1
00:00:13,240 --> 00:00:14,680
Για όσους δεν με ξέρουν,

2
00:00:15,800 --> 00:00:17,320
είμαι ο Γκράχαμ Χάνκοκ.

3
00:00:18,680 --> 00:00:24,960
Ερευνώ την πιθανότητα ύπαρξης
ενός χαμένου πολιτισμού στην προϊστορία

4
00:00:25,040 --> 00:00:26,760
πάνω από 30 χρόνια τώρα.

5
00:00:29,000 --> 00:00:32,280
Οι αρχαιολόγοι λένε πως
αν υπήρχε χαμένος πολιτισμός,

6
00:00:33,720 --> 00:00:36,240
θα τον είχαν ήδη βρει.

7
00:00:38,600 --> 00:00:40,440
Εγώ διαφωνώ βαθύτατα μ' αυτό.

8
00:00:42,240 --> 00:00:44,160
Και τώρα συνεχίζω την αναζήτηση

9
00:00:48,880 --> 00:00:52,880
σε ένα μέρος που προσπερνούν
οι ιστορικοί της προέλευσης του ανθρώπου…

10
00:00:55,640 --> 00:01:00,800
Οι παλαιότερες χρονολογίες που έχουμε
ήταν κάπου 13.200 χρόνια πριν.

11
00:01:01,960 --> 00:01:06,000
…εξερευνώντας κάποια από τα πιο
ενδιαφέροντα αρχαία θαύματα…

12
00:01:06,880 --> 00:01:10,160
Υπάρχει η αριθμολογία,
τα μαθηματικά, η αστρονομία.

13
00:01:11,120 --> 00:01:14,600
Αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί
μια χαμένη τεχνολογία.

14
00:01:15,200 --> 00:01:16,880
…και κάνοντας νέες ανακαλύψεις.

15
00:01:23,400 --> 00:01:24,960
Είναι αδύνατον.

16
00:01:25,440 --> 00:01:26,480
Είναι αδύνατον!

17
00:01:27,720 --> 00:01:31,000
Παιδί, πίστευα πάντα
ότι το χρονοδιάγραμμα ήταν…

18
00:01:31,840 --> 00:01:32,680
εκτός.

19
00:01:33,360 --> 00:01:36,400
Πάντα με μια ριζοσπαστική
νέα πρόταση στο μυαλό.

20
00:01:38,040 --> 00:01:42,560
Μήπως το κλειδί για την ανακάλυψη
ενός χαμένου πολιτισμού κρύβεται εδώ,

21
00:01:44,040 --> 00:01:45,160
στην Αμερική;

22
00:02:03,760 --> 00:02:08,360
ΑΡΧΑΙΑ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ
Η ΑΜΕΡΙΚΗ

23
00:02:20,080 --> 00:02:22,360
Η αναζήτηση της προέλευσής μας

24
00:02:23,680 --> 00:02:26,400
και η αναζήτηση
της προέλευσης του πολιτισμού

25
00:02:26,480 --> 00:02:30,600
είναι θεμελιώδεις
γι' αυτό που σημαίνει να είσαι άνθρωπος.

26
00:02:32,760 --> 00:02:34,880
Αλλά το έχουμε στη φύση μας.

27
00:02:35,880 --> 00:02:38,440
Αν είμαστε πεπεισμένοι
ότι κάτι δεν υπάρχει,

28
00:02:39,640 --> 00:02:40,760
δεν το ψάχνουμε.

29
00:02:48,320 --> 00:02:51,120
Η αναζήτηση αυτής της προέλευσης
με οδήγησε εδώ,

30
00:02:52,160 --> 00:02:55,080
σε ένα από τα πιο καθηλωτικά μέρη
της Β. Αμερικής.

31
00:02:56,960 --> 00:02:58,200
Το Γουάιτ Σαντς.

32
00:02:59,360 --> 00:03:04,760
ΓΟΥΑΪΤ ΣΑΝΤΣ
ΝΕΟ ΜΕΞΙΚΟ

33
00:03:05,360 --> 00:03:09,120
Είναι μια γη απέριττης ομορφιάς
και μυστηρίου,

34
00:03:09,200 --> 00:03:12,040
που κρύβει χιλιάδες χρόνια ένα μυστικό.

35
00:03:14,360 --> 00:03:16,320
Ένα μυστικό που τώρα αποκαλύφθηκε

36
00:03:16,400 --> 00:03:19,680
και μας αναγκάζει να ξαναγράψουμε
την προϊστορία της Αμερικής.

37
00:03:21,520 --> 00:03:25,760
Ως τη δεκαετία του '90 μαθαίναμε ότι
στην καρδιά της Εποχής των Παγετώνων

38
00:03:25,840 --> 00:03:28,840
οι άνθρωποι μετανάστευσαν
από τη Β. Ασία στην Αλάσκα

39
00:03:28,920 --> 00:03:30,640
μέσω της Βερίγγειας γέφυρας,

40
00:03:31,480 --> 00:03:34,200
και κάπου 13.500 χρόνια πριν,

41
00:03:35,000 --> 00:03:39,760
πήγαν νότια μέσω ενός ανοιχτού διαδρόμου
πριν διασκορπιστούν σε όλη την Αμερική.

42
00:03:39,840 --> 00:03:41,960
ΒΟΡΕΙΟΣ ΕΙΡΗΝΙΚΟΣ ΩΚΕΑΝΟΣ

43
00:03:42,040 --> 00:03:45,120
Ένα σενάριο στο οποίο
προσκολληθήκαμε τόσον καιρό

44
00:03:45,720 --> 00:03:50,400
που ελάχιστοι αρχαιολόγοι έψαξαν για ίχνη
τυχόν προηγούμενης μετανάστευσης.

45
00:03:53,960 --> 00:03:56,560
Για πάρα πολύ καιρό υπήρχε η πεποίθηση

46
00:03:56,640 --> 00:03:59,120
ότι δεν υπήρχαν τεκμήρια
παρουσίας ανθρώπων

47
00:03:59,200 --> 00:04:01,440
παλαιότερα των 13.500 ετών.

48
00:04:03,160 --> 00:04:07,480
Τελικά, αυτή η ιδέα ήταν λανθασμένη.
Πολύ λανθασμένη.

49
00:04:10,200 --> 00:04:13,920
Ο διαχειριστής πόρων του πάρκου
Γουάιτ Σαντς, Ντέιβιντ Μπούστος,

50
00:04:14,000 --> 00:04:16,320
έπιασε δουλειά εδώ το 2005

51
00:04:18,160 --> 00:04:20,280
για να μοιραστεί το πάθος του

52
00:04:20,360 --> 00:04:22,520
για την παρθένα έρημο
και την άγρια ζωή της.

53
00:04:24,840 --> 00:04:28,160
Αλλά σύντομα βρήκε στον δρόμο του
κάτι άλλο,

54
00:04:29,600 --> 00:04:31,880
κάτι που στην αρχή φαινόταν τρελό.

55
00:04:34,280 --> 00:04:39,400
Κάπου το 2006 άκουσα μια ιστορία
για ίχνη ποδιών Μεγαλοπόδαρου.

56
00:04:40,200 --> 00:04:44,720
Ένας κυνηγός άγριων ζώων
είχε βρει κάτι φοβερά ίχνη.

57
00:04:44,800 --> 00:04:48,400
Είπε πως είχαν μήκος 55 εκατοστά
και πλάτος 20.

58
00:04:48,480 --> 00:04:50,600
-Ναι.
-Μεγαλοπόδαρος ήταν, τι άλλο;

59
00:04:50,680 --> 00:04:53,360
Του την είπαν.
"Δεν υπάρχει Μεγαλοπόδαρος".

60
00:04:54,280 --> 00:04:57,720
-Αλλά εγώ σκεφτόμουν "Τα έχω δει αυτά".
-Ναι.

61
00:04:57,800 --> 00:05:01,600
Κι έτσι βγήκαμε έξω,
κι όταν σκουπίσαμε τα αποτυπώματα,

62
00:05:01,680 --> 00:05:04,360
φάνηκαν κάτι απίστευτα σημάδια από νύχια.

63
00:05:05,160 --> 00:05:07,400
Εννοείται πως δεν ήταν Μεγαλοπόδαρος.

64
00:05:09,720 --> 00:05:12,440
Αυτό που βρήκε ήταν
ίχνη γιγάντιου βραδύποδα.

65
00:05:12,520 --> 00:05:15,040
-Αυτό ήταν, τελικά.
-Γιγάντιοι βραδύποδες.

66
00:05:16,680 --> 00:05:19,280
Κατάλαβαν ότι τα αποτυπώματα
ήταν πολύ παλιά.

67
00:05:20,920 --> 00:05:25,640
Οι γιγάντιοι βραδύποδες εξαφανίστηκαν
περίπου πριν από 11.500 χρόνια.

68
00:05:27,960 --> 00:05:32,920
Τότε ο Ντέιβιντ και οι συνάδελφοί του
βρήκαν ακόμα μεγαλύτερα ίχνη από μαμούθ,

69
00:05:33,000 --> 00:05:34,480
που επίσης εξαφανίστηκαν.

