1
00:00:06,043 --> 00:00:08,963
ΜΙΑ ΣΕΙΡΑ ΤΟΥ NETFLIX

2
00:00:14,163 --> 00:00:15,803
Ένα πρόβλημα που έχω

3
00:00:15,883 --> 00:00:19,523
με τη συμβατική αντίληψη
της ανάπτυξης του πολιτισμού

4
00:00:19,603 --> 00:00:25,163
είναι η ιδέα πως ο δικός μας
πολιτισμός στον 21ο αιώνα

5
00:00:25,243 --> 00:00:27,963
είναι το απόγειο
του ανθρώπινου επιτεύγματος.

6
00:00:33,563 --> 00:00:36,923
Μας κάνει πολύ φαντασμένους και αλαζόνες.

7
00:00:38,243 --> 00:00:43,243
Κοιτάζουμε το παρελθόν λες και
οι πρόγονοί μας ήταν πάντα πιο απλοϊκοί,

8
00:00:43,323 --> 00:00:45,963
είχαν λιγότερες γνώσεις
και ικανότητες από εμάς.

9
00:00:49,163 --> 00:00:53,763
Δεν ήταν μια ευθύγραμμη εξελικτική πρόοδος

10
00:00:53,843 --> 00:00:58,203
από πρωτόγονους ανθρώπους των σπηλαίων
σε ανατομικά σύγχρονους ανθρώπους.

11
00:00:58,283 --> 00:01:00,363
Δεν έγινε έτσι.

12
00:01:05,883 --> 00:01:08,243
Στην ιστορία των πολιτισμών,

13
00:01:08,323 --> 00:01:13,363
ίσως υπάρχουν σκαμπανεβάσματα,
ο πολιτισμός ακμάζει και παρακμάζει πάλι

14
00:01:13,443 --> 00:01:17,683
και είναι πιθανό
να χάσουμε ολόκληρους πολιτισμούς.

15
00:01:17,763 --> 00:01:22,203
Έχει ξανασυμβεί,
εδώ στη Μεσόγειο, στη Μάλτα.

16
00:01:34,243 --> 00:01:39,483
Ο ΣΕΙΡΙΟΣ ΑΝΑΤΕΛΛΕΙ

17
00:01:43,243 --> 00:01:47,603
Η Μάλτα, αυτό το εντυπωσιακό
μεσογειακό αρχιπέλαγος,

18
00:01:47,683 --> 00:01:49,163
με σαγηνεύει καιρό.

19
00:01:51,643 --> 00:01:56,563
Υποπτεύομαι πως σχεδόν όλα όσα μας έχουν
πει οι αρχαιολόγοι για το παρελθόν της

20
00:01:57,283 --> 00:01:58,283
είναι λάθος.

21
00:02:00,363 --> 00:02:03,723
Και η αλήθεια,
αν της επιτραπεί να αποκαλυφθεί,

22
00:02:03,803 --> 00:02:08,603
μπορεί να προσφέρει κρίσιμα στοιχεία
στην έρευνά μου για έναν χαμένο πολιτισμό.

23
00:02:11,203 --> 00:02:15,163
Τα δύο κύρια νησιά της Μάλτας
είναι μια κουκκίδα στη Μεσόγειο.

24
00:02:16,082 --> 00:02:19,723
Με στρατηγική θέση ανάμεσα
σε Ευρώπη, Αφρική και Μέση Ανατολή,

25
00:02:19,803 --> 00:02:24,123
επί αιώνες, είχε υπερμεγέθη αντίκτυπο
στην ιστορία του πολιτισμού.

26
00:02:24,203 --> 00:02:26,443
ΜΑΛΤΑ - ΣΑΡΔΗΝΙΑ - ΣΙΚΕΛΙΑ - ΙΤΑΛΙΑ
ΕΛΛΑΔΑ - ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ - ΤΥΝΗΣΙΑ - ΛΙΒΥΗ

27
00:02:28,163 --> 00:02:30,723
Σύμφωνα με το επίσημο
χρονολόγιο της Μάλτας…

28
00:02:31,923 --> 00:02:32,803
2.000 Μ.Χ.

29
00:02:32,883 --> 00:02:36,003
…οι πρώτοι άνθρωποι
εγκαταστάθηκαν εδώ 7.900 χρόνια πριν.

30
00:02:36,963 --> 00:02:37,923
5.900 Π.Χ.

31
00:02:38,003 --> 00:02:40,003
Ήταν αγρότες της Εποχής το Λίθου

32
00:02:40,083 --> 00:02:42,963
που διέσχισαν τη θάλασσα
από την Ιταλία με σχεδίες.

33
00:02:43,043 --> 00:02:45,123
Ήρθαν μάλλον από τη Σικελία…

34
00:02:45,443 --> 00:02:46,523
ΚΑΤΙΑ ΣΤΡΟΥΝΤ - HERITAGE MALTA

35
00:02:46,603 --> 00:02:49,643
…και έφεραν μαζί τους
τα πρώτα εξημερωμένα ζώα,

36
00:02:49,723 --> 00:02:51,523
τα πρώτα εξημερωμένα φυτά.

37
00:02:55,883 --> 00:03:00,083
Και καθώς εγκαταστάθηκαν εδώ,
ανέπτυξαν τον δικό τους πολιτισμό.

38
00:03:01,843 --> 00:03:05,963
Σύμφωνα με το επίσημο χρονολόγιο
περίπου 5.600 χρόνια πριν…

39
00:03:06,683 --> 00:03:07,563
3.600 Π.Χ.

40
00:03:07,643 --> 00:03:10,723
…ξύπνησαν ένα πρωί και έχτισαν αυτό.

41
00:03:17,723 --> 00:03:18,563
ΤΖΓΚΑΝΤΙΑ

42
00:03:18,643 --> 00:03:20,123
Λέγεται Τζγκαντία

43
00:03:21,283 --> 00:03:24,563
και είναι σίγουρα ένας γίγαντας
μεγαλιθικής κατασκευής.

44
00:03:27,963 --> 00:03:29,723
Επί δεκαετίες θεωρούνταν

45
00:03:29,803 --> 00:03:33,643
η παλαιότερη αυτόνομη
μνημειακή κατασκευή στη Γη.

46
00:03:38,523 --> 00:03:43,483
Καθώς περπατώ στον Τζγκαντία,
νιώθω να μου κόβεται ο αέρας,

47
00:03:43,563 --> 00:03:46,803
νιώθω σαν νάνος
παρόντος του έργου γιγάντων.

48
00:03:49,683 --> 00:03:51,283
Η κατασκευή αυτών των τοίχων

49
00:03:51,363 --> 00:03:54,243
απαιτούσε την ανύψωση
εκατοντάδων μεγάλιθων.

50
00:03:56,603 --> 00:03:58,723
Κάποιοι ζυγίζουν ως και 50 τόνους.

51
00:04:02,163 --> 00:04:03,603
Αυτό που βλέπουμε σήμερα

52
00:04:03,683 --> 00:04:06,643
είναι μόνο το μισό
από το αρχικό ύψος του ναού.

53
00:04:14,843 --> 00:04:18,083
Στην ακμή του, ο Τζγκαντία
ήταν πραγματικά γιγαντιαίος.

54
00:04:19,963 --> 00:04:21,763
Με ύψος όσο ένα τριώροφο σπίτι.

55
00:04:24,163 --> 00:04:28,763
Οι εξωτερικοί τοίχοι κατασκευάστηκαν
από τεράστιες στοιβαγμένες πέτρες.

56
00:04:32,803 --> 00:04:36,763
Δύο συνδεδεμένοι ναοί
με θαλάμους σε οβάλ σχήμα,

57
00:04:38,283 --> 00:04:39,963
βαμμένοι κόκκινοι τοίχοι.

