1
00:00:11,720 --> 00:00:12,887
Đang là mùa đông…

2
00:00:17,267 --> 00:00:20,061
mà là một mùa đông
thế giới chưa từng biết tới.

3
00:00:24,107 --> 00:00:27,777
Đây là mùa đông hậu tận thế.

4
00:00:30,196 --> 00:00:32,741
Sáu mươi sáu triệu năm trước…

5
00:00:35,535 --> 00:00:38,580
và thế giới đã bị hủy diệt hoàn toàn

6
00:00:39,497 --> 00:00:41,624
bởi một sự kiện đại thảm họa.

7
00:00:57,182 --> 00:01:01,603
Đây là câu chuyện
về sự sụp đổ của khủng long…

8
00:01:08,151 --> 00:01:10,445
và sự trỗi dậy từ tro tàn

9
00:01:11,905 --> 00:01:15,742
của những kẻ sống sót sẽ kế thừa Trái Đất.

10
00:02:26,437 --> 00:02:31,067
SỰ SỐNG TRÊN HÀNH TINH XANH

11
00:02:33,319 --> 00:02:36,239
CHƯƠNG 6

12
00:02:36,322 --> 00:02:40,827
TRỖI DẬY TỪ TRO TÀN

13
00:02:42,453 --> 00:02:48,084
66 TRIỆU NĂM TRƯỚC

14
00:02:52,881 --> 00:02:56,676
Câu chuyện của ta
bắt đầu từ Kỷ Phấn Trắng…

15
00:02:59,762 --> 00:03:03,641
vào một cái ngày
sẽ thay đổi tiến trình lịch sử.

16
00:03:07,145 --> 00:03:09,939
Với Edmontosaurus ở Bắc Mỹ,

17
00:03:10,440 --> 00:03:11,941
giờ đang là mùa làm tổ.

18
00:03:13,776 --> 00:03:18,031
Như thường lệ, con cái này
phải chăm đàn con đói bụng của nó…

19
00:03:22,327 --> 00:03:25,455
cho chúng khởi đầu sự sống
tốt nhất có thể.

20
00:03:34,672 --> 00:03:36,799
Cách đó một ngàn cây số về phía Nam,

21
00:03:38,301 --> 00:03:40,511
một con khủng long bạo chúa trưởng thành

22
00:03:41,137 --> 00:03:45,767
đang dạy các con nó nghệ thuật săn mồi.

23
00:03:53,816 --> 00:03:56,027
Nhưng chúng hơi thiếu kiên nhẫn.

24
00:04:08,581 --> 00:04:11,501
Các con non này
vẫn còn nhiều thứ phải học.

25
00:04:12,669 --> 00:04:15,546
Có thể mai chúng sẽ gặp may hơn.

26
00:04:23,012 --> 00:04:26,808
Về phía Tây, một đàn Alamosaurus…

27
00:04:29,018 --> 00:04:31,854
những con khủng long
vào loại lớn nhất từng sống,

28
00:04:32,605 --> 00:04:35,858
bắt đầu ngày mới của chúng
giống như nhiều thế hệ trước,

29
00:04:36,526 --> 00:04:39,153
thưởng thức những búp thông mềm ngọt.

30
00:04:45,952 --> 00:04:48,788
Bên dưới những con sóng,
ngoài khơi châu Phi,

31
00:04:50,039 --> 00:04:53,835
các đại dương đang đầy ắp,
bùng nổ sự sống…

32
00:04:56,546 --> 00:05:00,800
một lãnh địa do
các loài bò sát biển khổng lồ thống trị.

33
00:05:04,762 --> 00:05:06,472
Cùng với khủng long,

34
00:05:08,141 --> 00:05:13,354
chúng đã thống trị Trái Đất
tới tận 150 triệu năm.

35
00:05:22,905 --> 00:05:27,201
Nhưng hôm nay
sẽ là một ngày hoàn toàn khác.

36
00:05:36,627 --> 00:05:40,048
Một tiểu hành tinh lớn bằng Đỉnh Everest

37
00:05:40,131 --> 00:05:44,844
đang lao về phía Trái Đất
với tốc độ 100.000 km/giờ.

38
00:05:54,103 --> 00:05:58,191
Tác động của nó
sẽ vĩnh viễn thay đổi thế giới,

39
00:06:03,154 --> 00:06:07,492
giải phóng sức mạnh
của một tỷ quả bom nguyên tử,

40
00:06:09,827 --> 00:06:13,915
khởi động một chuỗi sự kiện thảm khốc.

41
00:06:18,211 --> 00:06:22,340
Đầu tiên là
một vụ nổ bức xạ nhiệt chết chóc.

42
00:06:27,387 --> 00:06:30,723
Mọi sinh vật sống
trong vòng một nghìn cây số

43
00:06:30,807 --> 00:06:34,102
đều bốc hơi chỉ trong vài giây.

44
00:06:49,659 --> 00:06:52,870
Lớp vỏ của hành tinh
biến dạng sau cú va chạm,

45
00:06:53,454 --> 00:06:56,457
tạo ra những đợt sóng địa chấn
trên khắp thế giới.

46
00:07:04,632 --> 00:07:06,300
Chỉ trong vài phút…

47
00:07:08,678 --> 00:07:12,181
các trận động đất mạnh chưa từng có
làm rung chuyển địa cầu.

