1
00:00:06,083 --> 00:00:08,963
BİR NETFLIX DİZİSİ

2
00:00:14,243 --> 00:00:16,683
İnsanlar Amerika'ya ilk ne zaman ulaştı?

3
00:00:18,283 --> 00:00:22,923
1960 ile 2010 yılları arasında
okula gittiyseniz

4
00:00:23,003 --> 00:00:25,363
size bu hikâye öğretilmiş olabilir.

5
00:00:26,523 --> 00:00:29,683
Son Buzul Çağı'nda
pek çok avcı-toplayıcı grubunun

6
00:00:29,763 --> 00:00:33,483
şimdi Bering Boğazı'nın olduğu yerde
Asya'dan Kuzey Amerika'ya giden

7
00:00:34,163 --> 00:00:36,243
bir kara köprüsünden geçtikleri.

8
00:00:36,923 --> 00:00:41,083
Yaklaşık 13.000 yıl önce buz eriyince de

9
00:00:41,163 --> 00:00:44,123
Amerika'nın ortabatısına,
güneye göç ettiler.

10
00:00:45,283 --> 00:00:47,403
Arkeologlar, Amerika'da

11
00:00:47,483 --> 00:00:50,843
13.000 yıl öncesine kadar
yerleşim olmadığını düşünüyordu.

12
00:00:50,923 --> 00:00:54,163
Bu, antik Amerika'yla ilgili
kalıplaşmış bir fikirdi.

13
00:00:56,483 --> 00:00:57,763
Ama yanlıştı.

14
00:00:59,243 --> 00:01:01,843
Daha eski arkeolojik kalıntıların keşfiyle

15
00:01:01,923 --> 00:01:04,603
bu eski fikir tamamen çürütüldü.

16
00:01:06,083 --> 00:01:09,763
New Mexico çölünde,
son Buzul Çağı'nın zirve yaptığı

17
00:01:09,843 --> 00:01:14,803
22.000 yıl öncesine tarihlenen
fosilleşmiş insan ayak izleri bulundu.

18
00:01:16,163 --> 00:01:18,083
Hâlâ tartışmalı olsa da

19
00:01:18,163 --> 00:01:20,523
130.000 yıl öncesine dayanan

20
00:01:20,603 --> 00:01:26,363
ve insanların daha da eski tarihlerde
var olduğuna dair buluntular ortaya çıktı.

21
00:01:28,603 --> 00:01:32,163
Amerika'daki insanlık tarihine dair
tüm zaman çizelgesini

22
00:01:32,243 --> 00:01:34,803
yeniden düzenlemeliyiz.

23
00:01:48,603 --> 00:01:53,883
AMERİKA'NIN KAYIP UYGARLIĞI

24
00:01:55,163 --> 00:01:58,563
Antik Kuzey Amerika abidelerinden
günümüze çok azı ulaştı.

25
00:01:58,643 --> 00:02:04,363
19. yüzyılda belgelenen yapıların
%90'ından fazlası

26
00:02:04,443 --> 00:02:06,443
günümüze ulaşmadı

27
00:02:06,523 --> 00:02:09,643
ve ulaşanların %10'undan azı da

28
00:02:09,723 --> 00:02:11,723
yağmalanmış ve yok olmuş durumda.

29
00:02:16,643 --> 00:02:20,883
Antik insanların
kim bilir hangi sırlarının

30
00:02:20,963 --> 00:02:23,323
sömürgelerin toprak işgalleri ile

31
00:02:23,403 --> 00:02:28,003
yerel inanç, gelenek ve abidelerin
sistematik tarihten silinmesi sırasında

32
00:02:28,083 --> 00:02:30,643
yok olduğunu düşünmek çok üzücü.

33
00:02:33,603 --> 00:02:34,923
Sağlam kalan birkaç alan

34
00:02:35,003 --> 00:02:39,363
kayıp bir uygarlık ihtimalini
ortaya koymak için önemli olabilir.

35
00:02:41,283 --> 00:02:45,163
Poverty Point adıyla bilinen
buna benzer alanlar.

36
00:02:50,203 --> 00:02:52,523
Sıra dışı adını,

37
00:02:52,603 --> 00:02:54,723
kuzeydoğu Louisiana'daki…

38
00:02:54,803 --> 00:02:55,643
ARKANSAS - LOUISIANA - BAYOU MACON NEHRİ

39
00:02:55,723 --> 00:02:56,563
MISSISSIPPI NEHRİ - VICKSBURG
MISSISSIPPI - JACKSON

40
00:02:56,643 --> 00:02:57,963
…Mississippi Nehri'nin

41
00:02:58,043 --> 00:03:01,083
24 km batısında bulunan
plantasyondan alır.

42
00:03:03,883 --> 00:03:07,523
Uzun bir süre bunun sadece
tarım arazilerinden yükselen

43
00:03:07,603 --> 00:03:09,563
manzaralı bir tepe olduğu sanıldı.

44
00:03:11,603 --> 00:03:14,403
Ama burası sadece bir tepe değil.

45
00:03:15,923 --> 00:03:17,963
Arkeologlar günümüzde

46
00:03:18,043 --> 00:03:21,243
A Höyüğü olarak bilinen bu toprak yapının

47
00:03:21,803 --> 00:03:24,563
insan yapımı olduğunu kabul ediyorlar.

48
00:03:29,603 --> 00:03:31,163
Çevresindeki alanda da

49
00:03:31,243 --> 00:03:34,683
kilden yapılmış eserler
ve insan figürleri bulununca…

50
00:03:38,523 --> 00:03:44,643
…arkeologlar, A Höyüğü'nün, daha büyük
antik bir alanın parçası olduğunu gördü.

51
00:03:47,323 --> 00:03:50,083
A Höyüğü'ne tırmanmak çabanıza değiyor.

52
00:03:50,163 --> 00:03:53,363
Aşağıdayken böyle bir açıdan
görmeniz imkânsız.

53
00:03:55,883 --> 00:03:59,963
İlk başta arazinin
çok düz olduğunu fark ettim.

54
00:04:00,763 --> 00:04:03,643
Antik insanların yaptığı gibi
ağaçları kaldırırsanız

55
00:04:03,723 --> 00:04:08,403
her yönde kusursuz derecede düz
bir ufuk görüyorsunuz.

56
00:04:11,523 --> 00:04:15,323
Ama burası savunma amaçlı değil.
O zaman amacı ne?

57
00:04:17,963 --> 00:04:21,163
Yukarıdan bile
tam hâlini anlayabilmek zor.

58
00:04:22,923 --> 00:04:26,483
Ama alanın orijinal planıyla ilgili
olası bir tahminimiz var.

59
00:04:27,683 --> 00:04:30,523
Antik dünyada bir benzeri daha yok.

60
00:04:34,723 --> 00:04:38,243
A Höyüğü, muhtemelen
30 metre yüksekliğindeydi

61
00:04:39,563 --> 00:04:41,843
ve 17 hektarlık bir alana yayılmıştı.

62
00:04:43,003 --> 00:04:45,243
Altı adet eş merkezli şeridin her biri

63
00:04:45,323 --> 00:04:49,523
yaklaşık 1,8 metre uzunluğundaydı
ve tepeye paralel yerleştirilmişlerdi.

