1
00:00:06,083 --> 00:00:08,963
SEBUAH SIRI NETFLIX

2
00:00:12,163 --> 00:00:13,123
- Dengar?
- Ya.

3
00:00:13,203 --> 00:00:15,283
- Baik, sedia.
- Rakaman pertama.

4
00:00:15,363 --> 00:00:17,243
Bagaimana awak huraikan diri?

5
00:00:19,003 --> 00:00:20,683
Bagaimana saya gambarkan diri?

6
00:00:20,763 --> 00:00:23,683
Awak pernah digambarkan
sebagai ahli pseudo-arkeologi.

7
00:00:23,763 --> 00:00:26,003
- Betul.
- Awak memilih data tertentu.

8
00:00:26,083 --> 00:00:29,283
Buku dibaca ribuan orang,
tapi tak diiktiraf ahli akademik.

9
00:00:29,363 --> 00:00:30,443
ADAKAH GRAHAM HANCOCK GILA?

10
00:00:30,523 --> 00:00:33,363
Awak sedar yang awak berbalah
dengan ahli akademik?

11
00:00:33,443 --> 00:00:35,923
Ramai orang yang tak mahu mendengarnya.

12
00:00:36,003 --> 00:00:39,803
Awak menjadi tajuk utama
berpuluh tahun lamanya…

13
00:00:39,883 --> 00:00:40,963
UFUK YANG HILANG

14
00:00:41,043 --> 00:00:43,923
…awak dedahkan banyak idea kontroversi…

15
00:00:44,003 --> 00:00:45,083
LEBIH LAMA DARIPADA DILIHAT

16
00:00:45,163 --> 00:00:46,923
…yang kini ada asasnya.

17
00:00:48,323 --> 00:00:50,083
Saya Graham Hancock.

18
00:00:51,563 --> 00:00:54,963
Saya bukanlah ahli arkeologi atau saintis.

19
00:00:55,043 --> 00:00:56,763
Saya seorang wartawan

20
00:00:56,843 --> 00:01:01,003
dan subjek kajian saya
ialah prasejarah manusia.

21
00:01:15,083 --> 00:01:20,123
Saya mengesyaki manusia
ialah spesies yang mengalami amnesia.

22
00:01:20,923 --> 00:01:25,763
Kita lupa perkara masa lalu
yang amat penting dalam sejarah kita.

23
00:01:26,443 --> 00:01:30,443
Saya merasakan perkara penting
yang dilupakan itu

24
00:01:30,523 --> 00:01:34,523
ialah peradaban maju
yang hilang ketika Zaman Ais.

25
00:01:36,723 --> 00:01:40,883
Berdekad lamanya saya mencari bukti
peradaban yang hilang ini

26
00:01:40,963 --> 00:01:42,643
di seluruh dunia.

27
00:01:44,563 --> 00:01:48,483
Matlamat saya kini
adalah menyatukan semua petunjuk…

28
00:01:48,563 --> 00:01:51,843
Nampak sangat pelik.

29
00:01:52,843 --> 00:01:56,603
…untuk menunjukkan bukti yang mencabar
tanggapan umum tentang sejarah.

30
00:01:57,603 --> 00:02:00,483
Zamannya berlaku lebih awal. Sungguh awal.

31
00:02:01,043 --> 00:02:05,523
Binaan purba dengan kerumitan mengejutkan…

32
00:02:06,043 --> 00:02:09,523
Inilah tapak archeoastronomy
di Amerika Utara yang menakjubkan.

33
00:02:10,203 --> 00:02:14,843
…mendedahkan corak
peradaban maju prasejarah.

34
00:02:14,923 --> 00:02:16,843
Tiang ini umpama Batu Rosetta.

35
00:02:17,963 --> 00:02:21,483
Kemungkinan ketamadunan
bermula jauh lebih awal

36
00:02:21,563 --> 00:02:22,403
semakin jelas.

37
00:02:23,603 --> 00:02:27,363
Hal ini pasti akan mengubah sejarah
yang kita tahu selama ini.

38
00:02:27,443 --> 00:02:28,283
Ya.

39
00:02:30,963 --> 00:02:35,163
Sudah pasti idea ini
tak disenangi oleh golongan pakar

40
00:02:35,243 --> 00:02:39,483
yang mengatakan satu-satunya
manusia wujud ketika Zaman Ais

41
00:02:39,563 --> 00:02:41,123
hanya pemburu-pengumpul.

42
00:02:42,323 --> 00:02:47,123
Tanpa diragui,
saya musuh nombor satu ahli arkeologi.

43
00:02:47,203 --> 00:02:49,883
Kenapa tak kata,
"Tak tahu. Misteri ini sukar,"

44
00:02:49,963 --> 00:02:50,883
dan biarkan saja?

45
00:02:50,963 --> 00:02:53,963
Tugas saya adalah memberi
sudut pandang alternatif.

46
00:02:54,043 --> 00:02:57,443
Mungkin terdapat detik
yang dilupakan dalam sejarah manusia.

47
00:02:57,523 --> 00:02:59,483
Mungkin juga dek rasa tersinggung,

48
00:02:59,563 --> 00:03:02,323
angkuh dan memandang rendah
oleh ahli akademik

49
00:03:02,403 --> 00:03:04,643
menghalang kita
ambil kira kemungkinan itu?

50
00:03:05,843 --> 00:03:09,043
Saya cuba mengubah paradigma sejarah.

51
00:03:23,163 --> 00:03:28,603
DAHULU PERNAH BERLAKUNYA BANJIR

52
00:03:31,563 --> 00:03:34,923
Selama 30 tahun, saya mencari sesuatu

53
00:03:35,003 --> 00:03:37,603
yang dikatakan mustahil untuk wujud.

54
00:03:39,443 --> 00:03:45,243
Tamadun maju, lebih lama
daripada kita lenyap ditelan sejarah.

55
00:03:47,123 --> 00:03:51,243
Versi sejarah utama
mengatakan selepas berakhir Zaman Ais…

56
00:03:51,723 --> 00:03:53,003
9,600 SM

57
00:03:53,083 --> 00:03:56,243
…manusia dulu,
pemburu-pengumpul mengambil inisiatif

58
00:03:56,323 --> 00:04:00,123
secara tiba-tiba untuk bertani
dan memelihara haiwan ternakan,

59
00:04:00,203 --> 00:04:03,403
membentuk penempatan
yang berkembang menjadi bandar,

60
00:04:04,043 --> 00:04:07,763
sehingga tamadun pertama
muncul sekitar 6,000 tahun lalu.

