1
00:00:06,083 --> 00:00:08,963
ISANG SERIES MULA SA NETFLIX

2
00:00:17,323 --> 00:00:19,323
Kung hahanapin ako sa Wikipedia…

3
00:00:19,643 --> 00:00:24,643
…makikitang inilalarawan akong
pseudoarchaeologist o pseudoscientist.

4
00:00:26,243 --> 00:00:28,043
Para sa akin, nakakatawa ito.

5
00:00:28,923 --> 00:00:32,723
Hindi ako pseudoscientist
tulad na hindi pseudo-fish ang dolphin.

6
00:00:35,323 --> 00:00:37,162
Isa akong investigative reporter.

7
00:00:37,723 --> 00:00:41,363
Ang trabaho ko ay imbestigahan
ang opisyal na istorya.

8
00:00:42,723 --> 00:00:44,003
Ano ang nasa nakaraan

9
00:00:44,083 --> 00:00:47,403
na hindi ipinapaliwanag
sa modelo ng prehistory ngayon?

10
00:00:49,483 --> 00:00:51,883
Malaki ang interes sa anomalya't paradox.

11
00:00:53,763 --> 00:00:57,203
Iyon ang dahilan
kaya nandito ako sa Bahamas.

12
00:01:07,803 --> 00:01:13,243
MGA MULTO NG LUMUBOG NA MUNDO

13
00:01:14,643 --> 00:01:18,643
Nabibighani ako sa mga lugar sa mundo
na di pa nasusuri nang maayos.

14
00:01:18,723 --> 00:01:21,363
Kaya ilang taon akong nag-scuba diving

15
00:01:21,443 --> 00:01:23,603
dahil may 10 milyong milya ng lupa

16
00:01:23,683 --> 00:01:26,843
ang nasa ibabaw noong Ice Age
na katubigan na ngayon.

17
00:01:28,203 --> 00:01:31,043
Tulad dito, sa Bahamas.

18
00:01:32,323 --> 00:01:34,643
Ito ang Bimini Islands.

19
00:01:37,083 --> 00:01:37,923
GOLPO NG MEXICO
KARAGATANG ATLANTIKO

20
00:01:38,003 --> 00:01:40,123
Wala pang 60 milya mula sa Miami,

21
00:01:41,163 --> 00:01:43,603
nakahiwalay ang Bimini mula sa Amerika

22
00:01:43,683 --> 00:01:47,563
dahil sa isang channel
na kilalang Straits ng Florida.

23
00:01:50,323 --> 00:01:53,603
Iisipin mong malabo sa lugar na itong

24
00:01:53,683 --> 00:01:56,243
makahanap ng bakas ng lumang sibilisasyon,

25
00:01:56,323 --> 00:02:00,003
pero may nakakamanghang natagpuan
sa ilalim ng mga alon dito.

26
00:02:03,723 --> 00:02:08,043
Kalahating milya lang mula sa baybayin,
hindi malayo sa Gulf Stream,

27
00:02:08,123 --> 00:02:11,883
ay may isang malaking istruktura
na mga dambuhalang bato…

28
00:02:14,962 --> 00:02:18,563
na mukhang megalithic na daan
o sementadong terrace…

29
00:02:21,803 --> 00:02:25,563
…na tinatawag na "Bimini Road."

30
00:02:28,803 --> 00:02:29,843
ATLANTIS SA BAHAMAS?

31
00:02:29,923 --> 00:02:33,443
Una itong natagpuan noong 1968
ng grupo ng mga maninisid

32
00:02:33,523 --> 00:02:37,123
na hinahanap ang maalamat
na nawawalang lungsod ng Atlantis

33
00:02:37,203 --> 00:02:38,923
sa ilaim ng alon ng Bahamas.

34
00:02:39,003 --> 00:02:40,203
MAY MGA BAKAS NG NAWAWALANG MUNDO
SA KATUBIGAN NG BIMINI

35
00:02:41,683 --> 00:02:44,803
Sa kasiyahan nila,
inanunsiyo nila sa mundo

36
00:02:44,883 --> 00:02:47,643
na nahanap nila ang daan
papunta sa Atlantis.

37
00:02:47,723 --> 00:02:48,723
NAHANAP NA ANG ATLANTIS

38
00:02:48,803 --> 00:02:52,043
Ang estado ng Atlantis ay tinatayang
umiiral noong 8000 BC,

39
00:02:52,123 --> 00:02:55,923
at sinasabing inatake ang Athens.
Wala pa ang mga Griyego noon.

40
00:02:56,003 --> 00:02:57,803
Ito ay kathang-isip lang.

41
00:02:57,883 --> 00:02:58,763
IKINUWENTO NG SCIENTIST
ANG NAKALUBOG NA LUNGSOD

42
00:02:58,843 --> 00:03:01,483
Ikinalulungkot kong hindi ito kasaysayan.

43
00:03:01,563 --> 00:03:03,003
KUNG HINDI ITO ATLANTIS, ANO ITO?
PAGHAHANAP NG NAWALANG KONTINENTE

44
00:03:03,083 --> 00:03:08,523
Ang usap-usapan sa Atlantis ang naging
sanhi ng pagturing ng mga arkeologo

45
00:03:08,603 --> 00:03:11,283
sa nakalubog na megalithic na istruktura…

46
00:03:11,363 --> 00:03:12,563
PALAISIPANG HEOLOHIKAL
ATLANTIS O BASURA NG KALIKASAN?

47
00:03:12,643 --> 00:03:14,443
…na walang kuwenta.

48
00:03:18,403 --> 00:03:21,003
Hanggang ngayon,
iginigiit ng mga arkeologo

49
00:03:21,083 --> 00:03:25,443
na ang pormasyong ito
ay bato lamang sa dagat

50
00:03:26,723 --> 00:03:30,443
na nabuo ng kalikasan
3,000 libong taon ang nakaraan.

51
00:03:32,763 --> 00:03:35,203
Dahil ayaw nilang masira ang reputasyon,

52
00:03:35,283 --> 00:03:38,363
kaunting iskolar lang
ang nag-imbestiga nito.

