1
00:00:06,083 --> 00:00:08,963
ΜΙΑ ΣΕΙΡΑ ΤΟΥ NETFLIX

2
00:00:16,603 --> 00:00:19,163
Ο ηλεκτρισμός κάνει θαύματα για εμάς.

3
00:00:21,243 --> 00:00:24,083
Οι άνθρωποι
έχουν γίνει εικοσιτετράωρο είδος.

4
00:00:28,603 --> 00:00:31,043
Μα το σκέπαστρο των φώτων μας μάς αποκόβει

5
00:00:31,123 --> 00:00:35,003
από μια από τις σπουδαιότερες πλευρές
της ζωής σε αυτόν τον πλανήτη…

6
00:00:37,603 --> 00:00:38,803
τον νυχτερινό ουρανό.

7
00:00:42,643 --> 00:00:44,003
Για τους αρχαίους,

8
00:00:44,083 --> 00:00:47,403
η παρατήρηση άστρων
θα ήταν το μεγαλύτερο σόου στη Γη,

9
00:00:48,523 --> 00:00:52,123
ο πιο ψυχαγωγικός τρόπος
να περνούν τις σκοτεινές νύχτες τους.

10
00:00:53,203 --> 00:00:56,123
Θα ήξεραν κάθε γωνιά του Γαλαξία,

11
00:00:56,203 --> 00:01:01,163
κάθε φωτεινό αστρικό σμήνος,
κάθε κομήτη που έσκιζε τον ουρανό.

12
00:01:02,683 --> 00:01:07,043
Ίσως εξηγεί γιατί όπου
κι αν κοιτάξουμε στον αρχαίο κόσμο,

13
00:01:07,123 --> 00:01:11,043
βρίσκουμε τεράστιες κατασκευές που
στρέφουν την προσοχή μας στον ουρανό.

14
00:01:13,563 --> 00:01:15,723
Αν, όμως, είναι κάτι παραπάνω;

15
00:01:16,723 --> 00:01:20,443
Αρχαίες πυραμίδες
και ναοί σε όλο τον κόσμο

16
00:01:20,523 --> 00:01:25,603
συνδέουν ουρανό και έδαφος με ακριβείς
ευθυγραμμίσεις με Ήλιο, Σελήνη και άστρα.

17
00:01:26,323 --> 00:01:30,403
Γιατί οι χτίστες έδωσαν τόση προσοχή
και σε τόσο τεράστια κλίμακα;

18
00:01:31,003 --> 00:01:33,203
Προσπαθούσαν να μας πουν κάτι;

19
00:01:33,763 --> 00:01:39,203
Να μας προειδοποιήσουν ότι πρέπει
πάση θυσία να δώσουμε προσοχή στον ουρανό.

20
00:01:50,163 --> 00:01:55,523
ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΤΩΝ ΣΟΦΩΝ

21
00:01:58,283 --> 00:02:01,323
Είμαι στην Τουρκία,
πηγαίνω σε έναν απομονωμένο λόφο

22
00:02:01,403 --> 00:02:04,243
περίπου 42 χλμ. από τα σύνορα με τη Συρία.

23
00:02:06,803 --> 00:02:09,643
Σήμερα, είναι ένα ταραγμένο μέρος
του κόσμου,

24
00:02:11,043 --> 00:02:14,883
αλλά είναι πολύ σημαντικό
για την ιστορία της ανθρωπότητας.

25
00:02:16,123 --> 00:02:17,403
ΜΑΥΡΗ ΘΑΛΑΣΣΑ - ΤΟΥΡΚΙΑ
ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ - ΣΥΡΙΑ - ΙΡΑΚ

26
00:02:17,483 --> 00:02:21,483
Στη νοτιοανατολική Τουρκία,
κοντά στη σημερινή Σανλιούρφα,

27
00:02:22,363 --> 00:02:25,563
συνέβη κάτι σπουδαίο
στο τέλος του τελευταίου Παγετώνα.

28
00:02:25,643 --> 00:02:26,483
10.000 Π.Χ.

29
00:02:26,563 --> 00:02:27,403
ΣΑΝΛΙΟΥΡΦΑ

30
00:02:27,483 --> 00:02:29,883
Οι κυνηγοί-συλλέκτες πρόγονοί μας

31
00:02:29,963 --> 00:02:33,843
ανακάλυψαν ξαφνικά τη γεωργία
και άρχισαν να φτιάχνουν οικισμούς.

32
00:02:33,923 --> 00:02:34,803
ΙΡΑΝ - ΜΕΣΟΠΟΤΑΜΙΑ - ΠΕΡΣΙΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ

33
00:02:34,883 --> 00:02:38,563
Αυτό γινόταν σε όλη
την επονομαζόμενη Εύφορη Ημισέληνο,

34
00:02:38,643 --> 00:02:40,803
που εκτείνεται νότια στον Περσικό Κόλπο.

35
00:02:41,483 --> 00:02:42,603
4.000 Π.Χ.

36
00:02:42,683 --> 00:02:46,883
Περίπου 6.000 χρόνια πριν,
η περιοχή γνωστή ως Μεσοποταμία

37
00:02:46,963 --> 00:02:49,283
γέννησε κάτι που θεωρείται καιρό

38
00:02:49,363 --> 00:02:53,403
ο πρώτος πολιτισμός του κόσμου,
τους Σουμέριους.

39
00:02:53,483 --> 00:02:55,283
ΣΟΥΜΕΡ

40
00:02:56,963 --> 00:03:00,443
Αλλά αυτή η αντίληψη της ιστορίας
φωνάζει να ξαναγραφτεί.

41
00:03:01,603 --> 00:03:05,723
Το 1994, ενώ ερευνούσαν
το χωράφι ενός αγρότη,

42
00:03:05,803 --> 00:03:10,523
οι αρχαιολόγοι βρήκαν περίεργες λαξευμένες
πέτρες να εξέχουν από το έδαφος.

43
00:03:17,563 --> 00:03:19,803
Κάποιες γιγαντιαίου μεγέθους.

44
00:03:25,523 --> 00:03:29,763
Επακόλουθες ανασκαφές οδήγησαν
σε μια σειρά εντυπωσιακών ανακαλύψεων.

45
00:03:32,643 --> 00:03:35,563
Αυτός ο πρόσφατα σκαμμένος
αρχαιολογικός χώρος

46
00:03:35,643 --> 00:03:41,443
ζητά να αφήσουμε τις προκαταλήψεις μας
για τους προγόνους μας της Λίθινης Εποχής.

47
00:03:42,363 --> 00:03:44,683
Αντί να είναι τεχνολογικά πρωτόγονοι,

48
00:03:44,763 --> 00:03:47,083
τα κατορθώματά τους εδώ αποδεικνύουν

49
00:03:47,683 --> 00:03:50,403
ότι διέθεταν
ανυποψίαστες ως τώρα ικανότητες

50
00:03:50,483 --> 00:03:52,403
που συναγωνίζονταν μεταγενέστερων

51
00:03:52,483 --> 00:03:55,603
και τάχα πιο προηγμένων πολιτισμών.

52
00:03:56,963 --> 00:04:00,763
Κάτω από το μοντέρνο στέγαστρο
που το προστατεύει από τα στοιχεία

53
00:04:01,923 --> 00:04:03,643
είναι το Γκεμπεκλί Τεπέ.

54
00:04:03,723 --> 00:04:07,923
ΓΚΕΜΠΕΚΛΙ ΤΕΠΕ

55
00:04:08,003 --> 00:04:11,603
Και βάσει όλων όσων
έχουμε διδαχτεί για την προϊστορία,

56
00:04:11,683 --> 00:04:13,243
δεν θα έπρεπε να υπάρχει.

