1
00:00:27,461 --> 00:00:30,661
NASZE OCEANY

2
00:00:35,181 --> 00:00:37,700
{\an8}Oto najbardziej odizolowany ocean świata.

3
00:00:37,701 --> 00:00:40,421
{\an8}NARRACJA: BARACK OBAMA

4
00:00:42,221 --> 00:00:45,981
Ponad 1800 kilometrów
od najbliższego kontynentu

5
00:00:50,581 --> 00:00:52,421
leży Wyspa Zawadowskiego.

6
00:00:57,261 --> 00:00:59,941
Częste są tu erupcje wulkanów,

7
00:01:03,061 --> 00:01:05,301
roślinność jest nieliczna,

8
00:01:08,781 --> 00:01:10,981
a w brzegi uderzają sztormy.

9
00:01:17,701 --> 00:01:22,101
Mimo to na wyspie żyją ponad dwa miliony...

10
00:01:23,461 --> 00:01:25,141
pingwinów maskowych.

11
00:01:42,581 --> 00:01:45,300
Są tu, ponieważ otaczające wyspę wody

12
00:01:45,301 --> 00:01:49,061
to jedno z najlepszych miejsc
do połowów na Ziemi.

13
00:01:59,381 --> 00:02:02,981
Pingwiniątka są przyzwyczajone
do otrzymywania pożywienia.

14
00:02:06,941 --> 00:02:11,021
Wyzwanie polega na jego dostarczeniu.

15
00:02:19,741 --> 00:02:21,261
Mama pingwinica.

16
00:02:23,221 --> 00:02:25,381
Ma pełno krylu dla piskląt.

17
00:02:26,541 --> 00:02:28,901
Tylko jedno stoi na jej drodze.

18
00:02:35,221 --> 00:02:36,701
Strome urwiska,

19
00:02:37,301 --> 00:02:39,981
które otaczają tę wyspową fortecę.

20
00:02:45,101 --> 00:02:48,421
Już zejść nie jest łatwo.

21
00:03:06,261 --> 00:03:08,661
A jak pingwinica tam wejdzie?

22
00:03:18,621 --> 00:03:21,021
Mogłaby wspiąć się po skałach.

23
00:03:35,861 --> 00:03:39,261
A może, zamiast stawiać opór oceanowi,

24
00:03:42,101 --> 00:03:43,621
dać mu się ponieść?

25
00:03:48,981 --> 00:03:50,701
Popłynąć z falą?

26
00:04:02,661 --> 00:04:04,141
Tyle że fala...

27
00:04:05,821 --> 00:04:06,901
w końcu wraca.

28
00:04:25,341 --> 00:04:27,901
Burzliwa woda jest bezlitosna.

29
00:04:48,701 --> 00:04:51,900
By dostarczyć pożywienie pisklętom,

30
00:04:51,901 --> 00:04:54,101
pingwinica musi zacisnąć dziób

31
00:04:57,901 --> 00:04:59,221
i przygotować się

32
00:05:02,061 --> 00:05:04,821
na największą falę ze wszystkich.

33
00:05:38,021 --> 00:05:39,021
Udało się!

34
00:05:56,341 --> 00:05:58,181
A teraz ostatnie wyzwanie.

35
00:06:06,221 --> 00:06:08,301
Niespełna kilometr wspinaczki

36
00:06:08,901 --> 00:06:11,541
po zboczu aktywnego wulkanu,

37
00:06:14,981 --> 00:06:17,181
by przynieść cenny ładunek.

38
00:06:38,421 --> 00:06:41,260
Silna pingwinica udowadnia, że ci,

39
00:06:41,261 --> 00:06:44,381
którzy zdołają przetrwać,
zostaną wynagrodzeni

40
00:06:45,101 --> 00:06:48,901
w tym odizolowanym
od reszty świata oceanie.

41
00:06:58,301 --> 00:07:04,861
OCEAN POŁUDNIOWY

42
00:07:06,901 --> 00:07:10,181
Ocean Południowy otacza Antarktydę.

43
00:07:15,701 --> 00:07:18,741
Płyną w nim najmroźniejsze wody na Ziemi,

44
00:07:23,941 --> 00:07:27,861
temperatura zimą
spada nawet poniżej -45,5 stopnia,

45
00:07:30,181 --> 00:07:33,461
a wiatry osiągają prędkość
prawie 320 km/h.

46
00:07:35,981 --> 00:07:40,501
To tutaj globalny prąd oceaniczny
jest najsilniejszy,

47
00:07:41,901 --> 00:07:44,661
dzięki czemu
od dawna chroni ukryte światy.

48
00:07:51,741 --> 00:07:57,021
Na skraju Oceanu Południowego
leży południowe wybrzeże Australii.

49
00:08:01,261 --> 00:08:04,581
Jego zimne wody
to dom dla wyjątkowych gatunków.

50
00:08:15,461 --> 00:08:18,061
Wiele z nich występuje tylko tutaj.