70
00:05:37,080 --> 00:05:41,520
Το βήμα και η δρασκελιά τους
φτάνουν ως και τα 4 μέτρα. Απίστευτο.

71
00:05:43,440 --> 00:05:47,400
Λίγο πιο πέρα θα βρεις
τη γιγάντια καμήλα, την αμερικανική.

72
00:05:47,480 --> 00:05:49,280
Καμιά φορά και ανταρόλυκους.

73
00:05:51,080 --> 00:05:53,480
Όλα αυτά τα ίχνη ανήκουν σε μεγαπανίδα,

74
00:05:53,560 --> 00:05:57,880
γιγάντια θηλαστικά που εξαφανίστηκαν
στα τέλη της Εποχής των Παγετώνων.

75
00:06:00,520 --> 00:06:03,160
Πολλά είναι απλώς πατημένη άμμος,

76
00:06:03,240 --> 00:06:07,160
που την έθαψαν και την προστάτεψαν
στρώματα ιζήματος επί χιλιετίες,

77
00:06:09,480 --> 00:06:12,360
ώσπου η διάβρωση
τα έφερε ξανά στην επιφάνεια.

78
00:06:15,160 --> 00:06:17,480
Ανάμεσα στα αρχαία ίχνη μαμούθ,

79
00:06:17,560 --> 00:06:20,840
ο Ντέιβιντ εντόπισε
κι άλλα ενδιαφέροντα αποτυπώματα,

80
00:06:23,960 --> 00:06:27,200
και με τους συναδέλφους του
αποφάσισαν να τα εξετάσουν.

81
00:06:29,880 --> 00:06:31,880
Όταν σκουπίσαμε αυτά τα άλλα ίχνη,

82
00:06:31,960 --> 00:06:35,320
είδαμε ολοκάθαρα αποτυπώματα
δακτύλων και φτέρνας.

83
00:06:37,600 --> 00:06:39,640
-Πατημασιές ανθρώπων;
-Ανθρώπων.

84
00:06:39,720 --> 00:06:43,360
Ίδιας ηλικίας με τη μεγαπανίδα,
απ' ό,τι φάνηκε.

85
00:06:43,440 --> 00:06:44,720
Ήταν εκπληκτικό.

86
00:06:44,800 --> 00:06:46,120
-Απίστευτο.
-Ναι.

87
00:06:51,320 --> 00:06:54,160
Αυτά τα απολιθωμένα αποτυπώματα
πρέπει να έγιναν

88
00:06:54,240 --> 00:06:57,160
την εποχή των μαμούθ
και των γιγάντιων βραδυπόδων.

89
00:06:58,800 --> 00:07:01,640
Τουλάχιστον 11.500 χρόνια πριν.

90
00:07:03,840 --> 00:07:05,960
Και υπάρχουν χιλιάδες τέτοια.

91
00:07:12,960 --> 00:07:18,120
Υπάρχει κάτι οικείο και ιδιαίτερο
στο Γουάιτ Σαντς. Δεν είναι εργαλεία.

92
00:07:18,200 --> 00:07:23,080
Δεν είναι ένα σπασμένο μηριαίο οστό
κάποιου σφαγμένου θηράματος.

93
00:07:23,160 --> 00:07:25,640
Είναι ανθρώπινα αποτυπώματα.
Είμαστε εμείς.

94
00:07:29,000 --> 00:07:32,880
Βλέπουμε την ανθρώπινη παρουσία
από πολύ κοντά και πολύ άμεσα

95
00:07:32,960 --> 00:07:34,040
σ' αυτά τα ίχνη.

96
00:07:38,920 --> 00:07:41,160
Αλλά πότε ακριβώς τα άφησαν εδώ;

97
00:07:43,920 --> 00:07:46,360
Τι ηλικίας είναι αυτά τα αποτυπώματα;

98
00:07:49,040 --> 00:07:52,160
Δεν υπάρχει τεχνολογία
που να τα χρονολογεί απευθείας.

99
00:07:53,760 --> 00:07:57,920
Έτσι, η Υπηρεσία Εθνικών Πάρκων
συνεργάστηκε με τη Γεωλογική Υπηρεσία

100
00:07:58,000 --> 00:08:00,000
για να ψάξει κι άλλα τεκμήρια.

101
00:08:05,160 --> 00:08:06,720
Και χτύπησαν φλέβα χρυσού.

102
00:08:07,320 --> 00:08:10,400
Στρώσεις επί στρώσεων
αποτυπώματα ζώων και ανθρώπων

103
00:08:10,480 --> 00:08:12,160
από το βαθύ παρελθόν.

104
00:08:16,320 --> 00:08:19,320
Θαμμένοι μαζί τους
ήταν σπόροι υδρόβιων φυτών,

105
00:08:21,120 --> 00:08:23,600
που μπορούσαν να χρονολογηθούν με άνθρακα.

106
00:08:27,040 --> 00:08:29,600
Και τα αποτελέσματα ήταν εκπληκτικά.

107
00:08:33,440 --> 00:08:36,680
Ξέρουμε ότι τα ίχνη
βρίσκονται εδώ χιλιάδες χρόνια,

108
00:08:36,760 --> 00:08:41,680
τουλάχιστον 23.000 με 21.000 χρόνια.

109
00:08:48,800 --> 00:08:54,440
Η ανακάλυψη ανθρώπινων αποτυπωμάτων
στο Γουάιτ Σαντς είναι ένα τεράστιο βήμα

110
00:08:54,520 --> 00:08:57,400
για την κατανόηση
της εποίκισης της Αμερικής.

111
00:08:59,200 --> 00:09:02,720
Βλέπουμε εντελώς αδιαμφισβήτητα
αποδεικτικά στοιχεία

112
00:09:02,800 --> 00:09:06,560
ότι ζούσαν άνθρωποι στο Νέο Μεξικό
την Εποχή των Παγετώνων,

113
00:09:06,640 --> 00:09:09,880
ως και 23.000 χρόνια πριν.

114
00:09:11,240 --> 00:09:17,640
Αυτό δείχνει ότι πολύ προτού μπορέσουν
να εξαπλωθούν νότια μέσω του διαδρόμου,

115
00:09:18,320 --> 00:09:20,760
οι άνθρωποι βρίσκονταν ήδη εδώ.

116
00:09:24,440 --> 00:09:28,400
Αυτό αλλάζει την ιστορία της Αμερικής
και την ιστορία του κόσμου.

117
00:09:32,800 --> 00:09:35,320
Είναι ανθρώπινα πλάσματα όπως εμείς,

118
00:09:35,400 --> 00:09:39,080
αλλά πλάσματα κρυμμένα
πίσω από το πέπλο του χρόνου.

119
00:09:39,160 --> 00:09:43,240
Και τώρα καθήκον μας είναι
να σηκώσουμε αυτό το πέπλο

120
00:09:43,320 --> 00:09:45,360
και να αποκαταστήσουμε τη σχέση

121
00:09:45,440 --> 00:09:49,000
με τους προγόνους μας
και το μακρινό παρελθόν.

122
00:09:54,680 --> 00:09:57,360
Τα ίχνη έχουν ιδιαίτερο νόημα και σημασία

123
00:09:57,440 --> 00:10:00,120
για τις κοινότητες
αυτοχθόνων της περιοχής.

124
00:10:03,120 --> 00:10:05,880
Η Κιμ Πασκουάλ-Τσάρλι από το χωριό Άκομα

125
00:10:05,960 --> 00:10:08,800
μίλησε με την ομάδα
για την πρωτοφανή ανακάλυψη.

126
00:10:12,520 --> 00:10:16,160
Πες μου για τη σχέση του Άκομα με τη γη.

127
00:10:16,240 --> 00:10:19,560
Πόσον καιρό είναι εδώ ο λαός σου;

128
00:10:19,640 --> 00:10:22,720
Υπάρχουν μύθοι και παραδόσεις
για την καταγωγή του;

129
00:10:22,800 --> 00:10:27,520
Ναι. Η ιστορία της καταγωγής μας
ξεκίνησε κάπου στα βόρεια.

130
00:10:27,600 --> 00:10:32,200
Και βάσει της ιστορίας της αποδημίας μας
που πέρασε από γενιά σε γενιά,

131
00:10:32,280 --> 00:10:34,640
εγκατασταθήκαμε εδώ κι εκεί όταν ήρθαμε.

132
00:10:34,720 --> 00:10:37,200
Ο λαός μου έμεινε εδώ.

133
00:10:37,280 --> 00:10:39,920
Μείναμε στα νοτιοδυτικά για πολύ καιρό.

134
00:10:40,000 --> 00:10:40,840
Ναι.

135
00:10:41,600 --> 00:10:43,240
Για την Κιμ και τον λαό της

136
00:10:43,320 --> 00:10:46,440
τα ίχνη αυτά δεν είναι απλώς
αρχαιολογικά ευρήματα.

137
00:10:48,040 --> 00:10:50,800
Οι πρόγονοί σου άφησαν τα ίχνη τους.

138
00:10:50,880 --> 00:10:53,840
-Συμμετείχες κι εσύ στην εύρεση κάποιων;
-Ναι!

139
00:10:53,920 --> 00:10:55,520
Αδύνατο να το περιγράψω.