57
00:04:17,323 --> 00:04:22,363
Οι αρχαιολόγοι δέχονται ότι ανάγεται
σε περίπου 11.600 χρόνια πριν…

58
00:04:24,483 --> 00:04:25,483
9.600 Π.Χ.

59
00:04:25,562 --> 00:04:29,323
…κάνοντάς το την παλιότερη γνωστή
μνημειώδη κατασκευή στη Γη.

60
00:04:32,483 --> 00:04:36,323
Είναι ένας άκρως εξεζητημένος,
άκρως προηγμένος μεγαλιθικός χώρος

61
00:04:36,403 --> 00:04:39,043
που είναι 7.000 έτη
μεγαλύτερος του Στόουνχεντζ…

62
00:04:39,123 --> 00:04:39,963
ΣΤΟΟΥΝΧΕΝΤΖ - ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ

63
00:04:40,043 --> 00:04:42,883
…και 7.000 έτη μεγαλύτερος
των Πυραμίδων της Γκίζας.

64
00:04:42,963 --> 00:04:45,923
Ξαφνικά η ιδέα
ότι δεν υπήρχε κανένας πολιτισμός

65
00:04:46,003 --> 00:04:48,563
ικανός να κάνει
τέτοια πράγματα 12.000 χρόνια πριν

66
00:04:48,643 --> 00:04:50,123
διαψεύδεται εντελώς.

67
00:04:54,363 --> 00:04:57,363
Είναι παλιότερο
και από την ανακάλυψη του τροχού

68
00:04:57,443 --> 00:04:59,243
ή την εξημέρωση των αλόγων.

69
00:05:01,123 --> 00:05:04,843
Χτίστηκε τότε που η Γη ξεπρόβαλλε
από την Εποχή των Παγετώνων,

70
00:05:06,843 --> 00:05:08,803
όταν οι ντόπιοι υποτίθεται ότι ήταν

71
00:05:08,883 --> 00:05:12,683
απλοϊκοί κυνηγοί-συλλέκτες
που ζούσαν σε καλύβες από λάσπη.

72
00:05:14,363 --> 00:05:16,283
Αν, όμως, δεν ήταν αρκετά προηγμένοι

73
00:05:16,363 --> 00:05:19,083
για να σχεδιάσουν
και να χτίσουν αυτό το θαύμα,

74
00:05:20,163 --> 00:05:22,643
ποιος το έκανε και γιατί;

75
00:05:23,963 --> 00:05:25,843
Τι είναι αυτό το μέρος;

76
00:05:28,283 --> 00:05:32,323
Με την πρώτη ματιά, αυτό
που αντικρίζουμε εδώ φαίνεται ακατανόητο.

77
00:05:32,403 --> 00:05:36,283
Ωστόσο, αν κοιτάξουμε πιο προσεκτικά
και ενώσουμε όλα τα στοιχεία,

78
00:05:36,363 --> 00:05:38,403
έχουμε μια καλή ιδέα

79
00:05:38,483 --> 00:05:42,523
του πόσο φιλόδοξο και επιβλητικό
πρέπει να ήταν στην ακμή του.

80
00:05:46,523 --> 00:05:48,003
Στο πλάι του λόφου

81
00:05:48,083 --> 00:05:51,003
με λίγα ίχνη ανθρώπινων οικισμών κοντά

82
00:05:51,843 --> 00:05:56,523
είναι τέσσερις κυκλικοί περίβολοι,
όλοι με παρόμοια διάταξη.

83
00:05:58,363 --> 00:05:59,483
Στο κέντρο τους,

84
00:05:59,563 --> 00:06:02,203
στέκονται δύο τεράστιοι μεγάλιθοι
σε σχήμα Τ

85
00:06:03,163 --> 00:06:04,923
που ζυγίζουν ως δέκα τόνους,

86
00:06:05,883 --> 00:06:08,163
τοποθετημένοι σε λίθινο δάπεδο.

87
00:06:08,843 --> 00:06:10,483
Όμοιες φιγούρες γιγάντων,

88
00:06:10,563 --> 00:06:13,323
κάποιες με βραχίονες και χέρια στον βράχο

89
00:06:13,403 --> 00:06:14,483
και γειρτά κεφάλια.

90
00:06:15,923 --> 00:06:18,563
Τις κυκλώνουν
μικρότερες κολόνες σε σχήμα Τ,

91
00:06:19,243 --> 00:06:21,483
πολλές λεπτομερώς διακοσμημένες,

92
00:06:22,923 --> 00:06:27,043
και όλες συνδεδεμένες από λίθινους τοίχους
με δακτύλιο και διόδους.

93
00:06:29,203 --> 00:06:32,523
Πώς σηκώθηκαν και τοποθετήθηκαν
αυτά τα τεράστια κομμάτια…

94
00:06:34,643 --> 00:06:35,803
κανείς δεν ξέρει.

95
00:06:51,283 --> 00:06:54,443
Αυτό που προκαλεί απορία
σε όλους όσοι έρχονται εδώ,

96
00:06:54,523 --> 00:06:57,483
μαζί με τους αρχαιολόγους
που έκαναν τις ανασκαφές,

97
00:06:57,563 --> 00:06:59,603
είναι τα καταπληκτικά σκαλιστά.

98
00:07:02,803 --> 00:07:06,683
Σύμβολα ζώων
βρίσκονται παντού στο Γκεμπεκλί Τεπέ.

99
00:07:08,723 --> 00:07:10,643
Σαν Κιβωτός του Νώε σε πέτρα.

100
00:07:13,843 --> 00:07:18,803
Τα πλάσματα που απεικονίζονται
στο Γκεμπεκλί Τεπέ είναι περίεργα στημένα

101
00:07:20,563 --> 00:07:23,363
λες και ο σκοπός τους
είναι πιο πολύ συμβολικός.

102
00:07:28,323 --> 00:07:32,403
Και υπάρχει κάτι άλλο σπάνιο
σε αυτές τις μεγαλιθικές κατασκευές.

103
00:07:32,483 --> 00:07:34,563
ΓΚΕΜΠΕΚΛΙ ΤΕΠΕ

104
00:07:34,643 --> 00:07:36,643
Όταν τους έκαναν ραδιοχρονολόγηση,

105
00:07:36,723 --> 00:07:40,923
έγινε σαφές ότι αυτοί οι τέσσερις
περίβολοι δεν χτίστηκαν ταυτόχρονα.

106
00:07:41,003 --> 00:07:41,923
Α - Β - Γ - Δ

107
00:07:42,003 --> 00:07:45,883
Ο Περίβολος Δ χρονολογείται
σε περίπου 11.600 χρόνια πριν…

108
00:07:45,963 --> 00:07:46,803
Δ - 9.600 Π.Χ.

109
00:07:46,883 --> 00:07:52,003
…αλλά ο νεότερος, ο Περίβολος Α,
χτίστηκε περίπου 10.500 χρόνια πριν.

110
00:07:52,083 --> 00:07:53,483
Α - 8.500 Π.Χ.

111
00:07:53,563 --> 00:07:56,603
Αντί να ανακαινίζουν το κτίριο
που είχαν ήδη,

112
00:07:57,403 --> 00:08:00,523
οι άνθρωποι εδώ
έχτιζαν συνέχεια νέους περιβόλους

113
00:08:00,603 --> 00:08:03,483
σε ένα διάστημα 1.100 χρόνων,

114
00:08:04,923 --> 00:08:07,683
περιστρέφοντας ελαφρώς
την ευθυγράμμιση κάθε φορά.