51
00:08:31,261 --> 00:08:36,541
Tuż przy brzegu żyje ryba
z gatunku <i>Brachionichthys hirsutus.</i>

52
00:08:42,421 --> 00:08:47,781
To jedna z niewielu ryb,
które wolą chodzić niż pływać.

53
00:08:57,461 --> 00:09:02,461
Ta wyjątkowa „rękoryba”
to jedna z najrzadszych ryb świata.

54
00:09:08,941 --> 00:09:11,381
Istnieje ich niespełna 3000.

55
00:09:16,581 --> 00:09:20,581
Dlatego to, czego nasza bohaterka strzeże,
jest bardzo cenne.

56
00:09:27,141 --> 00:09:30,221
Złożyła ikrę w jedynym możliwym miejscu.

57
00:09:30,901 --> 00:09:33,381
U trzonu żachwy
zwanej „morskim tulipanem”.

58
00:09:36,701 --> 00:09:41,221
Jajeczka przymocowane są nad mulistym dnem
i opierają się prądowi.

59
00:09:44,661 --> 00:09:49,621
Gdy tak dyndają,
są jednak widoczne dla głodnych sąsiadów.

60
00:10:01,061 --> 00:10:02,701
Na szczęście

61
00:10:04,901 --> 00:10:06,701
młode mają silną matkę.

62
00:10:09,581 --> 00:10:11,141
Uderzenia ogonem

63
00:10:15,381 --> 00:10:17,221
odstraszają kraby pustelniki.

64
00:10:19,061 --> 00:10:20,501
Ogromne ślimaki morskie

65
00:10:21,461 --> 00:10:24,181
zmuszone są ugryzieniem do odwrotu.

66
00:10:31,941 --> 00:10:35,061
Ryba radzi sobie z każdym napastnikiem.

67
00:10:44,861 --> 00:10:46,381
Ale nawet ona

68
00:10:47,941 --> 00:10:49,221
ma swą nemezis.

69
00:10:52,581 --> 00:10:56,741
Dziesięciokrotnie cięższą od siebie
potworną rozgwiazdę.

70
00:11:00,781 --> 00:11:03,221
Każda z całych setek nóżek rozgwiazdy

71
00:11:04,141 --> 00:11:05,221
czuje dotyk,

72
00:11:06,381 --> 00:11:08,941
smak i zapach.

73
00:11:11,221 --> 00:11:14,461
Wyczuły aromat ikry.

74
00:11:22,061 --> 00:11:26,021
Rozgwiazda nic sobie nie robi
z gryzienia i popychania.

75
00:11:42,861 --> 00:11:44,421
Jest niepowstrzymana.

76
00:11:48,941 --> 00:11:50,941
Ale ryba nie może się poddać.

77
00:11:55,581 --> 00:11:57,941
Decyduje się na ryzykowny ruch.

78
00:12:01,821 --> 00:12:04,501
Wystawia się rozgwieździe,

79
00:12:17,141 --> 00:12:21,021
rozpaczliwie próbując
odciągnąć ją od jajeczek.

80
00:12:25,621 --> 00:12:28,621
Wydaje się,
że dokonała niezwykłego poświęcenia.

81
00:12:34,461 --> 00:12:35,501
Aż tu nagle...

82
00:12:39,581 --> 00:12:41,101
wyślizguje się.

83
00:12:47,941 --> 00:12:53,781
Dzięki tak walecznym mamom
„rękoryby” wciąż mają szansę przetrwać.

84
00:12:58,381 --> 00:13:03,021
W Oceanie Południowym
trzeba robić wszystko, by przeżyć.

85
00:13:06,141 --> 00:13:10,541
A im dalej na południe,
tym robi się groźniej.

86
00:13:17,061 --> 00:13:21,101
Prąd zatacza koło
wokół Oceanu Południowego.

87
00:13:23,981 --> 00:13:25,860
Jest teraz ścianą wody

88
00:13:25,861 --> 00:13:29,661
głęboką nawet na cztery kilometry
i szeroką na 1600.

89
00:13:31,581 --> 00:13:34,861
Zwie się
Antarktycznym Prądem Okołobiegunowym.

90
00:13:40,021 --> 00:13:41,101
Po drodze

91
00:13:43,981 --> 00:13:45,501
mija Georgię Południową,

92
00:13:48,581 --> 00:13:51,741
jedną z najbardziej odizolowanych
wysp świata.

93
00:13:53,701 --> 00:13:56,461
A jednak na kilka tygodni każdej wiosny

94
00:14:00,781 --> 00:14:03,941
staje się ona niezwykle tłoczna.

95
00:14:14,861 --> 00:14:19,581
Takiego zagęszczenia przybrzeżnej fauny
nie ma nigdzie indziej.

96
00:14:25,741 --> 00:14:27,221
To okres godowy.

97
00:14:27,901 --> 00:14:33,781
O każdy centymetr plaży
toczy się walka gigantów.

98
00:14:40,861 --> 00:14:42,661
Samce mirungi

99
00:14:43,901 --> 00:14:47,101
walczą na brzegu
o prawa do rozmnażania się.