64
00:04:49,603 --> 00:04:53,803
Böylece 1,2 km çapında
bir yarım daire oluşturmuşlardı.

65
00:04:55,123 --> 00:04:57,283
Bunların arasında koridorlar vardı,

66
00:04:57,363 --> 00:04:59,323
bir tür amfiteatr gibiydi.

67
00:05:00,883 --> 00:05:05,483
Yakınlarında da dağınık düzende
altı adet insan yapımı höyük vardı.

68
00:05:05,563 --> 00:05:09,123
Arkeologlar bunları
"A"dan "F"ye harflerle isimlendirdiler.

69
00:05:14,803 --> 00:05:16,683
Poverty Point, Kuzey Amerika'daki

70
00:05:16,763 --> 00:05:19,203
en büyük ve kompleks
antik alanlardan biri.

71
00:05:21,123 --> 00:05:25,363
En eski kısımları
3.700 yıl öncesine dayanıyor.

72
00:05:25,443 --> 00:05:26,763
M.Ö. 1700

73
00:05:26,843 --> 00:05:30,163
Mimarlarının çiftçilik veya hayvancılık
döneminden çok önce.

74
00:05:32,883 --> 00:05:35,283
Poverty Point'in antik Amerikalıları

75
00:05:35,363 --> 00:05:37,883
sonrasındaki 600 yılı

76
00:05:37,963 --> 00:05:41,123
sürekli olarak alanı geliştirerek geçirdi.

77
00:05:43,883 --> 00:05:44,723
Neden?

78
00:05:48,403 --> 00:05:50,403
Poverty Point'in amacını anlatan

79
00:05:50,483 --> 00:05:53,283
hiçbir belge veya gelenek bize ulaşmadı.

80
00:05:53,363 --> 00:05:55,443
Arkeologlar sadece tahmin yürütebilir.

81
00:05:57,523 --> 00:06:00,283
Kazı alanının müdürü ve tarihçi
Mark Brink Jr.

82
00:06:00,363 --> 00:06:03,323
ana akım arkeologların
bu gizemli alanla ilgili

83
00:06:03,403 --> 00:06:06,963
pek bir şeyi netleştiremediğini
kabul eden ilk kişi.

84
00:06:08,163 --> 00:06:10,443
Bu alanla ilgili bildiklerini anlat.

85
00:06:10,523 --> 00:06:11,363
MARK BRINK JR.
KAZI ALANI MÜDÜRÜ

86
00:06:11,443 --> 00:06:12,763
A Höyüğü çok büyük,

87
00:06:12,843 --> 00:06:17,483
o sıralar Batı Yarım Küre'de yapılmış
en büyük höyük.

88
00:06:17,563 --> 00:06:20,963
Demek ki Poverty Point
büyük çaplı bir şeyin merkezindeydi.

89
00:06:21,043 --> 00:06:24,043
Arkasında güçlü bir gerekçe olmalı.

90
00:06:24,123 --> 00:06:26,963
Sizce bu gerekçe ne olabilir?

91
00:06:27,043 --> 00:06:28,203
Gerçekten bilmiyoruz.

92
00:06:28,283 --> 00:06:32,163
Bir amaca hizmet eden tören merkeziydi
ama henüz bu amacı bilmiyoruz.

93
00:06:32,243 --> 00:06:34,723
-"Henüz" diyebilir miyiz?
-Tabii.

94
00:06:35,323 --> 00:06:36,603
Niye başka yere değil de

95
00:06:36,683 --> 00:06:40,123
buraya yapıldığına dair bir fikrimiz var.

96
00:06:41,123 --> 00:06:45,963
Bu da yaklaşık üç kilometre güneydeki
başka bir antik alanla ilgili.

97
00:06:46,043 --> 00:06:47,563
Poverty Point'in güneyinde…

98
00:06:47,643 --> 00:06:48,483
BATH, BİRLEŞİK KRALLIK
6 NİSAN 2019

99
00:06:48,563 --> 00:06:50,563
…Aşağı Jackson Höyüğü var.

100
00:06:50,643 --> 00:06:53,443
Poverty Point'in üç ana höyüğü,

101
00:06:53,523 --> 00:06:56,483
Aşağı Jackson Höyüğü'nün
kuzey ve güneyine hizalanmış.

102
00:06:56,563 --> 00:06:57,603
GEÇİT - B HÖYÜĞÜ - A HÖYÜĞÜ - E HÖYÜĞÜ
MOTLEY HÖYÜĞÜ - LOUISIANA

103
00:06:57,683 --> 00:06:58,563
ANTİK HÖYÜKLER YOLU
AŞAĞI JACKSON HÖYÜĞÜ

104
00:06:58,643 --> 00:07:01,443
Aşağı Jackson,
Poverty Point'ten çok daha eski.

105
00:07:01,523 --> 00:07:06,683
M.Ö. 3500 yılından,
yani 5.500 yıl öncesinden.

106
00:07:06,763 --> 00:07:11,043
Poverty Point'in mimarları
farkında olmadan burayı

107
00:07:11,123 --> 00:07:14,043
tüm alanın referans noktası
olarak kullandılar.

108
00:07:17,363 --> 00:07:19,883
Antik mimarlar coğrafyadan anlıyorlarmış

109
00:07:19,963 --> 00:07:22,323
ve kuzeye hizalı
yapı yapmayı biliyorlarmış.

110
00:07:23,563 --> 00:07:26,083
Ama Poverty Point'te arkeologların

111
00:07:26,163 --> 00:07:28,883
kabul etmek istemediği bir şey daha var,

112
00:07:29,603 --> 00:07:32,083
bu da eşsiz geometrisinde gizli.

113
00:07:33,163 --> 00:07:37,523
Tüm çevresinde düz bir ufuk olması,
Güneş'in doğuşu ve batışı ile

114
00:07:37,603 --> 00:07:41,643
Ay ve yıldızları gözlemlemenizi sağlıyor.

115
00:07:44,283 --> 00:07:46,723
Burası tam gök bilimcilere göre bir yer.

116
00:07:52,003 --> 00:07:54,243
Çoğumuz bunu görmüyoruz. Niye görelim?

117
00:07:54,323 --> 00:07:55,683
Işık kirliliğinde yaşıyoruz.

118
00:07:57,123 --> 00:07:59,043
Gökyüzünü bile zor görüyoruz

119
00:07:59,803 --> 00:08:02,643
ama eski insanlardan olup
gökyüzünü araştırsaydınız

120
00:08:03,963 --> 00:08:06,043
bu olguyu fark ederdiniz.

121
00:08:07,523 --> 00:08:10,043
Güneş'in ufukta durduğu noktalar vardır.

122
00:08:10,123 --> 00:08:11,683
Bunlara gün dönümü deriz.

123
00:08:11,763 --> 00:08:13,923
Güneş, yaz gün dönümünde sabitlenir.

124
00:08:14,003 --> 00:08:16,243
Neredeyse iki veya üç gün
aynı yerde kalır,

125
00:08:16,323 --> 00:08:20,443
sonra ufukta sallanan bir sarkaç gibi
geri gitmeye başlar.