58
00:04:41,643 --> 00:04:42,923
Και μια σειρά βωμών,

59
00:04:43,003 --> 00:04:45,843
όπου βρέθηκαν
μαυρισμένα υπολείμματα οστών ζώων,

60
00:04:46,563 --> 00:04:49,243
υποδηλώνοντας
τελετουργικές θυσίες ή συμπόσια.

61
00:04:53,323 --> 00:04:57,403
Δεν υπάρχουν γραπτές πηγές
που να μας λένε πότε χτίστηκε ο Τζγκαντία,

62
00:04:57,483 --> 00:04:59,603
ούτε αξιόπιστες ραδιοχρονολογήσεις.

63
00:05:04,803 --> 00:05:07,523
Ποια είναι η ηλικία
αυτού του ναού, λοιπόν;

64
00:05:09,483 --> 00:05:11,923
Παρέχει στοιχεία για τον χαμένο πολιτισμό

65
00:05:12,003 --> 00:05:13,603
που πιστεύω ότι άκμασε

66
00:05:13,683 --> 00:05:17,643
πολύ πριν υποτίθεται
ότι ξεκίνησε οποιοσδήποτε πολιτισμός;

67
00:05:22,883 --> 00:05:28,763
Ο μόνος λόγος που οι αρχαιολόγοι λένε
πως ο Τζγκαντία χτίστηκε 5.600 χρόνια πριν

68
00:05:28,843 --> 00:05:31,443
είναι ότι κάποια τέχνεργα
που βρέθηκαν εκεί

69
00:05:31,523 --> 00:05:35,323
ταιριάζουν με άλλα πολύ πιο απλών χώρων
εκείνης της περιόδου,

70
00:05:36,923 --> 00:05:40,483
αλλά αυτό δεν σημαίνει
ότι η κατασκευή έχει την ίδια ηλικία.

71
00:05:41,043 --> 00:05:44,323
Τα τέχνεργα μπορεί απλώς
να αφέθηκαν εκεί αργότερα.

72
00:05:45,283 --> 00:05:49,083
Η αλήθεια είναι ότι η προϊστορία
της Μάλτας δεν βγάζει νόημα.

73
00:05:50,883 --> 00:05:52,283
Σκεφτείτε το.

74
00:05:52,363 --> 00:05:55,123
Θα μπορούσαν οι αγρότες,
που οι αρχαιολόγοι λένε

75
00:05:55,203 --> 00:05:57,523
ότι έχτιζαν μόνο παραπήγματα,

76
00:05:58,123 --> 00:06:00,283
να πετύχουν στ' αλήθεια όλο αυτό;

77
00:06:02,843 --> 00:06:04,883
Όταν κοιτάς μια κατασκευή όπως αυτή,

78
00:06:04,963 --> 00:06:09,843
θα περίμενες να δεις στοιχεία
της εξέλιξης των ικανοτήτων

79
00:06:09,923 --> 00:06:11,843
που απαιτεί αυτή η κατασκευή.

80
00:06:12,643 --> 00:06:17,283
Ένας πολιτισμός δεν ξέρει έτσι απλά
να μετακινεί μεγάλιθους 20 ή 30 τόνων.

81
00:06:17,363 --> 00:06:18,923
Πρέπει να μάθει να το κάνει.

82
00:06:19,003 --> 00:06:21,683
Δεν βλέπω στοιχεία
ανάπτυξης αυτών των τεχνικών.

83
00:06:23,003 --> 00:06:24,243
Και ακούστε να δείτε,

84
00:06:24,763 --> 00:06:28,123
ο Τζγκαντία δεν είναι ο μόνος
μεγαλιθικός ναός της Μάλτας.

85
00:06:28,683 --> 00:06:29,763
ΜΑΛΤΑ

86
00:06:29,843 --> 00:06:32,003
Στα δύο κύρια νησιά της Μάλτας,

87
00:06:32,083 --> 00:06:36,003
οι αρχαιολόγοι έχουν ανακαλύψει
19 τέτοιες αρχαίες κατασκευές,

88
00:06:37,123 --> 00:06:40,283
όλες σε μια περιοχή ίση με το μισό Σικάγο,

89
00:06:41,083 --> 00:06:44,563
με την παλαιότερη, όπως μας λένε,
να είναι ο Τζιγκαντία.

90
00:06:44,643 --> 00:06:45,643
ΓΚΟΖΟ

91
00:06:47,723 --> 00:06:52,123
Για τόσο μικρά νησιά, είναι πολλοί οι ναοί

92
00:06:52,203 --> 00:06:54,203
που απαιτούν πολλά εργατικά χέρια.

93
00:06:54,283 --> 00:06:55,243
Πάρα πολλά.

94
00:06:56,603 --> 00:07:01,403
Το οποίο με ωθεί να αναρωτηθώ, ποιος
έχτισε στ' αλήθεια τον Τζγκαντία και πότε;

95
00:07:01,483 --> 00:07:05,443
Είναι λογικό αυτοί οι άνθρωποι
με έναν πολιτισμό πολύ απλών υλικών

96
00:07:06,523 --> 00:07:10,283
να μπόρεσαν να δημιουργήσουν
τη μεγαλύτερη, σπουδαιότερη,

97
00:07:10,363 --> 00:07:12,683
πιο σύνθετη κατασκευή στη Μάλτα;

98
00:07:18,203 --> 00:07:23,003
Νομίζω ότι η αλήθεια είναι πιο περίπλοκη
και πολύ πιο εκρηκτική.

99
00:07:27,603 --> 00:07:29,523
Έχουμε ήδη δει στην Ινδονησία…

100
00:07:29,603 --> 00:07:30,523
ΓΚΟΥΝΟΥΝΓΚ ΠΑΝΤΑΝΓΚ - ΙΝΔΟΝΗΣΙΑ

101
00:07:30,603 --> 00:07:32,443
ΜΕΓΑΛΗ ΠΥΡΑΜΙΔΑ ΤΗΣ ΤΣΟΛΟΥΛΑ - ΜΕΞΙΚΟ

102
00:07:32,523 --> 00:07:36,483
…και το Μεξικό ότι οι αρχαίοι μύθοι
έχουν να μας διδάξουν κάτι σημαντικό.

103
00:07:37,243 --> 00:07:40,563
Αυτές τις ιστορίες,
που περνάνε από γενιά σε γενιά,

104
00:07:40,643 --> 00:07:43,203
δεν θα έπρεπε
να τις παραβλέπουν οι αρχαιολόγοι.

105
00:07:44,843 --> 00:07:47,683
Αν κοιτάξουμε την αρχαία
λαϊκή παράδοση της Μάλτας,

106
00:07:47,763 --> 00:07:49,363
έχει να πει μια ιστορία

107
00:07:49,443 --> 00:07:52,363
για το ποιος ευθυνόταν
για το χτίσιμο του Τζγκαντία.

108
00:08:02,243 --> 00:08:07,523
Υπάρχει ένας ενδιαφέρων αρχαίος θρύλος εδώ
σχετικά με μια γιγάντισσα, τη Σανσούνα.

109
00:08:11,563 --> 00:08:13,083
Λέγεται ότι η γιγάντισσα

110
00:08:13,163 --> 00:08:15,763
συνουσιάστηκε με έναν άντρα της περιοχής

111
00:08:17,163 --> 00:08:19,243
και γέννησε ένα παιδί-υβρίδιο.

112
00:08:21,243 --> 00:08:23,523
Έπειτα, για να τιμήσει το γεγονός,

113
00:08:24,283 --> 00:08:27,523
έχτισε αυτόν τον τεράστιο ναό
μέσα σε ένα μερόνυχτο,

114
00:08:28,643 --> 00:08:30,843
κουβαλώντας το παιδί στον ώμο της.

