1
00:00:08,258 --> 00:00:12,887
<i>Wejdź do świata,</i>
<i>którego nie doświadczysz zmysłami.</i>

2
00:00:18,768 --> 00:00:24,482
<i>Świata niesamowitych zwierząt,</i>
<i>o ukrytych mocach</i>

3
00:00:25,150 --> 00:00:26,526
<i>i niezwykłych zmysłach.</i>

4
00:00:27,610 --> 00:00:29,738
<i>Jeśli myślisz, że znasz przyrodę…</i>

5
00:00:32,490 --> 00:00:33,742
<i>zastanów się.</i>

6
00:00:35,577 --> 00:00:39,622
CUDOWNY ŚWIAT ZWIERZĄT

7
00:00:42,208 --> 00:00:43,752
<i>By przetrwać w ekstremalnych warunkach,</i>

8
00:00:45,795 --> 00:00:47,213
<i>trzeba przekraczać swoje granice.</i>

9
00:00:47,338 --> 00:00:48,423
CZYTA BENEDICT CUMBERBATCH

10
00:00:52,469 --> 00:00:54,137
<i>We włoskich Alpach</i>

11
00:00:56,806 --> 00:00:58,558
<i>stoi tama</i>

12
00:01:02,062 --> 00:01:04,773
<i>o wysokości mostu Golden Gate.</i>

13
00:01:08,568 --> 00:01:10,612
<i>Kryje w sobie skarb…</i>

14
00:01:14,074 --> 00:01:15,158
<i>sól.</i>

15
00:01:16,242 --> 00:01:17,827
<i>Spływającą po ścianie.</i>

16
00:01:20,121 --> 00:01:24,793
<i>To tutaj rzadkość, więc koziorożec</i>
<i>zrobi wszystko, by ją zdobyć.</i>

17
00:01:33,093 --> 00:01:37,472
<i>Wspinaczka po niemal pionowych ścianach</i>
<i>wymaga niezwykłych zdolności.</i>

18
00:01:44,604 --> 00:01:49,025
<i>Może się wydawać, że dla tych</i>
<i>urodzonych alpinistów to nic takiego.</i>

19
00:01:52,237 --> 00:01:54,405
<i>Ale co to znaczy dla dziecka?</i>

20
00:01:57,242 --> 00:01:58,618
<i>Wspinającego się</i>

21
00:02:00,787 --> 00:02:02,956
<i>po raz pierwszy w życiu.</i>

22
00:02:11,965 --> 00:02:14,676
<i>Musi podążać za matką.</i>

23
00:02:17,428 --> 00:02:19,681
<i>Upadek oznaczałby pewną śmierć.</i>

24
00:02:26,813 --> 00:02:31,776
<i>Ale krok za krokiem odkrywa,</i>
<i>że ma niesamowitą przyczepność.</i>

25
00:02:33,528 --> 00:02:37,240
<i>Im wyżej wchodzi,</i>
<i>tym jest bardziej pionowo.</i>

26
00:02:43,371 --> 00:02:47,292
<i>Teraz przeżycie zależy</i>
<i>od jego wrodzonej supermocy.</i>

27
00:02:52,172 --> 00:02:55,842
<i>Miękkie, gumowe podeszwy dopasowują się</i>
<i>do nawet najmniejszych wgłębień.</i>

28
00:02:59,012 --> 00:03:01,598
<i>Zahaczając je</i>
<i>w środku twardego końca kopyta…</i>

29
00:03:08,897 --> 00:03:10,106
<i>zachowuje równowagę.</i>

30
00:03:12,400 --> 00:03:14,527
<i>Z każdym krokiem balansuje nad przepaścią.</i>

31
00:03:19,574 --> 00:03:22,243
<i>To wyczerpujące dla kogoś tak młodego.</i>

32
00:03:40,011 --> 00:03:42,680
<i>W samą porę zauważa to mama.</i>

33
00:03:47,602 --> 00:03:49,771
<i>Daje mu szansę odpocząć.</i>

34
00:03:53,566 --> 00:03:55,318
<i>Pięciominutowa drzemka.</i>

35
00:04:11,376 --> 00:04:13,544
<i>Po 45 metrach</i>

36
00:04:16,089 --> 00:04:19,467
<i>w końcu dociera do celu.</i>

37
00:04:23,346 --> 00:04:26,099
<i>Dwadzieścia procent betonu zawiera sól.</i>

38
00:04:27,642 --> 00:04:31,521
<i>Woda sącząca się przez tamę</i>
<i>wynosi ją na powierzchnię.</i>

39
00:04:34,023 --> 00:04:38,861
<i>Może to niewiele,</i>
<i>ale ta odrobina minerałów jest niezbędna</i>

40
00:04:38,945 --> 00:04:40,947
<i>w rozwoju małego koziorożca.</i>

41
00:04:45,702 --> 00:04:48,079
<i>Mięśnie i nerwy zaopatrzone,</i>

42
00:04:49,497 --> 00:04:51,666
<i>jego epicka wspinaczka dobiegła końca.</i>

43
00:04:56,212 --> 00:05:00,550
<i>Tak niebezpieczne misje</i>
<i>są ważnym elementem życia wielu zwierząt,</i>

