1
00:00:11,636 --> 00:00:12,887
Het is winter.

2
00:00:17,225 --> 00:00:19,811
Maar eentje als nooit tevoren.

3
00:00:24,024 --> 00:00:27,777
Dit is een post-apocalyptische winter.

4
00:00:30,113 --> 00:00:32,741
Zesenzestig miljoen jaar geleden.

5
00:00:35,493 --> 00:00:41,624
De wereld is nagenoeg verwoest
door een ramp.

6
00:00:57,182 --> 00:01:01,603
Dit is het verhaal
van de ondergang van de dinosaurussen…

7
00:01:08,109 --> 00:01:10,445
…en van hoe uit de as…

8
00:01:11,863 --> 00:01:15,742
…de overlevenden
die de aarde overnamen verrezen.

9
00:02:33,319 --> 00:02:36,239
HOOFDSTUK 6

10
00:02:42,453 --> 00:02:48,084
66 MILJOEN JAAR GELEDEN

11
00:02:52,881 --> 00:02:56,676
Ons verhaal begint in het krijt.

12
00:02:59,762 --> 00:03:03,641
Het is een dag die de loop
van de geschiedenis zou veranderen.

13
00:03:07,145 --> 00:03:11,941
Voor Edmontosaurus in Noord-Amerika
is het het broedseizoen.

14
00:03:13,776 --> 00:03:18,031
Zoals gewoonlijk moet dit vrouwtje
haar hongerige jongen verzorgen.

15
00:03:22,285 --> 00:03:25,455
Zo beginnen ze hun leven zo goed mogelijk.

16
00:03:34,589 --> 00:03:36,591
Duizend kilometer naar het zuiden…

17
00:03:38,218 --> 00:03:40,386
…leert een volwassen tyrannosaurus…

18
00:03:41,137 --> 00:03:45,767
…haar kroost de kunst van het jagen.

19
00:03:53,816 --> 00:03:56,027
Maar ze zijn een beetje ongeduldig.

20
00:04:08,539 --> 00:04:11,501
De jongen hebben nog veel te leren.

21
00:04:12,669 --> 00:04:15,546
Misschien hebben ze morgen meer geluk.

22
00:04:23,012 --> 00:04:26,808
In het westen
zien we een kudde alamosaurussen.

23
00:04:28,977 --> 00:04:35,608
Ze zijn een van de grootste soorten
en beginnen hun dag zoals gebruikelijk.

24
00:04:36,484 --> 00:04:39,404
Ze peuzelen van de zachte dennenscheuten.

25
00:04:45,952 --> 00:04:48,371
In het water, voor de Afrikaanse kust…

26
00:04:50,039 --> 00:04:53,835
…stikt het van het leven in de zeeën.

27
00:04:56,546 --> 00:05:00,800
Een rijk waarin
gigantische zeereptielen overheersen.

28
00:05:04,762 --> 00:05:06,472
Samen met de dinosaurussen…

29
00:05:08,141 --> 00:05:13,354
…hebben ze voor maar liefst
150 miljoen jaar over de aarde geheerst.

30
00:05:22,905 --> 00:05:27,201
Maar vandaag wordt een dag als geen ander.

31
00:05:36,627 --> 00:05:40,048
Een asteroïde
ter grootte van de Mount Everest…

32
00:05:40,131 --> 00:05:44,844
…beweegt zich richting de aarde
met 100.000 kilometer per uur.

33
00:05:54,103 --> 00:05:58,191
Deze inslag verandert de wereld voorgoed.

34
00:06:03,154 --> 00:06:07,492
Hij heeft de kracht
van een miljard atoombommen.

35
00:06:09,827 --> 00:06:13,915
Hij zet een verwoestende reeks
gebeurtenissen in gang.

36
00:06:18,211 --> 00:06:22,340
Het begint met
een dodelijke warmtestralingexplosie.

37
00:06:27,387 --> 00:06:30,723
Van alles wat leeft
binnen 'n straal van duizend kilometer…

38
00:06:30,807 --> 00:06:34,102
…is binnen een paar seconden
niets meer over.

39
00:06:49,659 --> 00:06:56,457
De aardkorst bezwijkt door de inslag.
Dit leidt wereldwijd tot aardschokken.

40
00:07:04,549 --> 00:07:06,300
In luttele minuten…

41
00:07:08,678 --> 00:07:12,181
…vinden er aardbevingen
van ongekende kracht plaats.

42
00:07:29,365 --> 00:07:30,783
Voor Alamosaurus…

43
00:07:33,453 --> 00:07:35,329
…is dit nog maar het begin.

44
00:07:44,589 --> 00:07:48,092
De aardbevingen veroorzaken
gigantische golven…

45
00:07:48,176 --> 00:07:51,888
…in zeeën en binnenlandse meren.