115
00:08:33,523 --> 00:08:36,963
Συναρπαστικός θρύλος.
Φυσικά, μπορεί απλώς να είναι θρύλος.

116
00:08:37,962 --> 00:08:41,563
Ασφαλώς δεν πιστεύω ότι
κυριολεκτικοί γίγαντες τριγύριζαν στη Γη.

117
00:08:42,842 --> 00:08:45,323
Αν, όμως, ήταν άνθρωπος

118
00:08:45,403 --> 00:08:48,483
που είχε γιγάντιες
και απίστευτες ικανότητες

119
00:08:48,563 --> 00:08:50,763
που την έκαναν να χτίσει έναν τέτοιο ναό;

120
00:08:51,843 --> 00:08:55,043
Αυτός ο θρύλος
μοιάζει τρομακτικά με την ιστορία

121
00:08:55,123 --> 00:08:59,603
των υποτιθέμενων γιγάντων που έχτισαν
την Πυραμίδα της Τσολούλα στο Μεξικό,

122
00:09:00,363 --> 00:09:03,483
μια ιστορία που συνδέεται
με μια προϊστορική πλημμύρα.

123
00:09:08,363 --> 00:09:10,763
Θα μπορούσαν αυτοί οι θρύλοι γιγάντων

124
00:09:10,843 --> 00:09:15,803
να εμπεριέχουν αναμνήσεις από κάποιον άλλο
πιο προηγμένο και πιο αρχαίο πολιτισμό;

125
00:09:16,603 --> 00:09:19,963
Κι αν το χρονολόγιο
της προϊστορίας της Μάλτας είναι λάθος;

126
00:09:22,763 --> 00:09:25,803
Όταν οι αγρότες
έφτασαν με σχεδίες από τη Σικελία,

127
00:09:25,883 --> 00:09:28,483
κι αν ο Τζγκαντία
κι οι άλλοι μεγαλιθικοί ναοί

128
00:09:28,563 --> 00:09:30,243
ήταν ήδη εδώ;

129
00:09:30,323 --> 00:09:34,283
Αν αυτές οι εντυπωσιακές κατασκευές
είχαν χτιστεί από κάποιον άλλο;

130
00:09:36,763 --> 00:09:41,123
Μια πολύ πιο προηγμένη κοινωνία
που έφτασε στη Μάλτα πολύ νωρίτερα.

131
00:09:43,003 --> 00:09:44,283
Δεν είναι μόνο δυνατό…

132
00:09:47,563 --> 00:09:48,603
αλλά και πιθανό.

133
00:09:51,483 --> 00:09:53,443
Και δεν νομίζω ότι έπλευσαν.

134
00:09:54,283 --> 00:09:56,163
Νομίζω ότι περπάτησαν ως εδώ.

135
00:09:59,883 --> 00:10:02,923
Βλέπετε, η Μάλτα δεν ήταν πάντα νησί.

136
00:10:03,883 --> 00:10:05,883
Στο απόγειο του τελευταίου Παγετώνα,

137
00:10:05,963 --> 00:10:09,723
η στάθμη των ωκεανών του κόσμου
ήταν περίπου 120 μέτρα

138
00:10:09,803 --> 00:10:12,603
χαμηλότερα απ' ό,τι είναι σήμερα.

139
00:10:14,643 --> 00:10:17,563
Και τα νησιά της Μάλτας
ήταν κορυφές λόφων,

140
00:10:17,643 --> 00:10:21,403
κομμάτι μιας ενιαίας συνεχούς περιοχής
που συνέδεε τη Μάλτα

141
00:10:21,483 --> 00:10:23,363
με τη σημερινή Σικελία,

142
00:10:23,443 --> 00:10:26,443
τη νότια άκρη της Ιταλίας
και την ηπειρωτική Ευρώπη.

143
00:10:26,523 --> 00:10:27,403
ΙΤΑΛΙΑ - ΣΙΚΕΛΙΑ - ΜΑΛΤΑ

144
00:10:29,243 --> 00:10:31,723
Τότε, η Ευρώπη
δεν ήταν καλό μέρος διαμονής.

145
00:10:32,523 --> 00:10:35,763
Ψυχρή, ξηρή και αφιλόξενη.

146
00:10:37,163 --> 00:10:41,043
Ζώα της Εποχής των Παγετώνων
μετανάστευσαν μέσω της χερσαίας γέφυρας

147
00:10:41,123 --> 00:10:46,083
στις θερμότερες και πλουσιότερες περιοχές
της Μάλτας και ευδοκίμησαν εκεί.

148
00:10:48,523 --> 00:10:50,483
Δεν θα τα ακολούθησαν άνθρωποι;

149
00:10:53,523 --> 00:10:55,803
ΙΤΑΛΙΑ - ΣΙΚΕΛΙΑ - ΜΑΛΤΑ

150
00:10:55,883 --> 00:10:59,963
Οι αρχαιολόγοι έχουν βρει ίχνη
πρώτων ανθρώπων στη Σικελία από τότε.

151
00:11:00,043 --> 00:11:02,643
12.000 Π.Χ.

152
00:11:02,723 --> 00:11:06,043
Άρα, γιατί να σταμάτησε εκεί
η μετανάστευσή τους νότια;

153
00:11:07,203 --> 00:11:10,683
Για μένα, το μυστήριο
της ξαφνικής εμφάνισης από το πουθενά

154
00:11:10,763 --> 00:11:13,843
των μαλτέζικων ναών
5.000 ή 6.000 χρόνια πριν

155
00:11:13,923 --> 00:11:15,843
εξαφανίζεται όταν δεχτούμε

156
00:11:15,923 --> 00:11:18,443
ότι στην πραγματικότητα, πολύ καιρό πριν,

157
00:11:18,523 --> 00:11:21,163
την Εποχή των Παγετώνων,
14.000 χρόνια πριν,

158
00:11:21,243 --> 00:11:22,923
η Μάλτα ήταν ηπειρωτική.

159
00:11:25,123 --> 00:11:28,123
Το πρόβλημα είναι
πως οι αρχαιολόγοι ισχυρίζονται

160
00:11:28,203 --> 00:11:32,043
ότι απλώς δεν υπάρχουν στοιχεία
κανενός ανθρώπινου είδους στη Μάλτα

161
00:11:32,123 --> 00:11:33,683
από τόσο παλιά.

162
00:11:33,763 --> 00:11:35,603
Μα αυτό δεν είναι εντελώς αλήθεια.

163
00:11:36,883 --> 00:11:39,323
Κι η απόδειξη βρίσκεται
σε αυτήν τη σπηλιά.

164
00:11:39,403 --> 00:11:43,363
ΓΚΑΡ ΝΤΑΛΑΜ

165
00:11:43,443 --> 00:11:44,483
Το Γκαρ Νταλάμ,

166
00:11:45,323 --> 00:11:48,283
στη νοτιοανατολική ακτή
του κύριου νησιού της Μάλτας.

167
00:11:50,763 --> 00:11:53,323
Μια γεωλογική μηχανή του χρόνου

168
00:11:53,403 --> 00:11:56,443
που παρέχει μια ματιά
στην προϊστορία της Μάλτας.

169
00:12:00,483 --> 00:12:04,603
Εδώ, μια σειρά από πλημμύρες
άφησε πίσω οστά ζώων και απολιθώματα

170
00:12:04,683 --> 00:12:06,683
που ανάγονται σε χιλιετίες πίσω.