115
00:08:12,523 --> 00:08:14,043
Ακόμα πιο ενδιαφέρον

116
00:08:14,123 --> 00:08:17,923
είναι πως ο παλιότερος
αρχικός περίβολος, ο Περίβολος Δ,

117
00:08:18,003 --> 00:08:20,243
τυχαίνει επίσης να είναι ο μεγαλύτερος

118
00:08:21,243 --> 00:08:23,923
και ο πιο λεπτομερώς διακοσμημένος
του γκρουπ.

119
00:08:26,323 --> 00:08:28,723
Δεν γίνεται να είσαι κυνηγός-συλλέκτης

120
00:08:28,803 --> 00:08:31,283
και να ξυπνάς ένα πρωί
και να λες "Θα χτίσω

121
00:08:31,363 --> 00:08:34,443
τον μεγαλύτερο μεγαλιθικό χώρο
που θα δει ο κόσμος".

122
00:08:37,722 --> 00:08:41,403
Συνήθως, όσο περισσότερο εξασκούμε κάτι,
τόσο καλύτεροι γινόμαστε.

123
00:08:43,043 --> 00:08:45,243
Όπως αυτοί οι σύγχρονοι λατόμοι

124
00:08:45,323 --> 00:08:48,923
που κόβουν πέτρες στους λόφους
γύρω από το Γκεμπεκλί Τεπέ σήμερα,

125
00:08:50,363 --> 00:08:53,083
υποθέτουμε ότι οι αρχαίοι
δούλευαν σαν εμάς

126
00:08:54,123 --> 00:08:56,003
και βελτιώνονταν με τον καιρό.

127
00:08:57,403 --> 00:09:01,163
Όμως, το Γκεμπεκλί Τεπέ,
και ο Περίβολος Δ συγκεκριμένα,

128
00:09:01,243 --> 00:09:04,123
φαίνεται πως κάνουν άνω κάτω
αυτήν την υπόθεση.

129
00:09:06,123 --> 00:09:09,163
Πώς μια κοινωνία κυνηγών-συλλεκτών

130
00:09:09,243 --> 00:09:10,803
κατάφερε τόσο εξαιρετικά

131
00:09:10,883 --> 00:09:14,683
να χτίσει με μεγάλιθους
στην πρώτη της μόλις προσπάθεια;

132
00:09:19,003 --> 00:09:23,843
Δεν είναι ώρα να αναλογιστούμε
την πιθανότητα οι μεγαλιθικοί περίβολοι

133
00:09:23,923 --> 00:09:27,643
να μην ήταν μια εφεύρεση της στιγμής
από τους κυνηγούς-συλλέκτες,

134
00:09:27,723 --> 00:09:29,483
αλλά να ήταν ένα κληροδότημα

135
00:09:29,563 --> 00:09:33,163
από έναν πρώιμα προηγμένο
χαμένο πολιτισμό της προϊστορίας;

136
00:09:37,723 --> 00:09:39,003
Αυτή είναι μια ιδέα

137
00:09:39,083 --> 00:09:43,363
που οι συμβατικοί αρχαιολόγοι
βρίσκουν σχεδόν προσβλητική.

138
00:09:44,083 --> 00:09:47,403
Οι ακαδημαϊκοί έχουν δεσμευτεί
σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο,

139
00:09:47,483 --> 00:09:49,083
ότι την Εποχή των Παγετώνων

140
00:09:49,163 --> 00:09:53,283
όλοι οι άνθρωποι στη Γη
ήταν στο στάδιο των κυνηγών-συλλεκτών.

141
00:09:55,443 --> 00:09:59,003
Ωστόσο, οι χτίστες
του Γκεμπεκλί Τεπέ τελικά

142
00:09:59,083 --> 00:10:02,363
ήταν πολύ πιο φιλόδοξοι
από τον μέσο κυνηγό-συλλέκτη.

143
00:10:04,243 --> 00:10:10,483
Το 2003, μια γεωφυσική έρευνα
με ραντάρ διείσδυσης εδάφους

144
00:10:10,563 --> 00:10:14,843
ανίχνευσε μέχρι και 20 άλλους
λίθινους περιβόλους μέσα στον λόφο

145
00:10:14,923 --> 00:10:17,043
και περισσότερες από 200 κολόνες.

146
00:10:18,723 --> 00:10:20,643
Οι πιο πολλοί δεν έχουν σκαφτεί.

147
00:10:22,323 --> 00:10:27,443
Ένα τεράστιο μεγαλιθικό συγκρότημα
που εκτείνεται σε 90 στρέμματα,

148
00:10:27,523 --> 00:10:29,083
πάνω από 12 γήπεδα ποδοσφαίρου.

149
00:10:32,483 --> 00:10:34,723
Είναι τεράστιος χώρος.

150
00:10:34,803 --> 00:10:37,403
Δεν ξυπνάς ένα πρωί
χωρίς πρωτύτερες ικανότητες

151
00:10:37,483 --> 00:10:40,683
και γνώσεις,
χωρίς υπόβαθρο στα έργα με πέτρα,

152
00:10:40,763 --> 00:10:42,723
και φτιάχνεις ένα Γκεμπεκλί Τεπέ.

153
00:10:42,803 --> 00:10:47,923
Πρέπει να υπάρχει μακρά ιστορία από πίσω
και αυτή η ιστορία αγνοείται εντελώς.

154
00:10:48,003 --> 00:10:52,123
Και για μένα, αποδεικνύει πολύ έντονα
έναν χαμένο πολιτισμό.

155
00:10:52,203 --> 00:10:53,843
Μετέφεραν την τεχνολογία τους,

156
00:10:53,923 --> 00:10:56,043
τις γνώσεις τους στους κυνηγούς-συλλέκτες.

157
00:11:05,563 --> 00:11:09,843
Το Γκεμπεκλί Τεπέ δεν είναι το μόνο
συγκρότημα του τελευταίου Παγετώνα

158
00:11:09,923 --> 00:11:11,883
που ανακαλύφθηκε πρόσφατα εδώ.

159
00:11:13,723 --> 00:11:19,203
Το 2019, οι Τούρκοι αρχαιολόγοι
ξεκίνησαν ανασκαφές σε έναν άλλο χώρο,

160
00:11:20,163 --> 00:11:24,643
περίπου μία ώρα ανατολικά με το αμάξι,
που λέγεται Καραχάν Τεπέ…

161
00:11:24,723 --> 00:11:26,323
ΚΑΡΑΧΑΝ ΤΕΠΕ

162
00:11:26,403 --> 00:11:28,403
…και ανακάλυψαν κάτι αναπάντεχο.

163
00:11:30,643 --> 00:11:34,523
Οι τουρκικές αρχές
δεν έχουν επιτρέψει ποτέ ξένες κάμερες εδώ

164
00:11:35,723 --> 00:11:36,923
μέχρι τώρα.

165
00:11:41,443 --> 00:11:44,003
Ο βασικός αρχαιολόγος,
ο καθηγητής Νετζμί Καρούλ,

166
00:11:44,083 --> 00:11:47,803
πιστεύει πως ο χώρος
έχει την ίδια ηλικία με το Γκεμπεκλί Τεπέ

167
00:11:49,283 --> 00:11:50,603
και ίσως μεγαλύτερη.

168
00:11:52,043 --> 00:11:53,603
Όμως, διαφέρει αρκετά.

169
00:11:55,803 --> 00:11:59,403
Ο κύριος θάλαμος διαθέτει
κολόνες και μεγάλιθους σε σχήμα Τ,

170
00:12:00,363 --> 00:12:02,923
μα μια άκρη έχει σκαλιστεί
από το υπόστρωμα

171
00:12:03,603 --> 00:12:05,843
και χωράει δεκάδες ανθρώπους.

