1
00:00:06,339 --> 00:00:11,594
2 MİLYON YIL ÖNCE

2
00:00:23,106 --> 00:00:28,987
İki milyon yıl öncesi.
Gezegenimiz çok farklı bir yer.

3
00:00:34,325 --> 00:00:37,704
Kılıç dişli bir kaplan, Smilodon.

4
00:00:43,918 --> 00:00:46,296
Çağının korkulu avcısı.

5
00:00:51,342 --> 00:00:56,931
Karşıda dev bir terör kuşu var.
Boyu iki metre.

6
00:01:04,689 --> 00:01:07,150
İki taraf da silahlı…

7
00:01:09,986 --> 00:01:11,946
…ve savaşa hazır.

8
00:01:28,463 --> 00:01:32,926
Bu, büyük ölüm kalım mücadelelerinin

9
00:01:33,843 --> 00:01:37,847
ve dünyayı ele geçirecek
hanedanların hikâyesi.

10
00:01:43,144 --> 00:01:48,066
Bu, yaşamın hikâyesi.

11
00:02:50,461 --> 00:02:55,300
GEZEGENİMİZDE YAŞAM

12
00:03:00,138 --> 00:03:04,601
GÜNÜMÜZ

13
00:03:05,268 --> 00:03:06,895
Bakacağınız yeri bilirseniz

14
00:03:07,562 --> 00:03:13,610
gezegenimizdeki yaşamın kökenlerine dair
ipuçları bulmanız hâlâ mümkün.

15
00:03:21,618 --> 00:03:25,038
Bu gördüğünüz sadece
deniz yırtıcılarının toplanması değil.

16
00:03:28,833 --> 00:03:33,004
Kadim soyların bir araya gelmesi.

17
00:03:36,799 --> 00:03:39,427
Köpek balıkları, yaşayan fosiller,

18
00:03:40,220 --> 00:03:43,765
yüz milyonlarca yıldır
neredeyse hiç değişmemişler.

19
00:03:45,850 --> 00:03:46,851
Yunuslar.

20
00:03:46,935 --> 00:03:51,648
Ataları bir zamanlar karada dolaşan
hava soluyan memeliler.

21
00:03:54,817 --> 00:03:58,863
Gelmiş geçmiş tüm hayvanlardan
daha büyük olan balinalar.

22
00:04:05,411 --> 00:04:06,329
Kuşlar.

23
00:04:08,539 --> 00:04:11,834
Dünyanın en büyük hanedanı olan…

24
00:04:14,545 --> 00:04:17,131
…dinozorlardan geriye son kalanlar.

25
00:04:23,805 --> 00:04:24,889
Tüm yırtıcılar

26
00:04:25,390 --> 00:04:27,517
aynı avın peşinde

27
00:04:27,600 --> 00:04:31,771
ama hepsinin kökeni farklı.

28
00:04:40,697 --> 00:04:45,201
Bugün yaşayan
10 milyonu aşkın bitki ve hayvan türü var.

29
00:04:53,084 --> 00:04:58,548
Ancak bunlar şimdiye dek var olmuş
tüm türlerin sadece %1'i.

30
00:05:03,720 --> 00:05:05,513
Zamanda geriye giderek

31
00:05:06,306 --> 00:05:10,268
soyu tükenen %99'un
birçoğuyla tanışacağız.

32
00:05:18,067 --> 00:05:20,987
En sıra dışı hikâyeyi,

33
00:05:22,071 --> 00:05:25,158
gezegenimizdeki yaşamın hikâyesini
anlatmak için.

34
00:05:33,541 --> 00:05:35,752
BÖLÜM 1

35
00:05:35,835 --> 00:05:40,631
YAŞAMIN KURALLARI

36
00:05:44,177 --> 00:05:49,766
4 MİLYAR YIL ÖNCE

37
00:05:53,936 --> 00:05:59,692
Yaşam, inanılmaz çeşitliliği ile birlikte
bir yerde başlamak zorundaydı.

38
00:06:08,743 --> 00:06:13,373
İlk belirti
dört milyar yıl önce ortaya çıktı.

39
00:06:17,335 --> 00:06:22,423
Belki de emsalsiz bir şekilde
gezegenimiz tam uygun şartlara sahipti.

