1
00:00:06,083 --> 00:00:08,963
SEBUAH SIRI NETFLIX

2
00:00:14,923 --> 00:00:17,683
Adakah kita spesies
yang menghidap amnesia?

3
00:00:19,003 --> 00:00:22,523
Mungkinkah kita telah terlupa
sebahagian penting sejarah kita?

4
00:00:24,563 --> 00:00:25,643
Saya Graham Hancock

5
00:00:25,723 --> 00:00:29,403
dan ramai ahli arkeologi membenci saya
kerana cuba mengkajinya.

6
00:00:31,323 --> 00:00:34,683
Tanggapan bahawa hilangnya
tamadun Zaman Ais yang maju

7
00:00:34,763 --> 00:00:38,683
sangat mengancam arkeologi arus perdana

8
00:00:38,763 --> 00:00:42,883
kerana ia melemahkan seluruh disiplin ini.

9
00:00:43,563 --> 00:00:45,603
Ia melenyapkan asasnya.

10
00:00:45,683 --> 00:00:47,163
Saya tak peduli tentangnya.

11
00:00:49,043 --> 00:00:52,443
Ada orang yang datang dan pengaruh mereka…

12
00:00:52,523 --> 00:00:53,363
PEMBICARA AUDIO SIAR

13
00:00:53,443 --> 00:00:55,803
…mengubah tanggapan orang lain.

14
00:00:55,883 --> 00:00:58,603
Graham Hancock ialah seorang lelaki

15
00:00:58,683 --> 00:01:01,523
yang banyak dicemuh…

16
00:01:01,603 --> 00:01:02,483
TEORI KARUT

17
00:01:02,563 --> 00:01:04,603
…dan kerjanya direndah-rendahkan…

18
00:01:04,683 --> 00:01:05,923
SAMPAH

19
00:01:06,003 --> 00:01:07,683
…tapi tetap tak berputus asa.

20
00:01:08,643 --> 00:01:11,323
Saya hanya mahu mempelajari masa silam

21
00:01:12,003 --> 00:01:16,323
demi melenyapkan kekaburan
yang melitupi prasejarah.

22
00:01:16,403 --> 00:01:18,643
Semuanya kabur kerana tiada dokumen.

23
00:01:18,723 --> 00:01:22,363
Kita perlu bina gambaran masa lalu
daripada serpihan bukti.

24
00:01:26,803 --> 00:01:30,843
Cerita rakyat, legenda dan mitos.

25
00:01:32,283 --> 00:01:35,123
Semua ini ialah bahan bukti yang penting.

26
00:01:37,003 --> 00:01:41,483
Antara mitologi yang paling bermisteri
dan ketara dalam prasejarah

27
00:01:41,563 --> 00:01:45,363
disampaikan kepada kita
menerusi budaya purba Mexico.

28
00:01:56,883 --> 00:02:02,083
TERSELAMAT KETIKA KEKACAUAN

29
00:02:06,323 --> 00:02:08,523
Sepanjang mencari tamadun yang hilang,

30
00:02:09,683 --> 00:02:14,403
saya merentasi lembah yang tandus
dan gunung berapi yang mereneh.

31
00:02:16,003 --> 00:02:17,523
LAUTAN PASIFIK - MEXICO - TELUK MEXICO

32
00:02:17,603 --> 00:02:20,563
Ini wilayah Puebla, timur Kota Mexico.

33
00:02:20,643 --> 00:02:21,483
KOTA MEXICO

34
00:02:21,563 --> 00:02:26,363
Di sinilah terletaknya bandar
yang paling lama dihuni, Cholula.

35
00:02:30,643 --> 00:02:34,603
Hari ini, sebuah metropolis moden
dengan lebih 100,000 penduduk,

36
00:02:35,883 --> 00:02:38,923
ia menyimpan suatu rahsia purba.

37
00:02:42,963 --> 00:02:45,323
Sejarah ditulis oleh pihak yang menang.

38
00:02:46,363 --> 00:02:48,683
Itu sememangnya benar di Mexico.

39
00:02:49,723 --> 00:02:53,883
Apabila penakluk Sepanyol tiba
di Cholula pada tahun 1519,

40
00:02:53,963 --> 00:02:56,283
mereka membunuh penduduknya,

41
00:02:58,083 --> 00:03:00,603
bukan setakat menghapuskan budayanya,

42
00:03:00,683 --> 00:03:02,763
malah hampir semua kesan

43
00:03:02,843 --> 00:03:05,923
budaya purba leluhur telah dilenyapkan.

44
00:03:07,803 --> 00:03:09,763
Namun, pasti ada yang tertinggal.

45
00:03:11,203 --> 00:03:15,563
Pada awalnya, penakluk itu menyangka
bahawa bukit ini hanya sekadar bukit,

46
00:03:15,643 --> 00:03:17,683
jadi mereka membina gereja di puncaknya.

47
00:03:18,603 --> 00:03:22,843
Namun, bukit ini bukan
seperti yang dianggap.

48
00:03:23,643 --> 00:03:29,203
Ia sebenarnya monumen terbesar
yang pernah dibina di dunia ini.

49
00:03:31,443 --> 00:03:34,083
Akan tetapi, pasti anda tak pernah dengar.

50
00:03:35,643 --> 00:03:37,923
Inilah Piramid Agung Cholula.

51
00:03:38,003 --> 00:03:40,763
PIRAMID AGUNG
CHOLULA

52
00:03:41,563 --> 00:03:44,123
Selepas berabad-abad
diabaikan dan dijarah,

53
00:03:44,203 --> 00:03:45,803
memang mustahil untuk faham

54
00:03:45,883 --> 00:03:49,123
kehebatannya yang pernah wujud di sini.

55
00:03:49,843 --> 00:03:53,403
Namun, kami ada gambaran rupanya
pada zaman kegemilangan.

56
00:03:57,683 --> 00:04:00,683
Dianggarkan bahawa Piramid Agung Cholula

57
00:04:00,763 --> 00:04:05,643
setinggi 213 kaki, 65 meter.

58
00:04:06,763 --> 00:04:09,483
Bukti menunjukkan bahawa ia dibina

59
00:04:09,563 --> 00:04:13,003
untuk dewa purba Mexico
yang menguasai hujan dan banjir,

60
00:04:13,083 --> 00:04:15,603
dikenali oleh orang Aztek sebagai Tlaloc.