140
00:10:58,560 --> 00:11:02,920
Καταφέραμε να δούμε πού περπάτησαν
οι πρόγονοί μας κάποτε στη Γη.

141
00:11:09,080 --> 00:11:13,680
Και το να αγγίζω με τα χέρια μου
τις μικρές πατημασιές παιδιών…

142
00:11:17,000 --> 00:11:20,360
ξέρεις… είναι πολύ συγκινητικό.

143
00:11:20,440 --> 00:11:21,760
-Ξέρεις…
-Ναι.

144
00:11:22,360 --> 00:11:24,200
Συγγνώμη, Γκράχαμ, απλώς…

145
00:11:25,160 --> 00:11:26,960
Κάποιες φορές θες να κλάψεις.

146
00:11:27,040 --> 00:11:28,360
-Σίγουρα.
-Ξέρεις.

147
00:11:29,760 --> 00:11:32,080
Μόλις όμως εκτεθούν τα αποτυπώματα,

148
00:11:32,160 --> 00:11:34,400
η ίδια διάβρωση που τα αποκάλυψε

149
00:11:34,480 --> 00:11:36,480
σιγά σιγά θα αρχίσει να τα σβήνει.

150
00:11:38,920 --> 00:11:42,800
Τα ίχνη που μαρτυρούν
την παρουσία του λαού σου από παλιά

151
00:11:42,880 --> 00:11:45,440
είναι εύθραυστα. Εύκολα μπορούν να χαθούν.

152
00:11:46,040 --> 00:11:48,880
Ξέρεις, μπορεί σε 50 χρόνια από σήμερα,

153
00:11:48,960 --> 00:11:52,200
η επόμενη γενιά να μην μπορεί
να δει τα αποτυπώματα.

154
00:11:52,280 --> 00:11:55,000
-Ναι.
-Αλλά οι ιστορίες θα μείνουν.

155
00:11:55,080 --> 00:11:56,720
Οι ιστορίες μας θα μείνουν.

156
00:12:03,600 --> 00:12:06,040
Αλλά η στέρφα γη γεννά ένα ερώτημα.

157
00:12:06,640 --> 00:12:10,080
Γιατί ήρθαν εδώ
όλοι αυτοί οι άνθρωποι και τα ζώα;

158
00:12:13,520 --> 00:12:17,000
Θυμηθείτε, η Β. Αμερική ήταν αλλιώς
την Εποχή των Παγετώνων.

159
00:12:17,640 --> 00:12:20,880
Το βόρειο μισό της ηπείρου
ήταν θαμμένο στον πάγο.

160
00:12:22,760 --> 00:12:26,080
Κι αυτό το σημείο του Νέου Μεξικού
ήταν πολύ διαφορετικό.

161
00:12:27,000 --> 00:12:29,680
Εκ πρώτης όψεως,
αυτή η αχανής, ανοιχτή έρημος

162
00:12:29,760 --> 00:12:32,200
με θάμνους και θίνες
σμιλεμένες από τον άνεμο

163
00:12:32,280 --> 00:12:35,360
φαίνεται αδυσώπητη και απόκοσμη.

164
00:12:37,160 --> 00:12:40,760
Αλλά αν κοιτάξουμε πίσω,
στο απόγειο της Εποχής των Παγετώνων,

165
00:12:40,840 --> 00:12:43,160
οι συνθήκες εδώ ήταν πολύ διαφορετικές.

166
00:12:48,320 --> 00:12:53,160
Η λεκάνη Τουλαρόσα περιείχε έναν τεράστιο
όγκο γλυκού νερού, τη λίμνη Οτέρο,

167
00:12:55,120 --> 00:12:57,120
που περιστοιχιζόταν από βλάστηση.

168
00:12:58,440 --> 00:13:02,640
Αρχαία μαμούθ, γιγάντιοι βραδύποδες
και καμήλες έρχονταν εδώ

169
00:13:02,720 --> 00:13:04,840
για να χορτάσουν με πόες και δέντρα.

170
00:13:07,360 --> 00:13:09,960
Κι όπως ξέρουμε πια,
οι άνθρωποι ακολούθησαν.

171
00:13:15,360 --> 00:13:19,560
Ο καθορισμός της ηλικίας των ιχνών
ήταν σύνθετο επιστημονικό πρόβλημα.

172
00:13:20,680 --> 00:13:25,120
Ο Ντέιβιντ και ομάδα ειδικών
συνέλεγαν τεκμήρια πάνω από δέκα χρόνια.

173
00:13:26,920 --> 00:13:31,520
Αλλά το 2021, όταν δημοσίευσαν
τα ευρήματά τους στο περιοδικό Science,

174
00:13:32,040 --> 00:13:34,360
οι αντιδράσεις δεν ήταν πάντα ευνοϊκές.

175
00:13:36,760 --> 00:13:39,240
Νομίζω πως καθετί μοναδικό και ασυνήθιστο

176
00:13:39,320 --> 00:13:41,600
χρειάζεται επιστημονική υποστήριξη.

177
00:13:43,160 --> 00:13:45,840
Η ραδιοχρονολόγηση των σπόρων
αμφισβητήθηκε.

178
00:13:46,560 --> 00:13:51,000
Αλλά η ομάδα επιβεβαίωσε τα αποτελέσματα
με άλλα δείγματα γύρης και ιζημάτων

179
00:13:51,080 --> 00:13:53,080
και αποστόμωσε τους επικριτές.

180
00:13:53,800 --> 00:13:57,960
Υπάρχει ακόμα αντιπαράθεση
για τα 23.000 χρόνια;

181
00:13:58,600 --> 00:14:01,720
Μέχρι να φτιαχτεί χρονομηχανή,
πάντα θα υπάρχει.

182
00:14:01,800 --> 00:14:04,560
Αλλά πέρα από τις χρονολογήσεις,

183
00:14:04,640 --> 00:14:08,960
αν κοιτάξεις, και πάλι βλέπεις
ένα αποτύπωμα από μαμούθ

184
00:14:09,040 --> 00:14:12,280
ένα, ενάμιση μέτρο μεγαλύτερο
από τα ανθρώπινα.

185
00:14:12,360 --> 00:14:14,680
Κι από κάτω υπάρχουν κι άλλα,

186
00:14:14,760 --> 00:14:19,200
άρα μεγαπανίδα και άνθρωποι συνυπήρξαν
σ' αυτόν τον ορίζοντα επί χιλιετίες.

187
00:14:21,160 --> 00:14:23,640
Η ανακάλυψη του Γουάιτ Σαντς
βοηθά να λυθεί

188
00:14:23,720 --> 00:14:26,000
ένα από τα πιο περίεργα
προϊστορικά μυστήρια.

189
00:14:27,400 --> 00:14:31,000
Η ξαφνική εξαφάνιση της μεγαπανίδας
της Εποχής των Παγετώνων στην Αμερική

190
00:14:32,080 --> 00:14:35,280
πριν από 13.000-11.000 χρόνια.

191
00:14:37,360 --> 00:14:42,760
Οι αρχαιολόγοι θεώρησαν ότι οι άνθρωποι
κυνήγησαν όλα τα είδη μεγαπανίδας

192
00:14:42,840 --> 00:14:44,040
και τα έσφαξαν.

193
00:14:44,640 --> 00:14:46,560
Δεν ξέρω ομάδα κυνηγών-συλλεκτών

194
00:14:46,640 --> 00:14:49,480
που να εξολόθρευσε εκούσια την τροφή του.

195
00:14:50,000 --> 00:14:54,560
Η ιδέα ότι ευθύνονται οι άνθρωποι
για την εξαφάνιση της μεγαπανίδας

196
00:14:54,640 --> 00:14:57,320
μου φαινόταν πάντα μάλλον αλλόκοτη.

197
00:14:59,400 --> 00:15:03,800
Τα ίχνη εδώ αποδεικνύουν
ότι άνθρωποι και ζώα συνέπεσαν χρονικά

198
00:15:03,880 --> 00:15:07,000
για τουλάχιστον 10.000 χρόνια
πριν από την εξαφάνιση.

199
00:15:10,240 --> 00:15:12,560
Πιστεύω ότι πολύ καλύτερη εξήγηση

200
00:15:12,640 --> 00:15:15,040
για την εξαφάνιση της μεγαπανίδας

201
00:15:15,120 --> 00:15:21,160
είναι ο παγκόσμιος κατακλυσμός που συνέβη
περίπου πριν από 12.800-12.900 χρόνια,

202
00:15:21,240 --> 00:15:22,520
η Νεότερη Δρυάς.

203
00:15:32,800 --> 00:15:35,160
Είχαμε ξαφνική βουτιά της θερμοκρασίας,

204
00:15:35,760 --> 00:15:38,200
ξαφνική άνοδο της στάθμης της θάλασσας,

205
00:15:38,280 --> 00:15:43,240
και ο κόσμος έγινε πολύ γρήγορα
ένα μέρος όπου πολύ δύσκολα επιβίωνες.

206
00:15:44,320 --> 00:15:47,600
Είναι μια εποχή που αποκαλούμε
αρχαία αποκάλυψη.