172
00:12:07,723 --> 00:12:09,483
Τι πιστεύεις ότι συνέβη εδώ;

173
00:12:09,563 --> 00:12:11,083
Έχεις καθόλου ιδέες;

174
00:12:11,163 --> 00:12:12,003
ΚΑΘ. ΝΕΤΖΜΙ ΚΑΡΟΥΛ

175
00:12:12,083 --> 00:12:14,803
Μπορούμε να το ερμηνεύσουμε
ως εξέδρα για καθιστικό…

176
00:12:14,883 --> 00:12:16,683
-Ναι.
-…συγκέντρωσης ανθρώπων,

177
00:12:16,763 --> 00:12:18,523
-επειδή είναι μεγάλο κτίριο.
-Ναι.

178
00:12:19,923 --> 00:12:23,843
Το Καραχάν Τεπέ φαίνεται να είναι
τελετουργικός χώρος συγκέντρωσης.

179
00:12:26,203 --> 00:12:27,643
Τα σκαλιστά στους τοίχους

180
00:12:27,723 --> 00:12:30,523
δεν είναι τόσο καλά
όσο του Γκεμπεκλί Τεπέ.

181
00:12:31,443 --> 00:12:33,963
Αλλά βλέπουμε φιγούρες με μανδύες.

182
00:12:36,523 --> 00:12:39,323
Μπορεί να αναπαριστούν
τους αληθινούς αρχιτέκτονες;

183
00:12:42,123 --> 00:12:44,003
-Δείξε τον δρόμο.
-Εντάξει.

184
00:12:44,643 --> 00:12:48,123
Ο καθηγητής Καρούλ με οδηγεί
σε έναν περίεργο πλευρικό θάλαμο,

185
00:12:48,203 --> 00:12:51,843
οκτώ επί έξι μέτρα και δύο μέτρα βάθος.

186
00:12:53,763 --> 00:12:56,243
Δέκα κολόνες που μοιάζουν με φαλλούς

187
00:12:56,323 --> 00:13:01,443
έχουν σκοπίμως και περιτέχνως σκαφτεί
απευθείας από το βραχώδες υπόστρωμα.

188
00:13:04,003 --> 00:13:07,323
Με μια ενδέκατη αυτόνομη κολόνα
σε περίοπτη θέση.

189
00:13:11,163 --> 00:13:14,843
Ένα αυλάκι που μοιάζει με φίδι
έχει επίσης σκαλιστεί στον βράχο

190
00:13:14,923 --> 00:13:18,603
για να επιτρέπει σε κάποια μορφή υγρού
να χύνεται στον θάλαμο,

191
00:13:18,683 --> 00:13:21,643
νερό ή πιθανώς αίμα.

192
00:13:25,963 --> 00:13:30,443
Κυριαρχεί ένα επιβλητικό
και μυστηριώδες λαξευμένο κεφάλι.

193
00:13:33,363 --> 00:13:37,203
Ο λαιμός της φιγούρας
έχει κάτι το οφιοειδές,

194
00:13:37,283 --> 00:13:41,803
καθώς εκτείνεται από τον βράχο
και βλέπει αυτές τις κολόνες

195
00:13:41,883 --> 00:13:43,803
που στέκονται στον περίβολο.

196
00:13:44,403 --> 00:13:50,123
Έχει κάτι ελικοειδές, και θα πρόσθετα,
κάτι ελαφρώς απειλητικό επίσης.

197
00:13:52,963 --> 00:13:55,123
Είναι ένα πολύ ισχυρό πρόσωπο.

198
00:13:55,203 --> 00:13:56,403
Είναι ανθρώπινο κεφάλι

199
00:13:56,483 --> 00:13:58,883
-σκαλισμένο από τον βράχο…
-Από βράχο.

200
00:13:59,443 --> 00:14:01,563
…και κοιτάζει την είσοδο.

201
00:14:02,323 --> 00:14:05,323
Ναι, τα μάτια
είναι στραμμένα προς τα εκεί.

202
00:14:05,403 --> 00:14:06,243
Επιβλητικό.

203
00:14:06,323 --> 00:14:08,923
-Μοιάζει με κεφάλι φιδιού.
-Ναι.

204
00:14:09,003 --> 00:14:11,643
-Συμπεριφέρεται σαν φίδι, θα έλεγα.
-Ναι.

205
00:14:11,723 --> 00:14:13,683
Ένα ανθρωποκέφαλο φίδι.

206
00:14:13,763 --> 00:14:14,643
Ναι, ίσως.

207
00:14:15,403 --> 00:14:17,243
Είναι κάπως μοναδική ανακάλυψη.

208
00:14:17,323 --> 00:14:19,283
-Ναι, είναι φανταστικό.
-Ναι.

209
00:14:22,643 --> 00:14:26,683
Υπάρχει ένα αίσθημα φόβου ή τρόμου
που συνοδεύει τον περίβολο.

210
00:14:26,763 --> 00:14:28,443
Ξέρω ότι δεν είναι επιστήμη.

211
00:14:28,523 --> 00:14:32,123
Είναι μόνο η συναισθηματική μου
αντίδραση σε αυτό που έβλεπα.

212
00:14:32,203 --> 00:14:35,283
Αλλά δεν μπορώ να μην αναρωτηθώ
αν ο φόβος και ο τρόμος

213
00:14:35,363 --> 00:14:37,363
ήταν μέρος της δημιουργίας του.

214
00:14:37,443 --> 00:14:42,323
Αν εκφράζει κάτι που πρέπει
να γνωρίζουμε για το παρελθόν μας.

215
00:14:42,403 --> 00:14:45,083
Ότι είναι εκφοβιστικό για κάποιο λόγο.

216
00:14:49,083 --> 00:14:52,243
Ο καθηγητής επιβεβαιώνει ότι,
όπως στο Γκεμπεκλί Τεπέ,

217
00:14:52,323 --> 00:14:54,523
δεν βρήκαν στοιχεία καλλιέργειας.

218
00:14:56,243 --> 00:15:00,483
Οι άνθρωποι που έχτισαν αυτό το συγκρότημα
ήταν ακόμη κυνηγοί-συλλέκτες.

219
00:15:03,203 --> 00:15:06,923
Η ιδέα ήταν κάποτε
ότι προηγήθηκε η γεωργία,

220
00:15:07,003 --> 00:15:10,803
και μετά επέτρεψε στους ανθρώπους
να φτιάξουν τέτοιους οικισμούς.

221
00:15:10,883 --> 00:15:14,643
Αλλά αν καταλαβαίνω σωστά,
λες ότι προηγήθηκαν οι οικισμοί.

222
00:15:14,723 --> 00:15:15,843
Οι οικισμοί προηγήθηκαν.

223
00:15:15,923 --> 00:15:18,163
-Είναι κυνηγοί-συλλέκτες.
-Ναι.

224
00:15:18,243 --> 00:15:21,603
Μετά, άρχισαν να παράγουν διαφορετική ζωή.

225
00:15:21,683 --> 00:15:23,363
Άλλαξαν τα κτίρια,

226
00:15:23,443 --> 00:15:25,563
-άλλαξαν την τεχνολογία, και τα λοιπά.
-Ναι.

227
00:15:25,643 --> 00:15:28,603
Ένα είδος επανάστασης στις ιδέες.

228
00:15:28,683 --> 00:15:31,203
Μπορούμε να το πούμε επανάσταση.

229
00:15:31,283 --> 00:15:36,923
Είναι, λοιπόν, κάτι που ρίχνει
νέο φως στην ανθρώπινη ιστορία.

