1
00:00:11,636 --> 00:00:12,887
Kış geldi…

2
00:00:17,267 --> 00:00:19,853
…ama dünyanın hiç bilmediği bir şekilde.

3
00:00:24,107 --> 00:00:27,861
Bu, kıyamet sonrası bir kış.

4
00:00:30,196 --> 00:00:32,741
66 milyon yıl önce…

5
00:00:35,493 --> 00:00:38,580
…dünya yıkıcı bir olay sonucu

6
00:00:39,497 --> 00:00:41,624
neredeyse tamamen yok olmuştu.

7
00:00:57,182 --> 00:01:01,644
Bu, dinozorların çöküşünün…

8
00:01:08,151 --> 00:01:10,487
…ve Dünya'yı devralacak olan

9
00:01:11,905 --> 00:01:15,784
hayatta kalanların
küllerinden doğuşunun hikâyesi.

10
00:02:26,437 --> 00:02:31,067
GEZEGENİMİZDE YAŞAM

11
00:02:33,319 --> 00:02:36,239
6. BÖLÜM

12
00:02:36,322 --> 00:02:40,827
KÜLLERİNDEN DOĞANLAR

13
00:02:42,453 --> 00:02:48,084
66 MİLYON YIL ÖNCE

14
00:02:52,881 --> 00:02:56,676
Hikâyemiz Kretase Dönemi'nde…

15
00:02:59,762 --> 00:03:03,683
…tarihin seyrini değiştirecek
bir günde başlıyor.

16
00:03:07,103 --> 00:03:11,941
Kuzey Amerika'daki Edmontosaurus için
yuvalama mevsimi.

17
00:03:13,860 --> 00:03:18,031
Her zamanki gibi
bu dişi aç yavrularına bakıp…

18
00:03:22,327 --> 00:03:25,455
…yaşama en iyi şekilde
başlamalarını sağlamalı.

19
00:03:34,672 --> 00:03:36,591
1.000 kilometre güneyde

20
00:03:38,301 --> 00:03:40,220
yetişkin bir tiranozor

21
00:03:41,137 --> 00:03:45,350
yavrularına avlanma sanatını öğretiyor.

22
00:03:53,816 --> 00:03:56,027
Ama biraz sabırsızlar.

23
00:04:08,539 --> 00:04:11,501
Yavruların daha öğrenecekleri çok şey var.

24
00:04:12,710 --> 00:04:15,546
Belki yarın daha şanslı olurlar.

25
00:04:23,012 --> 00:04:26,808
Batıda ise bir Alamosaurus sürüsü var.

26
00:04:28,977 --> 00:04:31,813
Gelmiş geçmiş en büyük dinozorlardan.

27
00:04:32,647 --> 00:04:35,692
Nesillerdir olduğu gibi yine güne

28
00:04:36,526 --> 00:04:39,195
yumuşak çam filizlerini
yiyerek başlıyorlar.

29
00:04:45,952 --> 00:04:48,371
Afrika kıyılarında dalgaların altında

30
00:04:50,039 --> 00:04:53,835
okyanuslar bereketli,
yaşamla dolup taşıyor.

31
00:04:56,546 --> 00:05:00,967
Büyük deniz sürüngenlerinin
hüküm sürdüğü bir diyar.

32
00:05:04,804 --> 00:05:06,514
Dinozorlarla birlikte

33
00:05:08,224 --> 00:05:13,438
tam 150 milyon yıl boyunca
Dünya gezegenine hükmettiler.

34
00:05:22,905 --> 00:05:27,285
Ama bugün çok farklı bir gün olacak.

35
00:05:36,627 --> 00:05:40,048
Everest Dağı büyüklüğünde bir asteroit

36
00:05:40,131 --> 00:05:44,886
saatte 100.000 kilometre hızla
Dünya'ya doğru yuvarlanıyor.

37
00:05:54,103 --> 00:05:58,274
Etkisi dünyayı sonsuza dek değiştirip…

38
00:06:03,154 --> 00:06:07,492
…bir milyar atom bombasına eş değer
güç açığa çıkararak…

39
00:06:09,827 --> 00:06:13,915
…yıkıcı bir olaylar zinciri başlatacak.

40
00:06:18,252 --> 00:06:21,923
Önce ölümcül bir
termal radyasyon patlaması oluyor.

41
00:06:27,387 --> 00:06:30,723
1.000 kilometre içindeki her canlı

42
00:06:30,807 --> 00:06:34,102
saniyeler içinde buharlaşıyor.

43
00:06:49,700 --> 00:06:52,870
Gezegenin kabuğu
çarpmanın etkisiyle bükülüp

44
00:06:53,371 --> 00:06:56,457
dünyaya sismik şok dalgaları gönderiyor.

45
00:07:04,590 --> 00:07:06,300
Sadece dakikalar içinde…

46
00:07:08,678 --> 00:07:12,181
…ölçülemeyecek büyüklükte depremler
yerküreyi sallıyor.

47
00:07:29,449 --> 00:07:30,783
Alamosaurus'lar için…

48
00:07:33,494 --> 00:07:35,413
…bu sadece başlangıç.