61
00:04:07,843 --> 00:04:08,763
4,000 SM

62
00:04:10,123 --> 00:04:14,083
Namun, penemuan baharu
mencatatkan waktu yang lebih awal.

63
00:04:15,403 --> 00:04:19,203
Salah satu penemuan tersebut
didapati di Indonesia.

64
00:04:20,203 --> 00:04:22,203
LAUTAN HINDI - LAUT JAWA
MALAYSIA - SINGAPURA - MALAYSIA TIMUR

65
00:04:22,283 --> 00:04:24,603
Di pulau yang padat penduduk, Jawa…

66
00:04:24,683 --> 00:04:25,523
PULAU JAWA

67
00:04:26,523 --> 00:04:30,043
…empat jam di selatan Jakarta,
dekat Kampung Karyamukti.

68
00:04:37,043 --> 00:04:40,483
Saya datang untuk menyiasat salah satu

69
00:04:40,563 --> 00:04:43,843
penemuan arkeologi
paling kontroversi zaman ini.

70
00:04:45,083 --> 00:04:45,923
Bukti awal

71
00:04:46,003 --> 00:04:49,083
telah mengelirukan
ahli arkeologi arus perdana

72
00:04:49,163 --> 00:04:52,563
kerana ia mempersoalkan
segala yang kita ketahui

73
00:04:52,643 --> 00:04:54,323
tentang prasejarah manusia.

74
00:04:56,323 --> 00:04:58,883
Tapak ini menimbulkan
soalan yang mengganggu.

75
00:04:59,883 --> 00:05:01,963
Bagaimana jika tamadun maju

76
00:05:02,043 --> 00:05:04,683
berkembang di Indonesia ketika Zaman Ais?

77
00:05:05,803 --> 00:05:07,923
Tamadun yang ditelan sejarah

78
00:05:08,003 --> 00:05:09,003
sehingga kini.

79
00:05:12,483 --> 00:05:14,403
Inilah Gunung Padang.

80
00:05:19,083 --> 00:05:23,083
Namanya membawa maksud
gunung cahaya atau pencerahan

81
00:05:23,163 --> 00:05:24,883
dalam dialek bahasa Sunda.

82
00:05:27,483 --> 00:05:31,043
Warga tempatan mengagumi
persekitarannya yang misteri…

83
00:05:34,483 --> 00:05:38,443
dan pengunjung datang dari jauh
untuk menghormati semangat gunung.

84
00:05:40,203 --> 00:05:43,363
Mereka menyucikan diri
di mata air purba di kaki gunung…

85
00:05:45,963 --> 00:05:47,443
sebelum mendaki…

86
00:05:49,483 --> 00:05:51,163
sejauh 110 meter.

87
00:05:52,603 --> 00:05:55,443
Sukar untuk mendaki
cerun tinggi gunung itu.

88
00:05:57,443 --> 00:05:59,963
Namun, berbaloi apabila mencapai puncak.

89
00:06:05,243 --> 00:06:09,203
Gunung Padang
tak seperti tempat lain di Bumi.

90
00:06:17,323 --> 00:06:21,643
Selama ini, ahli arkeologi menyangka
ia hanyalah bukit di dalam hutan.

91
00:06:23,283 --> 00:06:25,363
Ada masalah dengan pendapat itu.

92
00:06:26,763 --> 00:06:30,043
Di puncak, terdapat blok batu
bertaburan di seluruh landskap.

93
00:06:37,963 --> 00:06:41,923
Kepingan batu heksagon yang ganjil
berselerak di merata tempat.

94
00:06:46,523 --> 00:06:47,763
Beribu-ribu.

95
00:06:48,723 --> 00:06:49,883
Sungguh mengagumkan.

96
00:06:51,643 --> 00:06:55,323
Cuma bukan asing lagi
di landskap gunung berapi Indonesia

97
00:06:55,403 --> 00:06:58,163
dengan blok begini biasa
terbentuk secara semula jadi.

98
00:07:00,163 --> 00:07:02,203
Ia dipanggil sendian turus

99
00:07:02,283 --> 00:07:05,923
dan terhasil apabila
batu gunung berapi iaitu basalt,

100
00:07:06,003 --> 00:07:08,363
menyejuk dan merekah kepada bentuk jelas.

101
00:07:11,203 --> 00:07:14,083
Sekali pandang,
teres terbuka ini boleh disangka

102
00:07:14,163 --> 00:07:16,723
pembentukan semula jadi
batu gunung berapi,

103
00:07:16,803 --> 00:07:20,083
itulah sebabnya ahli arkeologi
lewat untuk menyiasatnya.

104
00:07:21,043 --> 00:07:24,483
Apabila dilihat lebih dekat, semakin jelas

105
00:07:24,563 --> 00:07:28,643
batu-batu ini telah dipotong,
digunakan semula sebagai bahan binaan

106
00:07:28,723 --> 00:07:30,483
dan disusun oleh manusia.

107
00:07:33,443 --> 00:07:35,963
Antara batu-batu yang jatuh itu,

108
00:07:36,043 --> 00:07:39,563
kesan struktur diperhatikan
jelas kelihatan di seluruh bukit.

109
00:07:40,363 --> 00:07:47,163
Busut, bilik segi empat tepat
dan tembok panjang

110
00:07:48,243 --> 00:07:50,483
di teres yang disusun dengan teliti,

111
00:07:52,563 --> 00:07:54,323
jelas sekali buatan manusia.

112
00:07:58,403 --> 00:08:02,963
Apabila ahli arkeologi, Ali Akbar
dan pasukannya mengkaji pada 2012,

113
00:08:04,003 --> 00:08:06,243
mereka mengandaikan binaan di bukit ini

114
00:08:06,323 --> 00:08:09,563
pasti terbukti berusia
kurang daripada 2,500 tahun.

115
00:08:10,843 --> 00:08:12,843
Kami tak tahu
pentarikhan mutlak di tapak ini.

116
00:08:12,923 --> 00:08:13,923
UNIVERSITI INDONESIA

117
00:08:14,003 --> 00:08:18,643
Tapak ini telah ditinggalkan
sekian lama dan mungkin dilupakan.