126
00:08:20,523 --> 00:08:22,043
Kış gün dönümünde de böyledir.

127
00:08:25,603 --> 00:08:30,043
Arkeoastronom William Romain
gün dönümlerine veya sırasıyla

128
00:08:30,123 --> 00:08:34,843
yılın en uzun ve en kısa günlerine ait
bu önemli tarihlerin

129
00:08:34,923 --> 00:08:36,923
incelikli bir hizalama sistemi ile

130
00:08:37,003 --> 00:08:39,763
Poverty Point'te gösterildiğini keşfetti.

131
00:08:43,763 --> 00:08:46,683
Alanın merkezindeki oval yapının

132
00:08:46,763 --> 00:08:48,483
doğu ucunda durursanız

133
00:08:48,563 --> 00:08:52,843
yaz gün dönümündeki Güneş batımı
en eskisi olan B Höyüğü'nün

134
00:08:52,923 --> 00:08:54,123
hizasına geliyor.

135
00:08:55,483 --> 00:08:57,203
Aynı bakış açısından,

136
00:08:57,283 --> 00:09:01,523
kış gün dönümündeki Güneş
doğrudan E Höyüğü'nün arkasından batıyor.

137
00:09:02,803 --> 00:09:05,683
Aynı iç ovalin batı ucuna gittiğinizde ise

138
00:09:05,763 --> 00:09:10,523
yaz gün dönümünde Güneş doğrudan
C Höyüğü'nün üzerinden yükseliyor

139
00:09:11,523 --> 00:09:15,443
ve kış gün dönümünde Güneş doğrudan
D Höyüğü'nün üzerinde yükseliyor.

140
00:09:17,603 --> 00:09:21,443
İlkbahar veya sonbahar ekinoksunda
alanın ortasından

141
00:09:21,523 --> 00:09:23,643
tam batıya doğru bakarsanız

142
00:09:24,803 --> 00:09:28,043
Güneş ufukta batmadan önce
A Höyüğü'nün kuzey ucundan

143
00:09:28,123 --> 00:09:30,203
aşağı yuvarlanıyormuş gibi görünür.

144
00:09:36,603 --> 00:09:39,003
Poverty Point'te gökteki değişiklikleri

145
00:09:39,083 --> 00:09:41,443
izlemek için daha ilginç yapılar olabilir.

146
00:09:42,683 --> 00:09:44,003
Arkeologlar bir köşede

147
00:09:44,083 --> 00:09:47,243
şu anda restore edilmiş
beyaz direklerle işaretlenmiş

148
00:09:49,363 --> 00:09:51,803
deliklerle dolu büyük bir çember buldular.

149
00:09:53,163 --> 00:09:57,003
Bu deliklerdeki orijinal direklerin
ne kadar uzun olduğunu bilmiyoruz

150
00:09:57,843 --> 00:10:00,363
ama genel planı ve tasarımı bana

151
00:10:00,443 --> 00:10:05,763
İngiltere'de Stonehenge yakınlarındaki
tarih öncesi Woodhenge'i hatırlatıyor.

152
00:10:05,843 --> 00:10:06,963
WOODHENGE
BİRLEŞİK KRALLIK

153
00:10:07,243 --> 00:10:12,443
Poverty Point'in benzersiz yanı,
çok fazla tahta yapısı olması.

154
00:10:13,883 --> 00:10:16,203
Bu dairelerden burada kaç tane var?

155
00:10:16,803 --> 00:10:19,643
Muhtemelen 40 tane var.

156
00:10:20,603 --> 00:10:22,203
Ölçeği nedir? Burada…

157
00:10:22,283 --> 00:10:25,603
Bazıları çok küçük,
çapları 18 metre kadar.

158
00:10:25,683 --> 00:10:28,683
Bazıları daha büyük,
çapları 60 metre veya daha fazla

159
00:10:29,323 --> 00:10:32,043
ama tarihleri çok farklı.

160
00:10:33,923 --> 00:10:36,323
Yüzlerce yıl süresince yaratıldılar

161
00:10:37,283 --> 00:10:40,123
ve antik Amerikalıların
pek çok neslini gördüler,

162
00:10:40,203 --> 00:10:43,283
konumları ve boyutlarında
zaman içinde değişiklikler oldu.

163
00:10:44,963 --> 00:10:47,563
Bu bana Malta'daki megalit mimarlarının

164
00:10:47,643 --> 00:10:49,883
Ġgantija ile yükselen
tapınakların hizasını

165
00:10:50,523 --> 00:10:54,443
Sirius'a göre
sürekli değiştirmelerini hatırlattı.

166
00:10:55,603 --> 00:10:57,803
Ayrıca eski insanların binlerce yıl içinde

167
00:10:57,883 --> 00:10:59,923
bir dizi tapınak inşa ettiği

168
00:11:00,003 --> 00:11:02,363
Türkiye'deki Göbekli Tepe'yi.

169
00:11:02,883 --> 00:11:06,123
Bana kalırsa burası da
yıldız hareketlerini izliyor.

170
00:11:07,763 --> 00:11:10,243
Bunların hepsi sürekli olarak

171
00:11:10,323 --> 00:11:12,803
yinelenen yapıları içeren ve hizaları

172
00:11:12,963 --> 00:11:16,483
nesiller boyunca değişen devasa projeler.

173
00:11:17,603 --> 00:11:20,643
Poverty Point'te
çok sayıdaki direkli daireler de

174
00:11:20,723 --> 00:11:23,683
gökteki bir şeyi
izleyecek şekilde mi tasarlanmış?

175
00:11:25,963 --> 00:11:28,923
Alanın geometrisi ve astronomisi, buradaki

176
00:11:29,003 --> 00:11:32,083
sofistike bilgiyi ve gerçek bilimi
kanıtlar nitelikte.

177
00:11:33,723 --> 00:11:36,403
Fakat ana akım arkeologlar,
Poverty Point'teki

178
00:11:36,483 --> 00:11:40,163
tahta dairelerin astronomi bağlantısını
yok sayıyor.

179
00:11:42,643 --> 00:11:45,043
Bence öylesi mantıksız.

180
00:11:45,123 --> 00:11:47,963
Burada hayat sürmüş
ve yapılar yapmış insanlar

181
00:11:48,043 --> 00:11:50,243
niye gökyüzüyle ilgilenmiş olmasın ki?

182
00:11:50,323 --> 00:11:51,843
-Öyle demiyorum.
-Peki.

183
00:11:51,923 --> 00:11:53,163
İlgilendikleri kesin.

184
00:11:53,243 --> 00:11:55,403
Tamam. O zaman dairelerin amacı neydi?

185
00:11:56,243 --> 00:11:57,883
Bilmiyoruz. Astronomi amacıyla

186
00:11:57,963 --> 00:11:59,963
kullanıldılar mı, henüz bilmiyoruz.

187
00:12:00,043 --> 00:12:01,003
Peki.

188
00:12:02,683 --> 00:12:05,683
Antik kültürler
gökyüzüyle hep ilgililerdi.

189
00:12:07,083 --> 00:12:09,443
Arkeologlar bu fikri tartışmasalar da

190
00:12:09,523 --> 00:12:11,683
konu dışı olduğunu savunuyorlar.