49
00:07:44,672 --> 00:07:48,092
Depremler, denizleri
ve iç kesimlerdeki gölleri delip geçen

50
00:07:48,176 --> 00:07:51,888
bir dizi dev dalgayı tetikliyor.

51
00:07:59,896 --> 00:08:04,484
Büyük su dalgaları
Kuzey Amerika'ya yayılıyor.

52
00:08:13,618 --> 00:08:19,207
Hızla yükselen sele dayanmak imkânsız.

53
00:08:20,958 --> 00:08:23,252
En güçlüler için bile.

54
00:08:41,771 --> 00:08:44,106
Çarpışmanın üzerinden bir saat geçmeden

55
00:08:44,774 --> 00:08:50,571
uzaya püsküren molozlar
yer çekimiyle Dünya'ya geri çekiliyor.

56
00:08:51,531 --> 00:08:56,077
Atmosfere dönerken
kavurucu bir kızıl ateşe dönüşüyor.

57
00:09:02,959 --> 00:09:08,631
Aşırı ısınan atmosfer
cehennem gibi ilerliyor.

58
00:09:14,470 --> 00:09:15,555
Yerde durmak

59
00:09:16,055 --> 00:09:19,850
400 derecelik bir ızgaranın
altında durmak gibi.

60
00:09:24,188 --> 00:09:27,024
Hayvanlar yavaş yavaş, diri diri pişiyor.

61
00:09:41,581 --> 00:09:46,919
Daha da kötüsü
kaya molozları yağmaya başlıyor.

62
00:10:05,605 --> 00:10:07,857
Çarpışmanın üstünden iki saat geçmeden

63
00:10:08,357 --> 00:10:13,237
boğucu toz fırtınası
gezegenin yarısını kapladı.

64
00:10:15,531 --> 00:10:16,490
O kadar sıcak ki

65
00:10:18,075 --> 00:10:20,453
ağaçlar alev alıyor.

66
00:10:28,502 --> 00:10:32,548
Büyüyen cehennemden kaçmak imkânsız.

67
00:11:00,076 --> 00:11:02,620
Artık hiçbir şey onları kurtaramaz.

68
00:11:27,645 --> 00:11:29,897
Dinozorların büyük saltanatı

69
00:11:30,773 --> 00:11:33,526
bir günde sona erdi.

70
00:11:41,033 --> 00:11:46,539
Okyanuslar da karalar kadar harap oldu.

71
00:11:49,625 --> 00:11:53,003
Asit yağmuru olarak yağan
kükürtçe zengin toz.

72
00:11:54,338 --> 00:11:56,799
Eski resifler yok oldu.

73
00:12:00,594 --> 00:12:03,139
Yaşam ağı çöküp

74
00:12:04,348 --> 00:12:06,892
büyük deniz sürüngenlerini öldürdü.

75
00:12:11,939 --> 00:12:15,609
Onların cesetleri
derinliklerde ölü arayan leşçiller için

76
00:12:16,610 --> 00:12:19,113
bir yaşam hattı sunuyordu.

77
00:12:26,579 --> 00:12:27,788
Eklem bacaklılar.

78
00:12:30,040 --> 00:12:31,041
Köpek balıkları.

79
00:12:34,170 --> 00:12:36,505
Asteroit katliamından uzakta olan

80
00:12:37,006 --> 00:12:39,383
birçok yaşam formu hayatta kalmıştı.

81
00:12:45,306 --> 00:12:47,558
Devasa leşleri yiyip bitirerek…

82
00:12:51,896 --> 00:12:54,690
…yok oluşun ziyafetini çekiyorlardı.

83
00:12:58,277 --> 00:13:02,448
Ama yüzeyde
tablo ancak bu kadar farklı olabilirdi.

84
00:13:10,539 --> 00:13:13,042
Çarpmanın ardından yıllarca

85
00:13:14,960 --> 00:13:16,378
Dünya ölü gibi göründü.

86
00:13:21,467 --> 00:13:22,426
Ormanlar,

87
00:13:24,178 --> 00:13:25,179
ovalar…

88
00:13:28,182 --> 00:13:29,225
…dağlar…

89
00:13:34,146 --> 00:13:35,147
…cansızdı.

90
00:13:36,774 --> 00:13:39,026
Ama toz bulutu dağılıp…

91
00:13:41,654 --> 00:13:43,906
…ışık nihayet geri döndüğünde…

92
00:13:46,033 --> 00:13:48,828
…her şeyin kaybolmadığı ortaya çıktı.

93
00:13:55,709 --> 00:13:59,463
Böcekler ilk ortaya çıkanlardandı.

94
00:14:09,098 --> 00:14:10,641
Ölenlerle besleniyorlardı.

95
00:14:15,104 --> 00:14:17,273
Hayatta kalanlar yuvalar, kozalar…

96
00:14:19,358 --> 00:14:23,863
…ve zırhlı bedenlerle korunuyordu.