118
00:08:19,883 --> 00:08:24,163
Pasukan itu juga menganggap
jurubina purba Gunung Padang

119
00:08:24,243 --> 00:08:27,683
telah menemui blok turus wujud
secara semula jadi di tapak.

120
00:08:28,843 --> 00:08:31,283
Namun, mereka mendapati sesuatu yang aneh.

121
00:08:33,523 --> 00:08:38,003
Sendi turus diimport dari wilayah lain,

122
00:08:38,082 --> 00:08:39,403
dari lokasi lain.

123
00:08:40,363 --> 00:08:45,962
Maka setiap satu daripada blok ini,
sehingga 50,000 daripadanya,

124
00:08:46,043 --> 00:08:50,043
setiap satu seberat suku tan,
telah dibawa ke atas bukit ini.

125
00:08:52,763 --> 00:08:55,243
Apabila pasukan Dr. Akbar meninjau tapak,

126
00:08:55,883 --> 00:08:59,083
mereka segera
menjumpai bukti kehadiran manusia

127
00:08:59,643 --> 00:09:03,683
pada lapisan budaya,
tapi bukan di tempat yang dijangka.

128
00:09:05,243 --> 00:09:09,723
Kami amat terkejut tapak ini
mengandungi dua lapisan budaya.

129
00:09:11,523 --> 00:09:15,643
Lapisan pertama pada permukaan
dari tahun 500 SM.

130
00:09:16,163 --> 00:09:17,363
500 SEBELUM MASIHI

131
00:09:17,443 --> 00:09:19,123
Namun pada kedalaman empat meter,

132
00:09:19,203 --> 00:09:21,523
kami jumpa satu lagi lapisan budaya.

133
00:09:22,363 --> 00:09:25,403
Dari tahun 5,200 SM.

134
00:09:25,483 --> 00:09:28,723
5,200 SEBELUM MASIHI

135
00:09:29,323 --> 00:09:31,843
Amat mengejutkan. Kami tak sangka.

136
00:09:32,963 --> 00:09:34,043
Usianya amat tua.

137
00:09:37,883 --> 00:09:39,763
Pada 7,000 tahun lalu,

138
00:09:39,843 --> 00:09:42,563
jauh daripada pembinaan
skala besar-besaran,

139
00:09:43,243 --> 00:09:45,883
tiada bukti penduduk rantau ini

140
00:09:45,963 --> 00:09:48,683
lebih daripada sekadar pemburu-pengumpul.

141
00:09:51,123 --> 00:09:54,443
Apakah yang mendorong mereka
mencurahkan usaha besar

142
00:09:54,523 --> 00:09:56,243
dan membawa batu blok ke sini?

143
00:10:00,723 --> 00:10:03,843
Saya tak begitu pasti
tentang fungsi tapak ini.

144
00:10:03,923 --> 00:10:09,683
Namun, kami masih tak menemukan
rangka atau tulang manusia,

145
00:10:09,763 --> 00:10:11,803
maka ini bukan tempat pengebumian.

146
00:10:12,723 --> 00:10:15,883
Mungkin untuk keraian atau upacara.

147
00:10:18,883 --> 00:10:22,603
Kami berdepan dengan misteri.
Misteri yang harus dirungkai.

148
00:10:26,803 --> 00:10:31,323
Satu lagi kajian yang menggali
lebih dalam di tapak ini

149
00:10:31,403 --> 00:10:36,283
mendedahkan ada kemungkinan baharu
yang perlu difahami para penyelidik.

150
00:10:38,043 --> 00:10:40,083
Mungkin mereka berdepan

151
00:10:40,163 --> 00:10:43,403
dengan hasil ketamadunan
yang lenyap ditelan sejarah.

152
00:10:47,003 --> 00:10:50,963
Dr. Danny Hilman Natawidjaja
menuntut di Caltech,

153
00:10:51,043 --> 00:10:54,683
tapi kini bekerja untuk
Pusat Kajian Geoteknologi Indonesia.

154
00:10:56,963 --> 00:11:01,003
Sebagai ahli geologi,
Dr. Hilman tahu ada sesuatu yang aneh

155
00:11:01,083 --> 00:11:02,283
tentang Gunung Padang.

156
00:11:05,723 --> 00:11:09,483
Apabila meneroka tapak,
dia mendapati blok turus basalt

157
00:11:09,563 --> 00:11:11,803
bukan sekadar melitupi bukit itu.

158
00:11:13,683 --> 00:11:16,123
Malah mengelilingi cerun berteres

159
00:11:17,843 --> 00:11:20,923
meliputi sekurang-kurangnya 37 ekar.

160
00:11:24,083 --> 00:11:27,123
Bahagian terbuka di antara dua teres ini

161
00:11:27,203 --> 00:11:29,563
kelihatan seperti tembok penahan.

162
00:11:30,443 --> 00:11:34,283
Ada ahli arkeologi berpendapat
pembentukan ini semula jadi.

163
00:11:34,363 --> 00:11:35,763
Batu ini semula jadi,

164
00:11:35,843 --> 00:11:38,843
tapi menurut mereka,
seluruh binaan ini semula jadi juga.

165
00:11:38,923 --> 00:11:41,923
Memang betul,
tapi kedudukannya bukan semula jadi.

166
00:11:42,003 --> 00:11:43,323
PAKAR GEOLOGI

167
00:11:43,403 --> 00:11:45,683
- Malah biasanya tegak.
- Ya, tegak.

168
00:11:45,763 --> 00:11:47,563
- Betul.
- Batu ini pula melintang.

169
00:11:47,643 --> 00:11:49,763
- Tak terpotong begini.
- Ya.

170
00:11:49,843 --> 00:11:51,963
Semua batu di sini dipotong
satu atau 1.5 meter.

171
00:11:52,043 --> 00:11:52,883
Betul.

172
00:11:54,443 --> 00:11:57,603
Dr. Hilman juga mendapati
ada sesuatu yang luar biasa

173
00:11:58,923 --> 00:12:00,403
di celah-celah batu.

174
00:12:01,323 --> 00:12:04,763
Pada kedudukan biasa,
tiada jisim tanah di antaranya.

175
00:12:05,323 --> 00:12:06,723
Kedudukannya amat rapat.