207
00:15:49,000 --> 00:15:51,160
Η Βόρεια Αμερική επλήγη περισσότερο,

208
00:15:51,240 --> 00:15:54,360
κάτι που εξηγεί
τόσο την εξαφάνιση της μεγαπανίδας της

209
00:15:54,440 --> 00:15:57,360
όσο και τα μεγάλα κενά
στην ανθρώπινη ιστορία εδώ.

210
00:16:01,880 --> 00:16:05,840
Θα πρέπει να αλλάξουμε τελείως
την ιστορία της εποίκισης της ηπείρου

211
00:16:05,920 --> 00:16:07,280
βάσει των νέων στοιχείων.

212
00:16:09,280 --> 00:16:12,040
Οι αρχαιολόγοι ανοίγουν μάτια και μυαλό

213
00:16:12,120 --> 00:16:14,880
στην πιθανότητα πολύ παλαιότερης
ανθρώπινης παρουσίας.

214
00:16:16,120 --> 00:16:19,480
Αυτά που μαθαίνουμε
είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου.

215
00:16:19,560 --> 00:16:21,400
Στα νοτιοδυτικά, όσο ψάχνουμε,

216
00:16:21,480 --> 00:16:25,080
τόσο θα βρίσκουμε τοποθεσίες
παλιές όσο και το Γουάιτ Σαντς.

217
00:16:25,160 --> 00:16:27,440
Ανοίξατε λοιπόν μια πόρτα στο παρελθόν

218
00:16:27,520 --> 00:16:29,480
-που δεν πέρασε ποτέ κανείς;
-Ναι.

219
00:16:31,760 --> 00:16:34,720
Οι αλλαγές παραδείγματος
δεν συμβαίνουν αμέσως.

220
00:16:34,800 --> 00:16:38,560
Μόνο η συσσώρευση στοιχείων
απαξιώνει το παλιό παράδειγμα

221
00:16:38,640 --> 00:16:41,600
και ανοίγει τα μάτια σε νέες πιθανότητες.

222
00:16:41,680 --> 00:16:43,680
Αυτό βλέπουμε τώρα στην Αμερική.

223
00:16:46,640 --> 00:16:50,960
Οι ανακαλύψεις εδώ στο Γουάιτ Σαντς
είναι μέρος μιας μεγαλύτερης ιστορίας,

224
00:16:51,040 --> 00:16:55,320
μιας παγκόσμιας ιστορίας
που ερευνώ πάνω από 30 χρόνια.

225
00:16:55,400 --> 00:17:00,000
Για να καθαρίσει η ομίχλη της αμνησίας
που περιβάλλει το μακρινό παρελθόν μας,

226
00:17:00,080 --> 00:17:04,920
πρέπει να κοιτάξουμε
πολύ βαθύτερα και πολύ πιο πίσω από ποτέ,

227
00:17:05,000 --> 00:17:06,320
εδώ στην Αμερική,

228
00:17:06,400 --> 00:17:11,000
όπου το χρονοδιάγραμμα της προϊστορίας
κινείται προς τα πίσω με κάθε ανακάλυψη.

229
00:17:15,600 --> 00:17:16,760
Νέες ανακαλύψεις

230
00:17:18,920 --> 00:17:21,920
που δεν τις παρακολουθούν
μόνο οι αρχαιολόγοι.

231
00:17:32,280 --> 00:17:33,720
Λοιπόν, Κιάνου.

232
00:17:33,800 --> 00:17:34,960
Γκράχαμ.

233
00:17:35,040 --> 00:17:36,840
Ας μιλήσουμε για το παρελθόν.

234
00:17:36,920 --> 00:17:40,160
Γιατί έχει σημασία το παρελθόν για σένα;

235
00:17:40,920 --> 00:17:42,680
Βασικά, ξέρεις.

236
00:17:43,240 --> 00:17:46,200
Θυμάμαι, όταν ήμουν μικρός
είχα περιέργεια.

237
00:17:46,280 --> 00:17:48,200
Και καθώς μεγάλωνα,

238
00:17:48,280 --> 00:17:52,040
σιγά σιγά έφτασα στη βασική ερώτηση.

239
00:17:53,400 --> 00:17:54,600
"Ποιοι είμαστε;"

240
00:17:54,680 --> 00:17:59,920
Ναι. Κι εμένα, δικό μου κίνητρο
στην έρευνα που κάνω πάνω από 30 χρόνια

241
00:18:00,720 --> 00:18:03,240
είναι η προσπάθεια επιστροφής σε μια πηγή.

242
00:18:03,320 --> 00:18:04,480
Τι πηγή;

243
00:18:05,080 --> 00:18:06,760
Την πηγή του ποιοι είμαστε.

244
00:18:07,360 --> 00:18:09,840
-Και το χρονοδιάγραμμα…
-Αυτό είναι λάθος.

245
00:18:09,920 --> 00:18:15,080
Γι' αυτό θεωρώ τόσο σημαντικά
τα αποτυπώματα στο Γουάιτ Σαντς.

246
00:18:15,680 --> 00:18:18,160
Νιώθω ότι τα 23.000 χρόνια
είναι μόνο η αρχή.

247
00:18:18,240 --> 00:18:19,920
Θα γυρίσουμε πολύ πιο πίσω.

248
00:18:20,000 --> 00:18:22,560
Ναι, κι εγώ το ίδιο νιώθω.

249
00:18:22,640 --> 00:18:27,680
Και είμαστε έτοιμοι να ξαναβρούμε
μεγάλο μέρος του χαμένου παρελθόντος μας.

250
00:18:28,320 --> 00:18:32,560
Και κατά μία έννοια, η Αμερική
είναι ο τόπος όπου εκτυλίσσεται η ιστορία.

251
00:18:32,640 --> 00:18:34,680
Αυτή είναι συναρπαστική ιδέα.

252
00:18:36,880 --> 00:18:39,240
Νομίζω ότι αποστολή σου, Γκράχαμ,

253
00:18:39,320 --> 00:18:43,400
είναι να διδάξεις
και ίσως να φέρεις τη γνώση.

254
00:18:43,480 --> 00:18:47,040
Το θέμα με την αμερικανική ήπειρο είναι

255
00:18:47,120 --> 00:18:51,320
ότι έχουμε ξεχάσει
μεγάλο μέρος του παρελθόντος σας.

256
00:18:51,400 --> 00:18:56,920
Και ο ρόλος μου σήμερα
είναι να προσπαθήσω να ανακτήσω

257
00:18:57,520 --> 00:18:59,000
μέρος της χαμένης μνήμης.

258
00:18:59,600 --> 00:19:03,160
Όταν σκέφτομαι το παρελθόν έτσι,
ακούγεται συναρπαστικό.

259
00:19:03,240 --> 00:19:07,000
Οπωσδήποτε. Για μένα,
το παρελθόν είναι το μυστήριο.

260
00:19:07,080 --> 00:19:09,760
Δεν είναι τι ξέρουμε, αλλά τι δεν ξέρουμε.

261
00:19:09,840 --> 00:19:12,840
Οι τεράστιες περιοχές
που δεν έχουν ακόμα ερευνηθεί.

262
00:19:12,920 --> 00:19:16,080
-Οι πιθανότητες που δεν έχουν ερευνηθεί.
-Ναι.

263
00:19:21,560 --> 00:19:24,720
Πρέπει ν' αρχίσουμε να ψάχνουμε
συγκεκριμένα τεκμήρια

264
00:19:24,800 --> 00:19:27,640
σε τόπους όπου δεν ψάξαμε ποτέ πριν.

265
00:19:29,280 --> 00:19:30,640
Την Εποχή των Παγετώνων,

266
00:19:30,720 --> 00:19:33,400
το βόρειο τμήμα της Β. Αμερικής
ήταν μια παγωμένη έρημος.

267
00:19:33,480 --> 00:19:38,560
Πρέπει να ψάξουμε κοντά στους τροπικούς.
Κοντά στον ισημερινό.

268
00:19:38,640 --> 00:19:42,200
Σε μέρη που ήταν ζεστά, βολικά,
μητρικά, φιλόξενα.

269
00:19:43,440 --> 00:19:45,360
Ίσως και σε μια τεράστια περιοχή

270
00:19:45,440 --> 00:19:49,160
που για καιρό
τη θεωρούσαν αρχαιολογική ερημιά,

271
00:19:50,760 --> 00:19:55,400
αλλά τώρα μας αποκαλύπτει
φοβερά μυστικά του ανθρώπινου παρελθόντος.

272
00:19:57,480 --> 00:19:59,240
Αυτή είναι ο Αμαζόνιος.

273
00:19:59,320 --> 00:20:03,360
ΑΜΑΖΟΝΙΟΣ

274
00:20:03,440 --> 00:20:07,080
Κοιτάζετε μια έκταση
άνω των 6.000.000 τετραγωνικών χλμ.

275
00:20:07,160 --> 00:20:10,040
που τη σκεπάζει ένα πυκνό τροπικό δάσος.

276
00:20:12,600 --> 00:20:17,520
Αυτή η αχανής έκταση
είναι ένα τεράστιο μυστήριο

277
00:20:17,600 --> 00:20:19,880
στην καρδιά της ανθρώπινης ιστορίας.