61
00:04:17,283 --> 00:04:20,283
Dibina dengan lumpur dan bata jemur,

62
00:04:20,363 --> 00:04:23,603
piramid ini taklah setinggi
Piramid Agung Giza di Mesir,

63
00:04:23,683 --> 00:04:27,683
tapi tiga kali ganda lebih besar,

64
00:04:27,763 --> 00:04:31,123
dengan ukuran tapak 400 kali 400 meter,

65
00:04:31,843 --> 00:04:34,123
seperti 30 padang bola sepak,

66
00:04:35,323 --> 00:04:37,363
menjadikannya monumen terbesar

67
00:04:37,443 --> 00:04:41,923
yang pernah dibina oleh mana-mana tamadun.

68
00:04:48,083 --> 00:04:50,523
Ahli arkeologi dapat tahu

69
00:04:50,603 --> 00:04:54,723
bahawa piramid itu siap dibina
kira-kira lapan abad yang lalu,

70
00:04:54,803 --> 00:04:56,723
sekitar 1200 Masihi.

71
00:04:58,043 --> 00:05:01,883
Namun, apabila mereka membina terowong
di dalam struktur binaan itu,

72
00:05:01,963 --> 00:05:05,443
mereka terkejut dengan perkara
yang ditemukan di dalamnya.

73
00:05:10,563 --> 00:05:12,443
Terasa bagaikan tak nyata,

74
00:05:12,523 --> 00:05:14,923
memasuki piramid terbesar di muka bumi.

75
00:05:16,723 --> 00:05:18,923
Terdapat mural yang cantik

76
00:05:19,763 --> 00:05:23,483
dengan gambaran keadaan dan makhluk mitos…

77
00:05:25,723 --> 00:05:29,323
serta banyak lapisan binaan
yang sungguh menawan.

78
00:05:32,523 --> 00:05:36,003
Apakah ada petunjuk
tentang misteri terbesar tapak ini?

79
00:05:39,763 --> 00:05:42,043
Mungkinkah ini sebahagian legasi global

80
00:05:42,123 --> 00:05:46,363
peninggalan tamadun purba
prasejarah yang maju?

81
00:05:51,723 --> 00:05:55,763
Saya bersama pakar ternama dunia
tentang Piramid Agung Cholula,

82
00:05:56,683 --> 00:06:01,043
ahli antropologi dan arkeologi
Universiti Calgary, Geoff McCafferty.

83
00:06:03,043 --> 00:06:06,603
Kita berada di dalam monumen terbesar

84
00:06:06,683 --> 00:06:08,443
yang pernah dibina pada zaman purba.

85
00:06:08,523 --> 00:06:09,643
UNIVERSITI CALGARY

86
00:06:09,723 --> 00:06:12,803
Perasaannya sama seperti memasuki gereja.

87
00:06:12,883 --> 00:06:17,323
Kita dapat rasakan aura kuasa itu.

88
00:06:19,043 --> 00:06:22,523
Terowong ini digali
oleh ahli arkeologi Mexico.

89
00:06:23,163 --> 00:06:25,123
Panjang terowong ini lapan kilometer.

90
00:06:25,203 --> 00:06:27,763
- Dahsyat betul. Lapan kilometer?
- Ya.

91
00:06:31,323 --> 00:06:32,843
Dengan terowong ini,

92
00:06:32,923 --> 00:06:35,603
ahli arkeologi menemukan
sesuatu yang mempesonakan.

93
00:06:39,523 --> 00:06:42,163
Piramid Cholula ialah piramid terbaharu

94
00:06:42,243 --> 00:06:46,803
antara banyak lagi piramid purba lain
yang tersembunyi di bawah.

95
00:06:51,963 --> 00:06:54,763
Di dalamnya, ada piramid yang lebih lama,

96
00:06:54,843 --> 00:06:57,363
dibina sekitar 800 Masihi

97
00:06:59,843 --> 00:07:02,763
dan di bawahnya, ada satu lagi

98
00:07:03,643 --> 00:07:07,083
yang dibina 200
hingga 500 tahun sebelumnya.

99
00:07:09,803 --> 00:07:13,203
Seperti sekumpulan patung kayu
yang saiznya semakin kecil,

100
00:07:13,283 --> 00:07:17,243
kami tiba ke piramid yang pertama
dan paling tua di sini,

101
00:07:18,163 --> 00:07:24,883
tetap besar dengan luas 120 meter persegi
dan setinggi 17 meter.

102
00:07:31,363 --> 00:07:34,163
Bila pembinaan bermula di sini?

103
00:07:34,803 --> 00:07:38,523
Bukti pembinaan paling awal di kawasan ini

104
00:07:38,603 --> 00:07:40,483
adalah pada 500 tahun Sebelum Masihi.

105
00:07:43,443 --> 00:07:45,083
Piramidnya agak besar juga.

106
00:07:45,603 --> 00:07:49,083
Lama-kelamaan, ia berkembang

107
00:07:49,163 --> 00:07:51,443
dengan binaan lebih besar di atasnya.

108
00:07:53,123 --> 00:07:58,563
Projek membina piramid ini pasti dilakukan
oleh banyak generasi

109
00:07:58,643 --> 00:08:03,523
selama 1,700 tahun,
atau mungkin lebih lama,

110
00:08:05,163 --> 00:08:07,683
fakta yang kini diketahui ahli arkeologi.

111
00:08:10,243 --> 00:08:11,523
Namun, cendekiawan moden

112
00:08:11,603 --> 00:08:15,683
tak tahu apa-apa tentang arkitek asal

113
00:08:16,363 --> 00:08:18,803
atau sebab mereka membina piramid di sini.

114
00:08:21,483 --> 00:08:23,883
Itulah misteri yang menarik minat saya.

115
00:08:25,283 --> 00:08:27,523
Awak rasa ada sesuatu yang hilang

116
00:08:27,603 --> 00:08:31,963
daripada sejarah arkeologi Mexico purba?

117
00:08:32,043 --> 00:08:34,323
Saya bukannya nak terlebih dramatik,

118
00:08:34,403 --> 00:08:36,523
tapi pemahaman Cholula yang mendalam

119
00:08:36,603 --> 00:08:40,283
pasti akan mengubah tanggapan
terhadap sejarah Mesoamerika.