176
00:12:08,683 --> 00:12:12,203
Namun, di celah batu turus ini,
terdapat mortar

177
00:12:12,283 --> 00:12:16,003
- yang memegangnya seperti simen.
- Ya.

178
00:12:16,083 --> 00:12:19,283
Ketebalan sekitar 5 cm dan amat konsisten.

179
00:12:19,363 --> 00:12:22,363
Ya, mereka meratakan blok binaan

180
00:12:22,443 --> 00:12:26,163
dengan meletakkan mortar di celah-celah.
Sudah pasti dibuat manusia

181
00:12:26,243 --> 00:12:28,163
- dalam proses pembinaan.
- Ya.

182
00:12:32,003 --> 00:12:33,523
Danny mula menyiasat

183
00:12:33,603 --> 00:12:36,003
dan kejutan mula muncul.

184
00:12:37,923 --> 00:12:42,403
Dr. Hilman mula menyedarinya
semasa data disatukan

185
00:12:43,043 --> 00:12:46,243
iaitu Gunung Padang
lebih daripada sekadar bukit.

186
00:12:50,803 --> 00:12:53,923
Ini ialah tapak purba Gunung Padang.

187
00:12:55,323 --> 00:12:57,923
Terdapat tangga di bahagian utara

188
00:12:58,003 --> 00:12:59,763
yang setinggi lebih 90 meter

189
00:12:59,843 --> 00:13:02,363
yang mencapai teres pertama daripada lima.

190
00:13:03,843 --> 00:13:09,323
Di kawasan sekitar 150 meter panjang
dan 40 meter lebar,

191
00:13:10,963 --> 00:13:15,883
seluruh bukit ini dikelilingi
oleh tembok penahan turus basalt.

192
00:13:17,323 --> 00:13:20,163
Menggunakan kira-kira 50,000 blok,

193
00:13:20,243 --> 00:13:22,883
projek transformasi tanah yang besar ini

194
00:13:22,963 --> 00:13:24,923
menggambarkan bukit gunung berapi

195
00:13:25,003 --> 00:13:28,643
boleh dilihat sebagai piramid bertangga.

196
00:13:34,323 --> 00:13:36,603
Semua ini teres buatan manusia.

197
00:13:36,683 --> 00:13:37,523
Ya.

198
00:13:38,043 --> 00:13:40,963
Bukan bentuk piramid yang sama

199
00:13:41,043 --> 00:13:43,803
seperti piramid Mayan atau Giza.

200
00:13:43,883 --> 00:13:48,603
Tak, tapi gambaran sama
dengan bentuk piramid berteres.

201
00:13:48,683 --> 00:13:50,723
- Ya, dengan ciri bulatan.
- Betul.

202
00:13:52,203 --> 00:13:55,083
Ada persoalan tentang definisi.
Apakah piramid?

203
00:13:55,163 --> 00:13:59,323
Kita anggap ia struktur meninggi
dalam teres-teres menuju puncak

204
00:13:59,403 --> 00:14:01,923
dan itulah yang dapat dilihat
pada Gunung Padang.

205
00:14:03,803 --> 00:14:08,003
Hakikat bahawa piramid purba wujud di sini

206
00:14:08,083 --> 00:14:12,323
boleh mengubah pengetahuan kita
tentang kemampuan nenek moyang kita.

207
00:14:14,123 --> 00:14:18,483
Pakar arkeologi percaya
bahawa piramid tertua di dunia

208
00:14:18,563 --> 00:14:21,563
berusia sekitar 4,700 tahun lalu.

209
00:14:22,723 --> 00:14:25,203
Lokasinya bukan di Mesir, tapi Peru.

210
00:14:25,283 --> 00:14:26,843
KOTA SUCI CARAL-SUPE
PERU

211
00:14:26,923 --> 00:14:30,843
Namun, Dr. Hilman menemukan bukti
Gunung Padang mungkin lebih tua.

212
00:14:33,243 --> 00:14:35,003
Berapa usia piramid ini sebenarnya?

213
00:14:35,963 --> 00:14:38,963
Siapa yang bina? Mengapa?

214
00:14:44,283 --> 00:14:46,123
Dr. Hilman dan pasukannya

215
00:14:46,203 --> 00:14:49,883
menggunakan teknologi
yang biasa dalam tinjauan geologi

216
00:14:49,963 --> 00:14:52,883
untuk mencari jawapan
di dalam struktur piramid.

217
00:14:54,003 --> 00:14:56,443
Kami ada tiga kaedah.

218
00:14:56,523 --> 00:14:59,843
- GPR.
- Ya, radar penembus tanah.

219
00:14:59,923 --> 00:15:02,203
- Radar penembus tanah.
- Ya.

220
00:15:02,283 --> 00:15:05,043
- Tomografi kerintangan.
- Ya.

221
00:15:05,123 --> 00:15:07,203
Juga tomografi seismik.

222
00:15:09,523 --> 00:15:13,883
Sebelum ini, ahli arkeologi telah menggali
di tapak sedalam beberapa meter

223
00:15:13,963 --> 00:15:16,483
dan di beberapa parit terasing.

224
00:15:17,923 --> 00:15:20,803
Teknologi baharu ini
dapat meliputi kawasan lebih luas…

225
00:15:21,323 --> 00:15:22,883
- 30 meter, ya.
- 30 meter.

226
00:15:23,443 --> 00:15:24,843
…dan jauh lebih dalam.

227
00:15:25,683 --> 00:15:29,043
Kami akan guna radar penembus tanah,

228
00:15:29,123 --> 00:15:30,443
tinjauan GPR.

229
00:15:31,403 --> 00:15:33,243
Radar penembus tanah

230
00:15:33,323 --> 00:15:36,043
mengeluarkan gelombang radio
ke dalam tanah.

231
00:15:36,723 --> 00:15:41,923
Apabila terkena sesuatu, gelombang
dipantul semula, data direkod dan dikaji.

232
00:15:43,483 --> 00:15:49,203
Kami pilih frekuensi 40 megahertz
untuk penembusan 30 meter.

233
00:15:51,883 --> 00:15:54,163
Okey, mari mulakan.

234
00:16:06,483 --> 00:16:10,643
Semakin banyak yang Dr. Hilman
dan pasukannya pelajari daripada imbasan,

235
00:16:10,723 --> 00:16:12,723
misteri semakin gempar.

