1 00:00:06,083 --> 00:00:08,963 EEN NETFLIX-SERIE 2 00:00:14,083 --> 00:00:17,803 Wat ik voorstel, is dat iets wat we zouden erkennen… 3 00:00:17,883 --> 00:00:22,163 …als een geavanceerde beschaving, in de IJstijd bestond. 4 00:00:23,003 --> 00:00:25,683 Ik zeg niet dat ze naar de maan vlogen. 5 00:00:29,883 --> 00:00:33,963 Maar ik zeg wel dat ze veel geavanceerder waren… 6 00:00:34,043 --> 00:00:35,843 …in wetenschappelijke kennis… 7 00:00:38,123 --> 00:00:40,963 …van de aarde en van het universum… 8 00:00:41,043 --> 00:00:42,603 …dan ons verteld is. 9 00:00:44,843 --> 00:00:48,083 En in staat tot ongelofelijke bouwwerken… 10 00:00:49,363 --> 00:00:52,763 …zoals de plek waar ik heen ga in Cappadocië in Turkije. 11 00:00:54,443 --> 00:00:58,483 Er is een oude overlevingsbunker diep onder de grond… 12 00:01:02,083 --> 00:01:06,483 …niet alleen gebouwd om een paar mensen, maar duizenden te herbergen. 13 00:01:08,243 --> 00:01:11,883 Geschiedkundigen hebben lang over zijn doel gediscussieerd… 14 00:01:11,963 --> 00:01:14,523 …maar ik geloof dat het kan verklaren… 15 00:01:14,603 --> 00:01:19,843 …hoe die verloren beschaving die ik zoek, verloren is geraakt. 16 00:01:21,163 --> 00:01:24,203 Dit is het verhaal van Derinkuyu. 17 00:01:42,723 --> 00:01:47,003 Ik zit nu in een regio van Turkije bekend als Cappadocië. 18 00:01:49,603 --> 00:01:55,923 Ongeveer 386 km ten noordwesten van die vreemde ringen van Göbekli Tepe… 19 00:01:57,363 --> 00:01:59,523 …die met opzet begraven waren… 20 00:02:01,083 --> 00:02:05,763 …ter nagedachtenis aan de grote rampen aan het einde van de IJstijd. 21 00:02:09,483 --> 00:02:13,643 Miljoenen jaren geleden veranderde het landschap hier… 22 00:02:13,723 --> 00:02:20,363 …door een serie vulkaanuitbarstingen, die lagen as achterlieten… 23 00:02:20,443 --> 00:02:25,203 …die vervolgens in duizenden jaren in zachte steen veranderden: tufsteen. 24 00:02:26,963 --> 00:02:29,763 Die wordt makkelijk door het weer vervormd… 25 00:02:29,843 --> 00:02:32,803 …tot wat de inwoners 'feeënschoorstenen' noemen. 26 00:02:33,923 --> 00:02:37,243 Maar een steen die ook de bouw mogelijk maakte… 27 00:02:37,323 --> 00:02:41,083 …van een van de opmerkelijkste, grote projecten… 28 00:02:41,163 --> 00:02:46,203 …die de mensheid ooit gevonden heeft, diep onder deze zachte rots. 29 00:02:47,283 --> 00:02:49,403 Slechts een paar kilometer verderop… 30 00:02:49,483 --> 00:02:54,483 …is de mysterieuze, verborgen stad van duizenden jaren oud onthuld. 31 00:02:54,563 --> 00:02:57,883 Het is het werk van een nog onbekende beschaving… 32 00:02:57,963 --> 00:03:00,563 …die duidelijk gemotiveerd was door angst. 33 00:03:00,643 --> 00:03:03,803 De grote vraag is dus: angst waarvoor? 34 00:03:14,563 --> 00:03:18,203 De dichtstbijzijnde stad, Derinkuyu, lijkt niets bijzonders. 35 00:03:20,843 --> 00:03:26,363 Maar in 1963, bij een huisverbouwing, sloegen bouwvakkers door een vloer… 36 00:03:27,963 --> 00:03:33,923 …en vonden een diepe tunnel, die naar een vergeten wereld leidde. 37 00:03:35,403 --> 00:03:39,403 Het is moeilijk te geloven als je door dit stoffige stadje loopt… 38 00:03:39,883 --> 00:03:43,283 …dat onder mijn voeten, uit rotsen uitgehouwen… 39 00:03:43,883 --> 00:03:47,643 …een oud, immens en mysterieus, ondergronds complex ligt. 40 00:03:50,883 --> 00:03:54,243 Als je claustrofobie hebt, ben je gewaarschuwd. 41 00:03:57,003 --> 00:03:58,763 We gaan onder de grond. 42 00:04:06,083 --> 00:04:09,123 Dit is de ondergrondse stad van Derinkuyu. 43 00:04:12,763 --> 00:04:15,603 Een serie stenen tunnels en kamers… 44 00:04:15,683 --> 00:04:19,083 …tot 85 meter onder het oppervlak… 45 00:04:21,322 --> 00:04:24,083 …met 18 niveaus van kamers en tunnels. 