
dişi ne zaman ihtiyaç duyarsa
yanına gidiyor.
341
00:38:35,313 --> 00:38:37,064
Deniz yıldızı sonunda ters döndü.
342
00:38:39,608 --> 00:38:43,696
Çiftleşme vaktine kadar onu tok tutacak
yeterli gıdaya kavuştu.
343
00:38:46,324 --> 00:38:48,242
Olağanüstü çekim gücü sayesinde
344
00:38:48,909 --> 00:38:50,328
erkek hazırda bekliyor.
345
00:38:56,667 --> 00:38:59,920
20 gün boyunca sabırla bekledikten sonra
346
00:39:02,548 --> 00:39:06,886
dişi soyunmak için gizli yuvasına gidiyor.
347
00:39:09,305 --> 00:39:11,390
Burada dişi, eski kabuğundan çıkıyor,
348
00:39:13,934 --> 00:39:15,394
yumuşak derisiyle
349
00:39:17,021 --> 00:39:19,315
eskisinden bile güzel görünüyor.
350
00:39:22,026 --> 00:39:25,738
Ancak kabuğu yeniden sertleşmeden
çiftleşmek için
351
00:39:25,821 --> 00:39:27,782
yalnızca birkaç saati var.
352
00:39:28,783 --> 00:39:31,327
Eşini havaya sokabilmek için…
353
00:39:34,455 --> 00:39:36,123
…yoğun afrodizyak özelliklere sahip…
354
00:39:39,752 --> 00:39:43,923
…başka bir kimyasal salgılayarak
355
00:39:44,590 --> 00:39:48,469
kölesi olan erkek karidesi
çiftleşmekten başka bir şey düşünmeyen
356
00:39:49,387 --> 00:39:51,514
azgın bir erkeğe dönüştürüyor.
357
00:39:57,311 --> 00:40:00,898
İlk defa kayıt altında çiftleşiyorlar.
358
00:40:06,278 --> 00:40:08,280
Yalnızca saniyeler sürüyor.
359
00:40:12,535 --> 00:40:15,704
Sonra eşini kontrolü altında tutmak için
eski numarasına dönüyor.
360
00:40:19,125 --> 00:40:21,919
Birkaç hafta sonra
361
00:40:24,296 --> 00:40:27,633
binlerce küçük yavru yumurtadan çıkarken
362
00:40:29,135 --> 00:40:32,388
sadık eşi yanı başında.
363
00:40:34,640 --> 00:40:37,560
Anne kucağından ayrılıp
364
00:40:38,519 --> 00:40:42,064
açık denizde şanslarını deneyecek
ufaklıkları uğurluyorlar.
365
00:40:47,736 --> 00:40:51,073
Dünyamız, çiftleşme oyununu
tuhaf yöntemlerle kazanan
366
00:40:53,075 --> 00:40:56,245
harika hayvanlarla dolu.
367
00:41:01,292 --> 00:41:03,335
Ancak yalnızca birkaçı
368
00:41:05,087 --> 00:41:07,756
aşkın sürmesini sağlayabilir.
369
00:41:15,139 --> 00:41:19,935
Beyaz elli gibonların hayat ortaklıkları
onlarca yıl sürebilir.
370
00:41:22,521 --> 00:41:25,399
Ancak aile hayatının
gereklilikleri karşısında
371
00:41:26,817 --> 00:41:30,613
kıvılcımı diri tutabilmek
büyük çaba ister.
372
00:41:42,791 --> 00:41:46,212
Annenin ilgisi
yavruları yetiştirmeye odaklanmış durumda.
373
00:41:49,340 --> 00:41:54,261
Eşinin yuvayı koruma görevini
üstlenmesine ihtiyacı var.
374
00:42:08,025 --> 00:42:13,447
El değmemiş Tayland yağmur ormanlarında
yüz dönümlük alanı kapsayan bir yuvayı.
375
00:42:16,492 --> 00:42:18,911
Devriye gezmek için
oldukça geniş bir alan.
376
00:42:22,873 --> 00:42:25,876
O yüzden erkek daha gelişmiş bir
caydırıcı kullanıyor.
