1
00:00:16,599 --> 00:00:18,601
Για δισεκατομμύρια χρόνια,

2
00:00:19,436 --> 00:00:23,148
ένα μεγάλο μέρος του κόσμου μας
ήταν αφιλόξενο…

3
00:00:25,442 --> 00:00:29,654
ρημαγμένο από τα στοιχεία
και τις δυνάμεις της φύσης.

4
00:00:34,701 --> 00:00:40,248
Αυτή όμως είναι η ιστορία
τού τι συνέβαινε κάτω από τα κύματα.

5
00:00:44,294 --> 00:00:49,758
Εδώ, προστατευμένη από τις καταιγίδες,
η ζωή είχε εδραιωθεί…

6
00:00:52,510 --> 00:00:57,223
και θα άλλαζε τον πλανήτη μας για πάντα.

7
00:02:13,591 --> 00:02:18,304
Η ΖΩΗ ΣΤΟΝ ΠΛΑΝΗΤΗ ΜΑΣ

8
00:02:23,852 --> 00:02:26,980
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

9
00:02:27,063 --> 00:02:32,485
ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΣΥΝΟΡΟ

10
00:02:34,154 --> 00:02:37,991
ΠΡΙΝ ΑΠΟ 2,4 ΔΙΣΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΧΡΟΝΙΑ

11
00:02:38,074 --> 00:02:40,368
Παλιά, στις απαρχές του χρόνου,

12
00:02:41,035 --> 00:02:44,831
η Γη δεν είχε καμία σχέση
με τον κόσμο που γνωρίζουμε σήμερα.

13
00:02:50,044 --> 00:02:53,548
Σχεδόν το 90% της επιφάνειάς της
ήταν νερό,

14
00:02:54,299 --> 00:02:57,093
αλλά δεν ήταν ένας μπλε πλανήτης.

15
00:03:00,096 --> 00:03:05,852
Αντιθέτως, τεράστια σύννεφα μεθανίου
είχαν κάνει την ατμόσφαιρα κίτρινη.

16
00:03:12,275 --> 00:03:15,153
Στην ξηρά, οι συνθήκες ήταν χειρότερες.

17
00:03:25,330 --> 00:03:30,376
Ηφαίστεια εκρήγνυντο
επί εκατομμύρια χρόνια.

18
00:03:34,923 --> 00:03:36,591
Η εκρηκτική τους ισχύς

19
00:03:36,674 --> 00:03:41,012
ήταν ένας από τους λίγους ήχους
σ' αυτόν τον κατά τ' άλλα σιωπηλό κόσμο.

20
00:03:51,356 --> 00:03:56,694
Καθώς ο κόσμος αποτελούνταν
από τοξικό αέρα και ποτάμια λάβας…

21
00:03:59,072 --> 00:04:03,034
η ζωή όπως την ξέρουμε ήταν αδύνατη.

22
00:04:13,294 --> 00:04:15,672
Στις προϊστορικές θάλασσες όμως,

23
00:04:16,506 --> 00:04:19,008
κάτι κινείται.

24
00:04:25,598 --> 00:04:30,520
Κάτω απ' την επιφάνεια βρίσκεται
μια μεγάλη περιοχή με πλαγκτόν.

25
00:04:37,026 --> 00:04:42,323
Μικροσκοπικά κύτταρα σαν αυτά
είχαν αναπτύξει κάτι νέο,

26
00:04:43,950 --> 00:04:45,201
τη φωτοσύνθεση.

27
00:04:50,415 --> 00:04:53,793
Αξιοποιούν την ηλιακή ενέργεια
για να αναπτυχθούν.

28
00:04:55,044 --> 00:04:56,838
Μια εξέλιξη τόσο σημαντική,

29
00:04:58,006 --> 00:05:03,094
που μια μέρα το πλαγκτόν θα οδηγήσει
στη δημιουργία όλων των φυτών στη Γη.

30
00:05:08,474 --> 00:05:09,976
Κι όχι μόνο αυτό.

31
00:05:11,352 --> 00:05:15,982
Ένα παραπροϊόν της φωτοσύνθεσης
είναι ένα αέριο,

32
00:05:17,442 --> 00:05:21,863
το απαραίτητο συστατικό για την πανίδα…

33
00:05:24,574 --> 00:05:25,575
το οξυγόνο.

34
00:05:30,371 --> 00:05:32,707
Επί σχεδόν δύο δισεκατομμύρια χρόνια,

35
00:05:32,790 --> 00:05:38,338
το πλαγκτόν παρήγαγε τόσο οξυγόνο,
που μεταμόρφωσε τον πλανήτη μας.

36
00:05:44,886 --> 00:05:49,349
Η Γη έπαψε να είναι εχθρική
κι έγινε ένας νέος κόσμος,

37
00:05:51,225 --> 00:05:54,771
όπου μπορούσε επιτέλους να αναπτυχθεί ζωή.

38
00:06:03,446 --> 00:06:06,199
Σήμερα, εκατομμύρια χρόνια αργότερα,

39
00:06:06,282 --> 00:06:12,413
μπορούμε να δούμε ακόμη
πώς ήταν αυτό το επόμενο κύμα ζωής.

40
00:06:18,836 --> 00:06:21,714
Γιατί σε κάποια μέρη
των ρηχών θαλασσών μας…

41
00:06:24,425 --> 00:06:27,887
η ζωή μοιάζει ακόμα
με εκείνη την πρωτόγονη εποχή.

42
00:06:37,146 --> 00:06:38,481
Δεν τους φαίνεται…

43
00:06:40,858 --> 00:06:43,027
αλλά αυτά είναι ζώα…

44
00:06:47,115 --> 00:06:50,576
παρόμοια με τις πρώτες
περίπλοκες μορφές ζωής.

45
00:06:55,248 --> 00:06:59,710
Τα περισσότερα έχουν μαλακό σώμα
και είναι ριζωμένα στον πυθμένα.

46
00:07:03,714 --> 00:07:05,174
Όλα έχουν αισθήσεις.

47
00:07:06,092 --> 00:07:09,929
Και κάποια μπορούν
να δουν το περιβάλλον τους.