48
00:07:29,365 --> 00:07:30,783
Với loài Alamosaurus…

49
00:07:33,494 --> 00:07:35,329
đây mới là khởi đầu.

50
00:07:44,589 --> 00:07:48,092
Các trận động đất
tạo ra một loạt con sóng khổng lồ

51
00:07:48,176 --> 00:07:51,888
xé toạc biển và các hồ nội địa.

52
00:07:59,896 --> 00:08:04,358
Những cuộn nước khổng lồ quét qua Bắc Mỹ.

53
00:08:13,618 --> 00:08:19,123
Không thể đứng vững
trước dòng nước lũ dâng nhanh này,

54
00:08:20,917 --> 00:08:23,252
kể cả với những kẻ mạnh nhất.

55
00:08:41,771 --> 00:08:43,940
Chưa đầy một giờ sau vụ va chạm,

56
00:08:44,774 --> 00:08:50,571
các mảnh vỡ phóng ra ngoài không gian
đã bị lực hấp dẫn kéo về Trái Đất.

57
00:08:51,531 --> 00:08:55,910
Khi vào lại,
chúng trở nên nóng đỏ như thiêu đốt.

58
00:09:02,917 --> 00:09:08,589
Bầu không khí siêu nóng
lan nhanh như lửa địa ngục.

59
00:09:14,428 --> 00:09:19,725
Dưới mặt đất sẽ như đang đứng
dưới một cái lò nướng nóng 200 độ.

60
00:09:24,188 --> 00:09:27,024
Động vật sống bị nấu chín từ từ.

61
00:09:41,581 --> 00:09:46,919
Tệ hơn nữa,
những mảnh vụn đá bắt đầu trút xuống.

62
00:10:05,605 --> 00:10:07,773
Chưa đầy hai giờ sau vụ va chạm,

63
00:10:08,357 --> 00:10:13,237
cơn bão lửa đầy bụi ngạt
đã bao trùm một nửa hành tinh.

64
00:10:15,489 --> 00:10:16,490
Nóng đến nỗi

65
00:10:18,034 --> 00:10:20,453
cây cối bốc cháy.

66
00:10:28,502 --> 00:10:32,465
Không thể thoát khỏi
hỏa ngục ngày càng lan rộng này.

67
00:11:00,076 --> 00:11:02,578
Chẳng gì cứu được chúng nữa.

68
00:11:27,645 --> 00:11:30,022
Triều đại huy hoàng của loài khủng long,

69
00:11:30,815 --> 00:11:33,526
kết thúc chỉ sau một ngày.

70
00:11:41,033 --> 00:11:46,455
Đại dương cũng bị tàn phá như đất liền.

71
00:11:49,625 --> 00:11:52,962
Bụi giàu lưu huỳnh đổ xuống như mưa acid.

72
00:11:54,296 --> 00:11:56,757
Các ám tiêu cổ bị xóa sổ.

73
00:12:00,636 --> 00:12:03,139
Mạng lưới sự sống sụp đổ,

74
00:12:04,306 --> 00:12:06,851
giết chết các loài bò sát biển lớn.

75
00:12:11,981 --> 00:12:15,609
Xác chúng đem lại
chiếc phao cứu sinh cho những kẻ ăn xác

76
00:12:16,610 --> 00:12:19,071
đang tìm kiếm cái chết dưới đáy sâu.

77
00:12:26,579 --> 00:12:27,705
Động vật chân đốt.

78
00:12:29,999 --> 00:12:30,875
Cá mập.

79
00:12:34,211 --> 00:12:39,383
Tránh được cuộc thảm sát của tiểu
hành tinh, nhiều dạng sống đã sống sót…

80
00:12:45,347 --> 00:12:47,558
gặm nhấm những cái xác khổng lồ…

81
00:12:51,896 --> 00:12:54,648
ăn mừng sự tuyệt chủng.

82
00:12:58,319 --> 00:13:02,448
Nhưng trên bề mặt
thì bức tranh không thể khác hơn.

83
00:13:10,581 --> 00:13:13,042
Trong nhiều năm sau vụ va chạm,

84
00:13:14,919 --> 00:13:16,587
Trái Đất trông như cõi chết.

85
00:13:21,467 --> 00:13:22,843
Những khu rừng,

86
00:13:24,178 --> 00:13:25,429
những vùng đồng bằng,

87
00:13:28,182 --> 00:13:29,225
những ngọn núi…

88
00:13:34,104 --> 00:13:34,980
đều vô hồn.

89
00:13:36,774 --> 00:13:39,026
Nhưng khi đám mây bụi tan đi…

90
00:13:41,654 --> 00:13:43,906
và ánh sáng rốt cuộc trở lại…

91
00:13:46,075 --> 00:13:48,786
mới thấy rõ
rằng không phải tất cả đều đã mất.

92
00:13:56,252 --> 00:13:59,463
Côn trùng là những loài đầu tiên trồi lên…

93
00:14:09,139 --> 00:14:10,766
ăn thịt kẻ đã ngã xuống.

94
00:14:15,145 --> 00:14:17,606
Những kẻ sống sót được bảo vệ bởi hang,

95
00:14:19,400 --> 00:14:20,234
kén,

96
00:14:22,444 --> 00:14:23,863
và cơ thể bọc giáp.