53
00:03:39,763 --> 00:03:41,923
Wala akong inaasahan.

54
00:03:43,203 --> 00:03:44,323
Dahil kung itong

55
00:03:44,403 --> 00:03:47,643
istruktura ng Bimini'y kabilang
sa nakalubog na lungsod,

56
00:03:48,803 --> 00:03:51,403
malaking sayang kung hindi ito papansinin.

57
00:03:56,843 --> 00:03:58,443
Kaya ako naparito

58
00:03:58,523 --> 00:04:01,163
nang may dalang magarang
teknolohiya't eksperto

59
00:04:01,803 --> 00:04:03,963
para buksan itong lumang kasong ito.

60
00:04:06,123 --> 00:04:08,803
Ang kasama ko ay si Dr. Michael Haley…

61
00:04:09,443 --> 00:04:11,043
Akin na ang mask.

62
00:04:11,603 --> 00:04:14,883
…isang marine biologist
na sumisiyasat sa Caribbean

63
00:04:14,963 --> 00:04:16,763
sa loob ng mahigit 40 taon.

64
00:04:33,523 --> 00:04:35,123
Graham, dito tayo lumangoy.

65
00:04:37,643 --> 00:04:41,363
Ang tinatawag na Bimini Road
ay may 18 talampakan,

66
00:04:41,443 --> 00:04:43,763
lima't kalahating metro ang lalim.

67
00:04:45,603 --> 00:04:46,803
Madaling sisirin.

68
00:04:49,083 --> 00:04:51,803
Habang patungo kami ni Mike
sa misteryong ito,

69
00:04:52,483 --> 00:04:55,963
sa itaas, ang isa pa naming kagrupo,
si Kyle Dufault,

70
00:04:56,763 --> 00:05:00,603
ay naghahanda para suriin ang lugar
gamit ang kanyang sonar array.

71
00:05:02,923 --> 00:05:04,603
Siya ay marine investigator

72
00:05:04,683 --> 00:05:07,923
na may matagal nang karanasan
sa pananaliksik sa dagat,

73
00:05:08,003 --> 00:05:09,683
para sa mga lumubog at anomalya.

74
00:05:09,763 --> 00:05:10,763
Ayos na.

75
00:05:12,203 --> 00:05:15,203
Makikita sa kanyang sonar
ang daan na parang X-ray,

76
00:05:15,283 --> 00:05:17,083
mas malinaw nating makikita

77
00:05:17,163 --> 00:05:19,843
kung paano unang nailapat ang mga bloke.

78
00:05:22,403 --> 00:05:26,803
Umaasa akong may makikita ako
na hindi pa nakikita dati.

79
00:05:26,883 --> 00:05:31,483
Kung tunay na ito ay gawa ng tao,
nais kong makita ang eksaktong linya

80
00:05:31,563 --> 00:05:35,803
dahil karaniwan, ang 90-degree na anggulo
ay di nangyayari sa kalikasan.

81
00:05:35,883 --> 00:05:37,123
Bihira ito.

82
00:05:39,803 --> 00:05:42,603
Sige, ang gagawin ko ay pupunta sa gitna.

83
00:05:53,123 --> 00:05:54,603
Graham, tingnan mo ito.

84
00:05:57,323 --> 00:06:00,683
Sa ilalim, malapit na kami ni Mike
sa mga bloke

85
00:06:00,763 --> 00:06:02,643
sa isang walang lamang seabed.

86
00:06:04,723 --> 00:06:08,323
Natatakpan na ito
dahil sa mga dumating na bagyo.

87
00:06:09,083 --> 00:06:13,603
Gayunpaman, madaling makita
ang maayos na hilera ng mga megalith.

88
00:06:24,483 --> 00:06:28,043
Nakaayos ito nang pantay-pantay.

89
00:06:28,603 --> 00:06:31,483
Kaya kong lumangoy sa hilerang ito

90
00:06:31,563 --> 00:06:35,243
at nakikita ko
ang pagkapantay-pantay nito.

91
00:06:35,763 --> 00:06:37,483
Nakakamangha itong tingnan.

92
00:06:40,763 --> 00:06:44,123
Ang mga bloke ay diretso at parallel.

93
00:06:49,123 --> 00:06:52,043
Itong mga dambuhalang bloke ay napakalaki.

94
00:06:52,123 --> 00:06:56,043
May 15 talampakan ang haba,

95
00:06:56,123 --> 00:06:59,243
at nasa 12 talampakan ang lawak.

96
00:07:02,963 --> 00:07:05,883
Hindi ito ang itaas
ng mas malaking istruktura.

97
00:07:07,243 --> 00:07:10,723
Halos lahat ng mga bloke
ay nakalapat mismo sa karagatan.

98
00:07:13,443 --> 00:07:15,163
Ang pambihira dito,

99
00:07:15,243 --> 00:07:17,763
ilan sa mga hindi naalintanang parte

100
00:07:17,843 --> 00:07:22,443
ay nakalutang, kahit napakalaking megalith
ang mga ito.

101
00:07:23,963 --> 00:07:28,523
At noong nilapitan namin ni Mike,
nadiskubre namin kung bakit.

102
00:07:31,083 --> 00:07:33,123
Mayroong nasa ilalim nito.

103
00:07:34,803 --> 00:07:36,243
Pumunta ka rito, Graham.

104
00:07:36,323 --> 00:07:37,363
Tingnan mo ito.

105
00:07:46,163 --> 00:07:50,443
Isang serye ng mas maliliit na batong
nakasingit sa malalaking bloke,

106
00:07:50,523 --> 00:07:53,283
kaya nakalutang ito sa sea floor.

107
00:07:54,683 --> 00:07:57,323
Makikita mo ang mga pundasyong bato
nang malinaw.

