1
00:00:11,636 --> 00:00:13,013
Musim ini musim sejuk…

2
00:00:17,225 --> 00:00:19,811
tapi bukan musim sejuk biasa.

3
00:00:24,024 --> 00:00:27,777
Ini musim sejuk pasca malapetaka.

4
00:00:30,113 --> 00:00:32,741
Enam puluh enam juta tahun lalu,

5
00:00:35,493 --> 00:00:38,580
seluruh dunia telah dimusnahkan

6
00:00:39,497 --> 00:00:41,624
oleh sebuah peristiwa dahsyat.

7
00:00:57,182 --> 00:01:01,603
Ini kisah kejatuhan dinosaur…

8
00:01:08,109 --> 00:01:10,445
dan kebangkitan dari abu

9
00:01:11,863 --> 00:01:15,742
oleh mangsa-mangsa terselamat
yang akan mewarisi Bumi.

10
00:02:33,319 --> 00:02:36,239
BABAK 6

11
00:02:36,322 --> 00:02:40,827
BANGKIT DARI ABU

12
00:02:42,453 --> 00:02:48,084
66 JUTA TAHUN LALU

13
00:02:52,881 --> 00:02:56,676
Kisah kita bermula pada Zaman Batu Kapur…

14
00:02:59,762 --> 00:03:03,641
pada hari yang akan mengubah
haluan sejarah.

15
00:03:07,145 --> 00:03:11,941
Bagi Edmontosaurus di Amerika Utara,
sekarang musim bersarang.

16
00:03:13,776 --> 00:03:18,031
Seperti biasa, si betina ini
mesti menjaga anaknya yang lapar…

17
00:03:22,285 --> 00:03:25,455
memberikannya permulaan hidup
yang terbaik.

18
00:03:34,589 --> 00:03:36,591
Seribu kilometer ke selatan,

19
00:03:38,218 --> 00:03:40,136
seekor tyrannosaur dewasa

20
00:03:41,137 --> 00:03:45,767
sedang mengajari anaknya seni memburu.

21
00:03:53,816 --> 00:03:56,152
Namun, anak-anaknya tidak begitu sabar.

22
00:04:08,539 --> 00:04:11,501
Anak-anak itu masih perlu banyak belajar.

23
00:04:12,669 --> 00:04:15,546
Mungkin ia akan lebih bertuah esok.

24
00:04:23,012 --> 00:04:26,808
Di sebelah barat, sekawan Alamosaurus,

25
00:04:28,977 --> 00:04:31,813
antara dinosaur terbesar
yang pernah hidup,

26
00:04:32,563 --> 00:04:35,608
memulakan harinya seperti biasa
selama bergenerasi,

27
00:04:36,484 --> 00:04:39,153
menikmati pucuk pain yang lembut.

28
00:04:45,952 --> 00:04:48,371
Di bawah ombak, di luar pantai Afrika,

29
00:04:50,039 --> 00:04:53,835
lautannya melimpah, kaya dengan kehidupan…

30
00:04:56,546 --> 00:05:00,800
alam yang dikuasai
oleh reptilia laut yang besar.

31
00:05:04,762 --> 00:05:06,472
Bersama dinosaur,

32
00:05:08,141 --> 00:05:13,354
reptilia telah memerintah planet Bumi
selama 150 juta tahun lamanya.

33
00:05:22,905 --> 00:05:27,201
Namun, hari ini bukan hari biasa.

34
00:05:36,627 --> 00:05:40,048
Sebuah asteroid sebesar Gunung Everest

35
00:05:40,131 --> 00:05:44,844
jatuh ke arah Bumi
pada kelajuan 100,000 kilometer sejam.

36
00:05:54,103 --> 00:05:58,191
Impaknya akan mengubah dunia
selama-lamanya…

37
00:06:03,154 --> 00:06:07,492
melepaskan kuasa sebilion bom atom…

38
00:06:09,827 --> 00:06:13,915
memulakan rantaian kejadian yang dahsyat.

39
00:06:18,211 --> 00:06:22,340
Pertama, letupan radiasi haba
yang membawa maut.

40
00:06:27,387 --> 00:06:30,723
Setiap makhluk dalam seribu kilometer

41
00:06:30,807 --> 00:06:34,102
mengewap dalam beberapa saat.

42
00:06:49,659 --> 00:06:53,287
Kerak planet meleding akibat impaknya,

43
00:06:53,371 --> 00:06:56,499
menghantar gelombang kejutan seismik
ke seluruh dunia.

44
00:07:04,549 --> 00:07:06,300
Dalam beberapa minit sahaja…

45
00:07:08,678 --> 00:07:12,181
gempa bumi yang melebihi skala
menggegarkan dunia.

46
00:07:29,365 --> 00:07:30,783
Untuk Alamosaurus itu…

47
00:07:33,453 --> 00:07:35,455
ini cuma permulaannya.