171
00:12:12,763 --> 00:12:14,443
Ο δρ Άντον Μίφσουντ,

172
00:12:14,523 --> 00:12:17,363
πρόεδρος του Προϊστορικού
Συλλόγου της Μάλτας,

173
00:12:17,443 --> 00:12:19,683
μελετάει τον χώρο εδώ και δεκαετίες.

174
00:12:19,763 --> 00:12:20,963
Είναι πολύ μεγάλος.

175
00:12:21,043 --> 00:12:25,163
Τα ανεξάρτητα ευρήματά του εδώ
έχουν προκαλέσει μεγάλη αντιπαράθεση.

176
00:12:27,123 --> 00:12:29,563
Η σπηλιά Γκαρ Νταλάμ
είναι πέτρινη καταγραφή

177
00:12:29,643 --> 00:12:31,083
της προϊστορίας της Μάλτας

178
00:12:31,163 --> 00:12:35,603
και αυτός ο σταλαγμίτης είναι
ιδιαίτερα σημαντικός στη δουλειά σου.

179
00:12:35,683 --> 00:12:39,483
Ξεκινώντας από το ανοιχτό καφέ…

180
00:12:39,563 --> 00:12:41,203
Λέγεται πολιτισμικό στρώμα.

181
00:12:41,283 --> 00:12:42,603
Ζούσαν άνθρωποι εδώ.

182
00:12:42,683 --> 00:12:43,523
ΣΤΡΩΜΑ ΟΙΚΟΣΙΤΩΝ ΖΩΩΝ

183
00:12:43,603 --> 00:12:46,843
-Τα τελευταία 8.000 χρόνια. Ναι.
-Σωστά.

184
00:12:46,923 --> 00:12:52,123
Κι εκεί, στο κάτω μέρος του,
είναι κάτι που λέγεται Πλειστόκαινο φύλλο.

185
00:12:52,203 --> 00:12:54,003
Όταν φτάσουμε κάτω από αυτό,

186
00:12:54,083 --> 00:12:56,123
είμαστε στην Εποχή των Παγετώνων.

187
00:12:56,203 --> 00:12:58,523
Περιέχει λείψανα ζώων αυτής της Εποχής,

188
00:12:58,603 --> 00:13:00,523
αλλά δεν το λένε πολιτισμικό στρώμα

189
00:13:00,603 --> 00:13:03,123
επειδή δεν πιστεύουν
ότι υπήρχαν άνθρωποι εδώ.

190
00:13:03,203 --> 00:13:04,283
Ακριβώς, ναι.

191
00:13:05,043 --> 00:13:10,283
Οτιδήποτε βρίσκεται σε αυτό το βάθος
είναι τουλάχιστον 11.600 χρόνων.

192
00:13:10,363 --> 00:13:13,283
Αν η επίσημη ιστορία
της Μάλτας είναι σωστή,

193
00:13:13,363 --> 00:13:17,163
δεν θα έπρεπε να είχαν βρεθεί
ανθρώπινα λείψανα όταν έσκαψαν.

194
00:13:19,523 --> 00:13:23,763
Όμως, πάνω από έναν αιώνα πριν,
κάτι βρήκαν οι αρχαιολόγοι.

195
00:13:23,843 --> 00:13:25,123
ΤΑΥΡΟΔΟΝΤΙΑ

196
00:13:25,203 --> 00:13:27,003
Κάτι που κανείς δεν περίμενε.

197
00:13:28,923 --> 00:13:34,923
Το 1917, δύο μαλτέζικοι εκσκαφείς
ανακάλυψαν δύο ιδιαίτερα δόντια.

198
00:13:35,003 --> 00:13:35,843
Μάλιστα.

199
00:13:37,203 --> 00:13:40,443
Είχαν απολιθωμένο χρώμα,
δεν είχαν καθόλου ρίζες.

200
00:13:40,523 --> 00:13:43,043
Οι ρίζες είχαν απορροφηθεί στο δόντι.

201
00:13:43,123 --> 00:13:46,043
Ναι. Είναι κλασσικά
δόντια Νεάντερταλ, λοιπόν;

202
00:13:46,123 --> 00:13:48,043
-Ναι.
-Και πού βρέθηκαν;

203
00:13:48,123 --> 00:13:51,123
Βρέθηκαν εδώ,
στο κάτω μέρος του σταλαγμίτη, εδώ.

204
00:13:51,203 --> 00:13:53,203
-Στο κάτω ακριβώς μέρος.
-Ακριβώς.

205
00:13:53,283 --> 00:13:54,683
Ειδικοί που συμμετείχαν

206
00:13:54,763 --> 00:13:56,803
πίστευαν ότι βρήκαν στοιχεία

207
00:13:56,883 --> 00:13:59,403
που θα ξαναέγραφαν την ιστορία της Μάλτας.

208
00:14:03,523 --> 00:14:04,523
Να η απόδειξη…

209
00:14:04,603 --> 00:14:05,443
ΙΤΑΛΙΑ - ΣΙΚΕΛΙΑ - ΜΑΛΤΑ

210
00:14:05,523 --> 00:14:08,403
…ότι οι Νεάντερταλ
πέρασαν τη χερσαία γέφυρα.

211
00:14:09,843 --> 00:14:15,163
Αλλά κάποιες φορές οι αρχαιολόγοι ξεθάβουν
πράγματα που άλλοι θέλουν να θάψουν.

212
00:14:16,243 --> 00:14:21,843
Το 1952, εκπονήθηκαν
σχετικές αναλύσεις χρονολόγησης.

213
00:14:21,923 --> 00:14:24,003
Ναι. Τι αποτελέσματα προέκυψαν;

214
00:14:24,083 --> 00:14:26,243
Τα αποτελέσματα δεν δημοσιεύτηκαν.

215
00:14:27,363 --> 00:14:30,483
Για κάποιο λόγο,
τα αποτελέσματα δεν γνωστοποιήθηκαν.

216
00:14:31,443 --> 00:14:34,643
Αυτό που ξέρουμε
είναι ότι στα χρόνια που ακολούθησαν

217
00:14:34,723 --> 00:14:38,123
η αυθεντικότητα των δοντιών
υποβαθμίστηκε επίσημα.

218
00:14:39,403 --> 00:14:42,443
Και μέχρι σήμερα
τα βιβλία της ιστορίας επιμένουν

219
00:14:42,523 --> 00:14:47,963
ότι κανένα ανθρώπινο είδος δεν έφτασε
στη Μάλτα μέχρι περίπου 7.900 χρόνια πριν.

220
00:14:48,523 --> 00:14:52,763
Γιατί αντιτίθεται τόσο η αρχαιολογία
στην ιδέα προγενέστερων ανθρώπων;

221
00:14:57,403 --> 00:15:00,803
Η αλλαγή μιας ιδεολογικής δομής
δεν είναι εύκολη.

222
00:15:00,883 --> 00:15:02,603
Όταν μια συγκεκριμένη νοοτροπία

223
00:15:02,683 --> 00:15:06,523
έχει γίνει εμμονή μιας ομάδας
ακαδημαϊκών συγκεκριμένου τομέα,

224
00:15:06,603 --> 00:15:08,603
διστάζουν τόσο να την αφήσουν

225
00:15:08,683 --> 00:15:11,763
που προσκολλούνται υπαρξιακά πάνω της

226
00:15:11,843 --> 00:15:13,243
και μια επίθεση σε αυτή

227
00:15:13,323 --> 00:15:15,923
γίνεται προσωπική και την υπερασπίζονται.

228
00:15:18,083 --> 00:15:20,283
Περίεργος να ξεκινήσει δική του έρευνα,

229
00:15:20,363 --> 00:15:26,283
το 2016, ο δρ Μίφσουντ πλήρωσε για
δική του υπερσύγχρονη ανάλυση των δοντιών.