191
00:12:12,643 --> 00:12:14,603
Bence bunun nedeni kısmen

192
00:12:14,683 --> 00:12:18,203
çoğu arkeoloğun
astronomiden hiç anlamaması.

193
00:12:18,283 --> 00:12:20,083
Onlara bu öğretilmedi.

194
00:12:20,163 --> 00:12:22,603
İkinci olarak da,
bunu dışarıdan insanların

195
00:12:22,683 --> 00:12:26,043
kendi alanlarına müdahalesi
olarak görüyorlar.

196
00:12:30,123 --> 00:12:33,243
Poverty Point'i benim aradığım

197
00:12:33,323 --> 00:12:36,203
kayıp uygarlığın yaptığını
iddia etmiyorum.

198
00:12:38,123 --> 00:12:40,323
Ama burada uygulamaya konulmuş

199
00:12:40,403 --> 00:12:42,843
ileri astronomi ve geometrinin kökenlerini

200
00:12:42,923 --> 00:12:44,243
merak ediyorum.

201
00:12:45,843 --> 00:12:48,523
İleri mimari, yeryüzü ölçümü

202
00:12:48,603 --> 00:12:53,683
ve astronomik bilgilerin
eski insanlardan aktarıldığının kanıtı var

203
00:12:53,763 --> 00:12:57,323
ama bu insanlar kimlerdi
ve ne kadar önce yaşadılar?

204
00:12:59,923 --> 00:13:02,203
Burada yaşayan antik Amerikalıların

205
00:13:02,283 --> 00:13:04,963
alanda yaptıkları astronomik gözlemleri

206
00:13:05,043 --> 00:13:09,003
kendi kendilerine keşfedemeyeceklerini
ve yapamayacaklarını söylemiyorum.

207
00:13:09,723 --> 00:13:10,563
Hatta tam aksi.

208
00:13:11,203 --> 00:13:12,483
Artık günümüzde

209
00:13:12,563 --> 00:13:15,443
Amerika yerlilerinin kültürlerinin
avcı-toplayıcılıktan

210
00:13:15,523 --> 00:13:17,203
ibaret olmadığını anladık.

211
00:13:17,283 --> 00:13:21,043
Çok daha karmaşık ve sofistikelerdi.

212
00:13:23,243 --> 00:13:26,203
Poverty Point'teki hizalardan
anlaşıldığı üzere,

213
00:13:26,283 --> 00:13:28,643
Dünya'nın evrendeki yerine dair vizyonları

214
00:13:28,723 --> 00:13:30,963
diğer antik alanlarda rastladığımız

215
00:13:31,043 --> 00:13:33,563
vizyonun aynısı denilebilir.

216
00:13:33,643 --> 00:13:34,483
BÜYÜK CHOLULA PİRAMİDİ
MEKSİKA

217
00:13:35,003 --> 00:13:36,483
Her biri Dünya

218
00:13:36,563 --> 00:13:39,043
ve gökyüzü arasındaki
kutsal bağa odaklanıyor.

219
00:13:39,123 --> 00:13:40,203
STONEHENGE
BİRLEŞİK KRALLIK

220
00:13:40,283 --> 00:13:43,523
KARNAK
MISIR

221
00:13:45,803 --> 00:13:49,163
Poverty Point, Louisiana eyaletinde
günümüze ulaşmış

222
00:13:49,843 --> 00:13:52,323
Höyük Yapıcıları'ndan kalma
800 alandan biri.

223
00:13:52,403 --> 00:13:53,243
CAHOKIA ALANI
ILLINOIS

224
00:13:53,323 --> 00:13:55,323
Kuzey Amerika'da ise

225
00:13:55,403 --> 00:13:58,403
esasen bir milyon adet olduğu
düşünülen höyükten…

226
00:13:58,483 --> 00:13:59,363
ETOWAH KIZILDERİLİ HÖYÜKLERİ
GEORGIA

227
00:13:59,443 --> 00:14:02,003
…yaklaşık 100.000'i günümüze ulaşmış.

228
00:14:02,083 --> 00:14:04,083
FİGÜRLÜ HÖYÜKLER
IOWA

229
00:14:04,163 --> 00:14:08,643
Bunlardan Dünya ve gökyüzü arasındaki
kutsal bağı anlatan

230
00:14:08,723 --> 00:14:11,443
en etkileyici höyük örneği,

231
00:14:12,363 --> 00:14:17,963
Ohio'da, Poverty Point'in
yaklaşık 965 km kuzeydoğusunda bulunuyor.

232
00:14:19,003 --> 00:14:22,563
Benim aradığım kayıp uygarlığa
neler olduğunu

233
00:14:22,643 --> 00:14:25,283
anlamamızı sağlayabilecek
bir alan olabilir.

234
00:14:28,323 --> 00:14:30,603
Yoğun ormanlık bu sırtın tepesinde

235
00:14:31,683 --> 00:14:34,563
etkileyici bir figürlü höyük örneği var.

236
00:14:36,843 --> 00:14:40,563
Canlı bir yaratık olarak şekillendirilmiş
devasa bir toprak eseri.

237
00:14:42,443 --> 00:14:45,603
Bu eserde
400 metrelik bir yılan görüyoruz.

238
00:14:48,123 --> 00:14:50,243
Adı da Yılan Höyük.

239
00:14:50,323 --> 00:14:52,723
YILAN HÖYÜK

240
00:14:52,803 --> 00:14:54,443
Sarmal kuyruğundan başlayarak

241
00:14:54,523 --> 00:14:57,363
bedenindeki yedi büklüm
başına doğru geliyor.

242
00:14:58,643 --> 00:15:03,363
Burada da başka bir oval toprak eseri
yutacak büyüklükte ağız beliriyor.

243
00:15:06,083 --> 00:15:09,643
Havadan bile tüm detayları seçmek zor.

244
00:15:10,523 --> 00:15:14,963
Ama ilk yapımıyla ilgili
yeni keşiflere bakıp

245
00:15:15,043 --> 00:15:16,523
ağaçları kaldırdıkça

246
00:15:17,163 --> 00:15:20,523
höyüğün en iyi döneminde
nasıl gözüktüğünü anlayabiliriz.

247
00:15:25,483 --> 00:15:28,403
Yılan Höyük,
400 metreyi geçen bir boyutta.

248
00:15:28,483 --> 00:15:30,243
Ağzı kuzeybatı tarafında,

249
00:15:30,323 --> 00:15:33,323
kuyruğu da tepenin güneybatı köşesinde.

250
00:15:36,523 --> 00:15:40,243
Yapıldığında başın olduğu yerde
dik taşlardan oluşan bir daire varmış,

251
00:15:40,323 --> 00:15:41,643
işlevleri bilinmiyor.

252
00:15:43,123 --> 00:15:46,923
Başın hemen arkasında da
dekoratif iki çıkıntı var.

253
00:15:47,003 --> 00:15:48,883
Bunların da işlevi bilinmiyor.

254
00:15:55,923 --> 00:15:59,363
Yılan Höyük
ziyaretçilerini kendine hayran bırakan

255
00:15:59,443 --> 00:16:02,483
inanılmaz ve görkemli bir yapı.

