1
00:00:06,339 --> 00:00:11,594
HAI TRIỆU NĂM TRƯỚC

2
00:00:23,106 --> 00:00:28,945
Hai triệu năm trước,
và hành tinh của ta là một nơi rất khác.

3
00:00:34,325 --> 00:00:37,704
Một con mèo răng kiếm, loài Smilodon.

4
00:00:43,960 --> 00:00:46,379
Một kẻ săn mồi đáng sợ ở thời đại của nó.

5
00:00:51,384 --> 00:00:56,848
Chặn đường là một con chim khủng bố
khổng lồ cao hai mét.

6
00:01:04,689 --> 00:01:07,150
Đôi bên đều được vũ trang…

7
00:01:09,986 --> 00:01:11,988
và sẵn sàng chiến đấu.

8
00:01:28,505 --> 00:01:32,926
Đây là câu chuyện
về những trận chiến sinh tồn vĩ đại

9
00:01:33,843 --> 00:01:37,847
và những triều đại sẽ thống trị thế giới.

10
00:01:43,144 --> 00:01:48,066
Đây là câu chuyện về sự sống.

11
00:02:50,461 --> 00:02:55,300
SỰ SỐNG TRÊN HÀNH TINH XANH

12
00:03:00,138 --> 00:03:04,809
NGÀY NAY

13
00:03:05,310 --> 00:03:06,936
Nếu bạn biết tìm đúng nơi,

14
00:03:07,604 --> 00:03:13,568
bạn vẫn có thể tìm được những manh mối về
nguồn gốc của sự sống trên hành tinh xanh.

15
00:03:21,659 --> 00:03:25,038
Đây không chỉ là
buổi tụ tập những kẻ săn mồi dưới biển.

16
00:03:28,833 --> 00:03:32,921
Đây là buổi tụ hội
của những dòng máu cổ xưa.

17
00:03:36,841 --> 00:03:39,385
Cá mập, những hóa thạch sống,

18
00:03:40,178 --> 00:03:43,723
hầu như không thay đổi
suốt hàng trăm triệu năm.

19
00:03:45,850 --> 00:03:48,561
Cá heo, loài động vật có vú thở không khí

20
00:03:48,645 --> 00:03:51,606
có tổ tiên từng lang thang trên đất liền.

21
00:03:54,859 --> 00:03:58,821
Cá voi, lớn hơn
bất cứ loài động vật nào từng sống.

22
00:04:05,370 --> 00:04:06,246
Chim…

23
00:04:08,498 --> 00:04:11,793
những hậu duệ còn sống cuối cùng
của khủng long…

24
00:04:14,462 --> 00:04:17,131
triều đại vĩ đại nhất thế giới.

25
00:04:23,763 --> 00:04:25,306
Đều là những kẻ săn mồi,

26
00:04:25,390 --> 00:04:27,100
đều săn cùng một con mồi,

27
00:04:27,600 --> 00:04:31,771
nhưng có nguồn gốc khác hẳn nhau.

28
00:04:40,655 --> 00:04:45,159
Ngày nay, có hơn mười triệu loài thực vật
và động vật đang sống.

29
00:04:53,001 --> 00:04:58,506
Thế mà chúng mới chỉ chiếm
một phần trăm tổng số loài từng tồn tại.

30
00:05:03,761 --> 00:05:05,763
Bằng cách du hành ngược thời gian,

31
00:05:06,306 --> 00:05:10,226
ta sẽ gặp rất nhiều loài
trong số 99% loài đã tuyệt chủng đó.

32
00:05:18,109 --> 00:05:20,987
Để tiết lộ câu chuyện phi thường bậc nhất,

33
00:05:22,071 --> 00:05:25,158
câu chuyện về sự sống trên hành tinh xanh.

34
00:05:33,541 --> 00:05:35,752
CHƯƠNG 1

35
00:05:35,835 --> 00:05:40,631
QUY LUẬT CỦA CUỘC SỐNG

36
00:05:44,177 --> 00:05:49,766
BỐN TỶ NĂM TRƯỚC

37
00:05:53,978 --> 00:05:59,692
Sự sống và ngần ấy sự đa dạng đáng
kinh ngạc của nó phải bắt đầu từ đâu đó.