120
00:08:41,923 --> 00:08:43,123
Bagaikan lohong hitam.

121
00:08:43,202 --> 00:08:45,243
Lohong hitam dalam sejarah Mexico.

122
00:08:47,683 --> 00:08:51,643
Awak rasa ada binaan lain di sini
sebelum piramid pertama itu?

123
00:08:51,723 --> 00:08:54,643
Piramid itu dibina
di atas mata air penting.

124
00:08:54,723 --> 00:08:55,563
Ya.

125
00:08:55,643 --> 00:08:58,683
Mata air itu melambangkan laluan
ke alam ghaib,

126
00:08:58,763 --> 00:09:01,923
jadi jelas sekali itu ruang keramat

127
00:09:02,003 --> 00:09:04,203
yang juga merupakan tumpuan istiadat.

128
00:09:05,203 --> 00:09:06,963
Hakikat bahawa piramid itu struktur

129
00:09:07,043 --> 00:09:09,843
yang dipilih untuk dibina
di situ bukan kebetulan.

130
00:09:11,283 --> 00:09:14,163
Sebaliknya, saya percaya
ia satu petunjuk penting

131
00:09:14,243 --> 00:09:18,283
untuk memahami motivasi pembina asalnya,

132
00:09:18,363 --> 00:09:21,243
sebab seni bina begitu ada
di seluruh dunia.

133
00:09:22,803 --> 00:09:24,403
Kami telah menemukan bukti

134
00:09:24,483 --> 00:09:29,003
piramid berteres yang serupa
di Gunung Padang, Indonesia,

135
00:09:29,083 --> 00:09:31,523
yang mempunyai mata air keramat
di tengahnya.

136
00:09:33,723 --> 00:09:38,323
Corak ini bukan saja ditemukan
di Mexico atau Indonesia.

137
00:09:39,123 --> 00:09:41,643
Begitulah keadaannya
dengan kamar bawah tanah

138
00:09:41,723 --> 00:09:43,283
di bawah Piramid Agung Giza.

139
00:09:43,363 --> 00:09:44,203
PIRAMID AGUNG GIZA
MESIR

140
00:09:44,283 --> 00:09:48,443
Pada saya, itulah tempat keramat pertama
di penara Giza

141
00:09:48,523 --> 00:09:51,563
dan piramid dibina di atas
untuk memperingatinya.

142
00:09:52,403 --> 00:09:56,123
Piramid Matahari di Teotihuacán dibina
di atas gua semula jadi.

143
00:09:56,203 --> 00:09:58,443
Mereka mengubah suai

144
00:09:58,523 --> 00:10:00,723
dan bina piramid di atasnya.

145
00:10:00,803 --> 00:10:03,043
Namun, tempat keramat itu wujud dulu,

146
00:10:03,123 --> 00:10:05,643
kemudian piramid menandakannya.

147
00:10:07,163 --> 00:10:09,003
Bermula dengan suatu tempat

148
00:10:09,083 --> 00:10:12,443
yang dianggap keramat,

149
00:10:12,523 --> 00:10:15,483
mempunyai tarikan istimewa
yang dapat dirasai

150
00:10:15,563 --> 00:10:18,323
dan itulah yang menjadikannya penting.

151
00:10:24,403 --> 00:10:27,883
Piramid Agung Cholula mempunyai
satu lagi ciri utama

152
00:10:27,963 --> 00:10:30,043
seperti piramid purba lain di dunia.

153
00:10:32,803 --> 00:10:34,603
Petunjuk tentang kamar rahsia.

154
00:10:38,363 --> 00:10:41,123
Tak lama selepas Sepanyol menakluk Mexico,

155
00:10:41,203 --> 00:10:45,363
seorang saksi yang boleh dipercayai,
Paderi Bernardino de Sahagún,

156
00:10:45,443 --> 00:10:51,163
melaporkan yang Piramid Agung Cholula
dipenuhi lombong dan gua di dalamnya.

157
00:10:54,123 --> 00:10:58,323
Hari ini, pengkaji moden
telah mengesahkannya.

158
00:10:59,603 --> 00:11:03,603
Seorang bekas ahli arkeologi menemukan
di dalam piramid itu

159
00:11:04,563 --> 00:11:05,643
satu ruang terbuka.

160
00:11:06,243 --> 00:11:08,043
Ada terowong yang membawa kepadanya.

161
00:11:08,123 --> 00:11:09,243
Ia tak diterbitkan.

162
00:11:09,323 --> 00:11:11,923
Saya tak tahu keadaannya sekarang.

163
00:11:12,003 --> 00:11:15,043
- Petunjuk yang menarik.
- Benarkah?

164
00:11:15,123 --> 00:11:19,123
Ruang itu pernah digali?
Pernahkah ia dimasuki semula?

165
00:11:19,923 --> 00:11:20,923
Rasanya tak.

166
00:11:23,203 --> 00:11:25,963
Kenapa kamar dalaman ini
tak dimasuki semula?

167
00:11:27,563 --> 00:11:28,883
Apakah rahsianya

168
00:11:28,963 --> 00:11:31,923
berkenaan niat pembina asal?

169
00:11:33,763 --> 00:11:37,203
Bagaimanapun, hakikat
bahawa Piramid Agung Cholula

170
00:11:37,283 --> 00:11:40,163
mempunyai kamar dalaman,

171
00:11:40,243 --> 00:11:43,003
seperti di Gunung Padang dan Giza…

172
00:11:43,083 --> 00:11:44,843
PIRAMID AGUNG GIZA
MESIR

173
00:11:44,923 --> 00:11:48,203
…merupakan satu lagi ciri menarik
yang ada pada binaan ini.

174
00:11:49,763 --> 00:11:50,883
Ada lagi.

175
00:11:52,243 --> 00:11:54,643
Memang telah diketahui bahawa struktur ini

176
00:11:54,723 --> 00:11:57,043
berorientasikan matahari terbenam

177
00:11:57,123 --> 00:11:59,803
- di solstis musim panas.
- Betul.