46 00:04:26,882 --> 00:04:31,363 Het hele complex was met handbijlen uit de rots gehakt. 47 00:04:32,723 --> 00:04:34,883 Een desoriënterende wirwar… 48 00:04:34,963 --> 00:04:38,003 …die zich regelmatig verwijdt in grote, open ruimtes. 49 00:04:39,123 --> 00:04:44,243 Van binnenuit is het onmogelijk om de grootte van de plek te vatten. 50 00:04:45,723 --> 00:04:48,483 Maar het meeste van deze stad is in kaart gebracht… 51 00:04:50,043 --> 00:04:52,963 …en als we de rots tussen de ruimtes weghalen… 52 00:04:53,763 --> 00:04:55,883 …zien we een doorsnee van de stad… 53 00:04:57,243 --> 00:04:59,043 …en het is ongelofelijk. 54 00:05:02,643 --> 00:05:09,163 Het is een mierenhoop in mensenomvang met ondergrondse holen en tunnels… 55 00:05:09,243 --> 00:05:12,723 …over een gebied van vier vierkante kilometer. 56 00:05:14,203 --> 00:05:20,043 Voor een goede ventilatie heeft Derinkuyu meer dan 15.000 luchtpijpen… 57 00:05:20,123 --> 00:05:22,403 …tot het oppervlak… 58 00:05:25,243 --> 00:05:27,803 …en meer dan 50 verticale schachten… 59 00:05:27,883 --> 00:05:32,763 …waarvan sommige helemaal tot het waterpeil reiken op 85 meter diepte… 60 00:05:36,323 --> 00:05:38,363 …wat het complex zijn naam geeft. 61 00:05:38,443 --> 00:05:41,163 Derinkuyu betekent 'diepe bron'. 62 00:05:45,083 --> 00:05:48,523 Ongelofelijk qua idee en bouwkundige complexheid… 63 00:05:48,603 --> 00:05:53,683 …kon Derinkuyu volgens berekeningen tot 20.000 mensen herbergen. 64 00:05:54,363 --> 00:05:55,603 Maar er blijven vragen. 65 00:05:56,283 --> 00:05:59,563 Welke mensen, wanneer en waarom? 66 00:06:02,643 --> 00:06:04,403 Dat is moeilijk precies te weten… 67 00:06:05,123 --> 00:06:09,883 …omdat Derinkuyu net een plaats delict is waar generatieslang over gelopen is. 68 00:06:13,323 --> 00:06:15,683 Vele beschavingen zijn hier langsgekomen. 69 00:06:17,043 --> 00:06:21,283 Eeuwenlang was Cappadocië een plek van strategisch belang… 70 00:06:22,443 --> 00:06:26,963 …langs de legendarische Zijderoute die Azië aan Europa verbond… 71 00:06:27,603 --> 00:06:29,923 …tot de tijd van Alexander de Grote. 72 00:06:30,003 --> 00:06:30,843 DE ZIJDEROUTE 73 00:06:32,323 --> 00:06:34,523 Turkse geleerde, Sevim Tunçdemir… 74 00:06:34,603 --> 00:06:38,483 …is een deskundige op het gebied van de tunnels en hun bewoners. 75 00:06:39,363 --> 00:06:41,683 Deze regio heeft vele beschavingen gehuisvest. 76 00:06:41,763 --> 00:06:45,123 Als we ze tellen vanaf het begin… 77 00:06:46,203 --> 00:06:47,483 …waren er de Hettieten… 78 00:06:47,563 --> 00:06:50,123 …toen de Frigiërs, toen de Perzen… 79 00:06:50,963 --> 00:06:52,643 …het koninkrijk Cappadocië… 80 00:06:52,723 --> 00:06:54,123 …het Romeinse Rijk. 81 00:06:54,203 --> 00:06:57,003 Alle mensen die langskwamen, gebruikten ze. 82 00:06:57,563 --> 00:07:02,003 Ze werden zelfs gebruikt tot aan de Ottomaanse periode. 83 00:07:04,843 --> 00:07:06,803 Toen de tunnels ontdekt werden… 84 00:07:06,883 --> 00:07:10,483 …vonden archeologen artefacten van vroege christenen… 85 00:07:12,043 --> 00:07:15,243 …en op de diepste niveaus geheime ontmoetingsruimtes… 86 00:07:15,323 --> 00:07:18,243 …uitgehouwen met gewelfde plafonds als in kerken. 87 00:07:19,843 --> 00:07:21,403 De eerste theorie… 88 00:07:21,483 --> 00:07:24,123 …waaraan veel historici zich nog vastklampen… 89 00:07:24,723 --> 00:07:26,723 …was dat de tunnels onder Derinkuyu… 90 00:07:26,803 --> 00:07:30,243 …in de zevende eeuw door christenen waren uitgehouwen… 91 00:07:32,243 --> 00:07:34,963 …om zich te verbergen voor Arabische rooftochten. 