38
00:06:08,701 --> 00:06:13,247
Tia lửa đầu tiên
xuất hiện bốn tỷ năm trước.

39
00:06:17,377 --> 00:06:22,382
Có lẽ độc đáo ở chỗ, hành tinh của ta
lại có đúng những điều kiện thích hợp.

40
00:06:25,343 --> 00:06:26,344
Nước lỏng,

41
00:06:27,220 --> 00:06:28,638
năng lượng từ Mặt Trời,

42
00:06:29,472 --> 00:06:33,101
và tính hóa học hoàn hảo
để sự sống bắt đầu.

43
00:06:40,400 --> 00:06:45,530
Không thể xác định được
quá trình chính xác do yếu tố thời gian.

44
00:06:47,698 --> 00:06:53,621
Nhưng thứ nó đã tạo ra
là một tế bào sống nhỏ bé duy nhất.

45
00:06:55,540 --> 00:06:56,457
LUCA,

46
00:06:57,542 --> 00:07:01,003
Tổ tiên Chung Phổ quát Cuối cùng…

47
00:07:05,174 --> 00:07:09,971
khởi nguồn của hết thảy mọi sự sống.

48
00:07:19,147 --> 00:07:20,940
Từ khởi đầu khiêm nhường đó,

49
00:07:21,441 --> 00:07:25,528
sự sống mất thêm hàng tỷ năm
để phát triển nên tính phức tạp thực sự.

50
00:07:31,742 --> 00:07:35,246
BỐN TRĂM NĂM MƯƠI TRIỆU NĂM TRƯỚC

51
00:07:36,122 --> 00:07:39,876
Một kỳ tích nó đạt được lần đầu tiên
ở đại dương.

52
00:07:45,673 --> 00:07:49,010
Những động vật đầu tiên
đạt được quyền lực tối thượng

53
00:07:49,594 --> 00:07:51,512
là những dạng sống đơn giản.

54
00:07:57,935 --> 00:07:59,604
Những loài không xương sống,

55
00:08:00,688 --> 00:08:02,690
động vật không có xương sống,

56
00:08:03,816 --> 00:08:06,944
đã thống trị biển cả suốt hàng triệu năm.

57
00:08:12,200 --> 00:08:16,329
Xuyên suốt lịch sử, sự sống đã khơi mào
một cuộc chiến không hồi kết.

58
00:08:18,122 --> 00:08:19,916
Một triều đại trỗi dậy,

59
00:08:19,999 --> 00:08:22,627
rồi lại bị triều đại kế tiếp tiêu diệt.

60
00:08:29,675 --> 00:08:32,678
Thực vật là
loài vào loại đầu chinh phục đất liền…

61
00:08:34,889 --> 00:08:37,642
tạo ra những điều kiện mà, dần dà,

62
00:08:39,477 --> 00:08:42,104
sẽ cho phép
động vật không xương sống đi theo

63
00:08:42,980 --> 00:08:44,148
và tiếp quản.

64
00:08:55,618 --> 00:08:58,871
Nhưng động vật không xương sống
không thể thống trị mãi.

65
00:09:07,129 --> 00:09:09,257
Một triều đại mới sẽ vượt mặt chúng.

66
00:09:14,011 --> 00:09:16,889
Một triều đại cũng đến từ dưới nước.

67
00:09:25,565 --> 00:09:26,983
Những động vật lưỡng cư…

68
00:09:33,573 --> 00:09:38,494
với cấu trúc cơ thể mới lạ
gồm bốn chi và một xương sống,

69
00:09:38,578 --> 00:09:41,998
trở thành một bản thiết kế
thành công trường tồn.

70
00:09:46,043 --> 00:09:49,422
Khả năng của chúng bị giới hạn
do mối quan hệ với nước.

71
00:09:54,385 --> 00:09:58,598
Nhưng chúng đã tạo ra một triều đại khác
không có những ràng buộc đó.