178
00:12:00,403 --> 00:12:05,203
Matahari terbenam di sebelah barat
di antara dua gunung berapi,

179
00:12:05,803 --> 00:12:08,843
jadi orientasinya memang berkaitan
dengan solstis.

180
00:12:10,683 --> 00:12:17,403
Kita tahu orang asli Mesoamerika
bergantung pada kitaran astronomi.

181
00:12:18,523 --> 00:12:23,123
Seperti kaum Mesir purba
yang membina Piramid Agung Giza

182
00:12:23,203 --> 00:12:26,723
bagi menjajarkan utara astronomi
dengan tepat.

183
00:12:29,123 --> 00:12:31,043
Hakikat bahawa piramid purba

184
00:12:31,123 --> 00:12:34,043
yang pembinanya tak pernah berhubung,

185
00:12:34,123 --> 00:12:37,483
tapi ada banyak persamaan
merupakan satu misteri.

186
00:12:40,003 --> 00:12:42,003
Adakah ini hanya kebetulan?

187
00:12:43,043 --> 00:12:44,563
Saya tak rasa begitu.

188
00:12:45,163 --> 00:12:47,163
Pandangan umum yang arkeologi kemukakan

189
00:12:47,803 --> 00:12:50,483
ialah piramid dibina dengan bentuk begitu

190
00:12:50,563 --> 00:12:52,803
sebab itu cara termudah
bina bangunan tinggi.

191
00:12:52,883 --> 00:12:53,723
ZIGURAT UR

192
00:12:54,683 --> 00:12:58,163
Masalahnya, struktur ini berkait
di seluruh dunia

193
00:12:58,243 --> 00:13:00,683
dengan idea kerohanian yang khusus.

194
00:13:02,043 --> 00:13:04,243
Apa akan berlaku kepada kita selepas mati?

195
00:13:04,323 --> 00:13:07,123
Ini sentiasa berhubung
dengan struktur piramid

196
00:13:07,203 --> 00:13:09,643
dan begitulah keadaannya
sama ada di Mexico,

197
00:13:09,723 --> 00:13:11,443
di Mesir purba,

198
00:13:11,523 --> 00:13:14,883
Kemboja atau India sekalipun.

199
00:13:16,963 --> 00:13:20,683
Sesuatu yang berlawanan
dengan pandangan arus perdana

200
00:13:21,323 --> 00:13:23,563
bahawa pelbagai tamadun manusia di dunia…

201
00:13:23,643 --> 00:13:24,723
PIRAMID MEROE

202
00:13:24,803 --> 00:13:27,043
…mencipta piramid sendiri.

203
00:13:28,643 --> 00:13:30,683
Pada pendapat saya,

204
00:13:30,763 --> 00:13:33,763
ada perkara lain
yang berlaku di sebalik tabir.

205
00:13:36,483 --> 00:13:40,363
Mungkinkah kita menyaksikan pendedahan
suatu rancangan luar biasa?

206
00:13:42,443 --> 00:13:45,643
Legasi bersama
daripada tamadun dunia hilang

207
00:13:45,723 --> 00:13:48,763
yang memberikan benih dan sinar inspirasi

208
00:13:48,843 --> 00:13:51,003
sehingga berkembangnya tamadun lain.

209
00:13:55,843 --> 00:13:58,563
Saya tertanya-tanya akan kemungkinan

210
00:13:58,643 --> 00:14:01,363
bahawa projek pembinaan piramid di Cholula

211
00:14:01,963 --> 00:14:06,643
bermula lebih awal
daripada yang ahli arkeologi percaya.

212
00:14:08,923 --> 00:14:10,683
Bagaimana dengan usia struktur?

213
00:14:10,763 --> 00:14:12,843
Ada pentarikhan karbon fasa awal?

214
00:14:12,923 --> 00:14:18,883
Tiada. Ada tembikar yang sama
dengan tembikar lembangan Mexico

215
00:14:18,963 --> 00:14:21,323
sekitar 1,000 SM.

216
00:14:21,403 --> 00:14:24,003
Itu dapat meyakinkan kita
tentang seluruh cerita?

217
00:14:24,083 --> 00:14:26,403
Saya rasa tak.

218
00:14:27,123 --> 00:14:29,563
Ada banyak kajian yang perlu dibuat

219
00:14:29,643 --> 00:14:31,683
- tentang prasejarah Mexico.
- Ya.

220
00:14:35,563 --> 00:14:38,003
Saya tak menyangkal bukti arkeologi

221
00:14:38,083 --> 00:14:40,043
bahawa pembinaan monumen pertama

222
00:14:40,123 --> 00:14:42,523
di tapak Piramid Agung Cholula

223
00:14:42,603 --> 00:14:46,923
sekitar 2,300 tahun lalu,
tapi ada piramid lebih lama di Mexico.

224
00:14:47,003 --> 00:14:49,283
PIRAMID LA VENTA

225
00:14:49,363 --> 00:14:50,403
PIRAMID CUICUILCO

226
00:14:50,483 --> 00:14:54,363
Perkara yang menarik saya
ialah idea yang menguatkan semuanya.

227
00:14:56,363 --> 00:15:00,683
Pada 1519, sewaktu penakluk Sepanyol tiba,

228
00:15:00,763 --> 00:15:04,163
Piramid Agung Cholula menjadi kopak-kapik.

229
00:15:05,963 --> 00:15:09,363
Namun, apabila mereka sedar
bahawa itu bukan sekadar bukit

230
00:15:09,443 --> 00:15:11,563
dan bertanya siapa yang membinanya,

231
00:15:11,643 --> 00:15:14,963
penduduk tempatan menceritakan
sebuah legenda luar biasa.

232
00:15:16,363 --> 00:15:17,803
Menurut mitos,

233
00:15:17,883 --> 00:15:21,003
Piramid Agung Cholula dibina
oleh bangsa gergasi.

234
00:15:24,763 --> 00:15:28,363
Pada suatu masa dahulu,
terdapat gergasi di Mexico purba,

235
00:15:29,203 --> 00:15:35,563
sampailah dewa hujan, Tlaloc, murka
dan hapuskan mereka dengan banjir besar.

236
00:15:36,683 --> 00:15:39,043
Hanya tujuh gergasi terselamat.