256
00:16:03,843 --> 00:16:06,763
Buranın kadim ve gizemli
bir yer olduğu şüphesiz.

257
00:16:06,843 --> 00:16:09,363
Ama bu büyük höyüğü kim, niye yaptı?

258
00:16:12,403 --> 00:16:14,043
OHIO - TARİHÎ PLAKET
YILAN HÖYÜK

259
00:16:14,123 --> 00:16:17,283
Alandaki plaket
bunun Fort Ancient Kültürü olarak bilinen

260
00:16:17,363 --> 00:16:21,163
yerli halk tarafından
M.S. 1000'de yapıldığını söylüyor.

261
00:16:22,723 --> 00:16:27,403
Ama pek çok tarihî plaket gibi,
bu da yanlış.

262
00:16:28,923 --> 00:16:33,123
İşin aslı, Yılan Höyük'ün
ne kadar eski olduğunu kimse bilmiyor.

263
00:16:35,243 --> 00:16:37,243
M.S. 1000 tarihi,

264
00:16:37,323 --> 00:16:40,323
höyük parçalarından alınan
organik örneklere dayanır

265
00:16:40,403 --> 00:16:43,803
fakat bunlar
restore edilmiş kısımlardan olabilir

266
00:16:45,323 --> 00:16:49,323
çünkü bir başka arkeolojik incelemede
yılanın tabanından

267
00:16:49,403 --> 00:16:52,883
alınan örneklerin
M.Ö. 321'e dayandığı görülmüştür.

268
00:16:54,523 --> 00:16:56,723
Yılan Höyük'ün restore edildiği

269
00:16:56,803 --> 00:16:59,683
kanıtlarla ortada.

270
00:16:59,763 --> 00:17:03,323
Bu restorasyonların
çok önceden yapıldığını düşünüyorum.

271
00:17:05,083 --> 00:17:08,243
Teorimi araştırırken
bir sorunla karşılaştım.

272
00:17:09,122 --> 00:17:13,362
Yılan Höyük müdürleri
bana yasak koymaya karar verdiler.

273
00:17:15,843 --> 00:17:20,043
Burada çekim yapmak için
defalarca uğraştık

274
00:17:20,122 --> 00:17:22,122
ama bize izin vermediler.

275
00:17:22,203 --> 00:17:24,162
YILAN HÖYÜK

276
00:17:24,243 --> 00:17:29,243
Bunun nedeninin de ideolojik
ve oldukça kişisel olduğunu düşünüyorum.

277
00:17:29,323 --> 00:17:31,203
Size e-postalarını okuyayım.

278
00:17:33,122 --> 00:17:34,643
"Bizim görevimiz,

279
00:17:34,723 --> 00:17:37,283
Yılan Höyük'ün bütünlüğü ve korunması.

280
00:17:37,363 --> 00:17:38,403
Hem fiziksel açıdan

281
00:17:38,483 --> 00:17:41,563
hem de tarihî bakımdan
bunu sürdürmemiz şart.

282
00:17:42,523 --> 00:17:47,243
Bu dizinin sunucusu Graham Hancock,

283
00:17:47,323 --> 00:17:51,083
Yılan Höyük'le ilgili
bildiğimiz gerçeklerle

284
00:17:51,163 --> 00:17:54,923
uyuşmayan bir teori ortaya attığı için

285
00:17:55,003 --> 00:17:57,523
talebiniz reddedilmiştir."

286
00:18:00,323 --> 00:18:05,483
Alana yüklenen anlamı korumak diye
ifade ettikleri görev

287
00:18:05,563 --> 00:18:07,963
aslında bir sansür.

288
00:18:08,043 --> 00:18:10,483
Arkeologlar zıt görüşleri sansürlemek,

289
00:18:10,563 --> 00:18:16,403
kısıtlamak ve yok etmek için
arkeolojik alanlara erişimi engellemekten

290
00:18:16,483 --> 00:18:20,123
daha etkili ne yapabilirler ki?

291
00:18:20,203 --> 00:18:21,803
GRAHAM HANCOCK DELİRMİŞ Mİ?

292
00:18:21,883 --> 00:18:24,563
Bu ilk defa başıma gelmiyor.

293
00:18:24,643 --> 00:18:29,083
Ne yazık ki arkeologların bu davranışları
sistematik ve sürekli

294
00:18:29,163 --> 00:18:30,243
bir hâl aldı.

295
00:18:30,323 --> 00:18:32,163
Sansür uyguluyorlar.

296
00:18:32,243 --> 00:18:37,603
Alternatif fikirleri alaya alarak
ve aşağılayarak sansürlüyorlar.

297
00:18:39,803 --> 00:18:43,083
Peki benim teorimi

298
00:18:43,163 --> 00:18:45,403
böyle kınamalarının nedeni ne?

299
00:18:46,883 --> 00:18:49,843
Basitçe açıklayacak olursam,
Yılan Höyük'ün

300
00:18:49,923 --> 00:18:53,283
tasarımının arkasındaki fikrin

301
00:18:53,363 --> 00:18:57,523
M.Ö. 300'lerden çok daha öncesine,
son Buzul Çağı'nın bitiminden

302
00:18:58,683 --> 00:19:03,243
10.000 yıl önceye dayandığını
iddia etme cüretinde bulundum.

303
00:19:05,243 --> 00:19:11,003
Bence bunun kanıtı, ana akım arkeologların
kabul etmek istemediği

304
00:19:11,083 --> 00:19:14,403
en göze çarpan
niteliklerinden birinde saklı.

305
00:19:15,043 --> 00:19:17,923
Çünkü yine işin içinde gökyüzü var.

306
00:19:20,003 --> 00:19:25,003
Yılan Höyük'ün üzerinden 21 Haziran'daki
yaz gün dönümünde uçarsanız

307
00:19:25,083 --> 00:19:27,843
yılanın ağzının Güneş'in battığı noktayla

308
00:19:27,923 --> 00:19:32,163
neredeyse birebir hizalandığını
fark edersiniz.

309
00:19:34,923 --> 00:19:38,003
İşte yaz gün dönümünde böyle oluyor.

310
00:19:38,083 --> 00:19:38,923
BATH, BİRLEŞİK KRALLIK
6 NİSAN 2019

311
00:19:39,003 --> 00:19:42,723
Yılanın kafasını görüyorsunuz,
Güneş'i arıyor gibi gözüküyor.

312
00:19:42,803 --> 00:19:45,803
Güneş batmaya başlayınca da

313
00:19:45,883 --> 00:19:49,563
yeryüzü ve gökyüzünün harika hizasını
daha net görüyorsunuz.

314
00:19:49,643 --> 00:19:52,403
Sonrasında da
buranın görkemi sizi şaşırtıyor.

315
00:19:54,363 --> 00:19:57,483
Büyük yılanın başının

316
00:19:57,563 --> 00:20:01,043
bunu gösterdiğini
günümüzde kimse reddedemez.

317
00:20:01,643 --> 00:20:06,443
Ama arkeoloji çevreleri bu fikri
uzun süredir yok sayıyor ve reddediyor.