48
00:07:14,934 --> 00:07:18,229
Πολλά τρέφονται με διήθηση,

49
00:07:19,814 --> 00:07:21,232
πιάνοντας πλαγκτόν,

50
00:07:21,899 --> 00:07:25,611
μερικές φορές με τον πιο περίεργο τρόπο.

51
00:07:33,870 --> 00:07:37,415
Αλλά δεν είναι όλα τα ζώα εδώ
κολλημένα σ' ένα μέρος.

52
00:07:42,503 --> 00:07:44,130
Κάποια μπορούν να κινηθούν,

53
00:07:44,964 --> 00:07:47,049
εξερευνώντας τον πυθμένα

54
00:07:47,133 --> 00:07:50,887
όπως οι πρωτοπόροι συγγενείς τους
εκατομμύρια χρόνια πριν.

55
00:07:58,603 --> 00:08:03,024
Αυτά τα ρηχά νερά μπορεί
να μοιάζουν σαν ένα είδος Εδέμ,

56
00:08:04,484 --> 00:08:06,444
ένα ασφαλές καταφύγιο για τη ζωή,

57
00:08:07,904 --> 00:08:10,615
αλλά δεν είναι παράδεισος.

58
00:08:17,747 --> 00:08:20,541
Στα ανοιχτά της σημερινής Καλιφόρνιας…

59
00:08:24,170 --> 00:08:27,006
ζει αυτό το γυμνοβράγχιο Dendronotus iris.

60
00:08:31,135 --> 00:08:34,639
Και η νωθρή του φύση
κρύβει μια σκοτεινή πλευρά.

61
00:08:39,310 --> 00:08:42,063
Γιατί, όπως οι πρόγονοί του,

62
00:08:42,647 --> 00:08:44,565
είναι εδώ για να κυνηγήσει.

63
00:08:50,655 --> 00:08:53,407
Έχει προσαρμοστεί σε μια ζωή θήρευσης.

64
00:08:54,659 --> 00:08:56,452
Και το προτιμώμενο θήραμά του

65
00:08:57,745 --> 00:08:59,205
είναι οι ανεμώνες.

66
00:09:05,336 --> 00:09:08,089
Αλλά, όπως οι πρώτοι θηρευτές,

67
00:09:08,172 --> 00:09:11,676
το γυμνοβράγχιο επιδέχεται βελτίωση.

68
00:09:18,182 --> 00:09:21,143
Γιατί εδώ, το τάιμινγκ…

69
00:09:25,064 --> 00:09:26,440
είναι το παν.

70
00:09:30,736 --> 00:09:32,697
Ευτυχώς για τον κυνηγό,

71
00:09:32,780 --> 00:09:35,324
το θήραμά του
είναι στερεωμένο στον πυθμένα.

72
00:09:36,033 --> 00:09:38,035
Δεν μπορεί να κρύβεται για πάντα.

73
00:09:52,633 --> 00:09:57,888
Η μοίρα της ανεμώνης είναι
να φαγωθεί από μέσα προς τα έξω.

74
00:10:07,315 --> 00:10:12,236
ΠΡΙΝ ΑΠΟ 530 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΧΡΟΝΙΑ

75
00:10:13,154 --> 00:10:18,200
Η άφιξη της θήρευσης ήταν
μια τεράστια αλλαγή στις αρχαίες θάλασσες.

76
00:10:21,871 --> 00:10:25,833
Τα θηράματα έπρεπε
να προσαρμοστούν για να μην αφανιστούν.

77
00:10:30,254 --> 00:10:34,383
Και μια ομάδα προσαρμόστηκε
με έναν πρωτόγνωρο τρόπο.

78
00:10:38,888 --> 00:10:41,891
Παρότι είναι μονήρη ζώα,

79
00:10:42,725 --> 00:10:46,812
μπόρεσαν να χωριστούν σε στρώματα ατόμων,

80
00:10:47,730 --> 00:10:51,025
που στη συνέχεια απελευθερώθηκαν.

81
00:10:53,819 --> 00:10:54,820
Μέδουσες.

82
00:10:55,696 --> 00:10:58,616
Πριν από 530 εκατομμύρια χρόνια,

83
00:10:58,699 --> 00:11:02,662
ήταν τα πρώτα ζώα που άφησαν τον πυθμένα

84
00:11:03,537 --> 00:11:04,622
και κολύμπησαν.

85
00:11:12,380 --> 00:11:17,134
Οι θηρευτές όμως ήταν ήδη παντού.

86
00:11:34,026 --> 00:11:36,487
Οπλισμένες με δηλητηριώδη πλοκάμια,

87
00:11:36,570 --> 00:11:39,865
αυτές οι ανεμώνες
πιάνουν εύκολα μικρές μέδουσες.

88
00:11:56,132 --> 00:11:57,675
Και είναι τόσο πολλές,

89
00:11:58,926 --> 00:12:01,554
που η διαφυγή φαντάζει αδύνατη.

90
00:12:21,115 --> 00:12:21,949
Πιάστηκε.

91
00:12:25,035 --> 00:12:26,203
Αλλά όχι για πολύ.

92
00:12:41,135 --> 00:12:43,220
Επιτέλους ελεύθερη.

93
00:12:51,937 --> 00:12:54,190
Χάρη στην ικανότητά τους να κολυμπούν,

94
00:12:54,899 --> 00:12:58,277
οι μέδουσες ήταν οι πρώτες
που άφησαν τα ρηχά

95
00:12:59,820 --> 00:13:01,739
κι έφτασαν στην ανοιχτή θάλασσα.

96
00:13:23,344 --> 00:13:26,388
Εδώ, οπού δεν υπήρχαν ακόμη ψάρια,

97
00:13:27,515 --> 00:13:32,144
οι μέδουσες δεν είχαν
να αντιμετωπίσουν θηρευτές.

98
00:13:36,273 --> 00:13:39,193
Με τον καιρό, θα ακολουθούσαν κι άλλα ζώα.

99
00:13:39,860 --> 00:13:42,488
Αλλά πριν από μισό δισεκατομμύριο χρόνια,

100
00:13:43,072 --> 00:13:46,158
η ανοιχτή θάλασσα τους ανήκε.