92 00:07:36,483 --> 00:07:38,963 Het is een verhaal dat toeristen aanspreekt. 93 00:07:39,923 --> 00:07:42,243 Maar het klopt totaal niet. 94 00:07:45,203 --> 00:07:49,323 Latere opgravingen vonden bewijs van mensen die deze ondergrondse stad… 95 00:07:49,403 --> 00:07:52,043 …al in de achtste eeuw v. Chr. gebruikten… 96 00:07:52,603 --> 00:07:55,763 …honderden jaren voor de christenen hier waren. 97 00:07:57,883 --> 00:08:01,803 We komen dit keer op keer tegen op archeologische plekken wereldwijd. 98 00:08:01,883 --> 00:08:06,283 Er staat een groot bord gebaseerd op de wijsheid van archeologen… 99 00:08:06,363 --> 00:08:09,043 …en keer op keer is de inhoud ervan fout. 100 00:08:09,803 --> 00:08:11,083 Echt fout. 101 00:08:11,163 --> 00:08:14,683 Als fout bewezen door latere opgravingen, maar niet veranderd. 102 00:08:15,243 --> 00:08:18,643 Vertrouw de borden niet. Doe zelf onderzoek. 103 00:08:18,723 --> 00:08:21,243 Vertrouw niet op de zogenaamde deskundigen. 104 00:08:25,123 --> 00:08:28,443 Vele beschavingen hebben deze tunnels gebruikt… 105 00:08:29,523 --> 00:08:33,323 …maar wat ik wil weten, is wie met dit opmerkelijke project begon. 106 00:08:34,483 --> 00:08:36,403 Hoever gaat het terug? 107 00:08:38,443 --> 00:08:43,722 Historicus Hüsam Süleymangil onderzoekt deze plek al tientallen jaren… 108 00:08:43,803 --> 00:08:46,443 …om de mysterieuze oorsprong te achterhalen. 109 00:08:47,763 --> 00:08:53,763 Als ik naar Derinkuyu kijk en de complexheid ervan, sta ik versteld. 110 00:08:53,843 --> 00:08:57,723 Wanneer denk je dat dit project gestart is? 111 00:08:57,803 --> 00:08:59,923 Er zijn veel theorieën over… 112 00:09:00,043 --> 00:09:02,803 …en geen ervan is echt bewezen. 113 00:09:02,883 --> 00:09:03,723 Oké. 114 00:09:03,803 --> 00:09:05,843 Er is geen geschreven bron gevonden. 115 00:09:05,923 --> 00:09:09,963 Ook geen organisch materiaal voor een koolstofdatering. 116 00:09:10,043 --> 00:09:11,523 Zijn die er überhaupt? 117 00:09:11,603 --> 00:09:13,803 Voor zover ik weet, zijn die er niet. 118 00:09:13,883 --> 00:09:14,723 Dat is bijzonder. 119 00:09:14,803 --> 00:09:17,283 De datum is dus nog een groot mysterie. 120 00:09:21,443 --> 00:09:23,443 Ik heb mijn eigen theorieën… 121 00:09:23,523 --> 00:09:25,203 …maar Hüsam komt met een datum… 122 00:09:25,283 --> 00:09:29,043 …gebaseerd op de oudste bekende beschaving die deze holen gebruikte. 123 00:09:29,843 --> 00:09:32,083 De meest plausibele theorie is volgens mij… 124 00:09:32,163 --> 00:09:35,403 …rond de achtste eeuw v. Chr. 125 00:09:37,243 --> 00:09:39,203 In die tijd was dit gebied… 126 00:09:39,283 --> 00:09:42,323 …bevolkt door een volk genaamd de Frigiërs… 127 00:09:43,443 --> 00:09:47,083 …die bedreigd werden door een ander rijk, de Assyriërs. 128 00:09:49,043 --> 00:09:53,003 We weten dat er een groot Assyrisch leger uit het zuidwesten kwam. 129 00:09:55,283 --> 00:09:59,163 De Frigiërs zouden dat leger met angst hebben zien aankomen. 130 00:10:02,203 --> 00:10:05,283 De Assyriërs stonden erom bekend dat ze gevangenen vilden… 131 00:10:05,843 --> 00:10:09,683 …op palen spietsten en kinderen levend verbrandden. 132 00:10:12,843 --> 00:10:14,363 Volgens latere bronnen… 133 00:10:14,443 --> 00:10:18,043 …werden de Assyriërs bij aankomst in deze vallei… 134 00:10:18,683 --> 00:10:22,323 …verrast door de innovatieve technieken van de verdedigers. 135 00:10:27,963 --> 00:10:31,283 De Frigiërs vochten tegen het Assyrische leger… 136 00:10:31,363 --> 00:10:32,883 …met een soort guerrilla… 137 00:10:32,963 --> 00:10:35,483 …door het leger onverwacht aan te vallen. 