1
00:00:12,013 --> 00:00:14,474
Khoảng năm 2005,
2
00:00:15,016 --> 00:00:17,685
mẹ và tôi đã ở Câu lạc bộ Palm Beach.
3
00:00:18,269 --> 00:00:20,980
Đó là một ngày đẹp trời.
Chúng tôi đã chơi gôn.
4
00:00:23,900 --> 00:00:28,362
Chúng tôi lên lầu để ăn trưa ở ban công.
5
00:00:28,446 --> 00:00:32,116
Chúng tôi ngồi xuống.
Và có mỗi một cặp đôi khác ở đó,
6
00:00:32,200 --> 00:00:35,703
đó là Bernie Madoff và vợ ông ấy, Ruth,
7
00:00:37,080 --> 00:00:38,956
và mẹ tôi nhận ra ngay lập tức.
8
00:00:39,040 --> 00:00:40,333
"Ồ, Bernie kìa".
9
00:00:40,416 --> 00:00:43,795
Bà ấy đi tới và nói, "Xin chào,"
và giới thiệu tôi.
10
00:00:44,378 --> 00:00:47,673
"Đây là Jeff, con trai tôi.
Nó có một tài khoản chỗ anh".
11
00:00:48,424 --> 00:00:50,426
Và tôi bắt tay với ngài Madoff.
12
00:00:50,510 --> 00:00:52,178
Và tôi đã rất ngưỡng mộ.
13
00:00:52,804 --> 00:00:55,223
Ông ấy là một vị thần ở vùng Palm Beach.
14
00:00:56,557 --> 00:00:58,518
Ông ấy là thần tài chính.
15
00:00:59,977 --> 00:01:01,646
Chúng tôi quay về bàn,
16
00:01:02,688 --> 00:01:05,858
và mẹ tôi bảo, theo cách của bà,
17
00:01:05,942 --> 00:01:09,529
"Ôi, thật là một người tuyệt vời".
18
00:01:09,612 --> 00:01:13,950
Nhưng rồi bà nói, "Tuy nhiên có một điều".
19
00:01:15,743 --> 00:01:17,787
"Ông ấy không bao giờ nhìn vào mắt ta".
20
00:01:20,540 --> 00:01:22,667
Mẹ tôi đã nhận ra trước bất cứ ai.
21
00:01:22,750 --> 00:01:24,669
Bà ấy chỉ không xâu chuỗi ra.
22
00:01:25,920 --> 00:01:29,132
Vì vị thần này là một con quỷ, một ác quỷ.
23
00:01:31,843 --> 00:01:33,928
Bernie Madoff đã bị bắt giữ.
24
00:01:34,011 --> 00:01:37,223
Ông là người sáng lập
Đầu tư Chứng khoán Bernie Madoff.
25
00:01:37,306 --> 00:01:38,307
Ông ta 70 tuổi.
26
00:01:38,391 --> 00:01:40,184
Ông ta nổi tiếng ở phố Wall.
27
00:01:40,268 --> 00:01:43,771
Bernie Madoff, 70 tuổi,
bị FBI bắt giữ.
28
00:01:43,855 --> 00:01:48,359
Cựu biểu tượng của phố Wall
bị cáo buộc, nhưng đã thừa nhận,
29
00:01:48,442 --> 00:01:50,862
đã huỷ hoại nhiều cuộc đời,
quỹ từ thiện và danh tiếng
30
00:01:50,945 --> 00:01:52,905
ở phố Wall và trên toàn thế giới.
31
00:01:54,282 --> 00:01:56,492
Đại lộ nhục nhã, xô đẩy.
32
00:01:56,576 --> 00:01:57,660
Đừng đẩy tôi.
33
00:01:59,328 --> 00:02:01,414
Người ta nghĩ họ biết chuyện này.
34
00:02:01,497 --> 00:02:04,917
Họ nghĩ đó là câu chuyện
về một người đàn ông,
35
00:02:05,001 --> 00:02:08,546
nhưng phía sau bức màn,
nó thực sự rất còn nhiều hơn thế.
36
00:02:12,133 --> 00:02:16,554
Bernie Madoff điều hành tập đoàn tội phạm
lớn nhất lịch sử phố Wall.
37
00:02:16,637 --> 00:02:20,308
Hắn là một gã tâm thần,
một kẻ sát nhân hàng loạt về tài chính.
38
00:02:21,100 --> 00:02:23,186
Hắn từng như một người chú với tôi.
39
00:02:23,269 --> 00:02:26,147
Ông từng là người mà
tôi rất yêu mến và tin cậy,
40
00:02:26,230 --> 00:02:29,609
và rồi là con quái vật sống trong dối trá.
41
00:02:30,151 --> 00:02:33,070
Niềm tin. Sự phản bội. Hiểm độc.
42
00:02:33,654 --> 00:02:36,657
Trăm năm sau,
người ta sẽ nhớ mãi câu chuyện này.
43
00:02:37,241 --> 00:02:39,952
Ta đang nói về khoảng 64 tỷ đô la.
44
00:02:40,036 --> 00:02:42,163
Khi bạn thấy nhiều số không như thế,
45
00:02:42,788 --> 00:02:43,664
không tin nổi.
46
00:02:44,665 --> 00:02:48,836
Bạn phải bước qua gương
để tiến vào một hiện thực khác
47
00:02:48,920 --> 00:02:50,713
nơi mà chẳng có gì là thật.
48
00:02:51,214 --> 00:02:53,591
Tất cả đều là giả. Tiền cứ thế biến mất.
49
00:02:54,550 --> 00:02:55,426
Đi tong.
50
00:02:56,510 --> 00:02:59,138
Mất khoản dành dụm cả đời là một chuyện.
51
00:02:59,680 --> 00:03:02,600
Nếu mất cả căn nhà của mình,
thì kinh khủng lắm.
52
00:03:03,434 --> 00:03:06,771
Sao hắn có thể lừa từng đấy người
bao nhiêu lâu như thế?
53
00:03:06,854 --> 00:03:09,232
Điều đã xảy ra là có thể tránh được,
54
00:03:09,815 --> 00:03:13,402
và rất nhiều người đã để nó xảy ra
bởi vì lòng tham.
55
00:03:14,528 --> 00:03:15,988
Đó là về các ngân hàng lớn.
56
00:03:16,072 --> 00:03:18,824
Đó là về các cơ quan quản lý.
57
00:03:18,908 --> 00:03:23,287
Đó là về toàn bộ hệ sinh thái
58
00:03:23,371 --> 00:03:26,499
mà đã thất bại hoàn toàn.
59
00:03:27,416 --> 00:03:31,087
Nếu sẽ chi cả tỷ đô vào cái gì đó,
bạn phải kiểm tra mọi thứ.
60
00:03:32,213 --> 00:03:34,340
Kể cả khi Chúa gửi sơ yếu lý lịch,
61
00:03:35,841 --> 00:03:37,009
kiểm tra cả giới thiệu.
62
00:03:39,095 --> 00:03:43,391
Ngài Madoff, ông đã thừa nhận,
ông kiếm tiền bằng lời nói dối.
63
00:03:43,474 --> 00:03:46,644
-Có phải vậy không? Ông hành nghề lừa đảo.
-Phải.
64
00:03:47,228 --> 00:03:50,648
Không một ai hiểu được,
"Vì sao Bernie Madoff lại làm vậy?"
65
00:03:51,148 --> 00:03:56,779
Ông đã có một doanh nghiệp thành công
khiến mọi người ở phố Wall đều ghen tị.
66
00:03:57,613 --> 00:04:02,493
Người ta thắc mắc, "Sao Bernie Madoff
lại gây ra vụ lừa đảo lịch sử như thế?"
67
00:04:04,495 --> 00:04:07,707
Không gì trong ngành này như vẻ bề ngoài.
68
00:04:08,207 --> 00:04:09,750
Đó là lý do ngành này hoạt động,
69
00:04:09,834 --> 00:04:14,922
bởi vì… Bạn phải hiểu một điều.
70
00:04:15,006 --> 00:04:16,924
Một điều là tất cả họ,
71
00:04:17,008 --> 00:04:19,260
tất cả thuộc ngành này, đều tham lam.
72
00:04:21,846 --> 00:04:26,267
LOẠT PHIM TÀI LIỆU NETFLIX
73
00:05:15,066 --> 00:05:18,778
2008
74
00:05:18,861 --> 00:05:21,989
Chúng tôi bắt đầu tin tức tối nay
bằng thứ được gọi là
75
00:05:22,073 --> 00:05:25,284
khủng hoảng tài chính tồi tệ nhất
thời hiện đại.
76
00:05:25,368 --> 00:05:29,497
Chắc chắn là thảm họa tài chính
lớn nhất nước ta trong nhiều thập kỷ.
77
00:05:30,081 --> 00:05:33,542
Năm 2008, nền kinh tế đang suy tàn.
78
00:05:33,626 --> 00:05:36,462
Đó là ngày tận thế.
79
00:05:36,545 --> 00:05:38,422
Phố Wall ở chế độ khủng hoảng sáng nay.
80
00:05:38,506 --> 00:05:41,842
Quay cuồng vì những khoản
cho vay bất động sản khó đòi.
81
00:05:41,926 --> 00:05:46,389
Môi giới bán các khoản thế chấp
cho những người không đủ khả năng chi trả.
82
00:05:46,472 --> 00:05:49,642
Phố Wall biết nhiều thứ là vô giá trị,
83
00:05:49,725 --> 00:05:54,522
đóng gói và bán chúng cho khách hàng,
và từ đó chúng nổ tung.
84
00:05:54,605 --> 00:05:59,402
Sự tịch biên trên khắp cả nước
đang tăng vọt 87%.
85
00:05:59,485 --> 00:06:02,113
Giá trị bất động sản toàn quốc năm nay
86
00:06:02,196 --> 00:06:04,740
có thể giảm hơn nửa nghìn tỷ đô la.
87
00:06:04,824 --> 00:06:07,535
Thật không tin nổi.
Ai cũng mất nhà mất cửa.
88
00:06:07,618 --> 00:06:09,286
Thị trường chứng khoán sụp đổ.
89
00:06:09,370 --> 00:06:11,747
Ngày sau tệ hơn ngày trước.
90
00:06:11,831 --> 00:06:14,500
Chỉ số Dow Jones giảm gần 450 điểm.
91
00:06:14,583 --> 00:06:16,836
Chúng ta vừa chạm mốc 730 điểm gì đó.
92
00:06:16,919 --> 00:06:18,546
Ta chưa từng thấy điều này.
93
00:06:18,629 --> 00:06:21,549
Thương nhân Tokyo lo về
cuộc suy thoái kinh tế lan rộng ở Mỹ.
94
00:06:21,632 --> 00:06:23,717
Mọi ngân hàng đều sụp đổ.
95
00:06:23,801 --> 00:06:26,679
Lehman Brothers cho biết họ sẽ
nộp đơn phá sản theo Chương 11.
96
00:06:26,762 --> 00:06:29,640
Cơn khủng hoảng tài chính
tiếp tục gây hoảng loạn.
97
00:06:29,723 --> 00:06:33,978
Chúng ta đang đối mặt với viễn cảnh
của một cuộc khủng hoảng toàn cầu.
98
00:06:34,061 --> 00:06:37,773
Đây là một biến cố thảm khốc
trăm năm có một
99
00:06:37,857 --> 00:06:40,818
gây ra thảm sát trên toàn hệ thống,
100
00:06:40,901 --> 00:06:42,153
và rồi có Bernie.
101
00:06:42,236 --> 00:06:43,696
Giờ là thứ hoá ra lại là
102
00:06:43,779 --> 00:06:46,615
mô hình Ponzi lớn nhất lịch sử Phố Wall.
103
00:06:46,699 --> 00:06:50,286
Sụp đổ trước những cáo buộc
chống lại Bernie Madoff
104
00:06:50,369 --> 00:06:55,749
nhận ra rằng 50 tỷ đô la
mà các nhà đầu tư tưởng rằng họ có
105
00:06:55,833 --> 00:06:57,126
cứ thế biến mất.
106
00:06:57,209 --> 00:06:58,669
Ông cảm thấy thế nào?
107
00:06:58,752 --> 00:07:03,174
Bernie Madoff bị bắt vào thứ Năm,
ngày 11 tháng 12 năm 2008.
108
00:07:04,008 --> 00:07:09,138
Sáng thứ Sáu, các đặc vụ FBI xuất hiện
tại các văn phòng của Madoff
109
00:07:09,221 --> 00:07:13,434
trong Tòa nhà Lipstick rất cao cấp
ở phía đông New York.