44
00:05:03,720 --> 00:05:08,599
<i>a dopiero odkrywamy niezwykłe sposoby,</i>
<i>dzięki którym dają sobie radę.</i>

45
00:05:10,810 --> 00:05:16,274
NIESAMOWITE PODRÓŻE

46
00:05:28,244 --> 00:05:30,747
<i>Wydmy północno-wschodniej Brazylii.</i>

47
00:05:32,665 --> 00:05:35,293
<i>Obszar większy od Los Angeles.</i>

48
00:05:37,962 --> 00:05:40,757
<i>Spalany przez ostre równikowe słońce.</i>

49
00:05:49,807 --> 00:05:53,853
<i>Wielu nie udało się go pokonać.</i>

50
00:05:57,982 --> 00:05:59,484
<i>Ale pustynia daje możliwości…</i>

51
00:06:00,234 --> 00:06:02,111
<i>trzeba je tylko znaleźć.</i>

52
00:06:07,700 --> 00:06:12,538
<i>Po pięciomiesięcznym letargu,</i>
<i>bez jedzenia i wody,</i>

53
00:06:15,500 --> 00:06:17,210
<i>żółw brazylijski,</i>

54
00:06:18,294 --> 00:06:21,464
<i>żółw wodny, budzi się.</i>

55
00:06:25,468 --> 00:06:27,470
<i>Coś go obudziło.</i>

56
00:06:30,640 --> 00:06:34,560
<i>Wrażliwy węch wyczuł zmianę wilgotności,</i>

57
00:06:35,978 --> 00:06:39,524
<i>jego jedyną nadzieją</i>
<i>na przeżycie jest woda.</i>

58
00:06:43,361 --> 00:06:47,990
<i>Ale by do niej dotrzeć,</i>
<i>musi podjąć się niemożliwego.</i>

59
00:06:51,744 --> 00:06:56,624
<i>Wielodniowej podróży</i>
<i>przez spalony słońcem piasek.</i>

60
00:07:02,964 --> 00:07:06,759
<i>Z każdą chwilą traci nawilżenie.</i>

61
00:07:11,013 --> 00:07:15,768
<i>Gdy wiatr się wzmaga, traci zapach wody…</i>

62
00:07:22,191 --> 00:07:24,902
<i>Którędy teraz?</i>

63
00:07:30,616 --> 00:07:34,454
<i>W tak groźnym środowisku</i>
<i>wkrótce się odwodni.</i>

64
00:07:37,623 --> 00:07:42,503
<i>Ale palące słońce</i>
<i>jest też jego przewodnikiem.</i>

65
00:07:46,466 --> 00:07:51,762
<i>Używając pozycji słońca jako kompasu,</i>
<i>nie zbacza z kursu.</i>

66
00:08:04,942 --> 00:08:09,530
<i>Już prawie jest… W samą porę.</i>

67
00:08:13,868 --> 00:08:15,453
<i>Nadejście deszczu</i>

68
00:08:16,662 --> 00:08:19,081
<i>rozpoczyna magiczną przemianę.</i>

69
00:08:24,170 --> 00:08:27,882
<i>Na większości wydm</i>
<i>piasek szybko wchłania wodę…</i>

70
00:08:34,347 --> 00:08:40,853
<i>Ale tutaj warstwa skalna</i>
<i>blokuje odpływ wody,</i>

71
00:08:42,146 --> 00:08:44,982
<i>dzięki czemu tworzą się</i>
<i>tysiące zbiorników.</i>

72
00:08:49,278 --> 00:08:51,280
<i>Została jedna przeszkoda.</i>

73
00:09:11,342 --> 00:09:14,470
<i>Teraz będzie tylko z górki.</i>

74
00:09:18,766 --> 00:09:21,310
<i>Pora na to, co te żółwie robią najlepiej.</i>

75
00:09:43,207 --> 00:09:45,543
<i>Idealnie czysta oaza.</i>

76
00:09:53,009 --> 00:09:55,052
<i>Te tymczasowe stawy dają pożywienie.</i>

77
00:10:00,516 --> 00:10:02,476
<i>I szansę na spotkanie partnera…</i>

78
00:10:07,148 --> 00:10:11,736
<i>zanim woda zniknie i powróci</i>
<i>spalona słońcem pustynia.</i>

79
00:10:21,537 --> 00:10:24,206
<i>W wielu miejscach</i>
<i>odbywają się niezwykłe podróże.</i>

80
00:10:26,417 --> 00:10:28,002
<i>Ale często ich nie dostrzegamy.</i>

81
00:10:32,798 --> 00:10:33,966
<i>Londyn.</i>

82
00:10:35,718 --> 00:10:38,346
<i>Niesamowity ludzki labirynt.</i>

83
00:10:41,891 --> 00:10:44,060
<i>Ale za tymi ścianami</i>

84
00:10:47,188 --> 00:10:48,356
<i>kryją się zwierzęta,</i>

85
00:10:48,606 --> 00:10:51,567
<i>które wiedzą, jak poradzić sobie</i>
<i>w tej miejskiej dżungli.</i>

86
00:10:54,695 --> 00:10:59,075
<i>Ten trzmiel ziemny zaraz rozpocznie misję…</i>