237
00:15:40,483 --> 00:15:46,363
Disebabkan takut banjir kedua menyusul,
Xelhua, si gergasi arkitek,

238
00:15:46,443 --> 00:15:47,643
pergi ke Cholula.

239
00:15:47,723 --> 00:15:49,483
Dengan bantuan penduduknya,

240
00:15:49,563 --> 00:15:52,563
mereka membina gunung buatan besar
daripada batu-bata,

241
00:15:54,123 --> 00:15:55,083
sebuah piramid,

242
00:15:56,003 --> 00:15:59,323
dan menjadikannya lambang pujaan
terhadap Tlaloc, dewa hujan.

243
00:16:02,603 --> 00:16:05,523
Ahli arkeologi menganggapnya
satu kisah dongeng,

244
00:16:06,443 --> 00:16:09,323
tapi pada saya,
jika kita tak mengendahkannya,

245
00:16:09,403 --> 00:16:11,723
kita mungkin kehilangan petunjuk penting

246
00:16:11,803 --> 00:16:14,083
kepada asal usul tempat hebat ini.

247
00:16:16,443 --> 00:16:18,203
Mungkin arkitek

248
00:16:18,283 --> 00:16:20,803
yang muncul di Cholula
selepas banjir besar itu

249
00:16:20,883 --> 00:16:22,603
bukannya gergasi sasa,

250
00:16:23,763 --> 00:16:25,803
tapi gergasi bijak

251
00:16:25,883 --> 00:16:29,523
daripada tamadun maju
yang hilang dalam sejarah.

252
00:16:34,163 --> 00:16:36,723
Buktinya tentu sukar dicari

253
00:16:37,963 --> 00:16:42,483
kerana seperti di Cholula,
monumen purba biasanya terletak

254
00:16:42,563 --> 00:16:45,883
di atas binaan lama juga

255
00:16:45,963 --> 00:16:47,643
yang mengaburkan asal usulnya.

256
00:16:50,483 --> 00:16:52,563
Sekitar dua jam perjalanan ke barat laut,

257
00:16:54,403 --> 00:16:57,443
satu lagi tapak luar biasa
memberikan saya petunjuk.

258
00:17:04,603 --> 00:17:07,603
Di atas bukit yang berbentuk unik ini,

259
00:17:07,683 --> 00:17:11,203
terdapat sebuah kompleks Aztek purba
yang bernama Texcotzingo.

260
00:17:19,963 --> 00:17:23,122
Di Texcotzingo,
kami temukan sebuah piramid lagi,

261
00:17:23,723 --> 00:17:26,603
tapi piramid semula jadi.

262
00:17:28,003 --> 00:17:29,923
Mudah untuk faham sebab tempat ini

263
00:17:30,003 --> 00:17:33,203
mempunyai magnetisme kuat
terhadap binaan purba itu.

264
00:17:35,203 --> 00:17:38,043
Piramid penting di Mexico purba.

265
00:17:39,403 --> 00:17:41,563
Di sini, pada abad ke-15,

266
00:17:41,643 --> 00:17:46,123
orang Aztek membina rangkaian
teres taman dan kolam yang luar biasa

267
00:17:47,483 --> 00:17:50,203
dan mempunyai akueduk

268
00:17:50,283 --> 00:17:54,523
yang menyalurkan air
dari empangan di puncak gunung.

269
00:17:56,243 --> 00:18:00,683
Seperti Taman Tergantung Babylon,
gaya Mesoamerika.

270
00:18:02,963 --> 00:18:06,003
Namun yang menariknya,
daripada kajian saya,

271
00:18:06,083 --> 00:18:09,603
semuanya dibina untuk dewa purba sama

272
00:18:09,683 --> 00:18:12,763
yang berkaitan
dengan piramid awal di Cholula…

273
00:18:14,523 --> 00:18:21,123
Tlaloc, dewa hujan dan banjir,
yang kultusnya menguasai Aztek.

274
00:18:24,003 --> 00:18:25,963
Ahli arkeologi percaya bahawa Aztek

275
00:18:26,043 --> 00:18:28,923
merupakan yang pertama
menemukan Texcotzingo,

276
00:18:29,803 --> 00:18:32,483
tapi mungkinkah tapak hebat ini lebih tua?

277
00:18:36,803 --> 00:18:39,163
Penakluk Sepanyol tak mengendahkan

278
00:18:39,243 --> 00:18:42,563
bahawa Texcotzingo
merupakan hasil binaan Aztek

279
00:18:44,283 --> 00:18:47,603
dan itulah pandangan
kebanyakan ahli arkeologi.

280
00:18:48,963 --> 00:18:53,523
Namun, bagaimana jika orang Aztek
hanya mengubah suai dan menambah baik

281
00:18:53,603 --> 00:18:56,803
sesuatu yang dicipta
oleh suatu tamadun lebih awal?

282
00:18:59,843 --> 00:19:05,403
Penulis, Marco Vigato, percaya itulah
yang berlaku menurut bukti.

283
00:19:06,803 --> 00:19:07,643
MARCO VIGATO
PENULIS, "EMPAYAR ATLANTIS"

284
00:19:07,723 --> 00:19:10,323
Tapak ini diubah suai
dalam tempoh masa yang lama.

285
00:19:10,403 --> 00:19:13,363
Batu itu ialah batu porfir
yang sangat keras.

286
00:19:13,443 --> 00:19:15,483
Jika kita lihat di sekitar ini,

287
00:19:15,563 --> 00:19:18,963
permukaan batu itu berlekuk-lekuk.

288
00:19:19,603 --> 00:19:22,683
Sebahagian tapak itu
jelas menunjukkan kesan hakisan

289
00:19:22,763 --> 00:19:24,683
selama ribuan tahun,

290
00:19:24,763 --> 00:19:28,163
padahal ini jenis batu yang sangat keras.

291
00:19:30,403 --> 00:19:33,923
Pada pendapat awak,
orang Aztek yang datang lebih lambat,

292
00:19:34,563 --> 00:19:39,403
tapi mereka menemukan tapak ini
telah mula dibina,

293
00:19:39,483 --> 00:19:41,003
lalu mengambil alih

294
00:19:41,083 --> 00:19:42,843
- dan meneruskannya.
- Betul.

295
00:19:43,723 --> 00:19:45,443
Itu pendapat yang radikal.