230
00:15:27,323 --> 00:15:29,763
Έχουν αναλυθεί από τρεις κορυφαίους

231
00:15:29,843 --> 00:15:31,563
-φυσικούς ανθρωπολόγους…
-Ναι.

232
00:15:31,643 --> 00:15:33,643
…κι επιβεβαίωσαν ότι είναι Νεάντερταλ.

233
00:15:33,723 --> 00:15:34,643
Μάλιστα.

234
00:15:35,203 --> 00:15:38,683
Αποδεικνύουν ανθρώπινη δραστηριότητα
την Εποχή των Παγετώνων.

235
00:15:41,243 --> 00:15:43,523
Τι κάνει αυτό στην ιστορία της Μάλτας;

236
00:15:44,283 --> 00:15:48,003
Μεταθέτει πίσω αυτές τις ημερομηνίες.
Πολύ πίσω.

237
00:15:48,083 --> 00:15:48,963
Ναι.

238
00:15:49,043 --> 00:15:51,243
Ένα άλλο κεφάλαιο πρέπει να παρουσιαστεί.

239
00:15:53,363 --> 00:15:54,203
Ναι.

240
00:15:55,323 --> 00:15:58,723
Αν τα ξαδέρφια μας,
οι Νεάντερταλ, έφτασαν στη Μάλτα,

241
00:15:58,803 --> 00:16:02,883
αποδεικνύεται ότι η χερσαία γέφυρα
χρησιμοποιήθηκε από αρχαίους ανθρώπους

242
00:16:02,963 --> 00:16:05,363
και πιθανώς
κι άλλος πολιτισμός των Παγετώνων

243
00:16:05,443 --> 00:16:07,163
να άφησε το σημάδι του εδώ.

244
00:16:10,483 --> 00:16:16,203
Κατά τη γνώμη μου, τα στοιχεία για έναν
παλιότερο πολιτισμό εδώ είναι αδιάσειστα

245
00:16:16,283 --> 00:16:18,683
και δεν στηρίζονται απλώς σε δύο δόντια.

246
00:16:23,403 --> 00:16:27,243
Θέλω να σας δείξω κάτι
που είδα 25 χρόνια πριν

247
00:16:27,323 --> 00:16:29,123
όταν πρωτοήρθα στη Μάλτα,

248
00:16:29,203 --> 00:16:33,443
χαραγμένο στο βραχώδες υπόστρωμα
του ίδιου του νησιού.

249
00:16:36,083 --> 00:16:39,003
Είναι ένα φαινόμενο
που συναντάται παντού στη Μάλτα.

250
00:16:40,603 --> 00:16:45,403
Παράλληλα αυλάκια
σκαλισμένα βαθιά στον αρχαίο ασβεστόλιθο.

251
00:16:46,843 --> 00:16:49,843
Υπάρχουν σχεδόν 35 χλμ.
αυτών των αυλακιών,

252
00:16:51,083 --> 00:16:53,723
που συχνά διασταυρώνονται
σαν ράγες τρένου.

253
00:16:54,763 --> 00:16:57,603
Οι συμβατικοί αρχαιολόγοι
υποθέτουν ότι είναι

254
00:16:57,683 --> 00:17:00,963
όχι πολύ περισσότερο
από περίπου 2.600 χρόνων,

255
00:17:01,803 --> 00:17:04,003
αλλά δεν μελετήθηκαν ποτέ σοβαρά.

256
00:17:05,043 --> 00:17:08,123
Δεν παρουσιάζουν ενδείξεις
εμφανών σημαδιών εργαλείων

257
00:17:08,203 --> 00:17:11,563
κι επίσης δεν είναι αποτέλεσμα
καμιάς φυσικής διαδικασίας.

258
00:17:12,443 --> 00:17:14,483
Είναι σίγουρα ανθρωπογενή.

259
00:17:14,563 --> 00:17:17,483
Παρόλο που δεν είναι σίγουρο
τι σκοπό εξυπηρετούν.

260
00:17:18,443 --> 00:17:22,443
Συνήθως θεωρούνται
κάποιο είδος αρχαίας οδού μεταφοράς.

261
00:17:22,523 --> 00:17:25,362
Εξ ου και το δημοφιλές
όνομά τους "αυλάκια κάρων".

262
00:17:27,083 --> 00:17:29,003
Αλλά με συναρπάζει το εξής.

263
00:17:29,083 --> 00:17:31,763
Αυτές οι αυλακιές
δεν εμφανίζονται έτσι απλά.

264
00:17:33,162 --> 00:17:35,803
Μερικές συνεχίζονται μέσα στη θάλασσα.

265
00:17:37,523 --> 00:17:40,323
Να δύο από αυτές
κρυμμένες κάτω από τον δρόμο,

266
00:17:40,403 --> 00:17:44,363
αλλά εξαφανίζονται στα δεξιά μου,
κάτω από τα νερά του λιμανιού.

267
00:17:44,443 --> 00:17:46,723
Φτιάχτηκαν πριν τις καλύψει η θάλασσα.

268
00:17:50,363 --> 00:17:54,883
Μέσα στα χρόνια, έχω βρει κι άλλες
από αυτές τις υποβρύχιες αυλακιές,

269
00:17:54,963 --> 00:18:00,483
καταγράφοντάς τες ως κι ένα χλμ. από
την ακτή και σε βάθος ως και 25 μέτρα.

270
00:18:03,083 --> 00:18:05,243
Όποιος τις δημιούργησε το έκανε

271
00:18:05,323 --> 00:18:08,363
όταν αυτό το κομμάτι του βυθού
ήταν πάνω από το νερό

272
00:18:08,443 --> 00:18:11,763
πριν από 12.000 χρόνια,
την τελευταία Εποχή των Παγετώνων.

273
00:18:11,843 --> 00:18:12,683
ΙΤΑΛΙΑ - ΣΙΚΕΛΙΑ - ΜΑΛΤΑ

274
00:18:13,963 --> 00:18:17,283
Με κάνει να αναρωτιέμαι
πόση ακόμα προϊστορία της Μάλτας

275
00:18:17,363 --> 00:18:19,163
κρύβεται κάτω από τα κύματα.

276
00:18:19,243 --> 00:18:21,243
Πόσες άλλες ανθρωπογενείς δομές,

277
00:18:21,323 --> 00:18:24,683
ίσως και μεγαλιθικοί ναοί,
περιμένουν να ανακαλυφθούν;

278
00:18:28,403 --> 00:18:31,363
Ο λόγος που πιστεύω
πως μια βαθύτερη αρχαία νοημοσύνη

279
00:18:31,443 --> 00:18:33,803
βρίσκεται πίσω από τους ναούς της Μάλτας

280
00:18:33,883 --> 00:18:37,403
είναι ότι είναι πολύ πιο σύνθετοι
απ' ό,τι φαίνονται.

281
00:18:39,723 --> 00:18:42,043
Κάτω από στέγαστρο που τον προστατεύει

282
00:18:42,123 --> 00:18:47,043
βρίσκεται ένας από τους πιο θεαματικούς
ναούς της Μάλτας, ο Μνάιντρα.

283
00:18:47,123 --> 00:18:51,043
ΜΝΑΪΝΤΡΑ

284
00:18:51,123 --> 00:18:55,243
Το φουτουριστικό, μοντέρνο κάλυμμά του
τον απομονώνει από τον ουρανό,

285
00:18:55,323 --> 00:18:56,723
που είναι κρίμα,

286
00:18:57,603 --> 00:18:59,323
γιατί όποιος τον έχτισε

287
00:18:59,403 --> 00:19:03,603
είχε εξαιρετικά προηγμένες
γνώσεις του σύμπαντος,

288
00:19:04,323 --> 00:19:07,163
γεγονός που δεν αμφισβητούν
οι αρχαιολόγοι.