87
00:11:01,535 --> 00:11:07,208
<i>znalezienia pożywienia dla larw królowej</i>
<i>i ocalenia przyszłości kolonii.</i>

88
00:11:14,632 --> 00:11:16,342
<i>Łatwo powiedzieć.</i>

89
00:11:18,969 --> 00:11:22,848
<i>Betonowe korytarze</i>
<i>mogą być trudne do pokonania.</i>

90
00:11:26,060 --> 00:11:27,311
<i>Ale nie dla niego.</i>

91
00:11:29,814 --> 00:11:33,567
<i>Zna miasto tak dobrze</i>
<i>jak londyński taksówkarz.</i>

92
00:11:35,569 --> 00:11:38,823
<i>Dzięki znajomości ważnych punktów</i>
<i>w głowie buduje mapę miasta.</i>

93
00:11:39,990 --> 00:11:42,660
<i>Jednak niektóre obiekty</i>
<i>zmieniają położenie.</i>

94
00:11:50,501 --> 00:11:54,422
<i>Ale mały ruch uliczny</i>
<i>nie zatrzyma tego pracowitego trzmiela.</i>

95
00:11:56,632 --> 00:12:00,469
<i>Dziennie pokonuje do 11 kilometrów</i>
<i>w poszukiwaniu nektaru.</i>

96
00:12:02,930 --> 00:12:04,557
<i>To tutaj go znajduje:</i>

97
00:12:06,559 --> 00:12:10,396
<i>w jednym z trzech milionów ogrodów,</i>
<i>zajmujących jedną czwartą miasta.</i>

98
00:12:12,857 --> 00:12:14,984
<i>Który jest w pełnym rozkwicie.</i>

99
00:12:18,904 --> 00:12:23,117
<i>Tysiące soczewek w oczach</i>
<i>określają kształt i kolor</i>

100
00:12:23,200 --> 00:12:24,535
<i>bogatych w nektar kwiatów.</i>

101
00:12:26,996 --> 00:12:31,792
<i>A dzięki widzeniu w ultrafiolecie</i>
<i>dostrzega ukryte wzory na płatkach.</i>

102
00:12:37,089 --> 00:12:39,008
<i>Ale inny trzmiel już tutaj był.</i>

103
00:12:40,926 --> 00:12:46,932
<i>Aby znaleźć nienapoczęte kwiaty,</i>
<i>stosuje niewidzialną moc.</i>

104
00:12:50,770 --> 00:12:54,482
<i>W czasie lotu trzmiele przenoszą</i>
<i>dodatni ładunek z atmosfery,</i>

105
00:12:58,360 --> 00:13:01,697
<i>ale kwiaty są naładowane ujemnie.</i>

106
00:13:03,991 --> 00:13:06,660
<i>Gdy dodatni trzmiel podlatuje</i>
<i>do ujemnego kwiatu,</i>

107
00:13:06,827 --> 00:13:09,121
<i>na krótko zmienia pole elektryczne.</i>

108
00:13:12,374 --> 00:13:15,294
<i>Włoski na nogach wykrywają te zmiany.</i>

109
00:13:19,298 --> 00:13:22,593
<i>Dzięki czemu za każdym razem</i>
<i>zdobywa nektar.</i>

110
00:13:26,764 --> 00:13:29,600
<i>Ale to dopiero początek podróży.</i>

111
00:13:37,733 --> 00:13:40,152
<i>Nie bez powodu nazywany jest</i>
<i>pszczołą robotnicą.</i>

112
00:13:43,405 --> 00:13:46,742
<i>Dziennie odwiedzi do 5000 kwiatów.</i>

113
00:13:51,372 --> 00:13:57,586
<i>Następnie, pamiętając drogę,</i>
<i>transportuje pyłek o wadze jego ciała</i>

114
00:13:57,837 --> 00:14:00,130
<i>i nektar z powrotem do gniazda.</i>

115
00:14:03,592 --> 00:14:07,263
<i>Wspaniała dostawa dla królowej i kolonii.</i>

116
00:14:13,102 --> 00:14:16,689
<i>Gdy wiele zwierząt codziennie</i>
<i>odbywa małe podróże,</i>

117
00:14:20,234 --> 00:14:23,445
<i>inne wyruszają na wyprawy,</i>

118
00:14:24,864 --> 00:14:27,408
<i>które trwają miesiącami.</i>

119
00:14:30,828 --> 00:14:32,496
<i>Nadchodzi zima.</i>

120
00:14:34,665 --> 00:14:36,417
<i>Dni są coraz krótsze.</i>

121
00:14:38,836 --> 00:14:40,671
<i>Jedzenie się kończy.</i>

122
00:14:50,014 --> 00:14:52,975
<i>To złe wieści dla młodego</i>
<i>długopłetwca oceanicznego.</i>

123
00:15:04,445 --> 00:15:07,489
<i>Przybył na Antarktydę z matką,</i>

124
00:15:09,199 --> 00:15:13,495
<i>ale został sam w tym wielkim oceanie.</i>

125
00:15:16,874 --> 00:15:19,335
<i>Wkrótce wyruszy</i>

126
00:15:19,835 --> 00:15:23,589
<i>na jedną z najdłuższych wędrówek,</i>
<i>jakie odbywają ssaki.</i>