110
00:07:13,517 --> 00:07:17,313
Chúng tôi bước vào tiền sảnh
của Tòa nhà Lipstick,
111
00:07:17,396 --> 00:07:21,650
và nó như là một cảnh
trong phim Frankenstein,
112
00:07:22,401 --> 00:07:28,491
nơi có những người dân làng giận dữ
cầm giáo mác và những ngọn đuốc
113
00:07:28,574 --> 00:07:31,410
muốn lên lầu để giết con quái vật.
114
00:07:32,620 --> 00:07:36,499
Các đặc vụ FBI mặc áo khoác đột kích,
115
00:07:36,582 --> 00:07:40,586
và tôi là đặc vụ đầu tiên bước vào.
116
00:07:45,883 --> 00:07:49,595
Tất cả nhân viên đã bị bao vây ở tầng 19.
117
00:07:50,221 --> 00:07:51,931
Tình hình vô cùng hỗn loạn.
118
00:07:58,729 --> 00:08:01,315
Có những nhân viên khóc lóc,
119
00:08:01,941 --> 00:08:04,235
cố gắng hiểu chuyện gì đang xảy ra.
120
00:08:04,860 --> 00:08:07,821
FBI là cơ quan điều tra tội phạm đứng đầu,
121
00:08:07,905 --> 00:08:11,909
nhưng còn có cả Sở Thuế Vụ,
Sở Lao động, kế toán,
122
00:08:11,992 --> 00:08:15,246
cơ quan giám sát ngành môi giới, SIPC.
123
00:08:15,746 --> 00:08:18,457
Họ bắt đầu
ngắt kết nối truy cập của mọi người.
124
00:08:18,999 --> 00:08:23,420
Tôi hơi ngạc nhiên vì nó trông như
một doanh nghiệp hợp pháp.
125
00:08:24,088 --> 00:08:28,884
Máy tính ở khắp mọi nơi,
đồng hồ hiển thị các múi giờ khác nhau…
126
00:08:28,968 --> 00:08:31,845
Nó trông như
một doanh nghiệp giao dịch hợp pháp.
127
00:08:33,806 --> 00:08:36,058
Khi chúng tôi đang tiến hành tìm kiếm,
128
00:08:36,141 --> 00:08:40,479
tôi bước vào văn phòng của Bernie
và bắt đầu hiểu về người đàn ông này,
129
00:08:40,563 --> 00:08:42,982
ông ta là ai và có ý đồ gì.
130
00:08:43,065 --> 00:08:47,987
Bên trái là những tấm hình Lichtenstein
đều có hoạ tiết bò tót.
131
00:08:48,654 --> 00:08:51,782
Với tôi, hoạ tiết bò không đại diện
cho thị trường bò.
132
00:08:51,865 --> 00:08:53,701
Mà thật ra là tào lao.
133
00:08:54,910 --> 00:09:00,291
Và ngay sau bàn làm việc của ông ta,
có một tác phẩm nghệ thuật rất hiện đại,
134
00:09:00,374 --> 00:09:02,084
một chiếc đinh vít khổng lồ.
135
00:09:03,085 --> 00:09:08,716
Tôi nghĩ cái đinh vít về cơ bản
là một câu chửi thế giới.
136
00:09:11,427 --> 00:09:14,638
Văn phòng đã được bảo vệ,
Bernie Madoff đã bị bắt giam,
137
00:09:14,722 --> 00:09:16,682
chúng ta biết mất rất nhiều tiền.
138
00:09:16,765 --> 00:09:20,477
Vấn đề lớn nhất là,
ta không biết nó đã xảy ra như thế nào.
139
00:09:20,561 --> 00:09:22,229
Bạn có một đám nhân viên
140
00:09:22,313 --> 00:09:25,107
và bạn chẳng biết ai vô tội, ai có tội.
141
00:09:25,899 --> 00:09:28,527
Chúng ta muốn biết có bao nhiêu nạn nhân.
142
00:09:28,611 --> 00:09:30,821
Bao nhiêu tiền đã bị lấy cắp?
143
00:09:30,904 --> 00:09:33,324
Quy mô của nó là gì?
144
00:09:33,407 --> 00:09:37,828
Và chúng ta muốn biết những ai khác
đang làm điều này với hắn.
145
00:09:38,954 --> 00:09:41,915
Những người chơi là ai?
Vai trò của họ là gì?
146
00:09:41,999 --> 00:09:43,417
Số tiền đó đâu rồi?
147
00:09:43,500 --> 00:09:45,753
Ai được lợi từ tội ác này?
148
00:09:46,712 --> 00:09:53,385
Bởi vì bạn không thể thực hiện
một mô hình Ponzi trị giá 50 tỷ đô la
149
00:09:53,469 --> 00:09:56,305
mà không có bất kỳ ai khác biết về nó.
150
00:10:00,851 --> 00:10:04,855
Với Bernie Madoff, rất khó để tìm ra
151
00:10:04,938 --> 00:10:07,816
nơi sự thật kết thúc
và sự dối trá bắt đầu.
152
00:10:10,527 --> 00:10:15,324
Nghe này, tôi không tự hào
về điều mình đã làm.
153
00:10:15,407 --> 00:10:19,370
Tôi tốn rất nhiều thời gian cố gắng
phân tích lý do tôi đã làm vậy.
154
00:10:20,329 --> 00:10:23,749
Một vấn đề của tôi là
tôi luôn muốn làm hài lòng mọi người.
155
00:10:24,458 --> 00:10:28,379
Hồi bắt đầu kinh doanh,
mọi người đặt rất nhiều niềm tin vào tôi.
156
00:10:28,462 --> 00:10:30,047
Giờ tôi kiếm cho họ nhiều tiền,
157
00:10:30,130 --> 00:10:33,467
và người trong ngành nghĩ về tôi
như một câu chuyện thành công tuyệt vời,
158
00:10:33,550 --> 00:10:34,885
mà cũng đúng.
159
00:10:37,012 --> 00:10:40,474
Ngài Madoff, ông có đồng ý
với câu đầu ở trang 7 không?
160
00:10:40,557 --> 00:10:43,018
Rằng đó là sự phản ánh chính xác
doanh nghiệp của ông?
161
00:10:43,102 --> 00:10:45,604
"Khi Madoff mở một doanh nghiệp bán lẻ
vào năm 1960…"
162
00:10:45,688 --> 00:10:48,482
- Vâng.
- "…ông có khoảng một tá khách hàng,
163
00:10:48,565 --> 00:10:50,484
tất cả đều là gia đình và bạn bè"?
Vâng.
164
00:10:51,443 --> 00:10:53,862
Vậy hãy quay lại đầu câu chuyện.
165
00:10:57,616 --> 00:11:01,870
Bernie Madoff là con trai
của một gia đình nhập cư người Do Thái.
166
00:11:02,996 --> 00:11:07,376
Ông bà của ông đến từ Nga và Ba Lan.
167
00:11:07,459 --> 00:11:10,087
Ông lớn lên ở Laurelton, Queens,
168
00:11:10,170 --> 00:11:12,089
ngay rìa thành phố New York.
169
00:11:13,424 --> 00:11:18,762
Điều quan trọng là phải đặt thời thơ ấu
của Madoff vào đúng bối cảnh lịch sử.
170
00:11:19,930 --> 00:11:24,435
Nước Mỹ, và hầu hết thế giới,
đã phải vật lộn với
171
00:11:24,518 --> 00:11:27,479
cuộc Suy thoái kinh hoàng
trong thập niên 30,
172
00:11:28,981 --> 00:11:31,692
và sau đó là chiến tranh vào thập niên 40.
173
00:11:32,818 --> 00:11:37,698
Một thập kỷ rưỡi
của sóng gió, của sang chấn.
174
00:11:38,240 --> 00:11:45,080
Nên vào thập niên 50, có một khao khát
được yên tĩnh, được hòa bình, bình thường,
175
00:11:45,164 --> 00:11:47,374
và cái khao khát đó trở thành
176
00:11:47,458 --> 00:11:51,336
một nét văn hóa khuôn mẫu
của các vùng ngoại ô Hoa Kỳ.
177
00:11:51,920 --> 00:11:55,090
Hầu hết người Mỹ đang chuyển sang
tầng lớp nhà giàu mới nổi.
178
00:11:55,174 --> 00:11:58,594
Họ hứa hẹn một khả năng tiêu thụ
gần như không giới hạn.
179
00:11:58,677 --> 00:12:02,723
Và đó là khi cha của Bernie
có thể đưa cả gia đình,
180
00:12:02,806 --> 00:12:06,143
gia nhập tầng lớp trung lưu vững chắc
ở Queens.
181
00:12:06,226 --> 00:12:09,021
Cha mẹ của Bernie tên là Ralph và Sylvia.
182
00:12:09,104 --> 00:12:10,689
Mẹ ông là một bà nội trợ.
183
00:12:10,773 --> 00:12:12,816
Cha ông làm các công việc lặt vặt.
184
00:12:12,900 --> 00:12:17,946
Bernie là một đứa trẻ bình thường
học trường công.
185
00:12:18,030 --> 00:12:21,325
Ông là người khá kỳ quặc.
Tôi đã nghe được một chuyện.
186
00:12:21,408 --> 00:12:24,286
Ông không thể rủ cô bé này
ra chơi với ông ấy.
187
00:12:24,369 --> 00:12:26,580
Cuối cùng ông đã đưa cô ấy 25 xu,
188
00:12:26,663 --> 00:12:28,457
và cô bé đã ra chơi với ông.
189
00:12:28,540 --> 00:12:33,295
Bernie học được cách để thúc đẩy mọi người
bằng tiền từ khi còn rất trẻ.
190
00:12:34,755 --> 00:12:37,174
Hồi trung học, ông từng là cứu hộ.
191
00:12:37,257 --> 00:12:40,803
Ông thấy mình không chỉ là
một người làm việc thiện,
192
00:12:40,886 --> 00:12:42,846
mà còn là người bảo hộ.
193
00:12:42,930 --> 00:12:44,139
"Tôi được tin cậy".
194
00:12:44,890 --> 00:12:48,477
Và ông còn có nghề tay trái
là bán thiết bị tưới cỏ.
195
00:12:48,560 --> 00:12:49,812
Ông muốn kiếm tiền.
196
00:12:50,938 --> 00:12:52,981
Ông quyết tâm sẽ thành công.
197
00:12:59,780 --> 00:13:04,910
Bernie gặp được vợ tương lai, Ruth Alpern,
ở một bữa tiệc dưới hầm nhà một người bạn.
198
00:13:05,536 --> 00:13:08,580
Đó là thời của tất cổ bèo và chân váy xòe.
199
00:13:08,664 --> 00:13:11,041
Đó là một mối tình trung học lãng mạn.
200
00:13:14,586 --> 00:13:16,755
BAYSIDE, QUEENS - TÂM LÝ HỌC
201
00:13:16,839 --> 00:13:21,385
Tốt nghiệp cấp 3, cô vào đại học,
202
00:13:21,468 --> 00:13:23,595
một điều khác thường
với phụ nữ thời bấy giờ.
203
00:13:24,263 --> 00:13:26,640
Cô ấy đẹp và thanh lịch.
204
00:13:26,723 --> 00:13:28,809
Cô ấy hiển nhiên là giàu có hơn.
205
00:13:28,892 --> 00:13:33,230
Cha của cô, Saul Alpern, có một
công ty kế toán thành công ở New York,
206
00:13:33,313 --> 00:13:35,107
cô là mối quá hời với ông.
207
00:13:35,732 --> 00:13:38,944
Cha Ruth không nghĩ Bernie xứng với cô,
208
00:13:39,027 --> 00:13:40,612
mà cô có thể làm tốt hơn,
209
00:13:40,696 --> 00:13:44,616
rằng cậu trai này sẽ không bao giờ
có thể thành công.
210
00:13:45,158 --> 00:13:47,160
Cha Bernie muốn ông làm luật sư,
211
00:13:47,244 --> 00:13:50,747
và Bernie học đủ khá ở trung học
để vào được trường Luật.
212
00:13:50,831 --> 00:13:54,334
Ông dành một năm học ở đó
và không thể chịu được thêm nữa.
213
00:13:56,461 --> 00:13:59,590
Bernie Madoff đã sống
trong cái bóng của sự thất bại.
214
00:14:00,257 --> 00:14:02,718
Gia đình của Bernie chìm trong thất bại.
215
00:14:02,801 --> 00:14:04,803
Theo thời gian,
cha ông có vài doanh nghiệp.
216
00:14:04,887 --> 00:14:07,431
Chúng đều thất bại vì đủ loại lý do.
217
00:14:08,056 --> 00:14:10,893
Có lúc, ngôi nhà của họ
còn bị thế chấp vì thuế.
218
00:14:10,976 --> 00:14:15,606
Một thời điểm khác, mẹ ông phải đi làm
tại một ngân hàng máu ở địa phương
219
00:14:15,689 --> 00:14:17,649
để giúp gia đình trang trải.