278
00:20:19,960 --> 00:20:22,520
Λίγο λίγο, αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε

279
00:20:22,600 --> 00:20:24,600
πόσο τεράστιο είναι το μυστήριο.

280
00:20:26,360 --> 00:20:29,560
Επί δεκαετίες,
κυρίαρχη άποψη των αρχαιολόγων

281
00:20:29,640 --> 00:20:32,760
ήταν πως οι μόνοι ιστορικοί
κάτοικοι του Αμαζονίου

282
00:20:32,840 --> 00:20:35,720
ήταν μικρές ημινομαδικές φυλές
κυνηγών-συλλεκτών

283
00:20:36,960 --> 00:20:40,240
όπως αυτές που ζουν
ακόμα και σήμερα στο τροπικό δάσος.

284
00:20:42,440 --> 00:20:45,640
Εγώ πιστεύω
ότι η κυρίαρχη άποψη είναι λάθος.

285
00:20:53,240 --> 00:20:57,120
Κατευθύνομαι στο δυτικό άκρο
της Βραζιλίας, στην πολιτεία Άκρε.

286
00:20:58,080 --> 00:21:00,000
Όπως όλη η λεκάνη του Αμαζονίου,

287
00:21:00,080 --> 00:21:03,520
για πολύ καιρό την κάλυπτε
ένα τεράστιο τροπικό δάσος,

288
00:21:05,920 --> 00:21:09,000
ώσπου τεράστιες εκτάσεις
άρχισαν να καίγονται

289
00:21:09,520 --> 00:21:11,480
για να χωρέσουν ράντσα βοοειδών.

290
00:21:15,480 --> 00:21:21,640
Η επίσκεψη στο τροπικό δάσος είναι
απολαυστική όσο και καταθλιπτική εμπειρία.

291
00:21:23,640 --> 00:21:26,720
Η έκταση της γης που έχει αποψιλωθεί

292
00:21:26,800 --> 00:21:30,960
είναι μια σύγχρονη εν εξελίξει καταστροφή
χωρίς εύκολη λύση.

293
00:21:32,440 --> 00:21:35,160
Όμως, η αποψίλωση
όλο και περισσότερων εκτάσεων

294
00:21:35,240 --> 00:21:37,600
οδήγησε σε κάτι που δεν περίμενε κανείς.

295
00:21:42,840 --> 00:21:45,160
Ήρθα να συναντήσω τον δρα Αλσέου Ράνζι,

296
00:21:46,520 --> 00:21:48,960
παλαιογεωγράφο που άρχισε την καριέρα του

297
00:21:49,040 --> 00:21:51,760
μελετώντας τα ζώα
του Αμαζονίου της εποχής.

298
00:21:56,240 --> 00:22:01,280
Θέλει να μου δείξει ένα μυστήριο
που παραμένει άλυτο μέχρι και σήμερα.

299
00:22:13,760 --> 00:22:14,720
Αναταράξεις.

300
00:22:23,040 --> 00:22:26,920
Από ψηλά, βλέπεις ολοκάθαρα
την καταστροφή που διενεργείται.

301
00:22:31,000 --> 00:22:33,480
Βλέπεις πόσο μεγάλη έκταση
έχει αποψιλωθεί.

302
00:22:33,560 --> 00:22:34,800
-Πολύ μεγάλη.
-Ναι.

303
00:22:36,280 --> 00:22:40,080
Σε 20 χρόνια από σήμερα,
το δάσος θα έχει εξαφανιστεί.

304
00:22:40,880 --> 00:22:45,360
Αλλά αυτή η αποψίλωση άνοιξε
μια χαραμάδα σε ένα μεγάλο μυστήριο.

305
00:22:46,760 --> 00:22:50,440
Το 1986, ο δρ Ράνζι
πετούσε πάνω από την περιοχή

306
00:22:50,520 --> 00:22:53,360
όταν το βλέμμα του
συνέλαβε κάτι απρόσμενο.

307
00:22:54,600 --> 00:22:58,040
Πήγαινα στο Ρίο Μπράνκο με εμπορικό τζετ.

308
00:22:58,120 --> 00:22:58,960
Ναι.

309
00:22:59,040 --> 00:23:00,640
Καθόμουν στο παράθυρο.

310
00:23:01,440 --> 00:23:04,680
Κοιτούσα το περιβάλλον έτσι.

311
00:23:04,760 --> 00:23:06,760
Και τότε βλέπω έναν μεγάλο κύκλο.

312
00:23:15,080 --> 00:23:16,640
Θεέ μου. Τι είναι αυτό;

313
00:23:17,520 --> 00:23:19,960
-Και το τζετ πετούσε γρήγορα. Έφυγε.
-Ναι.

314
00:23:20,800 --> 00:23:21,680
Εξαφανίστηκε.

315
00:23:24,000 --> 00:23:25,680
Δεν το είχε καταλάβει ακόμα,

316
00:23:25,760 --> 00:23:29,080
αλλά αυτά τα λίγα δευτερόλεπτα
ο δρ Ράνζι εντόπισε κάτι

317
00:23:29,160 --> 00:23:32,200
που αν ισχύουν οι παλιές ιδέες μας
για τον Αμαζόνιο,

318
00:23:32,280 --> 00:23:33,960
απλώς δεν έπρεπε να υπάρχει.

319
00:23:36,320 --> 00:23:37,520
-Φοβερό.
-Ναι.

320
00:23:38,800 --> 00:23:44,040
Γιγάντια γεωμετρικά σχήματα
μήκους άνω των 300 μέτρων,

321
00:23:44,960 --> 00:23:48,280
σχηματισμένα από αυλάκια
και πελώριους χωμάτινους σωρούς,

322
00:23:49,240 --> 00:23:51,240
γνωστά σήμερα ως γεωγλυφικά.

323
00:23:52,880 --> 00:23:54,960
Φανταστικό σχέδιο. Θεέ μου.

324
00:23:55,040 --> 00:23:57,400
Φανταστικό σχέδιο. Και πολύ μεγάλο.

325
00:23:57,480 --> 00:23:58,320
Και τεράστιο.

326
00:23:58,400 --> 00:24:01,520
-Πολύ μεγάλο… Τεράστιο.
-Ναι.

327
00:24:04,360 --> 00:24:06,720
-Πανέμορφο. Είναι πανέμορφο.
-Πανέμορφο.

328
00:24:09,320 --> 00:24:13,680
Κι αυτό που βλέπω είναι ένα τετράγωνο
που περιβάλλεται από ένα οβάλ.

329
00:24:14,560 --> 00:24:16,000
Κοίτα, κι άλλο.

330
00:24:16,720 --> 00:24:19,000
Ναι. Είναι παντού.

331
00:24:19,080 --> 00:24:19,920
Παντού.

332
00:24:20,960 --> 00:24:22,000
Κι άλλο ένα εδώ.

333
00:24:22,880 --> 00:24:23,960
Κι άλλο εδώ.

334
00:24:26,120 --> 00:24:27,040
Απίστευτο.

335
00:24:31,440 --> 00:24:35,960
Η τέλεια γεωμετρία είναι ορατή
μόνο από εκατοντάδες μέτρα ψηλά.

336
00:24:36,880 --> 00:24:40,400
Κι όμως, με κάποιον τρόπο,
όλα αυτά τα έφτιαξαν άνθρωποι

337
00:24:40,480 --> 00:24:42,880
που τα πόδια τους
πατούσαν γερά στο έδαφος.

338
00:24:45,600 --> 00:24:49,440
Αυτό δημιουργεί σ' εμένα
μια βαθιά αίσθηση σεβασμού.

339
00:24:53,000 --> 00:24:57,240
Πώς έχουν την τεχνική να δουν
πώς φαίνεται από ψηλά;

340
00:24:59,440 --> 00:25:00,800
Πολύ δυνατή εμπειρία.

341
00:25:00,880 --> 00:25:05,400
Έχω πάει σε πολλούς ναούς, πυραμίδες
και ιερούς τόπους στον κόσμο,

342
00:25:05,480 --> 00:25:08,040
αλλά αυτό έχει πολύ ιδιαίτερη αίσθηση.

343
00:25:08,560 --> 00:25:10,560
Πολύ ιδιαίτερη.

344
00:25:13,680 --> 00:25:16,240
Θέλω να πω, με συγκινεί βαθιά.

345
00:25:18,600 --> 00:25:21,120
Κοιτάζω κάτι μεγαλειώδες.

346
00:25:27,480 --> 00:25:31,680
Είναι σαν να τραβήχτηκε
η κουρτίνα από τη Μόνα Λίζα.

347
00:25:31,760 --> 00:25:35,000
Ξαφνικά βλέπω κάτι
που δεν ήξερα ότι υπήρχε,

348
00:25:35,080 --> 00:25:38,480
κι αυτό με επηρέασε
πάρα πολύ συναισθηματικά.

349
00:25:42,640 --> 00:25:45,640
Ήταν σαν να μιλούσαν οι αρχαίοι
σ' εμένα προσωπικά.

350
00:25:45,720 --> 00:25:50,080
"Κοίτα τι καταφέραμε. Μη μας υποτιμάς.