377
00:42:31,799 --> 00:42:34,301
Onun süper gücü, şarkıları.
378
00:42:35,886 --> 00:42:40,599
Şarkı ne kadar yüksek ve melodikse
gibon o kadar güçlü sayılır.
379
00:42:43,060 --> 00:42:45,646
Ses en iyi, serin havada iletilir.
380
00:42:48,983 --> 00:42:50,568
Günün ilk ışıklarında şakıyarak
381
00:42:52,027 --> 00:42:57,324
kendi bölgesinde rakiplerinin
onu açık ve net duyabilmesini sağlıyor.
382
00:43:00,160 --> 00:43:01,328
Ancak çok geçmeden…
383
00:43:03,789 --> 00:43:07,209
…güneş ışınları ağaçlardaki nemin
384
00:43:08,711 --> 00:43:10,004
buharlaşmasına yol açıyor.
385
00:43:12,715 --> 00:43:16,427
Sesi etkileyen bu hava akımları
386
00:43:17,511 --> 00:43:19,138
şarkıların etkisini azaltıyor.
387
00:43:22,182 --> 00:43:25,561
Normalde işi çoktan bitmiş olmalıydı.
388
00:43:28,230 --> 00:43:29,690
Ancak bugün değil.
389
00:43:36,614 --> 00:43:40,909
Aile arazisinin ortasındaki meyve ağaçları
390
00:43:42,536 --> 00:43:45,414
rakip bir sürünün dikkatini çekmiş.
391
00:44:06,894 --> 00:44:10,189
Eğer baba yuvayı koruyamazsa
392
00:44:11,523 --> 00:44:15,152
eşi, koruyabilecek birini tercih eder,
393
00:44:15,736 --> 00:44:18,739
hatta yavruları bile öldürülebilir.
394
00:44:23,118 --> 00:44:25,079
Babanın öne çıkıp
395
00:44:26,747 --> 00:44:28,332
tüm gücünü gösterme zamanı.
396
00:44:43,597 --> 00:44:49,978
Uzayan kolları, çengel biçimli elleri
ve dönebilen omuz eklemiyle…
397
00:44:55,025 --> 00:44:57,820
…saatte 55 kilometre hıza ulaşıyor.
398
00:45:04,785 --> 00:45:07,663
Bu güç ve hız gösterisi…
399
00:45:11,208 --> 00:45:13,419
…rakiplerini korkutuyor.
400
00:45:15,963 --> 00:45:17,756
Bu, onları uzaklaştırmaya yetiyor
401
00:45:19,258 --> 00:45:20,634
ve eşine de
402
00:45:22,219 --> 00:45:23,429
otoritesini kanıtlıyor.
403
00:45:34,565 --> 00:45:35,733
Ertesi sabah,
404
00:45:36,734 --> 00:45:39,278
erkek gibon yine
şarkı söylemek için ayakta.
405
00:45:47,411 --> 00:45:50,247
Ancak bu defa, dişisi de ona katılıyor.
406
00:45:58,505 --> 00:46:01,842
Gönlündeki kralın hâla o olduğunu
erkeğine gösteriyor.
407
00:46:12,102 --> 00:46:18,108
Ve aralarındaki sarsılmaz bağı da
tüm cangıla gösteriyor.
408
00:46:24,865 --> 00:46:27,159
Genlerini geleceğe taşımak adına
409
00:46:29,495 --> 00:46:33,415
hayvanlar çiftleşmek için
inanılmaz yetenekler geliştirir.
410
00:46:34,958 --> 00:46:38,170
Rakiplerini elemek için
göz kamaştırıcı gösteriler yapar.
411
00:46:44,259 --> 00:46:45,594
Neticede,
412
00:46:47,638 --> 00:46:49,848
geleceğinizi paylaşacaksanız…
413
00:46:54,645 --> 00:46:57,815
…en kuvvetli eşten başkası kabul edilemez.
414
00:47:02,653 --> 00:47:04,363
Doğayı tanıdığınızı mı sanıyorsunuz?
415
00:47:06,615 --> 00:47:07,783
Tekrar düşünün.
416
00:47:29,179 --> 00:47:31,181
Alt yazı çevirmeni: Zeynep Simpson