46
00:07:59,896 --> 00:08:04,358
Noord-Amerika raakt bedolven
onder een enorme hoeveelheid water.

47
00:08:13,618 --> 00:08:19,123
Niets is opgewassen
tegen de snelstijgende stortvloed.

48
00:08:20,917 --> 00:08:23,252
Zelfs de reusachtigste dieren niet.

49
00:08:41,771 --> 00:08:43,940
Minder dan een uur na de inslag…

50
00:08:44,774 --> 00:08:50,571
…wordt het puin in de ruimte door
de zwaartekracht naar de aarde getrokken.

51
00:08:51,531 --> 00:08:55,910
Bij de terugkeer in de atmosfeer
wordt het bloedheet.

52
00:09:02,917 --> 00:09:08,589
De superhete atmosfeer rukt op
als een vurige hel.

53
00:09:14,428 --> 00:09:19,725
Op het land is het alsof je
onder een grill van 400 graden staat.

54
00:09:24,146 --> 00:09:27,024
Dieren worden langzaam levend gekookt.

55
00:09:41,581 --> 00:09:46,919
Tot overmaat van ramp
begint het puin te regenen.

56
00:10:05,605 --> 00:10:07,773
Minder dan twee uur na de inslag…

57
00:10:08,316 --> 00:10:13,321
…woedt er een storm van verstikkend stof
over de halve planeet.

58
00:10:15,489 --> 00:10:16,490
Het is zo heet…

59
00:10:18,034 --> 00:10:20,453
…dat bomen in vlammen opgaan.

60
00:10:28,461 --> 00:10:32,465
Het is onmogelijk om te ontsnappen
aan de groter wordende vlammenzee.

61
00:11:00,034 --> 00:11:02,578
Niets kan ze nog redden.

62
00:11:27,561 --> 00:11:29,814
Aan het grote dinosaurustijdperk…

63
00:11:30,773 --> 00:11:33,526
…komt in één dag een eind.

64
00:11:40,950 --> 00:11:46,455
In de wereldzeeën
was de verwoesting net zo groot.

65
00:11:49,583 --> 00:11:52,962
Zwavelrijke stofwolken
stortten neer als zure regen.

66
00:11:54,296 --> 00:11:56,757
Oeroude riffen werden vernietigd.

67
00:12:00,594 --> 00:12:06,851
Het ecosysteem viel uit elkaar
en alle grote zeereptielen overleden.

68
00:12:11,939 --> 00:12:15,609
Hun lichamen
waren de redding voor aaseters.

69
00:12:16,569 --> 00:12:19,071
Zij zochten op de bodem naar de dood.

70
00:12:26,495 --> 00:12:27,705
Geleedpotigen.

71
00:12:29,999 --> 00:12:30,875
Haaien.

72
00:12:34,086 --> 00:12:39,383
Uit de buurt van het bloedbad
hadden veel levensvormen het overleefd.

73
00:12:45,306 --> 00:12:47,558
Ze verslonden de enorme karkassen.

74
00:12:51,854 --> 00:12:54,648
Ze smulden van de uitsterving.

75
00:12:58,277 --> 00:13:02,448
Maar aan het oppervlak
was het een ander verhaal.

76
00:13:10,581 --> 00:13:13,042
Jaren na de inslag…

77
00:13:14,919 --> 00:13:16,337
…leek de aarde nog dood.

78
00:13:21,467 --> 00:13:22,843
De bossen.

79
00:13:24,178 --> 00:13:25,179
De vlakten.

80
00:13:28,182 --> 00:13:29,225
De bergen.

81
00:13:34,104 --> 00:13:35,314
Allemaal levenloos.

82
00:13:36,732 --> 00:13:39,026
Maar toen de stofwolk verdween…

83
00:13:41,612 --> 00:13:43,906
…en er eindelijk weer licht was…

84
00:13:46,033 --> 00:13:48,994
…werd het duidelijk
dat niet alles verloren was.

85
00:13:56,210 --> 00:13:59,463
De insecten kwamen
als een van de eerste weer boven.

86
00:14:09,098 --> 00:14:10,850
De gesneuvelden waren voedsel.

87
00:14:15,104 --> 00:14:17,273
Dieren waren beschermd door hun hol…

88
00:14:19,358 --> 00:14:20,234
…cocon…

89
00:14:22,403 --> 00:14:23,863
…en pantser.

90
00:14:28,450 --> 00:14:30,160
Door ondergronds te schuilen…

91
00:14:32,830 --> 00:14:35,207
…hadden sommige reptielen het overleefd.