296
00:19:47,003 --> 00:19:49,723
Mungkinkah suatu budaya lebih tua
telah menyingkirkan

297
00:19:49,803 --> 00:19:53,283
ciri-ciri yang lebih luar biasa
di sisi bukit ini?

298
00:19:55,603 --> 00:19:58,683
Seperti batu-batu besar berlekuk
yang melekat di tanah ini.

299
00:20:01,883 --> 00:20:04,923
Kamar ini pula dipotong
daripada batuan dasar.

300
00:20:07,643 --> 00:20:10,483
Kemungkinan besar
tapak ini wujud sebelum Aztek.

301
00:20:10,563 --> 00:20:12,843
Ia dihuni dan digunakan semula.

302
00:20:14,723 --> 00:20:17,883
Itu satu kesimpulan
yang ahli arkeologi akan sangkal,

303
00:20:17,963 --> 00:20:20,283
tapi ada bukti relevan
boleh dipertimbangkan.

304
00:20:22,363 --> 00:20:26,443
Tak berapa jauh dari situ,
di dasar sungai kering di kaki gunung,

305
00:20:26,523 --> 00:20:29,963
sebuah patung Tlaloc si dewa hujan
yang besar ditemukan.

306
00:20:31,763 --> 00:20:35,923
Arca batu terbesar di seluruh Amerika.

307
00:20:40,243 --> 00:20:44,083
Ahli arkeologi mengatakan
bahawa ia dibina sekitar 700 Masihi,

308
00:20:45,523 --> 00:20:48,603
lama sebelum Aztek menguasai tanah ini.

309
00:20:51,123 --> 00:20:53,963
Itulah bukti bahawa Tlaloc, dewa hujan,

310
00:20:54,043 --> 00:20:57,683
telah lama disembah
oleh kaum dahulu di kawasan ini,

311
00:20:57,763 --> 00:21:00,603
mungkin dengan beberapa nama berbeza,

312
00:21:00,683 --> 00:21:04,163
selama hampir 1,000 tahun atau lebih lama.

313
00:21:08,963 --> 00:21:12,363
Sebenarnya, Tlaloc, suatu watak mitos,

314
00:21:12,443 --> 00:21:13,803
telah wujud

315
00:21:13,883 --> 00:21:16,803
pada tamadun-tamadun awal
di Mexico prasejarah.

316
00:21:20,243 --> 00:21:21,523
Bukan satu sahaja.

317
00:21:21,603 --> 00:21:23,243
SAYA AKAN MENCARI JALAN

318
00:21:23,323 --> 00:21:26,883
Banjir sedunia yang dihantar
oleh dewa hujan membawa kepada

319
00:21:26,963 --> 00:21:31,043
kemunculan watak paling menarik
dalam mitologi Mexico…

320
00:21:33,003 --> 00:21:34,403
Quetzalcoatl.

321
00:21:38,163 --> 00:21:39,883
Selepas Banjir Besar,

322
00:21:39,963 --> 00:21:43,443
kelibat misteri dari timur berlabuh
di pantai Mexico

323
00:21:44,163 --> 00:21:49,163
dengan sampan tanpa pendayung
dan dikatakan dibawa oleh ular.

324
00:21:50,803 --> 00:21:53,123
Namanya Quetzalcoatl

325
00:21:53,683 --> 00:21:55,603
yang bermaksud "ular berbulu".

326
00:21:56,403 --> 00:22:01,003
Dia dan pengikutnya mengajar orang kampung
cara bercucuk tanam dan menternak haiwan.

327
00:22:02,963 --> 00:22:04,403
Dia perkenalkan undang-undang

328
00:22:04,483 --> 00:22:08,123
dan mengajar mereka
seni bina, astronomi dan seni.

329
00:22:08,763 --> 00:22:10,523
Mereka memujanya sebagai dewa.

330
00:22:13,083 --> 00:22:17,203
Namun, selepas diusir secara zalim
oleh pengikut dewa perang Mexico,

331
00:22:17,843 --> 00:22:23,443
Quetzalcoatl belayar ke arah timur
dan berjanji bahawa dia akan kembali.

332
00:22:29,923 --> 00:22:35,203
Legenda Quetzalcoatl diceritakan
generasi demi generasi hingga kini.

333
00:22:38,083 --> 00:22:41,443
Kami dapat gambaran
seseorang yang berjambang tebal.

334
00:22:42,003 --> 00:22:46,043
Suaranya seperti orang asing
dari seberang lautan

335
00:22:46,123 --> 00:22:49,363
dan membawa anugerah ketamadunan.

336
00:22:53,403 --> 00:22:57,643
Saya sangat takjub
kerana sering mendengar cerita ini

337
00:22:58,483 --> 00:23:02,523
daripada bangsa yang tiada kaitan
dengan Mexico purba.

338
00:23:08,163 --> 00:23:10,883
Jalan ceritanya semua sama.
Ada bencana besar.

339
00:23:12,403 --> 00:23:17,643
Dunia menjadi gelap,
banjir dan huru-hara di semua tempat.

340
00:23:17,723 --> 00:23:19,163
Masyarakat terhapus.

341
00:23:23,283 --> 00:23:27,723
Kemudian, munculnya seseorang
dari kegelapan yang tahu

342
00:23:27,803 --> 00:23:31,043
akan perkara yang diperlukan
untuk membina tamadun.

343
00:23:31,923 --> 00:23:35,643
Dia mengajar semua yang terselamat
daripada bencana itu

344
00:23:35,723 --> 00:23:37,603
cara membina semula tamadun.

345
00:23:39,963 --> 00:23:43,883
Dalam mitologi purba Yunani,
Titan Prometheus

346
00:23:44,443 --> 00:23:48,763
yang berkongsi dengan manusia
rahsia api selepas banjir besar.

347
00:23:51,283 --> 00:23:53,123
Di Andes Amerika Selatan,

348
00:23:53,203 --> 00:23:58,163
tamadun sebelum Inca menggambarkan sosok
berjubah dan berjanggut bernama Viracocha,

349
00:23:59,163 --> 00:24:01,163
yang muncul dari tasik besar

350
00:24:01,243 --> 00:24:05,403
dan mengajar penduduk tempatan
cara membina hasil seni batu

351
00:24:05,483 --> 00:24:07,163
yang masih wujud hingga kini.