97
00:14:28,450 --> 00:14:30,160
Ẩn náu dưới mặt đất…

98
00:14:32,830 --> 00:14:35,207
một số loài bò sát cũng đã sống sót.

99
00:14:51,056 --> 00:14:54,184
Bên dưới bề mặt
ở các đồng bằng sông và đất ngập nước,

100
00:14:55,644 --> 00:14:59,148
những loài khác
cũng đã được che chắn khỏi vụ tàn sát.

101
00:15:02,651 --> 00:15:03,736
Động vật lưỡng cư.

102
00:15:05,905 --> 00:15:07,698
Với việc xung quanh ít cái ăn,

103
00:15:08,198 --> 00:15:10,492
chỉ những sinh vật nhỏ qua khỏi…

104
00:15:14,872 --> 00:15:17,291
gồm cả những loài thuộc triều đại của ta,

105
00:15:18,584 --> 00:15:19,501
động vật có vú.

106
00:15:22,254 --> 00:15:25,549
Chúng được thừa hưởng
một hành tinh không có khủng long.

107
00:15:28,302 --> 00:15:29,553
Hoặc tưởng là vậy.

108
00:15:33,724 --> 00:15:38,312
Vượt qua chông gai,
một nhóm động vật khác cũng đã bám trụ…

109
00:15:48,364 --> 00:15:52,660
được những khoang hỗ trợ sự sống
của chính chúng bảo vệ.

110
00:15:55,037 --> 00:15:57,873
Đáng chú ý là, bên trong đó

111
00:15:59,500 --> 00:16:01,168
lại là một loài khủng long.

112
00:16:20,396 --> 00:16:24,316
Cụ thể hơn
là một loài khủng long giống gia cầm…

113
00:16:36,578 --> 00:16:40,916
hay còn gọi là chim.

114
00:16:44,003 --> 00:16:45,504
Trước ngày tận thế,

115
00:16:47,089 --> 00:16:50,718
đã có hàng trăm loài cổ đại sống trên cây,

116
00:16:52,261 --> 00:16:55,431
đều bị xóa sổ khi rừng cháy.

117
00:16:57,016 --> 00:17:00,561
Nhưng một số ít
loài chim sống trên mặt đất đã qua khỏi.

118
00:17:06,316 --> 00:17:10,904
Những kẻ sống sót này giữ ấm bằng lông vũ…

119
00:17:13,615 --> 00:17:17,369
và tự túc từ hơi thở đầu tiên…

120
00:17:21,165 --> 00:17:23,667
sống được nhờ côn trùng và hạt giống

121
00:17:24,710 --> 00:17:28,088
và có thể đi bộ trong nhiều giờ.

122
00:17:32,968 --> 00:17:34,970
Sáu mươi sáu triệu năm trước,

123
00:17:35,471 --> 00:17:41,643
loài chim đã trở thành nhánh cuối cùng
trên cây phả hệ khủng long.

124
00:17:44,354 --> 00:17:46,440
Từ những sinh vật khiêm nhường đó,

125
00:17:47,483 --> 00:17:51,028
một triều đại huy hoàng sẽ trỗi dậy.

126
00:17:55,240 --> 00:18:01,914
Mà câu chuyện khó tin của chúng đã bắt đầu
từ trước khi có tiểu hành tinh rất lâu.

127
00:18:08,462 --> 00:18:12,841
160 TRIỆU NĂM TRƯỚC

128
00:18:15,302 --> 00:18:16,428
Kỷ Jura.

129
00:18:20,057 --> 00:18:21,934
Thời đại của những gã khổng lồ.

130
00:18:26,563 --> 00:18:29,858
Nhưng thế giới đã mất
của những vách đá thẳng đứng này

131
00:18:31,360 --> 00:18:34,196
đang hình thành
một giống sinh vật nhỏ hơn.

132
00:18:40,202 --> 00:18:42,371
Nó sống ở một lãnh địa nguy hiểm.

133
00:18:46,083 --> 00:18:50,254
Để tồn tại, nó đã tiến hóa
theo một cách mới lạ thường.

134
00:18:57,094 --> 00:18:59,179
Đây là Anchiornis.

135
00:19:00,347 --> 00:19:02,891
Nó là một con khủng long nhỏ, có lông…

136
00:19:05,811 --> 00:19:08,981
với hàm răng nhọn hoắt để săn côn trùng.

137
00:19:17,156 --> 00:19:20,075
Nhưng nó cũng đang bị săn đuổi.

138
00:19:28,000 --> 00:19:30,419
Một con Sinraptor vị thành niên…

139
00:19:35,591 --> 00:19:36,633
và nó đang đói.

140
00:20:10,167 --> 00:20:12,878
Con Anchiornis chậm và vụng về.

141
00:20:27,893 --> 00:20:30,604
Con Sinraptor đã dồn nó vào đường cùng.

142
00:20:40,239 --> 00:20:41,573
Nhưng con Anchiornis…

143
00:20:43,659 --> 00:20:45,202
chạy đến đây là có lý do.

144
00:21:05,514 --> 00:21:06,515
Nó biết bay.

145
00:21:10,435 --> 00:21:12,980
Một bước đi nhỏ với một con khủng long,

146
00:21:14,356 --> 00:21:17,693
nhưng là một bước nhảy vọt
với sự sống trên Trái Đất.