100
00:14:48,581 --> 00:14:50,821
Mają nawet sześć metrów długości

101
00:14:51,341 --> 00:14:53,941
i ważą ponad 3,5 tony.

102
00:14:58,381 --> 00:15:02,821
Ci zapaśnicy są niesłychanie wielcy i źli.

103
00:15:08,661 --> 00:15:11,021
Ale nawet największy twardziel

104
00:15:12,621 --> 00:15:14,021
był kiedyś maleńki.

105
00:15:21,701 --> 00:15:24,741
Młode narodzone kilka godzin wcześniej.

106
00:15:27,941 --> 00:15:31,941
Stawi czoła wielu wyzwaniom,
nim samo stanie się gigantem.

107
00:15:33,061 --> 00:15:37,340
Najpierw będzie musiało napełnić
swoje maleńkie ciałko

108
00:15:37,341 --> 00:15:39,261
pożywnym mlekiem mamy.

109
00:15:48,741 --> 00:15:50,621
Ma konkurencję.

110
00:15:52,261 --> 00:15:54,621
Wydrzyka antarktycznego.

111
00:15:58,581 --> 00:16:02,701
Ptak ten nie ma skrupułów
i okrada nawet nowo narodzone młode.

112
00:16:22,061 --> 00:16:25,381
Wydrzyk leci poszukać łatwiejszego celu,

113
00:16:26,701 --> 00:16:28,941
a młode otrzymało cenną lekcję:

114
00:16:30,461 --> 00:16:32,221
trzymać się blisko mamy.

115
00:16:37,101 --> 00:16:39,981
Kolejny sprawdzian nie będzie taki łatwy.

116
00:16:44,661 --> 00:16:48,981
Plaża jest zatłoczona,
więc stosunki robią się napięte.

117
00:16:52,901 --> 00:16:56,501
Olbrzymie samce
za wszelką cenę bronią swoich terytoriów.

118
00:16:57,861 --> 00:17:01,381
Nie obchodzi ich,
kto dostanie się w ogień krzyżowy.

119
00:17:18,421 --> 00:17:22,701
Zmiażdżenie to najczęstsza przyczyna
śmierci nowo narodzonych młodych.

120
00:17:36,261 --> 00:17:40,141
Ale ten malec dostał dziś drugą szansę.

121
00:17:48,181 --> 00:17:51,261
I jak dotąd mama wciąż trwa u jego boku.

122
00:18:03,941 --> 00:18:08,181
W ciągu kolejnych trzech tygodni
młode przytyje o 68 kilogramów.

123
00:18:09,621 --> 00:18:13,061
Wtedy wszystko się odmieni.

124
00:18:20,941 --> 00:18:24,701
Któregoś dnia
mała mirunga dozna po pobudce wstrząsu.

125
00:18:27,381 --> 00:18:29,181
Mama zniknęła.

126
00:18:30,741 --> 00:18:34,300
Oddawszy z mlekiem
niemal połowę masy ciała,

127
00:18:34,301 --> 00:18:37,901
musiała wrócić do oceanu,
by znaleźć pożywienie.

128
00:18:43,821 --> 00:18:47,661
Malec nie może ruszyć za nią,
bo nie umie pływać.

129
00:18:53,741 --> 00:18:56,861
Musi znaleźć bezpieczne miejsce do nauki.

130
00:19:04,621 --> 00:19:07,941
Ale łatwo się...

131
00:19:09,861 --> 00:19:11,141
rozprasza.

132
00:19:53,261 --> 00:19:57,421
Przełomową chwilą
dla każdej młodej mirungi

133
00:19:58,021 --> 00:20:00,021
jest pierwszy kontakt

134
00:20:00,781 --> 00:20:01,981
z wodą.

135
00:20:20,021 --> 00:20:23,501
Przy wejściu
następuje nadzwyczajna reakcja.

136
00:20:27,341 --> 00:20:28,781
Młode wstrzymuje oddech.

137
00:20:32,941 --> 00:20:34,981
Rytm serca zwalnia.

138
00:20:38,141 --> 00:20:40,181
Krew odpływa do mózgu.

139
00:20:48,461 --> 00:20:51,021
To pierwszy krok podczas podróży malca,

140
00:20:55,181 --> 00:20:58,181
dzięki której zostanie
pełnoprawnym ssakiem morskim.

141
00:21:01,541 --> 00:21:03,981
Ale wciąż musi sporo się nauczyć.

142
00:21:07,981 --> 00:21:11,661
Po miesiącu ćwiczeń na płyciźnie
z innymi młodymi

143
00:21:18,181 --> 00:21:21,701
jest gotów
po raz pierwszy wejść do oceanu.

144
00:21:37,941 --> 00:21:40,140
W ciągu kolejnych kilku lat

145
00:21:40,141 --> 00:21:43,381
nauczy się wstrzymywać oddech
na ponad dwie godziny

146
00:21:43,901 --> 00:21:47,261
i nurkować na głębokość ponad 1800 metrów.