220
00:14:18,150 --> 00:14:24,197
Đây không phải cách một gia đình
thành công ở ngoại ô hoạt động,
221
00:14:24,281 --> 00:14:27,200
và nó đã thấm vào Madoff
222
00:14:27,284 --> 00:14:32,581
một khát khao tuyệt đối
rằng phải thành công,
223
00:14:33,206 --> 00:14:36,793
để không thất bại như cha ông.
224
00:14:36,877 --> 00:14:41,006
Tất cả chúng ta đều có khả năng
sống một cuộc sống tốt hơn.
225
00:14:42,090 --> 00:14:48,013
Thứ ông muốn là sự thành công nhanh chóng,
rực rỡ của Phố Wall.
226
00:14:49,348 --> 00:14:51,808
Phố Wall, trái tim tài chính quốc gia.
227
00:14:51,892 --> 00:14:54,937
Trung tâm đầu não
về kinh doanh và công nghiệp Mỹ.
228
00:14:55,020 --> 00:14:59,608
Đó là thời ở Phố Wall mà "nhanh chóng"
và "rực rỡ" là các từ khoá quan trọng.
229
00:15:00,275 --> 00:15:03,570
Đó là vào thập niên 60, thời đại xập xình.
230
00:15:03,654 --> 00:15:05,906
Rủi ro cao, lợi nhuận cao.
231
00:15:05,989 --> 00:15:11,328
Các nhà giao dịch, nhà quản lý tiền tệ
trẻ tuổi tràn vào thị trường hậu chiến.
232
00:15:11,411 --> 00:15:13,664
Thông qua giới ngân hàng đầu tư,
233
00:15:13,747 --> 00:15:17,918
chúng ta có thể đầu tư tiền tiết kiệm,
nuôi dưỡng nhà máy công nghiệp,
234
00:15:18,001 --> 00:15:21,171
và tiếp tục tạo cho mình mức tăng đều đặn
235
00:15:21,254 --> 00:15:23,382
của hàng hoá và dịch vụ mà ta muốn.
236
00:15:23,465 --> 00:15:28,178
Chúng ta có lợi thế
để bảo đảm tương lai của nước Mỹ.
237
00:15:31,223 --> 00:15:34,059
Vài tuần sau khi Bernie và Ruth kết hôn,
238
00:15:34,142 --> 00:15:36,436
ông quyết định đánh dấu chủ quyền
239
00:15:36,520 --> 00:15:40,440
bằng một chiếc bàn làm việc
ở công ty kế toán của cha của Ruth.
240
00:15:41,483 --> 00:15:43,527
Ông bắt đầu với 5.000 đô la,
241
00:15:43,610 --> 00:15:49,616
và đăng ký Đầu tư Chứng khoán
Bernard L. Madoff, BLMIS, vào năm 1960.
242
00:15:49,700 --> 00:15:51,660
Và Ruth đã tham gia vào công ty.
243
00:15:51,743 --> 00:15:55,414
Bà giúp đỡ công việc hành chính
và thường giải quyết sổ séc.
244
00:15:56,748 --> 00:16:00,919
Bernie, ngay từ đầu,
đã tự coi mình là một người tốt
245
00:16:01,003 --> 00:16:03,255
mà sẽ đứng lên cải cách hệ thống
246
00:16:03,338 --> 00:16:05,132
và qua mặt họ trong chính trò của họ.
247
00:16:05,757 --> 00:16:10,095
Bernie bắt đầu giao dịch
cổ phiếu phi tập trung.
248
00:16:10,178 --> 00:16:13,682
Ở thời điểm đó, thị trường chứng khoán,
đối với hầu hết người Mỹ giàu có,
249
00:16:13,765 --> 00:16:15,809
nghĩa là Sàn Chứng khoán New York.
250
00:16:15,892 --> 00:16:21,189
Nhưng có một thị trường lớn
mà các nhà đầu tư không thấy,
251
00:16:21,273 --> 00:16:24,609
chưa có một nền móng,
gọi là thị trường phi tập trung.
252
00:16:25,193 --> 00:16:29,448
Nó bao gồm một đám đại lý
và người giao dịch với một cái điện thoại,
253
00:16:29,531 --> 00:16:30,574
chỉ thế thôi.
254
00:16:31,241 --> 00:16:35,579
Thị trường đó được tạo nên
từ một đống hỗn độn, đại loại thế,
255
00:16:35,662 --> 00:16:38,081
những công ty không đủ uy tín,
256
00:16:38,165 --> 00:16:41,668
hoặc quá nhỏ,
hoặc nói trắng ra là tai tiếng,
257
00:16:41,752 --> 00:16:43,587
giao dịch ở trên bảng hồng,
258
00:16:43,670 --> 00:16:46,673
mua bán tự do,
ở bên ngoài Sàn Chứng khoán New York.
259
00:16:47,340 --> 00:16:50,385
Và Bernie đã sẵn sàng mua hoặc bán
260
00:16:50,469 --> 00:16:55,557
một danh sách ngày càng dài
các cổ phiếu phi tập trung.
261
00:16:55,640 --> 00:17:02,272
Và không ai biết chính xác mức định giá
của các cổ phiếu đó.
262
00:17:02,898 --> 00:17:06,276
Hồi đó chưa có máy tính.
Mạng Internet không tồn tại.
263
00:17:06,359 --> 00:17:07,652
Chẳng có ứng dụng nào.
264
00:17:07,736 --> 00:17:11,823
Nó là kiểu, bạn nhấc điện thoại lên,
đúng nghĩa đen, gọi Bobby ở Boston,
265
00:17:11,907 --> 00:17:15,368
bạn nói, "Tôi có 100 cổ phiếu".
Anh ta nói anh ta sẽ mua 100 cổ phiếu.
266
00:17:15,452 --> 00:17:18,080
Bạn thoả thuận về giá cả qua điện thoại,
267
00:17:18,163 --> 00:17:20,707
rồi sau đó bạn cứ thế
gửi chứng chỉ cho họ.
268
00:17:20,791 --> 00:17:24,127
Đó là thời Miền Tây hoang dã của Phố Wall.
269
00:17:25,003 --> 00:17:26,588
Rủi ro là rất cao.
270
00:17:26,671 --> 00:17:28,840
Lợi nhuận tiềm năng cũng rất lớn.
271
00:17:28,924 --> 00:17:33,053
Bạn phải có một thần kinh thép,
một dòng máu lạnh
272
00:17:33,136 --> 00:17:37,099
để có thể xem thị trường
ngày này qua ngày khác.
273
00:17:37,182 --> 00:17:38,225
Bernie có những thứ đó.
274
00:17:39,309 --> 00:17:42,020
Doanh nghiệp đó rất thành công,
và phát triển nhanh chóng.
275
00:17:43,021 --> 00:17:44,773
Nhưng bên cạnh đó,
276
00:17:44,856 --> 00:17:48,985
ông bắt đầu vận hành
một doanh nghiệp tư vấn đầu tư nhỏ.
277
00:17:51,196 --> 00:17:54,449
Bernie nghĩ,
"Ngoài doanh nghiệp mua bán tự do,
278
00:17:54,533 --> 00:17:58,703
tôi có thể quản lý tiền cho người ta
như một cố vấn đầu tư thuần tuý".
279
00:17:58,787 --> 00:18:01,373
Và đó là cách
bạn quản lý tiền của mọi người.
280
00:18:01,456 --> 00:18:05,919
Bạn thực hiện khoản đầu tư giúp họ
và cố gắng kiếm lời cho họ,
281
00:18:06,002 --> 00:18:09,131
nhưng thay vì nhận hoa hồng
thì bạn tính phí.
282
00:18:09,214 --> 00:18:12,634
Nó có lợi hơn nhiều so với nhận hoa hồng.
283
00:18:13,802 --> 00:18:16,721
Hoá ra bố vợ của ông, Saul Alpern,
284
00:18:16,805 --> 00:18:19,891
đã giới thiệu cho con rể mình
rất nhiều khách hàng
285
00:18:19,975 --> 00:18:21,935
mà mình đã làm kế toán cho.
286
00:18:23,645 --> 00:18:27,149
Vậy nên, cuối cùng Bernie có một nhóm
20 đến 24 người
287
00:18:27,232 --> 00:18:28,984
muốn đầu tư với mình.
288
00:18:29,860 --> 00:18:33,989
Hình thức mà doanh nghiệp tư vấn đầu tư
ban đầu của Madoff thực hiện
289
00:18:34,072 --> 00:18:38,910
hơi khác thường, tôi có thể khẳng định,
là khá độc đáo.
290
00:18:38,994 --> 00:18:40,078
Saul Alpern,
291
00:18:40,162 --> 00:18:44,541
thay vì để cho Bernie thiết lập
tài khoản cá nhân cho từng khách hàng,
292
00:18:44,624 --> 00:18:47,377
ông quyết định tạo điều kiện
cho con rể mình.
293
00:18:47,460 --> 00:18:49,588
Ông sẽ gom hết số tiền của họ lại
294
00:18:49,671 --> 00:18:52,799
và đưa số tiền đó cho Bernie đầu tư.
295
00:18:52,883 --> 00:18:56,219
Và rồi khi Bernie báo cáo lại lợi nhuận,
296
00:18:56,303 --> 00:19:00,765
Saul sẽ phân bổ lợi nhuận
giữa các nhà đầu tư trong nhóm.
297
00:19:00,849 --> 00:19:04,269
Một luật sư thận trọng sẽ nói
với Saul Alpern, "Ông không thể làm vậy".
298
00:19:05,020 --> 00:19:07,731
Về cơ bản nó là một quỹ tương hỗ
không được kiểm soát.
299
00:19:08,815 --> 00:19:10,525
Ngoài khoảng 20 tài khoản,
300
00:19:10,609 --> 00:19:14,613
bạn phải đăng ký với chính phủ,
với Uỷ ban Chứng khoán.
301
00:19:14,696 --> 00:19:18,074
Nhưng Bernie Madoff không đăng ký
làm người cố vấn đầu tư.
302
00:19:18,700 --> 00:19:20,368
Vì vậy, ngay từ đầu,
303
00:19:20,452 --> 00:19:25,999
ta có thể thấy sự phân bào định hình
sự nghiệp sau này của Bernie.
304
00:19:26,082 --> 00:19:29,794
Ông đã kinh doanh giao dịch hợp pháp
trên thị trường mua bán tự do.
305
00:19:29,878 --> 00:19:33,965
Và bên cạnh đó, ông có một doanh nghiệp
tư vấn đầu tư tư nhân
306
00:19:34,049 --> 00:19:35,717
mà không mấy ai biết tới,
307
00:19:35,800 --> 00:19:40,096
mà ông không thật sự điều hành
dựa theo các điều lệ trong pháp quy.
308
00:19:40,805 --> 00:19:46,269
Ông hoàn toàn quyết tâm tiến đến phố Wall
từ con số không, từ hai bàn tay trắng,
309
00:19:46,353 --> 00:19:51,524
và tránh thất bại mà ông từng chứng kiến
xảy đến với cha mẹ mình, và vươn lên đỉnh.
310
00:19:53,151 --> 00:19:55,987
Ở doanh nghiệp tư vấn đầu tư
không chính thức của mình,
311
00:19:56,071 --> 00:20:02,077
Bernie đã đầu tư khoản tiết kiệm của khách
hàng vào các cổ phiếu có tính đầu cơ cao.
312
00:20:02,160 --> 00:20:08,291
Ông đang kiếm tiền, ông đang
chấp nhận rủi ro, những rủi ro rất lớn.
313
00:20:09,084 --> 00:20:11,628
Và rồi tới tháng 5 năm 1962.
314
00:20:11,711 --> 00:20:15,090
Tin tức tiêu đề được phát ra
giữa một đợt bán chạy rầm rộ,
315
00:20:15,173 --> 00:20:17,050
khiến giá cổ phiếu lao dốc
316
00:20:17,133 --> 00:20:20,136
và làm mất hơn 20 tỷ đô la
giá trị sổ sách.
317
00:20:20,220 --> 00:20:22,639
Cú giảm mạnh nhất kể từ năm 1929.
318
00:20:23,306 --> 00:20:27,477
Đột nhiên, thị trường
rớt xuống như một hòn đá,
319
00:20:28,603 --> 00:20:31,606
và khoản chứng khoán đầu tiên bay hơi
320
00:20:31,690 --> 00:20:36,486
là những cổ phiếu đầu cơ mà Bernie đã mua
cho các khách hàng tư nhân.
321
00:20:37,195 --> 00:20:39,406
Chúng bị xoá sổ gần như ngay lập tức.