236
00:16:14,323 --> 00:16:17,323
Sifat struktur di bawah tanah
menjadi semakin rumit.

237
00:16:17,403 --> 00:16:19,523
Tiang turus basalt sentiasa ada

238
00:16:19,603 --> 00:16:21,243
dijadikan bahan binaan.

239
00:16:22,923 --> 00:16:27,923
Tomografi seismik telah mendedahkan
satu tempat yang menarik

240
00:16:28,003 --> 00:16:29,443
jauh di dalam bukit.

241
00:16:30,883 --> 00:16:34,683
Pecutan seismik di sini
sekitar 200 meter sesaat.

242
00:16:34,763 --> 00:16:37,723
Baiklah. Apakah maksudnya?

243
00:16:38,723 --> 00:16:39,763
Ada ruang kosong.

244
00:16:39,843 --> 00:16:41,443
TEROWONG/RUANG

245
00:16:41,523 --> 00:16:43,763
- Ruang yang kosong.
- Kosong.

246
00:16:43,843 --> 00:16:46,243
Awak boleh tahu bentuk ruang kosong itu?

247
00:16:46,323 --> 00:16:48,483
Ya, seperti yang dilihat,
bentuknya segi empat tepat.

248
00:16:48,563 --> 00:16:50,043
- Segi empat tepat.
- Ya.

249
00:16:50,123 --> 00:16:51,963
- Kedudukan ini betul-betul…
- Ya.

250
00:16:52,043 --> 00:16:54,203
- …di tengah tapak ini…
- Ya.

251
00:16:55,363 --> 00:16:58,003
…di bawah Teres Satu juga ada satu ruang…

252
00:16:58,083 --> 00:17:00,163
RUANG
DINDING PALSU

253
00:17:00,243 --> 00:17:02,323
- Ya.
- …bersambung ke ruang ini

254
00:17:02,403 --> 00:17:04,203
di bawah teres kedua.

255
00:17:07,403 --> 00:17:09,963
Dr. Hilman dan pasukannya menemukan

256
00:17:10,763 --> 00:17:14,083
sekurang-kurangnya tiga ruang
segi empat tepat yang besar.

257
00:17:14,763 --> 00:17:17,243
Satu daripada kedalaman sepuluh meter,

258
00:17:17,323 --> 00:17:19,763
mungkin laluan masuk

259
00:17:19,843 --> 00:17:23,723
yang memiliki terowong masuk
menuju ruang utama yang lebih besar.

260
00:17:25,003 --> 00:17:28,483
Satu lagi laluan menghubungkan
ruang yang ketiga,

261
00:17:28,563 --> 00:17:30,563
sekitar 20 hingga 30 meter dalam.

262
00:17:31,362 --> 00:17:35,083
Ketiga-tiganya terletak
di sepanjang paksi pusat tapak tersebut.

263
00:17:37,443 --> 00:17:40,483
Saya amat tertarik dengan ruang-ruang ini.

264
00:17:40,563 --> 00:17:43,243
Saya sangat berharap ahli arkeologi

265
00:17:43,323 --> 00:17:44,883
dapat ekskavasi tapak ini.

266
00:17:44,963 --> 00:17:47,683
Apabila melihat ruang ini…

267
00:17:47,763 --> 00:17:48,923
- Ya.
- …ketiga-tiganya,

268
00:17:49,643 --> 00:17:51,643
kami berasa kagum.

269
00:17:55,043 --> 00:17:57,523
Awak sudah temukan sesuatu yang penting.

270
00:17:57,603 --> 00:17:59,683
- Ya.
- Tiada keraguan lagi.

271
00:17:59,763 --> 00:18:00,643
Ya.

272
00:18:04,883 --> 00:18:09,283
Namun, bagi sejarawan dan ahli arkeologi
yang mula-mula ekskavasi tapak ini,

273
00:18:09,363 --> 00:18:12,603
penemuan Dr. Hilman tak masuk akal.

274
00:18:15,803 --> 00:18:18,603
Garis masa sejarah manusia
yang diterima pakai

275
00:18:18,683 --> 00:18:20,803
mengatakan bahawa puak pemburu-pengumpul

276
00:18:20,883 --> 00:18:23,643
tinggal di puncak bukit
sekitar 7,000 tahun lalu…

277
00:18:23,723 --> 00:18:25,203
5,200 SEBELUM MASIHI

278
00:18:25,283 --> 00:18:28,123
…seharusnya tak mampu membuat binaan

279
00:18:28,203 --> 00:18:30,483
dengan saiz sebesar dan serumit ini.

280
00:18:31,723 --> 00:18:33,643
Akan tetapi, ia wujud.

281
00:18:36,443 --> 00:18:38,843
Misteri yang meminta untuk dibongkar.

282
00:18:42,883 --> 00:18:46,043
Untuk menentukan tarikh pada "bukit" ini,

283
00:18:46,723 --> 00:18:50,123
Dr. Hilman dan pasukannya
menggunakan satu lagi alatan,

284
00:18:51,523 --> 00:18:52,443
penggerudian teras.

285
00:18:56,443 --> 00:19:01,683
Seperti dijangka, sampel dua lapisan
yang teratas bertarikh 3,000 tahun lalu…

286
00:19:01,763 --> 00:19:03,923
1,000 SEBELUM MASIHI

287
00:19:04,003 --> 00:19:06,163
…sekitar 8,000 tahun lalu.

288
00:19:06,243 --> 00:19:07,283
6,000 SEBELUM MASIHI

289
00:19:07,803 --> 00:19:12,083
Namun, apabila menggali sedalam
15 meter iaitu sekitar 50 kaki,

290
00:19:12,163 --> 00:19:14,563
mereka menjumpai sesuatu
yang tak dijangka.

291
00:19:15,523 --> 00:19:17,043
6,000 SEBELUM MASIHI

292
00:19:17,123 --> 00:19:22,123
Bahagian yang dibentuk
sekitar 11,600 tahun lalu…

293
00:19:22,203 --> 00:19:24,083
9,600 SEBELUM MASIHI

294
00:19:24,163 --> 00:19:28,363
…menunjukkan usia tapak ini
pada penghujung Zaman Ais.

295
00:19:31,723 --> 00:19:34,923
Penemuan Dr. Hilman tak terhenti di situ.