147
00:21:22,281 --> 00:21:27,119
Từ những kẻ bay lượn đầu tiên này,
một triều đại mới đã ra đời.

148
00:21:32,374 --> 00:21:37,170
Và chính khả năng bay
sẽ giúp các hậu duệ của chúng sống sót

149
00:21:37,796 --> 00:21:41,174
trong thời đại sau vụ tiểu hành tinh.

150
00:21:47,723 --> 00:21:53,895
Ngày nay, có một nơi để ta thấy câu chuyện
đó có thể đã xảy ra như thế nào.

151
00:21:59,985 --> 00:22:02,904
Đó là một thế giới
khắc nghiệt, hoang vắng.

152
00:22:04,656 --> 00:22:10,537
Cao hơn mực nước biển 4.000 mét,
Sa mạc Altiplano ở Chile…

153
00:22:15,459 --> 00:22:18,795
một vùng đất gần như không gì sống nổi.

154
00:22:21,256 --> 00:22:24,843
Nhưng một nhóm động vật
đã tìm được cách để tồn tại ở đây…

155
00:22:29,139 --> 00:22:30,098
loài chim.

156
00:22:33,101 --> 00:22:36,313
Giống như những loài
đã tiến hóa sau vụ tiểu hành tinh,

157
00:22:37,814 --> 00:22:42,611
chim hồng hạc đã mượn kỹ năng bay lượn của
những loài khủng long gia cầm đầu tiên…

158
00:22:45,739 --> 00:22:48,533
và tạo ra một kiểu bay mới.

159
00:22:52,412 --> 00:22:54,706
Một cuộc cách mạng trên không.

160
00:22:56,583 --> 00:23:01,797
Cánh đã được sửa đổi để vỗ.

161
00:23:05,801 --> 00:23:08,428
Đây là kiểu bay bằng động cơ,

162
00:23:09,679 --> 00:23:14,142
và nó cho phép chim hồng hạc
di chuyển để tìm kiếm thức ăn…

163
00:23:17,062 --> 00:23:19,981
hệt như các loài chim làm
từ hàng triệu năm trước.

164
00:23:26,446 --> 00:23:31,159
Lông vũ, lúc đầu
được sinh ra để giữ ấm cho khủng long,

165
00:23:31,743 --> 00:23:35,539
đã trở nên chuyên dụng
để làm chủ đường không.

166
00:23:43,964 --> 00:23:46,049
Và đó không phải thay đổi duy nhất.

167
00:23:47,467 --> 00:23:50,178
Răng đã được thay bằng mỏ…

168
00:23:53,515 --> 00:23:55,976
cho phép chúng ăn theo chế độ ăn mới.

169
00:23:57,727 --> 00:24:00,647
Nhưng những tiến bộ trong việc ăn và bay

170
00:24:00,730 --> 00:24:05,277
là không đủ
để đảm bảo tương lai cho loài chim.

171
00:24:09,698 --> 00:24:13,785
Chúng còn khai thác
một hành vi cổ xưa khá khoa trương,

172
00:24:15,662 --> 00:24:20,125
một hành vi đảm bảo
những kẻ mạnh nhất sẽ sống sót.

173
00:24:24,087 --> 00:24:24,921
Tán tỉnh.

174
00:24:29,926 --> 00:24:31,428
Đối với chim hồng hạc,

175
00:24:32,512 --> 00:24:34,598
hành vi đó tức là một màn khiêu vũ…

176
00:24:39,895 --> 00:24:43,231
và nó được thực hiện rất nghiêm túc.

177
00:24:44,941 --> 00:24:47,944
Các giám khảo vô cùng khó tính…

178
00:24:58,663 --> 00:25:02,250
và chúng cần phải thế
để chọn được những bạn tình tốt nhất.

179
00:25:07,881 --> 00:25:11,593
Các loài chim đã suýt bị xóa sổ
cùng những loài khủng long khác.

180
00:25:14,679 --> 00:25:18,016
Thay vào đó,
nhờ cái tài dùng lông của mình,

181
00:25:18,099 --> 00:25:20,769
chúng lại có cơ hội vươn lên.

182
00:25:30,570 --> 00:25:33,532
Nhưng hành trình của chúng
sẽ không dễ dàng.

183
00:25:38,495 --> 00:25:40,789
Hậu tiểu hành tinh,

184
00:25:41,331 --> 00:25:46,086
nhiệt độ toàn cầu giảm mạnh tới tận 25 độ.

185
00:25:49,965 --> 00:25:53,176
Nhưng nhờ khả năng sống sót
dưới cái lạnh của mình,

186
00:25:53,260 --> 00:25:55,971
chỉ vài triệu năm sau vụ va chạm,

187
00:25:57,097 --> 00:25:59,641
rừng thông đã trở lại.

188
00:26:04,646 --> 00:26:10,402
Hạt giống đảm bảo những cây lá kim
khổng lồ từ thời khủng long này

189
00:26:10,944 --> 00:26:12,070
sẽ tồn tại được.

190
00:26:15,782 --> 00:26:20,537
Những cây vĩ đại nhất,
vươn cao lên trời tới hơn 100 mét,

191
00:26:21,037 --> 00:26:22,289
là những cây gỗ đỏ.