72
00:10:03,686 --> 00:10:04,812
Loài bò sát.

73
00:10:07,773 --> 00:10:10,568
Khai thác được cả những vùng khô hạn nhất,

74
00:10:11,736 --> 00:10:15,031
dáng bò lổm ngổm của chúng
đã đưa chúng đi khắp thế giới.

75
00:10:22,622 --> 00:10:26,876
Lần đầu tiên trong lịch sử,
có một thế lực toàn cầu.

76
00:10:29,587 --> 00:10:31,505
Từ những loài bò sát đời đầu này

77
00:10:33,341 --> 00:10:36,135
sinh ra triều đại
mang tính biểu tượng bậc nhất.

78
00:10:39,972 --> 00:10:41,182
Khủng long.

79
00:10:53,402 --> 00:10:58,157
Chúng đã trị vì hơn 150 triệu năm.

80
00:11:06,916 --> 00:11:11,420
Một nhóm loài đa dạng đáng kinh ngạc,
giai đoạn thống trị tuyệt đối của chúng

81
00:11:12,213 --> 00:11:16,258
chỉ bị vận rủi tai ương chặn đứng.

82
00:11:25,810 --> 00:11:27,228
Từ cái bóng của chúng

83
00:11:28,229 --> 00:11:31,899
nổi lên dòng máu vĩ đại cuối cùng.

84
00:11:34,568 --> 00:11:35,569
Động vật có vú.

85
00:11:43,077 --> 00:11:47,331
Một trong số đó
về sau sẽ biến đổi hành tinh của ta

86
00:11:48,624 --> 00:11:50,418
nhiều hơn bất cứ loài nào.

87
00:11:58,801 --> 00:12:01,262
Sự thăng trầm của các triều đại này

88
00:12:01,762 --> 00:12:03,514
trong hơn bốn tỷ năm

89
00:12:04,014 --> 00:12:06,434
không chỉ là chuyện may rủi.

90
00:12:09,437 --> 00:12:10,771
Toàn bộ hành trình đó,

91
00:12:11,313 --> 00:12:15,568
từ khởi đầu của sự sống
đến sự đa dạng vô hạn ta biết ngày nay,

92
00:12:17,319 --> 00:12:20,740
đều được thúc đẩy
bởi một số nguyên tắc cơ bản.

93
00:12:23,325 --> 00:12:25,119
Những quy luật của cuộc sống.

94
00:12:27,747 --> 00:12:33,627
Quy luật đầu tiên là
kẻ thích nghi tốt nhất sẽ luôn thắng.

95
00:12:36,797 --> 00:12:41,594
Những quả trứng bướm này
trông giống hệt nhau.

96
00:12:44,305 --> 00:12:47,183
Nhưng mỗi quả lại có
một tổ hợp gen khác nhau,

97
00:12:48,350 --> 00:12:52,605
khiến chúng hoàn toàn độc đáo so với nhau.

98
00:13:01,405 --> 00:13:05,743
Có những quả sẽ có những phẩm chất
di truyền giúp chúng tồn tại.

99
00:13:14,877 --> 00:13:20,007
Những phẩm chất
sẽ truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác…

100
00:13:26,055 --> 00:13:27,306
đến khi rốt cuộc

101
00:13:28,057 --> 00:13:31,143
sẽ có một con
khác các bậc tiền nhiệm của nó đến nỗi

102
00:13:31,644 --> 00:13:34,230
nó trở thành một loài hoàn toàn mới…

103
00:13:36,899 --> 00:13:40,069
thích nghi tốt hơn với môi trường của nó.

104
00:13:44,240 --> 00:13:46,784
Đó là sự tiến hóa.

105
00:13:56,961 --> 00:14:00,339
Nhưng sâu bướm
không phải loài duy nhất tiến hóa.

106
00:14:08,138 --> 00:14:12,434
Mọi thứ trong khu rừng này
đều đang đấu tranh để sinh tồn…

107
00:14:15,604 --> 00:14:18,357
kể cả các loài thực vật.