92
00:14:51,056 --> 00:14:54,059
Verscholen in rivierdelta's en moerassen…

93
00:14:55,603 --> 00:14:59,148
…hadden andere
ook dekking gezocht voor de chaos.

94
00:15:02,610 --> 00:15:03,736
De amfibieën.

95
00:15:05,905 --> 00:15:10,492
Vanwege het geringe voedsel
hadden alleen kleine dieren het overleefd.

96
00:15:14,830 --> 00:15:17,041
Waaronder onze dynastie:

97
00:15:18,584 --> 00:15:19,501
de zoogdieren.

98
00:15:22,212 --> 00:15:25,549
Ze bevonden zich nu
op een wereld zonder dinosaurussen.

99
00:15:28,260 --> 00:15:29,678
Zo leek het tenminste.

100
00:15:33,641 --> 00:15:38,312
Tegen alle verwachtingen in
had een andere groep het ook overleefd.

101
00:15:48,280 --> 00:15:52,660
Beschermd door hun eigen
levensinstandhoudingscapsule.

102
00:15:54,995 --> 00:15:57,873
Opmerkelijk was dat er…

103
00:15:59,458 --> 00:16:01,168
…een dinosaurussoort in zat.

104
00:16:20,354 --> 00:16:24,316
Om specifieker te zijn,
een vliegende dinosaurus.

105
00:16:36,578 --> 00:16:40,916
Beter bekend als de vogel.

106
00:16:43,961 --> 00:16:45,504
Voor de apocalyps…

107
00:16:47,047 --> 00:16:50,718
…leefden er honderden oersoorten
in de bomen.

108
00:16:52,219 --> 00:16:55,431
Die werden van de kaart geveegd
door de bosbranden.

109
00:16:57,016 --> 00:17:00,561
Maar een handjevol vogels op de grond
had het overleefd.

110
00:17:06,316 --> 00:17:10,904
Deze overlevenden
werden warm gehouden door veren.

111
00:17:13,574 --> 00:17:17,369
Ze waren zelfvoorzienend
vanaf hun eerste adem.

112
00:17:21,165 --> 00:17:23,667
Ze konden leven van insecten en zaden.

113
00:17:24,668 --> 00:17:28,088
Binnen enkele uren konden ze al lopen.

114
00:17:32,926 --> 00:17:35,387
Zesenzestig miljoen jaar geleden…

115
00:17:35,471 --> 00:17:41,643
…waren vogels de laatst overgebleven tak
van de dinosaurusstamboom.

116
00:17:44,354 --> 00:17:46,065
Uit zulke nederige wezens…

117
00:17:47,441 --> 00:17:51,028
…zou een grote dynastie ontstaan.

118
00:17:55,240 --> 00:18:01,914
Maar hun ongelooflijke verhaal
begon lang voor de asteroïde.

119
00:18:08,462 --> 00:18:12,841
160 MILJOEN JAAR GELEDEN

120
00:18:15,260 --> 00:18:16,428
De jura.

121
00:18:20,057 --> 00:18:21,934
Een tijdperk van reuzen.

122
00:18:26,522 --> 00:18:29,858
Maar deze verloren wereld
van verticale kliffen…

123
00:18:31,276 --> 00:18:34,196
…zorgde voor een kleiner soort wezen.

124
00:18:40,160 --> 00:18:42,371
Het leefde in een gevaarlijk rijk.

125
00:18:46,083 --> 00:18:50,254
Om te overleven had het zich
op een buitengewone manier aangepast.

126
00:18:57,052 --> 00:18:59,179
Dit is een anchiornis.

127
00:19:00,264 --> 00:19:02,891
Een kleine, gevederde dinosaurus.

128
00:19:05,811 --> 00:19:08,981
Met haar vlijmscherpe tanden
jaagt ze op insecten.

129
00:19:17,156 --> 00:19:20,075
Maar er wordt ook op haar gejaagd.

130
00:19:28,000 --> 00:19:30,419
Een jonge sinraptor.

131
00:19:35,591 --> 00:19:36,633
Hij heeft honger.

132
00:20:10,125 --> 00:20:12,878
Anchiornis is traag en onhandig.

133
00:20:27,893 --> 00:20:30,604
De sinraptor heeft haar
in het nauw gedreven.

134
00:20:40,239 --> 00:20:41,573
Maar de anchiornis…

135
00:20:43,659 --> 00:20:45,160
…is hier niet zomaar.

136
00:21:05,472 --> 00:21:06,515
Ze kan vliegen.

137
00:21:10,435 --> 00:21:12,980
Een kleine stap voor de dinosaurus…

138
00:21:14,314 --> 00:21:17,693
…maar een gigantische sprong
voor het leven op aarde.