192
00:26:28,461 --> 00:26:30,589
Ẩn mình dưới những cánh rừng

193
00:26:31,172 --> 00:26:33,341
là một nhóm động vật máu nóng

194
00:26:34,301 --> 00:26:37,178
từ lâu đã ẩn mình trong bóng tối…

195
00:26:46,146 --> 00:26:47,230
động vật có vú.

196
00:26:49,316 --> 00:26:52,235
Hồi đầu, chúng là những sinh vật nhỏ,

197
00:26:52,986 --> 00:26:54,321
giống chuột đồng.

198
00:26:55,780 --> 00:27:00,368
Khi khủng long biến mất,
chúng được tự do ra ngoài.

199
00:27:03,955 --> 00:27:07,792
Nhưng chỉ năm triệu năm
sau vụ tiểu hành tinh,

200
00:27:07,876 --> 00:27:11,838
rừng thông đã trở thành
nhà của một giống sinh vật mới…

201
00:27:27,729 --> 00:27:31,358
và chúng vẫn rình rập
những khu rừng của ta ngày nay.

202
00:27:43,119 --> 00:27:44,371
Cú.

203
00:27:49,918 --> 00:27:54,547
Chim chóc đã từ những kẻ sống sót
đơn thuần biến thành những kẻ săn mồi.

204
00:27:57,133 --> 00:27:59,552
Đây là cú xám lớn.

205
00:28:03,682 --> 00:28:06,226
Nó được trang bị móng vuốt sắc như dao cạo

206
00:28:07,185 --> 00:28:09,437
và thị lực thậm chí còn sắc bén hơn…

207
00:28:13,233 --> 00:28:16,027
khiến nó trở nên chết chóc khi bay.

208
00:28:21,116 --> 00:28:25,453
Có thể bay gần như không phát ra tiếng,
nó lắng nghe con mồi.

209
00:28:39,801 --> 00:28:43,555
Với những động vật có vú nhỏ bé,
chẳng có nơi nào an toàn.

210
00:29:29,809 --> 00:29:33,605
Trong lúc những con cú đời đầu
đe dọa các khu rừng thông phía Bắc

211
00:29:33,688 --> 00:29:38,151
thì ở nơi khác, một môi trường sống
cũng quan trọng đang xuất hiện.

212
00:29:41,279 --> 00:29:47,494
Tiểu hành tinh nọ đã quét sạch ba phần tư
tổng số loài động thực vật trên Trái Đất.

213
00:29:52,332 --> 00:29:56,419
Ở vùng nhiệt đới, phải mất sáu triệu năm,

214
00:29:58,129 --> 00:30:00,423
nhưng sự sống rốt cuộc cũng trở lại.

215
00:30:04,761 --> 00:30:08,723
Nhưng lần này mọi thứ khác hẳn.

216
00:30:18,566 --> 00:30:22,946
Cuộc hồi sinh này
được thúc đẩy bởi sự gia tăng mạnh mẽ…

217
00:30:25,907 --> 00:30:29,953
trong tính đa dạng
của các loài thực vật có hoa…

218
00:30:40,004 --> 00:30:42,757
phong phú hơn mọi thời điểm trước đó.

219
00:30:48,179 --> 00:30:50,265
Rừng mưa nhiệt đới.

220
00:30:59,732 --> 00:31:01,568
Môi trường sống thịnh vượng này

221
00:31:01,651 --> 00:31:04,821
được xây dựng dựa trên
mối quan hệ chặt chẽ giữa hoa

222
00:31:06,281 --> 00:31:08,491
và côn trùng thụ phấn.

223
00:31:18,751 --> 00:31:21,212
Nhưng có một kẻ mới tới…

224
00:31:24,007 --> 00:31:26,759
xâm nhập vào lãnh địa của côn trùng.

225
00:31:29,971 --> 00:31:35,602
Sử dụng kỹ năng bay tài tình, chúng có thể
luồn lách qua thế giới rừng phức tạp.

226
00:31:37,478 --> 00:31:39,355
Chúng đã trở nên nhỏ bé,

227
00:31:40,356 --> 00:31:42,066
cho phép chúng tiếp cận

228
00:31:42,859 --> 00:31:44,944
mật hoa ngọt ngào.

229
00:31:47,155 --> 00:31:50,867
Và con cháu chúng ngày nay
vẫn làm việc đó.

230
00:31:52,327 --> 00:31:53,870
Chim ruồi.

231
00:31:59,542 --> 00:32:00,835
Để cướp mật hoa,

232
00:32:02,003 --> 00:32:05,381
chúng đã tiến hóa
để bay lơ lửng được như côn trùng…

233
00:32:15,892 --> 00:32:19,771
đập cánh 80 lần mỗi giây.

234
00:32:23,566 --> 00:32:29,697
Cái mỏ dài cho phép chúng ăn
từ một số lượng đa dạng các loài hoa.

235
00:32:33,701 --> 00:32:38,915
Chim ruồi bay giỏi hơn
rất nhiều đối thủ côn trùng của chúng.

236
00:32:44,379 --> 00:32:49,300
Nhưng ngần ấy hoạt động
sẽ đi kèm với cơn khát năng lượng lớn.

237
00:32:51,177 --> 00:32:54,847
Nên những bông hoa ngon nhất
đáng để chúng giành giật.

238
00:32:59,978 --> 00:33:01,896
Mỏ cũng đóng vai trò là vũ khí.

239
00:33:19,914 --> 00:33:24,002
Nhưng có một loài chim ruồi
chẳng cần chiến đấu.