108
00:14:25,447 --> 00:14:29,243
Không bị kìm hãm,
sâu bướm sẽ chén sạch chúng.

109
00:14:38,586 --> 00:14:43,716
Nhưng loài cây này đã tự tìm ra
cách thích nghi để sinh tồn.

110
00:14:46,927 --> 00:14:48,804
Chất độc trong lá của nó,

111
00:14:49,847 --> 00:14:52,850
có thể giết chết bất cứ thứ gì ăn chúng.

112
00:14:54,685 --> 00:14:56,312
Đây là chiến tranh hóa học.

113
00:14:59,732 --> 00:15:02,568
Rồi một loài sâu bướm mới lại tiến hóa…

114
00:15:05,279 --> 00:15:08,908
ăn được thứ lá như trước sẽ là có độc kia,

115
00:15:09,867 --> 00:15:12,328
cùng mọi quả trứng có thể có trên chúng.

116
00:15:20,377 --> 00:15:25,299
Đáp lại, các loài bướm khác thích nghi
bằng cách chỉ đẻ trên những cây

117
00:15:25,382 --> 00:15:26,842
không có trứng…

118
00:15:33,265 --> 00:15:37,144
để đảm bảo con chúng có được
khởi đầu tốt nhất có thể.

119
00:15:47,696 --> 00:15:50,032
Nhưng thực vật lại trả đũa…

120
00:15:52,660 --> 00:15:54,620
tạo ra các u trên lá của chúng

121
00:15:55,746 --> 00:15:57,706
giống với trứng bướm…

122
00:16:04,964 --> 00:16:08,801
ngăn chặn mọi con cái đẻ ở đó.

123
00:16:12,596 --> 00:16:17,726
Chưa hết, số trứng giả đó còn tạo ra
một thứ mật ngọt hút kiến…

124
00:16:20,521 --> 00:16:23,190
loài ăn sâu bướm.

125
00:16:29,780 --> 00:16:34,326
Quy luật đầu tiên của cuộc sống,
kẻ thích nghi tốt nhất sẽ chiến thắng,

126
00:16:36,161 --> 00:16:39,999
đã tạo ra
sự đa dạng khổng lồ đang tồn tại ngày nay.

127
00:16:49,633 --> 00:16:54,304
Quy luật tiếp theo của cuộc sống
là cạnh tranh thúc đẩy sự thích nghi.

128
00:16:56,724 --> 00:17:01,186
HAI TRIỆU NĂM TRƯỚC

129
00:17:02,813 --> 00:17:08,068
Và sự cạnh tranh gay gắt nhất
đến từ chính đồng loại.

130
00:17:14,658 --> 00:17:16,201
Một con chim khủng bố đực.

131
00:17:21,248 --> 00:17:24,376
Lãnh thổ của nó là khu vực bờ hồ.

132
00:17:38,182 --> 00:17:39,558
Nhưng nó không đơn độc.

133
00:17:43,353 --> 00:17:46,356
Một con đực trẻ hơn muốn chiếm
vị trí đắc địa này.

134
00:17:54,406 --> 00:17:56,825
Con lớn hơn không thể phớt lờ mối đe dọa.

135
00:18:16,678 --> 00:18:18,806
Con trẻ hơn không chịu lùi bước.

136
00:18:22,351 --> 00:18:24,812
Nó cần một lãnh thổ của riêng mình.

137
00:18:35,072 --> 00:18:37,825
Hai con bắt đầu một màn nghi lễ.

138
00:18:48,752 --> 00:18:50,629
Đánh giá sức mạnh của đối thủ…

139
00:18:57,261 --> 00:18:59,596
trong lúc phô trương sức mạnh của mình.

140
00:19:07,688 --> 00:19:09,648
Những động tác phối hợp của chúng

141
00:19:10,149 --> 00:19:12,067
trang trọng như một điệu nhảy.

142
00:19:24,496 --> 00:19:26,415
Ai sẽ là kẻ rút lui trước?

143
00:19:35,465 --> 00:19:36,675
Hoặc tấn công trước?