296
00:19:35,763 --> 00:19:41,603
Semakin dalam sekitar 30 meter,
dia mendapati lapisan terawal pembinaan.

297
00:19:41,683 --> 00:19:44,043
Mari cuba tarikhkan
bila struktur ini dibentuk.

298
00:19:44,123 --> 00:19:47,083
Okey. Lapisan empat
mungkin sebelum 20,000 SM.

299
00:19:47,163 --> 00:19:49,163
- Mungkin lebih awal.
- Sangat tua.

300
00:19:49,763 --> 00:19:52,843
Teras gerudi mengorek bahan boleh ditarikh

301
00:19:52,923 --> 00:19:56,043
sejauh 24,000 tahun yang lalu.

302
00:19:56,123 --> 00:19:59,403
22,000 SM

303
00:19:59,483 --> 00:20:03,883
Bahan organik jelas dikaitkan dengan
unsur struktur binaan yang tertanam.

304
00:20:05,523 --> 00:20:08,563
Saya dan Danny berasa yakin,

305
00:20:08,643 --> 00:20:12,003
Gunung Padang memiliki
asal usul purba yang lama terbentuk.

306
00:20:16,243 --> 00:20:20,043
Penemuan Danny amat luar biasa
dan mengejutkan.

307
00:20:21,243 --> 00:20:24,923
Ahli arkeologi
sudah sekian lama mengatakan

308
00:20:25,003 --> 00:20:28,763
tiada binaan skala besar
dibina di mana-mana Asia Tenggara

309
00:20:28,843 --> 00:20:30,883
sehinggalah 4,000 tahun lalu.

310
00:20:36,203 --> 00:20:39,363
Pentarikhan struktur ini
meletakkan ia pada Zaman Ais.

311
00:20:39,443 --> 00:20:42,123
Saya rasa sangat teruja.

312
00:20:42,203 --> 00:20:43,643
- Ya.
- Saya tertanya-tanya

313
00:20:43,723 --> 00:20:47,083
sekiranya ruang tersebut
mengandungi bukti atau maklumat

314
00:20:47,163 --> 00:20:49,043
yang mungkin memberi petunjuk…

315
00:20:49,123 --> 00:20:51,523
- Ya.
- …dalam pencarian tamadun hilang saya.

316
00:20:51,603 --> 00:20:55,483
- Kita tahu serba sedikit tentang sejarah.
- Ya.

317
00:20:55,563 --> 00:20:57,763
Saya rasa kita terlepas
sesuatu yang besar di sini.

318
00:21:00,883 --> 00:21:04,403
Idea ini sukar diterima
oleh arkeologi arus perdana.

319
00:21:04,963 --> 00:21:07,803
Tanggapan mengatakan
ia struktur buatan manusia

320
00:21:07,883 --> 00:21:10,283
tak pernah dicabar oleh sesiapa.

321
00:21:10,883 --> 00:21:14,403
Namun, mereka sukar untuk menerima

322
00:21:14,483 --> 00:21:18,163
bahawa asal binaan ini
mungkin sejak 24,000 tahun yang lalu.

323
00:21:20,403 --> 00:21:22,163
Semasa Zaman Ais terakhir.

324
00:21:32,963 --> 00:21:35,883
Golongan sarjana sukar untuk menerimanya

325
00:21:35,963 --> 00:21:38,803
kerana Zaman Ais ialah waktu yang istimewa

326
00:21:40,043 --> 00:21:42,363
dan dunia juga sungguh berbeza.

327
00:21:45,803 --> 00:21:50,803
Ketika 20,000 tahun lalu,
Bumi tak kelihatan seperti kini.

328
00:21:50,883 --> 00:21:53,523
Pulau Jawa masih belum terbentuk.

329
00:21:54,923 --> 00:21:59,643
Kedudukannya ialah paling selatan
di benua Asia Tenggara.

330
00:21:59,723 --> 00:22:02,843
Benua yang digelar Sundaland
oleh ahli geologi.

331
00:22:05,883 --> 00:22:07,843
Ketika Zaman Ais terakhir,

332
00:22:07,923 --> 00:22:13,523
paras air laut sekitar 120 meter,
lebih rendah daripada sekarang.

333
00:22:14,883 --> 00:22:15,723
JAWA

334
00:22:15,803 --> 00:22:19,683
Laut Jawa waktu ini
sebenarnya kawasan tanah yang luas

335
00:22:19,763 --> 00:22:22,123
menjangkau keluar dari tanah besar Asia.

336
00:22:22,963 --> 00:22:27,203
Sundaland terdiri daripada kawasan
seluar 180,000 km persegi

337
00:22:28,203 --> 00:22:29,043
22,000 SM

338
00:22:29,123 --> 00:22:32,323
…sekitar seluas saiz barat AS.

339
00:22:32,403 --> 00:22:34,843
Seluruh kawasan sub-benua.

340
00:22:34,923 --> 00:22:36,283
LAUTAN HINDI - TELUK BENGAL

341
00:22:38,603 --> 00:22:43,643
Puak pemburu-pengumpul hidup
dengan baik kerana hidupan liar Sundaland

342
00:22:43,723 --> 00:22:48,803
selama 45,000 lalu,
malah mungkin lebih daripada itu.

343
00:22:50,643 --> 00:22:54,403
Kenapa budaya yang lebih berteknologi

344
00:22:54,483 --> 00:22:56,083
tak boleh wujud di sini juga?

345
00:22:57,923 --> 00:23:02,483
Di dunia yang dingin dan mencabar,
tanah luas Asia Tenggara

346
00:23:02,563 --> 00:23:05,683
mungkin antara tempat
yang hangat yang sesuai

347
00:23:05,763 --> 00:23:08,363
untuk manusia peradaban awal dapat cuba

348
00:23:08,443 --> 00:23:11,323
membangunkan tamadun
yang maju dan canggih.

349
00:23:13,203 --> 00:23:15,683
Saya rasa pembina di Gunung Padang

350
00:23:15,763 --> 00:23:17,923
berkongsi dengan pemburu-pengumpul

351
00:23:18,003 --> 00:23:20,563
yang sememangnya wujud
secara meluas ketika itu.

352
00:23:25,643 --> 00:23:27,603
Idea itu bukanlah tak munasabah.