318
00:20:07,323 --> 00:20:10,003
Bu alanın idaresinden sorumlu kurum,

319
00:20:10,083 --> 00:20:13,843
yılanın başında
pek çok ağacın çıkmasına göz yumdu.

320
00:20:13,923 --> 00:20:17,043
Turistlere gölge olacağını
düşünüyor olabilirler.

321
00:20:17,123 --> 00:20:20,483
Ama aslında yılanın başının
batan Güneş'e doğrulduğunda

322
00:20:20,563 --> 00:20:23,843
yarattığı o büyük etkiyi
azaltmış oluyorlar.

323
00:20:28,123 --> 00:20:32,083
Figürlü höyüğün yanındaki arazinin
çoğunluğuna sahip olan Jeff Wilson

324
00:20:32,163 --> 00:20:36,123
Yılan Höyük'ün Dostları adında
bağımsız bir grubun başkanı.

325
00:20:37,203 --> 00:20:41,843
Burayı ve diğer Amerikan yerlilerinin
alanlarını koruyup tanıtıyorlar.

326
00:20:43,043 --> 00:20:46,203
Yılan Höyük'ün
senin için çok önemli olduğu ortada.

327
00:20:46,283 --> 00:20:48,483
Evet, benim için kişisel bir önemi var.

328
00:20:48,563 --> 00:20:51,523
Ziyaret ettiğim en ruhani yerlerden biri.

329
00:20:51,603 --> 00:20:52,443
JEFF WILSON
YILAN HÖYÜK TARİHÇİSİ

330
00:20:52,523 --> 00:20:53,843
Burası kutsal bir yer.

331
00:20:53,923 --> 00:20:55,243
Buraya geldiğinizde

332
00:20:55,323 --> 00:20:59,483
yaşadığınız deneyim
sizi âdeta değiştiriyor.

333
00:21:03,003 --> 00:21:06,203
Kuzey Amerika'daki
en şaşırtıcı arkeoastronomi alanı.

334
00:21:06,283 --> 00:21:07,123
-Eşsiz.
-Evet.

335
00:21:09,203 --> 00:21:13,003
Onu eşsiz kılan şey, Höyük Yapıcıları'nın
Yılan Höyük'ün tasarımına

336
00:21:13,083 --> 00:21:16,963
bir dizi gökyüzü ve yer hizasını
dâhil ettiklerinin

337
00:21:17,043 --> 00:21:18,683
yakınlarda kanıtlanmış olması.

338
00:21:22,643 --> 00:21:25,083
Başın arkasındaki ikinci büklümün ortası,

339
00:21:25,163 --> 00:21:28,923
yaz gün dönümünde
Güneş'in yükseldiği doğuyu gösteriyor.

340
00:21:31,043 --> 00:21:33,003
Sonrasındaki büklümün ortası,

341
00:21:33,083 --> 00:21:36,483
gece ve gündüzün eşitlendiği
ilkbahar ve güz ekinokslarındaki

342
00:21:36,563 --> 00:21:39,123
Güneş'in doğuşuyla hizalanıyor.

343
00:21:41,483 --> 00:21:43,523
Son büklümün merkezi ise

344
00:21:43,603 --> 00:21:46,843
yılın en kısa gününde,
Güneş'in kış gün dönümünde

345
00:21:46,923 --> 00:21:48,803
doğduğu yeri gösteriyor.

346
00:21:50,363 --> 00:21:52,923
Girift bir şekilde kıvrılmış kuyruk ise

347
00:21:53,643 --> 00:21:56,883
tam ortasından yılanın çenesine

348
00:21:56,963 --> 00:21:59,083
düz bir çizgi çektiğinizde

349
00:21:59,163 --> 00:22:03,443
tam olarak
gerçek astronomik kuzeye hizalanıyor.

350
00:22:07,323 --> 00:22:10,283
Tasarıma dâhil edilen

351
00:22:10,363 --> 00:22:14,323
tüm bu astronomik hizalamaların
yapımı ve çözülmesi…

352
00:22:14,403 --> 00:22:17,883
-Gerçekten dâhiyane bir iş.
-Dâhiyane, evet.

353
00:22:17,963 --> 00:22:19,563
Amerika yerlilerinin dehası.

354
00:22:19,643 --> 00:22:23,203
Evet. Ama bu deha
kolaylıkla görmezden gelinebiliyor.

355
00:22:23,283 --> 00:22:26,603
Arkeologlar bu alanın astronomik yönünü
ciddiye alıyor mu?

356
00:22:26,683 --> 00:22:29,043
Ciddiye alan
yeterli sayıda arkeolog var mı?

357
00:22:29,123 --> 00:22:31,123
Olduğunu sanmıyorum, hayır.

358
00:22:32,483 --> 00:22:37,323
Bunu göz önüne alan veya düşünen bile
çok az kişi var.

359
00:22:41,843 --> 00:22:45,043
Sanki ana akım arkeologlar,
tüm bu astronomik hizalamaların

360
00:22:45,123 --> 00:22:48,803
tesadüfi olduğuna inanmamızı istiyorlar.

361
00:22:50,243 --> 00:22:55,243
Antik Amerika yerlileri arasında
ileri seviyede haritacılık becerilerine,

362
00:22:55,323 --> 00:22:59,803
geometrik ve astronomik becerilere sahip
insanlar olduğunu

363
00:22:59,883 --> 00:23:03,243
ve çoğu trajik bir şekilde yok olmuş
devasa anıtların yapımında

364
00:23:03,323 --> 00:23:06,683
bu becerilerin
uygulamaya konulduğunu söyleyebiliriz.

365
00:23:08,603 --> 00:23:13,803
Böyle devasa bir ölçekte yapılmış
bu hassas güneş hizalamaları,

366
00:23:13,883 --> 00:23:16,803
M.Ö. üçüncü yüzyılda yaşayan
avcı-toplayıcıların

367
00:23:16,883 --> 00:23:18,923
olağanüstü bir başarısı.

368
00:23:20,483 --> 00:23:24,123
Ancak Yılan Höyük'ün
üzerinde durduğu bu tepenin

369
00:23:24,203 --> 00:23:27,963
binlerce yıl önce kutsal kabul edildiğini
gösteren kanıtlar var.

370
00:23:29,643 --> 00:23:33,403
Tarihsel olarak son Buzul Çağı'na kadar
burada var olmuş her kültür,

371
00:23:33,483 --> 00:23:37,923
Yılan Höyük'te
kültürel kalıntılar bırakmıştır.

372
00:23:38,003 --> 00:23:41,123
Burada sürekli olarak
insan varlığının devam etmesi

373
00:23:41,803 --> 00:23:45,643
alanın uzun süredir kutsal olduğunu
kanıtlar nitelikte.

374
00:23:45,723 --> 00:23:46,563
Evet.

375
00:23:46,643 --> 00:23:48,803
Arkeolojik anlatılarda

376
00:23:48,883 --> 00:23:50,563
bu da göz önüne alınmalı.

377
00:23:50,643 --> 00:23:52,683
Yılan Höyük'ün öyküsüne dâhil edilmeli.

378
00:23:52,763 --> 00:23:53,603
Evet.