108
00:07:58,363 --> 00:08:01,963
Imposibleng mailagay ang mga bato
sa ilalim ng mga bloke,

109
00:08:02,043 --> 00:08:04,603
ang ilan ay may bigat na sampung tonelada,

110
00:08:04,683 --> 00:08:07,963
maliban kung sinadyang ilagay ang mga ito.

111
00:08:11,723 --> 00:08:14,083
Walang duda rito, sa pananaw ko.

112
00:08:14,803 --> 00:08:19,483
Hindi maipapaliwanag na kalikasan
ang nag-ayos, nag-organisa,

113
00:08:19,563 --> 00:08:22,203
nagplano at nagtayo ng istruktura.

114
00:08:33,163 --> 00:08:36,003
Malinaw na ito'y istrukturang gawa ng tao.

115
00:08:36,083 --> 00:08:37,722
Napakahirap nitong gawin

116
00:08:37,803 --> 00:08:42,283
na pantay-pantay na megalithic platform
sa pababang lupa.

117
00:08:42,363 --> 00:08:44,202
At para maipantay sa platform,

118
00:08:44,842 --> 00:08:49,123
gumamit sila ng mga bloke
sa ilalim ng mga malalaking megalith.

119
00:08:53,323 --> 00:08:55,323
Sa malapitan, mahirap na makita

120
00:08:55,403 --> 00:08:58,923
ang kabuuang hugis ng pormasyon dati.

121
00:09:03,683 --> 00:09:07,163
Pero ang sonar scan ni Kyle
ay makakapagbigay ng pananaw.

122
00:09:12,843 --> 00:09:17,163
Ngayon, makikita ang mga bloke
ng pangunahing seksiyon ng daan.

123
00:09:17,243 --> 00:09:19,803
-Oo.
-At makikita mo talaga ang mga bitak…

124
00:09:19,883 --> 00:09:20,723
Oo nga.

125
00:09:20,803 --> 00:09:23,083
…at ang unipormeng hugis ng daan.

126
00:09:23,163 --> 00:09:24,843
Napakagaling ng detalye.

127
00:09:26,043 --> 00:09:28,323
-Halos lahat ng bato, pare-pareho.
-Oo.

128
00:09:28,403 --> 00:09:31,443
Karaniwang nasa 10
hanggang 12 talampakan ang haba,

129
00:09:31,523 --> 00:09:32,923
10 hanggang 12 ang lawak.

130
00:09:33,003 --> 00:09:36,323
-Kaya, napakalaking mga piraso, oo.
-Tunay nga.

131
00:09:36,403 --> 00:09:37,923
Tingnan n'yo itong tuwid.

132
00:09:38,003 --> 00:09:39,123
Tama, oo nga.

133
00:09:39,203 --> 00:09:41,683
Oo, makikita mo ang linya
sa gitna ng bloke

134
00:09:41,763 --> 00:09:43,643
-na parang ginawa sila…
-Oo.

135
00:09:43,723 --> 00:09:47,003
-…at inilatag sa daan. Ito'y--
-Perpektong parisukat.

136
00:09:47,083 --> 00:09:47,963
Oo nga.

137
00:09:48,043 --> 00:09:51,163
Tulad ng sabi ko,
makikita mo talagang mga bloke ito.

138
00:09:51,243 --> 00:09:52,083
Oo.

139
00:09:52,163 --> 00:09:54,723
Ini-scan ko ang magkabilang panig ng daan

140
00:09:54,803 --> 00:09:57,643
at walang ganyan sa ibang lugar dito

141
00:09:59,883 --> 00:10:04,483
Kung ang pormasyong ito
ay produkto ng natural tidal forces,

142
00:10:04,563 --> 00:10:07,883
tulad ng iginigiit ng mga geologist
noong natagpuan ito,

143
00:10:07,963 --> 00:10:13,083
bakit ang maiksing parte ng daan
ay nakaanggulo sa pangunahing daan?

144
00:10:13,163 --> 00:10:14,723
'Di ba dapat, magkahilera sila?

145
00:10:15,883 --> 00:10:19,123
At ba't walang ibang ganitong pormasyon
sa malapit dito?

146
00:10:20,763 --> 00:10:24,523
Hindi lang ang pagbabago ng panahon
o pagkapare-pareho ng lahat,

147
00:10:25,083 --> 00:10:28,163
-pero wala talagang ganito…
-Oo.

148
00:10:29,003 --> 00:10:31,923
-May naglagay nito rito.
-Oo.

149
00:10:32,003 --> 00:10:35,963
Kaya ang personal kong opinyon
ay ito'y gawa ng tao.

150
00:10:44,563 --> 00:10:46,243
Kaya, Mike, ano sa tingin mo?

151
00:10:46,323 --> 00:10:48,043
Ano ang tinitingnan natin?

152
00:10:48,123 --> 00:10:50,603
Sumisid na ako sa buong mundo

153
00:10:50,683 --> 00:10:53,203
at ito lang ang istrukturang ganito.

154
00:10:53,283 --> 00:10:54,843
Kakaiba talaga ito.

155
00:10:56,483 --> 00:10:59,803
Kapag naririnig ko ang argumentong
kalikasan daw ito,

156
00:10:59,883 --> 00:11:01,283
sinasabi nilang bato.

157
00:11:02,643 --> 00:11:06,483
Kadalasan, ang mga bato sa dagat
ay mababasag sa maraming piraso

158
00:11:06,563 --> 00:11:09,203
habang pinapanatili ang hugis nito.

159
00:11:09,283 --> 00:11:13,163
Pero ang mga bloke sa Bimini
ay magkakaiba sa isa't isa

160
00:11:13,243 --> 00:11:15,443
at pare-parehong hugis-unan.

161
00:11:17,123 --> 00:11:19,963
Hindi ko maintindihang
gawang kalikasan ito.

162
00:11:20,043 --> 00:11:22,323
Walang batong dagat na ganito.

163
00:11:22,403 --> 00:11:23,603
-Sa iyo?
-Wala rin.

164
00:11:23,683 --> 00:11:26,683
At naniniwala akong
gawa talaga ito ng tao.