289
00:19:08,843 --> 00:19:11,443
Ξέρουμε ότι παρατηρούσαν
την ανατολή του ηλίου

290
00:19:11,523 --> 00:19:14,203
και τη θέση συγκεκριμένων άστρων.

291
00:19:15,003 --> 00:19:17,643
Και έχουν ενσωματώσει κάποιες παρατηρήσεις

292
00:19:17,723 --> 00:19:19,443
μέσα στην αρχιτεκτονική.

293
00:19:24,363 --> 00:19:28,843
Οι χτίστες του επινόησαν έναν μεγαλοφυή
τρόπο παρακολούθησης του ουρανού.

294
00:19:31,083 --> 00:19:32,643
Στις δύο ισημερίες,

295
00:19:32,723 --> 00:19:35,963
στις 21 Μαρτίου και στις 21 Σεπτεμβρίου,

296
00:19:36,603 --> 00:19:41,883
οι αχτίδες του ανατέλλοντος ηλίου
διχοτομούν με ακρίβεια την είσοδο του ναού

297
00:19:41,963 --> 00:19:45,643
γεμίζοντας τις βαθύτερες εσοχές
του εσωτερικού βωμού με φως.

298
00:19:59,083 --> 00:20:01,843
Σε αυτές τις περιστάσεις,
το εσωτερικό του ναού

299
00:20:01,923 --> 00:20:04,803
θα έλαμπε
και θα ζωντάνευε με μαγικό τρόπο.

300
00:20:06,803 --> 00:20:08,243
Και δεν είναι μόνο αυτό.

301
00:20:08,323 --> 00:20:10,963
Την ανατολή στα θερινά
και χειμερινά ηλιοστάσια,

302
00:20:11,043 --> 00:20:13,483
τις μεγαλύτερες
και μικρότερες μέρες του χρόνου,

303
00:20:13,563 --> 00:20:16,563
μια διαφορετική ξεχωριστή προβολή φωτός

304
00:20:16,643 --> 00:20:19,363
φωτίζει με ακρίβεια
τις άκρες των μεγάλιθων

305
00:20:19,443 --> 00:20:21,443
στα αριστερά και δεξιά της εισόδου.

306
00:20:23,883 --> 00:20:27,723
Αυτό το φαινόμενο δεν είναι μοναδικό
στις αρχαίες κατασκευές.

307
00:20:27,803 --> 00:20:29,883
Μάλιστα, η Πυραμίδα της Τσολούλα…

308
00:20:29,963 --> 00:20:30,803
ΠΥΡΑΜΙΔΑ ΤΗΣ ΤΣΟΛΟΥΛΑ - ΜΕΞΙΚΟ

309
00:20:30,883 --> 00:20:34,283
…και οι πυραμίδες από κάτω
αντικρίζουν τη δύση του ηλίου

310
00:20:34,363 --> 00:20:35,843
το θερινό ηλιοστάσιο.

311
00:20:36,643 --> 00:20:40,483
Και άλλοι μεγαλιθικοί χώροι
διαθέτουν παρόμοιες ευθυγραμμίσεις.

312
00:20:40,563 --> 00:20:41,403
ΣΤΟΟΥΝΧΕΝΤΖ - ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ

313
00:20:41,483 --> 00:20:42,683
Όπως το Στόουνχεντζ

314
00:20:44,083 --> 00:20:45,803
ή ο Ναός του Καρνάκ στην Αίγυπτο.

315
00:20:45,883 --> 00:20:47,363
ΚΑΡΝΑΚ - ΑΙΓΥΠΤΟΣ

316
00:20:48,283 --> 00:20:52,083
Στον Μνάιντρα, οι αρχαίοι
έφτιαξαν αυτές τις πελώριες κατασκευές

317
00:20:52,163 --> 00:20:55,203
για να γιορτάσουν την ένωση
του Ουρανού και της Γης.

318
00:20:55,283 --> 00:20:58,443
Μάλιστα, ο Μνάιντρα και οι άλλοι ναοί

319
00:20:58,523 --> 00:21:02,723
ίσως είναι μέρος ενός πολύ μεγαλύτερου
αρχαίου αστρονομικού έργου.

320
00:21:02,803 --> 00:21:05,883
Ένα έργο που, αν αποδειχτεί αληθινό,

321
00:21:06,483 --> 00:21:10,243
θα ξαναέγραφε το αποδεκτό χρονολόγιο
της προϊστορίας της Μάλτας.

322
00:21:12,163 --> 00:21:14,603
Η ερευνήτρια και συγγραφέας, Λένι Ρίτζικ,

323
00:21:14,683 --> 00:21:17,883
έχει εξερευνήσει όλους
τους μεγαλιθικούς ναούς της Μάλτας

324
00:21:17,963 --> 00:21:20,803
και μελετήσει προσεκτικά
τις ευθυγραμμίσεις τους.

325
00:21:20,883 --> 00:21:22,683
Προς μεγάλη της έκπληξη,

326
00:21:22,763 --> 00:21:27,403
κανένας άλλος ναός δεν ευθυγραμμίζεται
με ισημερίες και ηλιοστάσια.

327
00:21:28,683 --> 00:21:33,243
Αλλά επίσης δεν κοιτάζουν κανένα
γεωγραφικό γνώρισμα στην περιοχή τους.

328
00:21:34,083 --> 00:21:37,803
Μάλιστα, κανένας τους
δεν κοιτάζει καν στην ίδια κατεύθυνση.

329
00:21:37,883 --> 00:21:39,003
ΓΚΟΖΟ - ΜΑΛΤΑ

330
00:21:39,083 --> 00:21:41,203
Κανείς προσανατολισμός δεν είναι ίδιος.

331
00:21:41,283 --> 00:21:44,923
-Αυτό είναι ασυνήθιστο από μόνο του.
-Είναι πολύ περίεργο.

332
00:21:45,003 --> 00:21:46,323
ΛΕΝΙ ΡΙΤΖΙΚ - ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ, "SIRIUS:
THE STAR OF THE MALTESE TEMPLES"

333
00:21:46,403 --> 00:21:48,603
Θα περίμενε κανείς η παράδοση ναών,

334
00:21:48,683 --> 00:21:51,883
όπως στις εκκλησίες και τα τζαμιά,
να έχει προτίμηση.

335
00:21:53,763 --> 00:21:58,123
Γιατί να είναι ο Μνάιντρα ο μόνος ναός
προσανατολισμένος στα ηλιοστάσια;

336
00:21:59,083 --> 00:22:03,323
Χτίστηκαν οι άλλοι ναοί της Μάλτας
έτσι ώστε να σημαδεύουν κάτι στον ουρανό;

337
00:22:04,963 --> 00:22:06,363
Αν ναι, τι;

338
00:22:09,723 --> 00:22:12,003
Πρέπει να ψάξεις μια θεμελιώδη αρχή.

339
00:22:12,763 --> 00:22:17,163
Πρέπει, λοιπόν, να ξέρεις λίγο
από αρχαιοαστρονομία.

340
00:22:18,083 --> 00:22:20,603
Δηλαδή από την αστρονομία των αρχαίων.

341
00:22:20,683 --> 00:22:26,283
Υπάρχει μια συναρπαστική
και ελάχιστα γνωστή κίνηση στον ουρανό

342
00:22:26,363 --> 00:22:29,683
που έχει την ονομασία "μετάπτωση".

343
00:22:34,123 --> 00:22:38,923
Αντίθετα με αυτό που πιστεύουν πολλοί,
η Γη δεν είναι τέλεια σφαίρα.

344
00:22:39,003 --> 00:22:41,523
Είναι λίγο διογκωμένη στον ισημερινό.