144
00:19:44,892 --> 00:19:49,021
Không gì tách biệt được chúng,
một trận chiến là không thể tránh khỏi.

145
00:20:03,035 --> 00:20:04,411
Nhưng đâu chỉ có chúng.

146
00:20:13,962 --> 00:20:16,590
Sự xảo quyệt
từ động vật có vú của Smilodon

147
00:20:16,673 --> 00:20:19,551
là một lý do
khiến chim khủng bố tuyệt chủng.

148
00:20:25,682 --> 00:20:30,270
Sự cạnh tranh, cả trong và giữa các loài,

149
00:20:31,021 --> 00:20:33,148
vốn luôn thúc đẩy sự tiến hóa.

150
00:20:36,944 --> 00:20:41,490
Nhưng không chỉ những kẻ tham chiến
luôn thay đổi.

151
00:20:42,699 --> 00:20:45,619
Cả chiến trường cũng vậy,

152
00:20:46,453 --> 00:20:49,081
dẫn tới quy luật thứ ba của cuộc sống:

153
00:20:50,832 --> 00:20:53,752
Trái Đất không bao giờ ổn định lâu dài.

154
00:20:54,836 --> 00:20:56,922
Đôi khi điều đó có ích cho sự sống.

155
00:20:57,589 --> 00:20:59,967
Đôi khi điều đó cản trở nó.

156
00:21:05,973 --> 00:21:10,477
Xuyên suốt lịch sử, núi lửa là một
trong những tác nhân thay đổi vĩ đại nhất.

157
00:21:28,537 --> 00:21:31,456
Những vụ phun trào kéo dài hàng ngàn năm

158
00:21:32,666 --> 00:21:37,212
đã liên tục nhấn chìm những vùng đất
rộng lớn trên hành tinh của ta.

159
00:21:39,589 --> 00:21:42,301
Đẩy khí ga vào khí quyển,

160
00:21:42,384 --> 00:21:43,927
biển đổi khí hậu,

161
00:21:44,011 --> 00:21:45,012
và tệ nhất là,

162
00:21:46,388 --> 00:21:49,057
gây ra sự tuyệt chủng hàng loạt
trên toàn cầu.

163
00:21:59,318 --> 00:22:01,278
Thế giới hiếm khi nào ổn định.

164
00:22:01,903 --> 00:22:04,573
Có những lúc,
nó là một vương quốc lửa thiêu.

165
00:22:07,159 --> 00:22:09,703
Có những lúc,
nó là một vương quốc băng giá.

166
00:22:19,129 --> 00:22:23,133
Hành tinh thay đổi của ta đã tạo ra
nhiều thách thức đối với sự sống.

167
00:22:25,093 --> 00:22:26,595
Từ những vùng biển độc…

168
00:22:30,766 --> 00:22:32,392
tới các vùng đất hoang bao trùm

169
00:22:35,604 --> 00:22:38,065
và những giai đoạn mưa gần như không dứt.

170
00:22:45,072 --> 00:22:47,324
Có bốn thời điểm,

171
00:22:48,742 --> 00:22:52,746
hành tinh này
đã đẩy sự sống đến bờ vực tồn vong.

172
00:22:53,789 --> 00:22:57,751
Mỗi lần như thế,
hơn ba phần tư tổng số loài

173
00:22:57,834 --> 00:23:00,379
đã bị tuyệt chủng hàng loạt.

174
00:23:05,384 --> 00:23:08,345
Hành tinh của ta đôi lúc rất tàn bạo.

175
00:23:12,057 --> 00:23:16,686
BẢY MƯƠI SÁU TRIỆU NĂM TRƯỚC

176
00:23:17,312 --> 00:23:19,106
Nhưng có một thời kỳ

177
00:23:20,315 --> 00:23:25,028
Trái Đất đã ổn định trong 100 triệu năm.

178
00:23:29,116 --> 00:23:34,663
Một thời kỳ cho phép một nhóm loài trở
thành triều đại hùng mạnh nhất trước nay.