165
00:11:26,763 --> 00:11:29,563
Oo, gawa ng tao ang istrukturang ito.

166
00:11:31,843 --> 00:11:34,203
Kung tama, ginawa siguro ito sa panahong

167
00:11:34,283 --> 00:11:37,483
may lupa pa itong bahagi ng Bahamas.

168
00:11:39,203 --> 00:11:41,923
At maiintindihan natin mula sa mga data,

169
00:11:42,003 --> 00:11:46,363
makikita natin kung ano
ang orihinal na itsura nito

170
00:11:46,443 --> 00:11:48,763
noong nasa ibabaw pa ng lupa.

171
00:11:54,763 --> 00:11:58,763
Ang hugis-kawit ay nasa
hilagang-silangan hanggang timog-kanluran,

172
00:11:58,843 --> 00:12:01,403
may 1,6000 talampakan ang haba.

173
00:12:01,483 --> 00:12:04,003
Halos apat at kalahating football fields.

174
00:12:06,043 --> 00:12:09,563
Ang malalaking bloke ay nasa 10
hanggang 13 talampakang haba

175
00:12:09,643 --> 00:12:11,523
at pito hanggang 10 ang lawak.

176
00:12:12,443 --> 00:12:16,803
At sa parehong terrace,
may makikitang sinadyang patlang.

177
00:12:18,483 --> 00:12:22,643
Pero imposibleng malaman kung may kahoy
na istruktura sa ibabaw nito.

178
00:12:23,563 --> 00:12:25,723
Ang natira na lang ay ang mga bloke.

179
00:12:28,563 --> 00:12:33,203
Pero ang pagkakaroon nitong napakalaking
gawa ng taong istruktura rito

180
00:12:33,283 --> 00:12:35,203
ay may pambihirang implikasyon.

181
00:12:36,803 --> 00:12:41,603
Dahil itong parte ng Bahamas ay nasa
ilalim ng tubig nang ilang libong taon.

182
00:12:45,443 --> 00:12:49,883
Sa katunayan, halos lahat ng mga isla
sa tinatawag na Great Bahama Bank

183
00:12:49,963 --> 00:12:52,083
ay dikit-dikit noong Ice Age

184
00:12:52,843 --> 00:12:55,883
sa lugar na ang taas ay 100 metro
sa ibabaw ng dagat.

185
00:12:57,363 --> 00:13:00,483
Bahagi ng parihabang Bahama Island,

186
00:13:00,563 --> 00:13:03,123
nasa labas lang ng mainland ang Florida…

187
00:13:04,283 --> 00:13:09,323
…isang islang nandito na
nang higit 100,000 taon.

188
00:13:11,883 --> 00:13:16,003
Umangat ang lebel ng karagatan
sa 400 talampakan sa katapusan ng Ice Age

189
00:13:16,083 --> 00:13:17,643
at sa proseso nito,

190
00:13:17,723 --> 00:13:21,603
nilamon ang milyon-milyong kuwadrado
ng magandang lupain sa mundo.

191
00:13:21,683 --> 00:13:25,523
At kung ikinukwento natin ang istorya
nang hindi sinasama

192
00:13:25,603 --> 00:13:28,763
iyong mga nasa ilalim ng dagat
at ang nangyari doon,

193
00:13:28,843 --> 00:13:32,123
may mawawalang mahalagang
impormasyon sa atin.

194
00:13:34,323 --> 00:13:36,763
Ang bagong data na nakalap sa Bimini Road

195
00:13:37,923 --> 00:13:42,363
ay nagmumungkahi na may
sinaunang istruktura sa ilalim ng dagat.

196
00:13:43,923 --> 00:13:47,483
Gayunman, mabagal ang mga arkeologo

197
00:13:47,563 --> 00:13:52,043
sa paghahanap ng ebidensiya
ng sinaunang sibilisasyon dito sa Bahamas.

198
00:13:53,403 --> 00:13:55,603
Tinatanggihan nila ang posibilidad.

199
00:13:57,283 --> 00:14:01,523
Kung may advanced na sibilisasyon
noong 30,000 taon na…

200
00:14:01,763 --> 00:14:03,523
…na sabi ni Graham, sige,

201
00:14:03,603 --> 00:14:06,003
nasaan ang basura nila? Ang mga bahay?

202
00:14:06,083 --> 00:14:10,003
Alam mo, nasaan ang mga kagamitan nila?

203
00:14:10,083 --> 00:14:11,403
Nasaan ang sulat nila?

204
00:14:13,243 --> 00:14:17,123
Mayroon sigurong ebidensiya
ng sibilisasyon noong Ice Age

205
00:14:17,203 --> 00:14:23,003
na naghihintay mahanap
sa ilalim ng mga lupang nilamon.

206
00:14:23,083 --> 00:14:26,683
Pero hindi mo ito mahahanap
kung hindi mo titingnan.

207
00:14:26,763 --> 00:14:28,803
Hindi ito sibilisasyon sa Bimini.

208
00:14:28,883 --> 00:14:32,043
Ito'y sibilisasyon sa buong pampang,
na malaki.

209
00:14:32,123 --> 00:14:34,123
-Hindi pa ito nasasaliksik.
-Oo.

210
00:14:34,203 --> 00:14:37,803
Dahil para sa arkeologo,
walang kuwentang gawin ang pananaliksik.

211
00:14:37,883 --> 00:14:40,003
Dahil para sa arkeolohiya,

212
00:14:40,083 --> 00:14:42,483
ang panahon ng sibilisasyon ay alam na.

213
00:14:42,563 --> 00:14:45,523
Kaya, walang rason
para imbestigahan pa ito.

214
00:14:49,843 --> 00:14:52,683
Nakaligtaan ng Bimini Road
ang deepwater channel

215
00:14:52,763 --> 00:14:57,163
na nasa gitna ng Ice Age Bahama Island
at North America.