240
00:33:25,837 --> 00:33:31,926
Nó có một điểm thích nghi phi thường
khiến các đối thủ chôn chân.

241
00:33:34,220 --> 00:33:36,681
Đây là chim ruồi mỏ kiếm.

242
00:33:39,851 --> 00:33:44,522
Nó sở hữu
một phần gắn thêm dài đầy ấn tượng.

243
00:33:45,773 --> 00:33:48,901
Cái mỏ của nó như chìa khóa tra vào ổ,

244
00:33:49,402 --> 00:33:55,241
nên chỉ nó tận hưởng được thứ mật hoa
khó chạm tới của Hoa Loa kèn Thiên thần.

245
00:34:02,707 --> 00:34:05,209
Trong thời đại sau ngày tận thế,

246
00:34:06,044 --> 00:34:10,214
những con khủng long khổng lồ
có thể không còn làm chủ rừng nữa,

247
00:34:11,215 --> 00:34:15,094
nhưng những anh chị em họ tí hon của chúng
đã cai trị lại chúng

248
00:34:15,178 --> 00:34:17,430
theo cách hoàn toàn mới.

249
00:34:21,225 --> 00:34:25,813
Nhưng việc trở nên nhỏ bé không phải
ở đâu trên hành tinh cũng hiệu quả.

250
00:34:30,109 --> 00:34:35,114
20 TRIỆU NĂM TRƯỚC

251
00:34:37,658 --> 00:34:39,660
Cái chết của loài khủng long

252
00:34:39,744 --> 00:34:44,165
đã khiến nhiều môi trường sống lớn
trên Trái Đất dễ dàng xâm chiếm.

253
00:34:46,876 --> 00:34:50,088
Nhất là những vùng đồng bằng.

254
00:34:52,548 --> 00:34:57,804
Và ở Nam Mỹ đời đầu,
46 triệu năm sau vụ tiểu hành tinh,

255
00:34:58,471 --> 00:35:00,431
chim sống trên mặt đất

256
00:35:00,515 --> 00:35:03,893
đã có không gian
để tiến hóa thành dã thú nguy hiểm nhất…

257
00:35:05,895 --> 00:35:07,814
từ sau khủng long bạo chúa.

258
00:35:11,651 --> 00:35:13,986
Rình rập giữa những tán cọ…

259
00:35:16,614 --> 00:35:19,242
nó đã thừa hưởng đặc điểm hung hãn nhất

260
00:35:19,325 --> 00:35:21,077
từ huyết thống cổ xưa của nó.

261
00:35:30,753 --> 00:35:34,882
Ngoài bãi đất trống, một đàn
động vật có vú đời đầu đang gặm cỏ.

262
00:35:39,345 --> 00:35:43,182
Theosodon, lớn cỡ
một con lạc đà không bướu ngày nay.

263
00:35:46,477 --> 00:35:49,814
Một con cái trưởng thành
đang cẩn trọng canh chừng.

264
00:35:51,482 --> 00:35:52,984
Nhưng nó chưa trông thấy…

265
00:35:58,447 --> 00:35:59,782
con chim khủng bố này.

266
00:36:07,665 --> 00:36:12,128
Với cái đầu trông như cái cuốc
và cao hai mét rưỡi khi đứng,

267
00:36:12,628 --> 00:36:15,923
nó đã đánh đổi khả năng bay
để lấy sức mạnh tàn bạo.

268
00:36:23,347 --> 00:36:25,308
Nó linh cảm có gì đó không ổn.

269
00:36:31,731 --> 00:36:34,567
Nhưng con chim khủng bố
di chuyển gần như im lìm.

270
00:37:05,848 --> 00:37:08,017
Cuộc đi săn bắt đầu.

271
00:37:09,769 --> 00:37:13,022
Có thể tăng tốc nhanh lên đến 50 km/giờ…

272
00:37:17,693 --> 00:37:19,320
nó đã nhắm được một con non

273
00:37:20,655 --> 00:37:21,989
đang tụt lại đằng sau.

274
00:37:29,455 --> 00:37:32,083
Dùng sức nặng của cái đầu khổng lồ,

275
00:37:32,750 --> 00:37:34,919
nó là bậc thầy về đổi hướng.

276
00:38:20,006 --> 00:38:22,967
Đã đến lúc ra đòn quyết định.

277
00:38:30,182 --> 00:38:34,854
Những con chim khủng bố man rợ
giờ thống trị vùng đồng bằng Nam Mỹ.

278
00:38:43,738 --> 00:38:45,823
Nhưng ở phía bên kia thế giới,

279
00:38:46,866 --> 00:38:50,953
các lục địa thay đổi không ngừng
đang viết nên một chương mới

280
00:38:52,371 --> 00:38:55,041
trong câu chuyện về sự sống.

281
00:38:58,419 --> 00:39:03,090
15 TRIỆU NĂM TRƯỚC

282
00:39:03,174 --> 00:39:07,303
Nước Úc đã tiến về phía Bắc
suốt hàng triệu năm.

283
00:39:07,803 --> 00:39:11,349
Trong lúc làm vậy,
nó tạo ra một vùng biển nông rộng lớn.

284
00:39:13,434 --> 00:39:15,478
Một cái nôi của sự sống mới.