40
00:06:25,343 --> 00:06:26,344
Sıvı su,

41
00:06:27,220 --> 00:06:28,679
Güneş'ten gelen enerji

42
00:06:29,430 --> 00:06:33,101
ve yaşamın başlaması için gereken
mükemmel kimya.

43
00:06:40,400 --> 00:06:45,530
Tam süreç,
tarihin derinliklerinde yitip gitti.

44
00:06:47,698 --> 00:06:53,621
Ama ortaya çıkardığı şey
tek bir küçük canlı hücreydi.

45
00:06:55,581 --> 00:06:56,582
Tüm yaşamın,

46
00:06:57,542 --> 00:07:01,003
her şeyin atası olan SEOA…

47
00:07:05,133 --> 00:07:09,971
…yani son evrensel ortak ata.

48
00:07:19,147 --> 00:07:21,315
Bu mütevazı başlangıçlardan sonra

49
00:07:21,399 --> 00:07:25,570
yaşamın asıl karmaşıklığını geliştirmesi
milyarlarca yıl daha sürdü.

50
00:07:31,742 --> 00:07:35,246
450 MİLYON YIL ÖNCE

51
00:07:36,164 --> 00:07:39,917
İlk kez okyanuslarda elde ettiği
bir başarı.

52
00:07:45,673 --> 00:07:48,593
Üstünlük kazanan ilk hayvanlar

53
00:07:49,093 --> 00:07:51,512
basit yaşam formlarıydı.

54
00:07:57,977 --> 00:07:59,187
Bu invertebratlar,

55
00:08:00,646 --> 00:08:02,523
yani omurgasız hayvanlar

56
00:08:03,774 --> 00:08:06,944
milyonlarca yıl denizlerde hüküm sürdü.

57
00:08:12,158 --> 00:08:16,329
Tarih boyunca yaşam
bitmeyen bir savaş hâlindeydi.

58
00:08:18,122 --> 00:08:19,916
Galip çıkan her hanedan

59
00:08:19,999 --> 00:08:22,627
elbet bir sonrakine yenik düşüyordu.

60
00:08:29,675 --> 00:08:32,470
Karayı ilk fethedenler arasında
bitkiler vardı.

61
00:08:34,889 --> 00:08:37,642
Zaman içinde omurgasızların gelip

62
00:08:39,477 --> 00:08:44,148
üstünlük kurmaları için gereken
şartları yarattılar.

63
00:08:55,618 --> 00:08:58,621
Ama omurgasızlar
sonsuza dek hüküm süremezdi.

64
00:09:07,088 --> 00:09:09,465
Yeni bir hanedan onlara üstün gelecekti.

65
00:09:14,011 --> 00:09:16,889
Yine sudan gelen bir hanedan.

66
00:09:25,565 --> 00:09:27,024
Amfibiler.

67
00:09:33,573 --> 00:09:38,536
Dört uzuv ve bir omurgadan oluşan
sıra dışı vücut yapılarıyla

68
00:09:38,619 --> 00:09:42,039
dayanıklı bir
başarı modeli oluşturuyorlardı.

69
00:09:46,043 --> 00:09:49,130
Suyla olan bağları yüzünden
menzilleri kısıtlıydı.

70
00:09:54,385 --> 00:09:58,598
Ama böyle bağları olmayan
başka bir hanedan ortaya çıkardılar.

71
00:10:03,686 --> 00:10:04,812
Sürüngenler.

72
00:10:07,773 --> 00:10:10,776
En kurak bölgelerden bile
faydalanabilen sürüngenler

73
00:10:11,736 --> 00:10:14,989
yayılarak yürüme şekilleri sayesinde
dünyaya yayıldılar.

74
00:10:22,622 --> 00:10:26,876
Tarihte ilk kez küresel bir güç vardı.

75
00:10:29,587 --> 00:10:31,505
İçlerinde en ikonik hanedan

76
00:10:33,341 --> 00:10:36,135
bu ilk sürüngenlerden çıktı.

77
00:10:39,972 --> 00:10:41,223
Dinozorlar.

78
00:10:53,361 --> 00:10:58,199
150 milyon yıl boyunca hüküm süreceklerdi.

79
00:11:06,957 --> 00:11:11,420
Mutlak hâkimiyetleri
vahim bir şanssızlık yüzünden yarıda kalan

80
00:11:12,171 --> 00:11:16,300
şaşırtıcı çeşitlilikte bir grup.