216
00:14:57,283 --> 00:15:00,363
Isang channel kung saan dumadaloy
ang Gulf Stream,

217
00:15:00,443 --> 00:15:05,043
ginagawa itong napakahalagang palatandaan
sa anumang barkong patungo sa hilaga

218
00:15:05,123 --> 00:15:07,643
palabas ng Golpo ng Mexico
patungong Atlantiko.

219
00:15:09,323 --> 00:15:13,283
Tulad ng maalamat na bangkang
walang mga sagwan ni Quetzalcoatl.

220
00:15:14,403 --> 00:15:18,683
Ang mga bato ay maaaring bahagi
ng mas malaking monumento o palatandaan.

221
00:15:19,523 --> 00:15:21,443
Isang pamana ng kulturang

222
00:15:21,523 --> 00:15:25,043
saksi sa pagtaas ng tubig
sa pagtatapos ng Ice Age.

223
00:15:26,683 --> 00:15:31,043
Isang kulturang maaari talagang
na-map ang mahalagang lugar na ito.

224
00:15:38,283 --> 00:15:40,683
Nagpasama ako kay Mike sa pampang

225
00:15:40,763 --> 00:15:44,643
para tingnan ang mga replika
ng mga pinakalumang mapa ng mundo.

226
00:15:48,323 --> 00:15:50,763
Maaaring siya'y isang batikang navigator,

227
00:15:50,843 --> 00:15:54,083
pero pusta ko, di pa siya nakagamit
ng mapang tulad nito.

228
00:15:57,403 --> 00:16:00,043
Ang kuwento ng mga mapang ito
ay kumplikado.

229
00:16:00,123 --> 00:16:01,683
Ito ay karaniwang iginuhit

230
00:16:01,763 --> 00:16:05,363
sa ika-14, ika-15 at ika-16 na siglo
ng ating panahon.

231
00:16:05,443 --> 00:16:09,883
Ngunit inamin ng mga gumagawa ng mapa
na sila ay nangongopya sa mga lumang mapa

232
00:16:09,963 --> 00:16:13,603
at pinagsasama ito sa
bagong impormasyon sa Age of Discovery.

233
00:16:15,323 --> 00:16:19,443
Magsimula tayo sa isang ito,
isang napakasikat na mapa.

234
00:16:20,323 --> 00:16:23,243
Ito ang mapa ni Piri Reis,
iginuhit ng Turkish admiral…

235
00:16:23,323 --> 00:16:25,363
-Tama
-…noong 1513.

236
00:16:25,443 --> 00:16:29,443
Sinasabi niya sa sariling sulat-kamay
sa mapa

237
00:16:30,043 --> 00:16:34,883
na ibinase niya ito
sa 20 na mas lumang mapa.

238
00:16:39,763 --> 00:16:42,003
Dagdag pa sa sinaunang mapagkukunan,

239
00:16:43,203 --> 00:16:47,043
tinukoy rin ni Piri Reis ang chart
sa mga paglalakbay sa Amerika

240
00:16:47,123 --> 00:16:49,043
ni Christopher Columbus at iba pa.

241
00:16:51,483 --> 00:16:53,563
Ang resulta ay isang mapa ng mundo,

242
00:16:53,643 --> 00:16:57,043
pero ngayon, ang kanlurang ikatlong bahagi
lang ang natitira.

243
00:17:01,243 --> 00:17:04,163
Kawili-wili ito, Graham,
dahil may baybaying ito

244
00:17:04,243 --> 00:17:07,363
na nagpapakita ng ilog
sa Timog Amerika nang tumpak.

245
00:17:07,443 --> 00:17:08,283
Oo.

246
00:17:08,363 --> 00:17:11,563
Magaling na representasyon
ng baybayin ng Timog Amerika.

247
00:17:12,283 --> 00:17:15,843
Ang namumukod-tangi para sa akin
bilang malaking anomalya

248
00:17:15,923 --> 00:17:17,843
ay itong napakalaking islang

249
00:17:17,923 --> 00:17:20,723
ipinakita sa timog-silangang baybayin.

250
00:17:22,723 --> 00:17:25,323
Nasa baybaying malapit sa Florida,

251
00:17:25,402 --> 00:17:29,283
may isang malaki at parihabang isla.

252
00:17:29,963 --> 00:17:35,003
Mukhang 'di ito nakita
o naiguhit ni Columbus.

253
00:17:36,083 --> 00:17:40,043
Mahirap na ipinaliwanag ito
bilang pangit na mapa ng Cuba.

254
00:17:41,203 --> 00:17:44,683
At hindi iyon katanggap-tanggap
dahil hindi ka magkakamali.

255
00:17:44,763 --> 00:17:47,163
Ito'y mahaba at manipis sa ibang axis.

256
00:17:47,243 --> 00:17:51,203
At nakatuon sa silangan-kanluran.
Ito ay nakatuon sa hilaga-timog.

257
00:17:51,283 --> 00:17:55,403
Walang ganoong isla
at wala rin ito umiral noong 1513.

258
00:17:55,483 --> 00:17:58,923
Ngunit noong Ice Age,

259
00:17:59,003 --> 00:18:01,763
may islang may ganitong
eksaktong laki at hugis

260
00:18:01,843 --> 00:18:05,283
Ang malaking bahagi ng Grand Bahama
na nasa ibabaw ng tubig.

261
00:18:08,043 --> 00:18:12,803
At kung titingnan mo nang mabuti ang
iginuhit ni Piri Reis sa gulugod ng isla,

262
00:18:13,763 --> 00:18:17,323
ito ay isang serye ng mga blokeng
nasa isang hilera.

263
00:18:19,203 --> 00:18:20,643
May naaalala ka rito?

264
00:18:27,363 --> 00:18:30,283
Ang hilerang ito ay mukhang

265
00:18:30,363 --> 00:18:35,003
katulad ng mga hilera ng megalith
sa Bimini Road.

266
00:18:40,043 --> 00:18:42,363
Iyon ay hindi katangian ng mga mapa noon

267
00:18:42,443 --> 00:18:46,643
dahil kinuha nila ang kanilang nakita
bilang katangian ng lugar na iyon.