138 00:10:35,563 --> 00:10:37,043 Als het leger ze volgde… 139 00:10:37,123 --> 00:10:39,723 …kwamen ze zich hier verschuilen. 140 00:10:42,643 --> 00:10:45,443 Het is een aloude strategie in de guerrillaoorlog. 141 00:10:47,883 --> 00:10:51,363 Zulke tunnels werden ook door de Viet Cong gegraven. 142 00:10:52,723 --> 00:10:54,923 En Afghaanse rebellen deden hetzelfde… 143 00:10:55,443 --> 00:10:59,243 …om zich te verbergen voor sterkere Sovjet- en Amerikaanse troepen. 144 00:11:01,963 --> 00:11:03,523 Deze officiële theorie… 145 00:11:03,603 --> 00:11:07,443 …dat de Frigiërs deze tunnels als geheime militaire basis groeven… 146 00:11:08,123 --> 00:11:11,963 …lijkt te worden ondersteund door een van de slimste kenmerken ervan. 147 00:11:14,123 --> 00:11:17,563 Enorme stenen platen die ze in de openingen rolden… 148 00:11:17,643 --> 00:11:19,163 …om de toegang te versperren. 149 00:11:22,203 --> 00:11:26,003 Deze rollende deuren hebben een doorsnee van anderhalve meter… 150 00:11:26,683 --> 00:11:28,243 …en wegen een halve ton. 151 00:11:32,523 --> 00:11:35,603 Aan de binnenkant van de plaat zit een gat. 152 00:11:36,563 --> 00:11:41,443 Met een kleinere steen als handvat kun je de deur dichtrollen… 153 00:11:42,403 --> 00:11:46,083 …en krijg je een perfecte barrière voor mensen aan de andere kant. 154 00:11:54,603 --> 00:11:58,403 Maar hebben de Frigiërs die vernuftige deuren echt gemaakt… 155 00:11:59,683 --> 00:12:01,603 …of waren ze er al? 156 00:12:03,563 --> 00:12:05,923 Ze zijn uitgehouwen uit dezelfde as… 157 00:12:06,003 --> 00:12:07,683 …van de feeënschoorstenen. 158 00:12:11,643 --> 00:12:16,763 Dezelfde zachte rots die het sowieso mogelijk maakte dit alles uit te graven. 159 00:12:18,923 --> 00:12:22,763 Het zijn zeker sluitbare deuren tussen de verschillende niveaus… 160 00:12:22,843 --> 00:12:26,403 …wat een geraffineerde kennis van bouwkunde vereiste. 161 00:12:26,483 --> 00:12:28,123 Maar de steen is zacht… 162 00:12:28,203 --> 00:12:31,203 …en vastbesloten aanvallers met voorhamers en beitels… 163 00:12:31,283 --> 00:12:33,163 …zouden er zo door zijn gehakt… 164 00:12:33,243 --> 00:12:37,443 …waardoor al het werk aan deze megalieten zinloos zou zijn geweest. 165 00:12:37,523 --> 00:12:41,523 Ik begin me af te vragen of ze bedoeld waren tegen menselijke aanvallers. 166 00:12:44,283 --> 00:12:48,123 Voor mij lijken deze minder op defensiewerken… 167 00:12:48,203 --> 00:12:51,643 …en meer op een slimme manier om voor privacy te zorgen… 168 00:12:53,243 --> 00:12:55,243 …of om brand tegen te houden. 169 00:12:57,603 --> 00:13:02,123 Zelfs als deze plek gebouwd was als militair defensiewerk… 170 00:13:02,203 --> 00:13:04,043 …waarom dan hier? 171 00:13:06,043 --> 00:13:07,883 Er was hier niets om te verdedigen. 172 00:13:09,683 --> 00:13:11,603 Er waren geen nederzettingen… 173 00:13:12,283 --> 00:13:16,723 …boven de grond in Derinkuyu voor 1830. 174 00:13:21,563 --> 00:13:26,123 Het idee dat dit plekken zijn waar mensen zich verscholen voor de vijand… 175 00:13:26,203 --> 00:13:27,883 …vind ik niet logisch. 176 00:13:27,963 --> 00:13:30,603 Een leger dat een gebied binnenvalt… 177 00:13:30,683 --> 00:13:33,443 …komt om dat gebied af te pakken. 178 00:13:33,523 --> 00:13:37,323 Ze hoeven de ingangen maar te blokkeren tot je van de honger sterft. 179 00:13:38,203 --> 00:13:41,203 Dat idee is dus totaal niet logisch. 180 00:13:42,323 --> 00:13:45,563 Ik denk dat de archeologie te ver gaat in hun bewering… 181 00:13:45,643 --> 00:13:47,603 …dat dit uit de achtste eeuw stamt… 182 00:13:47,683 --> 00:13:50,843 …want dat zijn de vroegste data die wij gevonden hebben. 183 00:13:50,923 --> 00:13:51,883 Precies. 