81
00:11:25,810 --> 00:11:27,269
Son büyük soy

82
00:11:28,229 --> 00:11:31,899
onların gölgelerinden doğdu.

83
00:11:34,527 --> 00:11:35,528
Memeliler.

84
00:11:43,077 --> 00:11:47,415
İçlerinden biri gezegenimizi

85
00:11:48,624 --> 00:11:50,626
hiç olmadığı kadar değiştirecekti.

86
00:11:58,759 --> 00:12:01,178
Dört milyar yıl boyunca

87
00:12:01,679 --> 00:12:03,848
bu hanedanların yükselişi ve çöküşü

88
00:12:03,931 --> 00:12:06,475
sadece şans eseri olmadı.

89
00:12:09,437 --> 00:12:10,771
Yaşamın başlangıcından

90
00:12:11,272 --> 00:12:15,609
bugün bildiğimiz sonsuz çeşitliliğe kadar
tüm yolculuğa

91
00:12:17,361 --> 00:12:20,781
belli temel ilkeler yön verdi.

92
00:12:23,284 --> 00:12:25,119
Yaşamın kuralları.

93
00:12:27,705 --> 00:12:33,669
İlk kural, en iyi adapte olanın
her zaman galip çıkmasıdır.

94
00:12:36,756 --> 00:12:41,177
Bu kelebek yumurtalarının her biri
aynı görünüyor.

95
00:12:44,305 --> 00:12:47,183
Ama her birinin
farklı bir gen kombinasyonu var,

96
00:12:48,309 --> 00:12:52,688
bu da onları tamamen eşsiz kılıyor.

97
00:13:01,405 --> 00:13:05,743
Bazılarının hayatta kalmalarını sağlayan
genetik özellikleri olacak.

98
00:13:14,877 --> 00:13:20,049
Nesilden nesile geçecek özellikler.

99
00:13:26,055 --> 00:13:27,306
Ta ki sonunda

100
00:13:28,057 --> 00:13:31,060
biri öncekilerden büyük farklılık gösterip

101
00:13:31,644 --> 00:13:34,271
çevresine daha iyi adapte olacak…

102
00:13:36,398 --> 00:13:40,486
…yepyeni bir türe dönüşene kadar.

103
00:13:44,240 --> 00:13:46,784
Evrim budur.

104
00:13:56,961 --> 00:14:00,381
Ama evrim geçiren sadece tırtıllar değil.

105
00:14:08,138 --> 00:14:12,434
Bu ormandaki her şey
hayatta kalma mücadelesi veriyor.

106
00:14:15,604 --> 00:14:18,399
Bitkiler dâhil.

107
00:14:25,406 --> 00:14:29,243
Serbest kalsalar
tırtıllar onları çıplak bırakır.

108
00:14:38,627 --> 00:14:43,799
Ama bu bitki hayatta kalmak için
adaptasyon yöntemleri geliştirmiş.

109
00:14:46,427 --> 00:14:48,846
Yapraklarındaki zehir

110
00:14:49,847 --> 00:14:52,850
onları yiyen her şeyi öldürecek güçte.

111
00:14:54,685 --> 00:14:56,270
İşte kimyasal savaş.

112
00:14:59,773 --> 00:15:02,610
Sonra yeni bir tırtıl türü ortaya çıkıyor.

113
00:15:04,778 --> 00:15:08,908
Bu tür, normalde zehirli olan yaprakları

114
00:15:09,867 --> 00:15:12,328
üzerlerindeki yumurtalarla yiyebiliyor.

115
00:15:20,336 --> 00:15:21,795
Buna karşılık

116
00:15:21,879 --> 00:15:23,505
diğer kelebekler

117
00:15:23,589 --> 00:15:26,884
sadece yumurtasız bitkilere yerleşmeye
adapte olarak…

118
00:15:33,265 --> 00:15:37,144
…yavrularının mümkün olan
en iyi başlangıcı yapmasını sağlıyor.

119
00:15:47,655 --> 00:15:50,032
Ama bitkiler misilleme yapıyor.

120
00:15:52,660 --> 00:15:57,748
Yapraklarında kelebek yumurtasına benzeyen
sürgünler oluşturup…

121
00:16:04,964 --> 00:16:08,801
…dişileri oraya yerleşmekten alıkoyuyor.