101
00:13:53,165 --> 00:13:57,211
ΠΡΙΝ ΑΠΟ 508 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΧΡΟΝΙΑ

102
00:14:01,966 --> 00:14:04,218
Για όσα ζώα παρέμειναν στον πυθμένα,

103
00:14:04,885 --> 00:14:08,848
η αποφυγή των θηρευτών
απαιτούσε μια διαφορετική προσέγγιση.

104
00:14:21,318 --> 00:14:22,903
Αυτό το περίεργο πλάσμα

105
00:14:24,196 --> 00:14:25,531
είναι ένας τριλοβίτης.

106
00:14:27,992 --> 00:14:31,745
Και η καινοτόμος προσαρμογή του
είναι η θωράκιση.

107
00:14:34,248 --> 00:14:38,627
Οι τριλοβίτες είναι
από τα πρώτα είδη μιας νέας δυναστείας,

108
00:14:40,254 --> 00:14:41,881
των αρθρόποδων.

109
00:14:47,803 --> 00:14:51,557
Έχουν αναπτύξει έναν εξωτερικό σκελετό,

110
00:14:51,640 --> 00:14:56,186
ένα περίβλημα σαν ασπίδα
που προστατεύει τα μαλακά τους εντόσθια.

111
00:15:00,941 --> 00:15:04,278
Και σ' αυτά τα νερά τον χρειάζονται.

112
00:15:11,160 --> 00:15:13,662
Anomalocaris.

113
00:15:15,039 --> 00:15:16,999
Ένα παράξενο ζώο.

114
00:15:17,082 --> 00:15:21,337
Το όνομά του σημαίνει "ασυνήθιστη γαρίδα".

115
00:15:25,382 --> 00:15:29,762
Και στα τροπικά ρηχά
πριν από 508 εκατομμύρια χρόνια,

116
00:15:31,764 --> 00:15:34,975
είναι ο πρώτος
κυρίαρχος θηρευτής στον κόσμο.

117
00:15:47,488 --> 00:15:52,201
Παρά τη θωράκιση του τριλοβίτη,
είναι λογικό να κρύβεται.

118
00:16:00,334 --> 00:16:04,129
Μακριά από τα φαράγγια όμως,
δεν έχει πού να κρυφτεί.

119
00:16:06,507 --> 00:16:09,301
Γιατί αυτό που κάνει
αυτόν τον κυνηγό ξεχωριστό…

120
00:16:11,679 --> 00:16:13,764
είναι η ταχύτητά του.

121
00:16:19,728 --> 00:16:25,943
Σε αντίθεση με τις μέδουσες,
μπορεί να αλλάξει διεύθυνση και ταχύτητα.

122
00:16:28,320 --> 00:16:30,280
Αλλά αυτό δεν είναι πάντα αρκετό.

123
00:16:35,494 --> 00:16:41,375
Γιατί όταν στριμώχνεται ο τριλοβίτης,
η θωράκισή του παίρνει σάρκα και οστά.

124
00:16:47,131 --> 00:16:52,511
Μετατρέπεται σε μια μπάλα
και γίνεται εντελώς αδιαπέραστη…

125
00:16:55,723 --> 00:16:58,517
ακόμη και για την ασυνήθιστη γαρίδα.

126
00:17:07,067 --> 00:17:12,656
Με το πεδίο ελεύθερο,
ο τριλοβίτης συνεχίζει πάλι τον δρόμο του.

127
00:17:17,244 --> 00:17:21,999
Ψάχνει ένα από τα μεγαλύτερα αξιοθέατα
του αρχαίου ωκεανού.

128
00:17:29,840 --> 00:17:32,217
Τους τόπους ζευγαρώματος των τριλοβιτών,

129
00:17:32,718 --> 00:17:36,013
όπου συγκεντρώνονται χιλιάδες
για να αναπαραχθούν.

130
00:17:38,724 --> 00:17:43,145
Στην ιστορία της ζωής,
η θωράκιση είχε τόση επιτυχία,

131
00:17:43,228 --> 00:17:46,482
που σήμερα σχεδόν το 80% όλων των ζώων,

132
00:17:46,565 --> 00:17:50,694
συμπεριλαμβανομένων των εντόμων,
των αραχνών και των καβουριών,

133
00:17:50,778 --> 00:17:53,739
συγγενεύουν με αυτό το αρχαίο αρθρόποδο.

134
00:17:57,493 --> 00:18:01,288
Η θωράκιση όμως δεν μπορούσε
να τους προστατεύσει απ' τα πάντα.

135
00:18:08,003 --> 00:18:13,592
ΠΡΙΝ ΑΠΟ 468 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΧΡΟΝΙΑ

136
00:18:18,222 --> 00:18:23,102
Σαράντα εκατομμύρια χρόνια αργότερα
ξεκινάει μια νέα εποχή ζωής,

137
00:18:24,686 --> 00:18:27,815
με μεγαλύτερη ποικιλότητα από ποτέ άλλοτε.

138
00:18:32,361 --> 00:18:35,531
Εδώ οι τριλοβίτες
είναι ακόμη στην ακμή τους,

139
00:18:36,156 --> 00:18:38,867
αλλά η θωράκισή τους είναι ακόμη πιο γερή.

140
00:18:42,830 --> 00:18:48,418
Γιατί σ' αυτόν τον ύφαλο
κινδυνεύουν από ένα νέο είδος θηρευτή.

141
00:19:00,931 --> 00:19:04,143
Πρόγονοι του χταποδιού και του καλαμαριού,

142
00:19:05,769 --> 00:19:11,483
αυτοί οι γίγαντες με πλοκάμια
ανήκουν στη δυναστεία των κεφαλόποδων.

143
00:19:21,160 --> 00:19:25,372
Το μεγαλύτερο,
με κέλυφος μήκους οχτώ μέτρων,

144
00:19:26,498 --> 00:19:28,500
είναι αυτό του γένους Cameroceras.

145
00:19:36,133 --> 00:19:39,553
Ο τριλοβίτης
φαίνεται μικροσκοπικός μπροστά του.