97
00:14:28,450 --> 00:14:30,160
Yerin altında barınan…

98
00:14:32,872 --> 00:14:35,249
…bazı sürüngenler de hayatta kalmıştı.

99
00:14:50,556 --> 00:14:54,143
Nehir deltalarının
ve sulak alanların altındakiler de

100
00:14:55,603 --> 00:14:59,148
kargaşadan korunmuştu.

101
00:15:02,651 --> 00:15:03,777
Amfibiler.

102
00:15:05,905 --> 00:15:07,615
Etrafta az yiyecek olduğundan

103
00:15:08,198 --> 00:15:10,701
sadece küçük canlılar
hayatta kalabilmişti.

104
00:15:14,830 --> 00:15:17,166
Biri de bizim hanedanımızdandı.

105
00:15:18,584 --> 00:15:19,585
Memeliler.

106
00:15:22,254 --> 00:15:25,591
Onlara dinozorların olmadığı
bir gezegen kalmıştı.

107
00:15:28,260 --> 00:15:29,637
Ya da öyle görünüyordu.

108
00:15:33,682 --> 00:15:38,312
Her şeye rağmen
başka bir hayvan grubu daha…

109
00:15:48,322 --> 00:15:52,660
…kendi yaşam destek kapsülleriyle korunup
yaşama tutunmuştu.

110
00:15:54,995 --> 00:15:56,497
Olağan dışı bir şekilde

111
00:15:56,580 --> 00:15:57,873
bunların içinde

112
00:15:59,500 --> 00:16:01,210
bir tür dinozor vardı.

113
00:16:20,354 --> 00:16:24,358
Daha doğrusu bir uçan dinozor.

114
00:16:36,537 --> 00:16:40,958
Onları normalde kuş olarak biliyoruz.

115
00:16:44,044 --> 00:16:45,504
Kıyametten önce

116
00:16:47,047 --> 00:16:50,467
ağaçlarda yaşayan
yüzlerce antik tür vardı.

117
00:16:52,177 --> 00:16:55,472
Ormanlar yandığında hepsi yok olmuştu.

118
00:16:57,057 --> 00:17:00,602
Ama karada yaşayan bir avuç kuş
hayatta kalmayı başardı.

119
00:17:06,316 --> 00:17:10,946
Bu hayatta kalanlar tüyleriyle ısınıyor…

120
00:17:13,574 --> 00:17:17,369
…ve ilk nefes alışlarından itibaren
kendilerine yetiyor…

121
00:17:20,664 --> 00:17:23,709
…böcek ve tohumlarla beslenip

122
00:17:24,710 --> 00:17:28,088
birkaç saat içinde yürüyebiliyorlardı.

123
00:17:32,968 --> 00:17:34,970
66 milyon yıl önce

124
00:17:35,471 --> 00:17:41,685
kuşlar dinozor soy ağacının
kalan son dalı olmuştu.

125
00:17:44,354 --> 00:17:46,065
Böyle mütevazı canlılardan

126
00:17:47,483 --> 00:17:51,070
büyük bir hanedan doğacaktı.

127
00:17:55,240 --> 00:18:01,955
Ama inanılmaz hikâyeleri
asteroitten çok ama çok önce başlamıştı.

128
00:18:08,462 --> 00:18:12,841
160 MİLYON YIL ÖNCE

129
00:18:15,302 --> 00:18:16,386
Jura.

130
00:18:20,057 --> 00:18:21,934
Devler çağı.

131
00:18:26,605 --> 00:18:29,817
Ama dik uçurumlardan oluşan bu kayıp dünya

132
00:18:31,318 --> 00:18:34,238
daha küçük bir canlı türünü
ortaya çıkarıyordu.

133
00:18:40,160 --> 00:18:42,371
Tehlikeli bir diyarda yaşıyordu.

134
00:18:46,083 --> 00:18:50,337
Hayatta kalmak için
yepyeni bir şekilde evrimleşmişti.

135
00:18:57,136 --> 00:18:59,263
Bu Anchiornis.

136
00:19:00,305 --> 00:19:03,016
Küçük, tüylü bir dinozor.

137
00:19:05,853 --> 00:19:09,022
Böcek avlamak için çok keskin dişleri var.

138
00:19:17,197 --> 00:19:20,117
Ama kendisi de avlanıyor.

139
00:19:27,958 --> 00:19:30,460
Genç bir Sinraptor.

140
00:19:35,549 --> 00:19:36,550
Karnı aç.

141
00:20:10,167 --> 00:20:12,920
Anchiornis yavaş ve hantal.

142
00:20:27,935 --> 00:20:30,646
Sinraptor onu köşeye sıkıştırdı.

143
00:20:40,280 --> 00:20:41,615
Ama Anchiornis'in

144
00:20:43,158 --> 00:20:45,118
buraya kaçmasının bir sebebi var.

145
00:21:05,555 --> 00:21:06,556
Uçabiliyor.

146
00:21:10,519 --> 00:21:13,063
Bir dinozor için küçük bir adım

147
00:21:14,356 --> 00:21:17,734
ama Dünya'daki yaşam için dev bir adım.