147
00:21:53,941 --> 00:21:56,700
Pewnego dnia wróci na te brzegi

148
00:21:56,701 --> 00:22:01,341
jako największa i najsilniejsza mirunga
naszych oceanów.

149
00:22:06,421 --> 00:22:09,941
Od Georgii Południowej
prąd przyspiesza i przenosi

150
00:22:10,581 --> 00:22:13,501
140 milionów
metrów sześciennych wody na sekundę.

151
00:22:22,901 --> 00:22:27,021
Dzięki silnym wiatrom
i ruchowi obrotowemu Ziemi

152
00:22:28,941 --> 00:22:32,901
staje się najpotężniejszym
ruchem wody na planecie.

153
00:22:37,021 --> 00:22:40,181
To gigantyczna bariera
oddzielająca inne oceany.

154
00:22:44,341 --> 00:22:49,581
W jej centrum znajduje się
odizolowany od reszty świata kontynent.

155
00:22:56,221 --> 00:22:57,741
Antarktyda.

156
00:22:59,701 --> 00:23:05,901
Ponad 13 milionów kilometrów kwadratowych
zamarzniętego pustkowia.

157
00:23:23,021 --> 00:23:27,580
Sporo ogromnych lodowców tego kontynentu
rozciąga się poza ląd,

158
00:23:27,581 --> 00:23:30,741
tworząc na powierzchni oceanu
lodowce szelfowe.

159
00:23:39,301 --> 00:23:45,020
W miejscu najdalej wysuniętym na południe
prąd wpływa pod Lodowiec Szelfowy Rossa,

160
00:23:45,021 --> 00:23:47,701
który jest większy od Kalifornii.

161
00:23:52,181 --> 00:23:54,981
Lód ma tu grubość ponad 240 metrów.

162
00:23:56,781 --> 00:23:59,221
A mimo to, tam, gdzie płynie prąd,

163
00:24:01,701 --> 00:24:02,901
jest i życie.

164
00:24:10,741 --> 00:24:12,820
Bezkręgowce żyją tu,

165
00:24:12,821 --> 00:24:17,061
jak nam się wydaje,
w niezmienionej postaci od milionów lat.

166
00:24:18,701 --> 00:24:21,621
Wszystkie domagają się posiłku.

167
00:24:23,301 --> 00:24:26,621
Łącznie z „morskim pająkiem” — kikutnicą.

168
00:24:28,221 --> 00:24:30,181
Ma rozmiary talerza do obiadu

169
00:24:33,461 --> 00:24:36,301
i prawdopodobnie
nie jadła od kilku miesięcy.

170
00:24:40,781 --> 00:24:42,981
Jest tu tyle konkurencji,

171
00:24:44,421 --> 00:24:47,141
że sytuacja raczej nieprędko się zmieni.

172
00:24:49,221 --> 00:24:50,980
Kikutnicy potrzebne miejsce,

173
00:24:50,981 --> 00:24:53,181
w którym będzie mieć przewagę.

174
00:24:55,621 --> 00:25:00,701
Takie, w którym woda jest tak zimna,
że bliska zamarznięcia.

175
00:25:06,421 --> 00:25:10,901
W którym kryształki lodu rozrastają się
na każdej powierzchni, jakiej dotkną,

176
00:25:14,061 --> 00:25:15,941
tworząc lodowe jaskinie.

177
00:25:21,421 --> 00:25:23,861
Ich piękno kamufluje zagrożenie.

178
00:25:27,181 --> 00:25:29,861
Każde stworzenie, które dotknie tu lodu,

179
00:25:34,501 --> 00:25:35,741
może utknąć.

180
00:25:42,661 --> 00:25:44,261
Zagrożenie to

181
00:25:46,101 --> 00:25:48,341
stanowi niewolną od ryzyka okazję

182
00:25:50,941 --> 00:25:52,301
dla kikutnicy.

183
00:25:58,541 --> 00:26:01,221
Ma ona długie, patykowate nogi.

184
00:26:05,381 --> 00:26:08,981
Chodzi na ich czubkach po lodzie,

185
00:26:16,461 --> 00:26:19,301
uważając, by w nim nie ugrzęznąć...

186
00:26:27,661 --> 00:26:30,461
i wciąga meduzę na obiadek.

187
00:26:35,621 --> 00:26:39,221
Po co pajęcza sieć,
skoro ma się lodową jaskinię?

188
00:26:49,221 --> 00:26:54,181
Mroźne warunki zapewnia
Antarktyczny Prąd Okołobiegunowy,

189
00:26:56,541 --> 00:27:00,221
który niczym zamrażalnik utrzymuje chłód.

190
00:27:04,661 --> 00:27:06,380
Gdy nastaje zima,

191
00:27:06,381 --> 00:27:13,341
powierzchnia oceanu wokół Antarktydy
staje się ogromną taflą lodu.

192
00:27:17,141 --> 00:27:20,261
Pokrywa ponad 18 milionów
kilometrów kwadratowych

193
00:27:23,901 --> 00:27:25,620
i stanowi idealną osłonę

194
00:27:25,621 --> 00:27:29,421
dla jednego z najważniejszych gatunków
w Oceanie Południowym.