146
00:19:42,431 --> 00:19:45,392
Δεν είναι επικίνδυνα όμως
λόγω του μεγέθους τους.

147
00:19:50,814 --> 00:19:55,360
Έχουν αναπτύξει έναν νέο τρόπο
να πιάνουν θηράματα…

148
00:19:57,821 --> 00:19:59,615
ακόμα κι όταν δεν τα βλέπουν.

149
00:20:08,957 --> 00:20:13,837
Γιατί σε αυτά τα νερά
δεν κυνηγούν μόνο με την όραση,

150
00:20:15,464 --> 00:20:16,673
αλλά και με την αφή.

151
00:20:28,018 --> 00:20:32,898
Το μόνο που μπορούν να κάνουν
οι τριλοβίτες είναι να κρυφτούν.

152
00:20:52,417 --> 00:20:53,961
Με ράμφος σαν ψαλίδι,

153
00:20:55,170 --> 00:20:58,090
ικανό να κόψει
ακόμη και την πιο γερή θωράκιση,

154
00:20:59,341 --> 00:21:02,511
αυτά τα κεφαλόποδα
κυριαρχούν σε αυτές τις θάλασσες.

155
00:21:05,138 --> 00:21:08,308
Αν και υπάρχει
άλλη μια σημαντική νέα άφιξη.

156
00:21:14,106 --> 00:21:16,900
Με μια έκφραση μόνιμης έκπληξης,

157
00:21:18,610 --> 00:21:21,113
αυτό είναι ένα ψάρι του γένους Arandaspis…

158
00:21:23,782 --> 00:21:25,742
ένα πρώιμο είδος ψαριού.

159
00:21:30,706 --> 00:21:33,000
Δεν έχει ακόμη σαγόνια,

160
00:21:33,917 --> 00:21:36,003
οπότε ρουφάει απλώς τα αποφάγια.

161
00:21:40,632 --> 00:21:42,467
Αυτό που έχει αναπτύξει όμως

162
00:21:43,343 --> 00:21:45,804
θα αλλάξει τον ρου της ιστορίας.

163
00:21:52,561 --> 00:21:58,150
Έχει έναν νέο εσωτερικό σκελετό
που το κάνει γρήγορο κι ευκίνητο.

164
00:22:00,110 --> 00:22:01,486
Μια σπονδυλική στήλη.

165
00:22:03,196 --> 00:22:05,574
Και παρότι δεν είναι όμορφα,

166
00:22:06,158 --> 00:22:10,829
ψάρια σαν αυτό θα οδηγήσουν
στην εμφάνιση των άλλων σπονδυλωτών:

167
00:22:11,788 --> 00:22:16,418
των αμφίβιων, των ερπετών,
των θηλαστικών και των πτηνών.

168
00:22:20,714 --> 00:22:25,469
Προς το παρόν όμως,
τα σπονδυλωτά είναι ακόμη στην αρχή

169
00:22:26,219 --> 00:22:29,514
ενός πολύ μακριού ταξιδιού.

170
00:22:39,733 --> 00:22:44,946
ΠΡΙΝ ΑΠΟ 445 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΧΡΟΝΙΑ

171
00:22:47,616 --> 00:22:52,704
Είκοσι εκατομμύρια χρόνια μετά,
η ζωή αντιμετώπισε μια μεγάλη πρόκληση…

172
00:22:59,252 --> 00:23:02,881
καθώς το κλίμα
άρχισε ξαφνικά να γίνεται πιο ψυχρό.

173
00:23:08,512 --> 00:23:12,307
Μια εξέλιξη που θα είχε
καταστροφικές συνέπειες.

174
00:23:32,035 --> 00:23:36,706
Σιγά σιγά, η θάλασσα άρχισε να παγώνει.

175
00:23:52,722 --> 00:23:56,518
Για τους κατοίκους
των κάποτε τροπικών νερών της Γης,

176
00:23:57,436 --> 00:24:00,105
αυτό ήταν καταστροφικό.

177
00:24:19,040 --> 00:24:22,794
Οι ρηχές θάλασσες έγιναν
ένα παγωμένο νεκροταφείο.

178
00:24:26,673 --> 00:24:29,885
Ο πρώτος μαζικός αφανισμός στον κόσμο.

179
00:24:41,188 --> 00:24:46,693
Ο παγετός προκλήθηκε από μια πτώση
του διοξειδίου του άνθρακα κατά 60%.

180
00:24:49,946 --> 00:24:52,574
Χωρίς αυτό το αέριο θερμοκηπίου,

181
00:24:52,657 --> 00:24:55,410
ο πλανήτης βυθίστηκε
σε μια εποχή παγετώνων…

182
00:25:01,917 --> 00:25:05,754
που θα κρατούσε 200.000 χρόνια.

183
00:25:15,847 --> 00:25:20,101
Στο απόγειό της, σχεδόν ο μισός κόσμος
ήταν καλυμμένος με πάγο,

184
00:25:21,019 --> 00:25:26,608
προκαλώντας τον θάνατο
του 85% όλων των ειδών ζωής,

185
00:25:27,651 --> 00:25:31,488
που χάθηκαν για πάντα
από το οικογενειακό μας δέντρο.

186
00:25:38,662 --> 00:25:40,664
Χωρίς τα τροπικά ρηχά,

187
00:25:40,747 --> 00:25:44,501
επιβίωσαν μόνο όσα είδη
μπόρεσαν να πάνε πιο βαθιά.

188
00:25:52,133 --> 00:25:54,261
Ζώα όπως ο ναυτίλος,

189
00:25:54,344 --> 00:25:57,514
ένας μικρότερος συγγενής των Cameroceras.

190
00:26:04,688 --> 00:26:07,983
Πρωτοεμφανίστηκε
πριν από εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια,

191
00:26:08,692 --> 00:26:10,819
αλλά υπάρχει ακόμη σήμερα.

192
00:26:14,322 --> 00:26:19,452
Χρωστάει την επιτυχία του
στην αμετάβλητη φύση του βαθύ ωκεανού.