179
00:23:39,251 --> 00:23:42,295
Đó là thời đại khủng long.

180
00:23:52,347 --> 00:23:57,894
Khoảng lặng kéo dài đó đã giúp khủng long
sinh sôi với số lượng khổng lồ.

181
00:24:07,821 --> 00:24:10,198
Đây là Maiasaura,

182
00:24:11,700 --> 00:24:16,371
loài ăn thực vật hiền lành
đi thành đàn lên tới hàng ngàn con.

183
00:24:26,548 --> 00:24:29,801
Cách tụ tập đông đúc này
đem tới sự an toàn,

184
00:24:31,178 --> 00:24:33,263
không chỉ cho các con trưởng thành.

185
00:24:39,227 --> 00:24:41,563
Con cái có phần thận trọng này

186
00:24:42,439 --> 00:24:44,649
đang sốt ruột muốn trở về tổ của nó.

187
00:24:57,579 --> 00:25:00,749
Maiasaura nghĩa là "bà mẹ tốt".

188
00:25:04,419 --> 00:25:06,087
Cũng như những con cái khác,

189
00:25:06,838 --> 00:25:09,799
nó đã làm tổ cùng một bầy khổng lồ.

190
00:25:13,136 --> 00:25:14,095
Để đến được tổ,

191
00:25:14,679 --> 00:25:17,432
nó phải băng qua những bà mẹ đầy phòng bị

192
00:25:17,974 --> 00:25:19,726
muốn bảo vệ con mình.

193
00:25:34,157 --> 00:25:35,867
Tránh một kẻ gây hấn,

194
00:25:36,993 --> 00:25:39,329
nó lại lỡ bước tới quá gần một kẻ khác.

195
00:25:54,219 --> 00:25:57,889
Rốt cuộc nó cũng về được tổ của nó.

196
00:26:08,066 --> 00:26:11,570
Cách nó cho con ăn rất giống chim.

197
00:26:31,172 --> 00:26:34,050
Nó sẽ bảo vệ chúng trong tổ
trong nhiều tháng,

198
00:26:35,594 --> 00:26:38,471
đến khi chúng đủ lớn để hòa cùng đàn.

199
00:26:47,314 --> 00:26:51,776
Nhưng hành tinh này không chỉ hỗ trợ
các loài khủng long đạt số lượng lớn,

200
00:26:52,986 --> 00:26:58,700
sự ổn định của nó còn hỗ trợ khủng long
ở mọi hình dạng và kích cỡ.

201
00:27:11,963 --> 00:27:16,426
Tam giác long rất khác
loài Maiasaura không có khả năng tự vệ.

202
00:27:22,265 --> 00:27:26,269
Nặng năm tấn và sở hữu ba cái sừng,

203
00:27:26,936 --> 00:27:28,355
nó như được bọc thép…

204
00:27:30,815 --> 00:27:36,071
thích nghi với một thế giới nơi
tấn công là hình thức phòng thủ tốt nhất.

205
00:27:42,577 --> 00:27:47,123
Với việc mùa sinh sản đang đến gần,
nó cần đạt thể trạng tốt nhất.

206
00:27:49,876 --> 00:27:54,631
Và thế tức là phải tìm nguồn thức ăn
bổ dưỡng nhất ở bất cứ đâu có thể.

207
00:27:59,886 --> 00:28:02,597
Nhưng cuộc tìm kiếm của nó
đã đẩy nó đi xa đàn…

208
00:28:05,475 --> 00:28:08,478
và tới sát bìa rừng hơn.

209
00:28:18,947 --> 00:28:20,532
Nó lo lắng là đúng.

210
00:28:21,658 --> 00:28:25,203
Tam giác long không phải
gã khổng lồ duy nhất trong rừng này.

211
00:28:38,967 --> 00:28:40,802
Khủng long bạo chúa.

212
00:28:44,556 --> 00:28:46,266
Kẻ săn mồi tối thượng.

213
00:28:53,898 --> 00:28:56,067
Nó đi cùng hai đứa con.