322
00:20:40,365 --> 00:20:43,326
Về lý thuyết, các khách hàng đã mất tiền.
323
00:20:43,410 --> 00:20:46,830
tổng số tiền đầu tư họ đã thực hiện
là 30.000 đô la.
324
00:20:46,913 --> 00:20:49,291
Tôi cảm thấy tội lỗi vì
325
00:20:49,374 --> 00:20:52,460
họ đã mua cổ phiếu đó
vì tôi đã bảo họ mua nó.
326
00:20:53,545 --> 00:20:55,755
Nhưng, thay vì thừa nhận
327
00:20:55,839 --> 00:20:59,759
là ông đã mạo hiểm với rủi ro vô lý
với tiền của họ và làm mất hết,
328
00:20:59,843 --> 00:21:02,429
ông đã quyết định che giấu điều đó.
329
00:21:03,138 --> 00:21:08,184
Ông đã đến gặp bố vợ của mình,
Saul Alpern, và vay 30.000 đô la,
330
00:21:08,727 --> 00:21:10,103
và trả lại tất cả cho họ.
331
00:21:11,813 --> 00:21:16,359
Ông bù số tiền 30.000 lại
vào tài khoản của họ,
332
00:21:16,443 --> 00:21:18,903
và ông nói dối về những gì mình đã làm.
333
00:21:18,987 --> 00:21:22,490
Kết quả của những lời nói dối là
ông nghe như một thiên tài.
334
00:21:22,574 --> 00:21:24,784
Ông như là một thành công phi thường,
335
00:21:24,868 --> 00:21:28,330
một chiến lược gia sáng suốt đã điều hướng
336
00:21:28,413 --> 00:21:33,418
tuần tồi tệ nhất trên sàn chứng khoán
kể từ năm 1929, mà không mất một hào nào.
337
00:21:34,586 --> 00:21:41,301
Ở nút giao đó, ông phải chọn giữa việc
trở thành kẻ nói dối hoặc là kẻ thất bại.
338
00:21:43,678 --> 00:21:46,389
Và lựa chọn của ông là,
339
00:21:46,473 --> 00:21:48,850
sống làm một kẻ nói dối
340
00:21:49,809 --> 00:21:53,229
sẽ dễ dàng hơn là
sống trong một nỗi thất bại.
341
00:22:12,165 --> 00:22:16,711
Cả thế giới đang dõi theo!
342
00:22:17,295 --> 00:22:19,089
Và sau đó là thập niên 70.
343
00:22:19,172 --> 00:22:22,217
Các cuộc tấn công giáng xuống
Bắc Việt Nam với cơn thịnh nộ mới.
344
00:22:22,300 --> 00:22:25,678
Người ta cần biết liệu tổng thống của họ
có phải kẻ xấu không.
345
00:22:25,762 --> 00:22:27,430
Sự suy thoái đang đến với ta.
346
00:22:27,514 --> 00:22:30,141
Ống dẫn khí ga của 10 hay 12 dãy
ở khắp mọi nơi.
347
00:22:30,225 --> 00:22:33,144
Cú trượt dốc hiện tại của nền kinh tế
có thể trở nên tệ hơn.
348
00:22:33,228 --> 00:22:38,108
Tỉ lệ thất nghiệp tăng, giá xăng tăng,
tăng chóng mặt.
349
00:22:38,191 --> 00:22:41,611
Sự lạm phát đột nhiên bắt đầu tăng lên,
350
00:22:41,694 --> 00:22:43,738
dẫn đến suy thoái.
351
00:22:43,822 --> 00:22:49,744
Phố Wall trải qua một số biến đổi
đột ngột nhất trong lịch sử.
352
00:22:50,328 --> 00:22:52,747
Nó như cảnh quay chậm
sự sụp đổ thị trườngchứng khoán.
353
00:22:53,540 --> 00:22:56,209
Tiến vào thập niên 70,
354
00:22:56,292 --> 00:23:00,130
Bernie quyết định rằng đã đến lúc chuyển
tới một toà nhà văn phòng ở 110 phố Wall,
355
00:23:00,213 --> 00:23:03,842
và doanh nghiệp giao dịch hợp pháp của ông
ngày càng thận trọng hơn.
356
00:23:04,342 --> 00:23:07,679
Bernie Madoff trở thành người
được gọi là nhà tạo lập thị trường.
357
00:23:07,762 --> 00:23:09,389
Khi bạn mua cổ phần,
358
00:23:09,472 --> 00:23:11,683
không hẳn là bạn mua 100 cổ phiếu
359
00:23:11,766 --> 00:23:14,519
từ một người đang bán 100 cổ phiếu.
360
00:23:14,602 --> 00:23:15,854
Mà thật ra là
361
00:23:15,937 --> 00:23:19,858
có một người trung gian
đã mua 100 cổ phiếu đó rồi.
362
00:23:19,941 --> 00:23:23,153
Điều bạn đang làm là mua qua trung gian,
363
00:23:23,236 --> 00:23:25,738
và đó chính là Bernie Madoff,
ông là một người bán buôn.
364
00:23:25,822 --> 00:23:29,325
Ông sẽ dự trữ cổ phiếu một cách hiệu quả,
365
00:23:29,868 --> 00:23:33,997
và ông sẽ quay ra bán chúng
khi có ai đó muốn mua chúng,
366
00:23:34,080 --> 00:23:38,668
và ông sẽ nhận được hoa hồng,
một vài xu mỗi đơn hàng.
367
00:23:38,751 --> 00:23:40,545
Nhà tạo lập thị trường là như vậy.
368
00:23:41,087 --> 00:23:45,383
Nghĩa vụ của họ là mua hay bán cổ phiếu
trong thời điểm tốt hay xấu.
369
00:23:46,801 --> 00:23:49,679
Công việc tạo lập thị trường của Bernie
phát triển nhanh đến nỗi
370
00:23:49,762 --> 00:23:51,723
ông thuê cả anh trai mình, Peter.
371
00:23:52,765 --> 00:23:56,644
Họ là những người có tầm nhìn xa,
tiên phong trong giao dịch trên máy tính.
372
00:23:59,105 --> 00:24:00,857
Khi máy tính xuất hiện,
373
00:24:00,940 --> 00:24:04,569
nó đã thay đổi hoàn toàn
cách thức hoạt động của Phố Wall.
374
00:24:04,652 --> 00:24:09,073
Đó là khởi đầu kỷ nguyên mới, khởi động
với sức mạnh của một cuộc cách mạng.
375
00:24:09,157 --> 00:24:13,995
Máy tính quan trọng đến mức
nó đã thay đổi quỹ đạo của nền văn minh.
376
00:24:14,871 --> 00:24:17,207
Những người chơi lớn nhất
chuyển đến Phố Wall,
377
00:24:17,290 --> 00:24:20,168
họ chẳng muốn giao dịch 200 cổ phiếu.
378
00:24:20,251 --> 00:24:25,048
Họ muốn giao dịch 20.000 cổ phiếu
trong một ngày,
379
00:24:25,715 --> 00:24:30,470
Vào thập niên 70, mua bán cổ phiếu
thật ra tốn rất nhiều thời gian.
380
00:24:30,553 --> 00:24:32,680
Thường là phải đến một vài tuần.
381
00:24:33,264 --> 00:24:37,644
Phố Wall cần những người có thể
thực hiện các giao dịch này nhanh chóng.
382
00:24:37,727 --> 00:24:42,524
Điều đó đòi hỏi sự vi tính hoá,
và Bernie dẫn đầu cơn sóng đó.
383
00:24:43,483 --> 00:24:47,779
Sử dụng máy tính, ông có thể xử lý
một giao dịch trong ba ngày.
384
00:24:47,862 --> 00:24:49,239
Điều này chưa từng xảy ra.
385
00:24:50,156 --> 00:24:54,160
Bằng khả năng đẩy nhanh quá trình,
ông đã có thể cạnh tranh
386
00:24:54,244 --> 00:24:58,206
giành được phi vụ lớn
cho doanh nghiệp hợp pháp của mình,
387
00:24:58,289 --> 00:25:00,083
nó đã mang lại cho ông một lợi thế lớn.
388
00:25:00,917 --> 00:25:03,711
Sự sáng suốt của Bernie là ông đã hợp nhất
389
00:25:03,795 --> 00:25:09,217
tất cả các thị trường ngoại hối,
các bảng hồng, doanh nghiệp nhỏ,
390
00:25:09,300 --> 00:25:10,843
doanh nghiệp không nổi danh,
391
00:25:10,927 --> 00:25:13,388
vào cái bạn gọi là một màn hình máy tính,
392
00:25:13,972 --> 00:25:17,141
cái mà trở thành NASDAQ và NASD.
393
00:25:17,225 --> 00:25:19,185
Ông hợp pháp hoá doanh nghiệp đó.
394
00:25:19,269 --> 00:25:24,649
NASDAQ
395
00:25:26,276 --> 00:25:29,821
Công ty môi giới hợp pháp của ông
đang làm ăn phát đạt,
396
00:25:29,904 --> 00:25:31,698
càng khiến việc ông còn điều hành
397
00:25:31,781 --> 00:25:36,578
một công ty tư vấn đầu tư mờ ám
mà không ai biết,
398
00:25:36,661 --> 00:25:39,706
mà cũng đang phát triển,
trở nên kỳ lạ hơn.
399
00:25:40,915 --> 00:25:43,459
Người ta nghe về Bernie
và ông ấy tuyệt vời ra sao.
400
00:25:43,543 --> 00:25:45,878
Ông sẽ đến Catskills vào mùa hè,
401
00:25:45,962 --> 00:25:48,840
tăng ngân quỹ cho bạn bè và người thân.
402
00:25:48,923 --> 00:25:50,717
Họ nghĩ ông sẽ trở thành một ngôi sao.
403
00:25:50,800 --> 00:25:56,014
Ông vẫn nhận được giới thiệu từ cha vợ,
Saul Alpern,
404
00:25:56,097 --> 00:25:59,809
và qua nhiều năm,
Saul đã thuê hai kế toán,
405
00:25:59,892 --> 00:26:02,186
Frank Avellino và Michael Bienes.
406
00:26:02,270 --> 00:26:09,068
Khi Saul Alpern nghỉ hưu vào thập niên 70,
họ đổi tên thành Avellino và Bienes,
407
00:26:09,152 --> 00:26:10,194
hay A và B.
408
00:26:11,988 --> 00:26:17,785
Michael Bienes và Frank Avellino
là một cặp đôi ma quỷ.
409
00:26:18,703 --> 00:26:20,246
Avellino và Bienes chắc chắn biết
410
00:26:20,330 --> 00:26:24,667
rằng Bernie Madoff đang quản lý tiền bạc
cho gia đình và bạn bè của Saul.
411
00:26:24,751 --> 00:26:30,506
Nhưng phải tới khi Saul nghỉ hưu,
Avellino và Bienes mới lóa mắt vì tiền.
412
00:26:30,590 --> 00:26:32,759
Họ như những đứa trẻ ở cửa hàng kẹo.
413
00:26:33,343 --> 00:26:37,180
Họ bắt đầu xây dựng một trong những
quỹ trung chuyển đầu tiên của Bernie,
414
00:26:37,263 --> 00:26:40,725
thu tiền từ đủ loại các nhà đầu tư,
415
00:26:40,808 --> 00:26:45,521
công ty, văn phòng gia đình
và các bộ phận, cá nhân,
416
00:26:45,605 --> 00:26:47,774
gom tiền của họ vào một quỹ
417
00:26:47,857 --> 00:26:51,903
và sau đó gửi đến công ty tư vấn đầu tư
không chính thức của Bernie.
418
00:26:53,446 --> 00:26:55,239
Họ thúc đẩy khách hàng của họ,
419
00:26:55,323 --> 00:26:58,409
đến bạn bè, đến người thân của khách hàng,
420
00:26:59,619 --> 00:27:02,747
Để đổi lấy số tiền đó,
họ lấy một khoản phí,
421
00:27:02,830 --> 00:27:06,584
và bắt đầu mang một dòng tiền về
422
00:27:06,668 --> 00:27:09,128
cho Bernie Madoff quản lý.
423
00:27:09,796 --> 00:27:13,508
Avellino và Bienes, họ chẳng phải
một quỹ phòng hộ hay quỹ phố Wall.
424
00:27:13,591 --> 00:27:16,386
Họ chẳng phải người quản lý tiền.
Họ là kế toán.
425
00:27:16,469 --> 00:27:19,889
Và họ không đăng kí công ty đầu tư,
đó là bất hợp pháp.
426
00:27:19,972 --> 00:27:22,183
Họ lấy tiền từ khách hàng,
427
00:27:22,266 --> 00:27:26,270
và họ đưa nó cho một người quản lý bí mật
không được tiết lộ tên,
428
00:27:26,354 --> 00:27:29,649
mà chẳng nói cho khách hàng
tiền của họ đang ra sao,
429
00:27:29,732 --> 00:27:31,943
và người quản lý đó là Bernie Madoff.