48
00:07:44,589 --> 00:07:48,092
Gempa bumi mencetuskan siri ombak besar

49
00:07:48,176 --> 00:07:51,888
yang menghempas lautan
dan tasik pedalaman.

50
00:07:59,896 --> 00:08:04,358
Gelombang air besar melanda Amerika Utara.

51
00:08:13,618 --> 00:08:19,123
Arus yang meningkat dengan pantas
mustahil untuk ditahan,

52
00:08:20,917 --> 00:08:23,252
walaupun bagi yang paling kuat.

53
00:08:41,771 --> 00:08:43,940
Kurang daripada sejam selepas impak,

54
00:08:44,774 --> 00:08:50,571
serpihan yang dilontar ke angkasa
ditarik balik ke Bumi oleh graviti.

55
00:08:51,531 --> 00:08:55,910
Semasa kemasukan semula,
ia bertukar menjadi panas.

56
00:09:02,917 --> 00:09:08,589
Atmosfera yang sangat panas itu
mara seperti neraka berapi.

57
00:09:14,428 --> 00:09:19,725
Di atas tanah, rasanya seperti berdiri
di bawah gril 400 darjah.

58
00:09:24,146 --> 00:09:27,024
Haiwan dimasak hidup-hidup.

59
00:09:41,581 --> 00:09:46,919
Lebih teruk lagi,
serpihan batu mula menghujani tanah.

60
00:10:05,521 --> 00:10:07,773
Kurang daripada dua jam selepas impak,

61
00:10:08,316 --> 00:10:13,237
ribut kebakaran debu yang melemaskan
menyelubungi separuh planet.

62
00:10:15,489 --> 00:10:16,490
Suhu sangat panas

63
00:10:18,034 --> 00:10:20,453
sehingga pokok terbakar.

64
00:10:28,461 --> 00:10:32,465
Api yang membara sukar untuk dielak.

65
00:11:00,034 --> 00:11:02,578
Tiada apa-apa
boleh selamatkannya sekarang.

66
00:11:27,561 --> 00:11:29,814
Pemerintahan hebat dinosaur

67
00:11:30,773 --> 00:11:33,526
berakhir dalam satu hari.

68
00:11:40,950 --> 00:11:46,455
Lautan juga musnah seperti daratan.

69
00:11:49,583 --> 00:11:52,962
Debu yang penuh sulfur
jatuh sebagai hujan asid.

70
00:11:54,296 --> 00:11:56,757
Terumbu purba terhapus.

71
00:12:00,594 --> 00:12:03,139
Lingkaran kehidupan musnah,

72
00:12:04,306 --> 00:12:06,851
membunuh reptilia laut yang hebat.

73
00:12:11,939 --> 00:12:15,609
Badan-badannya menyediakan
talian hayat untuk pebangkai,

74
00:12:16,569 --> 00:12:19,071
mencari kematian di laut dalam.

75
00:12:26,495 --> 00:12:27,705
Atropod.

76
00:12:29,999 --> 00:12:30,875
Jerung.

77
00:12:34,086 --> 00:12:36,505
Jauh daripada pembunuhan
oleh asteroid itu,

78
00:12:37,006 --> 00:12:39,383
banyak bentuk hidupan terselamat,

79
00:12:45,306 --> 00:12:47,558
memakan bangkai yang banyak itu…

80
00:12:51,854 --> 00:12:54,648
menikmati kepupusan itu.

81
00:12:58,277 --> 00:13:02,448
Namun, di permukaan,
gambarannya sangat berbeza.

82
00:13:10,581 --> 00:13:13,042
Selama bertahun-tahun selepas impak,

83
00:13:14,919 --> 00:13:16,337
Bumi nampak mati.

84
00:13:21,467 --> 00:13:22,843
Hutan-hutan,

85
00:13:24,178 --> 00:13:25,179
dataran…

86
00:13:28,182 --> 00:13:29,225
pergunungan…

87
00:13:34,104 --> 00:13:35,022
tidak bernyawa.

88
00:13:36,732 --> 00:13:39,026
Namun, apabila awan debu itu tersebar…

89
00:13:41,612 --> 00:13:43,906
dan cahaya akhirnya kembali…

90
00:13:46,033 --> 00:13:48,786
semakin jelas bahawa harapan masih ada.

91
00:13:56,210 --> 00:13:59,463
Serangga antara yang pertama muncul…

92
00:14:09,098 --> 00:14:10,474
memakan yang terkorban.

93
00:14:15,104 --> 00:14:17,439
Yang terselamat dilindungi oleh lubang…

94
00:14:19,358 --> 00:14:20,234
kepompong…

95
00:14:22,403 --> 00:14:23,863
dan badan berperisai.

96
00:14:28,450 --> 00:14:30,160
Berlindung di bawah tanah…

97
00:14:32,830 --> 00:14:35,207
sesetengah reptilia juga terselamat.

98
00:14:51,056 --> 00:14:54,059
Di bawah permukaan
delta sungai dan tanah lembap,

99
00:14:55,603 --> 00:14:59,148
yang lain juga terlindung
daripada huru-hara itu.