193
00:26:21,371 --> 00:26:23,290
Κάτω από τα 600 μέτρα,

194
00:26:23,373 --> 00:26:26,251
η θερμοκρασία σπανίως κυμαίνεται.

195
00:26:26,334 --> 00:26:29,212
Έτσι, είναι ένα σταθερό καταφύγιο.

196
00:26:32,007 --> 00:26:34,342
Όταν έφτασε η εποχή των παγετώνων,

197
00:26:35,010 --> 00:26:38,221
διάφορα είδη ζώων
κατευθύνθηκαν στην άβυσσο.

198
00:26:40,807 --> 00:26:44,477
Μόνο τα κεφαλόποδα όμως κυριάρχησαν.

199
00:26:52,193 --> 00:26:55,655
Σήμερα, πολλά κεφαλόποδα
στοιχειώνουν ακόμη τα βάθη…

200
00:26:58,783 --> 00:27:01,953
όπως χταπόδια και καλαμάρια.

201
00:27:08,251 --> 00:27:13,131
Τα ζελατινώδη σώματά τους δεν επηρεάζονται
από την τεράστια πίεση του βυθού.

202
00:27:17,260 --> 00:27:22,682
Και με τις υπεραισθήσεις τους
βρίσκουν τον δρόμο τους στο σκοτάδι.

203
00:27:27,145 --> 00:27:29,439
Χωρίς τον περιορισμό των κελυφών,

204
00:27:29,939 --> 00:27:34,486
έχουν πλέον κάθε μέγεθος και σχήμα.

205
00:27:42,535 --> 00:27:46,122
Αλλά δεν ζουν μόνα
σ' αυτόν τον κατασκότεινο κόσμο.

206
00:27:51,211 --> 00:27:55,048
Αρθρόποδα, όπως αυτός ο αραχνοκάβουρας,
ζουν επίσης εδώ.

207
00:27:58,093 --> 00:28:00,720
Διασχίζουν τον πυθμένα ψηλαφίζοντας.

208
00:28:04,474 --> 00:28:06,935
Δίπλα τους, τα σπονδυλωτά.

209
00:28:09,854 --> 00:28:14,192
Καθώς υπάρχει έλλειψη τροφής,
εδώ κάτω σπανίζουν.

210
00:28:18,113 --> 00:28:22,742
Μόνο το 10% όλων των ψαριών σήμερα
ζει στον βυθό.

211
00:28:26,788 --> 00:28:29,165
Δεν είναι ένα μέρος όπου διαπρέπουν.

212
00:28:31,626 --> 00:28:33,712
Σε αντίθεση με τα κεφαλόποδα,

213
00:28:33,795 --> 00:28:37,590
που έχουν γίνει
οι σχεδόν τέλειοι θηρευτές του βυθού.

214
00:28:45,515 --> 00:28:48,810
Κάτι που ίσως ανακαλύψει σύντομα
αυτή η γαρίδα.

215
00:29:01,823 --> 00:29:06,745
Τριγύρω, το νερό λαμπυρίζει
με πλαγκτόν που εκπέμπει φως.

216
00:29:09,330 --> 00:29:14,419
Με οποιαδήποτε διατάραξη,
φωτίζουν για πολύ λίγο.

217
00:29:20,800 --> 00:29:22,427
Αλλά η γαρίδα έχει παρέα.

218
00:29:27,515 --> 00:29:29,434
Ένα μισoκρυμμένο καλαμάρι

219
00:29:30,435 --> 00:29:32,103
παρακολουθεί το θέαμα.

220
00:29:34,939 --> 00:29:39,778
Τα μεγάλα μάτια του
του επιτρέπουν να βλέπει στο σκοτάδι.

221
00:29:49,871 --> 00:29:51,831
Χάρη στο φως,

222
00:29:52,540 --> 00:29:55,335
μπορεί να ακολουθεί
κάθε κίνηση της γαρίδας.

223
00:29:57,837 --> 00:30:01,257
Αρκεί να βρει την κατάλληλη στιγμή.

224
00:30:22,320 --> 00:30:24,614
Η γαρίδα ούτε που το περίμενε.

225
00:30:34,499 --> 00:30:36,751
Με τόσο εξαιρετικές αισθήσεις,

226
00:30:37,377 --> 00:30:41,047
είναι λογικό που τα καλαμάρια
έχουν κυριαρχήσει

227
00:30:41,130 --> 00:30:43,258
σ' αυτόν τον κρύο, σκοτεινό κόσμο.

228
00:30:45,969 --> 00:30:48,972
Αλλά για όσα είδη ζούσαν
την εποχή των παγετώνων,

229
00:30:49,514 --> 00:30:52,016
τα πράγματα είχαν αρχίσει να ζεσταίνονται.

230
00:30:58,940 --> 00:31:03,194
ΠΡΙΝ ΑΠΟ 444 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΧΡΟΝΙΑ

231
00:31:05,154 --> 00:31:08,408
Διακόσιες χιλιάδες χρόνια
μετά τον μεγάλο παγετό,

232
00:31:10,451 --> 00:31:13,872
εμφανίστηκε στον πάγο μια μπλε φλέβα.

233
00:31:19,127 --> 00:31:19,961
Νερό.

234
00:31:22,589 --> 00:31:26,009
Τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα
είχαν επανέλθει,

235
00:31:27,719 --> 00:31:30,889
προκαλώντας αύξηση της θερμοκρασίας.

236
00:31:31,764 --> 00:31:34,309
Είχε ξεκινήσει η μεγάλη τήξη.

237
00:31:36,519 --> 00:31:40,398
Αργά στην αρχή,
η τήξη επιταχύνθηκε γρήγορα.

238
00:31:50,658 --> 00:31:55,538
Σύντομα,
παγετώνες ύψους εκατοντάδων μέτρων

239
00:31:55,622 --> 00:31:58,249
έπεσαν μέσα στη ζεστή θάλασσα.

240
00:32:07,884 --> 00:32:09,427
Μέσα σε μερικές χιλιετίες,

241
00:32:10,011 --> 00:32:14,307
είχε λιώσει
σχεδόν ο μισός πάγος του πλανήτη.

242
00:32:15,600 --> 00:32:19,771
Μέσα σε μερικές χιλιετίες ακόμη,
είχε λιώσει εντελώς.