139
00:21:22,239 --> 00:21:27,119
Met deze zweefvliegers
werd een nieuwe dynastie geboren.

140
00:21:32,374 --> 00:21:37,170
Het kunnen vliegen
zou hun afstammelingen in leven houden…

141
00:21:37,796 --> 00:21:41,174
…in het tijdperk na de asteroïde.

142
00:21:47,681 --> 00:21:53,895
Ergens kunnen we nu nog zien
hoe dat verhaal kan zijn gegaan.

143
00:21:59,985 --> 00:22:02,904
Het is een harde, verlaten wereld.

144
00:22:04,614 --> 00:22:10,537
De Altiplano-vlakte in Chili
ligt op vierduizend meter hoogte.

145
00:22:15,417 --> 00:22:18,795
Een landschap waar bijna niets kan leven.

146
00:22:21,214 --> 00:22:24,843
Maar één groep heeft
een manier gevonden om hier te overleven.

147
00:22:29,139 --> 00:22:30,098
De vogels.

148
00:22:33,060 --> 00:22:36,146
Net als de vogels na de asteroïde…

149
00:22:37,773 --> 00:22:42,361
…hebben flamingo's de zweefvaardigheden
van de vogeldinosaurussen overgenomen…

150
00:22:45,697 --> 00:22:48,533
…en er een nieuwe manier van vliegen
van gemaakt.

151
00:22:52,329 --> 00:22:54,706
Een revolutie in de lucht.

152
00:22:56,583 --> 00:23:01,797
Vleugels die zijn aangepast
om te flapperen.

153
00:23:05,801 --> 00:23:08,428
Dit is aangedreven vliegen.

154
00:23:09,638 --> 00:23:14,101
Hiermee kunnen flamingo's
afstanden afleggen om voedsel te vinden.

155
00:23:17,020 --> 00:23:19,981
Net zoals de vogels
miljoenen jaren geleden.

156
00:23:26,446 --> 00:23:31,159
Veren, die er eerst alleen waren
om dinosaurussen warm te houden…

157
00:23:31,743 --> 00:23:35,539
…zijn nu aangepast
voor de perfecte vliegvaardigheid.

158
00:23:43,964 --> 00:23:46,049
En dat is niet de enige aanpassing.

159
00:23:47,384 --> 00:23:50,178
De tanden zijn vervangen door een bek.

160
00:23:53,390 --> 00:23:55,976
Zo kunnen ze ander voedsel eten.

161
00:23:57,727 --> 00:24:00,647
Maar vooruitgang
in de manier van eten en vliegen…

162
00:24:00,730 --> 00:24:05,193
…was niet genoeg
om de toekomst van vogels te garanderen.

163
00:24:09,614 --> 00:24:13,785
Ze maken ook gebruik van
nogal flamboyant oeroud gedrag.

164
00:24:15,620 --> 00:24:20,125
Dit zorgt ervoor
dat de meest geschikte het overleven.

165
00:24:24,004 --> 00:24:24,921
Baltsen.

166
00:24:29,885 --> 00:24:31,428
Voor de flamingo's…

167
00:24:32,471 --> 00:24:34,556
…betekent dat een danswedstrijd.

168
00:24:39,895 --> 00:24:43,231
Het wordt heel serieus genomen.

169
00:24:44,941 --> 00:24:47,944
De jury is extreem kieskeurig.

170
00:24:58,622 --> 00:25:02,250
Dat moet ook wel,
als ze de beste partner willen.

171
00:25:07,839 --> 00:25:11,510
Vogels waren bijna uitgeroeid
met de rest van de dinosaurussen.

172
00:25:14,679 --> 00:25:20,769
Maar dankzij hun talent met veren
kregen ze de kans weer te verrijzen.

173
00:25:30,570 --> 00:25:33,532
Maar hun pad zou niet gemakkelijk zijn.

174
00:25:38,453 --> 00:25:40,789
In de nasleep van de asteroïde…

175
00:25:41,289 --> 00:25:46,086
…daalde de temperatuur wereldwijd
met maar liefst 25 graden.

176
00:25:49,923 --> 00:25:53,176
Maar doordat ze de kou konden doorstaan…

177
00:25:53,260 --> 00:25:59,641
…keerden de dennenbomen weer terug,
een paar miljoen jaar na de inslag.

178
00:26:04,604 --> 00:26:10,777
Zaden zorgden ervoor dat
de coniferen uit 't dinosaurustijdperk…

179
00:26:10,860 --> 00:26:12,070
…het overleefden.

180
00:26:15,740 --> 00:26:20,870
De grootste van allemaal,
meer dan 100 meter lang…

181
00:26:20,954 --> 00:26:22,289
…was de sequoia.