127
00:15:26,050 --> 00:15:31,430
<i>Dziennie przepłynie 130 km,</i>
<i>by dotrzeć do cieplejszych wód na północy.</i>

128
00:15:35,100 --> 00:15:39,104
<i>Ale jak przepłynąć prawie 5000 km</i>
<i>w jednolitym oceanie,</i>

129
00:15:39,647 --> 00:15:42,691
<i>z silnymi prądami,</i>
<i>które mogą znieść go z kursu?</i>

130
00:15:47,029 --> 00:15:52,910
<i>By nie zboczyć z trasy, korzysta</i>
<i>z niezwykłego planetarnego zjawiska.</i>

131
00:16:05,130 --> 00:16:09,343
<i>Gdy naładowane cząsteczki ze Słońca</i>
<i>uderzają w ziemską atmosferę,</i>

132
00:16:10,636 --> 00:16:13,389
<i>rozświetlają południowe niebo…</i>

133
00:16:17,977 --> 00:16:21,271
<i>ale za tym niebiańskim pokazem</i>
<i>kryje się coś więcej.</i>

134
00:16:23,107 --> 00:16:27,987
Aurora australis<i> ukazuje</i>
<i>ziemskie pole magnetyczne,</i>

135
00:16:29,071 --> 00:16:32,741
<i>niewidzialną siłę,</i>
<i>którą potrafią wyczuć wieloryby</i>

136
00:16:33,242 --> 00:16:36,120
<i>za pomocą</i>
<i>cząsteczek magnetycznych w mózgu.</i>

137
00:16:41,000 --> 00:16:45,504
<i>Ten wewnętrzny kompas pomaga wielorybom</i>
<i>trzymać się kursu,</i>

138
00:16:45,963 --> 00:16:48,090
<i>z dokładnością do jednego stopnia.</i>

139
00:16:52,594 --> 00:16:57,558
<i>Ale sprowadza go na otwarty ocean,</i>
<i>gdzie ryby i skorupiaki, którymi się żywi,</i>

140
00:16:57,683 --> 00:16:59,351
<i>nie tak łatwo znaleźć.</i>

141
00:17:03,105 --> 00:17:05,983
<i>Nie jadł od wielu tygodni.</i>

142
00:17:11,864 --> 00:17:16,994
<i>Ale nagle… coś słyszy.</i>

143
00:17:22,207 --> 00:17:25,085
<i>Używa ciała jak mikrofonu,</i>

144
00:17:26,336 --> 00:17:29,173
<i>wibracje dźwiękowe przepływają</i>
<i>przez jego szkielet,</i>

145
00:17:30,340 --> 00:17:31,759
<i>prosto do głowy.</i>

146
00:17:34,344 --> 00:17:38,557
<i>To powitalne wołania innych wielorybów,</i>
<i>setki kilometrów stąd.</i>

147
00:17:44,813 --> 00:17:47,608
<i>Kieruje się w stronę</i>
<i>narastających dźwięków.</i>

148
00:17:51,820 --> 00:17:55,365
<i>Nareszcie, pięć tygodni</i>
<i>po opuszczeniu Antarktydy,</i>

149
00:17:56,241 --> 00:17:59,870
<i>wraz z setkami innych wielorybów</i>
<i>rozpoczyna wielką ucztę.</i>

150
00:18:06,085 --> 00:18:09,171
<i>To jedno z największych skupisk</i>
<i>długopłetwców na ziemi,</i>

151
00:18:10,547 --> 00:18:12,216
<i>są ich tu setki.</i>

152
00:18:19,181 --> 00:18:24,019
<i>To coroczne zgromadzenie</i>
<i>zostało odkryte dopiero niedawno.</i>

153
00:18:31,485 --> 00:18:36,115
<i>Pięć kilometrów od wybrzeży Afryki</i>
<i>silne prądy tworzą bogactwo</i>

154
00:18:36,240 --> 00:18:40,119
<i>składników odżywczych i eksplozję życia.</i>

155
00:18:44,540 --> 00:18:49,378
<i>Za jednym razem zjada</i>
<i>tysiące ryb i krewetek,</i>

156
00:18:51,922 --> 00:18:54,299
<i>150 000 kalorii,</i>

157
00:18:55,551 --> 00:18:59,221
<i>równowartość 600 tabliczek czekolady.</i>

158
00:19:02,850 --> 00:19:06,687
<i>Najedzony, musi opuścić przyjaciół</i>

159
00:19:07,563 --> 00:19:09,648
<i>i dalej płynąć sam,</i>

160
00:19:10,691 --> 00:19:14,194
<i>by ukończyć wyprawę na północ.</i>

161
00:19:20,617 --> 00:19:24,413
<i>Istnieją zwierzęta, które potrafią</i>
<i>dostać się na drugi koniec globu,</i>

162
00:19:25,455 --> 00:19:30,294
<i>ale nigdy nie przypuszczalibyśmy,</i>
<i>które z nich jest najdzielniejsze.</i>