243
00:32:26,194 --> 00:32:29,072
Για όσα ζώα
είχαν βρει καταφύγιο στον βυθό,

244
00:32:29,155 --> 00:32:31,699
ήταν ευκαιρία να γυρίσουν πάλι πίσω.

245
00:32:39,624 --> 00:32:42,251
Στα ανοιχτά της σημερινής Αυστραλίας,

246
00:32:43,586 --> 00:32:47,006
αυτή είναι μια νεαρή γιγάντια σουπιά.

247
00:32:48,758 --> 00:32:51,386
Όπως οι πρόγονοί της,

248
00:32:51,469 --> 00:32:54,555
έχει έρθει στα ρηχά για να ζευγαρώσει.

249
00:33:00,395 --> 00:33:02,689
Αλλά την έχουν προλάβει άλλες.

250
00:33:07,402 --> 00:33:10,029
Συμπεριλαμβανομένου
ενός κυρίαρχου αρσενικού…

251
00:33:13,199 --> 00:33:15,910
που προστατεύει με ζήλια το ταίρι του.

252
00:33:20,081 --> 00:33:23,584
Και δεν σκοπεύει να το μοιραστεί.

253
00:33:30,508 --> 00:33:33,803
Το μικρότερο αρσενικό δεν αποθαρρύνεται.

254
00:33:35,888 --> 00:33:38,933
Αντ' αυτού, περιμένει

255
00:33:40,393 --> 00:33:41,519
και παρακολουθεί,

256
00:33:43,479 --> 00:33:46,607
καθώς ένα νέο αρσενικό μπαίνει στην αρένα…

257
00:33:48,776 --> 00:33:50,862
και δείχνει τις προθέσεις του…

258
00:33:53,197 --> 00:33:55,324
να προκαλέσει το κυρίαρχο αρσενικό.

259
00:34:02,165 --> 00:34:06,753
Αφού δεν υποχωρεί κανείς από τους δύο,
η μάχη είναι αναπόφευκτη.

260
00:34:14,510 --> 00:34:18,473
Έτσι, το νεαρό αρσενικό
μπορεί να κάνει την κίνησή του.

261
00:34:26,397 --> 00:34:30,026
Καθώς πλησιάζει, μαζεύει τα πλοκάμια του

262
00:34:30,985 --> 00:34:32,695
και αλλάζει χρώμα…

263
00:34:34,906 --> 00:34:36,657
για να μιμηθεί τέλεια

264
00:34:38,034 --> 00:34:39,368
ένα θηλυκό.

265
00:34:42,622 --> 00:34:44,999
Χρησιμοποιώντας το μυαλό του,

266
00:34:45,541 --> 00:34:47,919
καταφέρνει να περάσει.

267
00:34:56,886 --> 00:35:01,474
Το κυρίαρχο αρσενικό νομίζει
ότι δεν φυλάει μόνο ένα θηλυκό…

268
00:35:04,477 --> 00:35:05,478
αλλά δύο.

269
00:35:10,316 --> 00:35:13,611
Δεν ξέρει ότι αυτός ο πονηρός παρείσακτος

270
00:35:14,487 --> 00:35:18,032
ζευγαρώνει με το ταίρι του.

271
00:35:32,630 --> 00:35:36,759
Η ευφυΐα και οι εκπληκτικές αισθήσεις τους

272
00:35:36,843 --> 00:35:41,430
έχουν βοηθήσει τα κεφαλόποδα
να αποικίσουν κάθε ωκεανό στη Γη.

273
00:35:50,982 --> 00:35:52,692
Ωστόσο, στα ρηχά,

274
00:35:52,775 --> 00:35:57,238
σπανίως είναι οι κυρίαρχοι θηρευτές
που ήταν κάποτε οι πρόγονοί τους.

275
00:36:01,159 --> 00:36:03,619
Γιατί στις αρχαίες θάλασσες

276
00:36:04,912 --> 00:36:08,249
θα γινόταν μια αλλαγή φρουράς.

277
00:36:15,673 --> 00:36:21,512
ΠΡΙΝ ΑΠΟ 374 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΧΡΟΝΙΑ

278
00:36:22,430 --> 00:36:25,391
Εβδομήντα εκατομμύρια χρόνια
μετά την τήξη,

279
00:36:25,474 --> 00:36:28,561
σε μια περίοδο γνωστή ως το Δεβόνιο,

280
00:36:28,644 --> 00:36:31,230
τα σπονδυλωτά έκαναν την κίνησή τους.

281
00:36:37,737 --> 00:36:40,489
Ένα ψάρι του γένους Dunkleosteus…

282
00:36:43,284 --> 00:36:46,787
απόγονος του μικροσκοπικού Arandaspis.

283
00:36:49,582 --> 00:36:54,503
Με μήκος εννιά μέτρα όμως,
αυτό το ψάρι δεν είναι αουτσάιντερ.

284
00:36:59,592 --> 00:37:02,845
Ακόμη και τα μικρά του, με το μισό μήκος,

285
00:37:02,929 --> 00:37:04,931
είναι τρομεροί θηρευτές.

286
00:37:09,435 --> 00:37:13,898
Κι αυτό το ανήλικο ψάρι
εντόπισε κάτι στη θάλασσα.

287
00:37:17,360 --> 00:37:18,569
Αμμωνιτοειδή.

288
00:37:19,820 --> 00:37:23,991
Στενοί συγγενείς του σημερινού ναυτίλου.

289
00:37:33,042 --> 00:37:34,585
Όντας σπονδυλωτό,

290
00:37:34,669 --> 00:37:38,631
το Dunkleosteus
έχει την ταχύτητα για να τα φτάσει.

291
00:37:45,763 --> 00:37:49,392
Αλλά τα αμμωνιτοειδή
έχουν κι αυτά έναν άσο στο μανίκι.

292
00:37:51,936 --> 00:37:53,729
Αεριώθηση.

293
00:37:55,106 --> 00:37:58,401
Ακριβώς αυτό που χρειάζονται
για να ξεφύγουν απ' το ψάρι.