352
00:24:08,563 --> 00:24:12,963
Di Pasifik juga,
cerita legenda Polinesia tentang Maui,

353
00:24:13,043 --> 00:24:16,763
yang mencipta pulau
dengan menariknya dari dasar laut

354
00:24:17,763 --> 00:24:21,243
dan mengajar orang pulau itu
menggunakan alat tukang batu

355
00:24:21,803 --> 00:24:23,323
dan memasak makanan.

356
00:24:27,003 --> 00:24:29,723
Ahli arkeologi kata wira ketamadunan ini

357
00:24:29,803 --> 00:24:33,923
hanyalah rekaan purba semata-mata,

358
00:24:34,643 --> 00:24:37,483
tapi persamaannya sukar diabaikan.

359
00:24:38,163 --> 00:24:42,683
Bagaimana jika kenyataan ini
tentang orang terselamat pada tamadun maju

360
00:24:42,763 --> 00:24:45,563
yang hilang akibat bencana banjir dan api

361
00:24:45,643 --> 00:24:48,043
yang telah berlaku pada hujung Zaman Ais?

362
00:24:55,643 --> 00:24:57,323
Mitos Mexico

363
00:24:57,403 --> 00:24:59,963
dan cerita Quetzalcoatl khususnya

364
00:25:00,523 --> 00:25:03,723
terikat kepada suatu detik huru-hara.

365
00:25:05,363 --> 00:25:08,243
Marco percaya ada catatan tentangnya.

366
00:25:08,323 --> 00:25:10,843
Hanya beberapa jam ke selatan Kota Mexico,

367
00:25:12,643 --> 00:25:14,923
di kawasan kuil purba Xochicalco.

368
00:25:18,803 --> 00:25:22,763
Seperti Cholula, kota ini dibina
oleh bangsa asli

369
00:25:22,843 --> 00:25:26,483
yang tak berapa dikenali
pada abad ketujuh selepas Masihi.

370
00:25:28,203 --> 00:25:30,923
Di sini, ada serpihan dua piramid besar.

371
00:25:32,283 --> 00:25:34,483
Satu untuk dewa hujan

372
00:25:35,163 --> 00:25:41,363
dan satu lagi
untuk wira tamadun Mexico, Quetzalcoatl.

373
00:25:44,443 --> 00:25:49,043
Saya datang untuk mengkaji lebih lanjut
tentang watak-watak mitos tersebut.

374
00:25:51,043 --> 00:25:55,243
Bagi para ahli arkeologi,
mitos selalunya rekaan dan tak lengkap.

375
00:25:56,043 --> 00:25:59,523
Mereka mengabaikannya
dalam mengkaji sejarah.

376
00:26:00,883 --> 00:26:03,963
Namun, di Xochicalco,
sesetengah pengkaji cuba

377
00:26:04,043 --> 00:26:05,683
untuk menghasilkan catatan kekal

378
00:26:05,763 --> 00:26:08,723
tentang mitos paling penting
di Mexico purba.

379
00:26:09,683 --> 00:26:13,843
Catatan yang akan memelihara perkara
yang dilupakan pada zaman prasejarah.

380
00:26:16,883 --> 00:26:20,083
Pada empat tiang
yang mengelilingi kuil Quetzalcoatl

381
00:26:20,163 --> 00:26:22,483
ialah ukiran rumit dewa ini

382
00:26:22,563 --> 00:26:25,323
dengan rupanya dalam bentuk ular berbulu.

383
00:26:28,123 --> 00:26:32,403
Jelas sekali, dia merupakan entiti penting
pada zaman 700 Masihi.

384
00:26:34,763 --> 00:26:39,043
Namun, Marco percaya
bahawa ukiran glif pada batu itu

385
00:26:39,123 --> 00:26:42,523
mungkin mendedahkan butiran
yang hilang daripada cerita asal.

386
00:26:44,123 --> 00:26:45,443
Apa hebatnya kuil ini?

387
00:26:45,523 --> 00:26:48,883
Jadi, di bahagian bawah piramid ini,

388
00:26:48,963 --> 00:26:52,923
ada gambaran ketibaan Quetzalcoatl

389
00:26:53,003 --> 00:26:55,443
yang dipaparkan pada tiga sisi…

390
00:26:55,523 --> 00:26:57,083
- Ya.
- …piramid ini

391
00:26:57,163 --> 00:27:01,403
sampailah kepada glif pertama
yang penting di sini.

392
00:27:01,483 --> 00:27:04,723
Itu pula ialah kuil terbakar.

393
00:27:04,803 --> 00:27:07,123
Terdapat kepulan asap serta api.

394
00:27:07,203 --> 00:27:09,643
- Nampak sedang terbakar.
- Betul.

395
00:27:09,723 --> 00:27:12,083
Bagaimana dengan ular di sekelilingnya?

396
00:27:12,163 --> 00:27:14,363
Apa maknanya dalam konteks ini?

397
00:27:14,443 --> 00:27:16,683
Ini ekor ular.

398
00:27:16,763 --> 00:27:19,603
- Ya.
- Ular itu melilit kuil terbakar ini.

399
00:27:19,683 --> 00:27:22,203
Nampak macam ombak melanggar…

400
00:27:22,283 --> 00:27:24,603
- Okey.
- …kuil ini dari tepi.

401
00:27:24,683 --> 00:27:28,563
Kita dapat melihatnya
seperti sebuah pulau.

402
00:27:29,203 --> 00:27:31,843
Jadi, ada kuil yang berapi

403
00:27:31,923 --> 00:27:34,043
dan ombak melanggarnya?

404
00:27:34,123 --> 00:27:35,443
- Betul.
- Ya.

405
00:27:38,243 --> 00:27:40,683
Tafsirkan gambaran ini pula, Marco.

406
00:27:40,763 --> 00:27:43,723
Ini sesuatu yang berkuasa sedang duduk,

407
00:27:43,803 --> 00:27:46,523
rupanya macam sekawan ular

408
00:27:46,603 --> 00:27:51,123
sedang menuju ke arah kuil berapi itu.

409
00:27:51,843 --> 00:27:54,963
Ini pula gambaran bencana

410
00:27:55,043 --> 00:28:00,403
yang berlaku di suatu tempat.
Di situlah Quetzalcoatl terselamat.