122
00:16:12,596 --> 00:16:17,768
Dahası, sahte yumurtalar
tırtıllarla beslenen karıncaları çeken…

123
00:16:20,521 --> 00:16:23,190
…tatlı bir nektar üretiyor.

124
00:16:29,780 --> 00:16:34,243
Yaşamın ilk kuralı olan
en iyi adapte olanın galip çıkması

125
00:16:36,161 --> 00:16:40,082
bugün var olan muazzam çeşitliliği
ortaya çıkarmıştır.

126
00:16:49,591 --> 00:16:51,010
Yaşamın bir diğer kuralı

127
00:16:51,802 --> 00:16:54,304
rekabetin adaptasyonu tetiklemesidir.

128
00:16:56,724 --> 00:17:01,186
2 MİLYON YIL ÖNCE

129
00:17:02,813 --> 00:17:08,068
En şiddetli rekabet de
kendi türünden çıkar.

130
00:17:14,658 --> 00:17:16,160
Bir erkek terör kuşu.

131
00:17:21,206 --> 00:17:24,376
Göl kıyısı onun alanı.

132
00:17:38,182 --> 00:17:39,391
Ama yalnız değil.

133
00:17:43,353 --> 00:17:45,981
Bu en iyi yeri
daha genç bir erkek istiyor.

134
00:17:54,406 --> 00:17:56,867
Büyük olan, tehdidi görmezden gelemiyor.

135
00:18:16,678 --> 00:18:18,806
Genç geri çekilmeyi kabul etmiyor.

136
00:18:22,351 --> 00:18:24,853
Kendine ait bir alana ihtiyacı var.

137
00:18:35,072 --> 00:18:37,825
İkisi ritüel bir gösteriye başlıyor.

138
00:18:48,669 --> 00:18:50,712
Kendi gücünü gösterirken…

139
00:18:57,261 --> 00:18:59,263
…diğerinin gücünü değerlendiriyor.

140
00:19:07,771 --> 00:19:09,648
Koordine hareketleri

141
00:19:10,149 --> 00:19:12,109
bir dans kadar resmî.

142
00:19:24,496 --> 00:19:26,582
İlk geri çekilen kim olacak?

143
00:19:35,507 --> 00:19:36,717
Ya da saldıran.

144
00:19:44,892 --> 00:19:49,021
Onları ayıracak bir şey olmayınca
dövüş kaçınılmaz.

145
00:20:02,993 --> 00:20:04,328
Ama misafirleri var.

146
00:20:13,962 --> 00:20:16,590
Smilodon'un memeli kurnazlığı

147
00:20:16,673 --> 00:20:19,968
terör kuşunun soyunun tükenmesinin
nedenlerinden biriydi.

148
00:20:25,682 --> 00:20:30,270
Türlerin içindeki ve arasındaki rekabet

149
00:20:30,979 --> 00:20:33,148
her zaman evrimi tetiklemiştir.

150
00:20:36,944 --> 00:20:41,490
Ama sürekli değişen
sadece savaşanlar değil.

151
00:20:42,699 --> 00:20:45,661
Savaş meydanının kendisi de değişip

152
00:20:46,453 --> 00:20:49,081
yaşamın üçüncü kuralını ortaya çıkarıyor:

153
00:20:50,832 --> 00:20:53,794
Dünya asla uzun süre aynı kalmaz.

154
00:20:54,836 --> 00:20:56,713
Bu bazen yaşama fayda sağlar.

155
00:20:57,589 --> 00:21:00,008
Bazense ket vurur.

156
00:21:05,973 --> 00:21:10,227
Tarih boyunca volkanlar
değişimin en büyük elçilerinden olmuştur.

157
00:21:28,537 --> 00:21:31,456
Binlerce yıl süren patlamalar

158
00:21:32,666 --> 00:21:37,212
gezegenimizin uçsuz bucaksız alanlarını
defalarca yutmuştur.

159
00:21:39,589 --> 00:21:42,301
Bu, atmosfere gaz pompalayıp

160
00:21:42,384 --> 00:21:43,927
iklimi değiştirmiş

161
00:21:44,011 --> 00:21:45,012
ve en kötü örneği

162
00:21:46,430 --> 00:21:49,016
küresel kitlesel yok oluşa neden olmuştur.

163
00:21:59,318 --> 00:22:01,320
Dünya nadiren istikrarlı olmuştur.