163
00:19:36,425 --> 00:19:38,135
<i>Brytyjska wieś,</i>

164
00:19:43,098 --> 00:19:46,226
<i>dom małej fałszywej czarnej wdowy,</i>

165
00:19:52,566 --> 00:19:55,360
<i>nie większej niż główka szpilki.</i>

166
00:20:00,324 --> 00:20:03,994
<i>Ma około 200 braci i sióstr.</i>

167
00:20:11,251 --> 00:20:16,381
<i>A jej rodzeństwo ma naprawdę</i>
<i>przerażające maniery.</i>

168
00:20:18,967 --> 00:20:22,888
<i>Te pajączki to kanibale.</i>

169
00:20:39,529 --> 00:20:43,742
<i>Na ten rodzinny posiłek nikt nie czeka.</i>

170
00:20:49,498 --> 00:20:54,378
<i>Lepiej uciec, jak najszybciej</i>
<i>i jak najdalej jak to możliwe.</i>

171
00:21:03,178 --> 00:21:07,849
<i>Problem w tym,</i>
<i>że rodzeństwo planuje to samo.</i>

172
00:21:15,023 --> 00:21:17,985
<i>A jej skończyła się droga.</i>

173
00:21:21,738 --> 00:21:27,786
<i>Ale ten pająk ma doskonały sposób</i>
<i>na ucieczkę.</i>

174
00:21:32,874 --> 00:21:36,336
<i>Wypuszcza ujemnie naładowaną jedwabną nić</i>

175
00:21:37,796 --> 00:21:40,215
<i>w dodatnio naładowaną atmosferę.</i>

176
00:21:44,803 --> 00:21:46,805
<i>Przeciwne siły przyciągają się,</i>

177
00:21:49,891 --> 00:21:51,226
<i>podciągając ją,</i>

178
00:21:53,520 --> 00:21:54,688
<i>wysoko</i>

179
00:21:56,356 --> 00:21:57,441
<i>i daleko.</i>

180
00:22:01,862 --> 00:22:03,196
<i>Lecąc w górę,</i>

181
00:22:04,948 --> 00:22:06,700
<i>niesiona wiatrem,</i>

182
00:22:08,201 --> 00:22:10,412
<i>a nawet prądem strumieniowym,</i>

183
00:22:12,372 --> 00:22:14,916
<i>może przebyć tysiące kilometrów.</i>

184
00:22:22,424 --> 00:22:27,429
<i>W ten sposób te pająki skolonizowały</i>
<i>każdy zakątek ziemi.</i>

185
00:22:32,768 --> 00:22:34,519
<i>Skazana na łaskę wiatru,</i>

186
00:22:35,437 --> 00:22:38,857
<i>nie może zdecydować, gdzie wyląduje.</i>

187
00:22:45,572 --> 00:22:50,994
<i>Ale ważąc mniej niż ziarnko piasku,</i>
<i>nawet nie narusza powierzchni.</i>

188
00:23:01,838 --> 00:23:05,050
<i>Raz jeszcze używa magicznego jedwabiu…</i>

189
00:23:08,387 --> 00:23:10,806
<i>i surfuje w bezpieczne miejsce.</i>

190
00:23:17,521 --> 00:23:20,816
<i>Do nowego domu.</i>

191
00:23:31,993 --> 00:23:35,455
<i>W podróży zwierzęcia</i>
<i>liczy się wyczucie czasu.</i>

192
00:23:36,790 --> 00:23:39,209
<i>Czekanie aż planety ułożą się,</i>

193
00:23:40,252 --> 00:23:42,754
<i>tak by mogło przenieść się</i>
<i>z jednego świata</i>

194
00:23:44,339 --> 00:23:45,757
<i>do drugiego.</i>

195
00:23:51,263 --> 00:23:53,640
<i>Metrowy rekinek epoletowy</i>

196
00:23:55,684 --> 00:23:58,270
<i>może nie wygląda na podróżnika…</i>

197
00:24:03,108 --> 00:24:06,486
<i>Rzadko kiedy opuszcza swój skrawek rafy.</i>

198
00:24:16,163 --> 00:24:18,373
<i>Ale w pewne szczególne noce</i>

199
00:24:21,001 --> 00:24:25,589
<i>ciała niebieskie wywracają jego świat</i>
<i>do góry nogami.</i>

200
00:24:28,508 --> 00:24:30,051
<i>Przy pełni Księżyca</i>

201
00:24:30,802 --> 00:24:35,182
<i>pływ maksymalny</i>
<i>odciąga miliardy litrów wody z rafy,</i>

202
00:24:43,482 --> 00:24:48,111
<i>pozostawiając zwierzęta</i>
<i>w labiryncie basenów pływowych.</i>

203
00:24:51,781 --> 00:24:53,074
<i>Albo gorzej.</i>

204
00:24:58,747 --> 00:25:03,084
<i>Pozostawiona na pastwę losu,</i>
<i>ryba bez wody szybko się dusi.</i>

205
00:25:12,469 --> 00:25:15,680
<i>Chyba że jest superrybą.</i>

206
00:25:19,184 --> 00:25:20,936
<i>Chodzący rekin.</i>

207
00:25:25,440 --> 00:25:27,901
<i>Nie tylko ratuje swoją skórę,</i>

208
00:25:30,487 --> 00:25:31,947
<i>on się skrada.</i>

209
00:25:34,783 --> 00:25:37,369
<i>Kieruje się w stronę basenów łowieckich,</i>