182
00:26:28,378 --> 00:26:33,341
Onder de bosgrond
zat een groep warmbloedige dieren…

183
00:26:34,301 --> 00:26:37,178
…al lang in de schaduw verstopt.

184
00:26:46,104 --> 00:26:47,230
De zoogdieren.

185
00:26:49,274 --> 00:26:54,321
Eerst waren het kleine wezens,
die leken op woelmuizen.

186
00:26:55,739 --> 00:27:00,368
Nu de dinosaurussen weg waren,
konden ze naar buiten komen.

187
00:27:03,955 --> 00:27:07,792
Maar vijf miljoen jaar na de asteroïde…

188
00:27:07,876 --> 00:27:11,838
…werd het dennenbos
de thuisbasis van een nieuw soort wezen.

189
00:27:27,729 --> 00:27:31,358
En het leeft nog steeds in onze bossen.

190
00:27:43,078 --> 00:27:44,371
De uil.

191
00:27:49,876 --> 00:27:54,547
Vogels waren veranderd
van overlevenden in roofdieren.

192
00:27:57,092 --> 00:27:59,552
Dit is de laplanduil.

193
00:28:03,682 --> 00:28:09,437
Ze heeft vlijmscherpe klauwen
en een nog scherper zicht.

194
00:28:13,191 --> 00:28:16,027
Dit maakt haar dodelijk in de lucht.

195
00:28:21,074 --> 00:28:25,453
Ze kan bijna stil vliegen
en goed luisteren naar haar prooi.

196
00:28:39,801 --> 00:28:43,555
Voor kleine zoogdieren
is het nergens veilig.

197
00:29:29,768 --> 00:29:33,605
Terwijl uilen de dreiging waren
in de dennenbossen van 't noorden…

198
00:29:33,688 --> 00:29:38,151
…ontstond elders
een ander belangrijk leefgebied.

199
00:29:41,237 --> 00:29:47,494
De asteroïde had driekwart van alle plant-
en diersoorten op aarde uitgeroeid.

200
00:29:52,290 --> 00:29:56,419
In de tropen duurde het zes miljoen jaar…

201
00:29:58,087 --> 00:30:00,632
…maar uiteindelijk keerde het leven terug.

202
00:30:04,761 --> 00:30:08,723
Maar het was compleet anders.

203
00:30:18,566 --> 00:30:22,946
De wederopbloei werd gedreven
door een enorme toename…

204
00:30:25,907 --> 00:30:29,953
…in de diversiteit
van de be­dekt­za­di­gen.

205
00:30:39,963 --> 00:30:42,757
Met meer overvloed dan ooit tevoren.

206
00:30:48,179 --> 00:30:50,265
De tropische regenwouden.

207
00:30:59,607 --> 00:31:04,821
Dit leefgebied deed het zo goed
door de hechte relatie tussen de bloemen…

208
00:31:06,281 --> 00:31:08,491
…en hun bestuivers, de insecten.

209
00:31:18,751 --> 00:31:21,212
Maar er was een nieuwkomer.

210
00:31:23,965 --> 00:31:26,926
Die drong zich in
in het terrein van de insecten.

211
00:31:29,971 --> 00:31:35,602
Met een ongelofelijke vliegvaardigheid
konden ze zich door de jungle navigeren.

212
00:31:37,478 --> 00:31:39,355
Ze waren piepklein.

213
00:31:40,273 --> 00:31:44,944
Daardoor hadden ze toegang
tot de zoete nectar van de bloem.

214
00:31:47,155 --> 00:31:50,867
En hun nakomelingen hebben dat nog steeds.

215
00:31:52,243 --> 00:31:53,870
De kolibries.

216
00:31:59,500 --> 00:32:05,381
Om de nectar te plunderen,
kunnen ze net als insecten bidden.

217
00:32:15,892 --> 00:32:19,771
Hun vleugels slaan 80 keer per seconde.

218
00:32:23,566 --> 00:32:29,697
Met hun langwerpige snavels
kunnen ze eten van verschillende bloemen.

219
00:32:33,701 --> 00:32:38,915
De kolibries zijn
veel van hun insectenrivalen te slim af.

220
00:32:44,295 --> 00:32:49,300
Maar al deze activiteit gaat gepaard
met een enorme energiebehoefte.

221
00:32:51,177 --> 00:32:54,847
Dus de beste bloemen
zijn het waard om voor te vechten.

222
00:32:59,978 --> 00:33:01,896
Snavels zijn ook wapens.

223
00:33:19,872 --> 00:33:24,002
Maar één soort kolibrie
hoeft niet te vechten.

224
00:33:25,837 --> 00:33:31,926
Met z'n buitengewone aanpassing
laat hij de concurrentie achter zich.