100
00:15:02,610 --> 00:15:03,736
Amfibia.

101
00:15:05,905 --> 00:15:07,531
Dengan sedikit makanan,

102
00:15:08,198 --> 00:15:10,534
hanya makhluk-makhluk kecil terselamat…

103
00:15:14,830 --> 00:15:17,041
termasuklah daripada dinasti kita,

104
00:15:18,584 --> 00:15:19,501
mamalia.

105
00:15:22,212 --> 00:15:25,549
Ia mewarisi planet yang tiada dinosaur.

106
00:15:28,218 --> 00:15:29,720
Atau begitulah nampaknya.

107
00:15:33,641 --> 00:15:38,312
Walaupun dirasakan tidak mungkin,
sekumpulan haiwan lain juga terselamat…

108
00:15:48,280 --> 00:15:52,660
dilindungi oleh kapsul
sokongan hidupnya sendiri.

109
00:15:54,995 --> 00:15:57,873
Hebatnya, di dalamnya

110
00:15:59,458 --> 00:16:01,168
ada sejenis dinosaur.

111
00:16:20,354 --> 00:16:24,316
Lebih tepat lagi, seekor dinosaur avian…

112
00:16:36,578 --> 00:16:40,916
atau dikenali sebagai burung.

113
00:16:43,961 --> 00:16:45,504
Sebelum malapetaka itu,

114
00:16:47,047 --> 00:16:50,718
terdapat beratus-ratus spesies purba
yang tinggal di pokok,

115
00:16:52,219 --> 00:16:55,431
semuanya musnah apabila hutan terbakar.

116
00:16:57,016 --> 00:17:00,561
Namun, segelintir burung
yang tinggal di tanah terselamat.

117
00:17:06,316 --> 00:17:10,904
Mangsa terselamat ini
dipanaskan oleh bulu…

118
00:17:13,574 --> 00:17:17,369
dan mampu berdikari
sejak nafas pertamanya…

119
00:17:21,165 --> 00:17:23,667
boleh hidup dengan memakan
serangga dan biji benih

120
00:17:24,668 --> 00:17:28,088
dan mampu berjalan dalam beberapa jam.

121
00:17:32,926 --> 00:17:35,387
Enam puluh enam juta tahun lalu,

122
00:17:35,471 --> 00:17:41,643
burung telah menjadi dahan terakhir
dalam salasilah keluarga dinosaur.

123
00:17:44,354 --> 00:17:46,273
Daripada makhluk sederhana ini,

124
00:17:47,441 --> 00:17:51,028
dinasti yang hebat akan bangkit.

125
00:17:55,240 --> 00:18:01,914
Namun, kisah hebatnya bermula
lama sebelum peristiwa asteroid itu.

126
00:18:08,462 --> 00:18:12,841
160 JUTA TAHUN LALU

127
00:18:15,260 --> 00:18:16,428
Zaman Jurasik.

128
00:18:20,057 --> 00:18:21,934
Sebuah era makhluk gergasi.

129
00:18:26,522 --> 00:18:29,858
Namun, dunia cenuram menegak
yang tersembunyi ini

130
00:18:31,276 --> 00:18:34,196
membentuk satu baka makhluk
yang lebih kecil.

131
00:18:40,160 --> 00:18:42,371
Ia hidup di alam yang berbahaya.

132
00:18:46,083 --> 00:18:50,379
Untuk terus hidup, ia telah berkembang
dengan cara baharu yang luar biasa.

133
00:18:57,052 --> 00:18:59,179
Ini Anchiornis.

134
00:19:00,264 --> 00:19:02,891
Ia dinosaur kecil yang berbulu…

135
00:19:05,811 --> 00:19:08,981
dengan gigi setajam jarum
untuk memburu serangga.

136
00:19:17,156 --> 00:19:20,075
Namun, ia juga sedang diburu.

137
00:19:28,000 --> 00:19:30,419
Sinraptor juvenil…

138
00:19:35,591 --> 00:19:36,675
yang sedang lapar.

139
00:20:10,125 --> 00:20:12,878
Anchiornis lambat dan cemerkap.

140
00:20:27,893 --> 00:20:30,604
Sinraptor itu sudah mengepungnya.

141
00:20:40,239 --> 00:20:41,573
Namun, Anchiornis…

142
00:20:43,659 --> 00:20:45,202
lari ke sini atas satu sebab.

143
00:21:05,472 --> 00:21:06,515
Ia boleh terbang.

144
00:21:10,435 --> 00:21:12,980
Satu langkah kecil untuk dinosaur,

145
00:21:14,314 --> 00:21:17,693
tapi satu kemajuan besar
untuk hidupan di Bumi.

146
00:21:22,239 --> 00:21:27,119
Dengan peluncur awal ini,
sebuah dinasti baharu lahir.

147
00:21:32,374 --> 00:21:37,170
Penerbangan membantu
keturunannya kekal hidup

148
00:21:37,796 --> 00:21:41,174
pada era selepas peristiwa asteroid itu.