148
00:21:22,322 --> 00:21:27,202
Bu ilk planörlerle birlikte
yeni bir hanedan doğdu.

149
00:21:32,374 --> 00:21:37,254
Asteroitten sonraki çağda
torunlarının hayatta kalmasını sağlayan

150
00:21:37,838 --> 00:21:41,216
uçma yeteneğiydi.

151
00:21:47,681 --> 00:21:53,895
Bugün bu hikâyenin nasıl sonuçlandığını
görebileceğimiz bir yer var.

152
00:21:59,985 --> 00:22:02,904
Sert, ıssız bir dünya.

153
00:22:04,698 --> 00:22:10,579
4.000 metre yukarıda,
Şile'deki Altiplano Çölü.

154
00:22:15,417 --> 00:22:18,795
Neredeyse hiçbir şeyin
yaşayamayacağı bir tabiat.

155
00:22:21,256 --> 00:22:24,843
Ama bir hayvan grubu
burada hayatta kalmanın yolunu bulmuş.

156
00:22:29,139 --> 00:22:30,140
Kuşlar.

157
00:22:33,060 --> 00:22:36,188
Asteroitten sonra evrimleşenler gibi

158
00:22:37,773 --> 00:22:42,361
flamingolar da ilk uçan dinozorların
süzülme becerisini alıp…

159
00:22:45,739 --> 00:22:48,575
…yeni bir uçuş türü yarattı.

160
00:22:52,371 --> 00:22:54,748
Havada bir devrim.

161
00:22:56,583 --> 00:23:01,797
Çırpılabilecek şekilde değişen kanatlar.

162
00:23:05,801 --> 00:23:08,470
Bu, güçlendirilmiş uçuş

163
00:23:09,137 --> 00:23:14,184
ve flamingoların yiyecek aramak için
seyahat etmelerini sağlıyor.

164
00:23:17,062 --> 00:23:19,981
Tıpkı kuşların
milyonlarca yıl önce yaptığı gibi.

165
00:23:26,446 --> 00:23:31,159
İlk olarak
dinozorları ısıtmak için evrimleşen tüyler

166
00:23:31,243 --> 00:23:35,580
hava hâkimiyeti için özelleşti.

167
00:23:44,005 --> 00:23:46,091
Tek değişiklik bu değil.

168
00:23:47,509 --> 00:23:50,303
Dişlerin yerini alan gaga…

169
00:23:53,515 --> 00:23:56,017
…onlara yeni beslenme şekilleri sağlıyor.

170
00:23:57,727 --> 00:24:00,564
Ama sadece beslenme ve uçmadaki gelişmeler

171
00:24:00,647 --> 00:24:05,235
kuşların geleceğini
sağlama almaya yetmezdi.

172
00:24:09,614 --> 00:24:13,785
Oldukça gösterişli bir
antik davranış da sergiliyorlar.

173
00:24:15,704 --> 00:24:20,125
En güçlünün hayatta kalmasını sağlayan
bir davranış.

174
00:24:24,004 --> 00:24:25,005
Kur yapmak.

175
00:24:29,968 --> 00:24:31,428
Flamingolar için

176
00:24:32,512 --> 00:24:34,306
bu bir dans yarışması demek…

177
00:24:39,936 --> 00:24:42,814
…ve çok ciddiye alınıyor.

178
00:24:44,983 --> 00:24:47,986
Jüriler çok zor beğeniyor…

179
00:24:58,705 --> 00:25:02,250
…ve en iyi olan eşleri
seçmeleri gerekiyor.

180
00:25:07,923 --> 00:25:11,593
Diğer dinozorlarla birlikte
kuşlar da neredeyse yok olmuştu.

181
00:25:14,721 --> 00:25:18,016
Ancak tüylü olmaları sayesinde

182
00:25:18,099 --> 00:25:20,769
yükselme şansları olacaktı.

183
00:25:30,612 --> 00:25:33,573
Ama yolları kolay olmayacaktı.

184
00:25:38,453 --> 00:25:40,789
Asteroitin ardından

185
00:25:41,331 --> 00:25:46,086
küresel sıcaklıklar tam 25 derece düştü.

186
00:25:49,965 --> 00:25:52,759
Ama soğuğa dayanabildikleri için

187
00:25:53,260 --> 00:25:56,012
çarpışmadan sadece birkaç milyon yıl sonra

188
00:25:57,055 --> 00:25:59,683
çam ormanları geri dönmüştü.

189
00:26:04,688 --> 00:26:05,897
Tohumlar sayesinde

190
00:26:05,981 --> 00:26:10,318
dinozorlar döneminden kalan
dev kozalaklı ağaçlar

191
00:26:10,902 --> 00:26:12,070
hayatta kaldı.

192
00:26:15,782 --> 00:26:17,701
Bunların en büyüğü

193
00:26:17,784 --> 00:26:22,330
100 metreyi aşkın boyuyla sekoyalardı.

194
00:26:28,461 --> 00:26:30,589
Ormanların altında barınan,

195
00:26:30,672 --> 00:26:33,383
uzun zamandır gölgelerde saklanan

196
00:26:34,301 --> 00:26:37,178
sıcakkanlı bir hayvan grubu vardı.