164
00:22:01,945 --> 00:22:04,614
Bazen bir ateş diyarı.

165
00:22:07,159 --> 00:22:09,703
Bazen bir buz diyarı.

166
00:22:19,171 --> 00:22:22,799
Değişen gezegenimiz
yaşamın önünde birçok engel yaratmıştır.

167
00:22:25,093 --> 00:22:26,636
Toksik denizlerden tutun…

168
00:22:30,766 --> 00:22:32,392
…küresel çorak arazilere…

169
00:22:35,604 --> 00:22:38,231
…ve bitmek bitmeyen
yağmurlu dönemlere kadar.

170
00:22:45,072 --> 00:22:47,324
Dört farklı çağda

171
00:22:48,742 --> 00:22:52,746
gezegen, yaşamı
varoluşun sınırına kadar getirdi.

172
00:22:53,830 --> 00:22:57,751
Her seferinde
tüm türlerin dörtte üçünden fazlası

173
00:22:57,834 --> 00:23:00,420
kitlesel yok oluşlarda yitip gitti.

174
00:23:05,384 --> 00:23:08,345
Gezegenimiz bazen acımasız olabiliyor.

175
00:23:12,057 --> 00:23:16,686
76 MİLYON YIL ÖNCE

176
00:23:17,396 --> 00:23:19,189
Ama bir dönem vardı ki

177
00:23:20,273 --> 00:23:25,070
Dünya 100 milyon yıl boyunca
istikrarını sürdürdü.

178
00:23:29,157 --> 00:23:34,704
Bu dönem, bir grubun
hanedanların en güçlüsü olmasını sağladı.

179
00:23:39,292 --> 00:23:42,337
Bu, dinozorlar çağıydı.

180
00:23:52,389 --> 00:23:57,894
Uzun süren sükûnet
dinozorların hızla üremelerini sağladı.

181
00:24:07,821 --> 00:24:10,198
Bunlar Maiasaura,

182
00:24:11,783 --> 00:24:16,455
binlerce dinozorla sürülen oluşturan
uysal otçullar.

183
00:24:26,548 --> 00:24:29,843
Bu şekilde bir araya toplanmaları
güvenliği sağlıyor.

184
00:24:31,178 --> 00:24:32,971
Sadece yetişkinler için değil.

185
00:24:39,227 --> 00:24:41,563
Bu temkinli dişi

186
00:24:42,439 --> 00:24:44,649
yuvasına dönmek istiyor.

187
00:24:57,579 --> 00:25:00,749
Maiasaura "iyi anne" demek.

188
00:25:04,419 --> 00:25:05,962
Diğer dişiler gibi

189
00:25:06,796 --> 00:25:09,841
o da yuvasını devasa bir kolonide yapmış.

190
00:25:13,136 --> 00:25:14,137
Ona ulaşmak için

191
00:25:14,679 --> 00:25:17,474
yavrularını korumak isteyen
savunmacı annelere

192
00:25:18,016 --> 00:25:19,809
göğüs germek zorunda.

193
00:25:34,157 --> 00:25:35,867
Bir saldırgandan kaçarken

194
00:25:36,993 --> 00:25:38,954
diğerine fazla yaklaşıyor.

195
00:25:54,261 --> 00:25:57,931
Sonunda kendi yuvasına ulaşıyor.

196
00:26:08,066 --> 00:26:11,611
Yavrularını tıpkı kuşlar gibi besliyor.

197
00:26:31,172 --> 00:26:34,092
Yavrular sürüye katılacak kadar
büyüyene dek

198
00:26:35,552 --> 00:26:38,346
onları yuvada aylarca koruyacak.

199
00:26:47,272 --> 00:26:51,818
Ancak gezegen sadece
çok sayıda dinozoru desteklemekle kalmadı,

200
00:26:52,986 --> 00:26:58,825
istikrarıyla da her şekil
ve büyüklükteki dinozoru destekledi.

201
00:27:11,880 --> 00:27:16,468
Triceratops ise
savunmasız Maiasaura'dan çok farklı.

202
00:27:22,265 --> 00:27:26,311
Beş ton ağırlığında olan
ve üç boynuzu bulunan bu dişi

203
00:27:26,895 --> 00:27:28,396
ağır zırhlı…

204
00:27:30,774 --> 00:27:36,071
…ve en iyi savunma şeklinin
saldırı olduğu bir dünyaya adapte olmuş.