268
00:18:46,723 --> 00:18:49,443
Tulad ng elepante na ito sa West Africa,

269
00:18:50,683 --> 00:18:54,243
mausisa na mga hayop dito
sa South America.

270
00:18:55,603 --> 00:18:58,003
At ang tampok na ito, na hindi bundok.

271
00:18:58,083 --> 00:19:01,043
Hindi kung paano ipinakita
ang mga bundok. Iba ito.

272
00:19:02,403 --> 00:19:04,123
Tingin ko, ito'y Bimini Road.

273
00:19:07,203 --> 00:19:10,283
Wala akong pakialam
kung ito'y natural o gawa ng tao.

274
00:19:10,363 --> 00:19:11,963
Ang pananaw ko rito

275
00:19:12,043 --> 00:19:14,963
ay lumilitaw ito sa isang mapa
sa ibabaw ng tubig.

276
00:19:15,043 --> 00:19:15,883
Oo.

277
00:19:15,963 --> 00:19:19,083
Isang mapang iginuhit noong 1513
base sa lumang mapa.

278
00:19:21,363 --> 00:19:24,363
Ang kakaibang itsura
ng islang ito ng Ice Age

279
00:19:24,443 --> 00:19:28,803
ay hindi lang ang kakaibang katangian
sa pambihirang mapa ni Piri Reis.

280
00:19:31,363 --> 00:19:34,603
Paglipat mo sa timog,
mayroon kang malawak na lupain.

281
00:19:34,683 --> 00:19:35,523
Oo.

282
00:19:35,603 --> 00:19:38,363
At iyon ay lubhang kakaiba.

283
00:19:38,923 --> 00:19:41,763
Baka ito'y isa
sa pinakakontrobersiyal na aspekto

284
00:19:41,843 --> 00:19:43,123
sa mapa ni Piri Reis.

285
00:19:45,523 --> 00:19:48,963
Ito ay isang baybaying
lumalawak mula sa Timog Amerika

286
00:19:49,043 --> 00:19:51,603
sa kahabaan ng timog na gilid
ng Atlantiko.

287
00:19:53,243 --> 00:19:56,483
Wala dapat nakakaalam
tungkol dito noong 1513.

288
00:19:59,163 --> 00:20:01,403
Tingnan natin ang ibang mapa ng mundo.

289
00:20:02,683 --> 00:20:04,603
Ang mapa ni Pinkerton noong 1812.

290
00:20:05,243 --> 00:20:08,723
Ito ay kahanga-hangang tumpak
maliban sa isang bagay.

291
00:20:10,243 --> 00:20:11,603
Walang Antarctica.

292
00:20:12,923 --> 00:20:17,443
Dahil natuklasan ng ating sibilisasyon
ang Antarctica noong 1820 lang.

293
00:20:19,403 --> 00:20:23,243
Ito ang dahilan kung bakit
ang mga mananalaysay ay tumatanggi

294
00:20:23,323 --> 00:20:27,203
na maaaring lumitaw ito
sa isang mapang iginuhit noong 1513.

295
00:20:30,203 --> 00:20:34,323
Ang lugar ng mapa na sinasabi ng mga tao
na maaaring Antarctica

296
00:20:34,403 --> 00:20:36,923
ay hindi Antarctica.

297
00:20:37,003 --> 00:20:38,843
Ito ay Timog Amerika.

298
00:20:38,923 --> 00:20:39,763
HILAGANG AMERIKA
TIMOG AMERIKA

299
00:20:39,843 --> 00:20:42,923
Ang nangyari ay iginuhit
ni Piri Reis ang baybayin,

300
00:20:43,003 --> 00:20:46,043
naubusan ng papel,
kaya nagbago siya ng direksiyon.

301
00:20:46,123 --> 00:20:48,363
Nag-doodle lang siya.

302
00:20:48,443 --> 00:20:51,043
At tingin ko, naantig lang tayo sa doodle

303
00:20:51,123 --> 00:20:52,603
at inisip na kakaiba ito.

304
00:20:55,763 --> 00:20:59,803
Maaari iyon, kung ang mapa ng Piri Reis
lang ang halimbawa.

305
00:21:00,963 --> 00:21:04,443
Ngunit ang Antarctica ay nasa ibang mapa
ng ika-16 na siglo.

306
00:21:06,963 --> 00:21:10,083
Dito ay malinaw na detalyado
at may label pa

307
00:21:10,163 --> 00:21:13,563
sa mapa ni Orontius Finaeus
na iginuhit noong 1531.

308
00:21:14,683 --> 00:21:17,403
Muli, batay sa mga sinaunang mapagkukunan,

309
00:21:17,483 --> 00:21:21,003
bago ito nakita
ng sinumang modernong explorer.

310
00:21:27,003 --> 00:21:30,203
Ngunit kung iyon ay Antarctica
sa mapa ni Piri Reis,

311
00:21:30,283 --> 00:21:34,443
bakit kakaiba ang pagkatuon nito
at konektado sa South America?

312
00:21:37,083 --> 00:21:39,963
Tingnan ang baybayin ng Antarctica,
di ngayon…

313
00:21:40,043 --> 00:21:41,403
KARAGATANG PASIPIKO - TIMOG AMERIKA
KARAGATANG ATLANTIKO - AFRICA - KARAGATAN

314
00:21:42,403 --> 00:21:46,043
ngunit gaya ng iniisip nila
pag bumaba ang lebel ng dagat…

315
00:21:46,643 --> 00:21:50,643
at ang niyebe sa timog ay umaabot
sa hilaga noong Ice Age.

316
00:21:52,203 --> 00:21:55,363
Kung masubaybayan ang baybayin
ng Antarctica sa Ice Age,

317
00:21:55,443 --> 00:21:58,483
mukha itong mapa ni Piri Reis.

318
00:22:02,083 --> 00:22:05,403
Antarctica, ang itsura nito ay tumpak,

319
00:22:05,483 --> 00:22:08,723
at ang itsura nito noong Ice Age
sa mga lumang mapa,

320
00:22:08,803 --> 00:22:11,483
ay tunay na palaisipang dapat ipaliwanag.