430
00:27:35,154 --> 00:27:40,368
Vào cuối thập niên 70, Bernie được trải
nghiệm giấc mơ thành công của người Mỹ.
431
00:27:40,451 --> 00:27:43,329
Bernie và Ruth có hai người con trai,
Andrew và Mark.
432
00:27:43,413 --> 00:27:46,874
Ông là người đàn ông của gia đình,
ông rất yêu gia đình,
433
00:27:46,958 --> 00:27:50,461
và ông đã có thể đưa gia đình
đến một vùng ngoại ô đáng yêu,
434
00:27:50,545 --> 00:27:55,842
ở Roslyn, Long Island,
một trong những khu giàu có dọc bờ biển.
435
00:27:55,925 --> 00:28:00,805
Ông thậm chí còn hoang phí tới mức
đi đến Manhattan bằng máy bay biển
436
00:28:00,888 --> 00:28:05,268
thay vì tàu hỏa hay đường bộ ở Long Island
như mọi người.
437
00:28:12,900 --> 00:28:17,280
Chúng ta đã chuyển từ trạng thái khó chịu
sang hy vọng, tự tin và cơ hội.
438
00:28:20,825 --> 00:28:25,747
Chính phủ có mức thuế cao,
chi tiêu quá mức và quy định thừa thãi
439
00:28:25,830 --> 00:28:29,375
đã gây khó khăn cho các hoạt động
của thị trường tự do.
440
00:28:29,459 --> 00:28:31,961
Chương trình kinh tế của chúng tôi
trong bốn năm tới,
441
00:28:32,044 --> 00:28:34,005
chúng tôi sẽ thả cửa cho thị trường.
442
00:28:38,009 --> 00:28:40,303
Bước vào thập niên 80,
443
00:28:40,386 --> 00:28:44,557
thị trường bò xuất phát từ Mỹ nhanh chóng
trở thành một hiện tượng toàn cầu.
444
00:28:44,640 --> 00:28:48,352
Là bình minh của sự toàn cầu hoá.
Ai cũng muốn chơi chứng khoán,
445
00:28:48,436 --> 00:28:52,857
và doanh nghiệp hợp pháp của Bernie
bắt đầu kiếm bộn tiền.
446
00:28:56,986 --> 00:28:58,905
Phố Wall thập niên 80 thật điên rồ.
447
00:29:00,239 --> 00:29:04,327
Có rất nhiều điều thú vị
và mọi người đang kiếm ra tiền.
448
00:29:04,410 --> 00:29:07,789
Tôi nghe nói họ chơi ma túy, uống rượu,
449
00:29:07,872 --> 00:29:11,042
và tiệc tùng hoành tráng khắp nơi.
450
00:29:11,125 --> 00:29:12,710
Mọi công ty đều đang tuyển dụng.
451
00:29:13,753 --> 00:29:17,548
Tôi bắt đầu làm cho Bernie Madoff
vào tháng 7 năm 1985.
452
00:29:17,632 --> 00:29:20,510
Bernie có một sự huyền bí lạ thường.
453
00:29:20,593 --> 00:29:22,553
Ông được tôn kính ở phố Wall,
454
00:29:22,637 --> 00:29:24,931
thuộc Hội đồng Thống đốc của NASDAQ.
455
00:29:25,014 --> 00:29:28,142
Ông luôn bay đến London
và có các cuộc họp.
456
00:29:28,226 --> 00:29:30,061
Bernie mà bước vào phòng giao dịch
457
00:29:30,144 --> 00:29:32,522
và mua gì đó, và thị trường sẽ tăng lên.
458
00:29:32,605 --> 00:29:34,690
Ông bán gì đó, thị trường sẽ giảm,
459
00:29:34,774 --> 00:29:39,195
và ai cũng biết đến danh tiếng của ông.
460
00:29:39,821 --> 00:29:43,449
Doanh nghiệp hợp pháp của Bernie
đang ăn nên làm ra.
461
00:29:43,950 --> 00:29:48,955
Ông và Ruth chuyển vào một căn penthouse
xinh xắn ở Manhattan.
462
00:29:49,038 --> 00:29:52,583
Ông mua căn nhà nghĩ dưỡng ở Montauk.
Ông gia nhập câu lạc bộ ngoài trời.
463
00:29:52,667 --> 00:29:53,960
Ông mua cả du thuyền.
464
00:29:54,627 --> 00:29:57,380
Giờ đây Bernie hoàn toàn có thể
nhìn vào mắt cha vợ
465
00:29:57,463 --> 00:29:59,674
và nói,
"Đó, con nói con sẽ thành công mà".
466
00:30:00,383 --> 00:30:03,344
Anh biết đó, tôi bắt đầu sự nghiệp
với 500 đô la.
467
00:30:03,427 --> 00:30:04,804
Tôi đi từ con số không.
468
00:30:04,887 --> 00:30:06,973
Tôi là một đứa trẻ đến từ Queens.
469
00:30:07,056 --> 00:30:08,850
Không học Harvard, vân vân.
470
00:30:08,933 --> 00:30:12,979
Tự nhiên đến năm 87,
tôi đã rất thành công.
471
00:30:13,062 --> 00:30:14,105
Tôi đã là đại gia.
472
00:30:17,525 --> 00:30:19,861
Chúng tôi kiếm được rất nhiều tiền.
473
00:30:19,944 --> 00:30:22,363
Trên đà phát triển,
phải tuyển thêm giao dịch viên.
474
00:30:22,446 --> 00:30:25,658
Bernie muốn có một tòa nhà uy tín hơn,
475
00:30:25,741 --> 00:30:30,955
vì vậy vào mùa hè năm 1987,
chúng tôi chuyển đến số 885 Đại lộ số 3,
476
00:30:31,038 --> 00:30:32,290
đến Tòa nhà Lipstick.
477
00:30:33,082 --> 00:30:35,042
Đó là một tòa nhà rất lạ thường.
478
00:30:35,126 --> 00:30:38,045
Nó hơi giống như một hộp son môi.
479
00:30:39,213 --> 00:30:43,676
Việc Bernie chuyển vào trung tâm
để đến tòa nhà chọc trời độc đáo này
480
00:30:43,759 --> 00:30:46,554
sẽ tạo ấn tượng với các nhà đầu tư,
với nhân viên.
481
00:30:46,637 --> 00:30:48,139
Thậm chí cả với các nhà quản lý.
482
00:30:48,222 --> 00:30:54,020
Đó là một phần của hình tượng hào nhoáng
mà Bernie đang xây dựng cho chính mình.
483
00:30:57,440 --> 00:31:01,652
Văn phòng rất lộng lẫy
khi chúng tôi mới chuyển đến.
484
00:31:01,736 --> 00:31:04,572
Vẻ tinh xảo của công nghệ cao.
485
00:31:04,655 --> 00:31:08,242
Cửa sổ và đèn sáng ở mọi nơi.
486
00:31:09,368 --> 00:31:14,040
Khi tôi bắt đầu làm việc cho Bernie Madoff
vào năm 1987,
487
00:31:14,123 --> 00:31:16,834
THƯ KÝ RIÊNG CỦA BERNIE MADOFF
488
00:31:16,918 --> 00:31:20,254
vì họ đều là những người
hướng về gia đình.
489
00:31:21,923 --> 00:31:25,051
Đó là một bầu không khí tốt đẹp,
nó rất thoải mái.
490
00:31:25,134 --> 00:31:26,552
Nó rất an toàn.
491
00:31:26,636 --> 00:31:29,680
Hầu hết mọi người làm việc ở đó
đều là họ hàng,
492
00:31:29,764 --> 00:31:31,557
hay bạn bè của họ hàng.
493
00:31:32,141 --> 00:31:35,353
Con của Bernie, Mark và Andy,
cũng làm việc ở đó.
494
00:31:36,145 --> 00:31:39,023
Mark và Andy đặc kiểu Mỹ.
495
00:31:39,106 --> 00:31:41,817
Ai cũng sẽ tự hào nếu chúng là con họ.
496
00:31:42,860 --> 00:31:46,822
Tôi thích anh trai ông ấy, Peter,
ông ấy là chuyên viên pháp chế.
497
00:31:47,698 --> 00:31:50,493
Ruth có một văn phòng ở công ty.
498
00:31:50,993 --> 00:31:52,578
Bà ấy là một người ấm áp.
499
00:31:53,079 --> 00:31:55,206
Bà ấy thực sự là một người mẹ tốt.
500
00:31:55,289 --> 00:31:58,584
Tôi có thể thấy Bernie và Ruth
rất yêu bọn trẻ.
501
00:31:59,085 --> 00:32:03,881
Bà ấy yêu mến Bernie, và tôi nghĩ
bà ấy là người ông có thể tâm sự.
502
00:32:04,757 --> 00:32:08,219
Bernie từng nói với tôi,
"Ruth là người bạn đời tuyệt vời".
503
00:32:09,053 --> 00:32:11,263
Và Bernie rất hào phóng.
504
00:32:11,764 --> 00:32:13,849
Ông quyên góp rất nhiều tiền từ thiện.
505
00:32:13,933 --> 00:32:17,019
Ông trả tiền vé máy bay
hưởng tuần trăng mật
506
00:32:17,103 --> 00:32:20,272
cho tất cả nhân viên khi họ kết hôn.
507
00:32:20,356 --> 00:32:22,984
Ông thuộc hội đồng quản trị của Yeshiva.
508
00:32:23,067 --> 00:32:25,069
Ông làm việc với Thế Vận Hội Đặc biệt.
509
00:32:25,152 --> 00:32:27,655
Có lần, ông đã trả tiền phẫu thuật tim
cho một phụ nữ.
510
00:32:28,656 --> 00:32:32,535
Nhà Madoff đưa mọi người đến Montauk
vào một cuối tuần mùa hè
511
00:32:32,618 --> 00:32:35,413
với cả gia đình của họ
và thuê khách sạn cho họ.
512
00:32:35,496 --> 00:32:37,206
Chúng tôi chơi bóng chuyền bãi biển.
513
00:32:37,289 --> 00:32:40,084
Chúng tôi tiệc tùng và uống rượu.
514
00:32:40,167 --> 00:32:42,837
Chúng tôi nhảy múa, và nó rất vui.
515
00:32:44,171 --> 00:32:46,132
Nhưng có một mặt khác của Bernie.
516
00:32:48,718 --> 00:32:53,347
Ông ấy rất tỉ mỉ về ngoại hình của mình,
về thứ xung quanh mình.
517
00:32:54,140 --> 00:32:55,891
Mọi thứ đều phải chỉn chu.
518
00:32:55,975 --> 00:32:58,102
Nếu ông nhìn xuống bàn giao dịch
519
00:32:58,185 --> 00:33:01,480
và thấy một màn hình máy tính hơi lệch,
520
00:33:01,564 --> 00:33:04,859
ông sẽ phải sửa cho nó thẳng hàng.
521
00:33:04,942 --> 00:33:07,445
Kể cả bạn đang ngồi đó, dùng nó,
522
00:33:07,528 --> 00:33:09,530
ông ấy cũng sẽ sửa nó khi đi ngang qua.
523
00:33:09,613 --> 00:33:13,701
Bạn không thể có khung ảnh bạc
hay bất cứ thứ gì không phải đen trắng.
524
00:33:13,784 --> 00:33:16,078
Bạn không thể đặt cây trên bàn.
525
00:33:16,162 --> 00:33:18,247
Mọi thứ đều phải giống nhau.
526
00:33:20,750 --> 00:33:22,334
Theo thời gian,
527
00:33:23,127 --> 00:33:25,171
ông ấy càng trở nên gay gắt hơn.
528
00:33:27,006 --> 00:33:30,009
Có những ngày bạn có thể cảm nhận
sự căng thẳng,
529
00:33:30,634 --> 00:33:32,887
và bạn chỉ muốn tránh xa ông ấy ra.
530
00:33:34,430 --> 00:33:37,183
Bạn không biết được
ông ấy có bẻ cổ bạn không.
531
00:33:37,266 --> 00:33:38,893
Đồ khốn. Có im đi không!
532
00:33:38,976 --> 00:33:43,439
Tôi nhớ có lần Bernie hét vào mặt Peter,
anh trai ông.
533
00:33:44,023 --> 00:33:45,399
Cút khỏi văn phòng tôi!
534
00:33:45,483 --> 00:33:46,901
Tôi thấy quặn thắt bụng.
535
00:33:46,984 --> 00:33:49,403
Tôi đứng dậy và nói, "Làm ơn dừng lại".