184 00:13:51,963 --> 00:13:54,843 Maar we weten niet of zij het wel gebouwd hebben. 185 00:13:54,923 --> 00:13:56,843 Misschien was het er al. 186 00:13:56,923 --> 00:13:58,723 Dat kan. Het blijft een mysterie. 187 00:13:58,803 --> 00:14:00,803 Het is de meest plausibele theorie… 188 00:14:00,883 --> 00:14:02,723 …maar niet de enige juiste. 189 00:14:07,643 --> 00:14:09,563 De datering van deze stad… 190 00:14:09,643 --> 00:14:13,523 …is erg onzeker, zoals dat in de archeologie kan zijn. 191 00:14:15,363 --> 00:14:19,523 Alle voorgestelde data stammen uit gebruik ervan in verschillende periodes. 192 00:14:19,603 --> 00:14:21,763 Het huis waar ik nu in woon… 193 00:14:21,843 --> 00:14:24,163 …hoeft niet net van te voren te zijn gebouwd. 194 00:14:32,363 --> 00:14:36,563 Het is een idee dat me doet twijfelen aan de officiële datering hiervan. 195 00:14:37,723 --> 00:14:39,163 Zou het ouder kunnen zijn… 196 00:14:39,963 --> 00:14:43,363 …veel ouder, dan de geaccepteerde theorie zegt? 197 00:14:45,363 --> 00:14:50,443 En was de reden voor de bouw niet om zich te verbergen voor invallers… 198 00:14:51,963 --> 00:14:53,963 …maar voor iets anders? 199 00:14:56,323 --> 00:15:00,363 Op de oudste niveaus, die het dichtst bij het oppervlak liggen… 200 00:15:00,443 --> 00:15:03,283 …lijken de kamers niet bedoeld als schuilplaats… 201 00:15:03,363 --> 00:15:04,643 …maar als woonplaats. 202 00:15:08,283 --> 00:15:14,363 De ondergrondse steden waren zo gebouwd om mensen te huisvesten. 203 00:15:14,443 --> 00:15:17,843 Voor het dagelijkse leven. 204 00:15:19,083 --> 00:15:21,683 Daarvoor was alles beschikbaar. 205 00:15:23,203 --> 00:15:28,083 De keuken, de voorraadkast, de woonruimtes. 206 00:15:30,683 --> 00:15:34,043 Er waren ruimtes die ze gebruikten om te koken… 207 00:15:34,123 --> 00:15:36,763 …en we weten dat er schoorstenen waren. 208 00:15:37,803 --> 00:15:41,243 Bij de ingangen zijn ruimtes die als stallen werden gebruikt. 209 00:15:41,883 --> 00:15:45,563 Dieren zouden het waardevolste bezit voor hen zijn geweest. 210 00:15:48,643 --> 00:15:51,683 Eén ruimte is geïdentificeerd als wijnkelder… 211 00:15:52,363 --> 00:15:53,803 …waar druiven werden geplet. 212 00:15:55,883 --> 00:15:58,723 De tunnels zouden een goede wijnkelder zijn geweest. 213 00:15:59,643 --> 00:16:01,523 De temperatuur blijft aangenaam… 214 00:16:01,603 --> 00:16:04,883 …hoe warm of koud het buiten ook wordt. 215 00:16:06,203 --> 00:16:08,603 Voedsel zou hier langer vers zijn gebleven. 216 00:16:10,963 --> 00:16:16,723 Het is duidelijk dat Derinkuyu gemaakt was voor een vrij groot volk. 217 00:16:17,643 --> 00:16:18,843 Een ondergrondse bunker. 218 00:16:22,763 --> 00:16:24,563 Denk aan voorbeelden van nu… 219 00:16:24,643 --> 00:16:28,483 …aan mensen die grote, ondergrondse woonruimten hebben gebouwd. 220 00:16:29,283 --> 00:16:31,643 Het Cheyenne Mountain Complex in Colorado. 221 00:16:34,043 --> 00:16:38,283 Het Dixia Chen-netwerk van tunnels onder Peking. 222 00:16:38,843 --> 00:16:40,163 PRESIDENTIEEL OPERATIONEEL NOODCENTRUM VS 223 00:16:40,243 --> 00:16:43,563 Het presidentiële noodcentrum onder het Witte Huis. 224 00:16:45,123 --> 00:16:48,643 Geen ervan bedoeld om zich te verdedigen tegen vijanden. 225 00:16:49,963 --> 00:16:52,163 Ze zijn gebouwd als schuilkelder… 226 00:16:52,243 --> 00:16:55,843 …om het leven te behouden voor een eventuele bedreiging. 227 00:16:58,043 --> 00:17:00,843 Ik denk dat dat het geval is… 228 00:17:04,083 --> 00:17:05,323 …in Derinkuyu. 229 00:17:07,803 --> 00:17:11,362 Maar ik geloof ook dat deze bunker veel langer geleden is gebouwd… 230 00:17:11,443 --> 00:17:13,963 …dan archeologen willen overwegen. 