230
00:15:39,483 --> 00:15:43,723
Μέχρι τώρα, μόνο σε δύο θαλάμους
έχουν γίνει ανασκαφές στο Καραχάν Τεπέ.

231
00:15:44,883 --> 00:15:49,483
Αλλά το ραντάρ διείσδυσης εδάφους
έχει αποκαλύψει άλλους 20 θαλάμους

232
00:15:49,563 --> 00:15:51,323
που δεν έχουν ερευνηθεί ακόμη.

233
00:15:52,963 --> 00:15:54,843
Ακριβώς όπως στο Γκεμπεκλί Τεπέ,

234
00:15:55,723 --> 00:15:58,563
οι δύο χώροι χτίστηκαν
τον τελευταίο Παγετώνα,

235
00:15:58,643 --> 00:16:02,163
ακριβώς πριν αρχίσουν να καλλιεργούν
οι άνθρωποι που ζούσαν εδώ.

236
00:16:04,843 --> 00:16:08,683
Δεν υπήρχε γεωργία
στο Γκεμπεκλί Τεπέ όταν χτίστηκε,

237
00:16:08,763 --> 00:16:14,363
αλλά, παραδόξως, ακριβώς την εποχή
που χτιζόταν 11.600 χρόνια πριν,

238
00:16:14,443 --> 00:16:16,483
η γεωργία εμφανίζεται παντού γύρω του.

239
00:16:17,923 --> 00:16:19,643
ΙΡΑΚ - ΜΕΣΟΠΟΤΑΜΙΑ - ΙΡΑΝ

240
00:16:19,723 --> 00:16:23,883
Για μένα, αυτό που δείχνουν τα στοιχεία
είναι αρκετά ξεκάθαρο.

241
00:16:23,963 --> 00:16:25,923
Είναι μεταφορά τεχνολογίας.

242
00:16:26,003 --> 00:16:29,723
Άνθρωποι που ήξεραν ήδη
πώς να φτιάχνουν μεγάλιθους

243
00:16:29,803 --> 00:16:33,443
και να χτίζουν έναν μεγαλιθικό χώρο
ήρθαν στο Γκεμπεκλί Τεπέ.

244
00:16:34,043 --> 00:16:36,443
Είχαν ήδη γνώσεις γεωργίας

245
00:16:36,523 --> 00:16:40,883
και χρησιμοποίησαν τον χώρο
για να κινητοποιήσουν μια τοπική κοινωνία,

246
00:16:40,963 --> 00:16:44,603
για να τους οργανώσουν
και να τους μάθουν τη γεωργία.

247
00:16:49,163 --> 00:16:51,763
Κατά την παράδοση
της αρχαίας Μεσοποταμίας,

248
00:16:51,843 --> 00:16:53,963
αυτό ακριβώς συνέβη.

249
00:16:55,363 --> 00:16:59,123
Ανάμεσα στους πολλούς μύθους
κατακλυσμού της αρχαιότητας,

250
00:16:59,203 --> 00:17:03,163
η μεσοποτάμια παράδοση της πλημμύρας
παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον.

251
00:17:05,683 --> 00:17:08,443
Μιλάει για μια μικρή ομάδα σοφών αρχαίων,

252
00:17:09,003 --> 00:17:13,003
τους Απκάλλου, που έμαθαν στους ανθρώπους
τις ικανότητες του πολιτισμού.

253
00:17:15,603 --> 00:17:18,402
Στην αρχή,
πριν την καταγεγραμμένη ιστορία,

254
00:17:19,203 --> 00:17:24,043
οι άνθρωποι δημιουργήθηκαν από τους θεούς
ως επιστάτες της γης και των ζώων.

255
00:17:25,043 --> 00:17:29,402
Όμως, οι πρώτοι άνθρωποι ήταν πολύ
οκνηροί και απείθαρχοι για τη δουλειά

256
00:17:30,443 --> 00:17:32,323
και αυξήθηκαν ανεξέλεγκτα.

257
00:17:33,723 --> 00:17:35,843
Έτσι, οι θεοί έστειλαν μια πλημμύρα

258
00:17:36,643 --> 00:17:40,283
για να σβήσουν τα πάντα
και να ξαναξεκινήσουν την ανθρωπότητα.

259
00:17:41,803 --> 00:17:45,323
Και επίσης έστειλαν
επτά σοφούς, τους Απκάλλου,

260
00:17:45,403 --> 00:17:49,123
που απεικονίζονται παραδοσιακά
ως φιγούρες με γένια και μανδύες,

261
00:17:49,203 --> 00:17:50,843
για καθοδήγηση των επιζώντων.

262
00:17:51,763 --> 00:17:55,763
Ο αρχηγός τους ήταν ο Οάννες,
που λέγεται ότι προήλθε από τη θάλασσα.

263
00:17:55,843 --> 00:17:58,843
Απεικονίζεται συνήθως
ως μισός άνθρωπος, μισός ψάρι.

264
00:18:00,123 --> 00:18:01,843
Περπάτησε ανάμεσα στους ανθρώπους

265
00:18:01,923 --> 00:18:08,283
διδάσκοντας γεωργία, αρχιτεκτονική
και γνώσεις των άστρων.

266
00:18:14,003 --> 00:18:16,043
Δεν μπορώ να μη σκεφτώ πως η λίστα

267
00:18:16,123 --> 00:18:22,043
περιλαμβάνει πολλές προόδους που θεωρείται
ότι εφευρέθηκαν στο Γκεμπεκλί Τεπέ.

268
00:18:23,083 --> 00:18:26,803
Ο Οάννες είναι ένα ακόμα παράδειγμα
ενός πολιτισμικού ήρωα.

269
00:18:27,603 --> 00:18:31,443
Ένας δάσκαλος που ξαφνικά έρχεται,
συνήθως από τη θάλασσα,

270
00:18:31,523 --> 00:18:33,643
μετά από ένα διάστημα κατακλυσμού,

271
00:18:34,523 --> 00:18:36,803
όπως ο Κετζαλκόατλ στο Μεξικό,

272
00:18:37,403 --> 00:18:41,323
ή όπως ο Όσιρις,
που ο μύθος λέει πως ταξίδεψε με βάρκα

273
00:18:41,403 --> 00:18:43,923
για να διδάξει πολιτισμό στην ανθρωπότητα.

274
00:18:45,403 --> 00:18:49,083
Δεν μοιάζουν μόνο οι ιστορίες τους
ανά τους αρχαίους πολιτισμούς.

275
00:18:49,163 --> 00:18:50,003
ΟΙ ΑΣΣΥΡΙΟΙ

276
00:18:50,083 --> 00:18:53,803
Και οι απεικονίσεις τους στην αρχαία τέχνη
είναι άκρως παρόμοιες…

277
00:18:53,883 --> 00:18:54,723
ΟΙ ΤΟΛΤΕΚΟΙ

278
00:18:54,803 --> 00:18:56,603
…ως τους μανδύες και τις τσάντες.

279
00:18:56,683 --> 00:18:57,523
ΟΙ ΜΑΓΙΑ

280
00:18:57,603 --> 00:18:59,723
ΟΙ ΟΛΜΕΚΟΙ

281
00:18:59,803 --> 00:19:02,363
Νομίζω ότι είναι καταγραφές
αληθινών γεγονότων.

282
00:19:02,443 --> 00:19:04,483
Ενίοτε, καλύπτονται

283
00:19:04,563 --> 00:19:07,403
από συμβολισμούς
και ιστορίες που μας αποσπούν,

284
00:19:07,483 --> 00:19:10,803
αλλά, κατά βάση,
πρέπει να εμπιστευόμαστε τους μύθους.