149
00:21:47,681 --> 00:21:50,392
Hari ini, terdapat satu tempat

150
00:21:50,475 --> 00:21:53,895
di mana kita boleh lihat
cara kisah itu mungkin berlaku.

151
00:21:59,985 --> 00:22:02,904
Dunia itu kejam dan gersang.

152
00:22:04,614 --> 00:22:10,537
Empat ribu meter di atas,
Gurun Altiplano di Chile…

153
00:22:15,417 --> 00:22:18,795
sebuah landskap
di mana hampir tiada apa-apa boleh hidup.

154
00:22:21,214 --> 00:22:24,843
Namun, satu kumpulan haiwan
telah menemukan cara untuk hidup di sini…

155
00:22:29,139 --> 00:22:30,098
burung.

156
00:22:33,060 --> 00:22:36,146
Seperti burung yang berkembang
selepas peristiwa asteroid itu,

157
00:22:37,773 --> 00:22:42,361
flamingo mengambil kemahiran meluncur
dinosaur avian pertama…

158
00:22:45,697 --> 00:22:48,533
dan mencipta sejenis penerbangan baharu.

159
00:22:52,329 --> 00:22:54,706
Revolusi di udara.

160
00:22:56,583 --> 00:23:01,797
Sayap yang diubah suai untuk dikelepakkan.

161
00:23:05,801 --> 00:23:08,428
Ini penerbangan berkuasa

162
00:23:09,638 --> 00:23:14,101
dan ia membolehkan flamingo
mengembara untuk mencari makanan…

163
00:23:17,020 --> 00:23:19,981
sama seperti yang dilakukan burung
berjuta tahun lalu.

164
00:23:26,446 --> 00:23:31,159
Bulu, yang awalnya berkembang
untuk memanaskan dinosaur,

165
00:23:31,743 --> 00:23:35,539
telah menjadi khusus
bagi penguasaan udara.

166
00:23:43,964 --> 00:23:46,049
Bukan itu sahaja perubahannya.

167
00:23:47,384 --> 00:23:50,178
Gigi digantikan dengan paruh…

168
00:23:53,390 --> 00:23:55,976
yang membolehkannya makan diet baharu.

169
00:23:57,727 --> 00:24:00,689
Namun, kemajuan dalam memakan
dan penerbangan sahaja

170
00:24:00,772 --> 00:24:05,193
tidak mencukupi
untuk menjamin masa depan burung itu.

171
00:24:09,614 --> 00:24:13,785
Ia juga memanfaatkan
kelakuan purba yang ranggi,

172
00:24:15,620 --> 00:24:20,125
kelakuan yang menjamin
kelangsungan hidup yang terkuat.

173
00:24:24,004 --> 00:24:24,921
Perasmaraan.

174
00:24:29,885 --> 00:24:31,428
Untuk flamingo,

175
00:24:32,471 --> 00:24:34,347
hal itu bermakna pertandingan tarian…

176
00:24:39,895 --> 00:24:43,231
dan ia dipandang serius.

177
00:24:44,941 --> 00:24:47,944
Juri-jurinya sangat cerewet…

178
00:24:58,622 --> 00:25:02,250
dan ia perlu cerewet
untuk memilih pasangan terbaik.

179
00:25:07,839 --> 00:25:11,510
Burung hampir terhapus
bersama dinosaur yang lain.

180
00:25:14,679 --> 00:25:18,016
Sebaliknya, disebabkan bakat berbulunya,

181
00:25:18,099 --> 00:25:20,769
ia berpeluang untuk bangkit.

182
00:25:30,570 --> 00:25:33,532
Namun, laluannya tidak mudah.

183
00:25:38,453 --> 00:25:40,789
Selepas peristiwa asteroid itu,

184
00:25:41,289 --> 00:25:46,086
suhu global menjunam sebanyak 25 darjah.

185
00:25:49,923 --> 00:25:53,176
Namun, disebabkan kebolehannya
untuk hidup dalam kesejukan,

186
00:25:53,260 --> 00:25:56,429
hanya beberapa juta tahun selepas impak,

187
00:25:57,013 --> 00:25:59,641
hutan pain telah kembali.

188
00:26:04,604 --> 00:26:10,777
Biji benih memastikan
konifer gergasi dari zaman dinosaur

189
00:26:10,860 --> 00:26:12,070
berjaya hidup.

190
00:26:15,740 --> 00:26:20,870
Tumbuhan terhebat,
mencecah lebih 100 meter di udara,

191
00:26:20,954 --> 00:26:22,289
ialah kayu merah.

192
00:26:28,378 --> 00:26:30,589
Terlindung di bawah hutan

193
00:26:31,172 --> 00:26:33,425
ialah sekumpulan haiwan berdarah panas

194
00:26:34,301 --> 00:26:37,178
yang telah lama bersembunyi
dalam bayang-bayang…

195
00:26:46,104 --> 00:26:47,230
mamalia.