205
00:27:42,577 --> 00:27:47,207
Üreme mevsimi yaklaşırken
formunun zirvesinde olması gerekiyor.

206
00:27:49,834 --> 00:27:54,714
Bu da en iyi yiyeceği
her nerede olursa olsun bulması demek.

207
00:27:59,386 --> 00:28:02,514
Ancak arayışı onu sürüden uzaklaştırıp…

208
00:28:05,517 --> 00:28:08,520
…ormanın kenarına yaklaştırdı.

209
00:28:18,905 --> 00:28:20,573
Gergin olmakta haklı.

210
00:28:21,616 --> 00:28:24,911
Bu ormanda
Triceratops'lardan başka devler de var.

211
00:28:38,925 --> 00:28:40,844
Tiranozor rex.

212
00:28:44,514 --> 00:28:46,266
En üstün yırtıcı.

213
00:28:53,898 --> 00:28:56,109
Yanında iki yavrusu var.

214
00:29:22,844 --> 00:29:25,013
Kardeşler annelerinden daha hızlı.

215
00:29:29,809 --> 00:29:31,060
Takımca çalışıyorlar.

216
00:29:34,105 --> 00:29:39,152
Triceratops yavrulara karşı koyabilse de
yetişkine karşı koyamıyor.

217
00:30:00,632 --> 00:30:03,343
Ancak sürünün korumasıyla kurtulabilir.

218
00:30:07,764 --> 00:30:09,557
Savunma duvarı oluşturuyorlar.

219
00:30:15,939 --> 00:30:20,235
Dünyanın en heybetli yırtıcısı bile
ne zaman yenildiğini biliyor.

220
00:30:32,705 --> 00:30:34,624
Genç erkeğin aksine.

221
00:30:50,640 --> 00:30:55,228
66,04 MİLYON YIL ÖNCE

222
00:30:55,979 --> 00:30:58,314
Dünya'daki koşullar aynı kalsaydı

223
00:30:58,398 --> 00:31:01,609
bugün dinozorlar
hâlâ hüküm sürüyor olabilirdi.

224
00:31:03,820 --> 00:31:06,739
Ama her şey değişmek üzereydi.

225
00:31:07,448 --> 00:31:09,742
Üstelik sadece bir günde.

226
00:31:21,004 --> 00:31:24,299
Bir mermiden 20 kat hızlı ilerleyen

227
00:31:25,675 --> 00:31:28,553
Everest Dağı büyüklüğünde bir asteroit

228
00:31:28,636 --> 00:31:30,388
gezegene çarptı.

229
00:31:36,477 --> 00:31:41,566
Derinliği 20, genişliği 180 kilometre olan
bir delik açıp…

230
00:31:45,194 --> 00:31:48,281
…dünyayı değiştiren
olaylar zincirini başlattı.

231
00:31:53,453 --> 00:31:57,957
Asıl katil devasa kraterden ortaya çıktı.

232
00:32:01,419 --> 00:32:05,423
Yerküreyi saran
yüzlerce kilometre kalınlığında…

233
00:32:07,634 --> 00:32:09,469
…bir kül ve moloz duvarı.

234
00:32:15,350 --> 00:32:17,435
Bulut, güneş ışığını engelleyip

235
00:32:18,853 --> 00:32:21,981
neredeyse tüm dinozorların…

236
00:32:35,078 --> 00:32:38,331
…ve Dünya'daki yaşamın dörtte üçünün
ölümüne yol açtı.

237
00:32:44,087 --> 00:32:46,839
Küresel bir imhaydı.

238
00:32:55,306 --> 00:32:58,267
Dünyanın beşinci kitlesel yok oluşuydu.

239
00:33:29,424 --> 00:33:31,175
Ama hayatta kalanlar vardı.

240
00:33:34,595 --> 00:33:40,226
Bugün var olan tüm türlerin
temelini oluşturacak türler.

241
00:33:50,278 --> 00:33:54,198
Geriye kalan tek dinozorlar kuşlardı.

242
00:33:59,871 --> 00:34:03,124
Bugün Dünya'daki her yaşam alanını
işgal eden

243
00:34:04,709 --> 00:34:07,003
10.000'i aşkın türe sahipler.