536
00:33:50,196 --> 00:33:52,615
Peter sẽ lùi lại, vì Bernie là du côn.
537
00:33:52,698 --> 00:33:54,241
Đó là mặt trái của ông.
538
00:33:55,159 --> 00:33:58,579
Tôi nghĩ Peter chắc là hơi sợ Bernie,
539
00:33:59,663 --> 00:34:01,957
như tất cả mọi người đều sợ Bernie.
540
00:34:02,041 --> 00:34:03,918
Ông ấy muốn kiểm soát bạn,
541
00:34:04,001 --> 00:34:06,545
và chính vì không chấp nhận bạn
542
00:34:07,171 --> 00:34:08,798
để có thể kiểm soát bạn.
543
00:34:09,715 --> 00:34:12,426
Bernie có thể quay ngoắt trong một giây.
544
00:34:12,510 --> 00:34:17,348
Tôi đã thấy những khi ông ấy thật tử tế
và quan tâm,
545
00:34:17,431 --> 00:34:19,975
và những lúc ông ấy thật tàn bạo.
546
00:34:20,059 --> 00:34:24,146
- Anh nghĩ anh đang làm quái gì vậy?
- Và bất thình lình ngăn bạn lại.
547
00:34:27,733 --> 00:34:30,152
Tôi nghĩ có rất nhiều nhân cách
trong Bernie.
548
00:34:30,236 --> 00:34:31,737
Ông ấy là rất nhiều thứ.
549
00:34:32,571 --> 00:34:34,990
Tôi nhận ra ông ấy chịu rất nhiều áp lực.
550
00:34:36,617 --> 00:34:39,995
Từ sáng đến giờ,
thị trường chứng khoán đã rơi tự do.
551
00:34:44,500 --> 00:34:47,503
Trong các phòng giao dịch trên phố Wall
là sự hoảng loạn.
552
00:34:47,586 --> 00:34:51,215
Các lệnh bán tràn ngập
từ các nhà đầu tư tổ chức lớn,
553
00:34:51,298 --> 00:34:54,301
từ các nhà đầu tư tư nhân,
từ các Quỹ tương hỗ,
554
00:34:54,385 --> 00:34:56,846
lo lắng về lạm phát, lãi suất tăng,
555
00:34:56,929 --> 00:35:01,267
đồng đô la giảm, ngân sách
và thâm hụt thương mại khổng lồ.
556
00:35:02,309 --> 00:35:05,813
Thứ Hai, ngày 19 tháng 10 năm 1987,
557
00:35:05,896 --> 00:35:08,691
một trong những ngày đáng sợ nhất
mà tôi từng trải qua.
558
00:35:09,275 --> 00:35:12,987
Giây phút tôi đến chỗ làm,
và thị trường mở lúc 9:30,
559
00:35:13,070 --> 00:35:15,614
cho tới khi nó đóng cửa, một mớ hỗn độn.
560
00:35:16,532 --> 00:35:18,242
Trong hai giờ kể từ chuông mở cửa,
561
00:35:18,325 --> 00:35:21,412
chỉ số Trung bình Công nghiệp Dow Jones
đã giảm 200 điểm.
562
00:35:21,495 --> 00:35:24,248
Hoạt động này thật đáng kinh ngạc.
563
00:35:24,331 --> 00:35:28,711
Đó là một sự điên cuồng, và có thể nói
nỗi sợ hãi và hoảng loạn lan tràn.
564
00:35:29,545 --> 00:35:32,923
Giữa sự sụt giảm, mọi công ty ở Phố Wall
đều đang cố bán cổ phần.
565
00:35:33,007 --> 00:35:38,345
Điện thoại đổ chuông liên hồi,
chúng tôi ngập trong các lệnh.
566
00:35:38,429 --> 00:35:40,556
Mọi người la ó, chúng tôi viết vé.
567
00:35:40,639 --> 00:35:43,267
Cứ như đang ở chiến trường vậy.
568
00:35:45,311 --> 00:35:48,522
Tôi nhớ là chú tôi đã gọi, tôi nhấc máy,
và ông nói,
569
00:35:48,606 --> 00:35:49,982
"Ba gã bước vào quán…"
570
00:35:50,065 --> 00:35:53,068
Tôi kiểu, "Sam, giờ cháu không nói được,
chào," và tôi cúp máy.
571
00:35:54,320 --> 00:35:56,989
Chúng tôi phải duy trì trật tự thị trường.
572
00:35:57,072 --> 00:36:00,409
Người tạo lập thị trường là người
sẵn sàng trở thành người mua
573
00:36:00,492 --> 00:36:02,745
và người bán cuối cùng.
574
00:36:02,828 --> 00:36:05,456
Vì vậy chỉ có chúng tôi mua vào.
575
00:36:05,539 --> 00:36:07,708
Rất nhiều công ty không nghe máy,
576
00:36:07,791 --> 00:36:10,002
và tôi nhớ rất rõ Bernie hét lên,
577
00:36:10,085 --> 00:36:13,547
"Nhấc máy đi. Chúng ta không phải
công ty không nghe máy".
578
00:36:13,631 --> 00:36:17,968
Vì vậy chúng tôi nhấc máy
rồi mua rất nhiều cổ phiếu.
579
00:36:18,052 --> 00:36:21,138
Tất cả những gì tôi làm
là nhấn các nút trên máy tính, ấn, ấn,
580
00:36:21,222 --> 00:36:23,349
ấn thị trường của tôi xuống.
581
00:36:23,974 --> 00:36:26,977
Nó dường như mãi không chạm đáy.
582
00:36:27,061 --> 00:36:30,564
Hỗn loạn bao trùm Sàn New York
khi các giao dịch viên điên cuồng xử lý
583
00:36:30,648 --> 00:36:33,525
hơn nửa tỷ lệnh bán tràn ngập Phố Wall.
584
00:36:33,609 --> 00:36:35,986
Không ai có một lý do cụ thể.
585
00:36:36,070 --> 00:36:39,823
Có một loại tâm lý u ám, đen tối
tại nơi làm việc.
586
00:36:39,907 --> 00:36:41,617
Hẳn là bán tháo ồ ạt.
587
00:36:41,700 --> 00:36:44,286
Thật sự kinh hoàng.
Tất cả đều phát điên.
588
00:36:44,370 --> 00:36:47,957
Với các nhà môi giới và giao dịch,
đó là một thảm họa tồi tệ.
589
00:36:48,040 --> 00:36:49,416
Tắm máu.
590
00:36:49,500 --> 00:36:54,088
Sự sụp đổ đột ngột gợi nhớ về
một ngày tháng 10 định mệnh 58 năm trước,
591
00:36:54,171 --> 00:36:58,717
cơn khủng hoảng năm 1929
báo trước khởi đầu của cuộc Đại suy thoái.
592
00:36:59,802 --> 00:37:02,346
Nó rất đáng sợ và choáng ngợp.
593
00:37:02,429 --> 00:37:03,889
Nó rất tàn khốc.
594
00:37:04,515 --> 00:37:07,309
Nhưng Bernie chẳng đổ giọt mồ hôi nào.
595
00:37:07,393 --> 00:37:10,187
Ông ấy lại khá bình tĩnh và thản nhiên.
596
00:37:10,271 --> 00:37:13,274
Đó là điều khiến chúng tôi kính nể ông ấy,
597
00:37:13,357 --> 00:37:14,775
vì đó là tiền của ông.
598
00:37:14,858 --> 00:37:18,779
Tên của ông ở trên cổng,
Đầu tư Chứng khoán Bernard L. Madoff,
599
00:37:18,862 --> 00:37:22,658
và chúng tôi là một trong ít công ty
tôn trọng cam kết của mình.
600
00:37:22,741 --> 00:37:23,826
Chúng tôi vẫn mở.
601
00:37:24,326 --> 00:37:26,120
Bernie Madoff cứ mua,
602
00:37:26,203 --> 00:37:29,623
kể cả khi các nhà tạo lập thị trường khác
trên phố Wall,
603
00:37:29,707 --> 00:37:32,876
những người có nghĩa vụ mua cổ phiếu,
604
00:37:32,960 --> 00:37:35,963
kể cả khi chúng tụt giảm,
kể cả khi họ sắp thua lỗ,
605
00:37:36,046 --> 00:37:40,259
đó là nghĩa vụ của nhà tạo lập thị trường.
Họ không nghe máy.
606
00:37:40,342 --> 00:37:43,804
Bạn không thể gọi cho họ.
Không thể thực hiện giao dịch đó.
607
00:37:43,887 --> 00:37:45,472
Nhưng bạn có thể với Bernie Madoff.
608
00:37:46,432 --> 00:37:49,685
Tâm trạng ở Phố Wall
là những cú sốc và sự hoài nghi.
609
00:37:49,768 --> 00:37:53,564
Trong năm năm, thị trường Bò vĩ đại
dường như không thể ngăn cản.
610
00:37:53,647 --> 00:37:55,482
Niềm tin đã lên rất cao.
611
00:37:56,066 --> 00:37:59,695
Rồi đến tháng 10,
và sau đó là Thứ Hai Đen.
612
00:38:01,030 --> 00:38:06,493
Không rõ doanh nghiệp hợp pháp của Bernie
đã mất bao nhiêu sau sự sụp đổ năm 87,
613
00:38:06,994 --> 00:38:09,621
nhưng thực tế là Bernie đã vượt qua
614
00:38:09,705 --> 00:38:13,709
cả công nghệ truyền thông
và công nghệ thương mại cho phép ông
615
00:38:13,792 --> 00:38:19,923
giữ được công ty Madoff,
hoạt động và phục vụ khách hàng.
616
00:38:20,007 --> 00:38:26,055
Điều này đã đem lại cho ông sự công nhận
từ SEC, từ Sàn Chứng khoán New York.
617
00:38:26,138 --> 00:38:29,141
Ông đã làm chứng
trong phiên điều trần của Quốc hội,
618
00:38:29,224 --> 00:38:31,310
ông đã giúp viết lại pháp quy
619
00:38:31,393 --> 00:38:36,106
để giữ cho thị trường hoạt động
giữa một cuộc khủng hoảng như Thứ Hai Đen.
620
00:38:36,607 --> 00:38:38,817
Người ta bắt đầu bàn tán về Bernie Madoff
621
00:38:38,901 --> 00:38:43,405
như một người đáng tin,
nói được, làm được,
622
00:38:43,489 --> 00:38:45,657
và nó kết thành danh tiếng của ông.
623
00:38:46,158 --> 00:38:48,660
Ông bắt đầu hoạt động trong các ban ngành.
624
00:38:48,744 --> 00:38:51,955
Ông bắt đầu được mời tới hội nghị bàn tròn
625
00:38:52,039 --> 00:38:57,753
và được bầu cho ba nhiệm kỳ với tư cách
là chủ tịch hội đồng quản trị của NASDAQ.
626
00:38:57,836 --> 00:39:03,050
Đầu thập niên 90, ông là một chính khách
đáng tin, đáng kính ở Phố Wall.
627
00:39:04,176 --> 00:39:08,013
Bernie được nịnh thành một "người đó".
628
00:39:08,097 --> 00:39:11,600
Ông thích việc họ tôn ông lên
làm một tượng đài,
629
00:39:12,184 --> 00:39:14,520
và tôi nghĩ càng như vậy,
630
00:39:14,603 --> 00:39:17,356
ông càng yêu thích sự sùng bái đó.
631
00:39:19,483 --> 00:39:21,902
Đọc khẩu hình tôi,
632
00:39:21,985 --> 00:39:24,321
không có thuế mới.
633
00:39:24,905 --> 00:39:27,074
THẬP NIÊN 90
634
00:39:27,616 --> 00:39:29,410
Người ta làm việc chăm chỉ hơn bao giờ,
635
00:39:29,493 --> 00:39:33,122
dành ít thời gian cho con cái hơn,
làm việc cả ca tối và cuối tuần.
636
00:39:33,205 --> 00:39:35,124
xem tin tức kinh tế sáng nay.
637
00:39:35,207 --> 00:39:36,834
KINH TẾ
PHỐ WALL
638
00:39:36,917 --> 00:39:40,003
giúp đẩy cổ phiếu thượng hạng
đến gần hơn với ký lục.
639
00:39:40,087 --> 00:39:44,967
Tôi bắt đầu làm việc ở công ty
của Bernie Madoff, chắc là vào năm 1991.
640
00:39:45,050 --> 00:39:48,303
Bernie Madoff có một danh tiếng xuất sắc.
641
00:39:48,387 --> 00:39:51,765
CỰU GIAO DỊCH VIÊN
ĐẦU TƯ CHỨNG KHOÁN BERNARD L. MADOFF
642
00:39:51,849 --> 00:39:55,060
"Ông ấy hào phóng",
"Anh sẽ thăng tiến ở đó".