210
00:25:40,789 --> 00:25:43,542
<i>pełnych zdobyczy uwięzionych przez falę.</i>

211
00:25:47,170 --> 00:25:50,507
<i>Wypuszczając strumień wody</i>
<i>przez umięśnione skrzela,</i>

212
00:25:51,049 --> 00:25:53,885
<i>wyłapuje swoje ofiary.</i>

213
00:26:15,073 --> 00:26:17,409
<i>Ale walczy z czasem.</i>

214
00:26:31,172 --> 00:26:34,968
<i>Poziom tlenu w basenie szybko spada.</i>

215
00:26:39,055 --> 00:26:41,391
<i>Wkrótce straci całą energię.</i>

216
00:26:44,185 --> 00:26:48,732
<i>Godzinę przed powrotem fali</i>
<i>jest bliski śmierci.</i>

217
00:26:57,282 --> 00:27:03,622
<i>Ale te ekstremalne warunki wywołują</i>
<i>niezwykłą fizjologiczną reakcję.</i>

218
00:27:06,249 --> 00:27:07,751
<i>Zwalniając oddech,</i>

219
00:27:09,461 --> 00:27:11,212
<i>zmniejszając tętno,</i>

220
00:27:13,131 --> 00:27:15,759
<i>nawet wyłączając część mózgu…</i>

221
00:27:18,136 --> 00:27:21,806
<i>zapada w sprowokowaną</i>
<i>przez siebie śpiączkę…</i>

222
00:27:27,520 --> 00:27:32,776
<i>Jeszcze jeden oddech</i>
<i>i może przeżyć przez godzinę.</i>

223
00:27:39,324 --> 00:27:42,744
<i>Po tym czasie nie ma już szans.</i>

224
00:27:47,248 --> 00:27:50,168
<i>W końcu fala powraca,</i>

225
00:27:52,629 --> 00:27:55,465
<i>zanurzając go w bogatych w tlen wodach.</i>

226
00:28:02,013 --> 00:28:04,057
<i>Cudowne odrodzenie.</i>

227
00:28:12,649 --> 00:28:15,318
<i>Najbardziej niesamowite podróże</i>

228
00:28:15,860 --> 00:28:18,655
<i>odbywają ci, którzy nie mogą się ruszać.</i>

229
00:28:24,327 --> 00:28:26,621
<i>Rośliny rozprzestrzeniają się</i>

230
00:28:28,540 --> 00:28:30,041
<i>dzięki nasionom.</i>

231
00:28:34,421 --> 00:28:36,798
<i>Wszystko, co potrzebne do nowego życia,</i>

232
00:28:37,882 --> 00:28:39,426
<i>jest gotowe do drogi.</i>

233
00:28:41,720 --> 00:28:44,180
<i>Jedne rozwinęły mechanizmy wybuchowe;</i>

234
00:28:46,391 --> 00:28:48,685
<i>inne ulatują z wiatrem.</i>

235
00:28:53,773 --> 00:28:58,903
<i>Ale jedna sprytna roślina</i>
<i>komuś innemu zleca całą robotę.</i>

236
00:29:04,117 --> 00:29:07,912
<i>Samicy żuka gnojowego żyjącej</i>
<i>na afrykańskich równinach.</i>

237
00:29:11,624 --> 00:29:15,170
<i>Tylko jedno sprawia,</i>
<i>że posunie się bardzo daleko:</i>

238
00:29:21,801 --> 00:29:25,597
<i>słodki zapach antylopiego łajna.</i>

239
00:29:27,599 --> 00:29:29,517
<i>Idealny posiłek dla jej dzieci.</i>

240
00:29:32,687 --> 00:29:34,230
<i>Za pomocą czułków</i>

241
00:29:36,608 --> 00:29:39,235
<i>wybiera najsoczystszy kąsek.</i>

242
00:29:42,113 --> 00:29:43,490
<i>Pachnie jak on,</i>

243
00:29:48,203 --> 00:29:49,454
<i>wygląda jak on,</i>

244
00:29:55,376 --> 00:29:57,253
<i>nawet toczy się jak on.</i>

245
00:30:00,924 --> 00:30:03,510
<i>Ale ta kupka to oszustka.</i>

246
00:30:06,638 --> 00:30:09,098
<i>Wygląda tak realistycznie,</i>

247
00:30:09,682 --> 00:30:11,643
<i>że samica gotowa jest o nią walczyć.</i>

248
00:30:31,579 --> 00:30:35,667
<i>Po zwycięstwie odchodzi,</i>
<i>by ukryć swoją nagrodę</i>

249
00:30:35,750 --> 00:30:36,960
<i>z dala od konkurencji.</i>

250
00:30:41,089 --> 00:30:43,466
<i>Ale dała się nabrać.</i>

251
00:30:45,802 --> 00:30:48,012
<i>Myśli, że ją ukrywa,</i>

252
00:30:49,889 --> 00:30:52,517
<i>ale tak naprawdę ją zasiewa.</i>

253
00:30:56,563 --> 00:30:58,606
<i>Jest tylko narzędziem</i>

254
00:30:59,649 --> 00:31:04,279
<i>w niezwykłej przygodzie</i>
<i>tej przebiegłej trzciny.</i>