321
00:22:11,563 --> 00:22:15,163
At sa akin, ang sagot sa problemang iyon
ay hindi nagkataon,

322
00:22:15,243 --> 00:22:18,883
hindi ito pantasya
sa bahagi ng mga gumagawa ng mapa.

323
00:22:18,963 --> 00:22:21,603
Ito ang basehang mapang kinopya nila.

324
00:22:21,683 --> 00:22:23,883
Sa akin, iminumungkahi ng mapang ito

325
00:22:23,963 --> 00:22:26,083
ang isang nakalimutan sa kasaysayan.

326
00:22:28,763 --> 00:22:33,443
Sa Indonesia, sa Mexico, at sa Malta,

327
00:22:34,603 --> 00:22:39,443
nakakita tayo ng mga megalithic na
istrukturang kaugnay ng mga sibilisasyon

328
00:22:40,083 --> 00:22:46,163
na dumating sakay ng bangka, nagtuturo
ng agrikultura, batas, at inhinyeriya.

329
00:22:48,283 --> 00:22:52,763
Ngayon, iminumungkahi ng mapang ito
na bago pa ang ekspedisyon ni Magellan,

330
00:22:53,403 --> 00:22:57,283
may isang modernong kulturang
umikot sa mundo noong Ice Age.

331
00:22:59,283 --> 00:23:02,563
Ito ay mga ebidensiyang
hindi natin dapat balewalain,

332
00:23:02,643 --> 00:23:05,243
na ang ating mga ninuno
ay may teknolohiyang

333
00:23:05,323 --> 00:23:07,523
kayang tumuklas at gumawa ng mapa.

334
00:23:07,603 --> 00:23:08,603
Huwag kalimutan.

335
00:23:08,683 --> 00:23:11,003
Meron bang ibang nakakahimok sa karatig

336
00:23:11,083 --> 00:23:13,763
na nagpapahiwatig ng istrukturang
gawa ng tao?

337
00:23:16,243 --> 00:23:19,683
May isa pang hindi maipaliwanag
na gawa ng tao rito.

338
00:23:20,883 --> 00:23:24,203
Nakatago sa kaibuturan
ng makapal na bakawan ng Bimini,

339
00:23:25,283 --> 00:23:27,723
lugar na mapupuntahan lamang ng bangka.

340
00:23:29,603 --> 00:23:33,523
May taas na 10 talampakan mula sa latian,
isang serye ng mga punsong

341
00:23:33,603 --> 00:23:39,123
walang laman na buhangin, may
ibang hugis na 500 talampakan ang haba.

342
00:23:41,483 --> 00:23:44,203
Tulad ng sikat na Nazca Lines sa Peru,

343
00:23:44,283 --> 00:23:47,043
ito ay isang kababalaghang
makikita sa ere.

344
00:23:49,883 --> 00:23:54,643
Ang kakaibang hugis ng isa sa pinakatanyag
na sinaunang residente ng Bimini.

345
00:23:55,803 --> 00:24:01,163
Itong imahen ng pating,
na nakaukit sa bakawang latian,

346
00:24:01,243 --> 00:24:03,763
ay narito na mula sa simula.

347
00:24:04,323 --> 00:24:07,803
Bagaman, di pa seryosong pinag-aaralan
ito ng mga arkeologo

348
00:24:07,883 --> 00:24:09,923
dahil di makumpirma ang pinagmulan.

349
00:24:11,443 --> 00:24:15,763
Ito pa rin ay isang mandaragit na anumang
sinaunang kultura ng paglalayag,

350
00:24:15,843 --> 00:24:19,123
kabilang ang nawawalang sibilisasyong
hinahanap ko,

351
00:24:19,203 --> 00:24:21,683
ay tiyak na ikatatakot at igagalang.

352
00:24:33,523 --> 00:24:36,123
Bale, sino ang mga sinaunang naglalayag?

353
00:24:39,483 --> 00:24:44,283
Nasa panganib na muling magalit
ang mga nasa mainstream academia…

354
00:24:45,003 --> 00:24:47,123
Pag-usapan natin ang Atlantis.

355
00:24:49,603 --> 00:24:52,443
Di ako naniniwalang ang Bimini
ay ang Atlantis,

356
00:24:53,203 --> 00:24:56,323
o ang Atlantis ay malapit sa Bahamas.

357
00:24:56,403 --> 00:24:59,923
Ngunit ang alamat ng nalunod na lungsod
ay nakakaintriga,

358
00:25:00,523 --> 00:25:04,243
dahil nag-aalok ito
ng pinakadetalyadong paglalarawan

359
00:25:04,323 --> 00:25:05,763
ng pinaniniwalaan ko.

360
00:25:07,323 --> 00:25:10,603
Isang naglahong sibilisasyon ng Ice Age.

361
00:25:11,923 --> 00:25:13,483
Ang pilosopong si Plato

362
00:25:13,563 --> 00:25:18,243
ay ang pinakalumang pinagmulan
ng kuwento ng Atlantis.

363
00:25:19,203 --> 00:25:21,363
Na inilarawan niya nang malinaw.

364
00:25:24,763 --> 00:25:27,483
Ang Atlantis ay isang
maagang sibilisasyon.

365
00:25:29,083 --> 00:25:32,563
Ipinagmamalaki ang magandang arkitektura,
teknolohiya,

366
00:25:32,643 --> 00:25:35,283
at napakalaking pagpaplano ng lungsod.

367
00:25:37,043 --> 00:25:40,883
Mayroon ding malawak na armadang
may kakayahang umikot sa mundo,

368
00:25:41,923 --> 00:25:45,243
nagpapakita ng kapangyarihan nito
sa may karagatan.

369
00:25:47,123 --> 00:25:51,523
Hanggang sa tinamaan ang lungsod ng serye
ng malalakas na lindol at baha,

370
00:25:52,443 --> 00:25:54,363
isang tunay na sakuna,

371
00:25:55,843 --> 00:25:57,683
at nalunod sa ilalim ng alon.