225
00:33:34,178 --> 00:33:36,681
Dit is de zwaardkolibrie.

226
00:33:39,809 --> 00:33:44,522
Hij heeft
een indrukwekkend lang aanhangsel.

227
00:33:45,773 --> 00:33:49,277
Z'n snavel is als een sleutel in een slot.

228
00:33:49,360 --> 00:33:55,241
Alleen hij kan genieten
van de nectar van de engelentrompet.

229
00:34:02,707 --> 00:34:05,209
In de eeuwen na de apocalyps…

230
00:34:06,044 --> 00:34:10,214
…waren de bossen misschien niet meer
van de gigantische dinosaurussen…

231
00:34:11,215 --> 00:34:15,053
…maar hun kleine verwanten
hadden de bossen ingenomen…

232
00:34:15,136 --> 00:34:17,430
…op een geheel nieuwe manier.

233
00:34:21,142 --> 00:34:25,813
Maar kleiner worden
werkte niet overal op aarde.

234
00:34:30,109 --> 00:34:35,114
20 MILJOEN JAAR GELEDEN

235
00:34:37,617 --> 00:34:44,165
Met de dood van de dinosaurussen
waren veel leefgebieden vrijgekomen.

236
00:34:46,793 --> 00:34:50,171
De vlaktes in het bijzonder.

237
00:34:52,507 --> 00:34:57,804
En in het vroege Zuid-Amerika,
46 miljoen jaar na de asteroïde…

238
00:34:58,429 --> 00:35:03,643
…konden de op de grond levende vogels
de dodelijkste roofdieren worden…

239
00:35:05,853 --> 00:35:07,980
…sinds Tyrannosaurus rex.

240
00:35:11,609 --> 00:35:13,986
Ze sluipen tussen de palmbomen door.

241
00:35:16,614 --> 00:35:21,077
Ze hebben de agressiefste eigenschappen
meegekregen van hun oude bloedlijn.

242
00:35:30,711 --> 00:35:34,882
Op een open plek graast
een kudde van een vroege zoogdiersoort.

243
00:35:39,262 --> 00:35:43,182
Theosodon, ongeveer zo groot
als een moderne lama.

244
00:35:46,477 --> 00:35:49,814
Een volwassen vrouwtje
houdt een oogje in het zeil.

245
00:35:51,399 --> 00:35:53,401
Maar wat ze nog niet heeft gezien…

246
00:35:58,406 --> 00:35:59,574
…is de schrikvogel.

247
00:36:07,665 --> 00:36:12,503
Met een kop als een houweel
en een lengte van tweeënhalve meter…

248
00:36:12,587 --> 00:36:16,424
…had hij de mogelijkheid om te vliegen
ingeruild voor brute kracht.

249
00:36:23,306 --> 00:36:25,308
Ze merkt dat er iets niet klopt.

250
00:36:31,689 --> 00:36:34,317
Maar de schrikvogel beweegt geluidloos.

251
00:37:05,848 --> 00:37:08,017
De jacht is begonnen.

252
00:37:09,769 --> 00:37:13,022
Hij bereikt al snel
een snelheid van 50 km per uur.

253
00:37:17,610 --> 00:37:19,445
Hij heeft z'n oog op een jong…

254
00:37:20,655 --> 00:37:22,156
…dat het niet bijhoudt.

255
00:37:29,455 --> 00:37:32,083
Met het gewicht van z'n gigantische hoofd…

256
00:37:32,750 --> 00:37:35,127
…kan hij snel van richting veranderen.

257
00:38:19,964 --> 00:38:22,967
Tijd voor de genadeslag.

258
00:38:30,182 --> 00:38:34,854
De wilde schrikvogels heersten
nu over de vlaktes van Zuid-Amerika.

259
00:38:43,696 --> 00:38:45,990
Maar aan de andere kant van de wereld…

260
00:38:46,824 --> 00:38:51,370
…schreven de verschuivende continenten
een nieuw hoofdstuk…

261
00:38:52,330 --> 00:38:55,041
…in het verhaal van het leven.

262
00:38:58,419 --> 00:39:03,090
15 MILJOEN JAAR GELEDEN

263
00:39:03,174 --> 00:39:07,678
Australië verschoof
al miljoenen jaren naar het noorden.

264
00:39:07,762 --> 00:39:11,349
Hierdoor creëerde het
een grote, ondiepe zee.

265
00:39:13,392 --> 00:39:15,478
Een nieuwe bakermat van het leven.

266
00:39:34,622 --> 00:39:35,581
Deels plant…

267
00:39:37,875 --> 00:39:39,293
…deels dier.

268
00:39:42,254 --> 00:39:44,590
Dit zijn koraaldieren.