379
00:23:56,563 --> 00:24:00,403
Arkeologlar daha önce yanılmışlardı
ve yine yanılabilirler.

380
00:24:01,003 --> 00:24:05,763
Yılan Höyük'ün kökeninin
karmaşık olduğu açık.

381
00:24:07,123 --> 00:24:12,123
Ya M.Ö. 321,
Yılan Höyük'ün ilk yapıldığı yıl değil de

382
00:24:12,803 --> 00:24:15,363
restore edildiği pek çok yıldan biriyse?

383
00:24:17,643 --> 00:24:20,603
Burada bir yılanla
karşı karşıya olduğumuzu

384
00:24:20,683 --> 00:24:24,923
ve yılanların derilerini değiştirebilen
canlılar olduğunu da hesaba katalım.

385
00:24:26,843 --> 00:24:31,243
Yılan Höyük'ün eşsiz hizalanması da
bu olasılığı öne sürüyor.

386
00:24:32,123 --> 00:24:34,843
Aslında kusurları da var.

387
00:24:36,963 --> 00:24:40,523
Günümüzde Yılan Höyük'ten
yaz gün dönümü Güneş'ine bakınca

388
00:24:40,603 --> 00:24:44,723
ağzının tam merkezinden
yaklaşık iki derece sapmayla batıyor.

389
00:24:45,883 --> 00:24:47,923
Çıplak gözle gayet yakın gözüküyor.

390
00:24:49,883 --> 00:24:54,123
Ama bu sofistike figürlü höyüğü
tasarlayan ve yapan,

391
00:24:54,203 --> 00:24:58,283
takvimdeki bu anları takip eden insanların
böyle bir uğraş gösterip

392
00:24:58,923 --> 00:25:02,883
doğru sonuç almayacaklarına inanmak zor.

393
00:25:04,603 --> 00:25:06,483
Bence doğru sonuç aldılar.

394
00:25:08,323 --> 00:25:12,283
Bu, her bin yılda bir Dünya'nın ekseninin
değişmesinden kaynaklanıyor.

395
00:25:13,843 --> 00:25:16,283
Uzun zamandır bildikleri bu olguya

396
00:25:16,883 --> 00:25:20,163
gök bilimciler,
eksen eğikliği adını veriyorlar.

397
00:25:21,123 --> 00:25:22,483
Daha basit açıklarsak,

398
00:25:22,563 --> 00:25:24,763
Dünya kendi ekseninde eğiktir

399
00:25:24,843 --> 00:25:27,163
ama bu eğim sabit ve sürekli değildir.

400
00:25:27,243 --> 00:25:30,723
41.000 yıllık periyotlarla değişir.

401
00:25:30,803 --> 00:25:33,563
Bu periyotlardaki değişimi
2,5 derece civarıdır.

402
00:25:33,643 --> 00:25:35,163
Geri ve ileri salınır,

403
00:25:35,843 --> 00:25:40,083
bu da yaz gün dönümünde
Güneş'in doğduğu konumu etkiler.

404
00:25:42,683 --> 00:25:44,763
Yılanın ağzının yaz gün dönümündeki

405
00:25:44,843 --> 00:25:48,123
Güneş batışına
niye hizalanmadığını sormak yerine

406
00:25:49,843 --> 00:25:52,123
farklı bir soru sorsak?

407
00:25:53,403 --> 00:25:57,763
Eksen eğikliği göz önüne alındığında

408
00:25:57,843 --> 00:26:01,723
açık ağız ve batan Güneş
tam olarak ne zaman hizalanmıştı?

409
00:26:05,843 --> 00:26:08,003
Meğer 1.000 yıl önce değilmiş.

410
00:26:08,083 --> 00:26:08,923
M.S. 1000

411
00:26:09,003 --> 00:26:10,723
2.300 yıl önce bile değilmiş

412
00:26:10,803 --> 00:26:14,283
ki bu arkeologlara göre,
Yılan Höyük'ün yapıldı tarihti.

413
00:26:15,243 --> 00:26:18,843
Yılanın ağzının
Güneş'in tam merkezine geldiği zaman

414
00:26:18,923 --> 00:26:21,963
yaklaşık 12.800 yıl önceymiş.

415
00:26:22,043 --> 00:26:23,003
M.Ö. 10.800

416
00:26:23,083 --> 00:26:24,843
Son Buzul Çağı'nın bitiminde.

417
00:26:27,323 --> 00:26:29,123
Yılanın yapıldığı tepenin

418
00:26:29,203 --> 00:26:33,483
çok önemli bir yer işgal ettiği dönemde.

419
00:26:37,883 --> 00:26:42,443
Yaklaşık 20.000 yıl önce
Buzul Çağı doruğa ulaştığı zaman…

420
00:26:42,523 --> 00:26:43,803
PASİFİK OKYANUSU-CORDILLERAN BUZ TABAKASI
KUZEY AMERİKA-LAURENTIDE BUZ TABAKASI

421
00:26:43,883 --> 00:26:48,043
…bir kilometreden derin bir buz örtüsü
Kuzey Amerika'nın çoğunu kaplamıştı.

422
00:26:51,083 --> 00:26:55,643
Günümüzde Ohio'nun Yılan Höyük Vadisi
ormanla kaplı doğal bir alan

423
00:26:56,243 --> 00:26:58,363
ama şimdiki hâliyle düşünmeyelim.

424
00:26:59,243 --> 00:27:02,763
Son Buzul Çağı'ndaki hâlini düşünelim.

425
00:27:04,163 --> 00:27:08,123
Büyük yılanın yapıldığı bu vadi,

426
00:27:08,203 --> 00:27:12,603
aslında Kuzey Amerika buz tabakasının
güneyde ulaştığı son nokta.

427
00:27:13,803 --> 00:27:17,283
Bu tepeden yükselen devasa buz uçurumları

428
00:27:17,363 --> 00:27:20,283
fantastik bir romandan
fırlamış gibi gözükmüştür.

429
00:27:21,443 --> 00:27:23,763
Bu dönemde yaşayan insanlar,

430
00:27:23,843 --> 00:27:27,403
iyicil bir sihirli kudrete
şahit olduklarını sanmışlardır.

431
00:27:29,283 --> 00:27:32,843
Ama buz durduğu için kutlama yaptılarsa da
çok kısa sürmüştür

432
00:27:34,203 --> 00:27:37,323
çünkü yaklaşık 12.800 yıl önce

433
00:27:38,003 --> 00:27:41,763
yılan ve gün dönümü
kusursuz bir hizaya kavuştuğunda

434
00:27:41,843 --> 00:27:45,123
tüm gezegende
büyük çaplı bir şey yaşanıyordu.

435
00:27:46,603 --> 00:27:48,803
Erken Dryas Devri denilen

436
00:27:50,603 --> 00:27:52,283
mahşerî bir şey.

437
00:27:53,643 --> 00:27:57,723
Bu dönemde radikal iklim değişikliği
ve yükselen deniz seviyeleri vardı.

438
00:27:59,843 --> 00:28:02,523
İnsanlık kurtuldu ama zar zor.