255
00:31:15,164 --> 00:31:18,710
<i>Inny podróżnik wyrusza na wyprawę życia,</i>

256
00:31:19,836 --> 00:31:22,922
<i>by wrócić do miejsca,</i>
<i>w którym się zaczęła.</i>

257
00:31:29,137 --> 00:31:33,892
<i>Ta nimfa żyje sobie</i>
<i>w węgierskim korycie rzeki.</i>

258
00:31:36,978 --> 00:31:41,232
<i>Przez ostatnie trzy lata gromadziła siły</i>

259
00:31:42,066 --> 00:31:44,235
<i>na niezwykłą podróż.</i>

260
00:31:47,155 --> 00:31:49,574
<i>Gdy temperatura wody jest odpowiednia,</i>

261
00:31:56,039 --> 00:31:58,124
<i>opuszcza jeden świat,</i>

262
00:31:59,626 --> 00:32:02,503
<i>by wejść do innego.</i>

263
00:32:06,841 --> 00:32:09,761
<i>To magiczna przemiana.</i>

264
00:32:14,140 --> 00:32:16,142
<i>Tak powstaje jętka.</i>

265
00:32:17,602 --> 00:32:19,562
<i>I to nie jedna…</i>

266
00:32:21,564 --> 00:32:23,942
<i>tysiące pojawiają się z każdą minutą.</i>

267
00:32:40,291 --> 00:32:42,377
<i>Mimo że wiele z nich zjedzą drapieżnicy,</i>

268
00:32:45,213 --> 00:32:47,215
<i>w grupie są bezpieczniejsze.</i>

269
00:32:51,719 --> 00:32:55,139
<i>Ale wkrótce liczebność</i>
<i>staje się dla niej problematyczna.</i>

270
00:32:57,225 --> 00:32:59,852
<i>Jest oblegana przez grupę</i>
<i>męskich zalotników.</i>

271
00:33:06,526 --> 00:33:12,657
<i>Obarczona 8000 zapłodnionych jajeczek,</i>
<i>musi je szybko złożyć.</i>

272
00:33:16,202 --> 00:33:19,163
<i>To najlepsze miejsce</i>
<i>na wychowanie młodych,</i>

273
00:33:20,915 --> 00:33:24,836
<i>ale jeśli złoży tu jajeczka,</i>
<i>prąd może je zabrać.</i>

274
00:33:28,631 --> 00:33:31,092
<i>Musi przefrunąć dalej w górę rzeki.</i>

275
00:33:42,311 --> 00:33:45,690
<i>Spolaryzowany wzrok dostrzega światło</i>
<i>odbijające się od rzeki.</i>

276
00:33:47,108 --> 00:33:50,945
<i>Połyskującą drogę prowadzącą do jej celu.</i>

277
00:33:54,240 --> 00:33:57,285
<i>W zaledwie kilka godzin przemierza</i>
<i>prawie 10 kilometrów.</i>

278
00:34:01,289 --> 00:34:05,126
<i>Bliska śmierci, dociera</i>
<i>do tego samego odcinka rzeki,</i>

279
00:34:05,418 --> 00:34:07,086
<i>gdzie zaczęło się jej życie.</i>

280
00:34:09,964 --> 00:34:15,261
<i>To idealne miejsce na zniesienie jajeczek,</i>
<i>tak by mogły płynąć z prądem,</i>

281
00:34:15,970 --> 00:34:20,266
<i>a młode wykluły się</i>
<i>w tym samym miejscu, gdzie dorastała.</i>

282
00:34:24,687 --> 00:34:28,524
<i>Gdy jej życie się kończy,</i>
<i>inne się zaczyna.</i>

283
00:34:32,653 --> 00:34:35,364
<i>Teraz jej potomstwo zaczyna swoją wyprawę,</i>

284
00:34:37,158 --> 00:34:40,495
<i>dokładnie tam, gdzie się ona zaczęła.</i>

285
00:34:52,381 --> 00:34:57,845
<i>W nowej podróży czasem pierwszy krok</i>

286
00:34:59,597 --> 00:35:02,308
<i>jest tym najtrudniejszym.</i>

287
00:35:06,646 --> 00:35:09,232
<i>Po 20-godzinnej próbie uwolnienia się…</i>

288
00:35:19,408 --> 00:35:24,163
<i>pisklak nurzyka doświadcza widoku…</i>

289
00:35:33,714 --> 00:35:36,759
<i>z wysokości 300 metrów.</i>

290
00:35:39,345 --> 00:35:42,348
<i>To jak zerkanie ze szczytu</i>
<i>Empire State Building.</i>

291
00:35:46,727 --> 00:35:49,730
<i>Ale po co rodzić się</i>
<i>w tak niebezpiecznym miejscu?</i>

292
00:35:53,192 --> 00:35:57,280
<i>Ten islandzki klif jest niedostępny</i>
<i>dla większości drapieżników.</i>