196
00:26:49,274 --> 00:26:52,235
Pada mulanya, ia makhluk kecil,

197
00:26:52,986 --> 00:26:54,321
sama seperti tikus vole.

198
00:26:55,739 --> 00:27:00,368
Dengan ketiadaan dinosaur,
ia bebas untuk keluar.

199
00:27:03,955 --> 00:27:07,792
Namun, hanya lima juta tahun
selepas peristiwa asteroid itu,

200
00:27:07,876 --> 00:27:11,838
hutan pain menjadi tempat tinggal
sejenis makhluk baka baharu…

201
00:27:27,729 --> 00:27:31,358
dan ia masih menghantui
hutan-hutan kita hari ini.

202
00:27:43,078 --> 00:27:44,371
Burung hantu.

203
00:27:49,876 --> 00:27:54,547
Burung bertukar daripada mangsa terselamat
kepada pemangsa.

204
00:27:57,092 --> 00:27:59,552
Ini burung hantu kelabu besar.

205
00:28:03,682 --> 00:28:06,226
Ia mempunyai kuku ibarat pisau cukur

206
00:28:07,185 --> 00:28:09,437
dan penglihatan yang tajam…

207
00:28:13,191 --> 00:28:16,027
menjadikannya berbahaya semasa terbang.

208
00:28:21,074 --> 00:28:25,453
Mampu terbang dalam keadaan hampir senyap,
ia mendengar mangsa.

209
00:28:39,801 --> 00:28:43,555
Bagi mamalia kecil,
tiada tempat yang selamat.

210
00:29:29,768 --> 00:29:33,605
Ketika burung hantu pertama
mengancam hutan pain utara,

211
00:29:33,688 --> 00:29:38,151
di tempat lain,
satu lagi habitat penting muncul.

212
00:29:41,237 --> 00:29:44,073
Asteroid itu telah menghapuskan tiga suku

213
00:29:44,157 --> 00:29:47,494
daripada semua spesies tumbuhan
dan haiwan di Bumi.

214
00:29:52,290 --> 00:29:56,419
Di kawasan tropika,
ia mengambil masa enam juta tahun,

215
00:29:58,087 --> 00:30:00,423
tapi hidupan akhirnya kembali.

216
00:30:04,761 --> 00:30:08,723
Namun, kali ini, ia sangat berbeza.

217
00:30:18,566 --> 00:30:22,946
Kebangkitan itu didorong
oleh peningkatan yang besar…

218
00:30:25,907 --> 00:30:29,953
dalam kepelbagaian tumbuhan berbunga…

219
00:30:39,963 --> 00:30:42,757
yang lebih kaya
daripada hidupan sebelum ini.

220
00:30:48,179 --> 00:30:50,265
Hutan hujan tropika.

221
00:30:59,607 --> 00:31:01,568
Habitat yang subur ini

222
00:31:01,651 --> 00:31:04,821
dibina atas hubungan rapat antara bunga

223
00:31:06,281 --> 00:31:08,491
dan serangga pendebunganya.

224
00:31:18,751 --> 00:31:21,212
Namun, ada satu kedatangan baharu…

225
00:31:23,965 --> 00:31:26,759
yang masuk ke dalam kawasan serangga itu.

226
00:31:29,971 --> 00:31:32,432
Menggunakan kemahiran terbang luar biasa,

227
00:31:32,932 --> 00:31:35,602
ia boleh mengemudi dunia rimba yang rumit.

228
00:31:37,478 --> 00:31:39,355
Saiznya telah menjadi kecil,

229
00:31:40,273 --> 00:31:41,482
memberikannya akses

230
00:31:42,859 --> 00:31:44,944
kepada nektar manis bunga.

231
00:31:47,155 --> 00:31:50,867
Keturunannya masih melakukannya
sehingga hari ini.

232
00:31:52,243 --> 00:31:53,870
Burung madu.

233
00:31:59,500 --> 00:32:01,044
Untuk merampas nektar itu,

234
00:32:02,003 --> 00:32:05,381
ia telah berkembang
untuk berlegar seperti serangga…

235
00:32:15,892 --> 00:32:19,771
mengepak-ngepak
pada kelajuan 80 kali sesaat.

236
00:32:23,566 --> 00:32:29,697
Paruh yang memanjang membolehkannya
memakan pelbagai bunga yang berbeza.

237
00:32:33,701 --> 00:32:38,915
Burung madu mengatasi
banyak pesaing serangganya.

238
00:32:44,295 --> 00:32:49,300
Namun, semua aktiviti ini
datang dengan kehausan tenaga yang besar.

239
00:32:51,177 --> 00:32:54,847
Jadi, bunga terbaik
berbaloi untuk diperjuangkan.

240
00:32:59,978 --> 00:33:01,896
Paruh juga berfungsi sebagai senjata.

241
00:33:19,872 --> 00:33:24,002
Namun, satu spesies burung madu
tidak perlu bertarung.