231 00:17:15,642 --> 00:17:17,443 Er is bewijs dat suggereert… 232 00:17:17,523 --> 00:17:20,803 …dat Derinkuyu zelfs uit de laatste IJstijd kan stammen. 233 00:17:25,362 --> 00:17:29,402 Het betreft de duidelijke tekens achtergelaten door handbijlen… 234 00:17:29,483 --> 00:17:31,083 …op de muren van Derinkuyu. 235 00:17:32,803 --> 00:17:35,163 Anderhalve kilometer buiten Derinkuyu… 236 00:17:35,243 --> 00:17:38,723 …vonden Turkse archeologen bij een oude rivierbedding… 237 00:17:38,803 --> 00:17:41,603 …meerdere handbijlen en stenen werktuigen… 238 00:17:42,203 --> 00:17:46,643 …uit ongeveer 9500 v. Chr… 239 00:17:47,843 --> 00:17:49,443 …het einde van de IJstijd. 240 00:17:50,243 --> 00:17:51,563 Dezelfde werktuigen… 241 00:17:51,643 --> 00:17:55,603 …waarmee Derinkuyu's ondiepste en oudste kamers gevormd werden. 242 00:17:59,243 --> 00:18:02,963 Denk aan de half-ondergrondse kamer van Karahan Tepe… 243 00:18:03,043 --> 00:18:05,363 …minder dan 500 km verderop… 244 00:18:06,083 --> 00:18:08,123 …met zuilen die erg veel lijken… 245 00:18:08,203 --> 00:18:11,363 …op de natuurlijke schoorstenen van Cappadocië. 246 00:18:14,203 --> 00:18:15,483 Aangezien niemand ontkent… 247 00:18:15,563 --> 00:18:18,843 …dat deze ruimte uit de laatste IJstijd stamt… 248 00:18:20,803 --> 00:18:22,443 …kan Derinkuyu net zo goed… 249 00:18:22,523 --> 00:18:24,963 …rond dezelfde tijd zijn gebouwd. 250 00:18:30,003 --> 00:18:33,123 Naarmate Derinkuyu zijn diepte en complexheid onthult… 251 00:18:33,203 --> 00:18:37,443 …kunnen we moeilijk de enorme schaal van de onderneming negeren… 252 00:18:38,603 --> 00:18:43,083 …evenals het enorme werk dat de tunnelbouw gekost heeft. 253 00:18:45,643 --> 00:18:48,843 Wat dit staaltje bouwkunde nog opmerkelijker maakt… 254 00:18:49,563 --> 00:18:53,123 …is dat dit niet de enige ondergrondse stad in Cappadocië is. 255 00:18:58,243 --> 00:19:01,083 In 2013 vonden bouwvakkers… 256 00:19:01,163 --> 00:19:03,443 …een andere serie tunnels in Nevşehir… 257 00:19:05,403 --> 00:19:07,043 …op 26 kilometer afstand. 258 00:19:08,083 --> 00:19:11,923 Ze vonden er een ondergrondse stad nog groter dan Derinkuyu. 259 00:19:14,843 --> 00:19:17,883 Sindsdien zijn er meer ondergrondse steden ontdekt. 260 00:19:21,083 --> 00:19:23,763 Hier in Cappadocië zijn tot ieders verbazing… 261 00:19:24,283 --> 00:19:28,923 …nog 36 van zulke ondergrondse steden ontdekt. 262 00:19:32,603 --> 00:19:35,123 En als we die met slechts twee niveaus meetellen… 263 00:19:35,643 --> 00:19:37,803 …stijgt dat aantal tot 200. 264 00:19:43,243 --> 00:19:47,203 Een van deze ondergrondse steden, slechts acht km van Derinkuyu… 265 00:19:47,283 --> 00:19:49,443 …bevat een ongelofelijk geheim. 266 00:19:51,283 --> 00:19:54,043 De tunnels in Kaymakli gaan tot acht niveaus diep… 267 00:19:54,123 --> 00:19:56,883 …over een groter oppervlak dan Derinkuyu. 268 00:19:58,963 --> 00:20:02,683 Gebaseerd op het aantal in de muren uitgehouwen voorraadkamers… 269 00:20:02,763 --> 00:20:08,243 …denken archeologen dat deze bunker 3500 mensen gehuisvest kan hebben. 270 00:20:12,643 --> 00:20:18,363 Maar Kaymakli's ongelofelijkste kenmerk is hier op het derde niveau te vinden. 271 00:20:22,963 --> 00:20:26,363 Een ondergrondse tunnel die tot op grote afstand reikt. 272 00:20:32,243 --> 00:20:33,883 Hij is nu onbegaanbaar… 273 00:20:33,963 --> 00:20:39,043 …maar sommigen beweren dat deze tunnel Kaymakli aan Derinkuyu verbond. 274 00:20:41,323 --> 00:20:43,883 Een rechte afstand van ongeveer acht km. 275 00:20:48,843 --> 00:20:51,323 Archeologen hebben inderdaad bevestigd… 276 00:20:51,403 --> 00:20:55,443 …dat zeker nog zes ondergrondse complexen in Cappadocië… 277 00:20:55,523 --> 00:20:59,083 …met elkaar verbonden zijn door zulke ondergrondse tunnels. 