244
00:34:10,840 --> 00:34:13,926
Ama gezegen kuşlara kalmamıştı.

245
00:34:16,679 --> 00:34:21,225
Küllerinden doğan
bir büyük hanedan daha vardı.

246
00:34:29,025 --> 00:34:30,026
Memeliler.

247
00:34:35,323 --> 00:34:36,908
Dinozorların yanında

248
00:34:37,408 --> 00:34:40,328
tarihte bir ayrıntı olmaktan
öteye gidememişlerdi.

249
00:34:48,419 --> 00:34:50,213
Asteroit çarpmasaydı

250
00:34:50,838 --> 00:34:54,842
bu hayatta kalan türlerden hiçbirinin
hüküm sürme şansı olmazdı.

251
00:35:00,014 --> 00:35:02,934
Kitlesel yok oluş felaketinden

252
00:35:04,477 --> 00:35:06,854
harikulade çeşitlilikte

253
00:35:08,731 --> 00:35:11,609
birçok yaşam ortaya çıktı.

254
00:35:19,075 --> 00:35:24,080
Hepsi yaşamın zorluklarına
mükemmel bir şekilde adapte oldu.

255
00:35:32,088 --> 00:35:35,299
Bu zorluklar,
yavrusunu koruma ve büyütme mücadelesi…

256
00:35:38,136 --> 00:35:39,345
…yiyecek bulma

257
00:35:40,346 --> 00:35:41,347
ve üremeydi.

258
00:35:46,561 --> 00:35:48,938
Aktörler değişmiş olabilir…

259
00:35:51,440 --> 00:35:54,735
…ancak esaslar aynı kalıyor.

260
00:35:57,280 --> 00:36:02,702
Su ve Güneş'ten gelen enerji
milyarlarca yıldır olduğu gibi

261
00:36:02,785 --> 00:36:06,372
yaşamı desteklemeye devam ediyor.

262
00:36:16,090 --> 00:36:20,219
Bugün bile yaşamın kuralları hâlâ geçerli.

263
00:36:23,723 --> 00:36:27,393
Yalnızca en iyi adapte olan galip çıkar.

264
00:36:39,280 --> 00:36:42,867
Rekabet evrimi tetikler.

265
00:36:47,872 --> 00:36:51,834
Hızla değişen bir gezegen kaosa yol açar.

266
00:37:01,510 --> 00:37:05,973
Hanedanların nasıl yükseleceğini
ve çökeceğini

267
00:37:06,974 --> 00:37:08,768
bu yaşam kuralları belirliyor.

268
00:37:13,356 --> 00:37:15,900
Bugün yaşayan her bir varlığın kökeni

269
00:37:17,235 --> 00:37:20,655
dört milyar yıl öncesine
uzanıyor olabilir.

270
00:37:26,327 --> 00:37:29,872
İnanılmaz engellere rağmen.

271
00:37:39,840 --> 00:37:44,262
Bugüne dek var olmuş tüm türlerin %99'u

272
00:37:44,887 --> 00:37:47,265
artık yok.

273
00:37:52,937 --> 00:37:58,359
Hayatta kalan %1 ise
bugünkü yaşamı oluşturuyor.

274
00:38:09,870 --> 00:38:15,960
Bu dizi, yaşamın tarihindeki
en önemli dönüm noktalarını keşfedecek.

275
00:38:25,720 --> 00:38:29,181
Memelilerin kendilerini
küresel güç kabul ettirmesinden…

276
00:38:37,315 --> 00:38:41,986
…ilk havalanan kuşların atalarına…

277
00:38:48,117 --> 00:38:51,078
…güçlü dinozorların
ortaya çıkmasına yol açan

278
00:38:51,954 --> 00:38:55,916
sert kabuklu yumurtaların evrimine…

279
00:39:04,300 --> 00:39:09,180
…hatta hayvanların
sudan ilk çıktığı ana kadar.

280
00:39:18,481 --> 00:39:23,152
Sonraki bölümde
denizdeki yaşamın kökenine…

281
00:39:30,201 --> 00:39:33,079
…ve olağanüstü gezegenimizdeki…

282
00:39:36,040 --> 00:39:38,459
…ilk yaşam mücadelelerine döneceğiz.

283
00:41:25,691 --> 00:41:28,235
Alt yazı çevirmeni: Duygu Mengioğlu