285
00:39:34,622 --> 00:39:35,581
Nửa là thực vật…

286
00:39:37,875 --> 00:39:39,293
nửa là động vật.

287
00:39:42,338 --> 00:39:44,590
Đây là san hô.

288
00:39:48,219 --> 00:39:50,137
Sử dụng năng lượng từ Mặt Trời,

289
00:39:51,764 --> 00:39:56,102
chúng hình thành nên cấu trúc sống
lớn nhất mà hành tinh của ta từng thấy…

290
00:39:58,979 --> 00:40:00,481
các rạn san hô nhiệt đới.

291
00:40:08,364 --> 00:40:12,118
Mười lăm triệu năm trước,
những thành phố biển khổng lồ này

292
00:40:12,201 --> 00:40:15,704
mang đến cơ hội cho vô số kẻ sống sót.

293
00:40:21,085 --> 00:40:24,004
Những con cá mập đến từ sâu thẳm.

294
00:40:32,596 --> 00:40:37,977
Các rạn san hô còn thu hút những loài
bò sát biển cuối cùng còn sót lại…

295
00:40:40,438 --> 00:40:41,480
rùa.

296
00:40:45,151 --> 00:40:47,695
Trong thiên đường dưới nước này,

297
00:40:48,404 --> 00:40:51,782
vô số loài cá mới cũng tiến hóa.

298
00:40:59,623 --> 00:41:04,128
Sự phong phú ngày càng tăng này
mau chóng tràn ra đại dương rộng lớn hơn…

299
00:41:07,047 --> 00:41:08,424
lấp đầy nó với sự sống.

300
00:41:10,509 --> 00:41:12,970
Và điều này không qua được mắt…

301
00:41:16,182 --> 00:41:18,767
một triều đại trường tồn.

302
00:41:27,401 --> 00:41:30,196
Lại một lần nữa, loài chim.

303
00:41:33,199 --> 00:41:36,410
Cụ thể hơn là chim biển.

304
00:41:38,996 --> 00:41:40,789
Hàng triệu năm trước,

305
00:41:40,873 --> 00:41:44,877
chúng đã tìm ra cách ngoạn mục
để tranh cướp kho tàng của đại dương…

306
00:41:49,507 --> 00:41:51,509
bằng một cuộc xâm lược trên không.

307
00:41:56,347 --> 00:41:58,807
Và giờ nó vẫn đang diễn ra.

308
00:42:01,018 --> 00:42:03,854
Những kẻ xâm lược lớn nhất trong số chúng

309
00:42:05,481 --> 00:42:06,565
là ó biển.

310
00:42:09,360 --> 00:42:13,822
Tầm nhìn nhạy bén đồng nghĩa chúng nhìn ra
một quả cầu cá cách xa một dặm.

311
00:42:16,700 --> 00:42:18,452
Nhào từ trên cao xuống,

312
00:42:18,536 --> 00:42:22,289
chúng xuyên qua mặt nước
với tốc độ gần 90 km/giờ.

313
00:42:26,585 --> 00:42:28,754
Hộp sọ được điều chỉnh đặc biệt

314
00:42:30,256 --> 00:42:32,049
và đôi cánh thu vào được

315
00:42:33,300 --> 00:42:35,553
biến chúng thành tên lửa sống.

316
00:42:47,314 --> 00:42:48,274
Chưa hết,

317
00:42:49,275 --> 00:42:52,820
ó biển còn nín thở được hơn 40 giây.

318
00:43:09,461 --> 00:43:13,465
Những con chim biển cổ xưa này
là những thợ săn bậc thầy.

319
00:43:21,724 --> 00:43:23,350
Những cuộc tấn công từ trên không

320
00:43:23,434 --> 00:43:27,813
cho phép chúng cạnh tranh với những
kẻ săn mồi vĩ đại nhất của đại dương,

321
00:43:28,856 --> 00:43:29,857
cá mập.

322
00:43:37,406 --> 00:43:42,036
Những màn kiếm ăn điên cuồng này vẫn là
cảnh vào loại vĩ đại nhất của tự nhiên,

323
00:43:43,370 --> 00:43:46,999
hệt như 15 triệu năm trước.

324
00:43:50,294 --> 00:43:53,088
Khủng long chưa từng
chinh phục được đại dương,

325
00:43:54,048 --> 00:43:57,593
nhưng các hậu duệ gia cầm của chúng
cuối cùng đã tìm ra cách.

326
00:44:07,144 --> 00:44:10,147
Cuộc chinh phục biển cả của chúng
thành công đến nỗi

327
00:44:11,398 --> 00:44:15,235
chim biển đã lập ra những thuộc địa
mênh mông trên khắp hành tinh…

328
00:44:19,490 --> 00:44:24,203
hiện là những cuộc tề tựu vào loại
phi thường nhất của sự sống trên Trái Đất.

329
00:44:28,957 --> 00:44:33,837
Nhưng chiến thắng của loài chim
trên đại dương không hoàn toàn trọn vẹn.

330
00:44:35,964 --> 00:44:37,675
Thành tựu lớn nhất của chúng…

331
00:44:39,468 --> 00:44:44,014
chỉ có thể thấy rõ nhất ở một thế giới
đã bị lãng quên theo dòng thời gian.

332
00:44:48,686 --> 00:44:50,562
Quần đảo Galápagos.