285
00:19:14,363 --> 00:19:18,883
Οι ανοιχτοί στον ουρανό κυκλικοί
λίθινοι περίβολοι του Γκεμπεκλί Τεπέ

286
00:19:18,963 --> 00:19:23,283
μου θυμίζουν επίσης λίγο τον Τζγκαντία
και τους άλλους ναούς της Μάλτας.

287
00:19:25,043 --> 00:19:27,603
Είναι πιθανό να μοιράζονται
την ίδια έμπνευση;

288
00:19:31,043 --> 00:19:33,403
Στη Μάλτα, η Λένι Ρίτζικ μού έδειξε

289
00:19:33,483 --> 00:19:36,843
πως οι μεταβαλλόμενες ευθυγραμμίσεις
των αρχαίων ναών

290
00:19:36,923 --> 00:19:42,123
εντοπίζουν τα μεταβαλλόμενα σημεία
ανατολής ενός μόνο άστρου, του Σείριου,

291
00:19:43,603 --> 00:19:45,323
σε χιλιάδες χρόνια.

292
00:19:50,083 --> 00:19:54,843
Παραδόξως, βρίσκουμε
το ίδιο φαινόμενο στο Γκεμπεκλί Τεπέ.

293
00:19:57,683 --> 00:20:01,083
Οι κεντρικές κολόνες
των τριών παλιότερων περιβόλων

294
00:20:01,163 --> 00:20:03,483
φαίνονται επίσης να σημαδεύουν τον Σείριο.

295
00:20:05,043 --> 00:20:08,803
Γύρω στο τέλος του Παγετώνα,
οι διαφορετικοί προσανατολισμοί

296
00:20:08,883 --> 00:20:11,963
παρακολουθούσαν τα διαφορετικά
σημεία ανατολής του άστρου.

297
00:20:15,723 --> 00:20:18,643
Αυτή η κοινή εστίαση στον Σείριο
είναι, για μένα,

298
00:20:19,323 --> 00:20:23,883
άλλο ένα στοιχείο ότι οι αρχαίοι χτίστες
και στη Μάλτα και στην Τουρκία

299
00:20:23,963 --> 00:20:26,963
είχαν πρόσβαση
σε μια δεξαμενή κοινών γνώσεων

300
00:20:27,723 --> 00:20:30,843
σχετικά με την αστρονομία
και τη μεγαλιθική κατασκευή.

301
00:20:32,243 --> 00:20:36,163
Άραγε είναι πιθανό τα μεγάλα
έργα χτισίματος και στα δύο μέρη

302
00:20:36,923 --> 00:20:40,243
να στήθηκαν από τους επιζώντες
ενός προηγμένου πολιτισμού

303
00:20:41,643 --> 00:20:44,443
που ταξίδεψαν
στο τέλος του τελευταίου Παγετώνα,

304
00:20:45,323 --> 00:20:49,323
τους οποίους ίσως αναπαριστούν
αυτοί οι λίθινοι γίγαντες

305
00:20:49,403 --> 00:20:51,603
ή οι φιγούρες του Καραχάν Τεπέ;

306
00:20:52,763 --> 00:20:54,123
Άνθρωποι που ήρθαν εδώ

307
00:20:54,203 --> 00:20:56,603
στην Εύφορη Ημισέληνο μετά την πλημμύρα.

308
00:20:58,963 --> 00:21:01,763
Αν ναι, τι προσπαθούσαν να πουν;

309
00:21:05,323 --> 00:21:09,483
Μπορεί να μας λένε κάτι
όλα αυτά τα σκαλιστά ζώων;

310
00:21:13,603 --> 00:21:15,963
Σε αυτές τις πρόσφατες έρευνες,

311
00:21:16,043 --> 00:21:18,923
έμαθα νέες πληροφορίες
για το Γκεμπεκλί Τεπέ,

312
00:21:19,003 --> 00:21:22,843
που ενισχύουν περαιτέρω
την ενδιαφέρουσα εικόνα.

313
00:21:26,603 --> 00:21:30,803
Ήρθα να συναντήσω τον δρα Μάρτιν Σουέτμαν
στο Μουσείο της Σανλιούρφα,

314
00:21:31,683 --> 00:21:36,003
που φιλοξενεί μια εντυπωσιακή αναπαράσταση
του μεγαλύτερου περιβόλου.

315
00:21:37,683 --> 00:21:41,203
Ένας επιστήμονας
που τον ενδιαφέρει η αρχαιοαστρονομία.

316
00:21:41,283 --> 00:21:44,083
Η έρευνά του
έχει επικεντρωθεί στην Κολόνα 43,

317
00:21:45,403 --> 00:21:47,723
γνωστή και ως Στήλη του Γύπα.

318
00:21:50,803 --> 00:21:53,603
Ποια είναι η σημασία της για σένα, Μάρτιν;

319
00:21:54,723 --> 00:21:58,803
Είναι μάλλον ένα από τα πιο σημαντικά
τέχνεργα σε όλο τον κόσμο.

320
00:21:58,883 --> 00:22:00,003
Είναι απίστευτη.

321
00:22:00,843 --> 00:22:03,443
Αυτή η κολόνα
είναι σαν τη Στήλη της Ροζέτας.

322
00:22:03,523 --> 00:22:04,723
Μάλιστα.

323
00:22:04,803 --> 00:22:08,083
Ο δρ Σουέτμαν πιστεύει
ότι τα σύμβολα στην πέτρα

324
00:22:08,163 --> 00:22:10,323
μπορεί να αναπαριστούν αστερισμούς,

325
00:22:11,523 --> 00:22:15,043
φιγούρες που απεικονίζουν
αστρικά σμήνη στον ουρανό.

326
00:22:15,843 --> 00:22:18,203
Βλέπουμε απευθείας ότι υπάρχει σκορπιός.

327
00:22:18,283 --> 00:22:20,403
Υποθέτουμε ότι είναι ο Σκορπιός.

328
00:22:20,483 --> 00:22:22,843
Μπαίνουμε σε πειρασμό να το συμπεράνουμε.

329
00:22:22,923 --> 00:22:24,203
Εννοείται.

330
00:22:24,683 --> 00:22:27,923
Διαφορετικοί πολιτισμοί
έχουν δώσει άλλα ονόματα και φιγούρες

331
00:22:28,003 --> 00:22:30,163
στους αστερισμούς του ζωδιακού.

332
00:22:30,243 --> 00:22:35,123
Είναι δωράκι να βλέπουμε έναν αστερισμό
που αναγνωρίζουμε στην Κολόνα 43.

333
00:22:35,203 --> 00:22:38,403
Μετά, από πάνω,
θα περιμέναμε να βρούμε τον Τοξότη,

334
00:22:38,483 --> 00:22:42,203
και γνωρίζουμε τον Τοξότη
ως τον τοξότη με τόξο και βέλος.

335
00:22:43,083 --> 00:22:47,683
Βλέπουμε τον γύπα με τα φτερά
που είναι απλωμένα στη σωστή γωνία

336
00:22:47,763 --> 00:22:49,363
αναπαριστώντας τόξο και βέλος.

337
00:22:49,443 --> 00:22:51,763
Βλέπουμε ότι υπάρχουν άλλα σύμβολα ζώων

338
00:22:51,843 --> 00:22:54,043
που αντιστοιχούν σε άλλους αστερισμούς,

339
00:22:54,123 --> 00:22:57,803
αναπαριστώντας σχεδόν έναν χάρτη
στον νυχτερινό ουρανό.