351
00:25:50,840 --> 00:25:52,960
Ήμασταν επιστήμονες".

352
00:25:57,640 --> 00:26:02,360
Όταν μίλησες γι' αυτό το φαινόμενο
στους αρχαιολόγους, τι είπαν;

353
00:26:02,440 --> 00:26:05,200
Η πρώτη ήταν διάσημη αρχαιολόγος.

354
00:26:05,280 --> 00:26:07,680
Της έδειξα τη φωτογραφία,

355
00:26:07,760 --> 00:26:13,520
την κοίταξε και είπε "Πού είναι;
Στον Αμαζόνιο; Είναι αδύνατο".

356
00:26:14,320 --> 00:26:17,160
Αδύνατο; Κοίτα τη φωτογραφία.

357
00:26:17,240 --> 00:26:19,880
-Βοήθησέ με. Δεν ξέρω τι είναι.
-Ναι.

358
00:26:22,800 --> 00:26:25,160
Τα στοιχεία είναι αδιαμφισβήτητα

359
00:26:25,240 --> 00:26:28,080
και εκτείνονται σε περιοχή
όσο η Δ. Βιρτζίνια.

360
00:26:32,920 --> 00:26:37,080
Στην αρχή εικάσαμε ότι αυτά τα υψώματα
ίσως ήταν αμυντικοί προμαχώνες.

361
00:26:39,240 --> 00:26:41,680
Αλλά δεν υπάρχουν ενδείξεις πολέμου εδώ.

362
00:26:41,760 --> 00:26:45,880
Και τα χαντάκια είναι μέσα στα υψώματα,
άρα δεν είναι τάφροι.

363
00:26:48,320 --> 00:26:51,720
Και δεν υπάρχουν ενδείξεις
ότι τα είχαν για καταυλισμούς.

364
00:26:56,800 --> 00:27:01,320
Αδύνατο να αποφύγουμε τις εικασίες
όταν κοιτάζουμε τα γεωγλυφικά. Γιατί;

365
00:27:01,400 --> 00:27:04,680
Επειδή δεν υπάρχουν γραπτά τεκμήρια
των δημιουργών τους

366
00:27:04,760 --> 00:27:07,360
που να λένε γιατί τα έφτιαξαν.
Δεν ξέρουμε.

367
00:27:09,880 --> 00:27:13,760
Πόσα πιστεύεις ότι υπάρχουν
σε ολόκληρη την περιοχή;

368
00:27:15,360 --> 00:27:16,800
-Χιλιάδες.
-Χιλιάδες.

369
00:27:16,880 --> 00:27:19,200
-Χιλιάδες.
-Μάλιστα.

370
00:27:19,280 --> 00:27:20,160
Χιλιάδες.

371
00:27:24,720 --> 00:27:26,920
Εγείρονται πολλά ερωτηματικά.

372
00:27:27,000 --> 00:27:29,680
Πόσων ετών είναι
αυτά τα γεωμετρικά ορύγματα;

373
00:27:30,800 --> 00:27:34,600
Είναι παλιότερα ή νεότερα
από το τροπικό δάσος που τα έκρυβε;

374
00:27:39,520 --> 00:27:43,720
Πόσο μεγάλο ήταν το εργατικό δυναμικό
που τα δημιούργησε κατ' αρχάς;

375
00:27:46,240 --> 00:27:49,880
Και τι δεξιότητες απαιτούνταν
για να γίνει σωστά η δουλειά;

376
00:27:52,040 --> 00:27:55,680
Δεν είναι καινούριοι.
Είναι άνθρωποι που ήξεραν ήδη τι έκαναν.

377
00:27:55,760 --> 00:27:57,760
Το είχαν κάνει πολλές φορές πριν.

378
00:27:58,840 --> 00:28:01,680
Θα ήθελα πολύ να μάθω τι είχαν κατά νου

379
00:28:01,760 --> 00:28:03,000
όταν το έφτιαχναν.

380
00:28:03,080 --> 00:28:05,880
-Ναι.
-Τόση προσπάθεια και ενέργεια.

381
00:28:12,520 --> 00:28:15,720
Το κατασκευαστικό έργο
είναι ένα συναρπαστικό μυστήριο

382
00:28:15,800 --> 00:28:18,280
που πλήθος ερευνητών προσπαθούν να λύσουν.

383
00:28:25,000 --> 00:28:28,840
Πίσω στο έδαφος συναντούμε
τον καθηγητή Μάρτι Πάρσινεν,

384
00:28:28,920 --> 00:28:32,360
αρχαιολόγο και ανθρωπολόγο
από το Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι,

385
00:28:34,280 --> 00:28:38,920
που αναζητεί απαντήσεις
μαζί με τον δρα Ράνζι επί δύο δεκαετίες.

386
00:28:41,400 --> 00:28:44,280
Σαφώς βλέπουμε εδώ ένα τεράστιο φαινόμενο,

387
00:28:44,360 --> 00:28:45,960
όχι κάτι μικρό.

388
00:28:46,040 --> 00:28:48,640
Ένα φαινόμενο που δείχνει
γνώσεις γεωμετρίας

389
00:28:49,720 --> 00:28:53,040
και επίσης υψηλό επίπεδο οργάνωσης
κατά την εκτέλεση.

390
00:28:53,640 --> 00:28:56,800
Το πιστεύω, αφού πολλά από αυτά
είναι πολύ περίπλοκα.

391
00:28:56,880 --> 00:28:57,840
Πολύ περίπλοκα.

392
00:28:57,920 --> 00:29:02,080
Πρέπει να έχεις σχεδιάσει από πριν
πώς το κάνεις και πώς το οργανώνεις.

393
00:29:07,480 --> 00:29:10,000
Αφού εξέτασε εκατοντάδες γεωγλυφικά,

394
00:29:10,080 --> 00:29:13,640
ο καθηγητής Πάρσινεν
ανακάλυψε ένα σημαντικό στοιχείο

395
00:29:14,560 --> 00:29:17,680
που δείχνει τι είδους κοινωνία
έφτιαξε αυτά τα έργα.

396
00:29:20,720 --> 00:29:25,720
Αρχαίους υπερυψωμένους δρόμους
που συνδέουν πολλά από τα γεωγλυφικά.

397
00:29:29,160 --> 00:29:31,160
Η περιοχή είναι γεμάτη δρόμους.

398
00:29:31,240 --> 00:29:35,000
Οι κυνηγοί και συλλέκτες
δεν κατασκευάζουν δρόμους.

399
00:29:35,080 --> 00:29:36,720
Δεν τους έχουν ανάγκη.

400
00:29:36,800 --> 00:29:42,000
Χρειάζεται μια κοινωνία που να έχει ήδη
πολύ ανώτερο επίπεδο σκέψης.

401
00:29:42,080 --> 00:29:45,360
Και επίσης τα μέλη της
να έχουν σχέσεις μεταξύ τους.

402
00:29:45,440 --> 00:29:48,120
Άρα, είναι μια πολύ σύνθετη κοινωνία.

403
00:29:48,200 --> 00:29:52,000
Αν δεν κάνω λάθος, κανείς δεν περίμενε
κάτι τέτοιο στον Αμαζόνιο.

404
00:29:52,080 --> 00:29:54,920
Όχι. Ήταν μεγάλη έκπληξη για μας.

405
00:29:57,280 --> 00:30:00,040
Για να μάθει
την ταυτότητα των κατασκευαστών,

406
00:30:00,120 --> 00:30:04,840
η ομάδα του καθηγητή Πάρσινεν
κάνει ανασκαφές στις γύρω περιοχές,

407
00:30:04,920 --> 00:30:07,520
μεταξύ των οποίων αυτή,
τη γνωστή ως Τεκίνιο.

408
00:30:09,000 --> 00:30:13,400
Από αρχαιολογική άποψη,
τι βρίσκετε μέσα στα ορύγματα;

409
00:30:13,480 --> 00:30:17,680
Στο Τεκίνιο βρήκαμε
40.000 θραύσματα κεραμικών.

410
00:30:20,760 --> 00:30:23,680
Αυτά τα θραύσματα
ήταν ηλικίας περίπου 2.000 ετών.

411
00:30:24,200 --> 00:30:28,880
Το ίδιο το όρυγμα βρέθηκε
ότι έγινε πριν από περίπου 2.500 χρόνια.

412
00:30:28,960 --> 00:30:32,480
Όμως το αγγείο ήταν απρόσμενα εξελιγμένο.

413
00:30:33,480 --> 00:30:36,640
Τα περισσότερα είναι υψηλής ποιότητας

414
00:30:36,720 --> 00:30:39,360
και πολύχρωμα κεραμικά.

415
00:30:39,440 --> 00:30:42,360
Το πολύχρωμο είναι
μια εξελιγμένη μορφή κεραμικού.

416
00:30:42,440 --> 00:30:46,760
Κανονικά, το πολύχρωμο κεραμικό
θεωρείται μέρος του πολιτισμού.

417
00:30:49,440 --> 00:30:52,640
Τα πολύχρωμα κεραμικά
έχουν μια απρόσμενη ομοιότητα

418
00:30:54,080 --> 00:30:56,240
με μιας άλλης μακρινής κουλτούρας,

419
00:30:56,320 --> 00:30:59,000
γνωστής για τις βαθιές
γνώσεις γεωμετρίας της.