214
00:29:22,802 --> 00:29:25,221
Hai đứa con nhanh hơn mẹ chúng.

215
00:29:29,809 --> 00:29:31,019
Chúng phối hợp nhóm.

216
00:29:34,105 --> 00:29:39,027
Tam giác long chọi lại được các con non,
chứ con trưởng thành thì không.

217
00:30:00,632 --> 00:30:03,343
Chỉ sự bảo vệ của đàn mới cứu được nó.

218
00:30:07,764 --> 00:30:09,724
Chúng tạo thành bức tường phòng ngự.

219
00:30:15,939 --> 00:30:20,235
Đến kẻ săn mồi vĩ đại nhất thế giới
cũng nhận ra khi nào nó đã thua.

220
00:30:32,747 --> 00:30:34,499
Con đực non này thì không.

221
00:30:50,640 --> 00:30:55,228
66,04 TRIỆU NĂM TRƯỚC

222
00:30:56,020 --> 00:30:58,314
Ngày nay, khủng long
có thể vẫn đang thống trị

223
00:30:58,398 --> 00:31:01,568
nếu điều kiện Trái Đất vẫn như cũ.

224
00:31:03,778 --> 00:31:06,698
Nhưng tất cả sắp sửa thay đổi,

225
00:31:07,490 --> 00:31:09,742
và chỉ trong một ngày.

226
00:31:20,962 --> 00:31:24,257
Một tiểu hành tinh to ngang Đỉnh Everest,

227
00:31:25,675 --> 00:31:28,511
di chuyển nhanh gấp 20 lần một viên đạn,

228
00:31:28,595 --> 00:31:30,388
đã đâm vào hành tinh này.

229
00:31:36,477 --> 00:31:41,524
Nó tạo thành một cái hố
sâu 20 và rộng 180 cây số…

230
00:31:45,236 --> 00:31:48,281
khởi động một chuỗi sự kiện
tàn phá Trái Đất.

231
00:31:53,453 --> 00:31:57,874
Trỗi dậy từ miệng hố khổng lồ này
là sát thủ thực sự.

232
00:32:01,336 --> 00:32:05,340
Một bức tường tro bụi và mảnh vụn
dày hàng trăm cây số…

233
00:32:07,592 --> 00:32:09,385
bao phủ địa cầu.

234
00:32:15,391 --> 00:32:17,644
Đám mây này đã chặn ánh sáng mặt trời,

235
00:32:18,770 --> 00:32:21,898
dẫn đến cái chết
của gần như mọi loài khủng long…

236
00:32:35,119 --> 00:32:38,289
cùng ba phần tư sự sống trên Trái Đất.

237
00:32:44,045 --> 00:32:46,798
Cuộc hủy diệt diễn ra trên toàn cầu.

238
00:32:55,348 --> 00:32:58,434
Đó là vụ tuyệt chủng hàng loạt thứ năm
trên thế giới.

239
00:33:29,382 --> 00:33:31,092
Nhưng có những kẻ sống sót.

240
00:33:34,595 --> 00:33:40,184
Những kẻ sống sót sẽ tạo thành
nền tảng của mọi loài tồn tại ngày nay.

241
00:33:50,278 --> 00:33:54,115
Chim là loài khủng long duy nhất còn lại.

242
00:33:59,912 --> 00:34:03,082
Ngày nay, chúng có
số lượng hơn 10.000 loài,

243
00:34:04,667 --> 00:34:07,128
chiếm mọi môi trường sống trên Trái Đất.

244
00:34:10,882 --> 00:34:13,885
Nhưng hành tinh này
không phải của riêng chim.

245
00:34:16,721 --> 00:34:21,184
Một triều đại vĩ đại khác
cũng trỗi dậy từ đống tro tàn.

246
00:34:29,025 --> 00:34:29,984
Động vật có vú.

247
00:34:35,323 --> 00:34:39,911
Dưới thời khủng long, chúng chỉ là
một dòng chú thích trong lịch sử.

248
00:34:48,461 --> 00:34:50,213
Không có vụ thiên thạch đâm,

249
00:34:50,880 --> 00:34:54,842
sẽ chẳng kẻ sống sót nào trong số này
có cơ hội thống trị.