195
00:27:32,541 --> 00:27:36,101
Ma on nad pozostałymi ogromną moc.

196
00:27:50,501 --> 00:27:52,501
Kryl antarktyczny.

197
00:27:54,541 --> 00:27:58,300
Biliony tych maleńkich,
podobnych do krewetek skorupiaków

198
00:27:58,301 --> 00:28:01,541
odżywiają się glonami
rosnącymi pod pokrywą lodową.

199
00:28:04,261 --> 00:28:09,981
Ich łączna waga
wynosi ponad 400 milionów ton.

200
00:28:11,261 --> 00:28:14,861
Żadne dzikie zwierzę
nie ma tak ogromnej masy.

201
00:28:23,381 --> 00:28:26,021
Gdy nadchodzi lato, lód topnieje

202
00:28:28,501 --> 00:28:30,181
i łowcy krylu

203
00:28:31,581 --> 00:28:32,821
wkraczają do akcji.

204
00:28:36,461 --> 00:28:38,461
Miejscowe pingwiny białobrewe.

205
00:28:40,181 --> 00:28:42,981
Wieloryby,
które przebyły tysiące kilometrów.

206
00:28:53,741 --> 00:28:56,501
To wielka coroczna uczta.

207
00:29:26,661 --> 00:29:29,621
Potem nadchodzi zima, wieloryby odpływają,

208
00:29:30,141 --> 00:29:32,981
a morze znów zamarza.

209
00:29:34,501 --> 00:29:37,261
Zostają tylko najbardziej wytrzymali.

210
00:29:51,581 --> 00:29:53,461
Kto mówił, że to nieloty?

211
00:30:05,381 --> 00:30:07,141
Pingwiny cesarskie.

212
00:30:11,461 --> 00:30:13,700
Po dwóch tygodniach na morzu

213
00:30:13,701 --> 00:30:16,980
rodzice muszą wrócić do swych piskląt,

214
00:30:16,981 --> 00:30:22,181
które czekają na grubszym lodzie
kilka kilometrów dalej.

215
00:30:25,421 --> 00:30:29,220
Mimo że pingwiny zaliczyły
imponującą przeprawę przez wodę,

216
00:30:29,221 --> 00:30:32,221
szybko przerzucają się na ląd.

217
00:30:43,981 --> 00:30:49,061
Wszystkie mają odpowiedni sprzęt,
by przetrwać w skrajnych warunkach.

218
00:30:52,461 --> 00:30:54,941
Gruba warstwa tłuszczu
chroni przed zimnem.

219
00:30:56,261 --> 00:30:58,941
Wodoodporne upierzenie zapewnia suchość.

220
00:30:59,861 --> 00:31:01,781
Nawet nogi pokryte są piórami.

221
00:31:04,181 --> 00:31:07,140
Ewolucja pomogła pingwinom
się przystosować,

222
00:31:07,141 --> 00:31:09,821
dzięki czemu surowy ocean im niestraszny.

223
00:31:24,381 --> 00:31:26,541
Są już niemal w domu,

224
00:31:30,341 --> 00:31:32,101
gdy coś niespodziewanego

225
00:31:35,101 --> 00:31:37,021
nagle je zatrzymuje.

226
00:31:41,181 --> 00:31:45,981
Życie każdego pingwina cesarskiego
jest zależne od obecności pokrywy lodowej.

227
00:31:50,781 --> 00:31:54,621
I choć małe pęknięcie
nam wydaje się nieszkodliwe,

228
00:31:56,341 --> 00:31:59,581
dla nich to zapowiedź
przerażającej zmiany.

229
00:32:02,661 --> 00:32:07,181
Słusznie się martwią,
choć może nie wiedzą do końca dlaczego.

230
00:32:19,821 --> 00:32:21,980
Kryzys klimatyczny dotarł

231
00:32:21,981 --> 00:32:24,661
do najbardziej odizolowanego
regionu oceanów.

232
00:32:34,501 --> 00:32:38,381
Świat pingwinów
dziesiątkują rekordowe fale upałów.

233
00:32:39,621 --> 00:32:42,781
Temperatura wzrasta nawet o 28 stopni.

234
00:32:49,501 --> 00:32:50,700
Jeśli lód stopnieje,

235
00:32:50,701 --> 00:32:54,141
pisklęta, które nie wykształciły
wodoodpornego upierzenia,

236
00:32:56,101 --> 00:32:57,221
utopią się.

237
00:33:13,141 --> 00:33:16,701
W wielu koloniach
lód już stopniał przedwcześnie,

238
00:33:18,501 --> 00:33:21,821
doprowadzając do śmierci
dziesiątek tysięcy piskląt.

239
00:33:28,701 --> 00:33:31,421
Dla tych niezwykle wytrzymałych zwierząt

240
00:33:32,021 --> 00:33:35,061
to może być
najtrudniejsze wyzwanie w historii.