420
00:31:00,400 --> 00:31:01,880
Τους αρχαίους Έλληνες.

421
00:31:03,560 --> 00:31:07,280
Γενικώς, ιστορικοί και αρχαιολόγοι
λένε πως οι Έλληνες

422
00:31:07,360 --> 00:31:09,840
ήταν από τους πρωτοπόρους στη γεωμετρία.

423
00:31:09,920 --> 00:31:12,600
Σαφώς θα πρέπει να το αναθεωρήσουμε αυτό.

424
00:31:12,680 --> 00:31:14,040
Μάλλον έχεις δίκιο.

425
00:31:14,120 --> 00:31:17,920
Αυτή η γεωγλυφική κουλτούρα
συμπίπτει απολύτως χρονικά

426
00:31:18,000 --> 00:31:21,600
με την αρχαιολογική περίοδο
του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού

427
00:31:21,680 --> 00:31:24,760
που ονομάστηκε
ελληνική γεωμετρική περίοδος.

428
00:31:27,800 --> 00:31:31,760
Το ότι δύο πολιτισμοί τόσο μακρινοί
δημιούργησαν γεωμετρική τέχνη

429
00:31:31,840 --> 00:31:35,080
και έφτιαξαν εξελιγμένα αγγεία
περίπου την ίδια εποχή

430
00:31:35,600 --> 00:31:37,520
δεν φαίνεται απλή σύμπτωση.

431
00:31:40,760 --> 00:31:43,960
Είναι μαγικό να βλέπουμε
την παράλληλη ανάπτυξη ιδεών

432
00:31:44,040 --> 00:31:45,520
από άσχετους πολιτισμούς.

433
00:31:45,600 --> 00:31:46,560
Ναι, ακριβώς.

434
00:31:48,000 --> 00:31:51,960
Δεν υπονοώ ότι οι πολιτισμοί
Ελλάδας και Αμαζονίου ήταν σε επαφή.

435
00:31:53,880 --> 00:31:56,800
Αλλά μήπως αμφότεροι
κληρονόμησαν τις γνώσεις τους

436
00:31:56,880 --> 00:31:59,760
από έναν απείρως παλαιότερο πολιτισμό,

437
00:32:00,920 --> 00:32:03,720
ο οποίος ταξίδεψε στη γη
στις απαρχές του χρόνου

438
00:32:04,400 --> 00:32:06,640
και άφησε ίχνη της σοφίας του παντού;

439
00:32:09,080 --> 00:32:12,000
Οι αρχαιολόγοι το εξηγούν ως εξής:

440
00:32:12,080 --> 00:32:14,600
"Όλοι οι άνθρωποι έχουμε το ίδιο μυαλό

441
00:32:14,680 --> 00:32:17,880
και γι' αυτό θα κάνουμε τα ίδια πράγματα".

442
00:32:17,960 --> 00:32:23,160
Το γεγονός ότι τα έφτιαξαν ταυτόχρονα
σε διαφορετικές γεωγραφικές τοποθεσίες

443
00:32:23,240 --> 00:32:25,840
αποδίδεται στο κοινό νευρικό σύστημα.

444
00:32:25,920 --> 00:32:28,200
Φοβάμαι ότι εγώ δεν το πιστεύω.

445
00:32:29,880 --> 00:32:33,560
Είναι προφανές, αν δεις το σχέδιο,
ότι υπάρχει κάποιο υπόβαθρο.

446
00:32:33,640 --> 00:32:36,880
Δεν είναι κάτι που εμφανίζεται
ξαφνικά εν μια νυκτί.

447
00:32:36,960 --> 00:32:41,040
Άρα, πόσο πίσω τοποθετείτε
την προϊστορία αυτής της περιοχής;

448
00:32:41,120 --> 00:32:44,160
Υπάρχουν ενδείξεις
ότι τα μέρη αυτά ήταν ιδιαίτερα

449
00:32:44,240 --> 00:32:47,640
πριν τοποθετηθούν εκεί τα γεωγλυφικά;

450
00:32:47,720 --> 00:32:52,120
Πολύ καλή ερώτηση,
επειδή σκάψαμε στο ένα μέτρο

451
00:32:52,200 --> 00:32:55,200
και έπειτα από αυτό
τα κεραμικά εξαφανίστηκαν.

452
00:32:55,280 --> 00:32:58,840
Αλλά πρόσεξα ότι ο άνθρακας παρέμενε.

453
00:32:59,640 --> 00:33:02,240
Και προχωρήσαμε πιο κάτω, και πιο κάτω,

454
00:33:02,320 --> 00:33:06,640
και αρχίσαμε να παίρνουμε
δείγματα ραδιοάνθρακα,

455
00:33:06,720 --> 00:33:10,840
και τελικά είδαμε
ότι πολλές από αυτές τις τοποθεσίες

456
00:33:10,920 --> 00:33:14,360
είχαν ήδη διαμορφωθεί 10.000 χρόνια πριν.

457
00:33:15,400 --> 00:33:18,400
Θεέ μου. Από το βαθύ παρελθόν.

458
00:33:18,480 --> 00:33:20,800
-Ακριβώς, το βαθύ παρελθόν.
-Μαγευτικό.

459
00:33:23,600 --> 00:33:28,200
Άρα, 10.000 χρόνια πριν,
όχι πολύ μετά την Εποχή των Παγετώνων,

460
00:33:28,880 --> 00:33:32,840
φαίνεται ότι οι ίδιες τοποθεσίες
είχαν ήδη κάποια μεγάλη σημασία

461
00:33:32,920 --> 00:33:35,000
για εκείνους που τις επισκέπτονταν.

462
00:33:36,240 --> 00:33:38,360
Αυτό συμπληρώνει κι άλλο την εικόνα.

463
00:33:38,440 --> 00:33:42,560
Κατά μία έννοια, αυτό που βλέπουμε τώρα
είναι η πιο πρόσφατη έκφραση

464
00:33:42,640 --> 00:33:45,600
μιας πολύ μακράς σχέσης με τη γη,

465
00:33:45,680 --> 00:33:47,360
ενός πολύ μακρόχρονου έργου.

466
00:33:48,880 --> 00:33:53,560
Έχουμε ενδείξεις ενός πολύ οργανωμένου,
εξελιγμένου αυτόχθονα πολιτισμού

467
00:33:53,640 --> 00:33:56,960
που έδρασε όπως περιμένουμε
από ανώτερους πολιτισμούς.

468
00:33:58,640 --> 00:34:03,960
Αυτή η έρευνα είναι πρωτοποριακή
για την κατανόηση της ανθρώπινης ιστορίας.

469
00:34:06,920 --> 00:34:10,640
Πρέπει να αναθεωρήσουμε τις ιδέες μας
για τον αρχαίο Αμαζόνιο

470
00:34:10,720 --> 00:34:13,640
και κάθε ιδέα μας
για τους αρχαίους πολιτισμούς.

471
00:34:13,720 --> 00:34:17,840
Τη θεωρώ από τις πιο συναρπαστικές
ανακαλύψεις των τελευταίων 100 ετών.

472
00:34:17,920 --> 00:34:19,560
Είναι κάτι μοναδικό.

473
00:34:24,560 --> 00:34:26,560
Και υπάρχει ακόμα πολλή δουλειά.

474
00:34:28,480 --> 00:34:33,000
Σήμερα γνωρίζουμε για ένα φαινόμενο
που αγνοούσαμε πριν από 20 χρόνια.

475
00:34:33,080 --> 00:34:36,760
Το επόμενο ερώτημα είναι,
πόσα τέτοια υπάρχουν;

476
00:34:36,840 --> 00:34:39,240
Πόσα τέτοια ορύγματα υπάρχουν σήμερα;

477
00:34:42,600 --> 00:34:45,520
Για την ώρα έχουν βρεθεί
πάνω από 1.000 γεωγλυφικά

478
00:34:45,600 --> 00:34:47,320
μόνο στην περιοχή Άκρε.

479
00:34:53,080 --> 00:34:55,000
Στα 13 χλμ. από τον διάδρομο προσγείωσης

480
00:34:55,560 --> 00:34:58,480
ο καθηγητής Πάρσινεν
ελπίζει να βρει κι άλλα

481
00:34:58,560 --> 00:35:00,760
σε ένα ανεξερεύνητο μέρος του δάσους,

482
00:35:00,840 --> 00:35:04,200
κοντά σε ένα γεωγλυφικό
που ονομάζεται Φαζέντα Σιποάλ.

483
00:35:07,160 --> 00:35:11,440
Οι γνώσεις μας σταμάτησαν
στην άκρη του δάσους.

484
00:35:11,520 --> 00:35:13,720
Τώρα θέλουμε να μάθουμε τι έχει εκεί.

485
00:35:16,800 --> 00:35:19,240
Για να δει τι κρύβεται κάτω από τα δέντρα,

486
00:35:19,320 --> 00:35:22,840
η ομάδα βασίζεται σε μια τεχνολογία
που βλέπει μέσα από αυτά.