353
00:23:28,843 --> 00:23:32,403
Malah hari ini,
negara paling maju teknologi

354
00:23:32,483 --> 00:23:36,403
wujud seiring dengan pemburu-pengumpul
seperti Puak San di Namibia

355
00:23:37,123 --> 00:23:38,883
atau Puak Lacandon di Mexico

356
00:23:40,163 --> 00:23:42,523
atau Kazakh di Mongolia.

357
00:23:43,923 --> 00:23:47,083
Budaya dan tahap pembangunan yang berbeza

358
00:23:47,643 --> 00:23:49,763
sentiasa wujud seiring satu sama lain.

359
00:23:51,043 --> 00:23:52,723
Gunung Padang menunjukkan

360
00:23:52,803 --> 00:23:57,603
beberapa budaya sekitar Pentas Sunda

361
00:23:57,683 --> 00:24:01,803
mampu membina struktur megalitik gergasi.

362
00:24:05,363 --> 00:24:09,123
Struktur yang dibina khusus
menggunakan blok turus basalt.

363
00:24:11,283 --> 00:24:14,843
Saya pernah melihat
gaya binaan ini di bahagian lain dunia

364
00:24:16,523 --> 00:24:21,843
di sebuah Kepulauan Pasifik Pohnpei,
di tapak bernama Nan Madol.

365
00:24:23,643 --> 00:24:27,203
Ia turut dibina menggunakan
blok basalt gunung berapi

366
00:24:27,283 --> 00:24:30,683
yang disusun bertindih
sama seperti Gunung Padang.

367
00:24:32,443 --> 00:24:34,923
Ahli arkeologi percaya kebanyakan binaan

368
00:24:35,003 --> 00:24:39,283
yang dilihat di Nan Madol hari ini
bertarikh sekitar 900 tahun lalu

369
00:24:39,363 --> 00:24:42,083
semasa batu blok diambil
di pulau bersebelahan.

370
00:24:44,123 --> 00:24:46,923
Namun ketika eksplorasi sebelum ini,

371
00:24:47,003 --> 00:24:52,363
saya mendapati tiang besarnya
menjangkau lebih garis air

372
00:24:53,963 --> 00:24:56,843
menunjukkan versi lebih awal
mungkin telah dibina

373
00:24:56,923 --> 00:25:00,443
semasa paras air lebih rendah
ketika Zaman Ais terakhir.

374
00:25:03,963 --> 00:25:05,603
Mungkinkah jurubina Gunung Padang

375
00:25:05,683 --> 00:25:08,923
berjaya merentas
Pasifik Selatan ke Micronesia?

376
00:25:10,883 --> 00:25:13,283
Jika benar, apa terjadi kepada mereka?

377
00:25:17,403 --> 00:25:20,403
Saya percaya perkara ini
ada kaitan dengan peristiwa

378
00:25:20,963 --> 00:25:23,123
sekitar 12,800 tahun lalu

379
00:25:23,683 --> 00:25:28,483
semasa Zaman Ais
tiba-tiba berubah secara mengejut.

380
00:25:30,443 --> 00:25:34,523
Suhu semakin meningkat
untuk jangka masa yang panjang.

381
00:25:35,483 --> 00:25:38,203
Tiba-tiba, dua perkara berlaku
pada masa yang sama.

382
00:25:38,283 --> 00:25:40,683
Pertama, suhu global menjunam

383
00:25:40,763 --> 00:25:43,483
ke paras kemuncak Zaman Ais

384
00:25:43,563 --> 00:25:46,363
dan terjadi dalam semalaman.

385
00:25:47,363 --> 00:25:51,603
Kedua, ada kenaikan paras laut
yang tak dapat dijelaskan.

386
00:25:53,003 --> 00:25:58,603
Biasanya semasa Zaman Ais,
ketika tiba waktu beku,

387
00:25:58,683 --> 00:26:02,123
anda tak menjangka sejumlah besar air
masuk ke dalam laut

388
00:26:02,203 --> 00:26:04,363
kerana air tersebut telah menjadi ais.

389
00:26:06,283 --> 00:26:09,283
Peristiwa banjir besar terjadi.

390
00:26:10,003 --> 00:26:16,763
Antara 12,800 dan 11,600 tahun lalu,
paras laut dunia meningkat mengejut…

391
00:26:16,843 --> 00:26:17,683
9,600 SM

392
00:26:17,763 --> 00:26:21,603
…dalam banjir besar berturutan
satu demi satu.

393
00:26:21,683 --> 00:26:24,803
Lama-kelamaan, benua besar Sundaland

394
00:26:24,883 --> 00:26:27,963
ditelan laut, menjadi dunia yang lenyap.

395
00:26:30,443 --> 00:26:32,283
Hal ini mendorong soalan jelas.

396
00:26:32,883 --> 00:26:37,483
Mungkin ada lagi kuil
dan binaan di Laut Jawa

397
00:26:37,563 --> 00:26:39,123
menunggu untuk ditemukan?

398
00:26:42,163 --> 00:26:45,763
Tiada sesiapa tahu apa yang lenyap
akibat kenaikan paras air laut.

399
00:26:58,283 --> 00:27:02,683
Zaman banjir besar ini
pasti menimbulkan trauma kepada manusia.

400
00:27:04,643 --> 00:27:06,803
Malah, ada testimoni mengatakannya.

401
00:27:09,163 --> 00:27:12,643
Hampir setiap budaya kuno
menyebut tentang banjir besar

402
00:27:12,723 --> 00:27:14,163
yang menelan Bumi.

403
00:27:14,883 --> 00:27:16,123
Di Indonesia,

404
00:27:16,203 --> 00:27:19,803
Puak Batak ada versi tersendiri
mitos banjir global ini.

405
00:27:21,723 --> 00:27:23,323
TUHAN PENCIPTA

406
00:27:24,963 --> 00:27:28,723
Suatu ketika dahulu,
Bumi menjadi tua dan kotor.

407
00:27:29,683 --> 00:27:32,963
Maka Dewa Pencipta Debata,
menghantar banjir besar

408
00:27:33,043 --> 00:27:35,283
untuk membersihkan Bumi daripada hidupan.

409
00:27:36,843 --> 00:27:40,203
Pasangan manusia terakhir berlindung
di gunung tertinggi.