340
00:23:01,443 --> 00:23:03,843
Είναι ένας χάρτης των πιο ορατών άστρων

341
00:23:03,923 --> 00:23:07,323
σε μια περιοχή
γύρω από τον σήμερα γνωστό ως Σκορπιό.

342
00:23:09,003 --> 00:23:13,163
Όταν ευθυγραμμίζουμε τον Σκορπιό
με τον σκορπιό στην Κολόνα 43,

343
00:23:14,403 --> 00:23:17,043
οι κοντινοί αστερισμοί
φαίνεται πως ταιριάζουν

344
00:23:17,123 --> 00:23:19,523
με κάποιες από τις φιγούρες στην κολόνα.

345
00:23:23,803 --> 00:23:26,443
-Κατά κάποιο τρόπο όλα ταιριάζουν.
-Φυσικά.

346
00:23:27,803 --> 00:23:32,203
Όμως, η σημαντική ανακάλυψη
του δρα Σουέτμαν ήρθε όταν έλαβε υπόψη

347
00:23:32,283 --> 00:23:35,603
ότι ο κεντρικός κύκλος
μπορεί να αναπαριστά τον Ήλιο.

348
00:23:37,563 --> 00:23:41,803
Τι θα προσπαθούσες να πεις
αν είχες μια εικόνα του Ήλιου

349
00:23:41,883 --> 00:23:45,203
σε μια συγκεκριμένη θέση
σχετική με τους αστερισμούς;

350
00:23:45,843 --> 00:23:48,843
Μπορεί να προσπαθείς
να δείξεις μια ημερομηνία.

351
00:23:51,803 --> 00:23:55,963
Και ένα στοιχείο για αυτό είναι
ότι υπάρχουν τρία άλλα σύμβολα ζώων

352
00:23:56,043 --> 00:23:57,123
στην κορυφή

353
00:23:57,203 --> 00:24:00,843
που ενισχύουν εκ νέου την ιδέα
ότι ήταν μια ημερομηνία,

354
00:24:00,923 --> 00:24:02,443
μια σφραγίδα ημερομηνίας.

355
00:24:04,243 --> 00:24:05,523
Ο δρ Σουέτμαν πιστεύει

356
00:24:05,603 --> 00:24:08,923
ότι τα τρία μικρά ζώα πάνω στην Κολόνα 43

357
00:24:09,003 --> 00:24:13,563
εμφανίζονται δίπλα σε συμβολικές
αναπαραστάσεις τριών ηλιοβασιλεμάτων.

358
00:24:15,483 --> 00:24:18,243
Μαζί με τον Δίσκο του Ήλιου στο κέντρο,

359
00:24:18,323 --> 00:24:22,003
ίσως απεικονίζουν
τέσσερις στιγμές-κλειδιά στο ηλιακό έτος,

360
00:24:22,083 --> 00:24:27,523
το θερινό και το χειμερινό ηλιοστάσιο,
την εαρινή και τη φθινοπωρινή ισημερία.

361
00:24:30,163 --> 00:24:34,003
Τα σκαλιστά θα αναπαριστούσαν αστερισμούς
που εμφανίζονταν στον ουρανό

362
00:24:34,083 --> 00:24:36,523
πίσω ή γύρω από τον δύοντα Ήλιο

363
00:24:36,603 --> 00:24:39,043
σε καθεμιά από τις ημερομηνίες-κλειδιά.

364
00:24:41,243 --> 00:24:45,923
Ξαφνικά, και οι τέσσερις στιγμές-κλειδιά
του έτους κλειδώνουν

365
00:24:46,003 --> 00:24:48,843
με τη στιγμή
στην οποία θέλουν να επικεντρωθούμε

366
00:24:48,923 --> 00:24:51,083
-που κυριαρχεί στην κολόνα.
-Ακριβώς.

367
00:24:53,603 --> 00:24:56,003
Είναι πανέξυπνη και πειστική ιδέα.

368
00:24:57,563 --> 00:25:02,123
Μια ημερομηνία χαραγμένη σε πέτρα
στην καθολική γλώσσα της αστρονομίας.

369
00:25:04,283 --> 00:25:06,803
Σε ποια ημερομηνία αναφέρεται η κολόνα;

370
00:25:09,003 --> 00:25:10,843
Χρησιμοποιώντας λογισμικό

371
00:25:10,923 --> 00:25:14,563
σχεδιασμένο να παρακολουθεί αλλαγές
στον ουρανό επί χιλιετίες,

372
00:25:15,403 --> 00:25:21,083
βρίσκουμε ένα ακριβές παράθυρο 100 χρόνων
που ταιριάζει με τη θεωρία του Μάρτιν.

373
00:25:22,043 --> 00:25:25,043
Τελικά, ανακάλυψα
ότι μπορούμε να υπολογίσουμε

374
00:25:25,123 --> 00:25:29,403
ότι είναι περίπου
γύρω στο 10.900 με 10.800 π.Χ.

375
00:25:34,043 --> 00:25:38,803
Δηλαδή, πάνω από χίλια χρόνια πριν αρχίσει
η κατασκευή στο Γκεμπεκλί Τεπέ.

376
00:25:40,803 --> 00:25:42,563
Γιατί ήταν σημαντική ημερομηνία;

377
00:25:42,643 --> 00:25:47,483
Γνωρίζουμε πολλά για αυτήν
τη συγκεκριμένη εποχή στην ιστορία.

378
00:25:47,563 --> 00:25:52,843
Σχεδόν ακριβώς μέσα σε αυτήν τη χρονική
περίοδο, το διάστημα των 100 χρόνων,

379
00:25:52,923 --> 00:25:58,603
έγινε ένα δραματικό κλιματικό γεγονός,
που είναι γνωστό ως Νεότερος Δρυάς.

380
00:25:58,683 --> 00:26:00,723
Αλλάζει εντελώς τον κόσμο τους.

381
00:26:07,483 --> 00:26:10,403
Αναφερόμασταν σε αυτό ως Αρχαία Αποκάλυψη,

382
00:26:10,483 --> 00:26:13,243
αλλά οι επιστήμονες το λένε Νεότερο Δρυά.

383
00:26:14,403 --> 00:26:19,363
Ξεκίνησε 12.800 χρόνια πριν
με έναν κατακλυσμό

384
00:26:19,443 --> 00:26:23,163
και τελείωσε 11.600 χρόνια πριν,

385
00:26:23,243 --> 00:26:25,563
ακριβώς όταν φτιάχτηκε το Γκεμπεκλί Τεπέ.

386
00:26:28,443 --> 00:26:33,483
Ο κόσμος ταλαιπωρήθηκε από κάποιου είδους
τεράστια γεωλογική αναταραχή,

387
00:26:34,043 --> 00:26:35,923
που περιλάμβανε πλημμύρες,

388
00:26:36,963 --> 00:26:40,763
την οποία ακολούθησαν πάνω
από χίλια χρόνια πολικών θερμοκρασιών.

389
00:26:41,883 --> 00:26:44,843
Η ζωή στη Γη άλλαξε θεμελιωδώς.

390
00:26:46,123 --> 00:26:49,283
Οι σμιλόδοντες
και τα μαμούθ εξαφανίστηκαν.

391
00:26:51,763 --> 00:26:53,523
Η ανθρωπότητα, όμως, επέζησε.

392
00:26:56,203 --> 00:26:59,243
Και περίπου 11.600 χρόνια πριν,

393
00:26:59,323 --> 00:27:02,923
το ψύχος τελείωσε
με άλλη μια τελική τεράστια πλημμύρα

394
00:27:03,003 --> 00:27:05,083
που ανέβασε τη στάθμη της θάλασσας.