643
00:39:55,144 --> 00:39:57,896
Thời đó thị trường đang lên.
644
00:39:57,980 --> 00:40:00,774
Đó là khi thời đại công nghệ
bắt đầu bùng nổ.
645
00:40:00,858 --> 00:40:02,401
Internet ra đời.
646
00:40:02,484 --> 00:40:04,736
Nhiều người chơi chứng khoán hơn.
647
00:40:04,820 --> 00:40:06,363
Dow Jones có một trang chủ.
648
00:40:06,447 --> 00:40:10,659
Báo giá thời gian thực, y như
các giao dịch viên thấy trên phố Wall.
649
00:40:11,577 --> 00:40:14,621
Chúng tôi có nhiều việc hơn,
nhiều luồng khách hàng hơn.
650
00:40:14,705 --> 00:40:17,499
Đó là khoảng thời gian tuyệt vời
để đầu tư chứng khoán
651
00:40:17,583 --> 00:40:20,627
vì nó trở nên hiệu quả hơn nhiều
nhờ có công nghệ,
652
00:40:20,711 --> 00:40:22,045
và lợi nhuận tăng vọt.
653
00:40:23,130 --> 00:40:24,673
Madoff đã thực hiện đâu đó
654
00:40:24,756 --> 00:40:28,385
từ 5 đến 7% tổng khối lượng giao dịch
trên Sàn Chứng khoán New York,
655
00:40:28,469 --> 00:40:30,929
rất lớn đối với một công ty khá nhỏ.
656
00:40:31,013 --> 00:40:35,100
Tôi không nghĩ nó sẽ sớm thay đổi
trừ khi thị trường thực sự hạ nhiệt.
657
00:40:36,226 --> 00:40:39,980
Bernie đang phát triển
doanh nghiệp tạo lập thị trường hợp pháp,
658
00:40:40,063 --> 00:40:43,025
và đồng thời, ông cũng rất âm thầm
659
00:40:43,108 --> 00:40:46,278
phát triển doanh nghiệp
tư vấn đầu tư bí mật của mình,
660
00:40:46,361 --> 00:40:47,863
qua mắt chính quyền,
661
00:40:47,946 --> 00:40:50,532
tách biệt
với công việc tạo lập thị trường.
662
00:40:50,616 --> 00:40:53,952
Ban đầu, lợi nhuận cho các nhà đầu tư
là 11%,
663
00:40:54,036 --> 00:40:56,914
nhưng ông đã mang lại lợi nhuận
từ 15 đến 19%.
664
00:40:56,997 --> 00:41:00,584
Ông ấy luôn có lợi nhuận đều đặn.
665
00:41:01,210 --> 00:41:05,923
Vào giữa thập niên 60,
cái mà bắt đầu như là
666
00:41:06,006 --> 00:41:08,133
công việc cầu nối tư vấn đầu tư
667
00:41:08,217 --> 00:41:11,011
đã ngày càng phát triển.
668
00:41:11,803 --> 00:41:15,807
Và Avellino và Bienes tiếp tục
chuyển một lượng tiền lớn
669
00:41:15,891 --> 00:41:17,684
vào tay Bernie Madoff.
670
00:41:18,310 --> 00:41:21,480
Avellino và Bienes điều hành
quỹ trung chuyển của họ
671
00:41:21,563 --> 00:41:23,857
lén lút, kín đáo,
672
00:41:23,941 --> 00:41:26,318
không bao giờ viết thành văn bản,
673
00:41:26,401 --> 00:41:29,446
cho đến khi
một trong những nhà thầu phụ của họ,
674
00:41:29,530 --> 00:41:34,868
người đang thiết lập các khoản đầu tư
tổng hợp và thu hút gia đình và bạn bè,
675
00:41:34,952 --> 00:41:38,455
phá vỡ lời răn đầu tiên
của Avellino và Bienes
676
00:41:38,539 --> 00:41:40,040
và viết ra văn bản.
677
00:41:43,502 --> 00:41:47,381
Năm 1992,
một tập tài liệu đã thu hút sự chú ý
678
00:41:47,464 --> 00:41:49,508
bởi Ủy ban Chứng khoán và Hối đoái.
679
00:41:49,591 --> 00:41:53,971
SEC là một cơ quan quản lý có nhiệm vụ
bảo vệ các nhà đầu tư.
680
00:41:54,054 --> 00:41:56,390
Và về cơ bản tập tài liệu ghi là,
681
00:41:56,473 --> 00:41:59,560
"Chúng tôi cung cấp
các khoản Đầu tư an toàn 100%".
682
00:41:59,643 --> 00:42:03,188
"Chúng tôi không có giao dịch nào thua lỗ
trong hơn 20 năm,
683
00:42:03,272 --> 00:42:06,900
và về cơ bản là giao dịch không rủi ro".
684
00:42:06,984 --> 00:42:10,237
SEC nhìn vào tập tài liệu
và ngay lập tức nhận ra
685
00:42:10,320 --> 00:42:11,863
đó là những báo động đỏ.
686
00:42:11,947 --> 00:42:16,285
Bạn không thể
đầu tư giao dịch an toàn 100%.
687
00:42:16,368 --> 00:42:18,078
Làm gì có giao dịch không rủi ro.
688
00:42:18,954 --> 00:42:22,541
Và cuộc điều tra của họ
dẫn đến hai gã này,
689
00:42:22,624 --> 00:42:24,585
Frank Avellino và Michael Bienes.
690
00:42:25,460 --> 00:42:30,674
Avellino và Bienes tự nguyện đến SEC
cùng với luật sư của họ.
691
00:42:32,342 --> 00:42:36,513
Họ muốn lấy lời khai
của Avellino và Bienes cùng nhau.
692
00:42:37,514 --> 00:42:39,224
Và tôi ngồi ở giữa,
693
00:42:40,225 --> 00:42:45,522
tôi nhớ là Bienes ngồi bên trái tôi,
Avellino ngồi bên phải.
694
00:42:45,606 --> 00:42:48,859
Rồi họ hỏi đến vấn đề,
695
00:42:48,942 --> 00:42:51,111
"Các anh đã huy động
bao nhiêu tiền đầu tư?"
696
00:42:51,194 --> 00:42:55,282
Tôi nghĩ SEC đã nghĩ là
khoảng năm đến 10 triệu gì đó,
697
00:42:55,907 --> 00:42:57,576
và họ nhìn nhau,
698
00:42:58,619 --> 00:43:02,497
và một người nói, "Tôi nghĩ là khoảng
699
00:43:02,581 --> 00:43:04,875
444 triệu đô la".
700
00:43:06,043 --> 00:43:09,963
Và tôi tưởng nhân viên SEC
ngã ngửa đến nơi.
701
00:43:10,464 --> 00:43:15,344
444 triệu đô la từ các nhà đầu tư nhỏ lẻ,
đó là một số tiền rất lớn.
702
00:43:15,844 --> 00:43:18,055
Đó là đầu thập niên 90.
Nhiều lắm đấy.
703
00:43:18,972 --> 00:43:20,515
Họ dừng lấy lời khai.
704
00:43:20,599 --> 00:43:23,560
Họ chạy lên nói chuyện
với lãnh đạo của SEC,
705
00:43:23,644 --> 00:43:25,729
văn phòng New York, và…
706
00:43:26,229 --> 00:43:27,898
"Trời đất! Chuyện gì đây?"
707
00:43:27,981 --> 00:43:29,733
Họ sôi máu.
708
00:43:29,816 --> 00:43:33,028
Tôi tưởng lãnh đạo
chuẩn bị lên cơn đau tim ấy.
709
00:43:34,780 --> 00:43:38,784
SEC có nghi ngờ
rằng đang có một vụ lừa đảo,
710
00:43:38,867 --> 00:43:43,497
nhưng họ tưởng Avellino và Bienes
là những kẻ chủ mưu.
711
00:43:44,498 --> 00:43:48,210
Và rồi Frank Avellino và Michael Bienes
giải thích rằng
712
00:43:48,293 --> 00:43:52,881
tất cả các quyết định giao dịch về cơ bản
đều do Bernie Madoff thực hiện.
713
00:43:52,964 --> 00:43:56,259
Đại khái là họ nói, "Đừng hỏi chúng tôi,
hỏi Bernie Madoff ấy".
714
00:43:57,302 --> 00:44:00,347
Vậy nên SEC tìm kiếm tài liệu
từ Bernie Madoff.
715
00:44:02,474 --> 00:44:04,476
Thấy SEC đánh hơi đến,
716
00:44:05,018 --> 00:44:07,437
Madoff hoảng sợ bởi vì
717
00:44:07,938 --> 00:44:09,314
đó đều là lừa đảo hết.
718
00:44:13,193 --> 00:44:17,614
Madoff chưa từng đầu tư gì
cho công việc tư vấn đầu tư đó.
719
00:44:18,407 --> 00:44:20,826
Nó chỉ đơn giản là lấy tiền của mọi người
720
00:44:20,909 --> 00:44:23,704
bảo họ rằng ông sẽ đầu tư nó,
và ông chẳng làm.
721
00:44:23,787 --> 00:44:25,872
KẾ TOÁN PHÁP Y
722
00:44:25,956 --> 00:44:26,998
Nó là mô hình Ponzi.
723
00:44:27,541 --> 00:44:31,420
Đây là, Charles Ponzi, vào năm 1919.
724
00:44:32,087 --> 00:44:37,134
Ponzi đã chứng minh mình có thể kiếm được
50% lợi nhuận từ đầu tư trong 90 ngày,
725
00:44:37,217 --> 00:44:39,469
và các nhà thông thái học theo anh ta.
726
00:44:39,553 --> 00:44:42,139
Khi chính phủ chứng minh Ponzi
là một kẻ lừa đảo…
727
00:44:44,224 --> 00:44:48,478
Một định nghĩa kinh điển về Ponzi
là lấy tiền từ Peter để đưa Paul.
728
00:44:49,104 --> 00:44:50,439
Nó là nói với Peter,
729
00:44:50,522 --> 00:44:53,400
"Tôi sẽ lấy tiền của anh,
tôi sẽ làm gì đó, đầu tư nó,
730
00:44:53,483 --> 00:44:54,818
và tôi sẽ trả lãi cho anh".
731
00:44:55,861 --> 00:44:58,363
nhưng tôi lại lấy tiền của anh
để đưa Paul.
732
00:44:58,905 --> 00:45:01,533
Quá trình này cứ tiếp diễn,
733
00:45:01,616 --> 00:45:06,329
bởi vì tôi liên tục cần các nhà đầu tư mới
để trả tiền cho các nhà đầu tư cũ,
734
00:45:06,413 --> 00:45:09,166
và chẳng có hoạt động đầu tư
hay kinh doanh nào đang diễn ra.
735
00:45:12,377 --> 00:45:17,382
Vậy nên khi SEC vào cuộc, vào năm 1992,
để điều tra Avellino và Bienes,
736
00:45:17,883 --> 00:45:20,844
Madoff phải chứng minh
là các giao dịch có thật.
737
00:45:22,137 --> 00:45:25,640
Vì vậy, ông tìm đến Frank Dipascali
để tạo ra các tài liệu giao dịch giả
738
00:45:25,724 --> 00:45:29,060
sử dụng thông tin lịch sử
để cung cấp cho SEC.
739
00:45:30,353 --> 00:45:33,857
Frank Dipascali
là cánh tay phải của Madoffs.
740
00:45:33,940 --> 00:45:35,650
Anh đã đi theo ông ấy nhiều năm.
741
00:45:35,734 --> 00:45:37,569
Anh xử lý quỹ trung chuyển,
742
00:45:37,652 --> 00:45:39,154
và xử lý rất nhiều tiền.
743
00:45:39,738 --> 00:45:42,365
Frank là một chàng trai thực thụ,
744
00:45:42,449 --> 00:45:44,284
và anh ấy cực kì thông minh.
745
00:45:44,367 --> 00:45:48,288
Bạn có thể tuyển ngay Frank Dipascali
vào một bộ phim xã hội maphia.
746
00:45:48,371 --> 00:45:50,999
Anh ấy là chàng trai
thuộc tầng lớp lao động,
747
00:45:51,082 --> 00:45:53,126
và anh ấy cực kỳ trung thành.
748
00:45:54,669 --> 00:45:59,382
Dipascali ứng phó với hoàn cảnh
một cách ngoạn mục.
749
00:45:59,466 --> 00:46:02,511
Anh ta bắt đầu tạo ra
vết tích giả trên hồ sơ.
750
00:46:03,136 --> 00:46:07,432
Phải có sổ sách, nhật ký giao dịch,
sao kê tài khoản
751
00:46:07,516 --> 00:46:09,059
trông hợp pháp,
752
00:46:09,142 --> 00:46:12,354
và không thể chỉ là giấy tờ
để bịp trẻ con,
753
00:46:12,437 --> 00:46:15,357
nó phải là giấy tờ lừa được SEC.