242
00:33:25,837 --> 00:33:31,926
Ia mempunyai satu penyesuaian hebat
yang mengalahkan pesaingnya.

243
00:33:34,178 --> 00:33:36,681
Burung madu berparuh pedang.

244
00:33:39,809 --> 00:33:44,522
Ia mempunyai apendaj yang cukup panjang.

245
00:33:45,773 --> 00:33:49,277
Paruhnya ibarat kunci di dalam mangga,

246
00:33:49,360 --> 00:33:55,241
jadi hanya ia boleh menikmati nektar
Bunga Trompet Malaikat yang sukar dicapai.

247
00:34:02,707 --> 00:34:05,209
Pada zaman-zaman selepas malapetaka itu,

248
00:34:06,044 --> 00:34:10,214
dinosaur gergasi
mungkin tidak lagi menguasai hutan,

249
00:34:11,215 --> 00:34:15,053
tapi sepupu kecilnya
telah menjajahnya semula

250
00:34:15,136 --> 00:34:17,430
dengan cara yang baharu.

251
00:34:21,142 --> 00:34:25,813
Namun, menjadi kecil tidak berguna
di setiap tempat di planet ini.

252
00:34:30,109 --> 00:34:35,114
20 JUTA TAHUN LALU

253
00:34:37,617 --> 00:34:39,660
Kematian dinosaur

254
00:34:39,744 --> 00:34:44,165
menyebabkan banyak habitat hebat
di Bumi bebas untuk diambil.

255
00:34:46,793 --> 00:34:50,088
Terutamanya dataran.

256
00:34:52,507 --> 00:34:57,804
Di Amerika Selatan awal, 46 juta tahun
selepas peristiwa asteroid itu,

257
00:34:58,429 --> 00:35:00,389
burung yang tinggal di darat

258
00:35:00,473 --> 00:35:03,476
mempunyai ruang untuk berkembang
menjadi pemangsa paling berbahaya…

259
00:35:05,853 --> 00:35:07,814
selepas tyrannosaurus rex.

260
00:35:11,609 --> 00:35:13,986
Menghendap di celah-celah pokok palma…

261
00:35:16,614 --> 00:35:19,242
ia mewarisi sifat paling agresif

262
00:35:19,325 --> 00:35:21,077
daripada keturunan purbanya.

263
00:35:30,711 --> 00:35:34,882
Di kawasan lapang,
sekumpulan mamalia awal meragut rumput.

264
00:35:39,262 --> 00:35:43,182
Theosodon,
lebih kurang saiz llama hari ini.

265
00:35:46,477 --> 00:35:49,814
Seekor betina dewasa memerhati.

266
00:35:51,399 --> 00:35:52,984
Namun, ia tidak nampak…

267
00:35:58,406 --> 00:35:59,574
burung teror itu.

268
00:36:07,665 --> 00:36:12,503
Dengan kepala seperti cangkul
dan berdiri setinggi dua setengah meter,

269
00:36:12,587 --> 00:36:15,923
ia mengorbankan penerbangan demi kuasa.

270
00:36:23,306 --> 00:36:25,308
Ia rasa ada yang tidak kena.

271
00:36:31,689 --> 00:36:34,483
Namun, burung teror itu
bergerak dalam keadaan hampir senyap.

272
00:37:05,848 --> 00:37:08,017
Pemburuan bermula.

273
00:37:09,769 --> 00:37:13,022
Mampu memecut dengan pantas
sehingga 50 kilometer sejam…

274
00:37:17,610 --> 00:37:19,278
ia telah memilih seekor anak

275
00:37:20,655 --> 00:37:21,864
yang ketinggalan.

276
00:37:29,455 --> 00:37:32,083
Menggunakan berat kepalanya yang besar,

277
00:37:32,750 --> 00:37:34,919
ia mahir mengubah arah.

278
00:38:19,964 --> 00:38:22,967
Masa untuk buat serangan terakhir.

279
00:38:30,182 --> 00:38:34,854
Burung teror yang ganas
kini menguasai dataran Amerika Selatan.

280
00:38:43,696 --> 00:38:45,823
Namun, di belah dunia yang lain,

281
00:38:46,824 --> 00:38:51,370
benua-benua yang sentiasa berubah
sedang menulis babak baharu

282
00:38:52,330 --> 00:38:55,041
dalam kisah kehidupan.

283
00:38:58,419 --> 00:39:03,090
15 JUTA TAHUN LALU

284
00:39:03,174 --> 00:39:07,678
Australia telah menuju
ke utara selama berjuta-juta tahun.

285
00:39:07,762 --> 00:39:11,349
Ketika itu,
ia mencipta sebuah laut tohor yang luas.

286
00:39:13,392 --> 00:39:15,478
Satu tempat baharu bagi hidupan.

287
00:39:34,622 --> 00:39:35,581
Sebahagian tumbuhan…

288
00:39:37,875 --> 00:39:39,293
sebahagian haiwan.