197
00:26:46,104 --> 00:26:47,230
Memeliler.

198
00:26:49,274 --> 00:26:52,235
Başta tarla farelerine benzeyen

199
00:26:53,028 --> 00:26:54,279
küçük canlılardı.

200
00:26:55,739 --> 00:27:00,327
Dinozorlar yok olunca
özgürce ortaya çıktılar.

201
00:27:03,997 --> 00:27:07,792
Ama asteroitten
sadece beş milyon yıl sonra

202
00:27:07,876 --> 00:27:11,838
çam ormanı yeni bir canlının evi oldu.

203
00:27:27,771 --> 00:27:31,399
Bu canlı
bugün hâlâ ormanlarımızda yaşıyor.

204
00:27:43,203 --> 00:27:44,371
Baykuşlar.

205
00:27:49,918 --> 00:27:54,547
Kuşlar sadece hayatta kalan canlılar
olmaktan çıkıp yırtıcılara dönüşmüşlerdi.

206
00:27:57,092 --> 00:27:59,552
Bu Laponya peçeli baykuşu.

207
00:28:03,765 --> 00:28:06,226
Jilet gibi keskin pençelere,

208
00:28:07,185 --> 00:28:09,521
daha da keskin bir görüşe sahip olması…

209
00:28:13,274 --> 00:28:16,069
…uçarken ölümcül olmasını sağlıyor.

210
00:28:21,074 --> 00:28:25,453
Neredeyse hiç ses çıkarmadan
uçabilen bu dişi avını dinliyor.

211
00:28:39,801 --> 00:28:43,555
Minik memeliler için
hiçbir yer güvenli değil.

212
00:29:29,768 --> 00:29:33,605
İlk baykuşlar
kuzey çam ormanlarını tehdit ederken

213
00:29:33,688 --> 00:29:38,151
başka bir yerde
önemli bir habitat ortaya çıkıyordu.

214
00:29:41,279 --> 00:29:45,909
Asteroit, Dünya'daki
tüm bitki ve hayvan türlerinin

215
00:29:45,992 --> 00:29:47,577
dörtte üçünü yok etmişti.

216
00:29:52,332 --> 00:29:56,461
Tropiklerde altı milyon yıl sürse de

217
00:29:58,171 --> 00:30:00,465
yaşam sonunda geri döndü.

218
00:30:04,761 --> 00:30:08,723
Ama bu sefer tamamen farklıydı.

219
00:30:18,566 --> 00:30:22,946
Dirilişi besleyen…

220
00:30:26,115 --> 00:30:29,953
…çiçekli bitki çeşitliliğindeki
büyük artıştı.

221
00:30:39,921 --> 00:30:42,841
Var olmuş her şeyden
daha zengin bir çeşitlilikti.

222
00:30:48,263 --> 00:30:50,265
Tropik yağmur ormanları.

223
00:30:59,691 --> 00:31:04,821
Bu gelişen habitat, çiçekler
ve böcek tozlaştırıcıları arasındaki

224
00:31:06,281 --> 00:31:08,491
yakın ilişki üzerine kurulmuştu.

225
00:31:18,835 --> 00:31:21,296
Ama böceklerin alanını ihlal eden…

226
00:31:24,007 --> 00:31:26,801
…yeni gelen bir canlı türü vardı.

227
00:31:29,971 --> 00:31:32,432
İnanılmaz uçma becerilerini kullanarak

228
00:31:32,932 --> 00:31:35,727
ormanın karmaşık dünyasında
gezinebiliyorlardı.

229
00:31:37,478 --> 00:31:39,272
Minyatürleşmeleri

230
00:31:40,315 --> 00:31:45,028
çiçeklerin tatlı nektarlarına
ulaşabilmelerini sağlıyordu.

231
00:31:47,155 --> 00:31:50,867
Torunları bugün hâlâ buna devam ediyor.

232
00:31:52,327 --> 00:31:53,870
Sinek kuşları.

233
00:31:59,542 --> 00:32:00,919
Nektarı yağmalamak için

234
00:32:02,003 --> 00:32:05,381
havada süzülmek üzere evrimleştiler.

235
00:32:15,892 --> 00:32:19,562
Tıpkı saniyede 80 kez kanat çırpan
böcekler gibi.

236
00:32:23,566 --> 00:32:26,277
Uzamış gagaları

237
00:32:26,945 --> 00:32:29,697
envaiçeşit çiçekle
beslenmelerini sağlıyor.

238
00:32:33,743 --> 00:32:34,619
Sinek kuşları

239
00:32:34,702 --> 00:32:38,915
böcek rakiplerinin çoğunu
geride bırakıyor.

240
00:32:44,379 --> 00:32:46,214
Ama bütün bu aktiflik

241
00:32:46,297 --> 00:32:49,300
büyük bir enerji ihtiyacını
beraberinde getiriyor.

242
00:32:51,177 --> 00:32:54,847
Bu yüzden en iyi çiçekler,
uğruna savaşmaya değer.