395
00:27:08,323 --> 00:27:11,963
Τότε ήταν, μόνο αφού η Γη ήταν ήρεμη πάλι,

396
00:27:12,043 --> 00:27:14,563
που άρχισαν οι εργασίες
στο Γκεμπεκλί Τεπέ.

397
00:27:16,283 --> 00:27:19,043
Και η χρονική στιγμή δεν ήταν σύμπτωση.

398
00:27:21,203 --> 00:27:23,683
Βασικά, έτσι ήρθα να δω το Γκεμπεκλί Τεπέ,

399
00:27:24,323 --> 00:27:27,163
ως επανεκκίνηση του πολιτισμού

400
00:27:27,243 --> 00:27:29,603
από μια εποχή με έναν παλιότερο πολιτισμό

401
00:27:29,683 --> 00:27:31,763
που καταστράφηκε σε έναν κατακλυσμό.

402
00:27:38,083 --> 00:27:40,323
Χαίρομαι που βλέπω την Κολόνα 43 από δω,

403
00:27:40,403 --> 00:27:43,763
και είναι εκπληκτικά καλοδιατηρημένη,

404
00:27:44,323 --> 00:27:47,243
λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι 11.600 χρόνων.

405
00:27:47,963 --> 00:27:49,203
Είναι εκπληκτικό.

406
00:27:52,323 --> 00:27:56,923
Κι αν αυτό το μυστηριώδες συγκρότημα
δεν ήταν απλώς ένα μέρος τελετουργικών,

407
00:27:57,003 --> 00:28:01,243
αλλά και ένα μνημείο
για να τιμηθεί ένα κοσμοϊστορικό γεγονός;

408
00:28:03,883 --> 00:28:05,323
Θα έβγαζε νόημα.

409
00:28:05,923 --> 00:28:08,963
Μερικά από τα πιο μεγαλοπρεπή κτίρια
είναι μνημεία.

410
00:28:10,403 --> 00:28:12,963
Το Μνημείο του Λίνκολν στην Ουάσινγκτον

411
00:28:14,443 --> 00:28:16,443
ή το Ταζ Μαχάλ στην Ινδία.

412
00:28:17,523 --> 00:28:20,563
Μπορεί, όμως, το Γκεμπεκλί Τεπέ
να είναι κάτι παραπάνω;

413
00:28:22,603 --> 00:28:25,003
Κι αν οι αρχιτέκτονες επιδίωκαν να αφήσουν

414
00:28:25,083 --> 00:28:27,883
ένα μήνυμα εξέχουσας σημασίας,

415
00:28:27,963 --> 00:28:31,043
ένα μήνυμα
για τους μεταγενέστερους πολιτισμούς;

416
00:28:32,123 --> 00:28:34,203
Επειδή όταν οι αρχαιολόγοι

417
00:28:34,283 --> 00:28:37,523
εξακρίβωσαν την ηλικία
των μπάζων που κάλυπταν τον χώρο,

418
00:28:37,603 --> 00:28:39,403
βρήκαν άλλη μια έκπληξη.

419
00:28:41,963 --> 00:28:44,523
Κάποια στιγμή γύρω στα 10.000 χρόνια πριν,

420
00:28:45,763 --> 00:28:47,723
όλες οι κατασκευές θάφτηκαν

421
00:28:48,403 --> 00:28:53,523
γρήγορα και ιδιαίτερα σκόπιμα
την ίδια στιγμή.

422
00:28:56,083 --> 00:29:00,363
Έγινε τεράστια προσπάθεια
για να θαφτεί το Γκεμπεκλί Τεπέ.

423
00:29:00,443 --> 00:29:02,403
Όχι μόνο για να θαφτεί,

424
00:29:02,483 --> 00:29:06,603
αλλά για να μπει
ένας ανθρωπογενής λόφος από πάνω του.

425
00:29:06,683 --> 00:29:10,043
Πρέπει να φανταστούμε
ομάδες εκατοντάδων ανθρώπων

426
00:29:10,123 --> 00:29:14,243
να μεταφέρουν καλάθια με μπάζα
και να τα ρίχνουν στους περιβόλους.

427
00:29:18,283 --> 00:29:21,563
Μετά, όμως, προκύπτει η ερώτηση,
γιατί το έκαναν αυτό;

428
00:29:24,283 --> 00:29:28,123
Δεν εγκαταλείφθηκε.
Δεν καταστράφηκε ούτε λεηλατήθηκε.

429
00:29:28,203 --> 00:29:32,403
Θάφτηκε προσεκτικά,
κρυμμένο και διατηρημένο.

430
00:29:33,843 --> 00:29:37,763
Και εκεί έμεινε,
ασφαλές για χιλιάδες χρόνια

431
00:29:38,443 --> 00:29:40,323
μέχρι την πρόσφατη ανακάλυψή του.

432
00:29:42,123 --> 00:29:46,883
Στο μυαλό μου, αυτό που κοιτάζουμε εδώ
βγάζει νόημα μόνο ως χρονοκάψουλα.

433
00:29:46,963 --> 00:29:49,203
Και όπως όλες οι χρονοκάψουλες,

434
00:29:49,283 --> 00:29:52,643
σκοπός του ήταν
να μεταδώσει ένα μήνυμα στο μέλλον.

435
00:29:56,163 --> 00:30:01,283
Στο Γκεμπεκλί Τεπέ και στο Καραχάν Τεπέ,
τα φίδια κυριαρχούν στις εικόνες.

436
00:30:02,083 --> 00:30:03,403
Υπάρχει κάτι στον τρόπο

437
00:30:03,483 --> 00:30:06,443
που απεικονίζονται τα ελικοειδή,
φθίνοντα σχήματά τους,

438
00:30:06,523 --> 00:30:09,283
λες και οι χτίστες είχαν εμμονή μαζί τους,

439
00:30:10,203 --> 00:30:12,323
λες και τα φίδια ήταν το μόνο μήνυμα

440
00:30:12,403 --> 00:30:15,443
που ήθελαν να πάρουμε
και από τους δύο χώρους.

441
00:30:17,283 --> 00:30:22,083
Είναι, όμως, φίδια
ή μπορεί να αναπαριστούν κάτι άλλο;

442
00:30:26,403 --> 00:30:31,723
Φαίνεται πως όπου βρίσκουμε ίχνη
ενός ξεχασμένου επεισοδίου στην ιστορία,

443
00:30:31,803 --> 00:30:33,323
βρίσκουμε και φίδια.

444
00:30:34,363 --> 00:30:37,923
Στο Μεξικό,
ο ίδιος ο Κετζαλκόατλ είναι φίδι.

445
00:30:38,843 --> 00:30:42,483
Στη Μάλτα, μπαίνεις
στο εσωτερικό ιερό του Τζγκαντία

446
00:30:42,563 --> 00:30:44,403
περνώντας πάνω από ένα φίδι.

447
00:30:47,563 --> 00:30:52,923
Νομίζω πως ξέρω τι σημαίνουν τα φίδια,
και το καλύτερο παράδειγμα δεν είναι εδώ.

448
00:30:54,363 --> 00:30:59,363
Είναι στην άλλη άκρη του κόσμου,
στο μέσο της Αμερικής, στο Οχάιο,

449
00:31:00,203 --> 00:31:06,163
όπου οι αρχαίοι σοφοί έφτιαξαν
ένα πήλινο φίδι σε γιγαντιαία κλίμακα

450
00:31:06,923 --> 00:31:10,883
για να χρησιμεύει και ως μνημείο
και ως προειδοποίηση ίσως.

451
00:31:37,643 --> 00:31:42,643
Υποτιτλισμός: Νάσια Γιαγκοπούλου