289
00:39:42,254 --> 00:39:44,590
Ini ialah karang.

290
00:39:48,219 --> 00:39:50,137
Menggunakan tenaga daripada Matahari,

291
00:39:51,722 --> 00:39:56,102
ia membentuk struktur hidupan terbesar
yang planet kita pernah lihat…

292
00:39:58,896 --> 00:40:00,272
terumbu tropika.

293
00:40:08,322 --> 00:40:12,118
Lima belas juta tahun lalu,
bandar-bandar laut gergasi ini

294
00:40:12,201 --> 00:40:15,704
menawarkan peluang
kepada banyak mangsa yang terselamat.

295
00:40:21,085 --> 00:40:24,004
Jerung datang dari laut dalam.

296
00:40:32,513 --> 00:40:34,640
Terumbu itu juga menarik

297
00:40:34,723 --> 00:40:37,935
antara reptilia laut terakhir
yang tinggal…

298
00:40:40,396 --> 00:40:41,480
penyu.

299
00:40:45,151 --> 00:40:47,695
Di dalam syurga bawah laut ini,

300
00:40:48,362 --> 00:40:51,782
pelbagai jenis ikan baharu
juga berkembang.

301
00:40:59,582 --> 00:41:04,128
Kekayaan yang semakin banyak
tidak lama lagi melimpah ke lautan luas…

302
00:41:07,047 --> 00:41:08,382
memenuhinya dengan kehidupan.

303
00:41:10,426 --> 00:41:12,970
Hal ini telah disedari…

304
00:41:16,182 --> 00:41:18,767
oleh sebuah dinasti yang gigih.

305
00:41:27,359 --> 00:41:30,196
Sekali lagi, burung.

306
00:41:33,157 --> 00:41:36,410
Lebih tepat lagi, burung laut.

307
00:41:38,996 --> 00:41:40,748
Berjuta-juta tahun lalu,

308
00:41:40,831 --> 00:41:44,543
ia menemukan satu cara hebat
untuk merampas habuan lautan…

309
00:41:49,465 --> 00:41:51,425
dengan serangan udara.

310
00:41:56,347 --> 00:41:58,807
Ia masih berlaku hari ini.

311
00:42:01,018 --> 00:42:03,854
Penceroboh terhebat dalam kalangannya

312
00:42:05,397 --> 00:42:06,565
ialah ganet.

313
00:42:09,360 --> 00:42:11,237
Penglihatannya yang tajam bermakna

314
00:42:11,320 --> 00:42:13,697
ia boleh melihat sekawan ikan
dari satu batu jauhnya.

315
00:42:16,700 --> 00:42:18,452
Menyelam dari altitud,

316
00:42:18,536 --> 00:42:22,289
ia menembusi permukaan
pada kelajuan hampir 90 kilometer sejam.

317
00:42:26,585 --> 00:42:28,754
Tengkorak yang disuai khas

318
00:42:30,256 --> 00:42:32,049
dan sayap yang boleh sentut

319
00:42:33,259 --> 00:42:35,553
mengubahnya menjadi misil hidup.

320
00:42:47,231 --> 00:42:48,274
Tambahan pula,

321
00:42:49,275 --> 00:42:52,820
ganet boleh menahan nafas
selama lebih daripada 40 saat.

322
00:43:09,461 --> 00:43:13,465
Burung laut purba ini mahir memburu.

323
00:43:21,724 --> 00:43:23,350
Serangan udaranya

324
00:43:23,434 --> 00:43:27,396
membolehkannya bersaing
dengan pemangsa terhebat laut,

325
00:43:28,856 --> 00:43:29,857
jerung.

326
00:43:37,406 --> 00:43:41,952
Jamuan besar sebegini masih antara
pemandangan alam semula jadi terhebat

327
00:43:43,370 --> 00:43:46,999
sama seperti 15 juta tahun lalu.

328
00:43:50,252 --> 00:43:53,088
Dinosaur tidak pernah menakluki lautan,

329
00:43:53,964 --> 00:43:57,551
tapi keturunan aviannya
akhirnya menemukan caranya.

330
00:44:07,102 --> 00:44:09,897
Penaklukan burung laut
di lautan sangat berjaya

331
00:44:11,357 --> 00:44:14,943
sehingga ia membentuk
koloni yang luas di seluruh planet…

332
00:44:19,490 --> 00:44:24,203
kini antara perhimpunan terhebat
bagi hidupan di Bumi.

333
00:44:28,916 --> 00:44:33,837
Namun, kemenangan burung itu
di lautan tidak cukup lengkap.

334
00:44:35,923 --> 00:44:37,549
Pencapaiannya yang terhebat

335
00:44:39,426 --> 00:44:44,014
boleh dilihat dalam dunia
yang hilang ditelan zaman.

336
00:44:48,686 --> 00:44:50,562
Kepulauan Galápagos.

337
00:44:54,149 --> 00:44:57,861
Ini iguana laut,

338
00:44:59,113 --> 00:45:02,783
keturunan cicak
yang terselamat daripada asteroid itu.