241
00:33:38,301 --> 00:33:41,581
Naukowcy boją się,
że jeśli klimat będzie się ocieplać,

242
00:33:42,101 --> 00:33:48,621
pod koniec stulecia na Oceanie Południowym
nie będzie już pingwinów cesarskich.

243
00:34:02,501 --> 00:34:05,021
Prąd kontynuuje swą podróż.

244
00:34:05,541 --> 00:34:08,981
Jego ścieżkę zwęża Półwysep Antarktyczny.

245
00:34:09,501 --> 00:34:14,541
Silne wiatry i prądy sprawiają tu,
że woda z głębin wypływa na powierzchnię.

246
00:34:19,901 --> 00:34:24,060
Woda ta, która pochodzi
z Pacyfiku i Atlantyku,

247
00:34:24,061 --> 00:34:26,861
jeszcze nigdy nie była tak ciepła.

248
00:34:31,181 --> 00:34:34,500
Wypływając, otwiera tajne przejście

249
00:34:34,501 --> 00:34:38,021
i pozwala ciepłu przeniknąć
do Prądu Okołobiegunowego,

250
00:34:38,541 --> 00:34:40,421
przyspieszając topnienie lodu.

251
00:34:44,501 --> 00:34:46,540
Po takim przełamaniu obrony

252
00:34:46,541 --> 00:34:51,821
lata stały się tu tak ciepłe,
że pokrywy lodowej wokół półwyspu

253
00:34:53,821 --> 00:34:56,221
jest coraz mniej.

254
00:35:00,101 --> 00:35:03,141
To największy ubytek lodu,
jaki zanotowano.

255
00:35:17,301 --> 00:35:22,301
Kryl nie może już odżywiać się pod lodem,
więc większość opuściła te wody.

256
00:35:24,861 --> 00:35:27,861
Razem ze zwierzętami,
które na nim polegają.

257
00:35:33,141 --> 00:35:39,021
Ostatnie fragmenty lodu morskiego
skrywają się głęboko we fiordach.

258
00:35:40,061 --> 00:35:43,020
Kurczowo trzyma się ich
zależne od lodu stworzenie,

259
00:35:43,021 --> 00:35:45,421
które nie podda się bez walki.

260
00:35:49,461 --> 00:35:51,021
Krabojad foczy.

261
00:35:54,341 --> 00:35:57,461
Ten nieustępliwy młodzieniec
to prawdziwy twardziel.

262
00:35:59,661 --> 00:36:00,861
I wojownik.

263
00:36:04,021 --> 00:36:06,181
Dowodzą tego jego blizny.

264
00:36:08,981 --> 00:36:13,341
Urodził się na lodzie morskim
i nigdy nie postawił płetwy na lądzie.

265
00:36:22,341 --> 00:36:23,461
Ostatnio jednak

266
00:36:24,421 --> 00:36:26,021
jego świat zmienił się

267
00:36:26,901 --> 00:36:28,261
nie do poznania.

268
00:36:34,461 --> 00:36:39,501
Znalazł jeden z ostatnich kawałków lodu,
na których może się położyć.

269
00:36:41,541 --> 00:36:44,501
Dołącza do niego inny osobnik
z rodziny fokowatych,

270
00:36:46,701 --> 00:36:49,981
weddelka antarktyczna,
która również szuka schronienia.

271
00:36:52,821 --> 00:36:55,421
Zatoka jest wyjątkowo cicha.

272
00:37:22,701 --> 00:37:23,701
Orki.

273
00:37:26,981 --> 00:37:29,101
Antarktyczne zabójcze walenie.

274
00:37:33,821 --> 00:37:37,101
To nie są zwykłe orki.

275
00:37:39,781 --> 00:37:41,301
Polują na foki.

276
00:37:51,141 --> 00:37:54,221
Zabezpieczyły wszystkie drogi ucieczki.

277
00:37:58,861 --> 00:38:03,261
Dla fok
lód morski jest niczym tratwa ratunkowa.

278
00:38:05,381 --> 00:38:07,460
Na szczęście ostre krawędzie kry

279
00:38:07,461 --> 00:38:10,260
uniemożliwiają orkom,
które mają cienką skórę,

280
00:38:10,261 --> 00:38:12,021
za bardzo się zbliżyć.

281
00:38:20,101 --> 00:38:24,301
Póki foki zostaną na „tratwie”,
będą bezpieczne.

282
00:38:37,701 --> 00:38:39,181
Ale gromada orek...

283
00:38:40,301 --> 00:38:41,861
donikąd się nie wybiera.

284
00:38:49,421 --> 00:38:55,381
Współpracując, wykorzystują swą siłę
i tworzą wielką falę dziobową.

285
00:39:08,021 --> 00:39:10,141
Krabojad wchodzi z powrotem na krę,

286
00:39:11,821 --> 00:39:14,141
a weddelka wlecze się za nim.

287
00:39:20,901 --> 00:39:22,141
Ale drapieżniki

288
00:39:24,821 --> 00:39:26,421
ledwo zaczęły.