243
00:32:59,978 --> 00:33:01,896
Gagalar silah görevi de görüyor.

244
00:33:19,998 --> 00:33:24,085
Ama bir sinek kuşu türü var ki
onun mücadele etmesine gerek yok.

245
00:33:25,878 --> 00:33:31,926
Rakip tanımayan
olağanüstü bir adaptasyonu var.

246
00:33:34,220 --> 00:33:36,723
Kılıç gagasını sokmak.

247
00:33:39,892 --> 00:33:44,522
Bu erkek etkileyici derecede uzun bir
uzantıya sahip.

248
00:33:45,773 --> 00:33:48,818
Gagası, kilide giren bir anahtar gibi.

249
00:33:49,360 --> 00:33:53,114
Böylece melek borusu çiçeğinin
ulaşılması zor nektarını

250
00:33:53,197 --> 00:33:55,241
sadece o içebiliyor.

251
00:34:02,749 --> 00:34:05,251
Kıyametten sonraki çağlarda

252
00:34:06,044 --> 00:34:10,339
dev dinozorlar
belki artık ormanın sahibi değildiler

253
00:34:11,215 --> 00:34:13,217
ama küçük kuzenleri

254
00:34:13,301 --> 00:34:17,513
onları yepyeni bir şekilde
yeniden kolonileştirmişti.

255
00:34:21,225 --> 00:34:25,813
Ama küçük olmak
gezegenin her yerinde işe yaramazdı.

256
00:34:30,109 --> 00:34:35,114
20 MİLYON YIL ÖNCE

257
00:34:37,742 --> 00:34:39,660
Dinozorların ölümü

258
00:34:39,744 --> 00:34:44,165
Dünya'nın birçok büyük habitatını
kolay ele geçirilebilir hâle getirmişti.

259
00:34:46,834 --> 00:34:50,129
En çok da ovaları.

260
00:34:52,548 --> 00:34:57,845
Güney Amerika'nın ilk zamanlarında,
asteroitten 46 milyon yıl sonra

261
00:34:58,429 --> 00:35:00,389
karada yaşayan kuşların

262
00:35:00,473 --> 00:35:03,893
tiranozor rex.ten sonra
en ölümcül yırtıcıya evrilmek için…

263
00:35:05,937 --> 00:35:07,897
…alanları vardı.

264
00:35:11,609 --> 00:35:14,237
Palmiye ağaçlarının arasında
sinsice yürüyor.

265
00:35:16,697 --> 00:35:21,202
En saldırgan özelliklerini
antik soyundan almış.

266
00:35:30,753 --> 00:35:34,924
Açıklıkta ilk memelilerden oluşan
bir sürü otluyor.

267
00:35:39,303 --> 00:35:43,182
Theosodon, aşağı yukarı
günümüz laması büyüklüğünde.

268
00:35:46,519 --> 00:35:49,856
Yetişkin bir dişi gözünü dört açıyor.

269
00:35:51,440 --> 00:35:52,984
Ama görmediği bir şey var.

270
00:35:58,447 --> 00:35:59,657
Terör kuşu.

271
00:36:07,707 --> 00:36:12,044
Kazma gibi kafası
ve iki buçuk metre boyuyla

272
00:36:12,545 --> 00:36:15,923
kontrolsüz kuvvet uğruna
uçmayı feda etmiş.

273
00:36:23,347 --> 00:36:25,349
Bir terslik olduğunu hissediyor.

274
00:36:31,731 --> 00:36:34,567
Ama terör kuşu
hiç ses çıkarmadan hareket ediyor.

275
00:37:05,848 --> 00:37:08,017
Av başladı.

276
00:37:09,268 --> 00:37:13,022
Kısa sürede
saatte 50 kilometre hıza ulaşabildiğinden…

277
00:37:17,693 --> 00:37:19,237
…bir yavru seçip

278
00:37:20,655 --> 00:37:21,906
peşine takılıyor.

279
00:37:29,789 --> 00:37:32,166
Dev kafasının ağırlığını kullandığı için

280
00:37:32,750 --> 00:37:34,919
yön değiştirmede usta.

281
00:38:20,006 --> 00:38:23,009
Son darbeyi indirme zamanı.

282
00:38:30,224 --> 00:38:34,895
Vahşi terör kuşları artık
Güney Amerika'nın ovalarına hükmediyordu.

283
00:38:43,738 --> 00:38:45,865
Ama dünyanın diğer tarafında

284
00:38:46,866 --> 00:38:49,035
sürekli değişen kıtalar

285
00:38:49,118 --> 00:38:50,953
yaşamın hikayesinde

286
00:38:52,371 --> 00:38:55,041
yeni bir bölüm yazıyordu.

287
00:38:58,419 --> 00:39:03,090
15 MİLYON YIL ÖNCE

288
00:39:03,174 --> 00:39:07,303
Avustralya milyonlarca yıldır
kuzeye ilerliyordu.

289
00:39:07,803 --> 00:39:11,390
Bu olurken geniş bir sığ deniz oluştu.