487
00:35:24,320 --> 00:35:25,320
Το LiDAR.

488
00:35:27,040 --> 00:35:32,080
Με αυτό το σύστημα
μπορούμε να παρακάμψουμε τη βλάστηση

489
00:35:32,160 --> 00:35:35,280
και να πάρουμε τα αποτελέσματα από κάτω.

490
00:35:35,360 --> 00:35:39,280
Έτσι μπορούμε να δούμε
με ακρίβεια την τοπογραφία.

491
00:35:40,840 --> 00:35:43,760
Με το LiDAR βλέπεις
τι βρίσκεται κάτω από το δάσος

492
00:35:43,840 --> 00:35:45,840
χωρίς να καταστρέψεις δέντρα.

493
00:35:46,440 --> 00:35:49,960
Δεν ρημάζεις το τροπικό δάσος,
δεν καταστρέφεις τίποτα.

494
00:35:51,680 --> 00:35:54,640
Στο κυνήγι συμμετέχει
ο Φάμπιο ντε Νοβάες Φίλιο,

495
00:35:54,720 --> 00:35:58,840
που θα ερευνήσει το δάσος
με το LiDAR, που λειτουργεί με ντρόουν.

496
00:35:59,560 --> 00:36:02,120
Θα πετάξουμε στα 80 μέτρα.

497
00:36:03,320 --> 00:36:08,640
Ίσως μπορέσουμε να έχουμε
100-200 σημεία ανά τετραγωνικό μέτρο.

498
00:36:08,720 --> 00:36:09,960
Εξαιρετικά.

499
00:36:10,040 --> 00:36:12,600
Η τοπογραφία θα είναι πολύ ακριβής.

500
00:36:27,600 --> 00:36:30,680
Η συσκευή εκπέμπει ακτίνες λέιζερ
ανάμεσα στα φύλλα,

501
00:36:30,760 --> 00:36:32,760
ανιχνεύοντας αλλαγές στο υψόμετρο.

502
00:36:36,320 --> 00:36:39,840
Με τα δεδομένα δημιουργείται
τρισδιάστατος χάρτης του τοπίου

503
00:36:39,920 --> 00:36:41,720
και αποκαλύπτονται ανωμαλίες.

504
00:36:43,560 --> 00:36:46,600
Τα ντρόουν θα αλλάξουν τα πάντα
στην αρχαιολογία.

505
00:36:53,800 --> 00:36:57,160
Όσο η ομάδα ερευνά
τι κρύβεται κάτω από τις φυλλωσιές,

506
00:36:57,240 --> 00:36:59,080
εγώ ψάχνω κάτι άλλο.

507
00:37:01,920 --> 00:37:05,160
Γιατί κατ' αρχάς φτιάχτηκαν τα γεωγλυφικά;

508
00:37:07,440 --> 00:37:11,760
Οι αρχαιολογικές ανασκαφές
δεν παρέχουν καμιά σχετική ένδειξη.

509
00:37:12,760 --> 00:37:16,160
Όμως, οι αυτόχθονες της περιοχής
έχουν γνώσεις και μνήμες

510
00:37:16,240 --> 00:37:18,720
που ρίχνουν φως στη σημασία και το νόημα

511
00:37:18,800 --> 00:37:20,800
αυτών των σπουδαίων ορυγμάτων.

512
00:37:25,800 --> 00:37:30,520
Ήρθα στο γεωγλυφικό Τζάκο Σα
να γνωρίσω έναν επιστάτη του.

513
00:37:34,720 --> 00:37:39,520
Ο Αντόνιο Απουρινά, από τη φυλή Απουρινά,
δουλεύει στη FUNAI,

514
00:37:39,600 --> 00:37:42,360
την εθνική υπηρεσία της Βραζιλίας
για τους αυτόχθονες.

515
00:37:43,920 --> 00:37:46,000
Οι Απουρινά είναι ένας λαός

516
00:37:46,080 --> 00:37:53,040
που οι ρίζες του συνδέονται στενά
με τη φύση, με τη γη.

517
00:37:53,120 --> 00:37:57,960
Τι γνώμη έχουν οι Απουρινά
για τις κατασκευές αυτές;

518
00:37:58,040 --> 00:37:59,520
Πώς νιώθετε γι' αυτές;

519
00:37:59,600 --> 00:38:01,960
Εδώ που στέκομαι είναι ένας τόπος

520
00:38:04,200 --> 00:38:07,320
για τον οποίο τρέφω τον μέγιστο σεβασμό.

521
00:38:08,520 --> 00:38:11,680
Για μας, ο τόπος αυτός είναι ιερός.

522
00:38:11,760 --> 00:38:16,080
Δεν φτιάχτηκε για πόλεμο.
Δεν φτιάχτηκε για άμυνα.

523
00:38:16,160 --> 00:38:21,200
Φτιάχτηκε για να εκφράσει
κάτι που αφορά τον πολιτισμό.

524
00:38:24,000 --> 00:38:27,080
Αν τα γεωμετρικά σχήματα
δεν έχουν πρακτικό ρόλο,

525
00:38:27,160 --> 00:38:31,240
τόσο τεράστια προσπάθεια να φτιαχτούν
υποδεικνύει έναν ανώτερο σκοπό.

526
00:38:33,320 --> 00:38:37,000
Ίσως οι πνευματικές παραδόσεις
των Απουρινά δώσουν μια ιδέα.

527
00:38:37,880 --> 00:38:42,080
Αυτό εδώ εμείς το παρομοιάζουμε

528
00:38:42,160 --> 00:38:49,160
με τους κύκλους
που φτιάχνουν οι Απουρινά χορεύοντας

529
00:38:50,080 --> 00:38:54,120
για να αποτίσουν φόρο τιμής
στον εκλιπόντα αρχηγό, σε έναν σαμάνο,

530
00:38:54,600 --> 00:38:57,680
σε ένα σημαντικό πρόσωπο του χωριού
που πέθανε.

531
00:39:01,600 --> 00:39:06,160
Το βλέπουμε σαν ένα μέρος
που μας υποδέχεται όλους

532
00:39:06,920 --> 00:39:13,040
όταν εγκαταλείψουμε τον υλικό κόσμο.

533
00:39:16,040 --> 00:39:19,440
Είναι μια άποψη πολύ ισχυρή
μεταξύ των αυτοχθόνων

534
00:39:19,520 --> 00:39:21,800
μέχρι σήμερα σε όλο τον Αμαζόνιο.

535
00:39:21,880 --> 00:39:25,160
Ότι μετά τον θάνατο,
η ψυχή μας κάνει ένα ταξίδι,

536
00:39:25,240 --> 00:39:28,520
που εν τέλει την οδηγεί
σε μια μεταθανάτια ύπαρξη.

537
00:39:30,120 --> 00:39:32,440
Την ιδέα αυτήν τη συναντάμε παντού,

538
00:39:32,520 --> 00:39:37,920
και οι κατασκευές βοηθούν στο ταξίδι
της ψυχής μετά τον θάνατο.

539
00:39:40,240 --> 00:39:43,280
Ας πάρουμε το παράδειγμα των πυραμίδων.

540
00:39:44,080 --> 00:39:50,320
Δεν ξέρω ούτε μία πυραμιδοειδή δομή
στον κόσμο που να μη συνδέεται

541
00:39:50,400 --> 00:39:54,120
με την ιδέα του θανάτου
και το μεταθανάτιο ταξίδι της ψυχής.

542
00:39:56,280 --> 00:39:59,880
Αυτό το βλέπουμε ιδιαίτερα
στις αρχαίες αιγυπτιακές πυραμίδες,

543
00:39:59,960 --> 00:40:05,200
είναι όμως εξίσου εμφανές στις πυραμίδες
της αμερικανικής ηπείρου και του Μεξικού.

544
00:40:07,520 --> 00:40:10,000
Ενδιαφέρον, λοιπόν, που ο Αντόνιο είπε

545
00:40:10,080 --> 00:40:13,040
ότι τα γεωγλυφικά του Αμαζονίου
υπηρέτησαν παρόμοιο σκοπό

546
00:40:13,120 --> 00:40:17,480
για τους ανθρώπους που τα έφτιαξαν,
αμέτρητες χιλιάδες χρόνια πριν.

547
00:40:24,920 --> 00:40:29,600
Πίσω στον διάδρομο προσγείωσης,
ώρα να δούμε αν η έρευνα με το LiDAR

548
00:40:29,680 --> 00:40:33,840
ανίχνευσε κι άλλους τέτοιους ιερούς χώρους
κάτω από το δάσος.

549
00:40:35,360 --> 00:40:37,680
Φάμπιο, πες μας τι βρήκες, σε παρακαλώ.

550
00:40:38,400 --> 00:40:40,760
Ερευνήσαμε την περιοχή με το LiDAR.

551
00:40:41,360 --> 00:40:43,920
Βλέπεις τα δέντρα;

552
00:40:44,000 --> 00:40:44,840
Ναι.

553
00:40:48,120 --> 00:40:49,160
Και τώρα…

554
00:40:51,320 --> 00:40:52,240
Απίστευτο.

555
00:41:21,880 --> 00:41:23,960
Υποτιτλισμός: Σοφία Σκουλικάρη