278 00:21:00,803 --> 00:21:03,963 Dat verandert voor mij alles. 279 00:21:05,243 --> 00:21:09,603 Deze ondergrondse labyrinten zijn geen afzonderlijke bunkers. 280 00:21:09,683 --> 00:21:12,763 Ze zijn onderdeel van een enorm, verspreid project… 281 00:21:12,843 --> 00:21:16,603 …met tientallen andere, dergelijke plekken in de regio. 282 00:21:17,683 --> 00:21:21,443 Alleen een zeer gemotiveerde beschaving zou zoiets hebben gemaakt. 283 00:21:23,803 --> 00:21:27,083 Wat voor bedreiging zou zo verwoestend zijn geweest… 284 00:21:27,163 --> 00:21:30,283 …dat het een heel volk dwong… 285 00:21:30,363 --> 00:21:35,243 …misschien wel honderdduizenden, om een nieuw ondergronds leven te bouwen? 286 00:21:36,243 --> 00:21:39,283 Er moet een andere verklaring zijn voor de bouw… 287 00:21:39,363 --> 00:21:43,163 …die logischer is dan het onderduiken voor vijanden. 288 00:21:46,203 --> 00:21:50,203 Het antwoord zou kunnen liggen in een van de oudste, lokale mythes… 289 00:21:51,363 --> 00:21:55,683 …die duizenden jaren teruggaat tot de Zoroastriërs. 290 00:21:59,043 --> 00:22:02,643 Dit zijn de beroemde dansende derwisjen van Cappadocië. 291 00:22:07,323 --> 00:22:10,403 Toegewijde volgers van een religie genaamd soefisme. 292 00:22:14,763 --> 00:22:18,363 Een van de weinige overblijfsels van het Zoroastrisme. 293 00:22:20,843 --> 00:22:25,243 De oude Perzische profeet, Zoroaster, stichtte wat volgens sommigen… 294 00:22:25,323 --> 00:22:28,643 …de oudste, nog beoefende godsdienst is. 295 00:22:32,123 --> 00:22:37,043 De heilige teksten ervan verwijzen naar een ondergrondse stad zoals Derinkuyu… 296 00:22:37,123 --> 00:22:41,323 …en vertellen ons precies waarom hij werd gemaakt en door wie. 297 00:22:41,843 --> 00:22:46,683 Zoroaster sprak over de eerste koning en stichter van beschaving… 298 00:22:46,763 --> 00:22:48,123 …een man genaamd Yima. 299 00:22:54,043 --> 00:22:57,043 Op een dag, toen Yima bij een rivier stond… 300 00:22:57,123 --> 00:23:01,763 …verscheen de god Ahura Mazda tot hem met een onheilspellende waarschuwing. 301 00:23:02,843 --> 00:23:06,123 Niet over een overstroming, maar een fatale winter. 302 00:23:07,363 --> 00:23:12,203 Hij droeg Yima op een vara te bouwen, een enorme, ondergrondse schuilkelder. 303 00:23:14,083 --> 00:23:17,963 Daarin moest hij de beste brengen van mannen en vrouwen en dieren… 304 00:23:18,043 --> 00:23:19,323 …twee van elk. 305 00:23:20,363 --> 00:23:23,643 Yima moest zaden van elke boom en fruit opslaan… 306 00:23:23,723 --> 00:23:27,883 …om zo een onuitputbare voorraad te maken tot de fatale winter voorbij was. 307 00:23:28,763 --> 00:23:31,723 En de heilige teksten vertellen ons ook… 308 00:23:31,803 --> 00:23:37,123 …dat deze fatale winter aangekondigd zou worden door een slang aan de hemel. 309 00:23:40,603 --> 00:23:42,763 De zogenaamd mythische vara… 310 00:23:42,843 --> 00:23:46,803 …doet erg denken aan de ondergrondse steden hier in Cappadocië. 311 00:23:47,843 --> 00:23:50,843 Maar de meeste historici weigeren de link te leggen. 312 00:23:51,963 --> 00:23:54,483 De mythe over Yima is een van die mythes… 313 00:23:54,563 --> 00:23:56,923 …die volgens hen niets betekenen… 314 00:23:57,003 --> 00:24:00,603 …maar toch vertelt hij over een vreselijke, ijskoude winter. 315 00:24:03,363 --> 00:24:05,523 Net zoals geologen hebben bevestigd… 316 00:24:05,603 --> 00:24:09,563 …dat er een tijd van grote overstromingen was tijdens de Jongere Dryas… 317 00:24:09,643 --> 00:24:12,123 …die erg lijken op die uit mythes… 318 00:24:13,203 --> 00:24:17,283 …hebben ze ook gemerkt dat daarna de temperaturen wereldwijd daalden. 