294
00:38:06,242 --> 00:38:08,327
Καθώς αρχίζει να κάνει κύκλους…

295
00:38:10,288 --> 00:38:12,290
το αμμωνιτοειδές κάνει το ίδιο…

296
00:38:16,002 --> 00:38:18,379
προστατεύοντας το σώμα του
με το κέλυφός του.

297
00:38:25,678 --> 00:38:29,181
Μια φορά κι έναν καιρό,
αυτή η άμυνα θα έπιανε.

298
00:38:29,890 --> 00:38:34,020
Το Dunkleosteus όμως έχει ένα όπλο
που οι πρόγονοί του δεν είχαν.

299
00:38:38,065 --> 00:38:39,066
Σαγόνια.

300
00:38:40,568 --> 00:38:44,113
Μπορεί να δαγκώσει
και να συνθλίψει το θήραμά του.

301
00:38:49,952 --> 00:38:52,455
Αρκεί να το προσεγγίσει σωστά.

302
00:39:10,222 --> 00:39:12,016
Ευτυχώς για το αμμωνιτοειδές,

303
00:39:12,099 --> 00:39:16,270
τα σαγόνια του νεαρού
δεν μπορούν να σπάσουν το κέλυφος.

304
00:39:19,482 --> 00:39:22,276
Τα σαγόνια του ενήλικα όμως μπορούν.

305
00:39:37,541 --> 00:39:42,922
Ο συνδυασμός σπονδυλικής στήλης
και σαγονιών θα αποδεικνυόταν νικηφόρος.

306
00:39:44,090 --> 00:39:47,468
Τόσο τέλειος, που από δω κι έπειτα,

307
00:39:48,135 --> 00:39:52,139
τα σπονδυλωτά δεν θα κοιτούσαν ποτέ πίσω.

308
00:40:02,525 --> 00:40:05,986
Σήμερα υπάρχουν
πάνω από 30.000 είδη ψαριών.

309
00:40:11,033 --> 00:40:14,578
Σαράντα φορές περισσότερα
απ' όσα τα κεφαλόποδα.

310
00:40:22,545 --> 00:40:24,880
Παρά την ποικιλότητά τους…

311
00:40:27,258 --> 00:40:30,136
το καθένα έχει ακόμη
αυτόν τον τέλειο συνδυασμό.

312
00:40:33,013 --> 00:40:35,808
Οι ραχοκοκαλιές
τούς δίνουν ταχύτητα και δύναμη…

313
00:40:38,060 --> 00:40:39,645
ανεξαρτήτως μεγέθους.

314
00:40:43,315 --> 00:40:44,650
Ενώ τα σαγόνια

315
00:40:45,484 --> 00:40:47,194
τους επιτρέπουν να δαγκώνουν.

316
00:40:50,698 --> 00:40:53,367
Αλλά τα σαγόνια
δεν χρησιμεύουν μόνο γι' αυτό.

317
00:40:55,411 --> 00:40:58,414
Χρησιμεύουν
και για την προστασία των αυγών.

318
00:41:02,751 --> 00:41:05,087
Ή για την προσέλκυση ταιριού.

319
00:41:12,720 --> 00:41:15,681
Μετά υπάρχει το Neoclinus blanchardi.

320
00:41:21,437 --> 00:41:24,148
Δεν πιάνει μόνο καβούρια
με τα σαγόνια του.

321
00:41:33,157 --> 00:41:38,370
Τα χρησιμοποιεί επίσης για μια από
τις πιο τρομακτικές επιδείξεις στη φύση,

322
00:41:41,916 --> 00:41:44,835
για να διώξει τους αντιπάλους
από την περιοχή του.

323
00:41:53,260 --> 00:41:57,306
Για αυτά τα ψάρια,
το μέγεθος είναι το παν.

324
00:42:21,539 --> 00:42:25,960
Τα μεγάλα σαγόνια επέτρεψαν σ' αυτό
το ψάρι να κυριαρχήσει στην περιοχή του,

325
00:42:26,752 --> 00:42:33,425
αλλά επίσης επέτρεψαν σε κάποια ψάρια
να κυριαρχήσουν στα κύματα.

326
00:42:40,641 --> 00:42:44,770
Πρωτοεμφανίστηκαν
πάνω από 400 εκατομμύρια χρόνια πριν,

327
00:42:45,729 --> 00:42:48,607
κι έκτοτε προκαλούν φόβο.

328
00:42:54,905 --> 00:42:55,739
Είναι…

329
00:42:57,491 --> 00:42:58,659
οι καρχαρίες.

330
00:43:03,038 --> 00:43:06,166
Στον συνδυασμό
σπονδυλικής στήλης και σαγονιών,

331
00:43:07,501 --> 00:43:10,087
έχουν προσθέσει αισθήσεις τόσο οξείες,

332
00:43:10,170 --> 00:43:13,632
που μπορούν να εντοπίσουν θηράματα
από εκατοντάδες μέτρα μακριά.

333
00:43:16,760 --> 00:43:20,347
Πολλοί έχουν μέγεθος και δύναμη.

334
00:43:21,390 --> 00:43:23,517
Είναι τόσο κοντά στην τελειότητα

335
00:43:24,518 --> 00:43:27,438
όσο μπορεί να φτάσει
ένας θαλάσσιος θηρευτής.

336
00:43:41,160 --> 00:43:43,621
Στα ανοιχτά της Δυτικής Αυστραλίας,

337
00:43:44,204 --> 00:43:47,249
αυτά τα ψάρια
συσπειρώνονται για προστασία.

338
00:43:50,336 --> 00:43:52,379
Αλλά οι καρχαρίες περιμένουν,

339
00:43:54,757 --> 00:43:58,344
γιατί έχουν ένα ειδικό σχέδιο επίθεσης.

340
00:44:05,726 --> 00:44:07,686
Δουλεύοντας φαινομενικά ως ομάδα,

341
00:44:08,270 --> 00:44:13,233
κάποιοι επιτίθενται από κάτω
για να οδηγήσουν τα ψάρια στην επιφάνεια.