293
00:35:58,364 --> 00:36:00,116
<i>Można tu bezpiecznie dorastać.</i>

294
00:36:01,284 --> 00:36:05,204
<i>Ale w zaledwie trzy tygodnie</i>
<i>trzeba będzie opuścić gniazdo.</i>

295
00:36:06,372 --> 00:36:09,625
<i>I tego pisklaka czeka decyzja dotycząca</i>
<i>życia lub śmierci.</i>

296
00:36:14,505 --> 00:36:17,258
<i>Ma silną więź z rodzicami.</i>

297
00:36:19,510 --> 00:36:22,221
<i>Powstała długo przed wykluciem.</i>

298
00:36:24,098 --> 00:36:27,018
<i>Odpowiadając na pierwsze</i>
<i>cichutkie wołania,</i>

299
00:36:28,519 --> 00:36:32,565
<i>rodzice rozmawiali z nim, gdy był w jajku.</i>

300
00:36:38,905 --> 00:36:40,740
<i>Dzięki tym pierwszym rozmowom</i>

301
00:36:42,074 --> 00:36:46,621
<i>noworodek rozpoznaje rodziców i ufa im.</i>

302
00:36:55,588 --> 00:36:58,382
<i>Rodzice ciężko pracują, by go wykarmić,</i>

303
00:36:58,841 --> 00:37:01,052
<i>przygotowując na czekającą go podróż.</i>

304
00:37:06,057 --> 00:37:11,020
<i>Ale z każdym tygodniem coraz trudniej</i>
<i>zaspokoić jego rosnący apetyt.</i>

305
00:37:23,115 --> 00:37:26,118
<i>Dom na szczycie klifu,</i>
<i>który był jego schronieniem,</i>

306
00:37:26,953 --> 00:37:28,496
<i>został odkryty…</i>

307
00:37:30,957 --> 00:37:32,375
<i>przez kruki.</i>

308
00:37:35,544 --> 00:37:38,297
<i>Drapieżnicy zabijają do 70% piskląt,</i>

309
00:37:39,966 --> 00:37:43,219
<i>a rodzice czasem nie mogą</i>
<i>chronić ich przed zagrożeniem.</i>

310
00:37:46,138 --> 00:37:48,891
<i>Tym razem pisklak miał szczęście.</i>

311
00:37:52,144 --> 00:37:55,231
<i>Ale musi uciec, zanim wrócą kruki.</i>

312
00:38:01,195 --> 00:38:02,363
<i>Problem polega na tym,</i>

313
00:38:03,281 --> 00:38:06,826
<i>że bez piór dorosłego osobnika</i>
<i>nie może latać.</i>

314
00:38:15,710 --> 00:38:19,672
<i>Ojciec zachęca go do skoku.</i>

315
00:38:23,384 --> 00:38:26,929
<i>To pionowy spadek</i>
<i>z wysokości ponad stu kondygnacji…</i>

316
00:38:37,648 --> 00:38:43,654
<i>Ufając mu bezgranicznie,</i>
<i>pisklak podejmuje ryzyko…</i>

317
00:39:06,510 --> 00:39:08,721
<i>Machanie skrzydłami wydaje się daremne.</i>

318
00:39:15,603 --> 00:39:18,856
<i>Ale wystarczy, by zwolnić lot</i>

319
00:39:20,316 --> 00:39:23,110
<i>i odciągnąć od ostrych skał.</i>

320
00:39:49,345 --> 00:39:52,264
<i>Puchowe skrzydła łagodzą upadek.</i>

321
00:39:55,226 --> 00:39:59,230
<i>Ta pozornie niemożliwa podróż</i>
<i>jest istotna dla jego przetrwania.</i>

322
00:40:01,273 --> 00:40:05,403
<i>Gdy pisklak jest na morzu,</i>
<i>Tata zaprowadza go do pożywienia.</i>

323
00:40:11,409 --> 00:40:13,411
<i>Czeka go wiele kolejnych przeszkód,</i>

324
00:40:14,995 --> 00:40:19,125
<i>ale dzięki niezwykłej odwadze</i>
<i>pokona je wszystkie.</i>

325
00:40:36,142 --> 00:40:38,853
<i>Gdy zwierzęta mogą wykorzystać</i>
<i>niesamowite zmysły</i>

326
00:40:41,021 --> 00:40:42,773
<i>i nadprzyrodzone zdolności…</i>

327
00:40:47,027 --> 00:40:48,362
<i>pokonując pół świata,</i>

328
00:40:50,739 --> 00:40:52,700
<i>a nawet przekraczając światy,</i>

329
00:40:54,368 --> 00:40:55,369
<i>by znaleźć partnera,</i>

330
00:40:57,288 --> 00:41:00,207
<i>bezpieczeństwo i pożywienie,</i>

331
00:41:01,333 --> 00:41:04,170
<i>nic ich nie zatrzyma.</i>

332
00:41:05,713 --> 00:41:07,715
<i>Jeśli myślisz, że znasz przyrodę…</i>

333
00:41:09,717 --> 00:41:11,010
<i>zastanów się.</i>

334
00:41:34,992 --> 00:41:36,994
Napisy: Klara Wojtkowiak