439
00:28:09,443 --> 00:28:14,363
Yılan Höyük'ün yaz gün dönümündeki
Güneş batışına hizalanması ile

440
00:28:15,123 --> 00:28:19,843
bir kılavuz veya tarih damgası
görevi görmesini

441
00:28:19,923 --> 00:28:24,483
ve bu şekilde
gelişmiş bir uygarlığı yok edecek güçte

442
00:28:24,563 --> 00:28:28,003
küresel bir felaketin yaşandığı
12.800 yıl öncesinin gökyüzüne

443
00:28:28,083 --> 00:28:31,043
dikkatimizi çekmesini
çok ilginç buluyorum.

444
00:28:34,643 --> 00:28:37,043
Yine aklıma Göbekli Tepe geliyor.

445
00:28:37,123 --> 00:28:40,803
Burada muazzam sütunlara oyulan
çeşitli yaratık figürleri,

446
00:28:41,443 --> 00:28:45,203
Erken Dryas Devri'nde
yıldızların yaz gün dönümü sırasındaki

447
00:28:45,283 --> 00:28:47,283
konumlarını gösteriyor gibilerdi.

448
00:28:48,963 --> 00:28:53,243
Bana kalırsa,
yılan'ın gün dönümü hizalamasının

449
00:28:53,323 --> 00:28:56,443
aynı felaket dönemine değinmesi
tesadüf değil.

450
00:28:57,883 --> 00:28:59,363
Peki niye bir yılan var?

451
00:29:04,403 --> 00:29:06,163
Bence en mantıklı çıkarım,

452
00:29:06,243 --> 00:29:08,763
Amerika yerlilerinin
pek çok mit ve geleneğinde

453
00:29:08,843 --> 00:29:14,003
büyük yılanların Dünya'daki
yıkıcı değişimlerle ilişkilendirilmesi.

454
00:29:16,803 --> 00:29:19,163
En güçlü oldukları dönemde

455
00:29:19,243 --> 00:29:23,563
Ohio'ya kadar yayılan İrokualar'ın
antik bir efsanesi var.

456
00:29:23,643 --> 00:29:27,483
Bu efsanenin kötü karakteri,
boynuzlu dev bir yılan.

457
00:29:30,923 --> 00:29:34,563
Uzun süre önce, büyük bir yılan
göl kenarındaki bir köye

458
00:29:34,643 --> 00:29:36,283
musallat olmuş.

459
00:29:37,123 --> 00:29:41,563
O yüzden gökyüzündeki yüce ruh
onu yenmek üzere bir kahraman göndermiş.

460
00:29:43,283 --> 00:29:47,123
Şiddetli geçen savaşta
yılanın üstüne pek çok yıldırım düşmüş.

461
00:29:48,483 --> 00:29:52,043
Bunun sesi Dünya'yı titretmiş
ve ışığı o kadar parlakmış ki

462
00:29:52,123 --> 00:29:56,803
insanlar gözlerini ve kulaklarını kapatıp
korku içinde saklanmışlar.

463
00:29:58,563 --> 00:30:02,363
Takımyıldızlar
gece göğündeki yerlerinden çıkıp

464
00:30:02,443 --> 00:30:07,283
şiddetli bir patlama ve yakıcı bir sıcakla
Dünya'ya düşmüşler.

465
00:30:07,363 --> 00:30:10,763
Yıldızlardan biri göle düşüp
boynuzlu yılanı yaralamış.

466
00:30:13,083 --> 00:30:15,963
Büyük yılan acı içinde kuyruğunu sallarken

467
00:30:16,043 --> 00:30:17,643
30 metrelik dalgalar oluşmuş

468
00:30:17,723 --> 00:30:20,883
ve bir dizi devasa tufan
vadileri yarıp aşmış.

469
00:30:22,643 --> 00:30:26,843
Kabilenin çoğu sağ kurtulamamış
ama yılan böylece uzaklaştırılmış.

470
00:30:28,923 --> 00:30:30,803
KARAHAN TEPE
TÜRKİYE

471
00:30:30,883 --> 00:30:35,643
Dünyanın her yerindeki antik anıtlarda
bu tür yılan figürlerini zaten gördük.

472
00:30:35,723 --> 00:30:37,163
XOCHICALCO
MEKSİKA

473
00:30:37,243 --> 00:30:38,323
Meksika'daki

474
00:30:38,403 --> 00:30:41,803
tüylü yılan Quetzalcoatl'a
adanmış tapınaklarda.

475
00:30:42,603 --> 00:30:45,523
Malta'daki Ġgantija tapınağında.

476
00:30:46,243 --> 00:30:49,843
Göbekli Tepe'nin sütunlarında
gökten yağarken resmedilişinde.

477
00:30:49,923 --> 00:30:51,123
GÖBEKLİ TEPE
TÜRKİYE

478
00:30:51,203 --> 00:30:52,923
Alanlarda bulduğumuz

479
00:30:53,003 --> 00:30:56,283
bu güçlü sembol
bizi gökyüzüne bakmaya teşvik ediyor.

480
00:30:56,363 --> 00:30:57,643
BÜYÜK CHOLULA PİRAMİDİ
MEKSİKA

481
00:30:57,723 --> 00:30:58,563
Neden?

482
00:31:00,803 --> 00:31:05,003
Bence İrokua efsanesi
gerçekliği yüksek oranda yansıtıyor.

483
00:31:05,083 --> 00:31:06,483
Belki de yıldızlar

484
00:31:06,563 --> 00:31:10,203
veya yıldızlara benzeyen bir şey
Dünya'ya düşmüştür.

485
00:31:10,283 --> 00:31:12,523
Sonra da büyük bir tufan olmuştur,

486
00:31:12,603 --> 00:31:16,483
bu da Erken Dryas Devri'nde
Dünya'yı sarsan o felaketlerden biridir.

487
00:31:18,603 --> 00:31:20,683
Yılan Höyük'ün ilk hâli

488
00:31:20,763 --> 00:31:25,283
benim düşündüğüm gibi
son Buzul Çağı'nın bitiminde tasarlandıysa

489
00:31:25,363 --> 00:31:29,643
12.800 yıl önce yaşanmış felaketlere
neyin neden olduğuna dair

490
00:31:29,723 --> 00:31:34,323
belki de geleceğe bir mesaj,
hatta bir uyarı aktarma

491
00:31:34,403 --> 00:31:36,643
amacı taşıyordu.

492
00:31:37,283 --> 00:31:42,043
Düşen yıldızları görmemiz için
gökyüzüne bakmamızı öğütleyen bir uyarı.

493
00:31:46,123 --> 00:31:48,083
Dünya'nın öteki tarafında,

494
00:31:48,163 --> 00:31:51,683
başka eski insanların da
göklerden gelecek bir tehditten korkup

495
00:31:51,763 --> 00:31:53,603
önlemler aldıklarına dair

496
00:31:54,563 --> 00:31:56,763
kanıtlar var.

497
00:31:56,843 --> 00:32:00,403
Bunun için sıradaki gideceğim yer,
günümüz Türkiye'sindeki

498
00:32:01,163 --> 00:32:03,123
Kapadokya'nın derinlikleri.

499
00:32:27,643 --> 00:32:32,643
Alt yazı çevirmeni: Denizsu Nihan Nurata