269
00:39:48,219 --> 00:39:50,554
Met energie van de zon…

270
00:39:51,722 --> 00:39:56,102
…vormden ze de grootste levende structuur
die we ooit hebben gekend:

271
00:39:58,896 --> 00:40:00,272
de tropische riffen.

272
00:40:08,322 --> 00:40:12,118
Vijftien miljoen jaar geleden
boden deze gigantische zeesteden…

273
00:40:12,201 --> 00:40:15,704
…een kans
aan een overvloed van overlevenden.

274
00:40:21,085 --> 00:40:24,004
Uit de diepte kwamen de haaien.

275
00:40:32,513 --> 00:40:37,977
De riffen trokken ook een van
de laatst overgebleven zeereptielen aan:

276
00:40:40,396 --> 00:40:41,480
de schildpadden.

277
00:40:45,151 --> 00:40:51,782
In dit onderwaterparadijs
ontstonden ook talloze nieuwe vissoorten.

278
00:40:59,582 --> 00:41:04,128
Deze toenemende abondantie
was al snel ook te zien in de wereldzeeën.

279
00:41:07,047 --> 00:41:08,424
Het bracht ze leven.

280
00:41:10,426 --> 00:41:12,970
En dit was niet onopgemerkt gebleven…

281
00:41:16,182 --> 00:41:18,767
…door een meedogenloze dynastie.

282
00:41:27,359 --> 00:41:30,196
Wederom de vogels.

283
00:41:33,157 --> 00:41:36,410
Om specifieker te zijn, de zeevogels.

284
00:41:38,996 --> 00:41:44,543
Miljoenen jaren geleden hadden ze
'n manier gevonden om de zee te plunderen.

285
00:41:49,465 --> 00:41:51,425
Met een luchtinvasie.

286
00:41:56,347 --> 00:41:58,807
Dit zie je tegenwoordig nog steeds.

287
00:42:01,018 --> 00:42:03,854
De grootste indringers van allemaal…

288
00:42:05,397 --> 00:42:06,815
…zijn de jan-van-genten.

289
00:42:09,360 --> 00:42:13,781
Met hun scherpe blik zien ze een school
vissen al van een kilometer afstand.

290
00:42:16,700 --> 00:42:18,452
Ze duiken vanaf grote hoogte…

291
00:42:18,536 --> 00:42:22,289
…en doen dit
met een snelheid van zo'n 90 km per uur.

292
00:42:26,585 --> 00:42:28,837
Met een schedel hierop aangepast…

293
00:42:30,256 --> 00:42:32,049
…en intrekbare vleugels…

294
00:42:33,259 --> 00:42:35,553
…veranderen ze in levende raketten.

295
00:42:47,231 --> 00:42:52,945
Bovendien kunnen jan-van-genten
hun adem langer dan 40 seconden inhouden.

296
00:43:09,461 --> 00:43:13,465
Deze oude zeevogels zijn meesterjagers.

297
00:43:21,724 --> 00:43:27,396
Door hun luchtaanval kunnen ze concurreren
met de grootste roofdieren van de zee:

298
00:43:28,856 --> 00:43:29,857
de haaien.

299
00:43:37,406 --> 00:43:41,952
Deze eetfestijnen
zijn een prachtig natuurspektakel.

300
00:43:43,370 --> 00:43:46,999
En dat waren ze
15 miljoen jaar geleden ook.

301
00:43:50,252 --> 00:43:53,088
Dinosaurussen hebben
de zeeën nooit veroverd…

302
00:43:53,964 --> 00:43:57,676
…maar hun afstammelingen
is het uiteindelijk wel gelukt.

303
00:44:07,102 --> 00:44:09,897
Hun verovering van de zeeën
was zo'n succes…

304
00:44:11,357 --> 00:44:14,943
…dat zeevogels grote koloniën stichtten
over de hele wereld.

305
00:44:19,490 --> 00:44:24,203
Ongelofelijke samenkomsten
van het leven op aarde.

306
00:44:28,916 --> 00:44:33,837
Maar de triomf van de vogels over de zeeën
was nog niet helemaal compleet.

307
00:44:35,923 --> 00:44:37,466
De kroon op hun werk…

308
00:44:39,426 --> 00:44:44,014
…is het beste te zien op een plek
waar het verleden nog zichtbaar is.

309
00:44:48,686 --> 00:44:50,562
De Galapagoseilanden.

310
00:44:54,149 --> 00:44:57,861
Dit zijn zeeleguanen.

311
00:44:59,113 --> 00:45:02,991
Afstammelingen van hagedissen
die de asteroïde hebben overleefd.

312
00:45:04,660 --> 00:45:09,081
Zoals de meeste reptielen
moeten ze zich in de zon opwarmen.