289
00:39:41,141 --> 00:39:44,341
Weddelka, wolniejsza i tłustsza,

290
00:39:45,461 --> 00:39:46,981
to łatwiejszy cel.

291
00:39:48,421 --> 00:39:50,261
W przeciwieństwie do krabojadów

292
00:39:51,661 --> 00:39:54,421
weddelki nie są urodzonymi wojowniczkami.

293
00:40:38,941 --> 00:40:41,181
To dla weddelki szybka śmierć.

294
00:41:03,341 --> 00:41:04,461
Ale łowy...

295
00:41:06,501 --> 00:41:08,181
wciąż trwają.

296
00:41:20,741 --> 00:41:24,181
Orki z trudem znajdują dość pożywienia.

297
00:41:29,941 --> 00:41:31,621
Waleczny krabojad

298
00:41:34,421 --> 00:41:36,661
nie jest ich wymarzoną ofiarą.

299
00:41:39,021 --> 00:41:40,941
Ale nie ma tu dużo lodu,

300
00:41:41,781 --> 00:41:43,861
więc nie będą wybredne.

301
00:41:45,981 --> 00:41:47,501
Przegrupowują się,

302
00:41:48,501 --> 00:41:52,581
a krabojad korzysta z okazji do ucieczki.

303
00:42:21,381 --> 00:42:27,461
Kra zablokowana między dwiema innymi
chroni go przed atakiem orek.

304
00:42:43,501 --> 00:42:47,541
Ale walenie wykazują się
niebywałą inteligencją taktyczną.

305
00:42:48,661 --> 00:42:51,701
Zaczynają odblokowywać krę.

306
00:43:20,501 --> 00:43:23,781
Większy kawałek lodu
powinien położyć temu kres.

307
00:43:27,261 --> 00:43:29,621
Ale drapieżniki nie skończyły.

308
00:43:49,061 --> 00:43:52,501
Wywołując fale podpowierzchniowe,

309
00:43:57,301 --> 00:43:59,741
rozbijają lód na kawałki.

310
00:44:21,541 --> 00:44:23,661
Teraz atakują od dołu.

311
00:44:25,661 --> 00:44:27,221
Chcą przewrócić krę.

312
00:44:55,261 --> 00:44:57,821
Ale krabojad się nie poddaje.

313
00:45:18,141 --> 00:45:20,661
Jednak choć stara się, jak może,

314
00:45:22,461 --> 00:45:24,621
nie jest w stanie zgubić orek.

315
00:45:34,741 --> 00:45:37,541
W końcu już nie ma dokąd uciec.

316
00:45:42,421 --> 00:45:46,221
Po czterech godzinach ciągłego ataku

317
00:45:48,701 --> 00:45:50,501
jest zupełnie wykończony.

318
00:46:22,701 --> 00:46:25,501
Ale fale są coraz mniejsze.

319
00:46:31,661 --> 00:46:33,341
I słabsze.

320
00:46:39,421 --> 00:46:42,981
Orki też są wyczerpane.

321
00:47:03,621 --> 00:47:04,621
„Wygrałeś”.

322
00:47:31,981 --> 00:47:35,861
Orki odpływają ku niepewnej przyszłości.

323
00:47:39,901 --> 00:47:44,301
Takich wykorzystujących fale orek
istnieje na świecie tylko 100.

324
00:47:45,661 --> 00:47:49,141
Wraz z ubytkiem pokrywy lodowej,
maleją ich szanse.

325
00:47:52,101 --> 00:47:55,301
Jeśli orki stracą możliwość
polowania w ten sposób,

326
00:47:56,101 --> 00:47:57,621
my także je stracimy.

327
00:48:07,381 --> 00:48:11,781
Wszystkie stworzenia na Antarktydzie
są zależne od zamarzania morza.

328
00:48:14,581 --> 00:48:16,981
Nawet głęboko pod powierzchnią.

329
00:48:24,221 --> 00:48:26,900
Z każdym rokiem, gdy woda się ochładza,

330
00:48:26,901 --> 00:48:32,821
jej 250 bilionów ton
płynie z powierzchni ku głębinom,

331
00:48:34,981 --> 00:48:37,221
zabierając ze sobą prąd oceaniczny.

332
00:48:50,661 --> 00:48:56,261
Na głębokości 914 metrów
ciemność, chłód i wysokie ciśnienie

333
00:48:57,301 --> 00:48:59,461
zwalniają tempo życia.

334
00:49:04,501 --> 00:49:07,501
Tutaj, na samym dnie Oceanu Południowego,

335
00:49:12,141 --> 00:49:15,621
znaleźć można
najstarsze zwierzęta na Ziemi.

336
00:49:21,141 --> 00:49:26,181
Ta gąbka narodziła się
jeszcze zanim zbudowano piramidy.

337
00:49:27,901 --> 00:49:31,221
Gatunek ten żyje nawet 15 000 lat.

338
00:49:36,341 --> 00:49:40,741
Ocean Południowy to miejsce narodzin
niezliczonych stworzeń głębinowych.