290
00:39:13,434 --> 00:39:15,519
Yeni bir yaşam beşiği.

291
00:39:34,622 --> 00:39:35,623
Yarı bitki…

292
00:39:37,875 --> 00:39:39,293
…yarı hayvan.

293
00:39:42,296 --> 00:39:44,632
Bunlar mercanlar.

294
00:39:48,219 --> 00:39:50,554
Güneş'ten gelen enerjiyi kullanarak

295
00:39:51,764 --> 00:39:56,102
gezegenimizin gördüğü
en büyük canlı yapıyı oluşturdular.

296
00:39:58,979 --> 00:40:00,356
Tropik resifleri.

297
00:40:08,364 --> 00:40:12,118
15 milyon yıl önce bu dev deniz şehirleri

298
00:40:12,201 --> 00:40:15,746
birçok hayatta kalana fırsat sunuyordu.

299
00:40:21,127 --> 00:40:24,046
Derinlerden köpek balıkları geldi.

300
00:40:32,555 --> 00:40:38,018
Resifler, kalan son deniz sürüngenlerinden
bazılarını da kendine çekti.

301
00:40:40,438 --> 00:40:41,522
Kaplumbağaları.

302
00:40:45,151 --> 00:40:47,695
Bu su altı cennetinde

303
00:40:48,404 --> 00:40:51,782
sayısız yeni balık türü de gelişti.

304
00:40:59,582 --> 00:41:04,128
Artan bolluk
kısa süre sonra geniş okyanusa yayılıp…

305
00:41:06,547 --> 00:41:08,257
…onu yaşamla doldurdu.

306
00:41:10,509 --> 00:41:13,095
Bu, acımasız bir hanedanın…

307
00:41:16,182 --> 00:41:18,767
…dikkatinden kaçmadı.

308
00:41:27,443 --> 00:41:30,279
Yine kuşlar.

309
00:41:33,240 --> 00:41:36,494
Daha doğrusu deniz kuşları.

310
00:41:38,996 --> 00:41:40,789
Milyonlarca yıl önce

311
00:41:40,873 --> 00:41:44,668
okyanusun nimetlerini yağmalamanın
muhteşem bir yolunu buldular.

312
00:41:49,465 --> 00:41:51,425
Hava istilası.

313
00:41:56,347 --> 00:41:58,807
Bugün hâlâ devam ediyor.

314
00:42:01,018 --> 00:42:03,854
En büyük istilacılar

315
00:42:05,481 --> 00:42:06,565
moruslar.

316
00:42:09,360 --> 00:42:10,569
Keskin görüşleriyle

317
00:42:10,653 --> 00:42:13,864
bir buçuk kilometre öteden
balık sürüsünü görebilirler.

318
00:42:16,742 --> 00:42:18,452
Yüksekten dalarken

319
00:42:18,536 --> 00:42:22,331
saatte yaklaşık 90 kilometre hızla
yüzeyi deliyorlar.

320
00:42:26,585 --> 00:42:28,796
Özel olarak adapte olmuş bir kafatası

321
00:42:30,256 --> 00:42:32,132
ve toplanabilir kanatlar

322
00:42:32,758 --> 00:42:35,553
onları canlı birer füzeye dönüştürüyor.

323
00:42:47,356 --> 00:42:48,357
Dahası

324
00:42:49,275 --> 00:42:52,861
moruslar 40 saniyeden uzun süre
nefeslerini tutabiliyorlar.

325
00:43:09,461 --> 00:43:13,465
Bu antik deniz kuşları usta birer avcı.

326
00:43:21,724 --> 00:43:23,350
Hava saldırıları

327
00:43:23,434 --> 00:43:27,438
okyanusun en büyük yırtıcılarıyla
boy ölçüşebilmelerini sağlıyor.

328
00:43:28,856 --> 00:43:29,982
Köpek balıklarıyla.

329
00:43:37,406 --> 00:43:41,952
Böyle hunharca beslenme dönemleri
15 milyon yıl önce olduğu gibi

330
00:43:43,412 --> 00:43:47,041
hâlâ doğanın en büyük gösterilerinden.

331
00:43:50,294 --> 00:43:53,172
Dinozorlar okyanusları hiç fethedemediler

332
00:43:54,048 --> 00:43:57,760
ama kuş torunları
sonunda bir yolunu buldu.

333
00:44:07,144 --> 00:44:09,938
Denizleri öyle başarılı şekilde
fethettiler ki

334
00:44:11,440 --> 00:44:15,027
deniz kuşları gezegende
geniş koloniler kurdular.

335
00:44:19,531 --> 00:44:24,244
Bu koloniler şimdi
Dünya'daki en inanılmaz topluluklardan.

336
00:44:28,957 --> 00:44:33,879
Ama kuşların okyanuslar üzerinde
tam olarak zafer elde edememişti.

337
00:44:35,964 --> 00:44:37,508
Parlak başarılarının

338
00:44:39,468 --> 00:44:44,014
en iyi görülebileceği yer
zaman içinde yitip gitmiş bir dünya.

339
00:44:48,727 --> 00:44:50,562
Galápagos Adaları.