333
00:44:54,316 --> 00:44:57,861
Đây là những con cự đà biển,

334
00:44:59,154 --> 00:45:02,783
hậu duệ của những con thằn lằn
sống sót sau vụ tiểu hành tinh.

335
00:45:04,660 --> 00:45:06,412
Như đa số các loài bò sát,

336
00:45:06,495 --> 00:45:09,164
chúng phải phơi mình dưới ánh nắng
để sưởi ấm.

337
00:45:12,710 --> 00:45:15,295
Nhưng không chỉ có chúng tắm nắng ở đây.

338
00:45:19,842 --> 00:45:23,053
Cùng với chúng là một loài chim đặc biệt.

339
00:45:24,847 --> 00:45:25,723
Chim cánh cụt.

340
00:45:28,434 --> 00:45:32,312
Và đây là chim cánh cụt Galápagos.

341
00:45:35,983 --> 00:45:42,156
Qua hàng chục triệu năm, tổ tiên của nó
đã thay đổi mục đích dùng cánh,

342
00:45:43,323 --> 00:45:46,952
tinh chỉnh chúng
để không còn bay trên trời nữa

343
00:45:48,412 --> 00:45:50,622
mà để thực hiện một hành vi đặc biệt…

344
00:45:56,336 --> 00:45:57,838
bên dưới những con sóng…

345
00:46:04,094 --> 00:46:05,888
bay dưới nước.

346
00:46:10,601 --> 00:46:13,896
Chim cánh cụt
có khả năng kiểm soát sức nổi siêu phàm…

347
00:46:17,232 --> 00:46:21,487
cùng cơ thể có dáng khí động vào loại
chuẩn nhất trong mọi loài động vật…

348
00:46:23,739 --> 00:46:26,992
biến chúng thành
loài chim bơi giỏi nhất thế giới.

349
00:46:32,831 --> 00:46:36,335
Săn tìm cá, nó bay lơ lửng như chim ruồi…

350
00:46:41,215 --> 00:46:42,758
với tư thế hoàn hảo.

351
00:46:51,558 --> 00:46:56,980
Ngược lại, cự đà máu lạnh
thì chậm chạp và lề mề…

352
00:46:59,483 --> 00:47:02,528
chỉ có thể ăn tảo bẹ năng lượng thấp…

353
00:47:06,114 --> 00:47:08,909
và bị dòng chảy chi phối.

354
00:47:14,998 --> 00:47:18,418
Chim cánh cụt máu nóng thì khác hẳn…

355
00:47:21,129 --> 00:47:23,257
với tốc độ và sự linh hoạt của mình…

356
00:47:32,266 --> 00:47:34,351
việc đuổi theo cá thật dễ dàng.

357
00:47:52,494 --> 00:47:53,787
Bay dưới nước

358
00:47:55,455 --> 00:48:00,210
cho phép chim cánh cụt
khai thác biển hiệu quả hơn bao giờ hết.

359
00:48:06,466 --> 00:48:08,802
Chiến lược của chúng thành công đến nỗi

360
00:48:10,012 --> 00:48:14,141
chúng đã xâm chiếm
mọi lục địa ở Nam Bán Cầu…

361
00:48:18,228 --> 00:48:22,065
tiến hóa thành
18 loài khác nhau như ta biết ngày nay.

362
00:48:24,902 --> 00:48:28,906
Chương cuối hùng tráng dành cho loài chim,

363
00:48:28,989 --> 00:48:32,743
một triều đại từng suýt bị xóa sổ.

364
00:48:38,916 --> 00:48:44,129
Nhưng nhờ vài kẻ sống sót
thuộc phả hệ khủng long,

365
00:48:45,505 --> 00:48:49,426
chim đã trỗi dậy từ đống tro tàn.

366
00:48:50,052 --> 00:48:52,220
Hơn 66 triệu năm,

367
00:48:52,804 --> 00:48:56,683
chúng đã tự tái tạo thành vô số dạng hình.

368
00:49:00,687 --> 00:49:04,775
Ngày nay, với
số lượng đông đảo 10.000 loài,

369
00:49:05,359 --> 00:49:09,321
chúng đã tìm ra cách để phát triển
ở hầu hết mọi nơi trên hành tinh.

370
00:49:12,366 --> 00:49:16,370
Nhưng chúng không phải những kẻ duy nhất
đã chinh phục được thế giới.

371
00:49:20,999 --> 00:49:22,334
Cách đây chưa quá lâu,

372
00:49:23,585 --> 00:49:27,172
châu Mỹ vẫn nằm dưới
gọng kìm của chim khủng bố.

373
00:49:30,592 --> 00:49:34,137
Nhưng các siêu dã thú này
sẽ sớm trở thành con mồi.

374
00:49:37,391 --> 00:49:41,103
Những kẻ sống sót khác
sau vụ tiểu hành tinh cũng đang tiến hóa.

375
00:49:45,357 --> 00:49:47,859
Không còn nằm dưới
cái bóng của khủng long…

376
00:49:50,988 --> 00:49:54,366
chúng đã trở nên to lớn hơn
và nguy hiểm hơn.

377
00:50:04,918 --> 00:50:08,338
Giờ là thời điểm trỗi dậy

378
00:50:09,631 --> 00:50:10,757
của động vật có vú.

379
00:51:56,404 --> 00:51:58,657
Biên dịch: Christine Tran