339
00:45:04,660 --> 00:45:08,038
Seperti kebanyakan reptilia,
ia perlu berjemur di bawah matahari

340
00:45:08,122 --> 00:45:09,164
untuk memanaskan badan.

341
00:45:12,668 --> 00:45:15,295
Namun, bukan ia saja
yang berjemur di sini.

342
00:45:19,800 --> 00:45:23,053
Ia disertai oleh seekor burung
yang luar biasa.

343
00:45:24,805 --> 00:45:25,723
Penguin.

344
00:45:28,434 --> 00:45:32,312
Ini pula penguin Galápagos.

345
00:45:35,941 --> 00:45:38,485
Selama berpuluh juta tahun,

346
00:45:38,569 --> 00:45:42,156
nenek moyangnya
menggunakan semula sayapnya,

347
00:45:43,282 --> 00:45:46,952
memperhalusnya
untuk tidak lagi terbang di udara,

348
00:45:48,328 --> 00:45:50,706
tapi untuk melakukan sesuatu yang hebat…

349
00:45:56,336 --> 00:45:57,838
di bawah ombak…

350
00:46:04,052 --> 00:46:05,888
penerbangan bawah air.

351
00:46:10,601 --> 00:46:13,896
Penguin mempunyai kawalan keapungan
yang mengagumkan…

352
00:46:17,191 --> 00:46:21,278
dan salah satu badan paling bergaris arus
antara mana-mana haiwan,

353
00:46:23,697 --> 00:46:26,992
menjadikannya
burung berenang terhebat di dunia.

354
00:46:32,790 --> 00:46:36,335
Mencari ikan,
ia berlegar-legar seperti burung madu…

355
00:46:41,173 --> 00:46:42,758
dengan cukup seimbang.

356
00:46:51,558 --> 00:46:56,980
Sebaliknya, iguana berdarah sejuk pula
perlahan dan lembap…

357
00:46:59,483 --> 00:47:02,528
hanya memakan kelpa bertenaga rendah…

358
00:47:06,114 --> 00:47:08,909
mengikut haluan arus.

359
00:47:14,957 --> 00:47:18,418
Penguin berdarah panas itu sangat berbeza…

360
00:47:21,088 --> 00:47:23,173
dengan kelajuan dan ketangkasannya…

361
00:47:32,224 --> 00:47:34,351
mengejar ikan dengan mudah.

362
00:47:52,452 --> 00:47:53,787
Penerbangan bawah air

363
00:47:55,455 --> 00:48:00,210
membolehkan penguin mengeksploitasi lautan
tanpa tandingan.

364
00:48:06,425 --> 00:48:08,677
Strateginya sangat berjaya

365
00:48:10,012 --> 00:48:14,141
sehingga ia menjajah
semua benua di Hemisfera Selatan…

366
00:48:18,228 --> 00:48:22,065
berkembang menjadi 18 spesies berbeza
yang kita kenal sekarang.

367
00:48:24,860 --> 00:48:28,906
Babak epik terakhir untuk burung,

368
00:48:28,989 --> 00:48:32,743
sebuah dinasti yang hampir pupus.

369
00:48:38,916 --> 00:48:41,960
Namun,
disebabkan beberapa mangsa terselamat

370
00:48:42,044 --> 00:48:44,046
dalam salasilah keluarga dinosaur,

371
00:48:45,505 --> 00:48:49,426
burung bangkit dari abu.

372
00:48:50,010 --> 00:48:52,220
Selama 66 juta tahun,

373
00:48:52,804 --> 00:48:56,683
ia telah mencipta semula dirinya
dalam pelbagai bentuk.

374
00:49:00,646 --> 00:49:04,775
Hari ini, merangkumi 10,000 spesies,

375
00:49:05,317 --> 00:49:09,321
ia menemukan cara untuk berkembang
di hampir setiap sudut planet ini.

376
00:49:12,324 --> 00:49:16,203
Namun, bukan burung sahaja
yang menakluki dunia.

377
00:49:20,958 --> 00:49:22,334
Tidak lama dahulu,

378
00:49:23,585 --> 00:49:27,172
Amerika masih di bawah kuasa
burung-burung teror.

379
00:49:30,592 --> 00:49:34,137
Namun, pemangsa puncak ini
akan menjadi mangsa tidak lama lagi.

380
00:49:37,349 --> 00:49:40,852
Mangsa asteroid lain yang terselamat
juga telah berkembang.

381
00:49:45,315 --> 00:49:47,859
Bukan lagi dalam bayang-bayang dinosaur…

382
00:49:50,946 --> 00:49:54,366
ia semakin besar dan berbahaya.

383
00:50:04,918 --> 00:50:08,338
Masa untuk kebangkitan

384
00:50:09,589 --> 00:50:10,674
mamalia.

385
00:51:56,404 --> 00:51:58,657
Terjemahan sari kata oleh Siti Salmi