340
00:44:54,358 --> 00:44:57,945
Bunlar deniz iguanaları,

341
00:44:59,154 --> 00:45:02,825
asteroitten sağ kurtulan
kertenkelelerin torunları.

342
00:45:04,702 --> 00:45:08,956
Çoğu sürüngen gibi
ısınmak için güneşlenmek zorundalar.

343
00:45:12,710 --> 00:45:15,337
Ama burada güneşlenenler
sadece onlar değil.

344
00:45:19,883 --> 00:45:23,137
Sıra dışı bir kuş da onlara katılıyor.

345
00:45:24,847 --> 00:45:25,848
Penguen.

346
00:45:28,434 --> 00:45:32,312
Bu da Galápagos pengueni.

347
00:45:35,983 --> 00:45:38,569
10 milyonlarca yıl boyunca

348
00:45:38,652 --> 00:45:42,197
ataları artık havada uçmak yerine

349
00:45:43,323 --> 00:45:46,952
dalgaların altında
olağanüstü bir şey başarmak için

350
00:45:48,412 --> 00:45:50,664
kanatlarında…

351
00:45:56,336 --> 00:45:58,005
…küçük bir değişiklik yaptı.

352
00:46:04,094 --> 00:46:05,929
Bu, su altı uçuşuydu.

353
00:46:10,642 --> 00:46:13,937
Penguenlerde üstün bir
yüzerlik kontrolü var…

354
00:46:17,191 --> 00:46:21,278
…ve en aerodinamik vücutlardan birine
sahip olmaları sayesinde…

355
00:46:23,781 --> 00:46:27,075
…dünyanın en iyi yüzen kuşları onlar.

356
00:46:32,831 --> 00:46:36,376
Balık arayan bu penguen
mükemmel dengesiyle…

357
00:46:41,256 --> 00:46:42,883
…sinek kuşu gibi geziniyor.

358
00:46:51,058 --> 00:46:57,022
Buna karşılık
soğukkanlı iguanalar yavaş ve uyuşuk.

359
00:46:59,483 --> 00:47:02,528
Beslenmeleri
düşük enerjili yosunlarla sınırlı.

360
00:47:06,114 --> 00:47:08,951
Tabii akıntı izin verirse.

361
00:47:14,998 --> 00:47:18,460
Sıcakkanlı penguenler
ancak bu kadar farklı olabilirlerdi.

362
00:47:21,129 --> 00:47:23,173
Çünkü hızları ve çeviklikleriyle…

363
00:47:32,307 --> 00:47:34,393
…balıkları kolayca kovalıyorlar.

364
00:47:52,452 --> 00:47:53,787
Su altı uçuşu

365
00:47:55,455 --> 00:48:00,210
penguenlerin denizlerden
hiç olmadığı kadar yararlanmasını sağladı.

366
00:48:06,508 --> 00:48:08,719
Stratejileri o kadar başarılı oldu ki

367
00:48:10,012 --> 00:48:14,141
güney yarım kürenin tüm kıtalarında
koloni kurarak…

368
00:48:18,228 --> 00:48:22,065
…bugün bildiğimiz
18 farklı türe evrildiler.

369
00:48:24,902 --> 00:48:28,530
Kuşlar için son destansı bölüm,

370
00:48:29,031 --> 00:48:32,784
yok oluşun eşiğinden dönen bir hanedan.

371
00:48:38,916 --> 00:48:44,212
Ama dinozor soyağacından
hayatta kalan azınlık sayesinde

372
00:48:45,589 --> 00:48:49,426
kuşlar küllerden doğdu.

373
00:48:50,052 --> 00:48:52,262
66 milyon yıl boyunca

374
00:48:52,804 --> 00:48:56,683
kendilerini yeniden şekillendirip
sayısız forma büründüler.

375
00:49:00,729 --> 00:49:04,775
Bugün 10.000 türle

376
00:49:05,317 --> 00:49:09,321
gezegenin neredeyse her köşesinde
yaşamanın bir yolunu buldular.

377
00:49:12,407 --> 00:49:16,286
Ama dünyayı fetheden sadece onlar değil.

378
00:49:20,999 --> 00:49:22,376
Kısa süre önce

379
00:49:23,585 --> 00:49:27,214
Amerika hâlâ terör kuşlarının elindeydi.

380
00:49:30,634 --> 00:49:34,137
Ama bu uç yırtıcılar
yakında av olacaklardı.

381
00:49:37,391 --> 00:49:40,894
Asteroitten kurtulan diğer canlılar da
evrim geçiriyordu.

382
00:49:45,440 --> 00:49:47,985
Dinozorların gölgesinden
kurtuldukları için…

383
00:49:51,029 --> 00:49:54,449
…daha büyük
ve tehlikeli hâle geleceklerdi.

384
00:50:04,918 --> 00:50:08,338
Artık yükselme sırası

385
00:50:09,631 --> 00:50:10,757
memelilerdeydi.

386
00:51:56,404 --> 00:51:58,657
Alt yazı çevirmeni: Duygu Mengioğlu