345
00:22:42,083 --> 00:22:43,323
Το αποτέλεσμα;

346
00:22:43,403 --> 00:22:46,443
Λόγω της βαρυτικής έλξης
του Ηλίου και της Σελήνης,

347
00:22:46,523 --> 00:22:50,723
η Γη ταλαντεύεται αμυδρά
καθώς περιστρέφεται στον άξονά της.

348
00:22:50,803 --> 00:22:54,763
Η μετάπτωση αλλάζει το πώς βλέπουμε
τον ουρανό μέσα στα χρόνια,

349
00:22:54,843 --> 00:22:59,843
κάνοντας μακρινούς αστερισμούς να δείχνουν
πως αλλάζουν θέση με συστηματικό τρόπο.

350
00:22:59,923 --> 00:23:04,123
Ολόκληρος ο ουρανός κάνει
αυτήν την κίνηση, που είναι πολύ αμυδρή.

351
00:23:04,203 --> 00:23:08,003
Υπάρχει διαφορά μόνο μιας μοίρας

352
00:23:08,083 --> 00:23:14,803
στη θέση ανατολής ή δύσης
οποιουδήποτε άστρου σε 72 χρόνια.

353
00:23:15,883 --> 00:23:20,363
Έτσι, αν χτίζατε αυτούς τους ναούς
έτσι ώστε να δείχνουν ένα άστρο,

354
00:23:20,443 --> 00:23:21,803
μέσα στους αιώνες,

355
00:23:21,883 --> 00:23:26,203
οι ευθυγραμμίσεις των ναών θα άλλαζαν,
ακριβώς όπως βλέπουμε στη Μάλτα.

356
00:23:26,883 --> 00:23:28,923
ΓΚΟΖΟ - ΜΑΛΤΑ

357
00:23:29,483 --> 00:23:30,803
Αλλά υπάρχει ένα θέμα.

358
00:23:30,883 --> 00:23:32,403
Το επίσημο χρονολόγιο…

359
00:23:32,483 --> 00:23:33,323
3.600 Π.Χ.

360
00:23:33,403 --> 00:23:37,323
…υποστηρίζει ότι όλοι οι ναοί της Μάλτας
χτίστηκαν μεταξύ 5.600

361
00:23:37,403 --> 00:23:39,523
και 4.500 χρόνων πριν.

362
00:23:39,603 --> 00:23:40,443
2.500 Π.Χ.

363
00:23:40,523 --> 00:23:42,763
Κοιτώντας τις θέσεις
των λαμπρότερων άστρων

364
00:23:42,843 --> 00:23:45,523
ορατών στον ουρανό
σε αυτό το χρονικό πλαίσιο,

365
00:23:45,603 --> 00:23:47,843
κανένα δεν ήταν πιθανό ενδεχόμενο.

366
00:23:48,603 --> 00:23:51,123
Υπήρχε μεγάλη δυσαρέσκεια

367
00:23:51,203 --> 00:23:56,483
για να αναλογιστούν κάτι
έξω από τη συμβατική θεωρία.

368
00:23:56,563 --> 00:23:58,283
Για να πάνε πίσω, πριν

369
00:23:58,363 --> 00:24:00,683
-το υποτιθέμενο χτίσιμο των ναών.
-Ακριβώς.

370
00:24:03,483 --> 00:24:05,243
Αλλά με υπερσύγχρονο λογισμικό

371
00:24:05,323 --> 00:24:08,523
που παρακολουθεί
την κίνηση των άστρων στις χιλιετίες,

372
00:24:09,483 --> 00:24:12,923
η Λένι γύρισε πίσω
τον νυχτερινό ουρανό σαν ρολόι,

373
00:24:14,083 --> 00:24:18,163
ψάχνοντας ένα ορατό άστρο
που ευθυγραμμιζόταν με όλους τους ναούς.

374
00:24:19,763 --> 00:24:23,403
Και όχι μόνο στο χρονικό πλαίσιο
που υποτίθεται ότι χτίστηκαν,

375
00:24:24,123 --> 00:24:26,363
μα από οποιαδήποτε φάση στο παρελθόν.

376
00:24:27,683 --> 00:24:32,963
Έψαχνα αδιάκοπα
και μετά, ξαφνικά εμφανίστηκε.

377
00:24:34,043 --> 00:24:36,963
Οι ναοί προσανατολίζονταν σε ένα άστρο.

378
00:24:38,683 --> 00:24:43,403
Αυτό το άστρο ήταν ο Σείριος,
που συχνά αποκαλείται "Αστέρι του Σκύλου".

379
00:24:45,643 --> 00:24:49,563
Περνάει από όλες τις εισόδους
σε κάποια χρονική στιγμή.

380
00:24:49,643 --> 00:24:53,243
Ταιριάζει σε όλους τους ναούς.
Σε όλους ανεξαιρέτως.

381
00:24:57,843 --> 00:25:00,803
Και ο Σείριος, φυσικά,
είναι ιδιαιτέρως σπουδαίος.

382
00:25:00,883 --> 00:25:03,123
Είναι το λαμπρότερο άστρο στον ουρανό.

383
00:25:03,203 --> 00:25:07,043
Μακράν. Είναι δύο φορές λαμπρότερο
από το επόμενο λαμπρότερο.

384
00:25:09,123 --> 00:25:10,843
Η θεωρία της Λένι εξηγεί

385
00:25:10,923 --> 00:25:14,283
γιατί έχτισαν τόσο πολλούς ναούς
αυτοί οι αστρονόμοι.

386
00:25:15,523 --> 00:25:18,363
Καθώς ο Σείριος άλλαζε θέση με τον καιρό,

387
00:25:18,443 --> 00:25:21,083
έφευγε από το οπτικό πεδίο του κάθε ναού,

388
00:25:21,163 --> 00:25:26,083
αναγκάζοντας τους αρχιτέκτονες να χτίζουν
νέο με λίγο διαφορετικό προσανατολισμό.

389
00:25:26,163 --> 00:25:27,003
ΓΚΟΖΟ - ΜΑΛΤΑ

390
00:25:28,043 --> 00:25:33,123
Λόγω της μετάπτωσης, ο Σείριος
δεν ήταν ορατός από τη Μάλτα για χιλιετίες

391
00:25:33,203 --> 00:25:36,923
μέχρι που η ταλάντευση της Γης
τον έφερε πάλι στο οπτικό πεδίο,

392
00:25:37,003 --> 00:25:39,043
περίπου 11.000 χρόνια πριν.

393
00:25:39,723 --> 00:25:42,883
Και ο ναός που ευθυγραμμίστηκε
με αυτήν την εμφάνιση

394
00:25:42,963 --> 00:25:46,603
μετά από μεγάλη απουσία
είναι ένας απλός ονόματι Χατζάρ Ιμ.

395
00:25:46,683 --> 00:25:47,683
ΧΑΤΖΑΡ ΙΜ

396
00:25:47,763 --> 00:25:50,723
Είναι επίσης ένας
από τους μικρότερους ναούς.

397
00:25:50,803 --> 00:25:52,243
Ξεκίνησαν από χαμηλά

398
00:25:52,323 --> 00:25:54,803
-και καθώς περνούσαν οι χιλιετίες…
-Ναι.

399
00:25:54,883 --> 00:25:58,123
…κατέληξαν με τον μεγαλύτερο
όλων των ναών.

400
00:25:58,203 --> 00:25:59,443
Τον καθεδρικό,

401
00:26:00,643 --> 00:26:02,163
που είναι ο Τζγκαντία.