411
00:28:00,483 --> 00:28:05,483
Terdapat idea bahawa dewa itu datang
dari tanah yang telah musnah.

412
00:28:05,563 --> 00:28:09,763
Ini pula ketibaan
Dewa Quetzalcoatl di Mexico

413
00:28:09,843 --> 00:28:12,363
sebagai pengasas tamadun Mesoamerika.

414
00:28:13,363 --> 00:28:16,443
Ini satu babad berkenaan sejarah
yang tak diketahui.

415
00:28:22,403 --> 00:28:27,683
Tafsiran Marco bahawa glif kuil itu
ialah gambaran huru-hara zaman purba

416
00:28:27,763 --> 00:28:30,283
menyangkal semua pandangan arkeologi.

417
00:28:31,563 --> 00:28:34,643
Namun, itu tak bermakna dia silap.

418
00:28:36,523 --> 00:28:40,243
Kuil Ular Berbulu berusia
kira-kira 1,300 tahun

419
00:28:40,323 --> 00:28:42,643
dan betullah kata para ahli arkeologi

420
00:28:42,723 --> 00:28:45,723
bahawa tiada bencana sedunia
pada zaman itu

421
00:28:45,803 --> 00:28:48,403
yang dapat menginspirasikan
mitos Quetzalcoatl.

422
00:28:48,963 --> 00:28:50,763
Ada perkara terlepas pandang.

423
00:28:50,843 --> 00:28:54,003
Tradisi ini lebih lama daripada kuil itu.

424
00:28:54,083 --> 00:28:56,043
Selama mana? Tiada sesiapa tahu.

425
00:28:56,123 --> 00:29:00,243
Namun, ada satu zaman prasejarah
yang padan dengannya.

426
00:29:02,163 --> 00:29:06,683
Ahli geologi mengesahkan
bahawa ada suatu bencana purba.

427
00:29:07,523 --> 00:29:10,123
Zaman bencana dan banjir besar

428
00:29:10,203 --> 00:29:14,683
yang kesannya sama besar di sini
seperti di seluruh dunia

429
00:29:16,883 --> 00:29:22,803
pada penghujung Zaman Ais,
kira-kira 12,800 tahun yang lalu.

430
00:29:23,643 --> 00:29:28,523
Mungkinkah kisah ketibaan Quetzalcoatl
adalah pada waktu itu?

431
00:29:34,603 --> 00:29:38,483
Saya tak persoalkan usia struktur itu.

432
00:29:38,563 --> 00:29:42,963
Semua ini ialah cerita
yang jauh lebih lama ke belakang.

433
00:29:43,763 --> 00:29:46,083
Sayangnya, apa yang kurang dalam arkeologi

434
00:29:46,163 --> 00:29:47,603
ialah arkeologi idea.

435
00:29:47,683 --> 00:29:51,323
Mereka terlalu fokus
kepada usia sesuatu binaan

436
00:29:51,403 --> 00:29:53,403
tanpa mempedulikan idea yang tersirat.

437
00:29:53,483 --> 00:29:54,323
Betul.

438
00:29:56,763 --> 00:29:58,203
Jika kita melihat kembali

439
00:29:58,283 --> 00:30:01,683
melangkaui batasan arkeologi,

440
00:30:01,763 --> 00:30:04,523
barulah mitos itu akan masuk akal,

441
00:30:04,603 --> 00:30:07,283
bukan kenyataan rekaan
dan bayangan semata-mata,

442
00:30:07,363 --> 00:30:10,283
tapi keterangan sebenar
tentang sejarah yang dilupakan.

443
00:30:14,443 --> 00:30:17,923
Ahli arkeologi menolak pendapat sebegitu,

444
00:30:19,763 --> 00:30:21,923
tetapi saya tak boleh mengabaikan

445
00:30:22,003 --> 00:30:25,883
betapa luas kisah wira-wira
tamadun ini telah tersebar.

446
00:30:27,443 --> 00:30:29,843
Kadangkala dewa, ataupun manusia

447
00:30:31,043 --> 00:30:33,883
yang muncul ketika huru-hara
selepas bencana besar.

448
00:30:35,603 --> 00:30:37,283
Mengajar kemahiran pertanian,

449
00:30:37,363 --> 00:30:40,843
seni bina, kejuruteraan
dan astronomi kepada mangsa terselamat.

450
00:30:42,603 --> 00:30:43,523
Dalam tradisi ini,

451
00:30:43,603 --> 00:30:47,403
saya percaya kesan tamadun
yang hilang boleh ditemukan kembali.

452
00:30:49,043 --> 00:30:54,483
Jadi, di mana tamadun hilang ini bertapak
sebelum bencana yang memusnahkannya?

453
00:30:55,523 --> 00:30:59,403
Terdapat banyak kemungkinan
yang tak pernah dipertimbangkan.

454
00:30:59,483 --> 00:31:02,803
Sebab seperti yang kita lihat,
pada kemuncak Zaman Ais…

455
00:31:02,883 --> 00:31:03,723
JAWA

456
00:31:03,803 --> 00:31:05,563
…rupa planet ini amat berbeza.

457
00:31:05,643 --> 00:31:06,483
SUNDALAND - TELUK BENGAL - LAUTAN HINDI

458
00:31:07,123 --> 00:31:10,643
Namun, banyak lagi petunjuk
sedang menanti di seluruh dunia.

459
00:31:11,683 --> 00:31:14,003
Di sana, seperti di Cholula,

460
00:31:14,083 --> 00:31:17,163
banyak kuil besar dipercayai dibina

461
00:31:17,243 --> 00:31:19,003
oleh bangsa gergasi purba

462
00:31:20,243 --> 00:31:26,163
di pulau yang dahulunya bukan pulau,
di tengah-tengah Laut Mediterranean.

463
00:31:26,243 --> 00:31:28,923
Itulah hala tuju saya yang seterusnya,

464
00:31:29,003 --> 00:31:31,483
persoalan besar pada batu itu.

465
00:31:32,323 --> 00:31:35,283
Batu Malta yang bermisteri.

466
00:32:01,643 --> 00:32:06,643
Terjemahan sari kata oleh M Arrazi Azmi