372
00:25:59,523 --> 00:26:04,923
Sabi ni Plato, ang kuwento ng Atlantis
ay mula sa ninuno niyang si Solon.

373
00:26:05,003 --> 00:26:07,203
Na si Solon ay bumisita sa Ehipto.

374
00:26:07,283 --> 00:26:10,323
At alam natin ang petsa ng pagbisita.
Ito ay 600 BC.

375
00:26:11,363 --> 00:26:14,283
Sa pagbisitang iyon, bumisita siya
sa isang templo

376
00:26:14,363 --> 00:26:18,243
at ang mga pari ay ikinuwento
ang nawawalang sibilisasyong

377
00:26:18,323 --> 00:26:19,843
tinawag na Atlantis,

378
00:26:19,923 --> 00:26:22,523
na nawasak sa baha

379
00:26:22,603 --> 00:26:25,963
9,000 taon bago ang pagbisita ni Solon.

380
00:26:34,083 --> 00:26:39,843
Kaya ang petsa ng pagkawasak
ng Atlantis ay 9600 BC.

381
00:26:39,923 --> 00:26:44,683
Iyan ay parehong panahon
ng kapahamakan sa mundo

382
00:26:44,763 --> 00:26:47,283
at sakuna ng pagtaas ng lebel ng dagat

383
00:26:47,363 --> 00:26:49,523
na nangyari sa pagtatapos ng Ice Age.

384
00:26:49,603 --> 00:26:51,923
Nagkataon lang? Siguro.

385
00:26:52,003 --> 00:26:55,523
Ngunit para sa kuwento ng Atlantis
na maging pareho

386
00:26:55,603 --> 00:26:58,763
sa pinakabagong siyentipikong ebidensiya
sa Ice Age,

387
00:26:58,843 --> 00:27:02,363
dapat magbigay ng kislap-diwa
sa mga nag-aalinlangang mag-isip.

388
00:27:03,203 --> 00:27:06,363
Hindi kaya ito ay isang uri lamang
ng alegorya?

389
00:27:06,483 --> 00:27:10,403
Kung di para sa katotohanan
na ang kuwento ni Plato

390
00:27:10,483 --> 00:27:15,443
ay alam sa buong mundo
ng mga taong hindi nakasalamuha si Plato.

391
00:27:15,523 --> 00:27:18,923
At ang hinala kong sila ay nagmumula
sa iisang bagay,

392
00:27:19,003 --> 00:27:21,523
isang karaniwang alaala ng pangyayari.

393
00:27:24,923 --> 00:27:30,043
Nang ikinuwento ni Plato ang Atlantis,
sinasabi rin niya kung bakit nawasak ito.

394
00:27:30,123 --> 00:27:32,323
Hindi lang ito dahil sa sakuna.

395
00:27:32,403 --> 00:27:35,883
Ito ay dahil sa kayabangan,
sa pagmamalaki, sa pagmamataas

396
00:27:35,963 --> 00:27:37,923
na lumaki sa loob ng Atlantis.

397
00:27:39,203 --> 00:27:41,403
Ito ang dahilan ng pagkawasak nito.

398
00:27:41,483 --> 00:27:44,203
Dahil nasira nito ang pagkakaisa sa mundo.

399
00:27:47,763 --> 00:27:54,203
At sa tingin ko, ang ating sibilisasyon
ay nasa parehong sitwasyon.

400
00:27:54,923 --> 00:27:57,283
Nasira natin ang pagkakaisa sa mundo.

401
00:27:57,963 --> 00:28:00,163
Ang pagmamataas sa sariling mga nagawa

402
00:28:00,243 --> 00:28:04,483
at ang pagpipilit
ng kapangyarihan sa buong mundo

403
00:28:04,563 --> 00:28:06,163
sa mga mas mahina.

404
00:28:06,243 --> 00:28:09,043
Ang lahat ng ito
sa mga mitolohiyang termino

405
00:28:09,123 --> 00:28:12,203
ay nagmumungkahing tayo
ay nasa matinding panganib.

406
00:28:19,163 --> 00:28:23,043
Noong inilathala ko
ang Fingerprints of the Gods noong 1995,

407
00:28:23,123 --> 00:28:26,483
akala ko, wala na akong masasabi

408
00:28:26,563 --> 00:28:28,763
tungkol sa nawawalang sibilisasyon.

409
00:28:32,043 --> 00:28:36,043
Namulat ako sa isang napakalaki
at talagang nakakamanghang

410
00:28:36,123 --> 00:28:39,323
bagong natuklasang
megalithic site sa Turkey.

411
00:28:40,603 --> 00:28:43,203
Nagpatunay na ang ating mga ninuno
sa Ice Age

412
00:28:43,283 --> 00:28:46,883
ay may kakayahang higit pa
sa pangarap ng mga mananalaysay.

413
00:28:47,763 --> 00:28:51,043
Para sa akin,
ito ay isang nawawalang sibilisasyong

414
00:28:51,123 --> 00:28:53,643
hindi pa natutuklasan ng arkeolohiyo.

415
00:28:55,123 --> 00:28:57,843
Ito ay isang lugar na ngayon
ay pinakamatandang

416
00:28:57,923 --> 00:28:59,963
megalithic na istruktura sa mundo.

417
00:29:01,283 --> 00:29:05,043
Isa na ring baka nag-iwan
ng babalang naka-encode sa bato,

418
00:29:05,843 --> 00:29:08,483
na ang sinaunang apocalypse
ng huling Ice Age

419
00:29:08,563 --> 00:29:10,403
na winasak ang sangkatauhan…

420
00:29:12,803 --> 00:29:14,043
ay maaaring bumalik.

421
00:29:16,083 --> 00:29:18,043
Kaya, sa Turkey naman ako tutungo.

422
00:29:44,643 --> 00:29:49,643
Ang pagsasalin ng subtitle ay ginawa ni
Karen Sy