342
00:44:16,820 --> 00:44:18,614
Άλλοι έρχονται από τα πλαϊνά,

343
00:44:20,324 --> 00:44:25,371
μαντρώνοντας το κοπάδι στα ρηχά,
μακριά από την ανοιχτή θάλασσα.

344
00:44:33,629 --> 00:44:35,506
Τώρα που είναι εκατοντάδες,

345
00:44:36,423 --> 00:44:38,175
οι καρχαρίες κερδίζουν χρόνο…

346
00:44:42,012 --> 00:44:45,057
καθώς τα θηράματά τους κουράζονται.

347
00:44:58,278 --> 00:45:02,366
Είναι μια τεχνική που έχει τελειοποιηθεί
επί εκατομμύρια χρόνια.

348
00:45:04,952 --> 00:45:08,539
Το μακελειό όμως ξεκινάει
εν ριπή οφθαλμού.

349
00:45:51,123 --> 00:45:54,084
Σχεδόν αμετάβλητοι από τη μεγάλη τήξη,

350
00:45:55,335 --> 00:45:59,423
οι καρχαρίες είναι
μια από τις πιο επιτυχημένες δυναστείες.

351
00:46:03,927 --> 00:46:08,640
Αλλά οφείλουν την άνοδό τους
στην πτώση των μεγαλύτερων αντιπάλων τους.

352
00:46:17,274 --> 00:46:21,195
ΠΡΙΝ ΑΠΟ 360 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΧΡΟΝΙΑ

353
00:46:26,742 --> 00:46:29,036
Πίσω στις αρχαίες θάλασσες,

354
00:46:29,119 --> 00:46:33,373
όπου το Dunkleosteus είχε κυριαρχήσει
επί 20 εκατομμύρια χρόνια.

355
00:46:37,586 --> 00:46:39,254
Ήταν τόσο τρομερός θηρευτής,

356
00:46:39,338 --> 00:46:41,965
που δεν τον έφταναν
ούτε οι πρώτοι καρχαρίες.

357
00:46:47,554 --> 00:46:51,517
Το Dunkleosteus όμως
δέχθηκε ένα μοιραίο πλήγμα…

358
00:46:57,648 --> 00:46:59,608
που προκλήθηκε από το πλαγκτόν.

359
00:47:02,820 --> 00:47:04,822
Δισεκατομμύρια χρόνια πριν,

360
00:47:04,905 --> 00:47:07,699
το πλαγκτόν ήταν ο καταλύτης της πανίδας.

361
00:47:11,078 --> 00:47:14,790
Τώρα όμως θα έφερνε σχεδόν το τέλος της.

362
00:47:20,003 --> 00:47:22,673
Μια ξαφνική αύξηση θρεπτικών ουσιών

363
00:47:23,257 --> 00:47:27,052
προκάλεσε αύξηση
του πληθυσμού του πλαγκτόν…

364
00:47:30,472 --> 00:47:32,474
σε πρωτοφανή κλίμακα.

365
00:47:40,732 --> 00:47:43,360
Καθώς εξαπλωνόταν στα ηλιοφώτιστα ρηχά,

366
00:47:43,443 --> 00:47:46,864
αυτή η πηχτή σούπα άρχισε να σαπίζει…

367
00:47:49,575 --> 00:47:52,494
προκαλώντας
μείωση του οξυγόνου στους ωκεανούς.

368
00:48:02,421 --> 00:48:08,135
Χωρίς αυτό το ζωτικό συστατικό,
τα ζώα άρχισαν να ασφυκτιούν.

369
00:48:18,312 --> 00:48:23,775
Για όσα δεν μπόρεσαν να ξεφύγουν,
υπήρχε μόνο μία πιθανή έκβαση…

370
00:48:26,612 --> 00:48:27,654
ο αφανισμός.

371
00:48:31,033 --> 00:48:35,370
Το Dunkleosteus ήταν ένα
από τα πολλά είδη που αφανίστηκαν.

372
00:48:47,090 --> 00:48:51,094
Ανά τον κόσμο,
οι ακτές γέμισαν νεκρά ψάρια.

373
00:49:03,774 --> 00:49:08,028
Μόνο λίγα τυχερά είδη,
όπως οι πρώιμοι καρχαρίες,

374
00:49:08,111 --> 00:49:09,655
κατάφεραν να επιβιώσουν.

375
00:49:21,917 --> 00:49:25,796
Συνολικά, αφανίστηκε
το 80% της θαλάσσιας ζωής

376
00:49:25,879 --> 00:49:30,300
στον δεύτερο μαζικό αφανισμό του κόσμου.

377
00:49:35,097 --> 00:49:38,976
Ωστόσο, αυτή είναι μόνο η μισή ιστορία.

378
00:49:43,480 --> 00:49:47,067
Οι ουσίες που προκάλεσαν
την πληθυσμιακή αύξηση του πλαγκτόν

379
00:49:48,068 --> 00:49:50,278
δεν ξεκίνησαν στη θάλασσα.

380
00:49:53,991 --> 00:49:56,785
Μεταφέρθηκαν εκεί από την ξηρά.

381
00:50:01,623 --> 00:50:07,754
Απελευθερώθηκαν από φυτά
σε ένα από τα πιο εκπληκτικά φαινόμενα…

382
00:50:15,554 --> 00:50:18,598
το πρασίνισμα της Γης.

383
00:50:24,396 --> 00:50:27,399
Αυτό που κάποτε ήταν
ένας ηφαιστειογενής ερημότοπος

384
00:50:28,316 --> 00:50:32,070
ξεχείλιζε πλέον από ζωή.

385
00:50:36,450 --> 00:50:40,120
Κι αυτός ο νέος κόσμος πρόσφερε ευκαιρίες.

386
00:50:42,622 --> 00:50:45,042
Εκεί που είχαν ανοίξει τον δρόμο τα φυτά,

387
00:50:45,876 --> 00:50:48,128
θα ακολουθούσαν τα ζώα.

388
00:50:51,965 --> 00:50:58,055
Και σύντομα θα ξεκινούσε
ο αγώνας για την κυριαρχία της γης.

389
00:52:51,001 --> 00:52:53,545
Υποτιτλισμός: Γιώργος Μακράκης