754
00:46:16,441 --> 00:46:18,652
Khi SEC tới thăm hỏi,
755
00:46:18,735 --> 00:46:21,071
Bernie Madoff đã cho họ xem
các tài liệu giả mạo.
756
00:46:21,154 --> 00:46:22,823
Họ tin là thật.
757
00:46:22,906 --> 00:46:26,159
Tôi không biết họ đã xem xét kỹ lưỡng
những tài liệu đó như thế nào.
758
00:46:26,243 --> 00:46:28,411
Tôi nghĩ phần nhiều là do tư tưởng.
759
00:46:28,495 --> 00:46:30,622
Ý tôi là, ai mà nghĩ Bernie Madoff,
760
00:46:30,705 --> 00:46:32,666
hoặc ai trong số họ, lại đến độ
761
00:46:32,749 --> 00:46:34,251
làm giả mọi thứ?
762
00:46:34,835 --> 00:46:40,090
Và vào năm 1992, SEC đã khép lại vụ án
mà không có bất kỳ hành động nào,
763
00:46:40,173 --> 00:46:42,592
hay thực sự điều tra về Bernie Madoff.
764
00:46:45,720 --> 00:46:48,014
Nhưng thay vào đó, những gì họ làm là
765
00:46:48,098 --> 00:46:52,269
buộc Avellino và Bienes
phải từ bỏ doanh nghiệp của mình,
766
00:46:52,352 --> 00:46:55,689
vì về cơ bản, họ đang điều hành
một công ty đầu tư chưa đăng ký.
767
00:46:56,606 --> 00:47:00,485
SEC đã đưa ra quyết định rằng
"Nơi này có cấu trúc bất hợp pháp".
768
00:47:00,569 --> 00:47:03,989
"Bạn phải lấy lại tất cả tiền từ Bernie
769
00:47:04,072 --> 00:47:06,032
và trả lại cho những người đó".
770
00:47:08,243 --> 00:47:11,538
Đó là 440 triệu đô la,
771
00:47:11,621 --> 00:47:15,500
và Bernie làm gì có
bởi nó là lừa đảo cả mà.
772
00:47:16,126 --> 00:47:18,003
Ông ấy tìm, ở thời điểm đó,
773
00:47:18,086 --> 00:47:22,215
đến ba nhà đầu tư lớn nhất, lâu đời nhất
của mình.
774
00:47:23,008 --> 00:47:26,136
Jeffry Picower,
Carl Shapiro, và Norman Levy
775
00:47:26,219 --> 00:47:29,347
là những nhà đầu tư cá nhân chủ chốt
776
00:47:29,431 --> 00:47:32,475
ở công ty tư vấn đầu tư của Bernie.
777
00:47:32,559 --> 00:47:36,104
thập niên qua, ông đã khiến họ
rất hài lòng với kết quả của mình.
778
00:47:36,688 --> 00:47:41,151
Vậy nên giờ Bernie thuyết phục họ
giúp ông ta.
779
00:47:41,651 --> 00:47:43,570
Dù họ có biết ông đang làm gì,
780
00:47:43,653 --> 00:47:46,948
hay là họ thực sự không biết ý đồ của ông,
781
00:47:47,032 --> 00:47:48,533
họ cũng xòe tiền ra,
782
00:47:49,075 --> 00:47:51,870
vì vậy Bernie đã có thể viết séc
783
00:47:51,953 --> 00:47:55,832
cho tất cả các khách hàng
của Avellino và Bienes.
784
00:47:57,918 --> 00:47:59,377
Và đoán xem chuyện gì xảy ra?
785
00:48:00,462 --> 00:48:02,547
Chẳng khách hàng nào muốn lấy lại tiền.
786
00:48:02,631 --> 00:48:04,132
Họ yêu điều Bernie đang làm.
787
00:48:05,383 --> 00:48:08,553
Khi SEC đóng cửa Avellino và Bienes,
788
00:48:09,054 --> 00:48:12,599
nhiều khách hàng của họ
đã trực tiếp tìm Madoff để đầu tư.
789
00:48:13,099 --> 00:48:15,936
Tự nhiên, Bernie bảo tôi,
"Ta sắp sửa bận lắm".
790
00:48:16,019 --> 00:48:18,939
Ông nói, "Có chuyện rồi,
ta sẽ nhận được rất nhiều cuộc gọi,
791
00:48:19,022 --> 00:48:20,607
và mọi người sẽ đầu tư".
792
00:48:21,191 --> 00:48:24,110
Rất nhiều người là công dân cao tuổi,
793
00:48:24,819 --> 00:48:26,905
rất nhiều người đến từ Florida.
794
00:48:27,447 --> 00:48:29,074
Những góa phụ này, họ nói,
795
00:48:29,574 --> 00:48:35,080
"Tôi được chỉ cho là gọi đến đây
và tôi có 15.000 đô la muốn đầu tư".
796
00:48:35,163 --> 00:48:38,041
Điều này diễn ra trong nhiều ngày liền.
797
00:48:38,750 --> 00:48:41,670
Khi đóng các tài khoản Avellino và Bienes,
798
00:48:41,753 --> 00:48:45,048
tôi bắt đầu thấy, bạn biết đấy,
rất áp lực từ những người
799
00:48:45,131 --> 00:48:48,510
đang sống dựa trên số tiền đó.
800
00:48:49,260 --> 00:48:51,304
SEC đã nói với tôi vào thời điểm đó,
801
00:48:51,388 --> 00:48:54,182
"Nghe này, nếu bạn vẫn muốn làm ăn
với bọn họ,
802
00:48:54,265 --> 00:48:57,394
cũng được thôi, chẳng có gì sai hết.
803
00:48:58,520 --> 00:49:01,481
Bernie Madoff vẫn không đăng ký
làm cố vấn đầu tư.
804
00:49:01,564 --> 00:49:03,316
SEC đã bỏ lỡ nó, và,
805
00:49:03,400 --> 00:49:07,404
tiếc thay, họ đã bỏ qua một trong
những vụ lừa đảo lớn nhất lịch sử.
806
00:49:09,406 --> 00:49:12,450
Tôi đã rất chăm chỉ xây dựng
một công ty thực phẩm tự nhiên.
807
00:49:12,534 --> 00:49:15,370
Sau 20 năm,
tôi quyết định bán nó và nghỉ hưu.
808
00:49:15,453 --> 00:49:16,955
Tôi bán với giá một triệu đô la.
809
00:49:17,038 --> 00:49:22,293
Rồi tôi đầu tư khoảng 100.000 đô la
với Avellino và Bienes,
810
00:49:22,377 --> 00:49:24,587
và khi SEC bắt quả tang họ,
811
00:49:25,422 --> 00:49:29,634
là khi tôi biết được Avellino và Bienes
đầu tư vào Madoff.
812
00:49:30,301 --> 00:49:33,263
LỢI NHUẬN DƯỜNG NHƯ ĐÃ ĐƯỢC
TẠO RA HỢP PHÁP.
813
00:49:33,346 --> 00:49:34,889
họ không tìm thấy bằng chứng gì,
814
00:49:34,973 --> 00:49:37,892
vì vậy tôi nghĩ đây là cơ hội
để đầu tư trực tiếp vào Madoff.
815
00:49:39,269 --> 00:49:42,063
Ông ấy hứa hẹn một lợi nhuận ổn định,
816
00:49:42,147 --> 00:49:44,065
trung bình 9% một năm.
817
00:49:44,149 --> 00:49:45,859
Nó thật hấp dẫn.
818
00:49:45,942 --> 00:49:48,737
Chẳng phải hứa hươu hứa vượn,
chỉ là nó ổn định.
819
00:49:49,946 --> 00:49:51,448
Tôi đã làm thẩm định.
820
00:49:51,531 --> 00:49:56,077
Tôi theo dõi những chuyện về ông ấy
dẫn đầu trong lĩnh vực giao dịch điện tử.
821
00:49:56,161 --> 00:49:59,372
Ông ấy là một người nắm quyền.
822
00:50:00,957 --> 00:50:05,420
Việc SEC không tìm thấy bằng chứng
về hành vi sai trái, đối với tôi,
823
00:50:05,503 --> 00:50:08,006
như đóng dấu chấp thuận cho Madoff,
824
00:50:08,089 --> 00:50:12,927
nên tôi đã chuyển thẳng 900.000 đô la
cho Madoff.
825
00:50:16,556 --> 00:50:20,185
Đột nhiên, Avellino và Bienes không còn
826
00:50:20,268 --> 00:50:22,437
gom tiền và đưa cho Bernie nữa.
827
00:50:22,520 --> 00:50:24,981
Hàng nghìn người đưa tiền
828
00:50:25,065 --> 00:50:28,443
cho doanh nghiệp tư vấn đầu tư
chưa đăng ký của Bernie.
829
00:50:28,526 --> 00:50:31,404
Tên tuổi của ông
chủ yếu được truyền miệng.
830
00:50:31,946 --> 00:50:34,491
Bạn được giới thiệu
ở câu lạc bộ ngoài trời,
831
00:50:34,574 --> 00:50:37,077
bạn được giới thiệu ở tổ chức phúc thiện.
832
00:50:37,660 --> 00:50:41,539
Ông được biết đến nhiều hơn ở thế giới
của những nhà quản lý tiền ưu tú.
833
00:50:41,623 --> 00:50:43,750
Và họ đều nói những điều giống nhau.
834
00:50:43,833 --> 00:50:45,627
"Bạn phải đặt tiền chỗ Bernie".
835
00:50:45,710 --> 00:50:48,004
"Chẳng biết bằng cách nào,
nhưng đó là ma thuật".
836
00:50:49,380 --> 00:50:51,966
Doanh nghiệp đầu tư chưa đăng ký
của Madoff
837
00:50:52,050 --> 00:50:57,263
thu hút sự ủng hộ
từ các trường đại học Do Thái nổi tiếng,
838
00:50:57,347 --> 00:51:00,558
và các nhà từ thiện, như Elie Wiesel,
người thoát nạn diệt chủng,
839
00:51:00,642 --> 00:51:02,811
và tất nhiên, một số gia đình rất giàu có,
840
00:51:02,894 --> 00:51:06,064
trong đó có gia đình Katz
và gia đình Wilpon,
841
00:51:06,147 --> 00:51:08,483
chủ sở hữu của New York Mets.
842
00:51:08,983 --> 00:51:13,613
Và đây là lúc tính chất cơ bản
của mô hình Ponzi cần phải thay đổi.
843
00:51:13,696 --> 00:51:15,573
Chuyện đã khác rồi.
844
00:51:15,657 --> 00:51:17,951
Ông ta đã có thể đánh lừa SEC.
845
00:51:18,034 --> 00:51:21,454
Ông sống sót qua một cuộc điều tra
mà không sứt mẻ gì,
846
00:51:21,538 --> 00:51:24,916
nên ông được khích lệ
và cảm thấy mình bất khả xâm phạm.
847
00:51:24,999 --> 00:51:26,167
Không có giới hạn.
848
00:51:26,709 --> 00:51:28,670
Doanh nghiệp hợp pháp đem cho Madoff
849
00:51:28,753 --> 00:51:31,047
độ uy tín về sự thành công,
850
00:51:31,131 --> 00:51:35,260
và giờ đây ông có khoảng 5.000 khách hàng
trong lĩnh vực tư vấn đầu tư.
851
00:51:35,343 --> 00:51:38,763
Vậy nên ông cần phải mở rộng quy mô Ponzi.
852
00:51:38,847 --> 00:51:40,515
Ông cần nhiều không gian hơn
853
00:51:40,598 --> 00:51:43,893
để giữ mô hình Ponzi tách khỏi
mặt hợp pháp của công ty.
854
00:51:44,561 --> 00:51:46,938
Ông cho thuê lại một số mặt bằng…
855
00:51:48,565 --> 00:51:51,651
trên tầng 17 của Tòa nhà Son môi.
856
00:51:52,735 --> 00:51:57,157
Một văn phòng nhỏ chật chội
nơi Frank Dipascali là vua.
857
00:51:58,074 --> 00:52:04,080
Bừa bộn, lộn xộn, chẳng giống với
văn phòng thanh lịch, trang nhã trên lầu.
858
00:52:05,415 --> 00:52:10,253
Đây là nơi mà mô hình Ponzi sẽ phát triển
theo cấp số nhân trong những năm tới
859
00:52:11,462 --> 00:52:13,423
thành một vụ lừa đảo khủng khiếp.
860
00:53:56,943 --> 00:54:01,948
Biên dịch: Viet Nguyen