339
00:49:44,741 --> 00:49:49,421
Płynąc wraz z prądem,
rozprzestrzeniły się poza Antarktydą.

340
00:49:52,861 --> 00:49:57,581
Dzisiaj te cudaczne i cudowne zwierzęta

341
00:50:02,781 --> 00:50:06,101
można spotkać w głębinach każdego oceanu.

342
00:50:14,461 --> 00:50:17,940
Okazuje się,
że dzięki globalnemu prądowi oceanicznemu

343
00:50:17,941 --> 00:50:20,740
Ocean Południowy
łączy się z resztą bardziej,

344
00:50:20,741 --> 00:50:22,261
niż nam się zdawało.

345
00:50:24,941 --> 00:50:27,221
To bijące serce naszej planety,

346
00:50:29,021 --> 00:50:34,461
które wypompowuje zimną wodę z głębin,
wprawiając w ruch globalny prąd oceaniczny

347
00:50:43,941 --> 00:50:48,981
i posyłając go w długą
na 121 000 kilometrów podróż po oceanach.

348
00:50:53,381 --> 00:50:56,581
Tworzy w ten sposób jeden połączony akwen,

349
00:50:57,381 --> 00:51:01,381
nasz Wszechocean.

350
00:51:16,141 --> 00:51:19,061
Ponieważ prąd łączy
ze sobą wszystkie oceany,

351
00:51:20,181 --> 00:51:22,661
to, co zrobimy w jednym miejscu,

352
00:51:24,421 --> 00:51:28,341
ma wpływ na życie stworzeń
na całym świecie.

353
00:51:35,621 --> 00:51:41,941
Śmieci niesione przez prąd mogą trafić
na drugi kraniec planety.

354
00:51:47,501 --> 00:51:52,301
Z powodu naszych działań,
oceany są najcieplejsze w historii.

355
00:51:54,021 --> 00:51:59,181
Prąd roznosi to ciepło po całym świecie,
więc populacje ryb przemieszczają się,

356
00:52:03,141 --> 00:52:05,341
co utrudnia ich ochronę.

357
00:52:12,381 --> 00:52:14,501
Topnienie lodu przyspiesza,

358
00:52:29,821 --> 00:52:34,421
co może zagrozić przyszłości
samego prądu oceanicznego.

359
00:52:37,221 --> 00:52:38,421
A bez niego

360
00:52:40,461 --> 00:52:43,221
pogoda stanie się
jeszcze bardziej gwałtowna.

361
00:52:52,861 --> 00:52:55,381
Jeśli nie zadbamy o stan oceanów,

362
00:52:57,501 --> 00:53:00,101
nie będą utrzymywać nas przy życiu.

363
00:53:08,101 --> 00:53:10,461
Ale tutaj, na Oceanie Południowym,

364
00:53:11,301 --> 00:53:15,701
pokazaliśmy, że potrafimy działać,
gdy jest to konieczne.

365
00:53:26,581 --> 00:53:29,901
Dowodzi tego waleń południowy.

366
00:53:36,661 --> 00:53:38,460
Polowaliśmy na ten gatunek,

367
00:53:38,461 --> 00:53:42,261
aż zostało niespełna 100 samic
zdolnych do rozrodu.

368
00:53:43,661 --> 00:53:48,501
Ale w ostatniej chwili
państwa całego świata połączyły działania,

369
00:53:50,981 --> 00:53:52,861
by chronić wieloryby.

370
00:54:04,701 --> 00:54:08,461
Udało się odratować walenie południowe.

371
00:54:09,941 --> 00:54:12,940
Dziś tysiące tych morskich ssaków
płyną z Antarktydy

372
00:54:12,941 --> 00:54:15,741
na gody u południowych wybrzeży Australii.

373
00:54:22,861 --> 00:54:26,221
To dowód na to,
że jeśli damy życiu w oceanach szansę,

374
00:54:27,141 --> 00:54:28,501
rozkwitnie na nowo.

375
00:54:38,781 --> 00:54:41,620
A skoro potrafimy ocalić gatunek

376
00:54:41,621 --> 00:54:43,621
od wymarcia,

377
00:54:46,581 --> 00:54:48,781
to na pewno możemy razem sprawić,

378
00:54:50,341 --> 00:54:53,541
by nasze oceany
wróciły do właściwego stanu.

379
00:55:02,181 --> 00:55:04,861
Coraz więcej osób
podejmuje różne działania.

380
00:55:10,021 --> 00:55:11,381
Zbieramy śmieci.

381
00:55:15,141 --> 00:55:18,061
Zobowiązujemy się ograniczyć emisje.

382
00:55:20,461 --> 00:55:22,061
Chronimy gatunki

383
00:55:27,221 --> 00:55:28,421
i ich domy.

384
00:55:40,221 --> 00:55:43,941
Jeśli przystąpimy do działań teraz,
to wciąż zdołamy

385
00:55:45,021 --> 00:55:48,981
uzdrowić nasz wielki Wszechocean.

386
00:57:19,021 --> 00:57:24,021
Napisy: Krzysztof Bożejewicz