319 00:24:18,563 --> 00:24:20,283 Inderdaad een fatale winter. 320 00:24:21,843 --> 00:24:26,043 En dat detail dat het begin van de fatale winter linkt… 321 00:24:26,123 --> 00:24:29,043 …aan de komst van een grote slang uit de hemel… 322 00:24:30,523 --> 00:24:34,563 …net als de slangen uit de mythes van de oude Azteken… 323 00:24:36,043 --> 00:24:37,603 …of van de Iroquois. 324 00:24:37,683 --> 00:24:40,643 Slangen zijn altijd met rampen in verband gebracht. 325 00:24:46,163 --> 00:24:48,963 Het doet me ook denken aan de zuilen van Göbekli Tepe… 326 00:24:49,043 --> 00:24:54,283 …bedekt met gegraveerde afbeeldingen van slangen die uit de hemel vielen. 327 00:24:55,203 --> 00:24:59,003 Of de slang gegraveerd in Malta's grote tempel van Ggantija. 328 00:24:59,963 --> 00:25:02,003 Of Serpent Mound in Noord-Amerika. 329 00:25:02,923 --> 00:25:07,443 Natuurlijk linken archeologen al die oude symbolen en tradities… 330 00:25:07,523 --> 00:25:10,363 …uit andere delen van de wereld niet aan elkaar… 331 00:25:10,763 --> 00:25:12,963 …laat staan aan één evenement. 332 00:25:13,843 --> 00:25:18,043 Maar we hebben gezien hoe verschillende, niet-gerelateerde bouwwerken… 333 00:25:18,123 --> 00:25:19,523 …over de hele wereld… 334 00:25:19,603 --> 00:25:23,723 …het resultaat lijken te zijn van een erfenis van een zeer oude kennis. 335 00:25:24,003 --> 00:25:26,603 Een gemeenschappelijke erfenis. 336 00:25:27,803 --> 00:25:30,963 De ongelofelijke implicatie is dat tijdens de IJstijd… 337 00:25:31,043 --> 00:25:35,083 …een geavanceerde beschaving, die wereldwijd invloed had… 338 00:25:35,163 --> 00:25:39,603 …samenleefde met de jager-verzamelaars, die er in die tijd ook waren. 339 00:25:40,403 --> 00:25:42,563 Een beschaving die verwoest werd… 340 00:25:42,643 --> 00:25:45,563 …door de mysterieuze rampen van de Jongere Dryas. 341 00:25:47,523 --> 00:25:52,043 Zouden al deze verwijzingen naar slangen ook deel kunnen zijn van die erfenis? 342 00:25:52,963 --> 00:25:56,363 Een waarschuwing voor ons van overlevenden. 343 00:26:04,203 --> 00:26:11,083 Het komt er voor mij op neer dat mensen een soort zijn met geheugenverlies. 344 00:26:12,723 --> 00:26:15,523 We hebben zo'n klap gekregen van de rampen… 345 00:26:15,603 --> 00:26:17,563 …aan het einde van de IJstijd… 346 00:26:17,643 --> 00:26:21,723 …dat we een belangrijk hoofdstuk van onze geschiedenis zijn vergeten. 347 00:26:23,043 --> 00:26:28,243 En dat kan een groot probleem zijn, want zoals met vele van deze mythes… 348 00:26:28,323 --> 00:26:32,803 …eindigt een later verhaal over Yima met een waarschuwing van de goden… 349 00:26:32,883 --> 00:26:36,803 …dat een dergelijke ramp ooit terug zal komen. 350 00:26:39,163 --> 00:26:40,123 Zou dat kunnen? 351 00:26:41,843 --> 00:26:46,763 Lange tijd was het een mysterie wat de overstromingen… 352 00:26:46,843 --> 00:26:50,203 …de branden en de kou van de Jongere Dryas veroorzaakte… 353 00:26:51,123 --> 00:26:55,163 …maar nieuw geologisch bewijs suggereert een gruwelijke mogelijkheid. 354 00:26:56,483 --> 00:26:58,803 Er is nu nog bewijs zichtbaar… 355 00:26:58,883 --> 00:27:01,883 …in het gehavende landschap van prehistorisch Amerika… 356 00:27:01,963 --> 00:27:03,483 …waar ik nu heen ga. 357 00:27:04,483 --> 00:27:08,363 Ik ben ervan overtuigd dat de oorsprong van het slangensymbool… 358 00:27:08,443 --> 00:27:11,203 …te maken heeft met de slangen aan de hemel… 359 00:27:11,283 --> 00:27:12,883 …die we kometen noemen. 360 00:27:41,643 --> 00:27:46,643 Ondertiteld door: Brigitta Broeke