402
00:26:04,283 --> 00:26:05,723
Μα αν η Λένι έχει δίκιο,

403
00:26:06,403 --> 00:26:10,363
σημαίνει ότι το μεγαλιθικό έργο της Μάλτας
ξεκίνησε χιλιάδες χρόνια

404
00:26:10,443 --> 00:26:13,163
πριν φτάσουν στο νησί
οι αγρότες από τη Σικελία…

405
00:26:13,243 --> 00:26:14,083
5.900 Π.Χ.

406
00:26:15,883 --> 00:26:17,923
9.000 Π.Χ.

407
00:26:18,003 --> 00:26:22,323
…και πρέπει να είναι έργο ενός πολιτισμού
με προηγμένες γνώσεις αστρονομίας

408
00:26:23,843 --> 00:26:26,203
και προηγμένες ικανότητες αρχιτεκτονικής.

409
00:26:31,723 --> 00:26:34,563
Ο λόγος που επέλεξαν
να τιμήσουν έτσι τον Σείριο…

410
00:26:37,123 --> 00:26:38,443
μπορεί να είναι επειδή

411
00:26:38,523 --> 00:26:41,603
ήταν το λαμπρότερο άστρο
στον νυχτερινό ουρανό τότε.

412
00:26:42,843 --> 00:26:44,843
Αλλά ίσως υπάρχει και κάτι άλλο.

413
00:26:46,363 --> 00:26:49,283
Ο Σείριος παίζει επίσης εξέχοντα ρόλο

414
00:26:49,363 --> 00:26:52,163
στους θρύλους
ενός άλλου σπουδαίου πολιτισμού,

415
00:26:52,803 --> 00:26:54,243
της αρχαίας Αιγύπτου,

416
00:26:54,323 --> 00:26:58,963
όπου σχετιζόταν με την ετήσια πλημμύρα
του Νείλου και το νέο έτος

417
00:26:59,923 --> 00:27:02,923
και ήταν σύμβολο
της μεγάλης θεάς τους, Ίσιδας.

418
00:27:05,163 --> 00:27:07,123
Και δεν είναι η μόνη περίεργη σύνδεση

419
00:27:07,203 --> 00:27:09,163
μεταξύ Αιγύπτου και Μάλτας.

420
00:27:10,963 --> 00:27:15,923
Οι μαλτέζικες ψαρόβαρκες είναι παραδοσιακά
διακοσμημένες με ένα περίφημο σύμβολο…

421
00:27:18,123 --> 00:27:20,043
από την αιγυπτιακή μυθολογία…

422
00:27:22,763 --> 00:27:24,163
Το Μάτι του Ώρου.

423
00:27:26,203 --> 00:27:30,523
Οι ψαράδες πιστεύουν
ότι τους παρέχει υγεία, ευημερία

424
00:27:30,603 --> 00:27:32,443
και πάνω απ' όλα, προστασία.

425
00:27:34,283 --> 00:27:36,523
Το ίδιο ακριβώς σύμβολο

426
00:27:36,603 --> 00:27:39,363
είχε τον ίδιο ακριβώς ρόλο
στην αρχαία Αίγυπτο.

427
00:27:41,083 --> 00:27:46,603
Περιέργως, η παράδοση συνδέει τη Μάλτα
με τον πιο διάσημο μύθο της Αιγύπτου,

428
00:27:47,403 --> 00:27:50,283
την ιστορία των γονιών του θεού Ώρου…

429
00:27:50,363 --> 00:27:52,203
Όσιρι και Ίσιδας.

430
00:27:56,083 --> 00:28:00,363
Την αρχαία εποχή,
ο σοφός θεός Όσιρις κατέβηκε στην Αίγυπτο

431
00:28:00,443 --> 00:28:03,243
για να κυβερνήσει
δίπλα στην αδερφή του, Ίσιδα,

432
00:28:03,323 --> 00:28:06,323
αλλά οι άνθρωποι
ήταν απολίτιστοι και άνομοι.

433
00:28:07,603 --> 00:28:09,723
Έτσι, ο Όσιρις τούς έδωσε πολιτισμό,

434
00:28:09,803 --> 00:28:13,243
καθιέρωσε κανόνες δικαίου
και τους δίδαξε γεωργία.

435
00:28:14,963 --> 00:28:18,963
Μετά, άφησε την Ίσιδα να κυβερνήσει
την Αίγυπτο, ενώ εκείνος ταξίδευε

436
00:28:19,043 --> 00:28:22,043
διδάσκοντας σε άλλα έθνη
τις ίδιες ικανότητες.

437
00:28:25,203 --> 00:28:28,123
Ο μύθος του ταξιδιώτη ήρωα
που φέρνει πολιτισμό

438
00:28:28,203 --> 00:28:30,603
μου είναι γνωστός από τα ταξίδια μου.

439
00:28:31,803 --> 00:28:36,523
Η ιστορία του Όσιρι είναι παρόμοια
με αυτήν του Κετζακόατλ στο Μεξικό

440
00:28:36,603 --> 00:28:39,123
και άλλων ηρώων από την αρχαία παράδοση.

441
00:28:40,403 --> 00:28:44,483
Σοφοί δάσκαλοι που φτάνουν
μετά από έναν τεράστιο κατακλυσμό,

442
00:28:44,563 --> 00:28:46,723
προσφέροντας τα δώρα του πολιτισμού,

443
00:28:46,803 --> 00:28:49,883
δείχνοντας στον κόσμο
πώς να φτιάχνει έργα σε πέτρα,

444
00:28:50,683 --> 00:28:54,123
φέρνοντάς του γεωργία
και γνώση των άστρων.

445
00:28:56,083 --> 00:29:01,963
Είναι πιθανό τέτοιοι μύθοι τόσο παρόμοιοι
σε τόσο πολλούς διαφορετικούς πολιτισμούς

446
00:29:02,043 --> 00:29:05,403
να μπορούν να εντοπιστούν
σε μία μόνο πηγή;

447
00:29:07,363 --> 00:29:11,003
Αν οι φιγούρες με γένια και μανδύες
από την Εγγύς Ανατολή,

448
00:29:11,083 --> 00:29:13,483
στην Αμερική, στη Μεσόγειο,

449
00:29:13,563 --> 00:29:15,803
προέρχονται από τον ίδιο πολιτισμό,

450
00:29:16,603 --> 00:29:19,683
σημαίνει πως
ενώ οι κυνηγοί-συλλέκτες πρόγονοί μας

451
00:29:19,763 --> 00:29:21,563
επιζούσαν του Παγετώνα,

452
00:29:22,283 --> 00:29:24,803
κάποιος άλλος έκανε τον γύρο του κόσμου,

453
00:29:26,603 --> 00:29:29,283
κληροδοτώντας
τις ικανότητές του στους άλλους.

454
00:29:30,563 --> 00:29:33,723
Και πιστεύω ότι υπάρχει απόδειξη
σε ένα άλλο νησί,

455
00:29:34,363 --> 00:29:38,683
που, όπως η Μάλτα, σχεδόν βυθίστηκε
στο τέλος του τελευταίου Παγετώνα,

456
00:29:39,523 --> 00:29:43,243
έναν κόσμο μακριά,
στα γαλάζια νερά της Καραϊβικής.

457
00:29:46,003 --> 00:29:51,523
Αν η θάλασσα κατάπιε έναν προηγμένο
πολιτισμό πριν από 11.600 χρόνια,

458
00:29:51,603 --> 00:29:56,563
τότε ίσως τα στοιχεία της ύπαρξής του
μπορούν ακόμη να βρεθούν κάτω από το νερό.

459
00:29:57,643 --> 00:29:59,723
Ας μιλήσουμε για την Ατλαντίδα.

460
00:30:26,683 --> 00:30:31,683
Υποτιτλισμός: Νάσια Γιαγκοπούλου