313
00:45:12,668 --> 00:45:15,295
Maar ze zonnebaden niet alleen.

314
00:45:19,800 --> 00:45:23,053
Ze krijgen gezelschap
van een bijzondere vogel.

315
00:45:24,805 --> 00:45:25,723
De pinguïn.

316
00:45:28,434 --> 00:45:32,312
En dit is de galapagospinguïn.

317
00:45:35,941 --> 00:45:42,156
In de loop van tientallen miljoenen jaren
gingen ze hun vleugels anders gebruiken.

318
00:45:43,282 --> 00:45:46,952
Ze hebben ze afgestemd
om niet langer in de lucht te vliegen.

319
00:45:48,328 --> 00:45:50,581
Ze doen er nu iets opmerkelijks mee…

320
00:45:56,336 --> 00:45:57,838
…onder water.

321
00:46:04,052 --> 00:46:05,888
Vliegen.

322
00:46:10,601 --> 00:46:13,896
Pinguïns hebben een subliem drijfvermogen.

323
00:46:17,191 --> 00:46:21,278
Hun lichamen zijn beter gestroomlijnd
dan die van de meeste dieren.

324
00:46:23,697 --> 00:46:26,992
Hierdoor zijn ze
de beste zwemmende vogels ter wereld.

325
00:46:32,790 --> 00:46:36,335
Hij bidt als een kolibrie
als hij vis zoekt.

326
00:46:41,173 --> 00:46:42,966
Met een prachtige houding.

327
00:46:51,558 --> 00:46:56,980
Daarentegen zijn de koelbloedige leguanen
langzaam en traag.

328
00:46:59,483 --> 00:47:02,528
Ze moeten zich beperken
tot het eten van kelp.

329
00:47:06,114 --> 00:47:08,909
Ze zijn overgeleverd aan de stromingen.

330
00:47:14,957 --> 00:47:18,418
De warmbloedige pinguïns
zijn hun tegenbeeld.

331
00:47:21,088 --> 00:47:23,131
Ze zijn snel en behendig.

332
00:47:32,224 --> 00:47:34,351
Ze jagen met gemak op vis.

333
00:47:52,452 --> 00:47:53,787
Door onder water te vliegen…

334
00:47:55,455 --> 00:48:00,210
…konden pinguïns gebruikmaken
van de zee op een geheel nieuwe manier.

335
00:48:06,425 --> 00:48:08,677
Hun strategie was zo'n succes…

336
00:48:10,012 --> 00:48:14,141
…dat ze nu op alle continenten
van het zuidelijk halfrond te vinden zijn…

337
00:48:18,228 --> 00:48:22,065
…en zich hebben ontwikkeld
tot 18 verschillende soorten.

338
00:48:24,860 --> 00:48:28,906
Het laatste grootste hoofdstuk
voor de vogels…

339
00:48:28,989 --> 00:48:32,743
…een dynastie die bijna was verdwenen.

340
00:48:38,916 --> 00:48:44,129
Maar dankzij het handjevol overlevenden
van de dinosaurusstamboom…

341
00:48:45,505 --> 00:48:49,426
…herrezen de vogels uit de as.

342
00:48:50,010 --> 00:48:52,220
Over een periode van 66 miljoen jaar…

343
00:48:52,804 --> 00:48:56,683
…hebben ze zichzelf
opnieuw uitgevonden in talloze vormen.

344
00:49:00,646 --> 00:49:04,775
Tegenwoordig, met 10.000 soorten sterk…

345
00:49:05,317 --> 00:49:09,321
…hebben ze een manier gevonden
om het bijna overal goed te doen.

346
00:49:12,324 --> 00:49:16,203
Maar ze zijn niet de enige
die de wereld hebben veroverd.

347
00:49:20,958 --> 00:49:22,626
Nog niet zo lang geleden…

348
00:49:23,585 --> 00:49:27,172
…was Amerika
nog in de macht van de schrikvogels.

349
00:49:30,592 --> 00:49:34,137
Maar deze roofdieren
zouden al snel zelf prooi worden.

350
00:49:37,349 --> 00:49:40,852
Andere overlevenden van de asteroïde
waren ook geëvolueerd.

351
00:49:45,315 --> 00:49:48,110
Niet langer in de schaduw
van de dinosaurussen…

352
00:49:50,946 --> 00:49:54,366
…waren ze groter en gevaarlijker geworden.

353
00:50:04,918 --> 00:50:08,338
Het was tijd voor de opkomst…

354
00:50:09,589 --> 00:50:10,841
…van de zoogdieren.

355
00:51:56,404 --> 00:51:58,657
Ondertiteld door: Susan Oldemenger