410
00:27:40,963 --> 00:27:43,603
Semasa air hampir menenggelamkan mereka,

411
00:27:43,683 --> 00:27:46,043
Dewa bertaubat
daripada memusnahkan manusia.

412
00:27:47,283 --> 00:27:49,243
Dia mencipta segumpal tanah,

413
00:27:49,843 --> 00:27:53,163
meletakkannya di atas banjir
lalu membentuk pulau Indonesia

414
00:27:54,043 --> 00:27:55,803
dan pasangan itu terselamat.

415
00:27:57,283 --> 00:28:01,283
Pasangan itu beranak-pinak
dan membentuk populasi Bumi semula

416
00:28:01,363 --> 00:28:03,803
lalu menjadi nenek moyang Puak Batak.

417
00:28:06,683 --> 00:28:11,123
Inilah kisah kiamat purba
yang didengari berulang kali

418
00:28:11,203 --> 00:28:16,403
dalam tradisi dari seluruh dunia,
diturunkan selama beribu-ribu tahun.

419
00:28:17,043 --> 00:28:19,683
Dalam Bible, menyebut tentang Noah.

420
00:28:20,483 --> 00:28:24,203
Kisah rakyat India juga
menceritakan seorang nelayan, Manu,

421
00:28:24,283 --> 00:28:27,603
terselamat daripada bah besar
setelah diberi amaran dewa.

422
00:28:28,403 --> 00:28:34,803
Dari Sumeria hingga Babylon,
orang Yunani purba dan China,

423
00:28:35,483 --> 00:28:38,123
semua mempunyai versi yang serupa.

424
00:28:38,723 --> 00:28:41,203
Tanggapan kononnya
semua kisah ini kebetulan

425
00:28:41,283 --> 00:28:44,923
dan dicipta bebas oleh budaya tertentu
adalah tak munasabah.

426
00:28:47,643 --> 00:28:51,363
Semua cerita ini mungkin mengisahkan

427
00:28:51,443 --> 00:28:53,763
cerita yang diperturunkan setiap generasi

428
00:28:53,843 --> 00:28:55,403
yang terselamat.

429
00:28:55,483 --> 00:28:57,323
Ya. Peristiwa bencana besar dunia

430
00:28:57,403 --> 00:28:59,963
- melibatkan paras air naik pantas…
- Ya.

431
00:29:00,043 --> 00:29:04,003
…memang berlaku dan tiba-tiba
banjir besar seluruh dunia

432
00:29:04,083 --> 00:29:07,083
bukan lagi sekadar mitos,
tapi menjadi satu memori.

433
00:29:07,163 --> 00:29:08,683
- Ya.
- Kisah peristiwa sebenar.

434
00:29:11,683 --> 00:29:14,683
Saya kagum dengan sejarah purba Indonesia

435
00:29:15,603 --> 00:29:19,003
dan sejarah mula terpampang
untuk kita di Gunung Padang.

436
00:29:19,923 --> 00:29:21,923
Namun, menurut cara arkeologi,

437
00:29:22,003 --> 00:29:25,643
pasti terdapat tentangan
terhadap bukti baharu

438
00:29:25,723 --> 00:29:27,123
dan perkara itu bermasalah

439
00:29:27,203 --> 00:29:29,403
kerana sains patut
terbuka untuk bukti baharu

440
00:29:29,483 --> 00:29:31,523
dan sedia mengubah tanggapan

441
00:29:31,603 --> 00:29:34,643
apabila bukti baharu
mencadangkan ia harus diubah.

442
00:29:35,603 --> 00:29:38,763
Apakah reaksi yang awak terima
daripada rakan arkeologi?

443
00:29:38,843 --> 00:29:41,483
- Mereka masih tak terima.
- Ya.

444
00:29:41,563 --> 00:29:43,803
Saya kesal kerana ahli arkeologi

445
00:29:43,883 --> 00:29:47,083
atau penyelidik berhenti mengkaji.

446
00:29:47,643 --> 00:29:51,283
Menyedihkan kerana paling tidak,
ada misteri menarik di sini

447
00:29:51,363 --> 00:29:53,643
dan ahli arkeologi patut beri perhatian.

448
00:29:53,723 --> 00:29:56,843
Kalau kami dapat buktikan dengan jelas,

449
00:29:56,923 --> 00:30:01,923
terima adanya tamadun maju manusia
sebelum 11,000 SM,

450
00:30:02,003 --> 00:30:03,243
penemuan itu satu langkah besar.

451
00:30:06,283 --> 00:30:07,403
Saya telah berhujah

452
00:30:07,483 --> 00:30:11,243
bahawa bencana besar global terjadi
pada 12,500 tahun lalu

453
00:30:12,843 --> 00:30:14,763
yang memusnahkan hampir semua hidupan.

454
00:30:15,723 --> 00:30:19,203
Kita hanya teringat memori kelam…

455
00:30:23,243 --> 00:30:25,723
yang diabaikan, "Tak, itu bukan memori.

456
00:30:26,483 --> 00:30:29,123
Hanya kisah rakyat.
Mitos dan tradisi semata-mata."

457
00:30:30,003 --> 00:30:31,243
Saya rasa ia memori.

458
00:30:31,323 --> 00:30:33,763
Memori sebenarnya
tentang peristiwa dahsyat

459
00:30:33,843 --> 00:30:36,643
menimpa nenek moyang kita
pada akhir Zaman Ais.

460
00:30:37,243 --> 00:30:41,563
Terpelihara dalam legenda, seni dan batu.

461
00:30:42,403 --> 00:30:44,643
Bukan sekadar bah besar yang diceritakan.

462
00:30:45,523 --> 00:30:48,843
Ada juga kisah orang terselamat
daripada bencana itu,

463
00:30:48,923 --> 00:30:53,043
pengembara bijaksana yang membentuk
kelahiran semula manusia.

464
00:30:54,723 --> 00:30:57,083
Tradisi ini amat kuat

465
00:30:57,163 --> 00:30:58,723
dalam budaya purba sama

466
00:30:59,483 --> 00:31:02,923
yang mencipta piramid terbesar
buatan manusia di Bumi.

467
00:31:04,243 --> 00:31:05,643
Di situlah destinasi saya

468
00:31:07,003 --> 00:31:08,603
dan tempatnya bukan di Mesir.

469
00:31:33,643 --> 00:31:38,643
Terjemahan sari kata oleh NH Azizan