250
00:35:00,014 --> 00:35:02,934
Từ thảm họa tuyệt chủng hàng loạt,

251
00:35:04,477 --> 00:35:06,813
vô vàn sự sống mới đã trỗi dậy

252
00:35:08,731 --> 00:35:11,567
với đủ sự đa dạng diệu kỳ…

253
00:35:19,075 --> 00:35:24,038
tất cả thích nghi hoàn hảo
với những thách thức của cuộc sống:

254
00:35:32,088 --> 00:35:35,007
Cuộc đấu tranh
để bảo vệ và nuôi dạy con non,

255
00:35:38,136 --> 00:35:39,303
để tìm thức ăn,

256
00:35:40,346 --> 00:35:41,305
và để sinh sản.

257
00:35:46,602 --> 00:35:48,980
Dàn nhân vật có thể đã thay đổi…

258
00:35:51,440 --> 00:35:54,694
nhưng những gì là thiết yếu thì vẫn vậy.

259
00:35:57,238 --> 00:36:02,702
Nước và năng lượng từ Mặt Trời
tiếp tục hỗ trợ sự sống,

260
00:36:02,785 --> 00:36:06,372
vẫn như hàng tỷ năm qua.

261
00:36:16,132 --> 00:36:20,178
Đến ngày nay, những quy luật của cuộc sống
vẫn được áp dụng.

262
00:36:23,764 --> 00:36:27,351
Chỉ những kẻ
thích nghi tốt nhất mới thắng.

263
00:36:39,280 --> 00:36:42,742
Cạnh tranh thúc đẩy tiến hóa.

264
00:36:47,914 --> 00:36:51,792
Và một hành tinh biến đổi nhanh chóng
gây ra sự hỗn loạn.

265
00:37:02,011 --> 00:37:06,140
Những quy luật của cuộc sống này
quyết định cách các triều đại trỗi dậy

266
00:37:07,016 --> 00:37:08,392
và cách chúng sụp đổ.

267
00:37:13,397 --> 00:37:15,858
Mọi sinh vật sống ngày nay

268
00:37:17,235 --> 00:37:20,613
đều có thể tìm lại di sản của chúng
từ bốn tỷ năm trước.

269
00:37:26,327 --> 00:37:29,830
Và đối diện với rủi ro chất chồng.

270
00:37:39,924 --> 00:37:44,178
Chín mươi chín phần trăm
tổng số loài từng tồn tại

271
00:37:44,887 --> 00:37:47,265
giờ đã tuyệt chủng.

272
00:37:52,937 --> 00:37:58,317
Sự sống hôm nay
là của một phần trăm đã vượt qua được.

273
00:38:09,870 --> 00:38:14,542
Loạt phim này sẽ khám phá
những cột mốc quan trọng nhất

274
00:38:14,625 --> 00:38:16,377
trong lịch sử của sự sống.

275
00:38:25,678 --> 00:38:29,307
Từ khi động vật có vú
trở thành một thế lực toàn cầu,

276
00:38:37,356 --> 00:38:41,986
đến lúc tổ tiên của loài chim
lần đầu bay lên không trung,

277
00:38:48,159 --> 00:38:51,037
đến sự tiến hóa của trứng vỏ cứng,

278
00:38:51,954 --> 00:38:55,875
dẫn tới sự trỗi dậy
của loài khủng long hùng mạnh.

279
00:39:04,300 --> 00:39:09,180
Thậm chí cả giây phút
động vật lần đầu lên khỏi mặt nước.

280
00:39:18,481 --> 00:39:23,069
Ở chương sau, ta sẽ quay lại
với nguồn gốc dưới biển của sự sống…

281
00:39:30,201 --> 00:39:33,079
và những trận chiến sinh tồn đầu tiên…

282
00:39:36,040 --> 00:39:38,292
trên hành tinh phi thường của ta.

283
00:41:25,691 --> 00:41:28,235
Biên dịch: Christine Tran